Gübre Teknolojisi

8/4/2019 Gbre Teknolojisi

1/22

" '


2/22

'd I( I1Ir# ... B llk ilenn bu t . . . 1 1 1 rnadd J rini alabiln1t:1 ri i in

or tanu, ozelhkle topragl . uygUIl b ir durum getirm i geirn a la kullaOilan madde le r ie . daim organik b il i I rd ir,gor ev i, to p ra g : yumu a t rnak , yani ku iik t ane l i ir yap. agiam.ak.bakterilerinin ya amalan icin ortarn hazirlarnak, k ll id I y a " ' ' ' I I K I l J . ~uyu daha ik: tutmak ve a)'111 z man a inorgan ik

rp lay arak su tarafin dan k olay y ikanmasun en ell mekyas rn al faali 'ellen onunda olu turdukl natm . crin in O ~ orarnru artu rrnakl era 1 bitkinina trn o ferd O 2 o rarnm da rm rm aku r. B und an b a k tfostat lan c oz un eb ilir b ir d uru ma getirm ek t d ir , '

. k yurunJI nn"zi.irn f1 1 1


3/22

illhll' Tcknul I I v J\II:11I/1~'rl

s ! -uru 1 1 : 1 . B l1yh : b itk ile : azul ih tiy ac im h : vadan 1 rnu edebihr lil I lJaJ' :1 b ir (lnH.:k olarak yo n '(I gostcri lcbll t r .Fo 'fo rik a . it: itk in in oze l lik le yasam sal etk in lik lerin in okbiiylik b i r k isnu nd a Iaz la m iku rda tosf ta ra stla nm a kta dir. BitkidlO ~forik asit en 90k 0110fo t rik a 'it sek linde bu lunu r, B unun y amndaaz m ik ta rda p irofosforik a idine de ras t larur . B itk in in kok leri va rdmnlie Idlgl fo fa t da o rto fosfa t sek l in dedrr, .,

Kukiirt: K iiku rt ancak stilfa t ivonu k lind e b ilk ilc r ta ra fm dan,nhnabilir . Toprak tak i o rg an ik kiikilrt lii b ile" ik lc rin m in era lle srn esira sm da su lfu r iiktirdii ae rop rmkroorgan izmalann etk isiy le siilfa tkukiirdiine y uk se ltg en ir, Ege r, o rtam da y e te rli oksijcn bu lun rnaz akukurtten b itk i ic in zeh irli 01 n Hz rneydana gel i r .

Bitki . kok l ri ilc aldig, i i lfat iy nundan kuk t in lu rganikbile ik lerin ntez in i yapab i lme 1 1 in bunu bun y e inde tek ra r . ulfiirki ikurdunc i nd i rgemek zorundad t r . Bi tk idc b ir "n em li oz c llik d eb iinyesinde meydana ge tird ig i iilfiir k iik ilrd iin ii tek rar ~iii fa t iy nuhaline y iik eltgey ip unye inde depo c tm e y ete ne gid ir,Iyod: i y d bit min gehsm sin i rtur vc ba z i bi tk i has tahk lanmon ler. B u neden le , sun i g iib rey e e r m ik ta rd a K I kauh r .lo r: K lo ru r iyonu d b itk i ic in '. c r rn ik ta rd a ge rck lid ir .ills: Topr: k ta s ilik a t ek lin d e b I m ik ta rd a bulunmaktadtr.B itk in in sili co lan i h t i yac i genel l ikle e se r e lem e nt le re olan ih t iyaci g ib lmiktarca azdir.or: En oncmli c er e lemcnttir ve bu lunma Ib itk in in d iger be inm ad c le rin i toprak tan alma 1 1 1 1 ko iay l s tm r. f ka t, faz la I za ra rhd i r .nazI li p r fosfa t gubr le r ine bOT b il ik leri b r aks eklind kaulrr .

Katyon la rm bitki haya tmdaki ro li.i d aha kan i kn r , Bunla r9 0 b'lln lu k la s er be st i yon la r h alind e bu lunur. B itk in in gel i In in d b ir~ok ka ty on lann b irles me in e ger k a rd ir , B u ge r k inim bi tk ideze llik le m eydana gel n ko llo idal-k im a .a l 1 y larl ilg ilid ir, f ,"baz i 1 m n tle r. b itk i yapisiru lu lu ran b iiy iik m I iillerde b e lli b ir


4/22

'u .t l d c rl l' l UI l IUI o lm d i IY mol k ill IW.:)J n lenr I, t bi b il l l cuin. klorc film lckuliin mag iezyum l me If ir yap1 ta I [ir,Poh yum: Bitktlei i in ~(k onern li b ir clcm nuir 'c zelli.u r onh i in l rn 1 l iznu siyla t i c . k yakmdan i la i li di r. Bu n dcn l . a zk rb on hid rr t III iuran b itk ilc r po t giibre in c ~er k d u o a rla .

