BALAGTASAN: PURONG WIKA VS HALONG WIKA Aug 14, '08 6:29 AMfor everyone

(Naatasan akong muling sumulat ng piyesa ng Balagtasan.

Hindi ko kursunada ang paksa dahil hindi debatable pero

dahil ilalaban ito ng kompetisyon sa Aug 19, 2008, ay naobliga

akong gawin ito. Mahuhusay ang mga mambibigkas ngunit

hindi naming maperpekto ang tamang tono ng Balagtasan.)

ALING WIKANG WIKA ANG DAPAT GAMITIN NG PILIPINO:

WIKANG PURO O WIKANG HALO?

ni Joel Costa Malabanan

Azl :             “Si Gat Jose Rizal, noo’y nagwika

                      Siya ang nagpangaral sa ating bansa

                      Ang hindi raw magmahal sa sariling wika

                      Ay higit pa ang amoy sa mabahong isda!”

                      Ako po ay naparito sapagkat nabalitaan

                      Na dito raw gaganapin ang dakilang Balagtasan

                      Pagkat ako ay makatang naghahanap ng kalaban

                      Ang sinumang katunggali ay hindi ko aatrasan!

                      Ngunit ako’y nag-iisa, nasaan ang Lakandiwa?

                      Kung di tuloy ang programa’y mabuti pang umuwi na!

                      Sayang na pagkakataon, eto akong handang-handa

                      Ngunit sa malas ay tila  walang makakasagupa!

Jonathan:      Wag na wag kang aalis diyan, makata kong kaibigan

                       Ako itong Lakandiwa nitong ating Balagtasan

                       Natrapik lang nang bahagya  sa may bandang Panapaan

                       Kaya’t saglit na nabalam dito sa ating tagpuan!  

                       Lakandiwang naatasan, pangala’y Jonathan Calda

                       Sa palatuntunang ito’y siyang tagpangasiwa

                       Ngunit teka, sandali nga, bakit tila nawawala

                       Ang makatang katunggali’t kabanggaan mo sa diwa!   

Regie:           Ako’y hindi nawawala, tulad mo rin, natrapik lang

                      Sabik akong ilampaso, ang kalabang nag-aabang

                      O Ginoong Lakandiwa, ako po’y pahintulutan

                      Na lumahok sa programang may tagisan ng katwiran!

Jonathan:     Halika at umakyat na dito sa ating tanghalan

                      At nang itong Balagtasan ay agad nang masimulan

                      Kaagad ipakilala, ang sarili’t pinagmulan

                      At saka ko ilalahad, paksa ng balitaktakan!

                      Mga madlang nanood bago kami magsimula

                      Masaigabong palakpakan ang sa ami’y ibandila!

Azl:               Azl Cedric Lopez po,  Caviteñong naturingan

                      Makata ng Perpetual Help, Prinsesa ng Balagtasan

                      Katwiran ko’y parang suntok, bawat tugma’y tila kulog

                      Ang sinumang kalaban ko’y sa pansitan matutulog!

Regie:           Regie Ucang ang pangalan, ang Diyosa ng Balagtasan

                      Sa talino’t kagandahan, taob ang aking kalaban

                      Hindi ako nananakot, hindi ako nagbabanta

                      Ang huling nakalaban ko, hanggang ngayon ay tulala!

Jonathan:   Ang paksa pong nakalaan, sa patulang pagtatalo

                    Alin ba ang nararapat , Wikang puro, wikang halo,?

                    Si Azl ay nagsasabing itong Wikang Filipino

                    Nararapat ipagtanggol, ingatan at gawing puro!

                    Samantalang si Regie ay malaon nang nagpahayag

                    Panghihiram ng salita, lubos siyang pumapayag

                    Kaya hala, mauna na ang panig ng tumututol

                    Sige Azl, simulan mo katwiran mo ay ipukol!

Azl:             Itong lahing Pilipino, may sariling pagkatao

                    May kulturang kinagisnan, may sariling alpabeto

                    Katangian at tradisyong minana pa sa ninuno

                    Nararapat alagaan sa haplit ng pagbabago!

                    Pagkat tayo’y nag-iisip gamit ang sariling wika

                    Ito rin ang siyang bintana nitong ating kaluluwa

                    Ang dalisay, purong wika ay mahusay na sandata

                    Upang hindi madumihan ng kultura ng banyaga!

Regie:         Malalalim na salitang hindi mo maintindihan

                    Pagkat sadyang makaluma, kaya nagkakalituhan

                    Sa panahon ng internet, ng counter strike at ng Friendster

                    Wika’y magiging praktikal, at ang gamit ay forever!

                    Subalit kung katulad mong parang lola kung mangusap

                    Ay baka mas mainam pang ka-eye ball mo ay kulisap

                    Hindi mo mapipigilan, pagkalat ng wikang English

                    Wikang halo ay mahusay, kahit pa nga ito’y Taglish!

