HAD สูงเม่น

High Alert Drug

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค

โรงพยาบาลสงเมน

High Alert Drug หมายถง ยาทมความเสยงสงทจะกอใหเกดอนตรายรนแรงกบผปวย

อยางมนยสาคญหรอทาใหเสยชวตหากมการใชอยางคลาดเคลอน ความคลาดเคลอนทเกด

ขนกบยาเหลานอาจเกดขนบอยหรอไมบอยนก หากแตผลทเกดขนตามมาจะกอใหเกดความ

สญเสยอยางมาก ทมาของ High Alert Drug ในโรงพยาบาลยะหรง ไดจากการศกษาและ

รวบรวมขอมลจากแหลงวชาการ , จากการพจารณารวมกนระหวางคณะกรรมการ PCT และ

PTC , รวมทงเทยบเคยงโดยกระบวนการ Bench marking กบโรงพยาบาลตาง ๆ ทม

ฐานขอมลการเฝาระวง High Alert Drug ในโรงพยาบาล นอกจากนยงไดมาจากการ

ดาเนนงานใหบรการสารสนเทศทางยาในรอบปงบประมาณ 2549 ทผานมา ทพบขอคาถาม

ดานยาทนาสนใจ และเหนวาควรจดกลมยาทไดรบการสอบถามนนเปนหนงในรายการ High

Alert Drug ของโรงพยาบาลดวย นอกจากน รายการยาบางรายการถกบรรจเปนสวนหนงของ

High Alert Drug ของโรงพยาบาลเนองจากความเหนรวมกนของเจาหนาทในโรงพยาบาลใน

การเฝาระวงการใชยาใหมประสทธภาพยงขน คมอเลมนจดทาขนโดยอางองจากตารา

มาตรฐานทางยาหลายฉบบ เชน AHFS Drug Information, Drug Information Handbook เลม

ตาง ๆ , Handbook on Injectable Drugs และฐานขอมลอน ๆ โดยเฉพาะฐานขอมลทสบคน

ผานระบบ Internet โดยประกอบดวยขอมลตาง ๆ ทนาจะเปนประโยชนแกการดาเนนงานท

เกยวของกบระบบยา และการจดการยาทมความเสยงสง หวขอสาคญ เชน ความแรง/ขนาด

บรรจ วธการบรหารยา(ขนาดยา การบรหารยา การเตรยมยา) การตดตามผปวยหลงการใหยา

อาการไมพงประสงคจากยา เปนตน ผจดทาหวงเปนอยางยงวาขอมลดงกลาวจะเปน

ประโยชนตอบคลากรทางการแพทยทกทาน อยางไรกตามคมอฉบบนไมใชคาตอบสดทายท

จะทาใหผปวยของเราปลอดภย แตสงทสาคญทสด คอ ความตระหนกของบคลากรทาง

การแพทยทกทานในการใชยาอยางระมดระวงเปนพเศษ

ระเบยบปฏบตเรอง : การบรหารจดการยาทมความเสยงสง

(High Alert Drugs) โรงพยาบาลสงเมน

วตถประสงค

เพอใหการใชยาทมความเสยงสงในการรกษาผปวยของโรงพยาบาลสงเมนมความปลอดภย

ขอบขาย

การจดการยาทมความเสยงสงทกขนตอน ตงแตการจดซอ การเกบรกษา การสงใช การระบ

ฉลาก การจายยา การบรหารยา การตดตามผลการใชยา และการทาลายยา โดยเนนดาเนนการ

เปนทมสหสาขาวชาชพ ทงแพทย เภสชกร พยาบาลและบคลากรอนๆทเกยวของ

ความรบผดชอบ

1. ทมนาทางคลนก โรงพยาบาลสงเมนเปนผรบผดชอบในการพจารณาและกาหนด

หลกเกณฑการใชยาทมความเสยงสงในโรงพยาบาลเพอใหเกดการใชยาอยางปลอดภย

2. แพทยและบคลากรทเกยวของเปนผรบผดชอบการสงใชตลอดจนการบรหารยาและการเฝา

ระวงผลการใชยาตอผปวย ในกรณทเปนผบรหารยา และการตดตามผลของการใชยาทมความ

เสยงสงทมใชในหนวยงานของตน

3. ฝายเภสชกรรมเปนผรบผดชอบการบรหารจดการในสวนของการจดซอ การเกบรกษาใน

คลงยาและหองจายยา การระบฉลาก การจายยา การจดสงและการใหขอมลยาทมความเสยง

สง

4. ฝายการพยาบาลเปนผรบผดชอบการเกบรกษายาทมความเสยงสงในหอผปวย การใหยา

และการเฝาระวงผลการใชตอผปวยและรายงานแพทยเจาของไข

5. ทมนาทางคลนก เปนผรบผดชอบตดตามประเมนผลของการใชยาทมความเสยงสงใน

ผปวยของตน

6. ผเกยวของทกคนมหนาทในการรายงานเหตการณผดปกตทเกดขนตามระบบรายงานของ

โรงพยาบาล

คาจากดความ

ยาทมความเสยงสง (High Alert Drugs) คอ กลมยาทมโอกาสสงทจะเกดอนตรายแกผปวย

เพราะมดชนการรกษาแคบหรอมผลขางเคยงรายแรงตออวยวะสาคญ เชน สมอง หวใจ ไต

ฯลฯ

รายละเอยด

การรบยาเขามาใชในโรงพยาบาล

1. ยาทมความเสยงสงจะนาเขาตามความจาเปนโดยตองผานการพจารณาจากอนกรรมการ

พจารณายาแตละกลม และกาหนดมาตรการในการปองกนอนตรายอยางเหมาะสม

2. ยาทมความเสยงสงทถกสงมาเพอใชในโรงพยาบาลสงเมน ตองตรวจรบโดยเภสชกรท

ไดรบมอบหมาย

การเกบรกษา

1. ยาทมความเสยงสงทกชนดตองเกบรกษาโดยแยกจากยาอนๆหรอปองกนการเขาถงได

โดยงาย(ยกเวนยาของผปวยเฉพาะราย)

2. ตองมสญลกษณสชมพสดเตอนบคลากรวาเปนยาทมความเสยงสง ซงอาจจะเปนสตกเกอร

รปกลมหรอใชสสะทอนแสงสชมพขดทชอยา โดยฝายเภสชกรรมเปนผดาเนนการตดทฉลาก

ยาหรอหลอดยาในยา 10 กลมแรก กลมทเหลอหนวยงานสามารถดาเนนการไดตามความ

จาเปนของหนวยงาน การตดสตกเกอรใน MAR ใหอยในความรบผดชอบของฝายการ

พยาบาล

3. ยาทมความเสยงสงกลมยาเสพตดใหโทษคอ มอรฟน ตองจากดการเขาถงโดยตองใสในต

หรอลนชกทลอกเสมอ โดยมผควบคมการนาออกใช และมการตรวจสอบจานวนยาอยาง

สมาเสมอ

การสงจายยาทมความเสยงสง

1. ไมสงยาทมความเสยงสงดวยวาจาถาไมใชกรณเรงดวน และหากจาเปนตองสงดวยวาจา

ตองปฏบตตามระเบยบทวางไวอยางเครงครด

2 .ไมใชคายอในการสงยาทนอกเหนอจากระเบยบการสงจายยาของโรงพยาบาลสงเมน

3. แพทยระบตวผปวยอยางถกตองกอนการเขยนสงยา

4. แพทยพจารณาผลตรวจทางหองปฏบตการ หรอคาพารามเตอรทสาคญกอนสงยาทมความ

เสยงสงใหแกผปวย

5. แพทยคานวณขนาดยาซา กรณตองมการคานวณตามนาหนกหรอพนทผวเมอสงยาทม

ความเสยงสง และสงโดยระบขนาดยาตอหนวยนาหนก หรอพนทผวดวย

6. แพทยพจารณาขอหามใชและปฏกรยาระหวางยาทมความเสยงสงกบยาอนๆทผปวยใชอย

กอนการสงใชยาทมความเสยงสง

6.3.7 ถามแบบฟอรมสาเรจรป ใหแพทยใชแบบฟอรมสาเรจรปในการสงยาทมความเสยงสง

6.3.8 ถามการใชยาทมความเสยงสงนอกเหนอจากแบบแผน (protocol) ทกาหนดไว ใหแพทย

เขยนหมายเหตความจาเปนไวเปนหลกฐานในคาสงการรกษาและใบสงยา

การจายยาทมความเสยงสง

1. เมอไดรบใบสงจายยาทมความเสยงสง เภสชกรตองตรวจสอบซา ชอนามสกลผปวย ชอยา

ขนาดยา ปฏกรยาระหวางยา (drug interaction) และผปวยตองไมเปนผทมขอหามใชยาทม

ความเสยงสงนนๆ (contraindication) ในผปวยเดกเภสชกรตองคานวณขนาดยาซากรณทพบ

ปญหาเภสชกรตองตดตอแพทยผสงยาทนท

2. การจายยาทมความเสยงสง ใหกระทาโดยมการตรวจสอบซาจากบคคลอกคนหนงเสมอ

เพอความถกตองของชอนามสกลผปวย และความถกตองของยาทจะจาย

3. การจายยาทมความเสยงสง ซงมเครองหมาย **** ทชอยา ตองตดฉลากชวย ขอควรระวง

ไวทซองยาหรอขวดยา หรอมเอกสารแนะนาผปวยประกอบการสงมอบยาทกครง

4 สาหรบผปวยนอก เภสชกรเปนผตรวจสอบ สงมอบ ใหความรในการใชยาและการเฝา

ระวงผลขางเคยงของยาทมความเสยงสงใหผปวยทราบ

การบรหารยา

1. เมอตองใหยา แพทยหรอพยาบาลผใหยาตองตรวจสอบชอนามสกลผปวย ชอยา

ขนาดยาใหถกตองซากอนใหยาผปวย (ตรวจสอบทกขนตอนรวมทงคานวณขนาดยา

ซา)

