19/1/2015

| ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ VI

TΜΗΜΑ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΜΕΣΩΝ &

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

GRAFFITI – ΤΕΧΝΗ Η

ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ;

Εισαγωγή-Πρόλογος

Κείμενο Προλόγου

GRAFFITI- ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ ‘Η ΤΕΧΝΗ

Χαραλάμπους Μυροφόρα

Κοντογίαννη Αννα

Καταλάνου Μικαέλλα

Σιατη Σάββια

Σταυρου Σάββας

Χατζηαντώνης Δημήτριος

GRAFFITI- ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ ‘Η ΤΕΧΝΗ

Οι απόψεις διίστανται σχετικά με το γκράφιτι και το αν θεωρούνται

βανδαλισμός ή τέχνη. Από την μια μεριά υπάρχουν κάποιοι που

πιστεύουν πως τα γκράφιτι διακοσμούν τους τοίχους και δίνουν

χρώμα στην άχρωμη πλευρά της πόλης και αντιθέτως υπάρχουν και

άλλοι που πιστεύουν πως είναι απλά μουτζούρες και βανδαλιστικές

πράξεις.

Το πρώτο γκράφιτι είναι πρόσφατο και απεικονίζει τον σκύλο

σύμβολο των διαδηλώσεων της Αθήνας, τον Λουκάνικο. Ο

Λουκάνικος, είναι ένας σκύλος που εδώ και αρκετά χρόνια

βρίσκεται στην πρώτη σειρά σε όλες τις διαδηλώσεις που

γίνονται στο Σύνταγμα ενάντια στους αστυνομικούς. Τον

περασμένο Μάιο ο Λουκάνικος πέθανε, λόγω των υπερβολικών

χημικών ουσιών που δέχθηκε ο οργανισμός του από τα

δακρυγόνα των αστυνομικών. Η επαναστατική αυτή

συμπεριφορά του σκύλου, έγινε γνωστή σε πολλά περιοδικά,

sites και κανάλια της χώρας μας αλλά και του εξωτερικού. Με

αφορμή αυτά τα γεγονότα τρία παιδιά που ασχολούνται χρόνια

με το γκράφιτι αποφάσισαν να κάνουν αυτό το μικρό αφιέρωμα

προς τον Λουκάνικο.

Το γκράφιτι απεικονίζει ένα τεράστιο σκύλο με γουρλωτά μάτια

και βλέμμα παραπονεμένο. Είναι περιτριγυρισμένος από φλόγες

και δακρυγόνα. Δεξιά και αριστερά υπάρχουν δυο σλόγκαν που

έγραψαν οι καλλιτέχνες θέλοντας να δείξουν τα συναισθήματα

τους σχετικά με την ιστορία που κρύβει το γραφιτι. Σύμφωνα με

γνώμες ανθρώπων ελάχιστοι το θεωρούν βανδαλίστικο και

αδιάφορο ως γκράφιτι, οι περισσότεροι όμως το βλέπουν σαν

ένα έργο τέχνης .

Το δεύτερο γκράφιτι βρίσκεται τα δυτικά προάστια της

Αθήνας, και συγκεκριμένα στο 1ο Δημοτικό σχολείο της

Νίκαιας, όπου η Σχολή Καλών Τεχνών ζωγράφισε το

τελευταίο της γκράφιτι εκεί με θέμα τον Αμαζόνιο. Το

συγκεκριμένο γκράφιτι είναι πολύ μεγάλο και επιβλητικό, και

χρειάστηκε ενάμισι μήνα για να ολοκληρωθεί.

Το γκράφιτι απεικονίζει δύο έγχρωμα παιδία, όπου το

πρόσωπο τους χωρίζεται σε 2 διαφορετικούς χρωματισμούς

που απεικονίζουν 2 διαφορετικές εθνότητες. Στο φόντο

απεικονίζονται διάφορα ζώα που υπάρχουν στο δάσος του

Αμαζονίου. Ένα γκράφιτι φαίνετε ότι προσέλκυσε την

προσοχή του κόσμου εφόσον κάποιοι δεν συμφώνησαν με

την άποψη που προβάλλεται μέσα από το γκράφιτι και έτσι

προτίμησαν να το βανδαλίσουν γράφοντας πάνω 2

προπαγανδιστικά συνθήματα. Ο πρόεδρος του συνδέσμου

γονέων του σχολείου αναφέρει ότι τα σημεία που έχουν

βανδαλιστεί θα ξαναζωγραφισθούν.

Τέλος, μέσα από αυτά τα γκράφιτι απεικονίζεται από την μια

η ομορφιά που μας προσφέρει ένα καλαίσθητο γκράφιτι στην

πόλη και από την άλλη την μεριά του βανδαλισμού των

γκράφιτι.

α

Graffitti : Bandal – art Αυγέρη Αγγελική, Σάντυ Κιοπεκτσόγλου, Φένια Μπινιάρη, Μάρω Ριζιού

. Στρώματα γκραφίτι στον τοίχο από το 1996

Κάτω από τη γέφυρα της Ελευθερούπολης που ενώνει τη Νέα Ιωνία με

τον Περισσό κρύβονται πολλά έργα τέχνης. Ένας σκασμένος τοίχος διηγείται

την ιστορία των γκράφιτι που φιλοξενούνται εκεί από το 1996 έως και σήμερα.

Φυσικά το σημείο δεν επιλέχθηκε τυχαία. Ο Λευτέρης Κισκιρέας γνωστός με

το ψευδώνυμο «Λεκί», έπειτα από προσωπική του έκκληση στο δήμο της

Νέας Ιωνίας πήρε άδεια για να κάνει γκράφιτι ελεύθερα στο σημείο αυτό μαζί

με την ομάδα του. Ο ίδιος καθώς ζωγραφίζει ένα γυναικείο πρόσωπο στον

τοίχο διηγείται για τις σπουδές του στην Σχολή Καλών Τεχνών και για τη

διαμάχη που προέκυψε ανάμεσα στους εικαστικούς και τους γκραφιτάδες γεγονός που τον ανάγκασε να εγκαταλείψει

το πανεπιστήμιο

Η προσωπική του εμπειρία ξεκινάει το 1998 όταν κατάφερε να περάσει στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών

της Αθήνας με τη δεύτερη προσπάθεια. Ο ίδιος ζωγράφιζε στους τοίχους από τα μαθητικά του χρόνια και δεν

μπορούσε εύκολα να ακολουθήσει την πεπατημένη σε μια τέχνη την οποία είχε ήδη εξασκήσει για ορισμένα χρόνια.

Η πρώτη του απογοήτευση ήρθε όταν οι καθηγητές του προσπάθησαν να περιορίσουν τη ζωγραφική του μέσα σε

συγκεκριμένα πλαίσια ενώ ο Λεκί ήθελε να ακολουθήσει τους δικούς του κανόνες. Η συνέχεια των σπουδών του

στάθηκε εξίσου απογοητευτική για τον ίδιο καθώς στα πλαίσια της σχολής του και του κύκλου των εικαστικών

επικρατούσε μια νοοτροπία απαξίωσης του γκάφιτι καθώς το θεωρούσαν κατώτερο από την τέχνη της ζωγραφικής.

Έτσι ξέσπασε μια διαμάχη μεταξύ εικαστικών και γκραφιτάδων, «Ίσως γιατί ήταν πολύ νωρίς ακόμα για να δεχτεί ο

κόσμος την τέχνη του γκράφιτι» υποστηρίζει ο Λεκί.Η επόμενη κίνηση του ήταν να εγκαταλείψει τις σπουδές του και

να ασχοληθεί πλέον επαγγελματικά με το γκράφιτι.Από τότε δουλεύει ως δάσκαλος γκράφιτι, παραδίδοντας

μαθήματα σε παιδιά, ενήλικες αλλά και σε ιδρύματα εκπαιδευτικά, μεταναστών και ορφανοτροφεία.