D ijic r ta ra ftan po ta y umun c ia mac leZYUI ru n r liil e benzer b rro l oyn ad ig : da . I1I1m k tad ir, ., z llik l . pr top lazm ay i o lu stupr l i n makrornr lcku llc rin in an zmc irle rind er ala rpr plazmaru n ' a . ; a 1 1 1 a l e tk in lik le rin c ka 1 1 m ktadrr , Bu ned nlebi tkinin g e n e ; o rg a n la rm m kul i indc ya lil r a ran la ah a faz la p t yumbu lunm ktad ir.Bitkinin p ta . urn t uz lanna 01 , n ih tiy ac i, y n i zarnandaa111 nyurn tU 71L n .l a z i ibrc leme yapihr a d r rtm kradir , i lnkiiam nyum iyonu bi tki tar fmd n p tasyurn i yonunun ahnrna uungc ll r . ru 7.elltgl k a l iu rn ve rnagnezy um iyon lan d a~.. t 11.1 k t d ir . B u du rum lard po tasy um ionunun d eri iminin arrm 1",CI krnektedir.

d ) : it I icin g rekl bii lem nt d gti ir.arazrd yeu Ien 71 itk il r odyuma ih tiy a g ,. te rm ktedurun da d 'I11L .0 su n lannda ~ miktan a muk t anna goreIaz lad ir. u ds bukin in r t m c k 1 n I m n ti dt;gi l ihriya tI mcnt i aldrguu g' t rir.I agnez 'urn: ~ t rofilin bir yap : UllSU 1 oldugund n . topra

y e t rh n ik t rda bu lunma ig: t akdr rde k lorofil o lu um u ek ik ' uhrTa7C. g n bitk t k : rmlannd I t hum larda bo l mikia rd m gnra stlan u . n Il iklc ck i l cn rr a ra zin in o rta lam a hek ta r b a ill' bi tk iir g clism devres mde toprak tan ldl~'1 magnezyum rnikran

M l.( kadardir ,al iurn: itk in in gelism s i rem

C ) I ~ 'I lind n biri merab lizrna nucu I 1 l ydanazeh irli Ian ksa lik a id i 1 1 nral le tirm idir,


5/22

lUll I'd11111 . ' I I I '~\ ll.tllI I II

fHill' , Ziln l1 1 1 1 1 IL:9Irg~ llltg l V~ hiicre koll li t 1 1 1 1 1 1 1 1 I II\'1 tl , 'Inu iiZI..I'I1 L'llcmli eikis i var III'.L 1 1 1 1 t i lj '11 I i ic rc lc r de pot" -um iy IJlI nul tan f, zla If. hi1 r

.1,1. ndlk .a kr lsiyum miktan f zlala ir , I otasyum ISC zah r . Fazl:.' 1'0 kulsiy lin hiicre oz uyunu geccr ve ora laki oksalat i. nu ilc {lIZ~l.\ 'dana gdinr. Kalsiyum ok alat h iicre oz uyunds '()zunm 'd igin I nn~lallcnel 'ck aynhr , B tl y' I t bir bitki icin karakteris t ik bir olaydir,

Dem ir: K l ro filin b ile sirn ine g irm em ek le be rabe r, lo ro filolu . .umu ic in dcm ire ihtiyac vardir. Dcmir-Il ile dem ir-III a ra sn daegerlik dcgi tirmesi v le meydana gc len rcdok j tcm i b i . . oio jik

ok itlenmeleri cok alia kolay las tirmakrad ir. Hemen h men hert p ra kt: y ete rli mikta rda dernir ulunmaktad i r . Buna r agmen bi tki lerdekl ro z 'k lo ro fil y aprn a h asta lrgt gorulm k t dir, Bunun ned n i mmnl r 6z0n n b ir b ile sik h a linde bu lu nma idir,

t 'er El mcntler: B itk in in ge lism si ic in gc rek li an a be '111maddelc rindcn b : ka bitkinin dah a az miktarlarda ba ka elcmentlerelc ilu iy ac lan vard ir , itk ilc rin % 0 .005 vc ah a az m ik t rla rda ih tiy acduyduk l an bu li p element! r eser elementler den ir , B u e .e rc l m c n tle rd en baku', rnangan v kobalt o rgan ik m eta l komplek I ri. la t l r o lu tu arak biik i metabo l i zma m da l)n cm li rio nar. inko ,vanadyum c molib 1 I.:n d e e e r e l '111 'n t le r lir , BUll hr)'u rganikilc s ik le r m e .. d , na gct i rcrck aktif vitam in vc honuonlarm lu ~ urnun

y ard im ed rle r y a da kcnd ile r i b ir enz irn k mplck ind e ko-cnz irn od 'igorurlcr .

..BRE E rn E j1.3.1.3.1. zotlu ~iibreler

Az t, b iit iin can h iiny e lc rde yer alan p r te in le rin yapi mdnsurdur. Ilayvanlar an cak organ ik b it ik h a lin dek i az-zi . im ey b ilir lc r. B itk ile rin b ir ~ogu n itra t e am n ak kJind b 1


6/22

UZI I' 1 0 i r u d a n I I " l l 1 : S h . l . n l . l l

ozunrnez, yavabo zunma III n . oncerum r. lu an aOr % 47tunun uzun siil

I ubr I r1.3.2. F . fat JId e ed bi lmekha nra lu rn f


7/22

I ) ) I. Btl I Ik::ak bukilcrl: bcslencbilmcsi rein suda ~i'zun I il n(.1 ~I I, ,(ol1li tiirlilrllli~tiir. LI l la coziincn primler orto f l d I '" IlIl , . .'11 '1 1 1 1 ,. I 1, '111 a( I I . . ! P O d1, s i l l f i l i k asit v C Y " . r n : - , f ~ I lk '1 I l I l l :k I' IInhllClidir. Fos alill gi ibre olarak kullarulabilm a -P _0 -,: \ l 'lem l ri al a IIldak,l dengc c bag luh r, Y an i,. lop rak ta .9 k ir el t iw!.u 7.lInan digcr r .Iailar ku llt m larak da kal iyum fosfat olu u r.