2. การเตรยมยาใหปฏบตตามทระบในคมอ

3. พยาบาลอกคนหนงเปนผตรวจสอบซากอนใหยาแกผปวย

การเฝาระวงผลการใชยาทมความเสยงสง

1. พยาบาลเฝาระวงอาการผปวยตามคมอ ตดตามและลงบนทกผลการใชยาหรอความ

เปลยนแปลงหลงการใชยาทมความเสยงสงไวในแฟมผปวยหรอเวชระเบยน

2. พยาบาลแจงแพทยเจาของไขทนทเมอพบความผดปกตหรอความผดพลาดจากการใช

ยาทมความเสยงสง

3. แพทยเปนผรบผดชอบการสงตรวจ สบคนเพอตดตามผลการใชยาทมความเสยงสง

ตามคมอทไดกาหนดไว

4. เมอเกดอาการไมพงประสงครนแรง หรอเกดความผดพลาดทถงตวผปวยจากการใชยา

ทมความเสยงสง ผพบเหตการณตองรายงานอบตการณทนท

การทาลายยาทเหลอหรอยาหมดอาย

1. ยาทมความเสยงสงทเหลอจากหอผปวยหรอหมดอายแลว ใหสงคนฝายเภสชกรรมเพอ

ทาลายตอไป

2.ฝายเภสชกรรมจาแนกยาทตองการทาลายเปนหมวดหมและสงทาลายตาม

กระบวนการทคณะกรรมการบรหารจดการความปลอดภยดานสารเคมกาหนด

3. ยาเสพตดมอรฟนทเปดใชแลวมยาเหลอ ใหพยาบาลทาลายทงโดยมพยานรเหนและ

จดบนทกชอยา จานวนและลงนามไวทงสองคนเพอเปนหลกฐาน

การประกนคณภาพ

1. ตองมการสมตรวจสอบการจดการยาทมความเสยงสงทก 6 เดอน เพอใหมนใจวาการ

ใชยาทมความเสยงสงถกตองตามมาตรฐานโรงพยาบาลคณภาพและนโยบายของ


2. เมอเกดอบตการณผดพลาดถงผปวยตองมการวเคราะหสาเหตราก (Root Cause

Analysis/ RCA)รวมกนในทมสหสาขาวชาชพเพอการแกไขเชงระบบและวางแนวทาง

ปฏบตทรดกมขนเพอปองกนอบตการณซา โดยสงรายงานผลการวเคราะหและปรบปรงถง

ประธานทมนาทางคลนก โรงพยาบาลสงเมน หรอผอานวยการโรงพยาบาลสงเมน ภายใน

ระยะเวลา 1 เดอน

คมอรายการยาทมความเสยงสงกบแนวทางการเฝาระวง


Adrenaline (Epinephrine)

รปแบบยา

Adrenaline injection 1 mg/mL หรอ 1:1000 (1 mL)

ขอบงใช (Indication)

1. Cardiopulmonary resuscitation (CPR)

2. Anaphylaxis

3. Hypotension

ขอหามใชและขอควรระวง

• หามใชในผปวยทมความดนโลหตสง

• ระมดระวงการใชในผปวยทมโรคหวใจเตนผดจงหวะ โรคของหลอดเลอดสวนปลาย

(peripheralvascular disease)

อาการไมพงประสงคทสาคญ

• หวใจเตนเรว หวใจเตนผดจงหวะ

• ความดนโลหตสง

• ปลายมอ ปลายเทาเขยว

• หากมการรวออกนอกหลอดเลอด อาจทาใหเกดเนอเยอตายได

การจดเกบทเหมาะสม

• เกบแยกยาไวในทเขาถงไดยาก

• ทาสญลกษณเตอนใหระวง

• Double check ชอผปวย ชนดและขนาดยา

การสงใชยา รวมถงขนาดยาทใชบอยในแตละขอบงใช

• Double check ชอผปวย ขอบงใชและขนาดยา

• Indication Anaphylaxis

o ผใหญ IV 0.1-0.25 mg

o ผใหญ IM/SC 0.1-0.5 mg

o เดก IV และ SC 0.01 mg/kg

• Indication CPR ให 1 mg IV

• Indication BP drop ให 0.5-4 mg/hr ทาง IV drip

• การสงยาแบบ Dilution ใหระบเปน mg/mL เชน 0.1 mg/mL หรอ 1 mg/10 mL ไมควรเขยน

เปน 1:10

การเตรยมยา รวมถงการผสมยา


• สารนาทใชได : D5W, D5S, NSS, LRS

• ความคงตวหลงผสม : 24 ชวโมง



• ถาให IV drip ควรใช Infusion pump

• ควรใหทางเสนเลอดใหญ

การตดตามผลการใชยา (Monitoring)

• ในกรณ CPR ใหบนทก Vital signs ( Heart rate, BP) ทนท เมอผปวยเรมมชพจร

• ในกรณ Anaphylaxis ใหบนทก Vital signs ( Heart rate, BP) ทก 10 นาท จนครบ 30 นาท

• ในกรณ Hypotension ทมการใหยาแบบ IV drip ใหบนทก Vital signs ( Heart rate, BP) ทก

1 ชวโมง ตลอดระยะเวลาทมการใหยา

• หากพบวาม BP>160/90 mmHg หรอ HR > 120 ครง/นาทในผใหญ และ BP > 120/80

mmHg หรอ HR > 180 ครง/นาท ในเดก ใหแจงแพทยทนท

• ตรวจดตาแหนง IV site ทก 1 ชวโมง ตลอดระยะเวลาทมการใหยา

การแกไขเมอมอาการไมพงประสงคหรอ ความคลาดเคลอนทางยา


mmHg หรอ HR > 180 ครง/นาท ในเดก ใหพจารณาหยดยาหรอปรบลดขนาดยาลง

• หากพบรอยแดง บวม รอยคลาตามเสนเลอด บรเวณ IV site ใหเปลยนตาแหนงในการใหยา

ใหม

Calcium injection


Calcium gluconate Injection 1 gm/10 mL (Ca++ 0.45 mEq/mL)


1. ในผปวยทมอาการของภาวะ hypocalcemia

2. รกษาภาวะ K+ ในเลอดสง ทมการเปลยนแปลงของคลนไฟฟาหวใจ


• ถาผปวยไดรบ digoxin อย อาจเพมฤทธของ digoxin จนเกดพษได


• หวใจเตนผดจงหวะ

• หากม Ca++ สง อาจทาใหกลามเนอออนแรง ปวดบรเวณกระดก

• ถามยารวซมออกมานอกหลอดเลอด จะทาใหเกดเนอเยอตายได







• กรณใชแกภาวะ K+ ในเลอดสง มกให Ca++ ทาง IV push ชาๆ

• กรณใชแกไขภาวะ Ca++ ในเลอดตา มกให IV drip



• ควรผสม Ca++ ใน Sterile water ไมควรใช NSS เพราะ sodium จะทาให Ca++ ขบออกเรว

ขน

• หามผสมใน bicarbonate เพราะจะตกตะกอน



• ควรแยกเสนการให Ca++ IV กบยาอนๆ เพราะอาจเกดการตกตะกอนเมอผสมกบยาอนๆได

โดยเฉพาะ phosphate

• ควรใหยาทางเสนเลอดใหญ

• ควรฉดชาๆ ประมาณ 15 นาท หรอ เจอจาง 1mg/mL หยดเขาเสนเลอดดา


• กรณแกไข Hyper K+ อาจตองให Ca++ อยางเรว ควร monitor EKG ขณะฉด IV push ชาๆ

• กรณแกไขภาวะ Hypocalcemia ควรมการตรวจตดตามระดบ Ca++ หลงไดรบยา ตามความ

รนแรงของผปวย

• ซกถามอาการทสมพนธกบการม Ca++ สง เชน อาการกลามเนอออนแรง ปวดกระดก ทก

วนในขณะทผปวยยงไดรบการรกษาดวย Ca++ IV หากพบวาผปวยมอาการดงกลาว ใหแจง

แพทยทนท

• ตรวจด IV site บอยๆ ทก 1 ชวโมง ตลอดระยะเวลาการใหยา


• หากพบวาผปวยมอาการกลามเนอออนแรง ปวดกระดก หวใจเตนผดจงหวะ (arrhythmia)

