H Ευρωπαϊκή Εμπειρία

• Το σύστημα σταθερών ισοτιμιών στην Ευρώπη προέκυψε ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης του συστήματος B.W.

• Έκθεση Barre: ΟΝΕ επίσημος στόχος των 6 μελών (διάσκεψη της Χάγης)

• 1971 : έκθεση Werner (σταθερές ισοτιμίες και δημιουργία ομοσπονδιακού συστήματος τραπεζών – σχέδιο 3 σταδίων για ΟΝΕ)

• Φίδι (μέσα στο τούνελ)

• 1979 θεμελιώθηκε η πορεία προς την ΟΝΕ.

1

Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (1979)

• Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Δανία, Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Ολλανδία.

• Αργότερα, Ισπανία, Η.Β., Πορτογαλία, Ελλάδα.

• κεντρικό ρόλο: Γερμανικό μάρκο

• →Υιοθέτηση της αξιοπιστίας της Γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας στη μάχη κατά του πληθωρισμού.

2

Στόχος: νομισματική σταθερότητα =>

Ευρωπαϊκό Νομισματικό

Σύστημα:

• Τελικός σκοπός: κοινό νόμισμα

• ECU (Ευρωπαϊκή Λογιστική Μονάδα)

• Μηχανισμός Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΜΣΙ)

σύστημα ρυθμιζόμενης σύνδεσης: καθορίζεται κεντρική ισοτιμία για όλα τα νομίσματα, και ένα εύρος διακύμανσης ±2,25% (Ιταλία ±6%)

3

• Συμφωνία για επανευθυγράμμιση: όταν η ισοτιμία πλησιάζει τα όρια, η Κ.Τ. της χώρας επεμβαίνει

• 1η πενταετία-80: συχνές επανευθυγραμμίσεις

• 2η πενταετία: ήρεμη

• εκτός 1992-93: περίοδος κρίσης

4

Αίτια:

• Η.Β. και Ιταλία εγκατέλειψαν το ΕΝΣ.

• Υιοθέτηση ±15% περιθωρίου διακύμανσης (-93-99)

5

• 1985 Λευκή Βίβλος για ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων, κεφαλαίων, εργασίας, μέχρι το 1992.

• 1989 έκθεση Jacques Delors:

τρία στάδια για επίτευξη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ)

συντονισμός οικονομικών πολιτικών

κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας

καθιέρωση νέου οργάνου για άσκηση νομισματικής πολιτικής

6

Με βάση τη έκθεση Delors →

• Διακυβερνητική διάσκεψη για ανασκευή της συνθήκης της Ρώμης -58

• →συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση

• Συνθήκη του Μάαστριχτ, Φεβρ.-92.

7

Α΄ στάδιο:από 1990 – Δεκ. 1993:

• Aπελευθέρωση στη κίνηση κεφαλαίου.

• Απελευθέρωση τραπεζικού συστήματος.

• Απαγόρευση χρηματοδότησης δημοσιονομικών ελλειμμάτων με έκδοση νέου χρήματος.

8

Β΄στάδιο: Ιαν.1994- Δεκ. 1999.

• Καθιερώνεται ο έλεγχος και η εποπτεία των δημοσίων οικονομικών από τη Επιτροπή.

• Δημιουργείται το Ε.Ν.Ι. που συντονίζει την νομισματική πολιτική

9

Γ΄ στάδιο: από αρχές 1999-

• Σύγκλιση με βάση τα κριτήρια που ορίζει η συνθήκη του Μάαστριχτ.

• Ενιαίο νόμισμα: κλειδωμένες ισοτιμίες έως τέλος του 2001. Ιαν.2002 → ευρώ

• Κοινή νομισματική πολιτική: Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες, Ε.Κ.Τ.)

10

Κριτήρια σύγκλισης:

• Πληθωρισμός: όχι υψηλότερος του 1,5% κατά μέσο όρο των τριών χαμηλότερων επιπέδων πληθωρισμού στις χώρες του ΕΝΣ.

• Έλλειμμα του δημοσίου τομέα (3% του ΑΕΠ).

• Δημόσιο χρέος (60% του ΑΕΠ).

• Υπαγωγή εθνικού νομίσματος στο ΕΝΣ: σταθερές ισοτιμίες για δύο χρόνια πριν ένταξη στην ΟΝΕ.

