Slide 1

Graa ovjekovog tijelaAleksandra MilovanoviRajko RoljiSanja Kovljenelija osnovna jedinica grae i funkcije svih ivih organizama

Svi organizmi su graeniod elije; elije biljaka i ivotinja sadre jedro; Svaka elija nastaje diobom predhodne.

okrugle,ovalne,izduene,ploaste,kockaste,razgranatevretenaste,nitaste,zvjezdaste.Veliina im varira. Pojedine elije su vidljive golim okom dok pojedine moemo da uoimo samo pod mikroskopom. Mjerna jedinica mikrometar (m).Tako je, recimo, nojevo jaje samo jedna jedina elija. S druge strane, u jednom mililitru krvi se nalaze desetine miliona krvnih elija.

Biljne i ivotinjske (i elije ovjeka) sastoje se od tri osnovna dijela:ELIJSKE MEMBRANE CITOPLAZMEJEDRA

ELIJSKA MEMBRANAobavija i ograniava eliju,daje joj oblik i titi je o razliitih uticaja.osigurava uslove za odvijanje svih ivotnih procesa. odrava razliku izmeu unutarelijske i vanelijske sredine. uspostavlja kontakte sa drugim elijamaRazmjenjuje materije s njima

Lipidi grade dvosloj u koji su uronjeni molekuli proteina, pri emu se i lipidi i proteini neprekidno pomiu, klize. Lipidi i proteini su meusobno u takvom odnosu da grade tzv. teni mozaik.

CITOPLAZMAhomogena, najee transparentna materija u obliku elatina, popunjava unutranjost elije. sastoji od citozola i elijskih organelaCitozol se sastoji od vode, soli, organskih molekula i mnogih enzima koji su katalizatori u odreenim reakcijama

ELIJSKE ORGANELEU zavisnosti od procesa koji se u njima odigravaju, razlikuju se:

Organele za procese sinteze proteina i lipida ER glatki, ribozomi i Goldijev aparatOrganele za procese razlaganja razliitih materija - lizozomi i vakuoleOrganele za sintezu ATP-a - mitohondrije i hloroplasti.

Endoplazmatini retikulum

Glatki i hrapaviIma: mehaniku ulogu u odravanju oblika i polarnosti elije, omoguava unutranju razmjenu materija

Goldijev aparatDio citoplazme u kome agranulisani E.R.obrazuje sistem membrana i vezikula. Najee je u blizini jedra. Aktivnije stanice imaju razvijeniji G.aparat. Uloga: sekretorna

Mitohondrije i lizozomi

Uloga: u metabolizmu celija,otklanjaju otecene i nepotrebne molekule...

Uloga: elijsko disanje

Centrioli

Uloga : u elijskoj diobi

Jedrovisokospecijalizovana organela koja slui kao administrativni centar elije.

Graa jedra:Jedrova membrana - omota,Hromatin,Jedarce- nukleolusiNukleoplazma - karioplazma

Jedronosi genetske informacije koje su sadrane u DNK i koordinira aktinost elije, koja ukljuuje metabolizam, rast i deobu elije i sinteza proteina

HromozomiTokom elijske diobe dolazi do kondezovanja hromatinskih vlakana tako da ona postaju samostalna tjelaca - hromozomi. Hromozomi se sastoje od 2 hromatide spojene centromerom koja predstavlja primarno suenje na hromozomu i ima ulogu u orjentaciji i kretanju hromozoma tokom elijske diobe.

Tjelesna elija ovjeka ima 46 hromozoma ili dvije garniture po 23 hromozoma,pri cemu jedna garnitura potice od oca a druga od majke.Hromozomi istog oblika i gradje su parni-homologi Razlikuju se po porijeklu ,jedan nosi gene od oca a drugi od majke, ima ih 22 para (44) i oznaceni su kao autozomi.X i Y su polni hromozomi . XX-odredjuju zenski pol, a XY-odredjuju muski pol

Gen je fizika i funkcionalna jedinica nasleivanja, koja prenosi nasljednu poruku iz generacije u generaciju, i nanizani su duhromozoma. Graa gena se ogleda u tano odreenom redoslijedu etiri razliita nukleotida (A,T,C i G, poetna slova azotnih baza u DNK:adenin,timin,citoziniguanin)).

DIOBA ELIJE

MITOZAMEJOZA

TKIVA ELIJA + MEUELIJSKA SUPSTANCAOsnovne vrste tkiva: epitelno tkivo, vezivno tkivo, miino tkivo i nervno tkivo

Epitelno i vezivno tkivoelije zbijene, malo prostora Uloga: zatitna

Osnovna potpora organima,vezuju ostala tkiva

Vezivno tkivo u uem smisluse sastoji od izduenih ili loptastih elija koje su udaljene jedne od drugih.

Prema vrsti i gustini vlakana i elija ovog tkiva, razlikuju se:elastino, rastresito iMasno vezivno tkivo.

Hrskaviavo tkivograde po dve - tri grupisane elije obmotane zajednikim omotaem i smjetene u leita.

Kotano tkivosadri elije zvezdastog oblika. Od njega je izgraen skelet.

Krvno tkivoili krv sastoji se od krvnih elija ( crvena i bela krvna zrnca i krvne ploice ) i tene meuelijske mase koja se naziva krvna plazma. Krv se stalno kree kroz sistem organa za krvotok i njena uloga je mnogostruka.

Miino tkivoelije ovog tkiva su najee vretenaste ili cilindrine.Grade miie i pod uticajem razliitih drai mogu da se skupljaju i opruaju.U ljudskom telu se razlikuju tri vrste miinog tkiva:glatko, poprenoprugasto i srano.

Nervno tkivo Sastoji se od nervnih i potpornih elija.

Mozak stvara dovoljno struje kao jedna sijalica od 10 W.Zijevanjem mi hladimo mozak.Sami sebe ne moemo pokakljati jer mozak razlikuje dodir vlastite i tue rukeovjek koji se sjea svih svojih snova ima vei IQ nego onaj koji se ne sjea.Ljudi koji piu desnom rukom u prosjeku ive 10 god due od ljevorukih.

Ljudsko tijelo za pola sata proizvede toplote dovoljno da dva litra vode prokljua. Kada priamo sami sa sobom to jaa nervne elije i ini da smo bolje koncentrisani i fokusiraniji !HVALA ZA PANJU!