ใหหยดยาทนท รวมกบตรวจระดบ Calcium ในเลอดทนท

• หากพบวาผปวยมระดบ Calcium ในเลอดสง ใหหยดยาทนท รวมกบเรงการขบถาย

Calciumออกจากรางกายโดยให สารนาชนด Normal saline ทาง IV ในอตราเรวเรมตน 200-

300 ml/hrแตตองปรบตามสภาพรางกายและปรมาณปสสาวะของผปวย หากไมไดผลหรอ

ผปวยไมสามารถรบสารนาปรมาณมากได ใหปรกษาแพทยเฉพาะทางระบบตอมไรทอ เพอ

พจารณาใหยาชนดอน หรอแพทยเฉพาะทางโรคไตเพอพจารณาลางไต (dialysis)


ใหม

Digoxin (Lanoxin®)


1. Digoxin 0.25 mg tablet

2. Digoxin injection 0.25 mg/mL (2 mL)


1. Congestive Heart Failure

2. Reduce ventricular rate


• ระวงการใชในผปวยกลามเนอหวใจตาย

• ระวงการใชในผปวยโรคไตรนแรง

• ระวงการใชในผปวยทม K+ ตา (ตากวา 3.5 mEq/L)


• Digitalis Intoxication

• หวใจเตนชา หวใจเตนผดจงหวะ

• คลนไส อาเจยน

• มองเหนภาพเปนสเหลองหรอเขยว






• Double check ชอผปวย ขอบงใชและขนาดยา

• ระบขนาดยาและรปแบบยาใหชดเจน

• หามใชตวยอในการเขยนชอยา



• ชนดฉด IV ใหเจอจางอยางนอย 4 เทา ดวย SWI, NSS หรอ D5W

• ชนดรบประทานแบบเมดขนาด 0.25 mg สขาว



• ดระดบ K+ กอนใหยา Digoxin ถา K+ ตากวา 3.5 mEq/L ตองแจงแพทยเพอยนยน

• ตรวจชพจรและลงบนทกกอนใหยา ในผใหญถาชพจรตากวา 60 ครง/นาท ในเดกชพจรเตน

ชาผดปกตเมอเทยบตามอาย ใหแจงแพทยเพอยนยนกอนใหยา

o เดก < 1ป HR ตากวา 100 ครง/นาท

o เดก 1-6 ป HR ตากวา 80 ครง/นาท

o เดก > 6 ป HR ตากวา 60 ครง/นาท

• ชนดฉด IV ฉดชาๆ เปนเวลา 5 นาท หรอมากกวา

• ถาใหเกนวนละ 1 ครง ยนยนกบแพทยกอน ยกเวนผปวยเดก อาจใหวนละ 2 เวลา หางกน

ทก12 ชวโมง


• กรณ Digoxin ฉด ควรมการ monitor EKG ขณะฉดยาและหลงฉดยา 1 ชวโมง

• กรณ Digoxin ฉด ใหบนทก HR ทก 15 นาท ตดตอกน 2 ครง ตอไปทก 30 นาท ตดตอกน 3

ครง ตอไปทก 1 ชวโมง จนครบ 5 ชวโมง ถาผดปกตใหแจงแพทย

• กรณทเปนผปวยในใหซกถามและสงเกตอาการของภาวะ Digitalis Intoxication ทกวน เชน

อาการคลนไส อาเจยน มองเหนแสงสเขยวเหลอง

• ควรตรวจระดบ K+ สปดาหละครง กรณเปนผปวยใน

• ถาสงสยวาเกด Digitalis Intoxication ตองไมใหยาตอและแจงแพทยทนท


• เมอเกดภาวะ Digitalis Intoxication ใหตด monitor EKG ทนท

• หากไดรบยาโดยการรบประทาน ภายใน 6-8 ชวโมง พจารณาให Activated charcoal ขนาด

1mg/kg เพอชวยดดซบยาทหลงเหลอในทางเดนอาหาร

Dopamine


Dopamine injection 250 mg/ 10mL (25 mg/mL)


1. Low cardiac output

2. Hypotension

3. Poor perfusion of vital organs


• กอนเรมยา ควรแกไขภาวะ acidosis, hypercapnia, hypovolemia, hypoxia ของผปวยกอน

(ถาม)

• ตองเฝาระวงหากใชรวมกบ Dilantin (Phenytoin) เพราะจะเกดความดนตา และหวใจเตนชา

ลง ผปวยอาจชอคได


• หวใจเตนเรว หวใจเตนผดจงหวะ

• ความดนโลหตสง

• ปลายมอ ปลายเทาเขยว

• หากมการรวออกนอกหลอดเลอด อาจทาใหเกดเนอเยอตายได







• หามใชคายอในการเขยนชอยา

• การสงยาแบบ Dilution ใหระบความเขมขนเปน mg/mL เชน 2 mg/mL ไมควรเขยน 2 :1



• สารนาทเขากนได ไดแก D5W,D5S, NSS, D5S/2

• หามให Sodium bicarbonate หรอสารละลายทเปนดางทางสายเดยวกน เพราะทาให

Dopamine หมดฤทธได

• ความเขมขนสงสด (Maximum concentration) : 3.2 mg/mL

• ยาทผสมแลวใชไดภายใน 24 ชวโมง แตถาสารละลายเปลยนสจากสเหลองออนๆเปนสเขม

ขน หรอเปลยนเปนสชมพตองทงทนท



• ควรใหทางเสนเลอดใหญ (central vein) ยกเวนในผปวยทไมสามารถใหทาง central line ได

จงตองใหทาง peripheral line

• ควรใช Infusion pump

• อตราเรวสงสดในการใหยา (Max rate) 20 mcg/Kg/min IV


• บนทก BP, HR ทก 1 ชวโมงขณะใหยา


mmHg หรอHR > 180 ครง/นาท ในเดก ใหแจงแพทยทนท หรอตามแพทยสง

• ตรวจสอบ infusion pump เสมอ อยางนอยทก 1 ชวโมง

• ตรวจดตาแหนง IV site ทก 1 ชวโมง ตลอดระยะเวลาทมการใหยา


• หากพบวาผปวยม HR หรอ BP มากกวาเกณฑทกาหนดไวขางตน ใหพจารณาหยดยาหรอ

ปรบลดขนาดยาลง

• หากพบวาผปวยมปลายมอ ปลายเทาเขยว ใหพจารณาปรบลดขนาดยาลง


ใหม

Insulin


1. Insulatard HM

2. Humulin 70/30

3. Actrapid HM


• ลดนาตาลในเลอดสาหรบผปวยเบาหวานทงชนดท 1 และชนดท 2


• กอนเพมหรอลดขนาดยา และกอนใหยา ควรตรวจสอบการรบประทานอาหารหรออาการท

มผลตอระดบนาตาลในเลอดกอน เชน อาเจยน


• ระดบนาตาลในเลอดตา ซงมอาการแสดงทสาคญ ไดแก ใจสน เหงอออกมาก ตวเยน ซมลง

หมดสต





• ควรเกบรกษา insulin ในตเยนท 2-8 องศาเซลเซยส

• Insulin ทไมไดเกบในตเยน หรอทเปดใชแลว สามารถใชไดภายใน 1 เดอน



• ไมเขยนคายอ “U” เพราะอาจดเหมอนเลขศนย ควรใช “unit” แทน


• Double check ชนดและขนาดยาเพราะ Insulin มหลายชนด

• ใหใชวธกลงขวดบนฝามอทงสอง หามเขยาขวด

• Insulin ทฉด IV ไดมเพยง Regular Insulin (RI) เทานน

• หากตองฉดยา Insulin ชนดนาใสและนาขนพรอมกน ตองดดยานาใสกอนเสมอ


• Double check ชนดและขนาดยาเพราะ Insulin มหลายชนด

• หากบรหารยาแบบ IV drip ควรใช infusion pump

• สอนวธดดยาและวธฉดยาทถกตองแกผปวยหรอผดแล หากผปวยตองนากลบไปใชเองท

บาน


• ตดตามระดบนาตาลในเลอดของผปวยอยางใกลชดตามแผนการรกษา ถาผดปกตใหแจง

แพทย คานาตาลในเลอดปกต 60-100 mg/dL ในพลาสมา 70-110 mg/dL ยกเวนผปวยทมโรค

ประจาตวอนๆใหเทยบจาก baseline ของผปวยเอง

• ภายใน 60 นาทหลงฉดยา ใหสงเกตอาการ Hypoglycemia เชน ใจสน เหงอออกมาก หนา

มด เปนลมหมดสต


• หากพบวาผปวยมอาการ Hypoglycemia เชน ใจสน เหงอออกมาก หนามด เปนลม หมดสต

ใหเจาะcapillary blood glucose ทนท

• หากพบวา capillary blood glucose มคานอยกวา 60 mg/dL ถายงไดรบ insulin อย ใหหยด

ยา insulinทนท และใหปฏบตดงน

o ถาผปวยรสกตวด ใหดมนาหวานอยางนอยครงแกว ตรวจระดบ capillary blood glucose ซา

หลงจากรบประทานนาหวาน 30 นาท หากระดบนาตาลกลบมาสภาวะปกต ใหตรวจตดตาม

capillary blood glucose เปนระยะๆ ตามคณสมบตของ insulin ชนดนนๆ

o ในกรณทผปวยไมรสกตวหรอไมสามารถรบประทานอาหารทางปากได พจารณาให 50%

glucose40-50 ml IV push จากนนใหตดตามอาการของผปวยวาดขนหรอไม รวมกบพจารณา

ใหสารนาเปน5% dextrose in water ในอตราเรว 80-100 ml/hr ตรวจระดบ capillary blood

glucose ซา หลงไดรบการรกษาไปแลวประมาณ 30 นาท ปรบอตราเรวของสารนาตามระดบ

นาตาลและสภาพของผปวยตรวจตดตาม capillary blood glucose เปนระยะๆ ตามคณสมบต

ของ insulin ชนดนนๆ

Potassium (K+)