Η περίπτωση του Λεκί είναι ενδεικτική. Πολλοί απόφοιτοι της Καλών Τεχνών έχουν στραφεί τα τελευταία

χρόνια στην τέχνη του δρόμου. Αν και στην αρχή υπήρχε τεράστιος ρατσισμός γύρω από το ερώτημα αν το γκράφιτι

αποτελεί όντως τέχνη, την τελευταία δεκαετία βλέπουμε πως ο κόσμος αρχίζει να το δέχεται και να το αγκαλιάζει .

Όπου κι αν περάσεις, σε όποιο σημείο της Αθήνας και αν βρεθείς θα τα δεις. Να καλύπτουν ολόκληρους τοίχους

σπιτιών, μαγαζιών ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων. Άλλα αποτελούν έργα τέχνης ενώ άλλα αποδεικνύουν ότι δεν

μπορεί ο καθένας να πάρει ένα σπρέυ και να αρχίσει να βάφει. Γιατί το γκράφιτι δεν διαφέρει σε κάτι από την

ζωγραφική. Μόνο στο ότι χρησιμοποιεί τοίχο αντί για καμβά και σπρέυ αντί για πινέλα.

Κτήριο στα Εξάρχεια

Ο Λευτέρης ‘’Λεκί’’ Κισκιρέας εν ώρα εργασίας

Το τελικό graffiti

‘’Ο Ύπνος του Δικαίου’’ graffiti του Τζαμέρ, ενός από τους πιο διάσημους graffiti artists στην Ελλάδα, στην γέφυρα της

Ελευθερούπολης

H άδεια

Στο εργαστήρι ζωγραφικής του εικαστικού Θοδωρή Χρόνη

στα Άνω Πατήσια

Δημιουργώντας τα δικά του χρώματα

Τα χρώματα που δημιουργεί μόνος του

Οι δημιουργίες του

Οι δημιουργίες του

Η συνέντευξη

Η γάτα-μασκότ του εργαστηρίου… Ο Άλφρεντ (Άλφι)

Hip-hop και Graffiti

,

Ομάδα: Παναγιώτης Κρόμπας, Γρηγόρης Γράψας, Αντώνης Βουτηράς, Άγγελος Ρουχωτάς,

Νίκος Τσίφτης.

Κείμενο : Παναγιώτης Κρόμπας- Γρηγόρης Γράψας

Όταν ακούσεις κάτι για το γκράφιτι είναι πολύ πιθανό το μυαλό σου να πάει συνειρμικά στη ραπ μουσική. Όπως το ίδιο πιθανό

είναι να συμβεί και το αντίθετο. Είναι δύο μορφές τέχνης που κρύβουν έναν επαναστατικό χαρακτήρα, μια αντίδραση στο

κατεστημένο και απευθύνονται κυρίως στη νεολαία. Πέρα όμως από αυτά τα κοινά τους στοιχεία, τι σχέση έχει ένα είδος

μουσικής με το γκράφιτι ;

Για να απαντήσουμε σε αυτήν την ερώτηση θα πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει o όρος «χιπ-χοπ». Το χιπ-χοπ δεν

είναι ένας είδος μουσικής αλλά μία κουλτούρα που αποτελείται από τέσσερα στοιχεία :

1. Το Ραπ, ένα είδος τραγουδιού που δίνει έμφαση στους στίχους (ρίμες) και στο περιεχόμενο τους.

2. Το B-boying, γνωστό και ως break dance. Ένα είδος χορού του δρόμου που χορεύεται κυρίως με ραπ μουσική.

3. Το DJing, ουσιαστικά η μουσική που συνοδεύει τα ραπ τραγούδια.

4. Το Graffiti, ζωγραφική ή «tag» (υπογραφή) με σπρέι σε τοίχους στους δρόμους.

Το γκράφιτι λοιπόν αποτελεί ένα από τα 4 στοιχεία της χιπ-χοπ κουλτούρας. Τέσσερα στοιχεία που συνδέονται μεταξύ

τους, μιας και αρκετές φορές κάποιος που αρχικά καταπιάνεται με ένα από αυτά καταλήγει να ασχολείται και με κάποιο

από τα άλλα. Επίσης είναι αρκετά πιθανό κάποιος που ασχολείται με το γκράφιτι να ανήκει και σε ένα συγκρότημα (crew)

ραπ μουσικής. Ο ρόλος του θα είναι να κάνει «tag» το όνομα του συγκροτήματος σε διάφορα μέρη και πιθανόν να

επιμελείται και το σήμα του.

Πλάκα, Οδός Σχολείου. Όπως λέει ο Yiakou, η αποκωδικοποίηση ενός graffiti είναι

προσωπική διαδικασία. Πολλά και διαφορετικά τα συμπεράσματα που θα έβγαζαν οι

περαστικοί από το συγκεκριμένο έργο.

Στην προσπάθειά μας να γίνει πιο σαφής ο τρόπος με τον οποίο γκράφιτι και χιπ-χοπ σχετίζονται, απευθυνθήκαμε στους

"ειδικούς " . Σε άτομα δηλαδή που η κουλτούρα του χιπ-χοπ είναι κομμάτι της ζωής τους , της ιδεολογίας τους. Οι πρώτοι που

ανέλαβαν αυτή την αποστολή ήταν οι " Γνώριμοι Άσσοι" . Ένα χιπ-χοπ crew από τη Καισαριανή , το οποίο ασχολείται εδώ και

χρόνια τόσο με το ραπ , όσο και με το γκράφιτι. Τους συναντήσαμε στο Σκοπευτήριο Καισαριανής, ένα ιστορικό χώρο στον

οποίο κατά τη διάρκεια της Κατοχής πολλοί συμπατριώτες μας είχαν εκτελεστεί απ' τους Γερμανούς. Εκεί μας μίλησαν για την

αγάπη τους στο ραπ και το γκράφιτι, αλλά και το πώς ξεκίνησαν να ασχολούνται με αυτά τα δύο στοιχεία της χιπ-χοπ

κουλτούρας.

Στη συνέχεια , οι " Γνώριμοι Άσσοι " μας πρότειναν να επισκεφθούμε το " Old School " γκράφιτι φεστιβάλ στο Φάληρο, το

οποίο συνδύαζε χιπ-χοπ και γκράφιτι. Εκεί συναντήσαμε τον υπεύθυνο διεξαγωγής του, ο οποίος μας αποκάλυψε ότι το

συγκεκριμένο φεστιβάλ γινόταν με αφορμή ένα βιβλίο που πρόκειται να εκδοθεί και θα περιγράφει την ιστορία του ελληνικού

γκράφιτι. Στο φεστιβάλ αυτό είδαμε με πολλούς γραφιτάδες και ράπερς, μεταξύ των οποίων και ο Ink. Χρόνια ράπερ, ο Ink μας

μίλησε για τα 4 στοιχεία του χιπ-χοπ και μας εξιστόρησε το πως ξεκίνησε το γκράφιτι στην Αμερική από διάφορα χιπ-χοπ crew.

Ραπ και γκράφιτι λοιπόν δεν σχετίζονται απλά αλλά είναι αναπόσπαστα κομμάτια μιας κουλτούρας, που ξεκίνησε από την

Αμερική και συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε όλο τον κόσμο.

Γκράφιτι και Αδρεναλίνη

Κατά πόσο είναι η τέχνη του γκράφιτι συνυφασμένη με τον κίνδυνο και την

παρανομία;

Τριγυρνώντας στους δρόμους της Αθήνας θα δεις πολλούς τοίχους, μάντρες, πινακίδες

και οχήματα καλυμμένα με ταγκιές, blockbusters, murals, ζωγραφιές με στένσιλ και

άλλα είδη γκράφιτι. Η πρώτη εικόνα που σου έρχεται στο μυαλό όταν σκέφτεσαι ποιος

κρύβεται πίσω αυτές τις σύγχρονες τοιχογραφίες είναι ενός νέου ο οποίος με ένα

σακίδιο στον ώμο βγαίνει στα κρυφά τις νύχτες για να γεμίσει χρώματα την πόλη.

Πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι αυτή η αντίληψη; Είναι το γκράφιτι

συνυφασμένο με τον κίνδυνο και την παρανομία; Άραγε οι γκραφιτάδες έχουν ως

μόνο κίνητρο το αίσθημα της αδρεναλίνης;

Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, γνωρίσαμε τρεις νεαρούς γκραφιτάδες,

τον Γιώργο, τον Νικόλα και τον… Γιώργο. Επισκεφθήκαμε τα «καλλιτεχνικά λημέρια»

τους όπου απάντησαν σε όλες τις απορίες μας.

Ο Γιώργος με το ψευδόνυμο “papam” είναι φοιτητής αρχιτεκτονικής και αντιμετωπίζει

την τέχνη του δρόμου με τον ίδιο τρόπο που θα αντιμετώπιζε οποιαδήποτε άλλη μορφή

τέχνης. Το συναντήσαμε στην οδό Λέκκα, όπου όχι μόνο μάθαμε περισσότερα για τον

ίδιο, αλλά θαυμάσαμε και ένα από τα πιο δημοφιλή έργα του.

Ένα από τα έργα του papam στην οδό Λέκκα

Ο papam ασχολείται με την τέχνη του γκραφίτι κατά κύριο λόγο για να καταπιαστεί με

νέες τεχνικές σχεδίου και τα περισσότερα έργα του είναι μισθωμένα. Δεν τον

ενδιαφέρει το αίσθημα του κινδύνου ή η επανάσταση, αν και παραδέχεται πως ο

πυρήνας αυτής της τέχνης κινείται περισσότερο προς την πλευρά της παρανομίας.

«Τις περισσότερες φορές πήγαινα σε ασφαλείς τοποθεσίες, δεν φοβόμουν καθόλου και

ήξερα ότι έχω όσο χρόνο χρειάζεται» μας εξομολογήθηκε ο ίδιος.

Το ίδιο δεν ισχύει όμως για τον Γιώργο από την «παράνομη» ομάδα γκραφιτάδων με το

όνομα “Fola Crew”. Μαζί του περιπλανηθήκαμε σε ένα εγκαταλειμμένο εργοστάσιο λίγο

πιο έξω από το κέντρο της πόλης, το οποίο αποτελεί ένα είδος υπαίθριας γκαλερί για

τους καλλιτέχνες του δρόμου. Η πρόσβαση ήταν δύσκολη και επικίνδυνη, όμως οι

εικόνες που αντικρίσαμε στην εσωτερική αυλή του κτιρίου αντάμειψαν τις προσπάθειές

μας.

Η πρόσβαση στο κτίριο ήταν δύσκολη

Ο Γιώργος επί τω έργω

«Κάθε φορά που ψάχνεις ένα νέο μέρος για να βάψεις, η καρδιά σου χτυπάει» μας είπε

ο Γιώργος, χτυπώντας το χέρι του στο στήθος. Για τον ίδιο η αδρεναλίνη είναι ένας

από τους κυριότερους λόγους που ξεκίνησε να ασχολείται με το γκράφιτι. Μας

περιέγραψε μάλιστα μια φορά που κατέληξε στο αστυνομικό τμήμα εξαιτίας αυτού του

πάθους του:

«Μια φορά ήμασταν στον Γέρακα και όπως γράφαμε μας είδε ένας αστυνομικός με

πολιτικά. Εμείς δεν τον είχαμε καταλάβει, εκείνος φώναξε και ήρθαν δύο οχήματα.

Αρχίσαμε να τρέχουμε, μας κυνήγησαν και μετά από λίγη ώρα ένας πολίτης

παρατήρησε ότι μας καταδιώκει η αστυνομία και μας έκλεισε τον δρόμο. Έτσι τελικά

μας πιάσανε και επειδή τρέξαμε μας έδειραν κιόλας.»

Επικίνδυνα πάρε δώσε με τον νόμο έχει ζήσει αρκετές φορές και ο τρίτος γκραφιτάς

του ρεπορτάζ, ο Νίκος. Όπως μας εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος, στα 12 χρόνια που βάφει,

έχει περάσει πολλές φορές από δικαστήρια, στα οποία αθωώθηκε, και όταν ήταν

μικρότερος του είχαν ανατεθεί κοινωνικοί λειτουργοί.

«Να σε πιάσουν 16 χρονών και να σε βάλουν σε ένα κελί. Μετά θεωρούν ότι έχει

ξεστρατήσει από την κοινωνία.» μας είπε ο ίδιος, περιγράφοντας την νοοτροπία που

κυριαρχούσε μια δεκαετία πίσω γύρω από την τέχνη του δρόμου.

Κανένα δικαστήριο δεν σταμάτησε τον Νίκο να βάφει τους τοίχους της πόλης

Και με αυτή την φράση του Νίκου το ρεπορτάζ μας εδώ τελειώνει. Πόσο έχουν αλλάξει

τελικά οι νοοτροπίες γύρω από το γκράφιτι; Είναι οι καλλιτέχνες του δρόμου εκείνοι οι

στερεοτυπικοί adrenaline junkies με τις κουκούλες και τα σακίδια; Εμείς γνωρίσαμε

τρεις πολύ διαφορετικούς ανθρώπους, από ξεχωριστά backgrounds, με κοινό γνώμονα

την αγάπη τους για τo γκραφίτι. Η παρανομία και ο κίνδυνος όμως θα είναι πάντα

συνυφασμένοι με αυτή την τέχνη, όπως παραδέχτηκαν εξάλλου και οι τρεις

πρωταγωνιστές μας, όσο θα υπάρχουν εκείνα τα θαρραλέα, ίσως και αθεόφοβα, παιδιά

που το σκάνε από τα κρεβάτια τους τα βράδια για να γεμίσουν με χρώματα την πόλη.

Συντάκτες:

Μαριαλένα Περπιράκη

Μαρία Στεφοπούλου

Νιόβη Γαραντζιώτη

Βερένα Κεκέλου

Χρύσα Φαρδουλή

Γκράφιτι με άδεια ή χωρίς;

Σιλαιδή Δέσποινα

Θεοδώρου Ανδρέας

Κουτσονάνου Αναστασία

Αγγελίδου Δήμητρα

Αυγουστή Μαρία-Τερέζα

Γκράφιτι με άδεια ή χωρίς;

Περπατώντας δίπλα σε τοίχους

ζωγραφισμένους με γκράφιτι το

μυαλό αυτομάτως πάει σε αυτό το

στοιχείο της παράνομης

καλλιτεχνικής παρέμβασης. Είναι

όμως πάντα έτσι και τι έχει αλλάξει

τα τελευταία χρόνια;

Το γκράφιτι ή αλλιώς ο τρόπος

έκφρασης ενάντια στο

κατεστημένο και την κοινωνική

καταπίεση, ξεκίνησε από την

Αμερική την εποχή του 1966-1971,

ενώ στην Ελλάδα άρχισε να ανθίζει

μετά το 1998. Με στόχο να δώσει

χρώμα στην πόλη αλλά και

μηνύματα μέσα από δημιουργίες

διεγείρει συναισθήματα.

Δρόμοι, τοίχοι, βαγόνια του ΗΣΑΠ και του ΟΣΕ, ανοιχτά γήπεδα μπάσκετ,

ρολά καταστημάτων, σχολεία, αποτελούν τον "καμβά" για τα "κομμάτια".

Οι περισσότεροι δρόμοι έχουν γεμίσει από δημιουργίες καλλιτεχνών του

δρόμου, που είτε έγιναν με άδεια είτε χαρακτηρίστηκαν ως αξιόλογες για να

σβηστούν. Σχολεία, καφετέριες, φροντιστήρια, και εν γένει ιδιωτικοί χώροι

μπαίνουν στην διαδικασία να ζητήσουν πλέον από καλλιτέχνες να

διακοσμήσουν τους χώρους τους επί πληρωμή, προκειμένου να τους

ομορφύνουν με έναν πιο ιδιαίτερο τρόπο αλλά και για να έρθουν κοντά στη

νέα αυτή γενιά που είναι εξοικειωμένη με την τέχνη του γκράφιτι.

