Hand dug shallow well Practice Group: Wells

Hand dug shallow wellPractice Group: Wells

Daagaa dhaka/biyyoo (olka’aa ykn ciisaa)

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa badda-daree

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? 3-35% lafa qonnaa tiif 3-15% hanga 5% lafa margaa irratti

Gosa rooba itti mijatuu? < 1400 mm ( lafa kan gar-malee ol-hinkaane)

> 1400mm ( hededa olka’aa)Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo gosa cirachaa fi dhakaa hin

ta’in Kan giddugaleessati bishaan ofkeessa dabarsuu danda’u.

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Ni mijata

Lafa barbaadu/barbaachisuu Giddu-galeessa

Humnaa nama barbaachisuu? Baay’ee

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqaadha

Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Hin oomishuu

Barbaachisaa gaba? Xiqqaadha

Hariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Baay’ee barbaachisaa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Biyyoo fi bishaan kunuunsaaFaayidaa kunuunsa qabeenya uummamaa Dhiqamaa biyyoo hirrisaa

Faayidaa Dinagdee fi hawasumaa Oomisha midhaani dabalaa

Daagaa ol-garagaaraa (olka’aa ykn ciisaa)

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Biyyoo fi bishaan kunuunsa

Faayidaa kunuunsa qabeenya uummamaa Dhiqamaa biyyoo hirrisaa

Faayidaaa dinagdee fi hawasumaa Oomishaa midhaanii ni dabalaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa baddaa daree fi baddaa

irrattiDhundhula lafa irrati hojjetuu? 3-15%, hanga 5% lafa

dheedichaafGosa rooba itti mijatuu? 900- 1400 mm

>1400 yoo olika’insi lafaa 500 - 1000m , <900mm yoo immoo >1500 ( (ciisaa) , > 1400mm (graded)

Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo gosa cirachaa fi dhakaa hin ta’in kan giddugaleessa ta’e bishaan ofkeessa dabarsuu danda’u.

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/hin mijaatuLafa barbaadu/barbaachisuu Giddu galeessaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee ni barbaachisaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqoo barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Eeyyen,yoo mukkeen fi margii tooraan keessa dhaabbatan

Barbaachisaa gaba? xiqqaadhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Baay’ee barbaachisa1 2


Daagaa Minjaala/dalgee

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Baddaa daree fi baddaaDhundhula lafa irrati hojjetuu? 15-50%Gosa rooba itti mijatuu? Rooba kamiyyuu Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo cirachaa hin taanee

fi bishaan of keessa dabarsu

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijaataLafa barbaadu/barbaachisuu Lafa giddu galeessa

barbaachisaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee barbaada Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqoo barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Xiqqoo omishaaBarbaachisaa gaba? XiqqaadhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Baay’ee ni barbaachisa



Faayidaa Dinagdee fi hawasumaa Oomishaa midhaanii ni dabalaa

Oomisha qonnaan malee



Dinagdee fi hawasumaa Oomishtummaa midhaanii dabalaa

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Badda-daree fi BaddaaDhundhula lafa irrati hojjetuu? Bakkaa hundaatiGosa rooba itti mijatuu? Hundaaf ni mijataaGosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo furdaa fi cirrach kan

hintaaneLafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Lafa giddu galeessa

barbaachisaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee barbaachisa Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqoo barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? XiqqaadhaBarbaachisaa gaba? XiqqaadhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Baay’ee ni barbaachisa3 42.2012 2.2012


Daagaa gaara jalaa( bo’oo fi bo’oo malee)

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa BaddaaDhundhula lafa irrati hojjetuu? 15-50%Gosa rooba itti mijatuu? <900mmGosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo kotichaa fi ciirachaa

kan hin tane , kan bishaan ofkeessatti hin qabane

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyen ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Lafa giddugaleessa

barbaachisaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee barbaachisaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqoo barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Eeyen, yoo mukati itti makamee

Barbaachisaa gaba? XiqqoodhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Baay’ee ni barbaachisaa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Biyyoo fi bishaan kunuunsaa

Faayidaa kunuunsa qabeenya uummamaa Dhiqama biyyoo hirisaa

Faayidaa Dinagdee fi hawasumaa Oomisha midhaani dabala

5 6

Marga_tooran rogaa lafaa irrati

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Baddaa darreeDhundhula lafa irrati hojjetuu? < 15%Gosa rooba itti mijatuu? > 900 mm Gosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Baay’ee guddaadhaHumnaa nama barbaachisuu? Muraasa Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiiqqoo barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Eyyen, ni oomishaa