KCl inj. 10 mL ( K+ 2 mEq/mL)


• ภาวะ Hypokalemia ทไมสามารถให K+ ทดแทนโดยการกนไดหรอ ในกรณท K+ ในเลอด

ลดลงอยางรวดเรว ตากวา 2.5 mEq/L และมความเสยงสงจากการเตนของหวใจอยางผดปกต

(cardiacarrhythmia)


• หามให IV push หรอ bolus

• ระมดระวงในการใชกบผปวยทมภาวะไตวายหรอมปสสาวะออกนอย


• อาการผปวยทม K+ สง คลนไส ใจสน หวใจเตนชา กลามเนอออนแรง อดอด แนนหนาอก

ชาตามปลายมอปลายเทา

• หาหากมการรวออกนอกหลอดเลอด อาจทาใหเกดเนอเยอตายได







• ตรวจสอบผล Lab โดยดระดบ K+ คาปกตอยท 3.5-4.5 mEq/L



• ตองเจอจางกบสารนากอนใหผปวยเสมอ (20-40 mEq/L) และควรสงสารนาควบคกนเสมอ

• ตองเจอจางและพลกกลบไปมาใหเขากนดกบสารนากอนใหผปวยเสมอ หามผสม K+ลงไป

ในถงหรอขวดสารนาทกาลงแขวนใหผปวยอย



• หามให IV push หรอ bolus

• หามให IV ทผสม K+ ในการ loading

• ควรใหยาผาน Infusion pump


• ถาใหในอตราเรว 10-20 mEq/hr ตองวด HR , BP อยางนอย ทก 1 ชวโมง พรอมตดตาม

EKG

• ถาให 40-60 mEq/L ในอตราเรว 8-12 ชวโมง ใหวด HR และ BP ทก 4-6 ชวโมง

• หากพบวาผปวย BP ไมอยระหวาง 160/110 และ 90/60 mmHg หรอ HR ไมอยระหวาง 60-

100 ครง/นาท ใหรบรายงานแพทย

• มการตรวจตดตามคา K+ เปนระยะ ตามความรนแรงของผปวย

• ซกถามและตดตามอาการของ K+ สง ไดแก คลนไส ใจสน หวใจเตนชา กลามเนอออนแรง

อดอด แนนหนาอก ชาตามปลายมอปลายเทาทกวน ในชวงทผปวยไดรบ K+ อย

• ตรวจสอบ infusion pump เสมอ อยางนอย ทก 4 ชวโมง


• หากพบวาผปวยมอาการของ K+ สง ไดแก คลนไส ใจสน หวใจเตนชา กลามเนอออนแรง

อดอด แนนหนาอก ชาตามปลายมอปลายเทา หรอ HR และ BP ไมอยในเกณฑขางตน ให

หยดการให K+ ไวกอนและใหตรวจวดระดบ K+ในเลอดทนท

• หากพบวาผปวยมคา K+ สงมากกวา 5 mEq/L ใหหยดการให K+ ทนท ทาการตรวจ

คลนไฟฟาหวใจ เพอดวามลกษณะทเขาไดกบภาวะ hyperkalemia เชนพบลกษณะของ T

wave สง (tall peak T) หรอไมหากพบวา EKG มลกษณะผดปกต ใหตด monitor EKG

• พจารณาใหการรกษาภาวะ hyperkalemia ตามอาการและความรนแรง โดยพจารณารกษา

ดงน

o การรกษาทออกฤทธทนท ภายใน 1-3 นาท คอการให 10% calcium gluconate 10 ml IV

pushชาๆ เพอไปตานฤทธของ K+ ทเยอหมเซลล ระหวางการฉด 10% calcium gluconate

ควรมการmonitor EKG ดวยทกครง ในกรณทผปวยมอาการรนแรง เชนมหวใจเตนผดจงหวะ

พจารณาให10% calcium gluconate ซาไดอก

o การรกษาทออกฤทธเรวปานกลาง ภายในเวลา 10-30 นาท โดยทาให potassium ในเลอดถก

ดงเขาเซลล คอการให 50% glucose 40-50 ml+ regular insulin (RI) 5-10 unit IV push การ

รกษาดวยวธนใหมการตดตามระดบ Capillary blood glucose รวมดวย

o ในกรณทผปวยมการทางานของไตบกพรองหรอไมสามารถแกไขภาวะ hyperkalemia ได

ดวยวธดงกลาวขางตน ใหปรกษาแพทยผเชยวชาญโรคไต พจารณาทาการลางไต (dialysis)

• ตรวจตดตามคา K+ เปนระยะทก 4-6 ชวโมงภายหลงไดรบการรกษา• หากพบรอยแดง บวม

รอยคลาตามเสนเลอด บรเวณ IV site ใหเปลยนตาแหนงในการใหยาใหม

Morphine


Morphine inj. 1 mg/mL, 10 mg/mL

MST tablet 10 , 30 mg


• ระงบปวด


• หามใชในผปวยหอบหดรนแรงและเฉยบพลน (acute severe asthma) ความดนในสมองสง

ผปวยชอคผปวยไตวาย

• ระมดระวงการใชในหญงใหนมบตร เนองจากยานผานและขบออกทางนานมได หาก

จาเปนตองใชในหญงใหนมบตร ควรเฝาระวงการกดการหายใจในทารกดวย

• ใหระมดระวงการใชกบผใหญทปสสาวะนอยกวาวนละ 600 ซซ หรอผทไตบกพรองหรอ

เสย เพราะยาอาจสะสมได

• ระมดระวงพเศษในผปวยสงอาย เดก ผปวยโรคหวใจ ไต ตบ


• ถา overdose ผปวยจะงวงซมมากและหายใจชา และมานตาหดเลกขนาดเทารเขม

• คลนไสอาเจยน ทองผก งวงซม เบออาหาร วงเวยน ตาพรา หวใจเตนชา เหงอออก คน


• เกบแยกยาไวในทเขาถงไดยากและลอกกญแจเสมอ




• Double check ชอผปวย ชนดและขนาดยากอนใหยาทกครง

• ตองเขยนใบยาเสพตด 5 กากบทกครง (ตองเปนแพทยคนเดยวกนกบทสงยา)

• ไมควรใชคายอในการสงยา

• การสงยาแบบ Dilution ตองเขยนใหชดเจน เชน หามเขยน 1:10 ใหเขยนเปน 1mg/10 mL

• สาหรบยาฉด หามสงยาเปน mL ควรสงเปน mg เทานน และตองระบหนวยดวยทกครง



• สารนาทเขาได NSS, D5W

• ความคงตวหลงผสม ยาจะคงตวอยไดหลายวน แตไมแนะนาใหผสมยาทงไวนานกวา 24

ชวโมง ดวยเหตผลดานการปองกนการตดเชอ

• MST หามบดใหทางสายยางเดดขาด



• หากเปนการใหแบบ IV push ควรฉดชาๆ ไมตากวา 5-10 นาท

• ควรใหยากอนทจะปวดทสดจงจะไดผลด


• ถาเปน IV push ให monitor

o Heart rate

o respiratory rate

o pain score

o sedation score

ทก 5 นาท รวม 4 ครง

จากนน ทก 30 นาท รวม 2 ครง

การ monitor หลงจากนขนกบภาวะของผปวยและคาสงแพทย

• ถาเปน IM

o monitorทก 15 นาท รวม 4 ครง

o จากนน ทก 30 นาท รวม 2 ครง

หาก RR < 10/min , HR< 60/min ใหแจงแพทยทนท


• ถาพบวาผปวยมอาการของการไดรบยามากเกนไป (over dose) คอมอาการงวงซมมากและ

หายใจชาและมานตาหดเลกขนาดเทารเขม ถาหายใจนอยกวา 10 ครงตอนาท หรอ เดกอาย

เกน 1 ป 20 ครง/นาท) อาจกดการหายใจได ใหแจงแพทยทนท

• ถาจะใหยา Morphine กนเปนระยะเวลานาน ควรใหยาระบายรวมดวยเพอปองกนอาการ

ทองผก

• ยาแกพษ คอ Naloxone ขนาดยาในผใหญ 0.2-0.4 mg IV , IM,SC ในเดก 0.01 mg/Kg ใหซา

ไดทก 2-3 นาท หยดแกเมอหายใจไดเรวขนกวา 10 ครงตอนาท ควรตดตามตออยางใกลชด

เพราะฤทธของNaloxone มกหมดไปกอน (ประมาณครง-1 ชวโมง) ฤทธของ Morphine ทา

ใหเกดการงวงซมและกลบมากดการหายใจไดอก

Adenosine 3 mg / ml

ชอยา Adenosine 3 mg / ml, 2 ml vial ( Adenocor®

) [ 6 mg / 2 ml vial ]