Υπάρχουν όμως και εκείνοι που ξύπνησαν ένα ωραίο πρωινό και βρήκαν τους

τοίχους της επιχείρησής τους ζωγραφισμένους χωρίς την άδειά τους.

Ξαφνιάστηκαν και είναι λογικό, αλλά τελικά τους άφησαν έτσι… Τους άρεσε

το αποτέλεσμα, βρήκαν κάτι ενδιαφέρον σε αυτό και το αποδέχθηκαν.

Ποια λοιπόν ήταν τα κοινά σημεία των ανθρώπων αυτών; Η ανάγκη μεν για κάτι

σύγχρονο, πρωτοποριακό και παράλληλα καλαίσθητο, αλλά και η θέληση για τη

δημιουργία τέχνης στο δημόσιο χώρο που όχι μόνο θα έχει ως αποτέλεσμα τη

προσέλκυση νέων, θα συμβάλλει ωστόσο και στη καθιέρωση της νέας αυτής μορφής

τέχνης στην καθημερινότητα μας.

Η ιδιοκτήτρια της καφετέριας “Magrutte” στον Κεραμεικό ζήτησε από γκραφιτάδες να φιλοτεχνήσουν έναν πίνακα του

ζωγράφου στον τοίχο του μαγαζιού, ενώ ένας ιδιοκτήτης φροντιστηρίου στο Μαρούσι θέλησε να κάνει ένα βήμα πιο κοντά

στους μαθητές του με το εγχείρημά του να ζωγραφίσει τους τοίχους της εκπαιδευτικής του επιχείρησης. Από την άλλη μια

ιδιοκτήτρια κολυμβητηρίου βρέθηκε έκπληκτη μπροστά σε ένα γκράφιτι που έγινε εν μία νυκτί χωρίς την δική της συγκατάθεση.

Αλλά το άφησε. Της κέντρισε το ενδιαφέρον και δεν μπήκε στην διαδικασία να το αλλάξει.

Επιχειρηματίες που τους αρέσει να

βλέπουν τους τοίχους ‘’ζωντανούς’’

και με χρώμα, αλλά διαχωρίζουν

την θέση τους από αυτό το

γκράφιτι που πολλοί

χαρακτηρίζουν βρομιά και το

απαγορεύουν .

Κατανοούν τον τρόπο έκφρασης

των writers, οι οποίοι αναζητούν

μέσα από τη συγκεκριμένη μορφή

τέχνης την ‘’ελευθερία’’ τους. Δεν

έχουν ως σκοπό να καταστρέψουν

τους τοίχους αλλά να τους

ομορφύνουν (κατά την άποψη τους

). Για τους writers το γκράφιτι δεν

είναι βανδαλισμός αλλά παράνομη

τέχνη, κάνουν μια κίνηση για να

αλλάξουν αυτό που δεν τους

αρέσει, αντιδρούν. Αντιδρούν

όμως όχι σπάζοντας αλλά

ζωγραφίζοντας.

Έρωτας και γκραφίτι

Σύνταξη και απόδοση κειμένου: Μίλτος Σακελλάρης

Για το συγκεκριμένο ρεπορτάζ εργάστηκαν οι: Αντωνίνα Ροζακέα, Γιώργος

Μουρμούρης, Μίλτος Σακελλάρης, Ηλέκτρα Λήμνιου, Δημήτρης Μπούτσης.

Όταν ο έρωτας «συναντάει» το γκραφίτι…

«Έρωτας ή τίποτα»: ένα ερωτικό μήνυμα, αποτυπωμένο με την τέχνη του γκράφιτι σε δεκάδες τοίχους της πρωτεύουσας.

«Αγάπη μόνο κι όλα τα άλλα βάλ’τα για προσάναμα», ένας ακόμη χιπ –χοπ στίχος, που έγινε ακόμη πιο γνωστός, όταν

αποφάσισαν να ασχοληθούν μαζί του οι «γκραφιτάδες». Πώς και γιατί ο έρωτας έγινε γκράφιτι; Είναι αλήθεια, ότι ο

έρωτας γνώριζε δόξες από πάντα. Όμως, το γκράφιτι ήταν τα τελευταία χρόνια, η τέχνη που τον μεταμόρφωσε από

εσωτερικό - κρυφό πολλές φορές – συναίσθημα, σε σλόγκαν. Σε μία νέα τέχνη εξομολόγησης, «κρεμασμένη» στα

μανταλάκια, στη μέση του δρόμου.

Ψάχνοντας απαντήσεις μιλήσαμε με τον Κώστα ή αλλιώς «Σκιτσοφρενή», όπως υπογράφει, και τον Στέλιος Κ. Και οι δύο

ζωντανεύουν τα συναισθήματά τους, ψεκάζοντας με χρώματα στους γκρί τοίχους των πόλεων εδώ και αρκετά χρόνια. Ο

Κώστας στην Καλαμάτα τοποθετεί…πίνακες σε τοίχους, ενώ ο Στέλιος στην Αθήνα «ειδικεύεται», όπως λέει, στα ερωτικά

μηνύματα, γιατί «έτσι κι αλλιώς το γκραφίτι έχει συναίσθημα».

«Ξέρεις τι μου κάνουνε τα μάτια σου;»

«Αγάπη, χαρά, έρωτας, μοναξιά, ελπίδα», μας λέει ο Στέλιος στην Πλάκα, όπου τον

συναντήσαμε, «είναι μερικά από αυτά τα οποία έχω αποτυπώσει κατά καιρούς στους

τοίχους της Αθήνας». Όπως τονίζει δεν έχει «υπογραφή», όπως συνηθίζουν οι

γκραφιτάδες. «Κι αυτό γιατί δεν θεωρώ τον εαυτό μου γκραφιτά. Ούτε καλλιτέχνη. Έχω

συναισθήματα και μου αρέσει να τα εκφράζω σε τοίχους», σημειώνει χαρακτηριστικά και

προσθέτει: «Όλα άρχισαν όταν ερωτεύτηκα πριν από λίγα χρόνια πάρα πολύ δυνατά. Τα

μάτια της μου μιλούσαν. Ωστόσο, δεν με ήθελε. Έτσι αποφάσισα να γράψω σε έναν

γκρίζο τοίχο έξω από το σπίτι της με ένα πινέλο το εξής μήνυμα: Ξέρεις τι μου κάνουνε τα

μάτια σου; Είναι μία φράση ενός καλλιτέχνη χιπχοπ», λέει χαρακτηριστικά. Ο Στέλιος δεν

σχεδιάζει, δεν ζωγραφίζει, αλλά προτιμά να παραθέτει απλώς τα ερωτικά του μηνύματα

σε «γκρίζες και…αναίσθητες επιφάνειες». «Έτσι, πιστεύω θα δώσω συναίσθημα και σε

άλλους ανθρώπους που ένιωσαν σαν και μένα», τονίζει.

«Ό,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει»

Ο «Σκιτσοφρενής» στην οδό Χανδρίνου της Μεσσηνίας,

αποφάσισε να ζωγραφίσει ένα πρόσωπο, μίας γυναίκας που

η κοτσίδα της ήταν…πεταλούδα. Δίπλα της γράφει το μήνυμά

του: «Ό,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει». Το έκανε για τα… μάτια

μίας γυναίκας; «Όχι», απαντά για να προσθέσει στη συνέχεια

πως «είναι απλά ένα μήνυμα μου. Ο καθένας μπορεί να το

πάρει όπως νομίζει. Όπως, άλλωστε, και κάθετι που

αποδίδεται πάνω σε έναν τοίχο». «Μία γυναίκα μπορεί να

εμπνεύσει κάθε πτυχή ενός άντρα. Πόσο μάλλον των

γκραφιτάδων. Αν κρίνω από τα γνωστά ‘’Σουλα σ'αγαπάω’’

και τα λοιπά που υπάρχουν κατά καιρούς στους τοίχους για

μια μερίδα κόσμου, ναι μπορούν να συνδεθούν αυτού του

είδους τα γκραφίτι με τα συναισθήματα κάποιου», συνεχίζει.