K ll\ \ C II asidik toprak larda Io: forik asit k i men demir v aliitninywll1 1 . tllt l l a u i k haglamr.

Apat l t yap ' '11)10 ( 3 a ( )1. a 1 1 a(P04)"1 . 1 1 " alanrnasryla Iosforik usit istenil n r nds . topr k indan~linabilccek sekle kulur.

11.3.2 .1 . -o atlt Giibr ) rin azirlanma ontcmlerla. A. itl rl parcalama: f : izhklar yuziinden harcanan a, id

nuktan y ii elir ve L tenm yen yan tepkunelcr en dolayi baz t zorluklarmeydana gelir . In ee k rista l h a lind k i apan t in ku llam lrnast yeglcnir,\si l olarak 'ulfirik asit, osf ri k a - it vc hidroklor ik a i t kul l mlrr.. i tl c nn ecimi .onund lu acak kal iy um tuzunun ozclliklerine gore

y apih r. Kat i yum kloriir vc ka l s iyum ni t rat cok h igro opikildu jundan , II I vc H . uzun 'tire apa titin bzun tirle stir ilrn esi ic in

~ kullarulrnanu In',a I higroskopik olmadigmdan, b tl i le m I-hSO

ryidir. Apatit i iilfirik u i t ile b it bir kart nm )_ vern~y lana gc 1 1 1 C ii 'in y terti lir.I. ~ok i1 i~dirg rme : Apatitin k k ile in Iirgenmcsl elektri

1111 l11annd .: .l v y ... ~uks.l:k f tnnda yapihr, 1 '0 for burada b a langl~taki11~l.i l in (lIgcr bUlun . b tl~~ n lc ,nnd .n ayn lir . Ya c l m mel o larak Id

f d ilir "eva co iunlukla fo forik aside ok itlenir Ind i d e rn i~ , . rgencn nur Irdern i r 0 ~I la irru d a meydana ctirilcbilir.c . rzd rrm a ve ritm . I ' ratlar yiik k k l. " " Ii U : 1 a rkta ki ..

'\ ttl 1 1 1 1 tuz lan l l l agnc7yum kl ~ su cam . r 't, i l ikatkh;;l1lnesiylc. I iuhr . Bu ~ . zuni' 'le .. v ._. ~e itli madd I rin11 e linn n t rnmm b an. fl n, I11


8/22

iUfUnlUIlInn.

ratil Y J I nnda j br II ular n 11un lJ(f

( 0 )F2 + H,O ~ alO(P04 6(OHh + 2Haw 4. --T knikte tl run rna 1 icin gerekli s i cakhg i dcvamh sagla tn

z rlu gu v ard ir.VI.3.3. Potasyumlu GiibrelePota yum KCl ve K2SO seklinde giibre olarak kulPotasyum tuzlanm elde etmek icin kullamlan cevherler ilvin (KCI

ve kaye tuzu (NaCl) dogal kan rm olan ilvinit ilvin, kaya tuzu10 erit MgS04.H20) n dogal kanstm i olan ert tuz karnalit KMgCjz. 6H20) ve nadiren ainit (KCl. MgS04 .2.7SH20 dir,Potas tuzlannm ilenmesinde uygulanan klasik yon t em ,ansun lanndak i b ile sen le rin ce itli icakhklarda 9 0z tin fu Liik l rieozunme Inzlannm arkli olusu ve cozeltiden ayn Ian tuzkristalizasyon hizlanmn da farkh olusuna dayamr.

VI.3.4. Karisik GiibrelerGubre olarak kullamlan d gi~ik maddelerinin ba 1t bir ekansnnlmasiyla higroskopik du ru rn l annda degisme, arc;alanma

madde kayrplan g ib i fiz ik I ve i yasa l deg ismel r o lu turul b ilO rneg in a 03 NH 4C I He su va rh gm da kan tm h r a a I03 aynltr. B u kansim ie , tek Lek b ile sen le rin d en 90kh ig ro skopik tir . upe r fo sf t CNI i4hS04 ile k an tm ld igmd i ederece ert bir i in1n mey dan a g elir. ilg ili tepkimeler u ~ kild d i r e

Ca(H2P04h + C hS04 > 2~H_PO + 04a 0 + 2H20 > CO. 2H20 G i na 0 + ( H)2 0 + 2H20 > .( H .H


9/22

Sioper fo sfa t H e ka lsiy um s iyamnnidwI l kanst t r r lmasry la f 'Osforik,151lHl I\Ioziinfulilgiiazabr. N~03He S,UP'Cf fosfat kansmu az miktardad Z Q( gaz~ y~kar[f ~e ambalaj malzemesioi bozar, Amonyum tuzlenk al~ iy um s~ yan an :u d v 'e .y '~ a Th om as fostan ile tepk im ey e g ire rek