• Μακροπρόθεσμα επιτόκια

11

1997: Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης

• Ισοσκελισμένος προϋπολογισμός

• Κυρώσεις για χώρες που υπερβαίνουν κριτήρια χρέους και ελλείμματος

• Νομισματική Πολιτική:

• Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών

• Στόχος : πρωταρχικός στόχος σταθερότητα των τιμών

12

13

Χώρες Ευρωπαϊκής Ένωσης:

Χώρες της ζώνης του ευρώ:

• Αυστρία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Φινλανδία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάδα, Εσθονία Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβενία, Σλοβακία.

• Εκτός με επιλογή τους:

• Δανία, Σουηδία, (Η.Β).

14

15

Χώρες της ζώνης του ευρώ (με μπλε χρώμα)

Νομισματική περιοχή:

• περιοχή που απαρτίζεται από χώρες έχουν σταθερές ισοτιμίες ή κοινό νόμισμα

• Οφέλη: προβλεψιμότητα τιμών….

• Ζημίες: κυρίως απώλεια άσκησης ανεξάρτητης νομισματικής πολιτικής.

• Ανάλυση με βάση την οικονομική ολοκλήρωση:

• ελεύθερη κίνηση αγαθών, παραγωγικών συντελεστών και υπηρεσιών.

16

Άριστες νομισματικές περιοχές:

• Χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό συνολοκλήρωσης…

• Σταθερές ισοτιμίες ή κοινό νόμισμα.

• Οφέλη:

• Κόστη:

17

Οφέλη από ένταξη μίας χώρας στη νομισματική ένωση

• Ποια είναι τα οφέλη;

• Οφέλη από σταθερές ισοτιμίες:

• Απλοποίηση υπολογισμών, βεβαιότητα για μελλοντικές τιμές…

• → διευκολύνονται αποφάσεις για εμπόριο, επενδύσεις, παραγωγή.

• Κοινό νόμισμα

• Τα οφέλη ↑ όσο πιο συνολοκληρωμένες είναι οι οικονομίες της υπό ένταξη χώρας και των υπολοίπων χωρών της ένωσης.

18

19

G

G

Οφέλη νομισματικής

αποτελεσματικότητας

Βαθμός οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ της

εντασσόμενης χώρας και της νομισματικής

ένωσης

20

Τα οφέλη είναι εντονότερα όσο

• χαμηλότερο πληθωρισμό έχουν οι χώρες της νομισματικής ένωσης σε σχέση με την υπό ένταξη χώρα.

• πιο πιστευτός γίνεται ο στόχος της υιοθέτησης κοινού νομίσματος ή σταθερών ισοτιμιών (αξιοπιστία)

21

Κόστη από ένταξη σε νομισματική

ένωση

• Απώλεια άσκησης νομισματικής – συναλλαγματικής πολιτικής

• ύφεση ή άνθηση επηρεάζει τις οικονομίες της ένωσης

• με σταθερές ισοτιμίες

• ή κοινό νόμισμα

• → βραχυχρόνιες διακυμάνσεις του εισοδήματος δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με νομισματική πολιτική (κόστος λόγω απώλειας νομισματικής σταθερότητας)

22

Η διακύμανση του εισοδήματος διαρκεί

λιγότερο

• Όσο πιο ολοκληρωμένη είναι η οικονομία μίας χώρας με τις υπόλοιπες της νομισματικής ένωσης.

• π.χ. ύφεση ξεπερνιέται με την αυξημένη ζήτηση από τις άλλες χώρες της ένωσης.

• Παραγωγικοί συντελεστές: μετακινούνται

• → το κόστος της ένταξης στην ένωση ↓ όσο πιο ολοκληρωμένη είναι η οικονομία της υπό ένταξη χώρας με τις χώρες της ένωσης

23

L

L

Κόστος της ένταξης λόγω

απώλειας νομισματικής

σταθερότητας

Βαθμός οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ της

εντασσόμενης χώρας και της νομισματικής

ένωσης

24

L

L

Κόστος της ένταξης λόγω

απώλειας νομισματικής

σταθερότητας

Όφελος από ένταξη

Βαθμός οικονομικής ολοκλήρωσης μεταξύ της

εντασσόμενης χώρας και της νομισματικής

ένωσης

G

G

θ1

25

Όταν ο βαθμός συνολοκλήρωσης είναι

χαμηλός <θ1

• Τότε το κόστος είναι μεγαλύτερο από τα κέρδη και η χώρα είναι προτιμότερο να μείνει εκτός ένωσης

• θ1: είναι το ελάχιστο επίπεδο ολοκλήρωσης σύμφωνα με το οποίο η χώρα έχει όφελος να ενταχθεί.

26

Όταν ο βαθμός συνολοκλήρωσης είναι

>θ1

• Συμφέρει η ένταξη της χώρας στη

νομισματική περιοχή