Όπως εξηγεί, ο ίδιος επιλέγει τα σχέδια για να εκφράσει τα

μηνύματά του, τα οποία «σίγουρα περιέχουν συναισθήματα.

Αλλά προσωπικά όχι ερωτικά. Δεν είμαι από εκείνους που θα

κάνουν τέτοιους είδους γκραφίτι. Προτιμώ τα σχέδιά μου. Αν

κάποιος βέβαια βρει έρωτα, αγάπη και συναίσθημα αυτό

είναι άλλο θέμα».

Ζωγραφίζοντας το κενό με ποίηση

Και εν αρχή τα πάντα ήταν κενά

Απάνω στο λευκό χαρτί

Απ' το σκοτάδι γεννήθηκε το φως

Και μέσα από αυτό η ελπίδα

Η ελπίδα γέννησε τη ψυχή

Και μέσα από αυτή γεννήθηκε ο

άνθρωπος

Πυκνό χιόνι σκεπάζει τώρα τη ψυχή

Και ο ήλιος δε τη βλέπει

Μαύρα πέπλα βαραίνουν τη πόλη

Μα μονάχα ένα πινέλο

Βουτηγμένο στα χρώματα της

φαντασίας

Μια μπογιά ποτισμένη

Απ' την ανάσα της ψυχής

και ένα δάχτυλο

σκισμένο από αγανάκτηση

φτάνουν

Για να βάψουν τα μαύρα πέπλα,

Για να λιώσουν το πυκνό χιόνι

Και να ζωντανέψουν

Το κενό

Απάνω στο λευκό χαρτί

Του κόσμου. ..

Βικτωρία Αποστολοπούλου, Εύα-Άννα Λάλη, Φωτεινή

Λέντα, Κατερίνα Μάκαρη, Ιωάννα Παναγιωτοπούλου.

Η ποίηση, το πινέλο και η μπογιά

συνδέονται με ένα μαγικό τρόπο για να

"περιγράψουν το κενό". Έναν άδειο,

λευκό τοίχο που βάφτηκε, σαν το πυκνό

χιόνι, από τα χρώματα της φαντασίας

και τη ψυχή ενός ανθρώπου που ζητά

την ελευθερία.

Μια ελευθερία που πηγάζει από την τέχνη

του γκράφιτι. Το γκράφιτι και η ποίηση

γίνονται συνένοχοι στο πιο όμορφο

''έγκλημα''. Στην διακόσμηση ενός τοίχου

σε ένα δωμάτιο, που επιτακτικά τώρα πια

σε καλεί να μάθεις την ιστορία του. Την

ανάγκη εκείνη που τον μετέτρεψε σε

καμβά ενός καλλιτέχνη γκράφιτι .

Δύο μορφές τέχνης αρκετά

διαφορετικές κι όμως τόσο ίδιες,

επιτρέπουν στον καλλιτέχνη να

ενώσει άψυχες γραμμές που

παίρνουν ζωή με την τελευταία

πινελιά ρομαντισμού που τους

αποδίδεται διαμέσου της ποίησης.

Μην αναζητήσεις το τοίχο σε κάποιο στενό της πόλης, δεν θα τον βρεις εκεί. Βρίσκεται σε ένα σπίτι, στο δωμάτιο ενός

ανθρώπου που αποφάσισε πως η λαϊκή τέχνη του γκράφιτι ταιριάζει απόλυτα με την μακρινή και αποστασιοποιημένη

μαγεία της ποίησης.

Το κενό του τοίχου καλύφθηκε για πάντα από την ποίηση του Ντίλαν Τόμας,

του Ουαλού ποιητή και αυτουργού, ίσως, του ''εγκλήματος'' που μας

συμβουλεύει να μην είμαστε αγαθοί απέναντι στην καλή νύχτα. ''Do not go

gentle into that good night''. Και ο τοίχος δεν θα είναι ποτέ πια λευκός και

αγαθός γιατί θα διακοσμείται από τις αιώνιες τέχνες του γκράφιτι και της

ποίησης.

Η Αποκωδικοποίηση του Graffiti

Η Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων. Graffiti σε σχολείο της Nέας Σμύρνης από τον street

artist Simple G.

«Το graffiti είναι τόσο παλιό όσο και η ανθρώπινη φυλή. Μπορείς να το δεις στις αρχαίες αιγυπτιακές πυραμίδες ή στις

σπηλιές, όπου οι άνθρωποι σχεδίαζαν σκηνές από εξορμήσεις για κυνήγια», λέει ο 35χρονος Φινλανδός καλλιτέχνης graffiti

Peter Regalado. Πολύς καιρός έχει περάσει από εκείνες τις πρώιμες αναγραφές στους τοίχους. Πλέον, τα graffiti που κοσμούν

τις σύγχρονες μεγαλουπόλεις αποτελούνται από πιο πολύπλοκα γράμματα, σχήματα και σχέδια. Τι κρύβεται, όμως, πίσω από

αυτή την ιδιαίτερη γραφή; Έχει σημασία ο σχεδιασμός των γραμμών ή η τοποθεσία που επιλέγει ο καλλιτέχνης για να

δημιουργήσει;

«Σίγουρα, όταν θα δεις ένα graffiti με πιο αιχμηρές γραμμές, θα καταλάβεις ότι ο άλλος είναι στη τσίτα. Ένας άλλος ο οποίος

είναι σε πιο soft κατάσταση, θα κάνει πιο bubble, δηλαδή, πιο στρογγυλεμένα τα γράμματα», αναφέρει ο καλλιτέχνης graffiti

Simple G.

σσσ

Graffiti σε υπόγεια στοά στην οδό Συγγρού. Ο Simple G θεωρεί ότι οι απότομες

γραμμές δείχνουν την συναισθηματική κατάσταση του καλλιτέχνη.

Αν και μόλις 19 ετών, ο Simple G ξεκίνησε να ασχολείται με το graffiti από ακόμα μικρότερη ηλικία. Τα περισσότερα παιδιά

που ενδιαφέρονται ξεκινούν συνήθως από τις τάξεις του γυμνασίου την ενασχόλησή τους με το αντικείμενο. Ο Peter Regalado

πιστεύει ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές προσωπικότητες και τύποι ανθρώπων στην κουλτούρα του graffiti, καλλιτέχνες από

τους πιο πλούσιους μέχρι τους πιο φτωχούς. Σε αυτό συμφωνεί και ο Simple G.

Όσο για το αν η περιοχή που επιλέγει ένας καλλιτέχνης είναι σημαντική για το graffiti που θα δημιουργήσει, την απάντηση δίνει

ο 25χρονος street artist Yiakou. «Νομίζω πως ο παραλήπτης κάθε περιοχής είναι αντίστοιχος με το δημιούργημα του καλλιτέχνη.

Δε νομίζω να μιλούσαμε στα Εξάρχεια για πλούτο. Σε αντίθεση με το Κολωνάκι, όπου κάποιος δεν μπορεί να βγει και να κάνει

έναν άστεγο σε μια γωνία του δρόμου.»

Graffiti σε τοίχο στα Εξάρχεια. Άραγε οι συγκεκριμένες

φράσεις θα αφύπνιζαν το ίδιο τους κατοίκους μιας άλλης

περιοχής, όπως το Κολωνάκι;

«Ο παραλήπτης κάθε περιοχής είναι αντίστοιχος με το

δημιούργημα του καλλιτέχνη», λέει ο Yiakou. Η φωτογραφία

από τα Εξάρχεια δεν θα μπορούσε να περιγράφει καλύτερα

την περιοχή.

Οι καλλιτέχνες του graffiti γνωρίζουν ότι το έργο τους βρίσκεται σε δημόσιο χώρο οπότε έχει ως αποδέκτη το κοινό. Για τον

Peter Regalado δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συναισθήματα ή μηνύματα που οι καλλιτέχνες προσπαθούν να εκφράσουν.