I ! & ~JO(]ny&kgazi '9 d< a.n rh u . U 1'6 ve diamo'l lyum fo sfa t 45 "C ve 65C inlizerindJe a mo ny ak 1 ,,~ kl~ ly labomnurlar,

CO(NH2)2 +H~2 'O ,~ , 2NH] o f, CO2( N H 4 hP04 , ~ N H 4HP04 +NHlJ l~ii B u~ ip sak mcala r nedeniyle gi ibn!~erk ia :m~jtmlabH.i r l i .k le r iue gore ii~! J a grubs ayrthr.r I t. Kiln~tmlm,a:m.as ' l ge reken giibreler

2 . A ncak kuU an tl~ ",cak lan zam an k an stm Iab ilen le r g iib re1 er~ rn 3. KH~~brdaJbi len. giibn~~erd r r , Simd iye kadar verilen 6melder mekanik olarak k;;ul~bfllabil{4lrumgUbfe~,en~'ittir. B ir de k im y a : S i ;d " y o U a . w:cyoana gelenkansik gtibreler

vardir,Or$] J ek (dua l KPOj (potasyum me t~ fQs,tat ') gostBrilebi]ir.% 60J l : l . O s % ,40K~O i ! ieJ~eQKPO] s tak iorne tr ik ' oranda KC I Ile % 15 lik

iH 3 fQ. J t i , T I :e ritilme :s iy le e ld e e dU Jr.,I l f O lt i l tr~~A ~cal fosfarun P2~~ e yiikselt~nmesioden ve KCl He su buhanrnn)~ e i:k u le ~me s'in d cnd e , KPO J, eld e edilir.l'~'


10/22

(llllll Tckuo] I;is,ve nail/l II

1.4. GUBRE f'MPOE EIVI.4. . Sup r Fosfat retimiHammadde olarak Ca](PO.Jh ve H2S0 kul lamlan stlper o 'f

iiretim pro esi cevh rlere uygulanan o g u t m e , yogrulma bekkurutma .,giitme ve olgunlasnrma islernlcrinden olusur. Superuretimi Se i t VI-l de sernatik olarak verilmistir.

. C vherin ogiitiilme i: Ham fosfatlann siilfiirik asitkansabilrneleri ic in ..giitiilmeleri gerekir. Ogutme derecesi fosin in e ve c ikli v k ik i7 cahsmaya bagli If. o n uy gunu bellitan bilytikliigii arahginda cahsrnakur,

2. ogurma: 6gtitiilmti~ve elenmis cevh r he aplanan rniksiilfirik a ilc ctkilestirilir.

3.Bekletme: Tepkimenin tamamlanma 1 icin gecenpkim nucu sertlesrrus olan madde, bekletme kabmdan

(( I kartihr.0/09&H2S04

ko---- Be etW r.-------""" (4.12 hefta

I-----! K1 . la nma(4.12 hafta) Olgunl~tuma$eki l VI 1 u up er fo sfat etim sema


11/22

I . h rl o: ' 1 .kuuloiis: v A llId ll.lc l'l

4. KUr'utm': 'Id e d ilcn super f sfa t n crn li j c k u r u t u lu r . . rilltn t I J 'Ill ir m da monokal iyum fo f : un bir k i 1 1 1 10 1 1 1 t ckrar cozunmezhale gC~l11"', 1 milmkiindur. B unun rem, ti l Ink ash derisiminin,I \'a rl :.m a ra k b tl k adem y aprlrn ay ab ih r.- 5. Ogiitme: K iitle h alind e kanlasmi iir iin un k ullam l: bit c kdurunw geth ilmc 'I 1~1I1 ogiitiihne J gerckhdir.

6. Olgunlasnrma: iiper fat kullarulmadan one bir miiddetek l u lc rek k irny asa l olaylann t amamlanma 1 'saglamr. Bu sure

kullarulan ham maddey e baghdir. Faka t h am madde kan nm fdc~l e monokaI iy um f fat kismen tekrar ozunm 7hale ge r.

.4.2. Am nyum illfa UretimiAmonyum iilfa t re in cesuli ureum pros leri vardir , Bunlann en

ck norn ik olan i a I~1 tasmdan olan u ren rndrr. Pro c ba it b ir c iftebozunma t pk im e: ine day am r.C' 0-1 +2NIf +CO_+HzOTcpkim Utiinu 01 n kat. iyum karb nat okerek ortamdan . urekl i

ila rak aynh r. u la rna haline getirilmi kal iyum lilfat iizerineam ony ak ek len ir . Kansundan CO ! g az i g ec irilir ve devaml i la rakkan . .nn l rr . Tepki rne ekzotermik l dugundan ikan 1 1 b ir sogutucu iluzakla unlrr, Tepkimemn U sekilde olu tugu kabuledi l i r .

H + H20 + CO! -~> (NH"hCO.NlI~)_ 03 + a 04 > aCO) + ( H4)2S0.1I 'epkimc ilriln lerinuen kal. iy um karbonat ok tuk t n nr

~"zeltidL: amonyum \.ilfa l kah r. C oken amur bir filtre p r ten'izu 1 rck aynhr. ozel t i buharla nri larak deri ik hal getirilirlutulmak suretiyle ( Hh 0 kri tall ri Ide dilir.