รปแบบเภสชภณฑ - นายาปราศจากเชอสาหรบฉด สารละลายใส ไมมส

Indication [Approved indication]

Paroxysmal supraventricular tachycardia

ขนาดทใชและวธบรหารยา ( Dosage and administration ) สาหรบ Paroxysmal

supraventricular tachycardia ( PSVT )

คาแนะนาในการบรหารยา

1. เพอใหแนใจวายาเขาไปในกระแสการหมนเวยนโลหต (systemic circulation) อยางแนนอน ให

ฉดยาโดยตรงเขาเสนโลหตดาอยางรวดเรว ( rapid intravenous bolus ) ภายในเวลา 1 - 2

วนาท หรอฉดเขาสายทตอเขากบเสนโลหตดา ( IV line ) ถาฉดเขาทางสายทตอเขากบเสน

โลหตดา ควรฉดใหใกลเสนโลหตดาเทาทจะเปนไปได และฉดนาเกลอ ( Sodium chloride

0.9% , NSS ) ตามเขาไปอยางรวดเรว

2. NSS flush ทใช ในเดกใชในปรมาณ ≥ 5 ml ในผใหญใชประมาณ 20 ml

ขนาดยาสาหรบผใหญ ( Adult dose )

ขนาดยาเรมตน 6 mg ฉดยาโดยตรงเขาเสนโลหตดาอยางรวดเรว ( rapid intravenous bolus

) ภายในเวลา 1 - 2 วนาท ตามดวย normal saline flush ถาไมตอบสนองตอการรกษาใน 1 – 2 นาท

ควรใหยาในครงท 2 และครงท 3 โดยเพมขนาดยาเปน 12 mg. โดยขนาดยาสงสดในแตละครงไมเกน

12 mg. หรอใชยาในแบบ Alternative recommendation dose

Alternative recommendation dose

ขนาดยาเรมตน 3 mg ฉดโดยตรงเขาเสนโลหตดา ( rapid IV bolus ) อยางรวดเรวภายใน

เวลา 2 วนาท แลวตามดวยขนาดยาครงทสอง ในขนาด 6 mg และขนาดยาครงทสามในขนาด 12 mg

ซาหลงจากใชยาครงทหนงและครงทสองไปแลว 1 - 2 นาท แลวยงไมสามารถ ทจะทาใหอาการของหว

ใจเตนเรวผดปกต ( supraventricular tachycardia ) หายไป

ขนาดยาสาหรบเดก ( Pediatric dose )

1. นาหนกตว ≥ 50 Kg ขนาดยาเรมตน 6 mg ฉดโดยตรงเขาเสนโลหตดา ( rapid IV bolus )

อยางรวดเรวภายในเวลา 1 - 2 วนาท ตามดวย normal saline flush ถาไมตอบสนองตอ

การรกษาใน 1 - 2 นาท ควรใหยาในครงท 2 และครงท 3 ในขนาดยาทเพมขนเปน 12 mg ตาม

ดวย normal saline flush

Maximum dosage ( ขนาดยาสงสด ) : Maximum single dose ในเดก ( children )

= 0.5 mg / kg และในทารกแรกเกด ( neonate ) = 0.3 mg / kg ขนาดยาในแตละครงไมควร

เกน 12 mg. ( Single dose exceeding 12 mg. are not recommended )

2. นาหนกตว ≤ 50 kg เรมตน 0.05 ถง 0.1 mg / kg / dose (ขนาดยาสงสด 6 mg / dose ) ฉด

ยาโดยตรงเขาเสนโลหตดา ( rapid IV bolus ) อยางรวดเรวภายในเวลา 1 - 2 วนาท

ตามดวย normal saline flush ถาจาเปนอาจใหยาซาในขนาดยาทเพมขน 0.05 ถง 0.1 mg /

kg / dose IV ซาทก 1 - 2 นาท ตามดวย normal saline flush จนกวา sinus rhythm จะปกต

หรอใหยาจนถง Maximum single dose = 0.3 mg/kg ( ไมเกน 12 mg )

ขนาดยาในผปวยทมการทางานของตบและไตผดปกต : ไมจาเปนตองปรบขนาดยาในผปวยทม

การทางานของไตและตบผดปกต

ขอหามใช (Contraindicated)

1. แพตอ Adenosine (hypersensitivity to adenosine)

2. Second or third degree AV block.

3. 3 Sinus node dysfunction, such as sick sinus syndrome or symptomatic bradycardia.

ขอควรระวง/คาเตอน ( Precaution and warning )

1. หลกเลยงการใชยารวมกบ dipyridamole และยาในกลม methylxanthines ( เชน

Theophylline / aminophylline )

2. bronchoconstrictive or bronchospastic disease

3. heart transplant patients

4. proarrhythmic events or arrhythmias at time of conversion

5. เนองจากมความเปนไปไดทจะเกดภาวะหวใจเตนไมเปนจงหวะชวคราวในระหวางการปรบให

จงหวะการเตนของหวใจ ( supraventricular tachycardia ) กลบสภาวะปกต ( normal sinus

rhythm ) การบรหารยาควรอยในโรงพยาบาล โดยมการเฝาระวงคลนไฟฟาหวใจอยเสมอ.

6. ผปวยทมอาการหวใจหองบนเตนเรวผดจงหวะ ( atrial fibrillation / flutter ) และม accessory

bypass tract อาจเกดการเพมการนาคลนไฟฟาหวใจ ผาน pathway ทผดปกตได

7. เนองจากอาจมความเสยงตอการเกด torsade de pointes ควรใช adenosine ดวยความ

ระมดระวงในผปวยทม prolonged QT interval ไมวาจะมสาเหตมาแตกาเนด การเหนยวนา

ของยา หรอจากการเผาผลาญเพอใหไดพลงงานกตาม

อาการไมพงประสงค ( Adverse reaction )

อาการไมพงประสงคทพบไดทวไป (Common adverse effects) ใน Controlled clinical trials.

พบรายงานอยางนอยทสด 1% ของผปวย ทไดรบ adenosine สาหรบการรกษา PSVT ( Paroxysmal

supraventricular tachycardia ) อาการทพบไดแก facial flushing , shortness of breath ( หายใจ

ลาบาก ) / dyspnea , chest pressure , nausea , ปวดศรษะ , lightheadedness , dizziness ,

numbness ( ชา หรอหมดความรสก ) และ tingling in the arms ( เปนเหนบทแขน )

Drug Interaction

ยาทใชรวมดวย Interaction effect Clinical

management

1. Carbamazepine

Severity : major

- เพมระดบความ

รนแรงของ heart

ถาเปนไปไดควรหยด

ใช carbamazepine

Onset : rapid block. ( เปน additive

effect )

อยางนอยทสด

ประมาณ 4 วน

( 5 ครงชวต ) กอนการ

ใช adenosine

2. Dipyridamole

Severity : moderate

Onset : rapid

: ทาใหเกด adenosine

toxicity (

hypotension ,

dyspnea , vomiting )

- Dipyridamole มฤทธ

ในการยบยงการใช

adenosine ของเซลส

( adenosine uptake )

จงอาจเพมฤทธของ

adenosine มรายงาน

วาการใชยารวมกนทา

ใหหวใจหยดเตนได

( Asystole )

- ไมควรให adenosine

ในผปวยทไดรบยา

dipyridamole ถาม

ความจาเปนตองใช

ควรลดขนาดยาลง 4

เทา ( เชน ใช

Adenosine ขนาด

เรมตน 0.5 ถง 1.0 mg

)