Ο Yiakou πιστεύει ότι η αποκωδικοποίηση του εκάστοτε έργου είναι μια άκρως προσωπική διαδικασία. «Είναι πολύ σημαντικό

ένας δημιουργός να αποδέχεται το γεγονός ότι όταν καταθέσει ένα έργο, πλέον το έργο γίνεται viral, διασπάται σε πολλά

στοιχεία. Αυτή η διάσπαση κάνει τον κάθε αποδέκτη δημιουργό του έργου σου, το τι θα δει και πως θα το καταλάβει είναι κάτι

εντελώς προσωπικό.»

Πλάκα, Οδός Σχολείου. Όπως λέει ο Yiakou, η αποκωδικοποίηση ενός graffiti είναι

προσωπική διαδικασία. Πολλά και διαφορετικά τα συμπεράσματα που θα έβγαζαν οι

περαστικοί από το συγκεκριμένο έργο.

Οδός Αχιλλέως, Μεταξουργείο. Το πρόσωπο ενός αρχαίου φιλοσόφου σε ένα

εγκαταλελειμμένο κτίριο αποδεικνύει πως το graffiti μπορεί τελικά να είναι τέχνη.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ο αποδέκτης ενδέχεται να μην κατανοήσει πλήρως το μήνυμα που θέλει να περάσει ο καλλιτέχνης,

ωστόσο, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση «παίρνει» κάτι από το έργο. «Για παράδειγμα, η γιαγιά μου, όταν βλέπει graffiti με

γράμματα, παρόλο που δεν μπορεί να τα κατανοήσει, της αρέσει ατμοσφαιρικά, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα το χρώμα και η

σύνδεση του», εξηγεί ο Simple G.

Τελικά, δεν είναι τόσο τυχαία η δημιουργία ενός graffiti. Ίσως να ισχύει τελικά αυτό που είπε ο διάσημος ζωγράφος Justin Bua

στο βιβλίο του “The Beat of Urban Art”: «Tο γκράφιτι είναι, στη χειρότερη περίπτωση, μια πρόοδος της εξέλιξης της

τυπογραφίας. Στην καλύτερη περίπτωση, είναι υψηλή τέχνη».

Εξάρχεια, οδός Μεσολογγίου. «Απώλεια Συνείδησης». Ο

αντιφασίστας (που είναι το όργανο και κάνει την δουλειά του

χωρίς καμία επιρροή προς τα πιστεύω) χάνει το σκοπό του.

Δύο αντίθετες έννοιες-Άσπρο-Μαύρο.

Εξάρχεια, οδός Μεσολογγίου. Το γνωστότερο σύνθημα.

Α.C.A.Β δηλαδή, All Cops Are Bastards. Εδώ και “All Cops Are

Pigs”. Άραγε η εξουσία είναι δύναμη;

Graffiti από Μενίδι (αριστερά) και από Πλάκα (δεξιά). Ακόμα

και αν δεν υπάρχουν ιδιαίτερες ικανότητες, το μήνυμα στην

δεξιά πλευρά σε ταξιδεύει χιλιόμετρα μακριά από ότι η τέλεια

φιγούρα αριστερά.

Τρία διαφορετικά graffiti σε τρεις διαφορετικές γωνιές

των Εξαρχείων. Από τα πιο απλά μέχρι τα πιο σύνθετα

έργα, ο Simple G θεωρεί ότι το μόνο στοιχείο που ενώνει

τους «γκραφιτάδες» είναι η χρήση spray.

Γκραφίτι και Οπαδισμός:

Δυο συγκοινωνούντα δοχεία

Κατωπόδης Πέτρος, Κουτσούκος Ανδρέας, Γιαννόπουλος Σπύρος και Αθανάσουλα

Ιωσηφίνα.

Μεγάλη μερίδα των οργανωμένων -και όχι μόνο- οπαδών, ιδιαίτερα τις δυο τελευταίες δεκαετίες, βρίσκουν ολοένα και πιο

ελκυστική την ενασχόληση την «λαϊκή» ( όπως οι ίδοι την χαρακτηρίζουν) τέχνη της ζωγραφικής σε εξωτερικές επιφάνειες

παντός τύπου. Τα συναισθήματά τους παίρνουν σάρκα και οστά με τη βοήθεια του σπρέι και τη δημιουργικότητα του εκάστοτε

καλλιτέχνη συνθέτοντας ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα.

Στην ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου μπορεί κανείς να παρατηρήσει διάφορες σύγχρονες «τοιχογραφίες», που είτε

απεικονίζουν με λέξεις είτε με ευφάνταστα σκίτσα το μεγαλείο του συλλόγου που υποστηρίζουν. Από άγριους πάνθηρες,

τρομακτικούς δράκους και άλλα μυθικά πλάσματα μέχρι εμπνευσμένα συνθήματα, καρικατούρες ή σχέδια που μαρτυρούν την

πορεία της ομάδα μέσα στο χρόνο.

Τα οπαδικά γκράφιτι, δηλώνουν μέλη συνδέσμων, σ’αυτές τις περιοχές όχι μόνο αντιμετωπίζονται με σεβασμό από τον κόσμο

αλλά κανείς δεν διανοείται να σβήσει κάποιο απ’αυτά.Είναι απόλυτα εναρμονισμένα με το περιβάλλον και μάλιστα

διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Όταν προσεγγίζει κάποιος γήπεδα όπως το «Γεώργιος Καραϊσκάκης», το «Απόστολος

Νικολαϊδης», το Δημοτικό Στάδιο Νέας Σμύρνης ή ακόμα και την ιστορική συνοικία της Νέας Φιλαδέλφειας, τότε αμέσως

διαπιστώνει ότι τα γκράφιτι λειτουργούν ως συμπληρωματικά της οπαδικής έκστασης που θα κορυφωθεί μόλις αυτοί

κατευθυνθούν στις κερκίδες για την παρακολούθηση του αγώνα.

Παράλληλα, τα γκραφίτι τέτοιας φύσεως χρησιμεύουν για να «μαρκάρουν» τα όρια μιας περιοχής με συγκεκριμένο οπαδικό

φρόνημα. Είναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των περιοχών της Αθήνας και του Πειραιά, εκτός από την γεωγραφική,

πολιτική,οικονομική και κοινωνική τους ταυτότητα διατηρούν και μια όσον αφορά την προτίμηση σε κάποιον αθλητικό

σύλλογο. Έτσι λοιπόν συνοικίες όπως η Νίκαια, οι Αμπελόκηποι, η Νέα Σμύρνη, το Περιστέρι και άλλες λειτουργούν ως

αυτόνομα φίλαθλα κέντρα που οριοθετούνται με την τέχνη του γκραφίτι. Ένα απλό και λιτό σύνθημα κρίνεται ικανό για να

χαράξει τα νοητά σύνορα μέσα στην πόλη, χωρίς όμως φυσικά να περιορίζει και την έκφραση αντίθετης ιδεολογίας.

Εξάλλου δεν θα ήταν δυνατό να ταιριάξουν τα γκραφίτι με την φίλαθλη έκφραση αν και τα δυο δεν προασπίζονταν την

διαφορετικότητα ως προς τη μορφή έκφρασης..

Τι παριστάνει αυτό ρε παλικάρι;

Ανδρεάκης Άγγελος

Βλάμης Χρήστος

Γκατζιώρας Δημήτρης

Καρτσάκης Νίκος

Ξενοπούλου Αθανασία

Στάμου Σταυρούλα

Το γκράφιτι θα αποπνέει για πάντα την αίσθηση του δρόμου. Εκεί γεννήθηκε, εκεί συνεχίζει να ακμάζει. Στην Ελλάδα δεν

έλειψε ποτέ η γκρίνια για τη «βρώ¬μικη» αυτή τέχνη, ένα καλαίσθητο γκράφιτι όμως κερδίζει πάντα τα βλέμματα και το

θαυ¬μασμό των περαστικών. «Τι παριστάνει αυτό ρε παλικάρι» είναι η απορία που εκφρά¬ζει ένας ηλικιωμέ¬νος κύριος

αντικρίζοντας τον νεαρό που βάφει με σπρέι τον τοίχο. Η ίδια απορία γεννάται λίγο πολύ και στο μυαλό του καθενός. Τι

ακριβώς παριστάνουν;

Ο Same84 δημιουργεί γκράφιτι επαγγελματικά, έχοντας στολίσει τους τοίχους της Αθήνας με πολλές εντυπωσιακές εικόνες.