12/22

Ale e 1- lz I I.'B he r m ez iir t rn u metreu any 1I II tr mpu,u~ crlen i

mon aC02Den y204 g ( 1.5 mol ) ka l ryum ill a t bu l m ac ; h a lin e getirilir ve blrbeh re konur. Tepkime kabi bu behe r 102 g 0 / 0 2 5 lik amon

cozelti I eklenir. Kans tmla rak ii nden CO2 gazi gecirilir.banyo unun icakhg : ayarlanarak tepkim ortammm i cakh40C'yi g em m si saglarur. Tepkirne siire iyaklasik 3 - 4 saatt irTepkime iiresince kansurmaya devam edilir.Dah a onra, tepkime kabinm icerigi bir u e erleninde uyardirm il uztilur. C6z lti m nyun sulfat kri allb layin ay kadar buharla 1111Lr onra niden 0kri t aUenme tamamlamr. Kri tall r uziil rek ynl r . kurutulur

erim he apl mr.

.4.3. Potasy itrat Ureti iP t, yum nitrat en ody um nitrat ve potalorurd n uretilir, Ciinku her ik i hamm de d dogada yaygtn 0 1ulunur. D etim p ro e in d e o lu san t pk ime denge tepkimesidir.

Bu denge tepkime inde deng n in de am 1 1 a g ta ra fin 1olabilrne i rem urunle rden b ir in in u r k l i 01 rakuzakla tmlma 1 gerekir . epkime ort In} U o lduguna rd nged bu lunan tuzlann sudak i coziinlirhlkl nnin b ir irin


13/22

.. r

n U JII

illhrc eknolojisi VI.! Anulizlcri

. I." d O . B u tu z l nn sudak i (foz l ini i r lUkler imll i cakhk laI t i c : nlumt\un ur, .1 1 1 1 . 1 I . ki VI ? de goriilmektedll.d'!! J J 1 1 ~I1 c '-;_:~::":""'----;-1------:-'1178IIIIIII

I

gtuz10 0 g su

IIKN03J

III .II/

57KCl ..... 39.6" . - __ -.,_,,,.,-- NaCi

I 28.5 /1//13.5 ~o Sicakhk (OC) 100~ek. i1 VI.2 B azs tu z ~ozO.nUrI1lkler inin s icakhk la degi~ . imi. J

I r' Sek il VI.2 de goriHd iigu gib i a lka li m eta lle rin in ni t ra t lanrunsudaki cozunur l i i k l e r i k l ru rle rin coz tinu rlu k le rin d en d ah a faz lad ir.B u ra da , su da ki 90zi ini i r l i igu icakl ikla en az d eg i en Na 1 . n fa z ladeg i sen de 0 d ir . Aym coze ltid e bu lun an bu ik i tu z bu oziinurltik

l 5 : fa rk i k u lla ru la ra k k olay ca ay nlab ilir . Bu amac la , h er ik i u zuno kansirnuu iceren coze l t i y i buharlastrrdigirruz zaman ek i l J. d

gorUldiigii gib i once a e l krista lle ri ayn lm aya ba 1 y a knr, B uisleme d iger k ris ta l1 e r ayn lrnay a baslad ig t zaman a kada r d vam dilir.Bu andak i sicak ve doy rnus olan 90 Z l t iyi sogut tugumuz am n, Ic a khk la 90 z ii n ii rl ii gi i 90k deg i sen KNO~ kri ta ll n ynlm b I r.


14/22

a b ir beh rd e 1 00 mT 1 C d .ki ud czerin Yt va ya a 74. - g I ek lenerek k n tmhr I 'ukltgl I

d e tu trn ak j i n d nc ortann la rak kaynamak t a Ian u < ;C oze lti le k i aC I c ok e r k aynhr. iiz m ed e k ulla nila ca1 0 0C c iv an nd tutulrnasi ge re ir . C oz lt i hizh b irt k ih 1 IlU9 r leninde uzulilr. . uzt intu oC kada r 0Kri t llcnen KNO. t romp il uizulcrek aynl r r 'e OJ ced ,n h zirluI . gun 01 cozelti l y l e yikamr. LId dilenaruh r vc rim h e plaru r.

e :lei en su

. kilVI-3 Na I v Kl' 03 m ~o z um1 ruk farlana da anarak ayrumasi

, .4. . J P ta urn itrat ii re inin Id ~dilme. iI del ler It ve alzem lerBeher , TIl ZUI t c rrn m tr ,

u b nyo. u, su trorn uu ge e rle ni


15/22

(illl I~ r 'klll 111)1:;1 I.: An.dl/l '11

; ''1 811 . 5 ..5.. em. 1 1 , lizi

Kim:asaJ Maddel r Alet Malzemel rElti . terazi, d . i k a t ,.D toe.' : 1 0 : -I lO de sab it ta rt trn a ge irilrn is tarnrn a bma

'akl.t 1 1 \ " g o rnek lu . a ' la ra ta rtih r. .. m k etiivc konu r uperfo Ia t 'e kire I i gub rc lc rd 1 00 " de . d ige r g iib r in le r inde 1 0 - -1 1 0 de ab it ia rum a g lin c cy e k ada r I~u lir ve ta rn lir . "J a rumt rkrndar) Hem % larak hesap laru r,

\ I . 2. iihr 0 'Deginio ~oziiniirle~ irilm .IJ t

T razi. e rlcn . 'a ) n j ~Iuuci, eh r, pipet

Deney:B t l d en cy giibrenin kimya a l b ile s im ine o re i i < ; sekildc yapihr,1 . O rn k . ino rgan ik rt f sfa tl: r la b irlik te b ir m ik ta r d a o rgan ik

maddc ice r iyor a, 0,5-2.0 g il k b ir o rn ek ah ru r v 250 m lik b ir e rlenveya bcherd uzerine 30 mHO. ve - mL II 1 ek l n ir. Kansirn J -dak ika kaynau ld ik tan on ra so gu tu lu r b ir b a lon jo jede be lirli h ac rn ekadar seyrellilJr ve suzulur.