Amiodarone ปรมาตรบรรจ Amiodarone injection 150mg/3ml

ขอบงใช ใชเพอรกษาและปองกนการเตนของหวใจผดปกต

การเตรยมยาและความคงตว

เจอจางยาในสารละลาย 5% dextrose ขนอยกบความตองการปรมาณยา

การใหยา

IV infusion 20 นาท ถง 2 ชวโมง สามารถใหยาอก 2-3 ครง ภายใน 24 ชวโมง อตรา

การใหยาควรปรบใหเหมาะสมซงขนกบผลการรกษา ผลการรกษาจะเกดขนภายในนาทแรกๆ และ

จะคอยๆลดลง ดงนนควรใหยาอยางชาๆ เพอครอบคลมถงระดบยาทลดลงดวย Intravenous

Injection จะฉดเขาเสนเลอดอยางชาๆภายในเวลาอยางนอย 3 นาท ไมควรฉดยาซาภายใน 15

นาท หลงการฉดยาครงแรก หามผสมสารอนในกระบอกฉดยาอนเดยวกน

กลไกการออกฤทธ

คณสมบตทางเภสชพลศาสตร

ฤทธในการรกษาอาการหวใจเตนผดจงหวะ

เพมระยะเวลาของการเกดแอคชนโพเทนเชยลในระยะสามของหวใจใหนานขน ผลสวน

ใหญทาให potassium current ลดลงโดยไมเกยวกบอตราการเตนของหวใจ

ลด sinus automaticity ทาใหหวใจเตนชาลง ซงไมตอบสนองตอการใหอะโทรปน

มคณสมบตในการปดกนแอลฟาและเบตาอะดรเนอจคแบบ non-competitive

ทาใหการนาคลนไฟฟาของหวใจภายในหวใจหองบน (sino-atrial, atrial and nodal-

conduction) ชาลงซงเปนคณสมบตทสาคญเนองจากจงหวะการเตนของหวใจทผดปกตมกจะ

เรว

ไมมผลตอการนาคลนไฟฟาของหวใจภายในหวใจหองลาง

เพม refractory period และลด myocardial excitability ทงในหวใจหองบน บรเวณท

กาหนดจงหวะการเตนของหวใจและหวใจหองลาง

ทาใหการนาคลนไฟฟาของหวใจชาลง และเพมระยะเวลาของ refractory period ใน

สวนของ accessory atrioventricular pathways

ฤทธในการรกษาโรคหวใจ angina

ทาใหความตานทานของหลอดเลอดสวนปลายลดลงปานกลาง และลดอตราการเตน

ของหวใจ เปนผลทาใหลดการใชออกซเจนของกลามเนอหวใจ

มคณสมบตในการปดกนแอลฟา และเบตา อะดรเนอจคแบบ Non-competitive

เพมปรมาณเลอดในหลอดเลอดแดงโคโรนารทไหลไปเลยงกลามเนอหวใจ เนองจากม

ผลโดยตรงตอกลามเนอเรยบของหลอดเลอดแดงโคโรนาร

รกษาปรมาณเลอดทออกจากหวใจใหคงทเนองจากการลดแรงดนเลอดใน หลอดเลอด

แดงใหญของหวใจและลดความตานทานของหลอดเลอดสวนปลาย

ฤทธอนๆ

ไมมผลทาใหแรงบบตวของหวใจลดลง

คณสมบตทางเภสชจลนศาสตร

อะมโอดาโรนจบกบเนอเยอในรางกายไดสง เมอใหยาโดยการรบประทานจะม

Bioavailability ระหวาง 30-80% (คาเฉลยประมาณ 50%) เมอใหยาครงเดยวความเขมขนของ

ยาในเลอดถงระดบสงสดประมาณ 3-7 ชม. ภายหลงจากการรบประทานยา โดยปกตจะใหผล

ทางการรกษาหลงจากใชยาแลว 1 สปดาห (2-3 วนถง 2 สปดาห) โดยขนกบ loading dose

อะมโอดาโรน มคาครงชวตทยาวทงยงมความแปรผนมากในแตละบคคลททาใหคา

ครงชวตแตก ตางกน (20-100 วน) ในระหวางวนแรกของการรกษา ยาจะสะสมในเกอบทก

เนอเยอโดยเฉพาะในเนอเยอไขมน การขจดยาจะเกดขนภายหลง 2-3 วน และระดบยาใน

เลอดถงระดบคงทในระหวาง 1 เดอนถงหลายเดอน ขนกบคนไขแตละราย เนองจาก

คณลกษณะทกลาวมาขางตน จงควรใหยาโดยการโถมยา (loading dose) เพอใหไดผลท

รวดเรว

ไอโอดนซงเปนสวนประกอบในโมเลกลจะถกกาจดออกบางสวนทางปสสาวะในรปของ

ไอโอไดดประมาณ 6 มก./24ชม. เมอไดรบยาขนาด 200 มก./วน สวนทเหลอจะถกขจดออก

ทางอจจาระ โดยผานการขจดยาทางตบ การทยาถกขจดผานทางไตนอยมาก ทาใหสามารถใช

ยานในขนาดปกตไดในคนไขทมภาวะไตวาย เมอหยดใชยาการขจดยายงคงดาเนนตอไปอก

ชวงหนงโดยยาจะแสดงผลทเหลออยตอไปอก 10 วนถง 1 เดอน

สงทควรแจงแพทยหรอเภสชกรทราบ

มประวตแพยา amiodarone, iodine หรอแพยาอนๆ

ยาอนๆ ทงยาทแพทยสงจายและยาทใชเอง วตามน อาหารเสรม และยาสมนไพรททานใชอยใน

ขณะนหรอกาลงจะใช โดยเฉพาะอยางยงยาตานอาการซมเศรา ยาตานการแขงตวของเลอด ยาบรรเทา

อาการเจบปวด ยากนชก ยาเมดคมกาเนด

มหรอเคยมโรคหรอสภาวะตางๆ ดงน การทางานของตบ ปอด หรอตอมไทรอยดผดปกต ความ

ดนโลหตผดปกต

ตงครรภ หรอวางแผนจะตงครรภ หรอใหนมบตร

หากตองเขารบการผาตดหรอทาฟน ตองแจงใหแพทยหรอทนตแพทยทราบกอนทาการรกษา

อาการอนไมพงประสงคจากการใชยา

1) อาการอนไมพงประสงคทตองแจงแพทยหรอเภสชกรทนท

ความอยากอาหารเพมขนหรอลดลง ผวหนงเปนสเทา-นาเงน ตาพรามว เหนแสงสนาเงน-เขยว

ตาสแสงไมได เจบหนาอก ไอ หายใจลาบาก เคลอนไหวลาบาก ตาแหง ตาบวม เจบตา วงเวยน

ศรษะ รสกเหมอนจะเปนลม หวใจเตนแรงหรอเตนไมเปนจงหวะ หวใจเตนเรวหรอเตนชา

ผดปกต ทนอากาศรอนหรอหนาวไดนอยลง กระวนกระวาย กระสบกระสาย ชาบรเวณมอ ขา

และเทา เจบปวดหรอบวมทบรเวณถงอณฑะ ปสสาวะมสนาตาลหรอสเขมผดปกต ผนคน นอน

ไมหลบ เสมหะมเลอดปน มเหงอออกมาก มอสน ควบคมการเคลอนไหวของรางกายไมได หรอ

มการเคลอนไหวทผดปกต กลามเนอออนแรง เหนอย ออนเพลยผดปกต อาเจยน นาหนก

เพมขนหรอลดลง ตาหรอผวหนงมสเหลอง ผมรวงผดปกต ประจาเดอนมาผดปกต มอ เทา ขอ

เทา หรอขาสวนลางบวม คอพอก

2) อาการอนไมพงประสงคอนทอาจเกดระหวางใชยา หากเปนตอเนอง หรอ รบกวนชวตประจาวน ให

แจงแพทยหรอเภสชกรทราบ

ทองผก ความตองการทางเพศลดลง ปวดศรษะ หนาแดง การรบรสชาตหรอกลนผดปกต รสก

ขมในปาก

ขอควรระวง

ไมแนะนา ใหฉดยาเขาหลอดเลอดดา โดยตรง เนองจากมความเสยงเกยวกบการไหลเวยน

และความดนของโลหต เชน ความดนโลหตตาอยางรนแรง ระบบการไหลเวยนโลหตลมเหลว

ถาเปนไปไดควรใหยาโดย IV infusion อยางชาๆ การฉดยาเขาหลอดเลอดดา โดยตรงควรกระทา

เฉพาะในกรณฉกเฉนเทานน และควรใชเฉพาะในหนวยทมการดแลการทา งานของหวใจเปนพเศษ

ซงมการเฝาดแลและตรวจคลนหวใจอยางตอเนอง เนองจากยานมสวนประกอบของ Benzyl

Alcohol จงควรหลกเลยงการใชยาในเดกอายตากวา 2 ป และหามใชในเดกแรกเกด

หามฉดยาเขาหลอดเลอดดา โดยตรง ในผปวยทมอาการตอไปน ความดนโลหตตา การหายใจ

ลมเหลวอยางรนแรง (Severe respiratory failure), myocardiopathy หรอ โรคหวใจลมเหลว ซง

อาจทา ใหอาการเลวรายลง

การตดตาม

BP, HR กอนและหลงฉดยาทนท

การเกบยา

เกบยาในอณหภมตากวา 25 °C

การพยาบาล

1. วดความดนโลหตบอยๆ ทงในทานอนและทานง ระวงอบตเหตจากการเปลยนทาเรว

เนองจากยานทา ใหความดนโลหตตา

2. ถาใหทางหลอดเลอดดา ฉดยาชาๆ ประมาณ 10 นาท

3. ยารบประทาน ควรใหพรอมกบอาหารหรอหลงอาหารทนท เพอลดการระคายเคองเยอบ

กระเพาะอาหาร

4. ระวงและสงเกตอาการพษจากยา โดยเฉพาะผปวยโรคไต

5. ทาความสะอาดปากฟน เพอบรรเทาอาการเจบและการอกเสบของตอมนาลาย

6. แนะนาผปวยวาระหวางใชยาน ไมควรออกไปกลางแสงแดดเปนเวลานาน เนองจากเกด

อาการแพได

7. แนะนาใหผปวยตรวจตา คลนไฟฟาหวใจ และการทา งานของตอมธยรอยดอยางสมาเสมอ

ระหวางใชยา

ใหรายงานแพทย (critical point)