Ωστόσο για τον ίδιο είναι δύσκολο να εξηγήσει τι ακριβώς είναι αυτό που κάνει. «Απλά χρώματα είναι» απαντά λακωνικά.

Διατηρεί γενικά μια αρκετά ψυχρή και κυνική στάση προς τις δημιουργίες του, θεωρώντας πως δεν κάνει κάτι το αξιοσημείωτο

και αξιέπαινο. «Είναι είδος ζωγραφικής άρα είναι τέχνη, αν και για μένα είναι περισσότερο τεχνική», μας λέει. «Το γκράφιτι

δεν έχει ηλικία», προσθέτει «Μπορείς να ζωγραφίζεις στους τοίχους όσο αντέχεις σωματικά.

Μην ξεχνάτε άλλωστε ότι το γκράφιτι εκτός από νομικούς κινδύνους κρύβει και κινδύνους υγείας. Δεν είναι εύκολο να

ζωγραφίζεις σε τοίχους ύψους 30 μέτρων». Έμπνευσή του αποτελεί η καθημερινότητά του, ενώ τα έργα του είναι

χαρακτηριστικά και εύκολα αναγνωρίσιμα. Σημειώνει επίσης πως το γκράφιτι είναι κίνημα. Ένα κίνημα που γεννήθηκε τις

δεκαετίες του 1960 και 1970 στην Νέα Υόρκη, όταν κάποια πιτσιρίκια άρχισαν να ζωγραφίζουν το ψευδώνυμο τους σε τοίχους

προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να βρουν μια θέση στην κοινωνία. Φυσικά όλο αυτό από τότε εξελίχθηκε και γιγαντώθηκε.

Για τον Γιάννη ο οποίος ασχολείται ερασιτεχνικά με το γκράφιτι είναι μια μορφή τέχνης. «Θεωρώ ότι αυτό που κάνω είναι ως

ένα βαθμό τέχνη, γιατί προσπαθώ να παράγω κάτι το οποίο είναι καλαίσθητο στα μάτια των άλλων». Χαρακτηρίζει τα γκράφιτι

ως «έναν ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο να αξιοποιείς τον ελεύθερο σου χρόνο». Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι δεν

προσπαθεί να περάσει κάποιο μήνυμα μέσα από τα γκράφιτί του, γι’ αυτό και προτιμά να ζωγραφίζει τοπία ή πρόσωπα.

Γενικά θεωρεί ότι ασχολούνται περισσότερο άτομα νεαρής ηλικίας γιατί έχουν την απαραίτητη, όπως λέει, ανωριμότητα. «Τα

περισσότερα άτομα ξεκινάνε στα 15 με 16 με σκοπό να αυτοπροβληθούν. Ωστόσο μετά από κάποια χρόνια σταματάνε γιατί

αντιλαμβάνονται ότι το γκράφιτι με την μορφή που το κάνουν είναι μια αρκετά ανώριμη διαδικασία. Πλέον συνεχίζουν μόνο

όσοι έχουν ξεπεράσει το επίπεδο της αυτοπροβολής και δημιουργούν καθαρά τέχνη». Προσθέτει επίσης πως «Αν δεν έχει κάνει

κάποιος παράνομα γκράφιτι δεν ξέρει πως εκρήγνυται η αδρεναλίνη εκείνη τη στιγμή, και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που

ελκύει νεαρά άτομα».

Τέλος, ο δημιουργός Sone αναφέρει πως «Το γκράφιτι είναι ένας τρόπος ζωής. Με βοηθά να χαλαρώνω και να κάνω

ένα διάλειμμα από τη δουλειά μου. Μέσω του γκράφιτι εκφράζω μια σκοτεινή πλευρά του εαυτού μου, κάτι

κρυμμένο που ανα¬δεικνύεται μέσω της δημιουργίας. Στα έργα μου αν και περισσότερο ζωγραφίζω πρό¬σωπα ή

ζώα, μερικές φορές προσπαθώ να περάσω και κοινωνικά μηνύματα».

Η απορία φαίνεται πως δύσκολα απαντάται πλήρως, μιας και ο κάθε καλλιτέ¬χνης έχει το δικό του τρόπο σκέψης και

την ξεχωριστή του άποψη για το έργο του.

Ψυχισμός και γκράφιτι

Όταν στις αρχές της

δεκαετίας του ’80 ο ελληνικής

καταγωγής ΤΑΚΙ 183 άρχισε να

«χρωματίζει» τις

φτωχογειτονιές του Μπρονξ,

συστήνοντας ουσιαστικά την

τέχνη του γκράφιτι στην

αμερικανική -και όχι μόνο-

κοινωνία, λίγοι μπορούσαν να

προβλέψουν το τι θα

επακολουθούσε αναφορικά με

τις διαστάσεις που θα λάμβανε

η σύνδεση του χρώματος με τον

ψυχισμό του καλλιτέχνη.

Τέσσερις δεκαετίες μετά τα

πράγματα έχουν ξεκαθαρίσει σε

μεγάλο βαθμό.

Το γκράφιτι σήμερα έχει επικρατήσει σαν τρόπος έκφρασης, σαν τρόπος σκέψης

και αμφισβήτησης του καλλιτέχνη, ο οποίος επιδιώκει την αποτύπωση της

ψυχολογίας και των ενστάσεών του στην επιφάνεια ενός τοίχου. Ωστόσο η έκφραση

αυτή σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιο πολύπλευρη απ’ όσο αρχικά φαντάζει. Εκτός

από τα κίνητρα και τη συναισθηματική κατάσταση του καλλιτέχνη, ιδιαίτερο

ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι το γκράφιτι αφορά σε ένα ευρύτερο

πλαίσιο τον εν γένει τρόπο ζωής και την κοσμοθεωρία του λεγόμενου «γκραφιτά».

Όπως μας επισημαίνει και ο Γιώργος, ένας νέος που χρησιμοποιεί το γκράφιτι ως

τρόπο έκφρασης, ένας «γκραφιτάς» πάντα ψάχνεται μέσα του. Χωρίς να διευκρινίζει

που στοχεύεται ακριβώς αυτή η εσωτερική αναζήτηση, αλλά αναγνωρίζοντας ότι

πρόκειται για μία βουβή απόδοση της πραγματικότητας. Της δικής του

πραγματικότητας.

Τι είναι όμως αυτό που οδηγεί έναν καλλιτέχνη να πάρει το σπρέι του και να ζωγραφίσει; Ποιο είναι το υπόβαθρο της

δημιουργικής του έκφρασης;

Στο ερώτημα αυτό έχουν κληθεί να απαντήσουν πολλοί με το αποτέλεσμα να μην είναι σε όλες τις περιπτώσεις ξεκάθαρο. Ο

Γιώργος πάντως έχει την δική του άποψη: «Εκτός του ότι είναι ένας άμεσος τρόπος να με γνωρίσει ο κόσμος μέσω των έργων

που φέρουν την υπογραφή μου, θέλω να δίνω και λίγο χρώμα στην Γκριζούπολη!». Μια απάντηση ενδεικτική για το τι οδηγεί

τον καλλιτέχνη στον κενό τοίχο. Το γκράφιτι μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να αποτελέσει πολιτική πράξη θεμελιωμένη στην

ιδεολογία του καλλιτέχνη, ενώ σε άλλες να αφορά απλά την εκτόνωση της δημιουργικότητας του ατόμου που ασχολείται με

αυτό. Ο καλλιτέχνης ενδέχεται να επηρεαστεί τόσο από τον κοινωνικό του περίγυρο όσο και από τις εσωτερικές του

αναζητήσεις. Οτιδήποτε τον απασχολεί, οτιδήποτε τον αφορά και τον προβληματίζει μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει

αντικείμενο της τέχνης του και να αποτυπωθεί στον «καμβά του δρόμου». Αυτό που θέλησε να μας ξεκαθαρίσει πάντως ο

Γιώργος είναι το εξής: Είτε ένα έργο έχει πολιτικό υπόβαθρο και περιεχόμενο είτε σχετίζεται με έκφραση συναισθημάτων όπως

η αγάπη, το μίσος ή ο έρωτας, αποτελεί έργο γκράφιτι.