2. O mek , d em ir ve a lum inyum fo fatlanyla b irlik te o rt ttanf a r k l J b jlc~ ik le ri de ice riy o rsa 0 .S-2 .0 g Ilk b ir om ek ta rtrh r 0 m~ 1 ve 3-10 mL HNO ~ ek lenerek t;ozUliir. B lirli haem 'ey~ JtilirstizUlur.


16/22

Ji . lnr Tckn )10JISI ve Anali7.ln

3. Orncktc azla miktatda organik rnadde var a. .5-2.0 g 1 1 hirarurn ahnir, 30 mL 1 0 ilc hafifce aYI!attlarak oksltlenit""oguduktan onra 10-20 mL% 70 lik HCI04 eklenir ve k~~un r cnkluncaya kadar kaynauhr. 10 dakika kaynama. sicakhgmda tu tu lUr .Beyaz dumanlann cikmasi gerekir aksi takdlrde kaynama S U r e Iuzatihr. ogutulur 50 mL su eklemr, birkac dakika kaynatihr btr balonjojede belirli bir hacme seyreltilir ve uzulur.

VI.S.3. TopJam Fosfat AnaliziToplam fosfat rniktannm analizi hacirnsel yontemlyaprlmaktadir. Yontemin esasi ortofosfat haline getirilmis olan fosforunamonyum molibdat eklenerek ~oktiirii1mesinden sonra cokeltinin a~lnmiktarda ayarh aOH cozeltisiyle geri titre edilme ine day .illfatlar onucun yiiksek bulunmasma neden olacagi rein ornegln~ozi.iniirJe~tirilmesinde H2S04 kuJlamlmamalIdrr. Molibdat 90zeltisimeydana geldikten sonra fazla isitmaktan kacimlrnahdir. Zira yiik kicakhklarda bir miktar molibden oks it de cokebi l i r . Diger ta raf tan,~okelegi gereginden fazla yikamak cokelegin bozunmasma neden lur

CozeLtilerin Hazirlanmasi :Molibdat fOl.eltisi: 1 00 g molibdat it anhidr i t i (MoO) vey a lg % 85 lik molibdat asiti tarnhr (mo ) 145 mL H40H ve ....70 mLkansmunda cozulur. Cozelti soguyunca 600 mL HN03 iln 1150daki cozeltisi icerisine dokulur. Ihk bir yerd birkae gUnKullamlmadan once iiziiliir. Erlen bes kez saf u ile yl amr f

sulan iizge agidma aktanlir. Cokelek de e az n de ai kama ulan asit tepk im esi go ste rm em e lid ir . S im d i y "k 1

baska bir erlene aktanhr ve 50 mL saf su ile calkalamr.la m men ~ozm ey e y e tec ek m ik ta rd an b iraz fa z la O . _ 0~?7.~ltiie len ir (VI). 6 dam la feno l a l in damlauhrid in y e k dar O . 24 H i t t itr ed ilir V .


17/22

;111, I' ~lIl1h'JI"1 I\II.III,J 1I

a ( II in lam I In' P2 'i d e" (/ " 1 .', '1 1 0 1 -smin amnc : 1 ttl( I '. . . . , .1 1 1 1 ag'TlamaJwr.l lnh) . 1 '1 - V 2'o r (J = = - '- - - 1 0 "",Burada . VI: ha r c anan a H coze lti in in mik t an ; \12. ha r c anan

I r 0 , < ;o ze lli in in miktan ve m il omegin mik tand i r ,Molibdat cozelti inden ba ka 0.3240 aOH, 0.3240 N"0 lik NII40H cozeltileri hazirlamr.

3

n lo Kimyasal MaddelerMolib at a I anhidri t i H40H!

HNO) . NaOH. fcnolftalcin,met i loran j

et v alum erBeh e r , pi e r len rs iucri i zge~ ka~id rnl a

) 1 1 ; . ,O z . Dene :

B ir gub rede topJam fo fa t miktanmn analizi icin, o m k yukandaanlaulan islemlerden uygun olan birisi de ~"ziiniirle tirildikten onra10 -40 mg P20S i ce recck kada r b ir m ik tan 50 0 mL lik g em s ag Izh b irerlene k tan h r . B u n a ik i d a rn la m tilo ran j ek lend ik ten s nar r nk anoluncaya kadar ~OH damlatihr. Bu sirada lu san ik c lek ,240HNO ek lene rek oz iiH ir. Coze l t iy 50 In % 20 lik H40H ek len ir .25-3 C icak h k ta d evarn li kan ttn la rak b ir pipetle mol ibda t ~oz l ti ie kle nir . 3 0 dakika devamh ca lka lam r. Duru ld uk tan ou ra iiz iililr .