Azl:             Halong wika, halong diwa, kaya walang pagkatuto

                    Bulol na nga pag nag-English, bulol din sa Filipino

                    Dalawang wikang winawasak nitong mga katulad mo

                    Sa halip na tumalino, henerasyo’y naging bobo!

                    At nang dahil sa counter strike, at lagi mong pagpe-friendster

                    Naubos na ang oras mo, pati pera sa computer

                    Kabataang sinasabing pag-asa  daw nitong bayan

                    Eto ngayo’t sinasamba ay kultura ni Uncle Sam!

Regie:         Tapos na po ang labanan, ako na po ang nagwagi

                    Purong wika’y imposibleng magagamit na palagi

                    May salita bang katutubong panumbas mo sa computer

                    Ni hindi mo maisalin, ang counter-strike o ang friendster

                    Patunay na kilangangang ang wika ay halu-halo

                    Ito pa nga ang sandata upang tayo’y mas matuto

                    Henerasyon daw ay bobo, hindi kami, baka kayo!

                    Na makitid kung mag-isip, di tanggap ang pagbabago!

Azl:             Anong klaseng pagbabago kung kolonyal ang isipan

                    Ekonomiya at kultura,  ang may kontrol ay dayuhan

                    Kung salita ay hiniram, pwede namang matumbasan

                    Mag-imbento ng salitang panapat sa kinagisnan!

                    At pwede ring ang salita’y babayin sa Filipino

                    Ang ispeling ay baguhin, isalin sa katutubo

                    Katulad ng ginagawa ng Indones at ng Malay

                    Katagang dayo’y binabaybay na gamit ang wikang taglay!

Regie:      Ikaw ba ay nababaliw, technical terms babaguhin?

                 E di lalong ang lahat ay kayhirap na intindihin

             

Azl:          Wala akong sinasabing technical terms babaguhin

                 Mukhang itong kalaban ko ang siyang lola at ulyanin

Regie:      Sino kaya ang ulyanin, sino ba ang mas maganda?

                 Kayong madlang nanonood kayo na nga ang humusga!

Azl:          Di hamak na mas maganda ,  kayumangging Pilipina

                 Kumpara sa katulad mong labanos na namumutla!

Regie:      Hindi ako namumutla, ang gamit ko y  Glutathione

                 Kaya’t kutis ng artista itong beauty ko sa ngayon!

Azl:          Kagandahang artipisyal, niretoke nitong agham

                 Tanging ang magkakagusto’y yaong nahihibang lamang!

Regie:      At sino ang nahihibang?

Azl:          Ikaw!

Jonathan:   Sandali lang, sandali lang, aking mga kaibigan

                    Lubhang lumalayo kayo sa paksa ng Balagtasan

                    Pakiusap na balikan ang paksa ng talakayan

                    Huminahon at magtimpi sa banggaan ng katwiran

                    Ikaw Regie, konting lamig, sa iyo Azl ay ganun din

                    Ngayon itong Balagtasan itutuloy na po natin

                    Kayong madlang nanood, muli’y aking kahilingan

                    Ialay nang buong sigla, masigabong palakpakan!

Regie:         Di praktikal na tumbasan bawat hiram na salita      

                    Ang paggamit nitong wika ay hindi naitatakda

                    Artbitraryo itong  wika, nagbabago, nag-iiba

                    At  sa mundo’y walang wikang purong-puro, nag-iisa!

Azl:             Itong Wikang Filipino’y may sariling katangian

                    Hindi dapat na baguhin, bagkos dapat alagaan

                    Rebisyon ng alpabeto nitong taong 2001

                    Matapos ang limang taon, di nagamit, pinigilan!

                    Wag wasakin ating wika, ito ang siyang panawagan

                    Wag patayin ang salita, at wag na wag ding papalitan

                    Kung mayroong English campaign sa lahat ng paaralan

                    Dapat na may programa rin, para sa wikang kinagisnan!

Regie:         Kaya nga may Buwan ng Wika, at programang tulad nito

                    Ay upang masuportahan itong Wikang Filipino

Azl:             Ngunit ito ay di sapat, kulang na kulang pa ito

                    Ang kailangan ay mahusay na programa ng gobyerno

                    Dapat na ibasura rin itong E.O. 210

                    Na siyang pumapatay ngayon sa ‘ting Wikang Filipino!

Regie:        Nilagdaan ng pangulo itong E.O. 210

                   Bilang tugon sa hamon ng pagbabago nitong mundo

                   Kailangang paghusayin, ang paggamit nitong English

                   Hindi naman tuluyan na wika nati’y inaalis!

                   Pagkat itong wikang English ay ang wikang universal

                   Pangunahing ginagamit sa lahat nang pag-aaral

                   Pag ang Pinoy ay nag-abroad at kung mahusay na mag-English

                   Tiyak na siya ay may trabaho’t ang pag-aseso’y mabilis!

Azl:            O ang aliping caregiver na tagahugas ng puwit

                   Ito ba ang gantimpala sa pangarap na malupit

                   Pilipino’y  sinasanay upang agad ay ieksport

                   Sa kanser ng kahirapan ay siyang natatanging gamot?