Αυτό που συνοπτικά επομένως θα

μπορούσαμε να αναφέρουμε είναι

το εξής: Ο ψυχισμός του εκάστοτε

«γκραφιτά» δεν είναι κάτι που

μπορεί να οριστεί γενικώς και

αορίστως. Απαιτεί εμβάθυνση στον

ατομικό συλλογισμό και την

κοσμοθεωρία του καλλιτέχνη και

με ποιον τρόπο αυτή αποτυπώνεται

στα έργα του. Ένα πάντως είναι

δεδομένο. Ο ψυχισμός αποτελεί

ένα βασικότατο στοιχείο, με το

οποίο θα κληθεί να ασχοληθεί ο

οποιοσδήποτε στο πλαίσιο της

ανάλυσης της τέχνης του γκράφιτι.

Θάνος Ζάβαλης, Χρήστος

Δημόπουλος, Πέταρ Μίλος,

Δημήτρης Κελεπούρης

"Graffiti και κοινωνική αποδοχή"

Graffiti στην εξωτερική πλευρά του χώρου

«Metelkova» στη Λιουμπλιάνα

τις αρχές του ’70 εμφανίστηκαν τα πρώτα graffiti στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης ως μια

μορφή διαμαρτυρίας και εναλλακτικού τρόπου έκφρασης. Σήμερα το graffiti συνιστά μία

νέα μορφή τέχνης, ξεφεύγοντας από το περιθώριο στο οποίο βρισκόταν. Κοσμεί

δρόμους και κτίρια, εντάσσεται σε πολλές εκθέσεις, φεστιβάλ και λειτουργεί ακόμα και ως

τουριστική ατραξιόν σε πολλές χώρες παγκοσμίως.

Graffiti στην εξωτερική πλευρά του χώρου «Metelkova» στη Λιουμπλιάνα

Σ

Από τις

Καινούργιου Μαριάννα, Κουφού

Αντζελίνα, Κωτσάκη Μαρία-Δανάη,

Παπαθανασίου Μαρία

Το graffiti και το street art συνιστούν

μία νέα μορφή τέχνης στα πλαίσια

μιας υποκουλτούρας. Ποια η

κοινωνική αποδοχή τους στην

Ελλάδα και στο εξωτερικό; Θα ήταν

εφικτό το graffiti να σταθεί μέσα σε ένα

μουσείο; Κατά πόσο αυτό θα αλλοίωνε

τον χαρακτήρα του;

Graffiti από τον τοίχο του «John Lennon» στην Πράγα

Ο graffiti artist «Paladin»

Σε συζήτηση με τον καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Μάριο Σπηλιόπουλο

πάνω στο θέμα, μας ανέφερε ότι το ελληνικό graffiti είναι άμεσα συνυφασμένο με το graffiti του

εξωτερικού, αφού από ελάχιστους καλλιτέχνες διαφοροποιείται.

Ο καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών «Μάριος Σπηλιόπουλος»

Σημαντικά παραδείγματα αποτελούν ο

χώρος της Metelkova στη Λιουμπλιάνα

και ο τοίχος του John Lennon στην

Πράγα, σημεία που αξίζει να επισκεφθεί

όποιος βρεθεί στις χώρες αυτές.

Βρεθήκαμε στο «Old-School Meeting

Graffiti Festival» και μιλήσαμε με

κάποιους από τους street artists που

συμμετείχαν σε αυτό, σχετικά με την

κοινωνική αποδοχή του graffiti στην

Ελλάδα, συγκριτικά με το εξωτερικό.

“Κρίμα για τους Έλληνες

καλλιτέχνες, γιατί θα μπορούσε το

έργο τους να έχει αναγνωριστεί

περισσότερο στο εξωτερικό”

Paladin

Ο καθένας μας μίλησε με βάση τις

γνώσεις και τις εμπειρίες του πάνω στο

θέμα. Σίγουρο είναι ότι το graffiti στην

Ελλάδα έχει κάνει πολλά βήματα σε

σχέση με το παρελθόν, συνιστώντας μία

νέα αναγνωρισμένη μορφή τέχνης στα

πλαίσια μιας υποκουλτούρας.

Ο δρόμος για το graffiti στην Ελλάδα είναι

ανοικτός, μένουν όμως πολλά χιλιόμετρα

να διανύσουμε ώστε να φτάσουμε το

επίπεδο της αποδοχής του στο εξωτερικό.

«Κρίμα για τους Έλληνες καλλιτέχνες,

γιατί θα μπορούσε το έργο τους να έχει

αναγνωριστεί περισσότερο στο

εξωτερικό», τόνισε ο «Paladin», ένας από

τους πρώτους καλλιτέχνες που

ασχολήθηκε με το graffiti στη χώρα μας.

«Δεν μπορούμε να μιλήσουμε ξεκάθαρα για

ελληνικό graffiti, καθώς έχει επηρεαστεί σε πολύ

μεγάλο βαθμό από το αμερικάνικο». Η εξέλιξη

του όμως στη κάθε χώρα ήταν διαφορετική. Και

στις δύο περιπτώσεις, η συγκεκριμένη τέχνη

ξεκίνησε με «κυνήγι». Στην Αμερική πήρε

μεγάλες διαστάσεις με έντονη παρουσία της

αστυνομίας, ενώ παράλληλα τα σπρέυ και τα

υπόλοιπα υλικά που χρειάζονταν για να βάψει

κάποιος, ακρίβυναν πολύ.

Ο graffiti artist «Alone»

πλέον την ανοχή της αστυνομίας καθώς ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που επεμβαίνει και

επιβάλλει ποινές.

Ερχόμενοι, λοιπόν, στο σήμερα, όπου το graffiti θεωρείται μια αναγνωρισμένη τέχνη,

τίθεται το ερώτημα για το αν θα μπορούσε να σταθεί στα πλαίσια ενός μουσείου. Η απάντησή

του κ. Σπηλιόπουλου είναι καταφατική. Παρόλο που άργησε να αναγνωριστεί ιδεολογικά, έχει

καταφέρει να μπει σε εκθέσεις, όπως το «No

Respect» στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών,

ενώ παράλληλα, ο δήμος Αθηναίων

παραχώρησε σε street artists κάποιους

τοίχους στην Τεχνόπολη. Όπως ο καθηγητής

υποστηρίζει «το graffiti δίνει χρώμα

δημιουργώντας την αίσθηση ότι η πόλη

αναζωογονείται με αυτές τις μικρές ανάσες».

Graffiti στο εσωτερικό του χώρου «Metelkova» στη

Λιουμπλιάνα από τον καλλιτέχνη «Azram»

Στην Ελλάδα όμως τα πράγματα

εξελίχθηκαν πιο ήπια. Και πάλι στην

αρχή υπήρξε κυνήγι, όμως οι έλληνες

αντιμετώπισαν το graffiti σαν κάτι το

εξωτικό. Υπήρχαν, βέβαια, ορισμένοι

που διαφωνούσαν θεωρώντας το

μουντζούρα στους τοίχους, κάτι

τέτοιο όμως δεν στάθηκε εμπόδιο για

την γρήγορη διάδοση του. Έχει

«Tο graffiti δίνει χρώμα

δημιουργώντας την αίσθηση ότι

η πόλη αναζωογονείται με αυτές

τις μικρές ανάσες»

Μάριος Σπηλιόπουλος

Graffiti στο εσωτερικό του χώρου «Metelkova» στη Λιουμπλιάνα

Graffiti στους τοίχους των κτιρίων που ανήκουν στον χώρο «Metelkova» στη Λιουμπλιάνα

Ο χώρος διεξαγωγής του «Old-School Meeting Graffiti Festival»

στο «Θέατρο Κάτω απ’ τη Γέφυρα»