I. .4. uda C;oziinen Fo fat Miktarmm naliziB ir g iib red e sud a ozi inen f fa t rn ik tan run ana liz i gub r

uretiminin sartn am cy e u yg un olup olmadrgmm kon tr Iii iin bn mlidir ,B u tayin dah a ~ k upe r fo fa t g iib re le r ind e y ap ilm ak tad ir.

, . Kimyasal add lerHNO] r to f fa t It z rBal n 'oj .huni , pi

iizgcy kag ld lIII

14


18/22

VI.S. . iratta "zoomalizifat giibrelennin y gunlugu n btral am nyurn

cozunmey n fo for b ile ig i icerirl r. Bu fcsfoi bi tki t 'a rn da nalmarnaz . Analiz in sek li su a (,:""z iin f ..at anahzmde old

02 ltileri Hazirlanma I:Notral amon am sitrat cozeltisi: 37 g sitriuda coz il] i ir, bu


19/22

Kill lya 'a J M add I r- " J ( r i l .l'lil. amon ak, amen 'lIl1l1 1 1 1 a t. I r '0,. He!. HeIO.,

A le t v ) I talz nn 1 'r1 1P metre. ~ll1V. su han , suc rlen . b alo n j )je. ag~,1 apa 1

c rle n, sirsrz kn zc , iiz lTkaind r, b h er

Oeney:nahzm yapilm a ) icin uda cozunen madde . na liz in i1 1 ana. Ian k isnn kullarnhr. On c e agz : la ti k tipa de kapah h i!' erlcne 100 11 1notral arnonyurn si trat cozelt isi k auh r ve 65 II y e k ad a r tsit ih r . , uda

( -ozunen madde r n ik t anndan arta kalan rn ik ra r. 'lil.g ec ; kazid: ile b irlik tr l ene aktanlrr, Agz : k ap anh p kuvve tle ca lk a lan a rak siizgec kag id :. . . ., parca lan ir. . . . r l n . sicak lig i 6SoC de abi t tu tu lun uygun b ir b an a

vcrlestirilir. B u rad a b ir aa t d ah a c a lk a lam ay a d evam ed ilir . B u tireonunda erlen in ic indck i coze l t i dikkat l suzu lu r , ge rek irse u z rn ey iluzlandirmak ic in vakum uygu lan ab ilir . i izi int i i ha em. 350 mLl uncaya kada r da rm uk u ile y ik am r. Eg er . s iiz iin tii bulanrk gec iyo r a

,. isle rn tek rarlanmah vc bu e fe r y ik am a 6SoC dek i %5 Jik monyumL n itra t c oz clti i lc y ap ilm alrd rr. B u sekilde e le gecen a rn k sitra t tar o7 . i i nmeyen ki s imdi r . Sim d i, bu ka lan m ik ta r a agrda anla t i lan

yon t c rn l c rden b ir iy l e c o z t in u r le s ti ri li r ve bilinen yonteml rden biriylefa fat tay in ed ilir,1 : 1 1. Kalan miktar, kagr t la birlikte bir beh re a hmr , HNQ v H Iil e etki lest i r i l i r . B ir ba lon j ~eye aktanhr, isaret kadar

i ~ J do ldw u lu r. C a lk a lam r, b u rad an iiz iile rek ah n an b ir o m k tnahz i yapi l i r ,

I~ 2 . K a lan m ik ta r , k agu ile b ir lik te sirsiz b ir krozeye a tI; b ir a lev le ku ru tu lu r vc k agu y ak ih r, G eriy e k alan 81m b l'. a k tan h r. O nc e lik le H I < ;oz iinm iiy o rsa H 0 veya cIa J, C oz e lt id e fo fa t bilinen sekilde tayin edil ir . Bu ~ '=ding" rl~Ptitii1er! yontcmi, si trat ta c oz tmm ey en k isim a z o l dugu z aman i.0,/l'


20/22

Guhrc ' fck.wluj is i V' Analizlcr i

I.-.6. Amonyum itrat Giibr sinde'I opl rnA ,4JtAnal i z iD en ey o rn eg i yaklasik ola rak 1 mm tan e b iiy tik liig un e g el. c. I n c ,kadar b ir havand a u fa la ru r . Am ony um n itra ttn ula lantna S ir a s ~. ., d 1 B' I I r , nl 'mmamaSl ic in havan soguk su icensm e tutu ur. U l~ em yaptl! 'giine$ l$lgl ve herh ang i b ir i smcmm bulunrna rnasma d ik ka t e :.

O rn ek k an stin h r ve b ir s iseye konu lu r .Haz u ta nrm s o rn ek te n yak las ik o larak 1 09 ah ru r, 1 m g h a Sa 1 ' , , , ,ile ta rn h r ve 500 mL lik o l C ; i i l i i b a lond a su i J e cozu lduk t en s o n r a 01'c iz g i in e k ada r sa f u ile ey re ltilir .

C iz elg e V I- J Dam itm ada K ullam lan O rn ek M ik ta rlan~Toplam azo t 26 kDeney o rn ek oze ltisin d en 25 rnL 1 0 mL 5ahnacak bacim ( mL ) 0Amony um n itra t gub res in d e top lam azo t, d ~IIlJtm a y on temi n kfonn a ld eh it y on tem i o lm ak u ze re ik i sek ild e y ap ih r. bu

d.5 .6 .1 . D am rtm a yontemiCoze ln le r in Hazrrlanmasl :0 .2 H2S04 coz e ltis i 0 .2 NaOH coze ltisi, % (AN) 4 0 ' haOH c oz elt! ihaz i r l amr .

