GSM

GSM; Global System for Mobile communication, halk dilinde mobil iletiim sistemidir. GSM, dnya genelinde ilk olarak Finlandiyada kullanlmaya balanmtr. Finlandiya, gerek corafi yaps, gerekse hava artlar ve yerleimin olduka dank olmas sebebiyle, insanlar kablolu iletiime alternatif bir sistem olan mobil sistem zerinde alamalar yapmaya tevik etmi ve ilk 1982 ylnda sistem zerinde deneyler yaplmaya balanmtr.

GSM network SS7 (signalling system no7) mant zerine oturtulmutur. SS7 sistemi; Bir a numaras, b numarasn aradnda, numara adm adm deerlendirip, her seferinde bir dier santrale sorarak arama yaplr. SS7 sisteminde, digit translation yaplrken bir santraldan dierine virtual bir kanal oluur. Bu esnada hibir zaman konuma kanal megul edilmez. Sonuta b-numaras santraline ulalp telefonun bo olduu grlnce, konuma kanal alnr ve atanr. bu sayede konuma kanal daha ekonomik kullanlr. santral sistemi kendi elemanlar arasnda SS7 zerinden haberleir cep ve baz istasyonu arasnda ise telsiz tamas yaplr. zel ayrlm frekans band zerinden dijital haberleme olur. baz istasyonundan sonra yere inen konuma bilgisi SS7 teknolojisi ile ait olduu santrala aktarlr.

GSM sistemi birok bamsz birimden olumaktadr. Temel olarak bir GSM network, mobil istasyon, baz istasyonu ve network alt sistemi denilen santral birimi olarak 3 temel paradan olumaktadr. -Cep telefonu MS (mobile station) Aboneler tarafndan tanlan mobil telefonlar -Baz istasyonu BS (base station) Mobil telefonlarla devaml haberleen, radyo arabirimini kontrol eden birimdir. zetle mobil telefon ve santral aras balanty kuran birim olarak adlandrlabilir. -Santral MSC (mobile services switching center) Mobil telefondan-mobil telefona, kablolu telofon yada ISDNler aras grmeleri salamak amacyla balantnn kurulduu ana birimdir. MSC ayrca GSM networknn operasyon ve ynetiminden de sorumludur.

GSM sistemi hcresel (cellular) mantkta alr. Telsiz etki alan hcrelere blnmtr ve her hcrede bir baz istasyonu bulunmaktadr.( tahsis edilen konuma kanallar komu hcreler arasnda paylatrlmtr)

Baz istasyonu sistemi BSC (base station controller) ve BTS (base transceiver stations) den

oluur. -BSC, radyo dalgalar ile ilgili tm fonksiyonlara kumanda eder. MS (mobile station) handover, radyo kanal tahsis etme ve hcre data bilgilerini toplama grevleri vardr. BSCler bal bulunduklar MSCler tarafndan kontrol edilirler. -BTS, radyo arabirimini kontrol eder. BTS ekipmanlar, transceiver-receiver (alc-verici nite) ve antenden olumaktadr ve herbir hcreye servis vermektedir. BTSler BSCler tarafndan kontrol edilirler. Baz istasyonu havadan alinan telsiz sinyallerini direkt yere indirip santrala iletir. Maximum

20-30 kilometre yarapl bir etki alanna sahip olan baz istasyonlar ve her hcrede farkl frekansta alr. Bu nedenle bir hcre dieri ile rtmez. Aksi takdirde komu hcrelerden bu hcreye sarkma olur yani bir VLR etki alan ile dieri karabilir.

MSC (Mobile Service Switching Center), Ana santral, networkteki balantnn, konuma ve data haberlemesinin yapld birimidir. (interconnect) gsm-->gsme, gsm-->pstne, gsm-->client serverlara olan balanty salar.

HLR ve VLR kavramlar sistemin temel yaptalarn oluturmaktadr. HLR (home location register); Cep telefonunun nerede olduu bilgisi ve abonenin kimlik bilgilerine dair her trl veriyi tutan bilgi bankas, bir tr databasedir. HLR, abonenin lke genelinde nerede olduu bilgisine sahiptir. VLR(visitors location register);sadece iinde bulunduu MSC blgesi snrlar ierisinde bulunan abonelerin bilgilerini geici olarak ierir. (CLIP/CLIR veya santral setting gibi bilgileri de tutar... )

Bir veya birka MSCye birden hizmet veren HLRda, subscriber saysnn fazla olmas sebebi ile bu numaralar rangelere blnm halde tutulmaktadr. rnein; HLR1 zerinde ilk 1 milyon abone var gibi..

imdi ise bir konumann nasl gerekletiinin senaryosunu inceliyelim.

Konuma her zaman 2 safhadan oluur; 1) sinyalizasyon safhas ( bu esnada a numarasn tanmlamak, security check yapmak, b numarasnn yerini tesbit edip onun serbest veya busy olduuna bakmak) 2) call established (konuma) a numaras ncelikli olarak bir baz istasyonu servis alan (hcre) iinde olmaldr. Hcreden alnan arama bilgisi radyo arabirimi zerinden BS (baz istasyonu) vastas ile yere indirilir. BS bu yolla sinyali MSCye iletir. cep telefonu sinyalizasyon kanal zerinden Ki tantm anahtar ile beraber IMSI / MSISDN

ve grme yapmak istedii b-numarasn yollar MSC, gelen talebi kontrol ettikten sonra onaylamasn yapar (IMSI,Ki) ve aranan b-numarasn inceleyerek onun nce nerede olduunu bulmak amac ile VLRdan bilgi alr. eer b-numaras VLRn kendi servis alannda deil ise, HLRa sorar. HLR, lke genelinde bir cep telefonunun nerede bilgisine sahip bir databasedir. kontrol safhasnda MSC, EIR (equipment identity register) databaseinden aboneyi sorar. EIR, network zerinde servis alan abonelerin ve ayn zamanda alnt telefonlarn ve giri izni olmayan abonelerin numaralarnn olduu bir databasedir. Telefon tanml, kullanlan bir numara ise ok. verir, alnt yada bor yznden kapal ise ok. verilmez. son olarak, AUC (authentication center) databesinden abone aratrlr. AUC, tm abonelerin SIM kartnda bulunan gvenlik numarasnn bulunduu, abonenin radyo kanalnn kullanm aamasnda, onay ve kod zme safhalarnda kullanlan, bir databasedir. tm bu kontrollerden geen abone iin MSC-a ald bilgi ile dier servis alanna bakan MSC-bye bavurur. MSC-b gelen aramay devam ettirmek iin nce b-numarasnn megul ve o hcre iinde tahsis edilecek bo kanal olup olmadnn kontroln yapar. tm kontrollerin yaplmas sonucu, gerekli artlarn salanmas durumunda a-numarasnn, b-numaras ile konumas iin gereken trafik kanal verilir ve konuma balar. Konuma boyunca A+ arabiriminde(hava telsiz yz) yaplan tm konuma Kc ifresi ile gnderilir bu ifre ancak cep ile MSC arasnda bilinir ve MSC gelen ifreli mesajlar bu anahtar ile aar. Konuma bitince tahsis edilen tm trafik ve sinyalizasyon kanallar geri alnr - OMC(bakm onarm merkezi) bakm amal kullanlr. GSM santraline eklenip kartlan yeni cihazlarn tanm yaplr, 24 saat GSM sistemi buradan gzlemlenir. Ayrca arza mdahalelerinin bir ksm buradan yaplr.