Uzm. Dr. Ferhat DEMİRCİ

Sağlık Bilimleri Üniversitesi

Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi

Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Sunum Planı

• Giriş

• Tarihçe

• Makroskobik Özelliklerin Otomatizasyonu

– Fiziksel 

– Kimyasal

• Mikroskobik Özelliklerin Otomatizasyonu

• Tam Otomatik İdrar Sistemleri

İdrar ve Analizi

• İdrar : Üriner trakt sıvı doku biyopsisi

– Örnek verme kolaylığı

– Analizinin ucuz olması

– Genel metobolizma hakkında fikir

– Mortalite göstergesi (Hepatorenal Send)

Bakımından kıymetlidir.

Tarihçe

• İdrarın  görsel  değerlendirmesine  yönelik  ilk kayıtlar eski Mısır’a kadar dayanır.

• Hipokrat yaklaşık MÖ 400 yıllarında farklı idrar renk  ve  kokularının  farklı hastalıklarla  ilişkili olduğunu belirtmiş.

• MS 200 yıllarında Galen  idrarın kanın  işlenmişhalinden oluştuğunu savunmuş

• İlk test stripini Fransız kimyacı Jules Maumene 1850 yılında geliştirmiştir:– Merinos  tüylerine  kalay  klorür  emdirmiş ve  üzerine  idrar damlattıktan  sonra  glukoz  varlığında  ısıtma  ile  rengin siyaha döndüğünü görmüş (monospot)

• Bilinen anlamda ilk test stripleri 1950’li yılların sonunda üretilmiştir.

Tam İdrar Analizi ‐ TİT

Makroskopi Mikroskopi

Makroskobik Özelliklerin Otomatizasyonu

• Fiziksel Özellliklerden;

– Koku ve miktar rutin raporlamada yer almaz.

– Renk ve Görünüm  ise «fotometrik/turbidimetrik»yöntemler ile belirlenir.

– Dansite : 

• Dansitemotre (hidrometre)

• Harmonik Osilasyon (yarı‐otomatik sistemler‐IRIS©)

• Refraktometre (otomatik sistemler)

Kimyasal Özelliklerin AnaliziReflektans Fotometri / Kurukimya

Fitre / Spektofotometre

• Strip testleri bazı kısıtlılıklara sahiptir :

– Ortamın ışık durumuna

– İdrar maruziyet zamanına

– Kişisel tecrübelere

– Strip saklama koşullarına değişiklik gösterebilir.

– Bilirubin,  kan  ve  diğer  bileşiklerin  neden  olduğu renk değişikliği

– İnterferanslar (askorbik asit)

Kimyasal Analiz – StripOtomatizasyonu

• Kalibrasyon• Magnezyum Karbonat• Baryum Sülfat

• İnternal kalite kontrol• Negatif  ve  Pozitif  kontrole  karşı

performans• Emici  pedi  tam  doyuracak  miktarda  idrar 

numunesi pipetlenir• Yatay zeminde çalışma• Standart süre, ışık kaynağı, dedektör• Kişisel faktörlerin engellenmesi• İnterferanslara göre otomatik düzeltme*• LİS bağlantısı

• Hızlı ve standart raporlama

Mikroskopik Özelliklerin Otomatizasyonu

• Standart İdrar Sediment Hazırlığı– Tüpe aktarılan volüm : 10‐15 ml– Santrifüj süresi ve devri 400‐500g / 5 dk– Boşaltılan volüm– Sedimentin homojenizasyonu  (1 ml)– Lama(Mümkünse sayım lamı) damlatılan volüm– Sayımı yapan kişi

• Manuel Mikroskopinin Dezavantajları– Subjektif İdentifikasyon– Kötü Tekrarlanabilirlik– Standardizasyon Eksikliği– Zaman ve Emek kaybı

Mikroskobik İnceleme Otomatizasyonu(Sediment İncelemesi)

Dijital AkışMikroskobisi ve Otomatik Partikül Tanımlama

• 24‐50/sn görüntü yakalama

• 500‐650/örnek görüntü

• 26.000‐50.000 referans görüntü

• ≥ %80 benzerlik  kategorizasyon

Kategorizasyon

Floresans Akış Sitometrisi

Hidrodinamik  olarak  yönlendirilen  ve  bir  parçadan  geçirilerek  floresans  işaretlenen numunenin içindeki partiküllerin tanımlaması prensibiyle çalışır.1.Öne Saçılan Işık : Forward Scattered Light  Partikül Boyutu2.Yana Saçılan Işık : Lateral Scattered Light  İç Yapısı3.Yana Floresans Yapan Işık : Lateral Fluorescent Light  Nükleik Asit İçeriği4.İletkenlik Ölçümü Sıvı Tipi