, D .e \II.'a rda ala s tm i: D ew ard a a lasm n % 45 A I- % 5 Zn - % 50(~i ceren bir alasundir, 'kattlm~kan$lk . if1ldikator: A ve B coze ltile ri e sit m ik ta rd a b J r b i n r .su retlY e elde edilir.A fozeltisi' 0 I '1 k b~ (havanda ezili . b g met~. irnuzrsi ve 10 0 mL etanol kaf1~tll~.kunanl1madalnr~. ,su anyo u uzerinde


21/22

.uhl Teknolo i i iVI! Analiz lcri( H -oect t ! i: M etilen mavi in in sudaki % 1 li coze lti ind r 4 m II 1 1 1 o m l e tanol il e kart tinhr .1 II . HDoniim noktasmda renk gn olur ve ortamm p SI 5.5 duro Renk

II t l i r tam da m e ne kse dir ama no t r a l ortamda bu renk ' ye~i le doner.

.~Kimyasal MaddelerDewarda alasrrm, H2S04,'aO H . m etil k irrm z rs i m etilen rn av i i.e tan ol, pa ra fin,

Alet ve MalzemelerD arru tm a b alon u damitmacihazi, isinci sogutucukaynama tasi, pipet, beber

Deney:Damitma ba l onuna Cizelge VJ-l de gosterilen miktarda ornek

konu r (mu ) . Kaynamay i duzenlemek icin balona kaynama ta sr k on ulu r.5 g Dewarda alasuni ahmr ve buna balon icindeki hacim 300 mLo lun cay a k ad ar u katihr. Su ba lonun c idann a yapismis olan Dewardaalasumm uriikleyecek sekilde katilir, Kopiiklenme olursa 5 mL parafmkonur. Ba lon damitma cihazma takihr. Bir behere 50 mL ayarh H2S04.. b irk ac damla kansik indikator ve 50 mL su konur ( VA ) ve sogutucununu cu bu c ;oz eltin in ic in e daldmhr, B a lon a ay irm a h un i inden 25 mLderisik aOH cozeltisi yavas yava calkalanarak kanhr. Balon 30dakika k en di h alind e b Ir~ ]C 11 dtk tan . o nra , yaklasik olarak 60C yeisittlarak 30 dakika bekletilir. Beherdeki cozelt, ayarh aOH cozelti iHe geri titre edilir (~B . Asagida verilen e~itlikten 1 4 + ve nitrat" h a lin d e toplam azot miktan besaplamr.

%N:; (N AV'I - N nJ 'n .014 250 1 0025Bu esi lik te NA, H2S0 4 ~ozelti inin normalit '. .. . . Iit 'V . 1 e I, B. ntr yon

J o cozelti in m norma I esi : B t1trasyon,.0 It" .' h .1 1 1 1 ' V H SO .. lti y ze ismrn arcanan miktan(rn ve I' ! 4 coze tlsinin harcanan miktan (mL) dir,

.J'


22/22

1I 1 I 11 I ~ 'h ll"l 1 \,0 lI,d1/1 II

p

dzeltil rin Hazrrlanma I:1 aO l I ~ rz Iti i 0.25 r II I cozelti i, fe n l f l a l e mm ctil ran j ind ik a to r cozcltilen usu lim e u ygu n o la rak h az ir la ru r,l 'OI l11u/1 hit (,0-.l ' II1 i: % _5 lik f rm aldch itt n 4:' mL 0 / 37ic 4 , m 1rm r vc liz n af u He 1 0 mL ye tamamlamr,

fen : I f ta lci 1 1 in d ik a to ru e lig inde notra lles tirili .imy. al 1add ler

~ . - Ilk Forrnaldch ir. aOH.II J . rn erilo n n j, fe no lfta lc in

. Ie . v e M a lzem I rI inci, bal n jo jc , bu r t.te ra z i, p ip et. r l 1 1

D .H zrrlanan "Ill ktcn - g giib re O . 01 g has 'a . ry t l taruh r (2 - m Iik ir "I i . H i i al n: k ur vc ha 1 c c I i uhr . Uzcrin 1~.25 N H'I kl nir. Cozunm tam nlanmca darruuk U 1 1 25 rnL

ta rnamlarur . fY l kart u rilara homoien hale getirilir. B u ~"zeltI ipc tle 5 mL ceki l i r e en i agizh .bir ~I ene al~~u:' _- 3metiloranj dam lati h r..1 . aOH 1 1 notra llc~ ttrlh r,. Tamnotral lesmc agl n iktan nr liz rine I" ml. form I,d h it ..ek len ir. 1 -_ lam la fenol a l 1Il d am l uhr. 1 N a H II t i t re cd ilir (

_ J 11[ '11 0.028100 250c r I Top/am azot t ~ - ")51 1 1 " - , . '.. IL' 'jnin normahlc I;Vu, I JBu e itlikt NB . iitra yon oze 1 . dozelti inin harcanan mikt n(mL) ve m; omek mtktan g II.

Documents

Gübre Teknolojisi