                   Kolonyal na edukasyong ang pundasyon ay ang English

                   Ang ugat ng pagdurusa’t malaon nang pagtitiis

                   Kung ang nais ay paglaya’t ganap na pag-unlad natin

                   Itong Wikang Filipino ang siyang dapat paunlarin!

Regie:        Makitid na pag-iisip, bangungot na panaginip

                   Ang dahilan kung bakit ang bansa nati’y nagigipit

                   Habang Koreano’t Hapon ay nagnanais mag-English

                   Heto naman ang tulad mong nais ito ay maalis!

Azl:             Hindi ko sinasabing ang English ay dapat alisin

                   Kundi Wikang Filipino ang dapat na bigyang pansin!

Regie:        Itong wikang Filipino’y di magamit sa call center

                   Sa interview, babagsak ka kung ang alam mo lang ay “Sir!”

Azl:            Huwag ka nang magkolehiyo kung call center agent lamang

                   Hayaan mong murahin ka ng dayuhang mapanlamang!

Regie:        Sigawan man o murahin, mahalaga ay may pera

                   Kaysa naman may prinsipyo ngunit gutom ang sikmura!

 Jonathan:   Akin muling puputulin, lumalayo ang usapan

                     Paksa nating sinimulan ang siyang dapat pagtalunan

                     Linawan ang sasabihin, wag iwanan ang usapin

                     Wikang puro, wikang halo, alin ba ang pipiliin?

                     Sa pagkakataong ito, kayo’y aking pagbibigyan

                     Huling tindig, huling hirit ng katwiran ay bitawan

                     At ang madlang nakikinig, muli’y aking kahilingan

                     Gisingin ang diwang tulog sa ritmo ng palakpakan!

Azl:        Bawat wika sa daigdig ay may kanyang katangian

               Na dapat na irespeto, at dapat na pag-ingatan

               Bawat lahi’y may kultura, may sariling kakanyahan

               Hindi dapat talikuran, hindi dapat na talikdan!

               Purong wika ay salamin ng puro ding pagkatao

               Dalisay na pundasyon ng ating pagka-Pilipino

               Wika natin ay ingatan, payabungin, paunlarin

               Sa pagpanday ng lipunang may paglayang maaangkin!

Regie:    Ang wika ay daynamiko, umuunlad, nagbabago

               Kagaya rin ng pag-unlad nitong Wikang Filipino

               May hiniram sa Kastila, may salitang katutubo

               May hiram sa mga Intsik, sa Hindu at sa Arabo

               Kung kaya’t ang wikang halo ay wika ng pagkatuto

               Isang hakbang patungo sa hinahangad na asenso

               Kapag ang wika ay puro, ito’y tiyak mamatay

               Ngunit kapagka may halo, may pagyabong na dalisay!

Jonathan:  Matapos na mapakinggan ang palitan ng katwiran

                   Panahon na upang silang dalawa ngayon ay husgahan

                   Wikang puro, wikang halo, alin ba ang maktwiran

                   Na gamitin at ituro sa lahat nang paaralan?

                   Totoong ang Wikang English ay sadyang ating ka’ylangan

                   Ito’y wikang universal na dapat ay pag-aralan

                   Mahalaga sa pag-unlad ng lipunan at ng bayan

                   Katotohanang kailan ma’y di mapasusubalian

                   Ngunit kung mayrong wikang hindi dapat kalimutan

                   Walang iba kundi itong wika nating kinagisnan

                   Higit sa alinmang wika ng kung sinumang dayuhan

                   Ang Wikang Filipino ang siyang dapat pahalagahan!

                   At sapagkat itong wika’y umuunlad, nagbabago

                   Hindi maaaring laging  manatili itong puro

                   Kung nagkakaintindihan, kahit wika’y halu-halo

                   Ituturing natin itong pagyabong na positibo!

                   Ang dapat lamang iwasan, sa pormal na talakayan

                   Ay ang halu-halong wikang ginagamit nang palitan

                   Kung English ang katanungan, English din ang kasagutan

                   Kung Filipino ang usapan, Taglish dapat ay iwasan!

                   Kung salita’y technical term, hindi dapat na palitan

                   Ngunit kung mayrong panumbas, gamiting may kalayaan

                   Itong Wikang Filipino’y nararapat paunlarin

                   Pagyamanin, tangkilikin ang sariling wika natin!

                   Wikang puro, wikang halo, alin ba ang maktwiran

                   Na gamitin at ituro sa lahat nang paaralan?

                   Palagay ko’y nasagot na itong ating katanungan

                   Kahilingan namin ngayon, kaming tatlo’y palakpakan!

                                                                            Ginawa mula 1:30 ng umaga

                                                                            hanggang 5:55 ng umaga

                                                                            ngayong Ika-25 ng Hulyo, 2008

                                                                           

                                                                             ni Joel Costa Malabanan