FSC: Forward scattered light intesityFLH: Floresans Light Intensity – HighFLL: Floresans Light Intensity – LowFLLW: Floresans Light Pulse Width 

2 ayrı inkübasyon  zamanlaması :Sediment : 35°C / 10snBakteri : 42°C / 20sn

*Gram (+/‐)X’e yakın : Gram –Y’e yakın : Gram +

Surface : YüzeyCore : Çekirdek/Bakteri

FSC: Forward scattered light intesityFLH: Floresans Light Intensity – HighFLL: Floresans Light Intensity – LowFLLW: Floresans Light Pulse Width 

Tanımlananlar İşaretlenenler

RBC Hyalin dışı silendir

WBC Kristaller

Epitel Hücreleri Yuvarlak Hücreler

Hyalin Silendir Maya

Bakteri Mukus

Sperm

• Oyaert M and Delanghe J. Progress in automated urinalysis. An Lab Med 2018;39:15-22.

• Mejuto P, Luengo M, Díaz‐Gigante J. Automated flow cytometry: an alternative to urine culture in a routine clinical microbiology laboratory? Int J Microbiol 2017;2017:8532736 

• Parametreler• WBC, LE, Nitrit

• Kestirim Noktası / Cut‐off• Başarı Ölçütü

• NPV – 99,7

forward scattered light signal width=

Dijital Mikroskobi

• İdrar mikroskobik görüntü almak için otomatik fokuslama özellikli 1 yada 2 mikroskobun önüne getirilir.

• Santrifüjleme yada bekleme/çökelme 

• 8‐12 grup

AVANTAJLAR DEZAVANTAJLAR

Önemli tarama araçlarıdır. Partikülleri tamamen alt sınıflarına ayıramaz.

Laboratuvar iş yükünü azaltır. Uluslararası standardizasyon mevcut değil.

Manuel incelenen numune sayısını azaltır. Yetersiz karıştırma sonucu yanlış analize neden olma

Yetersiz santrifügasyon gibi preanalitik hatalardan etkilenmez.

Dismorfik WBC’ler artefakt olarak tanımlama sorunu

Verimliliği yüksektir. Maya ve eritrosit ayrım sorunu*

Fazla örnek, hızlı sonuç. Epitel ile lökosit ayırım sorunu 

Yüksek oranda doğru sonuç(kategorilenenler)

Pahalı

Numuneleri tekrar değerlendirebilme olanağı.Düşük bias ve cv oranları

Otomatik MikroskobiDijital AkışMikroskobisi

Floresans Akış

Sitometrisi

Oto‐fokus mikroskobi

Avantaj

• Santrifüj edilmemişörnek kullanımı

• Bakterilerin doğru ölçme

• Dijital görüntülerin arşivlenmesi

• Bakteri doğru ölçme

• İdrar yolu enfeksiyonu için tanımlama kolaylığı

• Atipik Hücreleri ayırt edebilme Mesane/Renal Cell

• Reaktif gerekmemesi

• Dijital görüntülerin arşivlenmesi

• Manuel mikroskobiye yeniden gözden geçirme için daha az başvurma

Dezavantaj

• Manuel mikroskobiden farklı görüntü için teknisyen eğitimi

• RBC kristallerini atlaması

• Manuel mikroskobiye göre dismorfik RBC tanımlama zorluğu

• Klinik önemli olan patolojik partikülleri benign olandan tam ayıramama

• %40‐70 oranında yeniden gözden geçirme 

• Yüksek santrifüj hızıpartikül kaybına yol açar

• RBC ile maya karışımı

• WBC ile epitel karışımı

•• FDAFDA‐‐onayonayıı yokyok

Sediment İncelenmesi

Manuel OtoMikro.

FAS

https://www.mlo‐online.com/home/article/13004799/automated‐urinalysis‐in‐the‐clinical‐lab

Tam Otomatik İdrar Sistemleri

• Fiziksel, kimyasal ve mikroskobinin incelenmesinde tek bir analizör sisteminin varlığını işaret eder.

Ürün Adı Fiziksel + Kimyasal Mikroskobi

Iricell Elite iChem Velocity iQ200

CLINITEK AUW CLINITEK Atlas UF‐1000

AUTION HYBRID AU‐4050 AU‐4050

77 Elektronika LabUMat 2 Urised 3*

Roche C6500 Cobas U601 Cobas U701*

Siemens Atellica 1500 CLINITEK Novus Atellica UAS 800*

Sysmex UN Series UC‐3500 UF‐4000/5000UD‐10**

Dirui H‐800 FUS‐200

Urit URİT 1600 URİT 1280*

Dong Jiu DJ‐900 DJ‐8601

KİM

YASA

LMİKROSK

OBİ