1. BP < 90/60 mmHg

2. HR < 60 BMP

3. ECG พบ VT, VF, heart block

Pethidine Hydrochloride (Injection 50 mg/ml)

แนวทางการบรหารยา

1.บรหารยาไดทงIM , IV และ SC

2.กรณฉดเขาหลอดเลอดดาใหเจอจางกอนแลวฉดชาๆ (10 mg/ml)

3.การแกพษยา overdose ขนแรกหากเกดการกดหายใจ ใหจดการชวยการหายใจ

Airway support หลงจากนนใช Naloxone (Narcan) 2 mg I.V. (สาหรบเดกใหขนาด 0.01

mg/kg) และใหชาหากจาเปน อาจใหไดขนาดรวมถง 10 mg

4.ไมควรใชในหญงมครรภ เนองจากยาสามารถผานรก และสงผลตอการหายใจและ

กดประสาทของทารกได

5.ควรหลกเลยงหรอใชอยางระมดระวงในผปวย COPD ,โรคตบ,การทางานของไต

เสยไป

บทบาทพยาบาล

1.ตรวจสอบการเปลยนสของยาและสารแปลกปลอมในผลตภณฑกอนฉด

2.ตดตามภาวะ Overdose ของยา จากการสงเกตอาการตางๆ ซงแสดงภาวะตอไปน

CNS depression, กดการหายใจ, รมานตาหด, pulmonary edema, chronic tremor, อาการชก

(seizure)

3.การแกพษ ใหใช Naloxone (Narcan)

3.1หากเกดการกดการหายใจ ใหจดการชวยการหายใจ Airway support

3.2Naloxone 2 mg IV (สาหรบเดกใหขนาด 0.01 mg/kg ) และใหซาหากจาเปฯ อาจ

ใหไดขนาดรวมถง 10 mg

Aminophylline , Theophylline

(Aminophylline 100 mg/tabหรอ injection 250 mg/10ml,

(Theophylline sustained release 200 mg/tab)


1. การใหยาทางหลอดเลอดดาควรใหแบบ continuous infusion

2.การใหยาทางหลอดเลอดดา ควรฉดอยางชาๆ อยางนอย 5 นาทเนองจากการฉดเรว

จะทาใหหวใจหยดเตนได

3.หามฉดยาเขากลามเนอ เพราะผปวยจะปวดมาก

บทบาทของพยาบาล

1.อาการขางเคยงทพบได ดงน

อาการทเกดขน ขอปฏบตและการแกไข

- คลนไส อาเจยน มแผลในกระเพาะอาหาร

ทองเปนตะครว สญเสยความรสกอยาก

อาหาร

- ใหรบประทานยาพรอมอาหาร หรอ

หลงอาหารทนท หรอ พรอมยาลดกรด

หรอ พรอมนา 1 แกว ถาปฏบตตามนแลว

ยงมปญหาอยใหพบแพทย

- ปวดศรษะ นอนไมหลบ มอาการตนเตน

หนามด ปสสาวะบอย มอและนวกระตก

- ถาอาการเหลานรนแรง ใหพบแพทย

- การสนของหวใจ หวใจเตนเรว หายใจเรว

นอนไมหลบ

- พบแพทย เพอปรบขนาดยา

- ความดนโลหตตา หวใจเตนไมเปนจงหวะ

ชก

- พบแพทยทนท

- ผนขนทผวหนง (อาการแพ) - พบแพทยทนท

2.ไมควรใชยา aminophylline รวมกบยา theophylline เนองจากอาจทาใหเกดอาการ

ตนเตน นอนไมหลบ คลนไส อาเจยน หรอการไดรบขนาดยาเกน

3.หญงตงครรภ หญงใหนมบตร ผปวยโรคตอหน มะเรง โรคตอมธยรอยด

โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคตบ โรคไต โรคหวใจ โรคหลอดเลอด ควรบอก

แพทยถงสภาวะของตนเองกอนใชยาตวน

Oxytocin (Synto ®, Injection 10 IU/ 1 ml)


1.เพอชวยในการคลอด (Induction or stimulation labor): เตม oxytocin 10 units ใน

0.9% NSS หรอใน LRS 1000 mL ใหไดปรมาณของ oxytocin 10 milliunits/minute ผสม

สารละลายใหเขากน (ฉด I.V. ตองใช infusion pump set)

2. สาหรบรกษาอาการเลอดออกหลงคลอด (Postpartum bleeding): เตม oxytocin 10-

40 units ใน I.V. infusion Dose สงสด 40 units/1000 mL.

3.สาหรบหามเลอดในรายทเกดการแทง (Adjuctive treatment of abortion) เตม

oxytocin 10 units ใน 500 mL. ของ saline solution หรอ D5W

4.เกบทอณหภม 2-8 C (36-46F) หามแชแขง ยามอายไดนาน 2 ป เมอเกบท

อณหภมไมเกน 25 C และไดนาน 3 ป ทอณหภม 2-15 C

5.ทาใหเกด water intoxication การแกพษคอ หยดยา และใหยาขบปสสาวะ เพอเรง

การขบถายยาน


1.ตรวจวดระดบสารนาทใหเขาไป เนองจาก oxytocin มฤทธ antidiuretic จะทาใหการ

ดดซมนากลบจากกรวยไตเพมขนได เกดอาการ water intoxication ทรนแรง และอาการชก

โคมาจนถงเสยชวตเกดขนไดในผปวยทไดรบยาโดยปลอยเขาหลอดเลอดชาๆ นานกวา 24

ชวโมง

2.ตดตามดอาการผปวยอยางใกลชดหากเกดการหดเกรงของมดลกมากเกนไป การ

ไหลเวยนของเลอดเขามดลกไมด มดลกถกทาลาย ผปวยอาจเกดอาการชก รบแจงแพทยทนท

Methylergometrine (Methergin ® Injection 0.2 mg/ml)


1.การฉดเขากลาม (I.M.) 0.2mg. ถาจาเปนใหยาซาได ทก 2-4 ชวโมง แตไมควรใหยา

เกน 5 ครง สวน I.V.: dose เหมอนกบ I.M. แตตองระมดระวง ความดนเลอดทอาจะสง

ผดปกตเฉยบพลน และการทาลายหลอดเลอดทไปเลยงสมอง (cerebrovascular ccidents)

2. อาการพษทสาคญ คอ ชกและเนอตายเนา ซงเกดไดมากทนวมอและนวเทา อาการ

อนๆ ไดแก อาเจยน ทองรวง เวยนศรษะ ความดนเลอดเพมหรอลด ชพจรออน การแขงตว

ของเลอดเรวผดปกต การแกพษ ทาไดดงน

- ลางทองหรอทาใหอาเจยนทนท หรอใหรบประทาน activated charcoal และ

ยาระบาย magnesium sulfate

- ถามอาการชกควรใหยาระงบการชก เชน diazepam เขา I.V.

- แกไขอาการเลอดแขงตวเรวผดปกต โดยให heparin และอาจใหยาขยาย

หลอดเลอด เชน tolazoline

3.เกบในภาชนะปดสนทแนน ในบรรยากาศของกาซไนโตรเจนหรอกาซทเหมาะสม

ปองกนอากาศและแสง เกบทอณหภมไมเกน 8C


1.ถาสารละลายใน ampules เกดการเปลยนสเปนไมมสไมควรใช

2.ตรวจวดความดนโลหตเปนระยะๆ เนองจากอาการไมพงประสงคอาจพบอยาง

เฉยบพลนและรนแรง คอภาวะความดนเลอดสง ซงอาจเกดเพราะ ผปวยมภาวะเปนพษแหง

ครรภ มประวตความดนเลอดสง จากการฉดยาเขา I.V. หรอใหยาชาเฉพาะททม ยาทาให

หลอดเลอดหดตวผสมอยดวย อาการเหลานแกไขไดดวยการฉด Chlorpromazine เขา I.V.

Terbutaline inj( Bricanyl)(0.5 mg/ml)


1.ขนาดยาทใชในทางสตนรเวช คอ 0.25 mg ฉด subcutaneous ใหทก 1-6 ชวโมง

หรอให IV infusion 0.01 mg/min อาจเพมขนาดอก 0.005 mg/min ทก 10 นาทจนกระทงการ

หดตวของกลามเนอมดลกหยดหรอขนาดยาสงสด 0.025 mg/min

2.หามใชในผปวยทม cardiac arrhythmias ทเกยวของกบหวใจเตนไว (tachycardia)

3.ผลขางเคยงทพบไดบอย คอ ใจสน หวใจเตนไว

4.อาการเมอยาเกนขนาด คอ เจบหนาอก หวใจเตนผดจงหวะ มนงง ปากแหง เหนอย

ปวดศรษะ ความดนโลหตสงหรอตา นาตาลในเลอดสง โปแตสเซยมในเลอดตา นอนไมหลบ

คลนไส สน (tremor) หวใจเตนไวมากถง 200 ครง/min


1.ตดตามอตราการเตนของหวใจ ความดนโลหต อตราการหายใจ

2.monitoring parameters คอ ระดบโปแตสเซยมในเลอด

Phenobarbital (Phenobarb ®, Gardenal Sodium ®)

Elixir 20mg/5 ml ,Tablet 30 mg, 60 mg ,Injection 20 % w/v


1.รปแบบ Injection สามารถใหไดทง IM, IV และ SC

2.ควรปรบขนาดยาในผปวยโรคไต ถา Clcr < 10 ml/min ควรใหทก 12-16 ชวโมง

3.ยามอนตรกรยากบยาอนหลายตว เนองจากผานการเมตาบอลสมโดย enzyme หลาย

ชนด เชน CYP-450, 2B6 และ 2D6 เปนตน ยกตวอยางเชน มผลลดฤทธของยา warfarin,

griseofluvin และ oral contraceptive เปนตน นอกจากนยงสามารถเพมฤทธยาบางตว เชน

Valproic acid ได

4.เกบรกษายาในทปราศจากแสง

5.การไดรบยาเกนขนาด ถามสตพยายามทาใหอาเจยน ถาหมดสตใหลางทอง หรอ

activate charcoal 30 g และนา 1 แกว ใหยาถายใหขบยาออกเรวขน เรงการขบปสสาวะ ใน

รายทเกด shock อาจตองทา hemodialysis หรอ hemoperfusion พยายามตะแคงตวสลบขางทก

30 นาท


เนองจากยาม Therapeutic index อยในชวงแคบ ดงนนจงควรตดตาม vital sign,

mental status และ seizure activity อยางใกลชด เพอปองกนหรอแกไขอาการผกปกตทเกดขน

ไดทนท

Atropine Injection


1.ให 1 mg ฉดเขาทางเสนเลอดดาชาๆ และใหซาได 3-5 นาท หากยงไมตอบสนอง

แตไมเกน 3 mg

2.กรณหวใจเตนชา อาจใหขนาด 0.5-1 mg ซาไดทก 3-5 นาท ขนาดโดยรวมไมเกน 3

mg หรอ 0.04mg/kg


1.ตดตามอตราการเตนของหวใจ ความดนโลหต และ Mental status

2.หามผสมยารวมกบยาAmpicillin,Chloramphenicol,Adrenaline,Heparin,Warfarin

3.อาการขางเคยงทอาจพบได เชน ปากแหง,ตาพรามว,หวใจเตนชา,ชพจรเตนเรว,ร

มานตาขยายและการปรบภาพเสย

Magnesium sulfate inj


1.งดการใชชอยอทกอใหเกดความสบสนกบยาอน เชน MgSO4 vs MSO4

2.ม 2 ขนาดคอ 10%MgSO4 10 ml (MgSO4 1 g ม Mg2+ 8 mEq ใน 10 ml)

50%MgSO4 2 ml (MgSO4 1 g ม Mg2+ 8 mEq ใน 2 ml)

3. ระวงสบสนกบ Morphine sulphate

4.ระวงในผปวยทใชยา digoxin เนองจากอาจทาใหเกด heart block ได

5.หามใชในในผปวยทเกด heart block หรอม myocardial damage,ผปวย pre-

eclampsia ทอยในระหวางการคลอด 2 ชวโมง,ในผปวยทมภาวะไตบกพรองอยาง

รนแรง


1.ตรวจสอบ infusion pump ขณะให Magnesium sulfate เสมอ

2. การให IM ควรฉดทกลามเนอลกๆ (deep IM) ของขนาดทไมเจอจาง 50% (ในเดก

ตองเจอจางใหความเขมขนไมเกน 20%) สวนการให IV push ตองเจอจางและไมใหเรวกวา

150 mg/min สวน IV infusion ใหไมเกน 1.5 ml/min ของความเขมขน 10% ยกเวนกรณทเปน

severe eclampsia (อาจให 2 g/hr เพอปองกนการเกด hypotension กรณทเปนรนแรงอาจให 4

g/hr)

3.ตดตามอาการพษจากยา ไดแก หวใจเตนชา, หนาแดง, ปวดศรษะ, คลนไส, อาเจยน,

ไมมแรง, หายใจสน เหงอออก, ความดนเลอดตา, อาการไมรสก (stupor), กดการ

ตอบสนอง (depressed reflexes), อณหภมตา

การแกพษ:

- ดแลเรองความดนโลหตและการหายใจของผปวยใหเปนปกต

- ฉด calcium gluconate ชาๆ (Ca 5-10 mEq) หรอ 10-20 ml ของ สารละลาย 10%

(อาจเจอจางดวย 0.9% sodium chloride) เพอ reverse heart block หรอ respiration

depression

- อาจทา dialysis ถาการทางานของไตผปวยลดลง

4.monitoring การทางานของไต, อตราการเตนของหวใจ, ความดนโลหต, อตราการ

หายใจ, วดระดบ Mg ในเลอด ทก 12-24 ชม.หลงการ infusion

Streptokinase injection 1.5 mIU


1.ไมควรใชชอยอ

2.ใหยาทาง IV หรอ Intracoronary เทานน (หลกเลยงการให IM)

3.กอนสงใชยา แพทยควรพจารณาถงความเสยงและประโยชนทจะไดรบ โดยเฉพาะ

ในรายทมเลอดออก หรอการใชรวมกบยาทมผลตอการทางานของเกลดเลอด ไดแก

aspirin,NSAIDS,Ticlopidine

4.สงใชยาอยางระมดระวงในผปวยทเคยใช Streptokinase ภายใน 1 ป เพราะมการ

สราง Streptokinase antibody ขน อาจจะลดประสทธภาพของยาและอาจเกดปฏกรยาการแพ

ได


1. ควรทดสอบปฏกรยาการแพกอนใหยา โดยทา Intradermal Skin Test.

Streptokinase 100 IU หากไมพบผลบวก หลงทดสอบ 15-20 นาท จงสามารถใหยาได

2.ควรมการตกลงรวมกนในการรบยาดวนทหองจายยา เชน ใหเขยนดาวสแดงทหนา

ชอยา พรอมทงนาใบสงยายนใหถงมอเจาหนาทหองยา พรอมกาชบวา “ยาดวน” เพอขอรบยา

ทนท

3.วธเตรยมยา Streptokinase 1,500,000 IU (1 vial) ละลายใน 0.9%NSS 10 ml จน

หมดโดยไมควรเขยา เพราะทาใหเกดฟอง หลงผสมยาแลวใหเกบในตเยนทอณหภม 4 C

ใชไดภายใน 24 ชวโมง และท 25 C ใชไดภายใน 8 ชวโมง

4.ในกรณทตองใหยาโดยวธ IV infusion ควรใหยาผาน infusion pump และตรวจสอบ

เครองใหมประสทธภาพและพรอมใชงานไดตลอดเวลา กอนใหยาควรตรวจสอบความ

ถกตองของปรมาณยาทใหกบเวลาทใชในการใหยาผานเครอง infusion pump

5. Monitor BP, PTT,aPTT, Platelet count, Hematocrit ,Sign of bleeding ตดตามการ

เกดภาวะเลอดออกอยางใกลชดทก 15 นาท ใน 1 ชวโมงแรกทใหยา หากเกดอาการ เชนไอ

เปนเลอด เลอดออกตามไรฟน ปสสาวะเปนเลอด หรอมจาเลอดตามผวหนง ใหหยดยา และ

อาจพจารณาให Whole blood หรอ Pack Red cell

6.ไมควรผสมกบยาอน

Warfarin


1.หามใชในหญงมครรภ

2.หากพบวา มการสงใชยา Warfarin มากกวาวนละครง หรอมการสงรบประทานยา

มากกวา 10 mg/day และหากเปนการสงใชยาในเดก หรอผสงอาย ใหยนยนความถกตอง

ของใบสงยาวาตรงกบผปวยอกครง

3.กรณทเปนผปวยใหม ควรมการประสานการตดตามคา INR ทกวนจนกวาจะคงท

และปรบเปนทกสปดาหหรอทกเดอนตามความเหมาะสมในการตดตามผลการรกษา

4.โดยทวไปคา INR ทเหมาะสม จะอยระหวาง 2-3.5 หากแตกตางจากชวงดงกลาวให

ปรกษาแพทย


1.ตดตามระดบเกลดเลอดของผปวยเสมอ

2.ชวยดวามเลอดออกในปาก เลอดกาเดา เลอดในปสสาวะ จาเลอดทผวหนงหรอไม

3.ผสงอายตองดแลพเศษเพราะมผวบาง และเสนเลอดเปราะ

4.เตรยมยาแกอาการเลอดออกไมหยดไว เชน Vitamin K

5.หามผปวยสบบหร

6.แนะนาผปวยใหบอกทนตแพทยทกครงวาใชยาตานการแขงตวของเลอดอย

7.แนะนาผปวยใหระวงบาดแผล เชน ควรใชมดโกนหนวดไฟฟาแทนใบมดธรรมดา

8.เขยนชอยาทใชตดตวไวเสมอเผอเกดอบตเหตรนแรง

9.สอนวธหามเลอดงายๆ เชนใชผาสะอาดกดทแผล 5-10 นาท

Documents

HAD สูงเม่น