Barbaachisaa gaba? XiqqaadhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

Bishaan lafa keessatti kununsuu Biyyoo fi bishaan kunuunsaa

Faayidaa kununsuu qabeenyaa uumama Dhiqama biyyoo hirrisaa

Dinagdee fi hawasumaa Nyaata Beeladaa ni gumaacha


Pampii tiridilii

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan lafa keessaa ol- harkisaa

Faayidaa kunuunsa qabeenya uummamaa -

Faayidaa Dinagdee fi hawasumaa Bonee ittiin oomishuuOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? Rooba hunda garuu bishaan

kuusaa jirachuu qabaGosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/hin mijaatuuLafa barbaadu/barbaachisuu Homa hin barbaachisuuHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee barbaachisaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Giddu galessa barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Miti/hin oomishuu

Barbaachisaa gaba? Sirritti barbaachissa/ guddaa Hariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

7

Humna Bubbeen Bishaan lafa keessa harkisuu

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan lafa keessaa harkisaaFaayidaa kunuunsa qabeenya uummamaa -

Faayidaa Dinagdee fi hawasumaa Bonee ittiin oomishuuOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? Rooba hundaaf, garuu

kusamaa bishaan fi bubeen jirachuu qaba

Gosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/Hin mijaatuuLafa barbaadu/barbaachisuu Lafa giddu galeesaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee barbaachisaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Giddu galessa barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Miti/hin maddisiisu

Barbaachisaa gaba? Sirritti barbaachisaaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

xiqqaadha


all

Motoraa bishaan harkisu

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan lafa keessaa ol-harkisaa

Qabeenyaa uumama kununsuu -

Dinagdee fi hawasumaa Yeroo bokkaan hin jirre midhaan gabaaf olu Omishuuf faayadaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? Gosa roobaa hunda garuu

kuusaan jiraachuu qabaGosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/Hin mijaatuLafa barbaadu/barbaachisuu Xiqoo/homaa hin barbaadu/Humnaa nama barbaachisuu? Baay’ee barbaachisaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Giddu galessa barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Miti/hin gargaaru

Barbaachisaa gaba? Guddaa barbaachisaaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

9 10

Jallisii copaa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan lafa keessaa ol-harkisaa

Qabeenyaa uumama kununsuu -Dinagdee fi hawasumaa Omishtummaa ni dabalaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? Rooba hunda garuu bishaan

kuusamuu qabaGosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/hin mijaatuuLafa barbaadu/barbaachisuu Hin barbaachisuuHumnaa nama barbaachisuu? Xiqqaadha

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Guddaadha Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/hin oomishuu Barbaachisaa gaba? Guddaa barbaachisaa


Xiiqqaadha


all

Galoo/Loolaaa jallisuu (faayidaa jallisii tasaaf)

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan kuusuufQabeenyaa uumama kununsuu Dalalii/dubushii/ ni kuusaDinagdee fi hawasumaa Caallummaa ni fooyessaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? < 900 mmGosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu XiqqoodhaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee ni barbaadaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqoodha Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/hin oomishuu




Laga jallisuu

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan lagaa fayadamuQabeenyaa uumama kununsuu -

Dinagdee fi hawasumaa Jalisii midhaan galii maddisiisu oomishuuf

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa gamoojiiDhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? Rooba goosa fedhe ta’e lafa

bishaanituu dhiyaatu ni barbaada

Gosa biyyoo irrati mijatu? Lafa cirrachaa kan hin taane.Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Jidduu-galeessaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee ni barbaachisaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Jidduu-galeessa hanga

guddaatiNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/hin oomishuuBarbaachisaa gaba? XiqqaadhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu


11 12


all

Boolla lafa jalaa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan kuusuuf tajaajilaQabeenyaa uumama kununsuu -

Dinagdee fi hawasummaaf` Jal’isiif akka dabalataatti ni fayadaaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? -Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo gadifagoo, kooticha

hintaaneLafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Lafa giddugaleesaHumnaa nama barbaachisuu? GiddugaleessaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Baay’eeNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/hin oomishuu

Barbaachisaa gaba? Baay’eeHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

13 14

Hidhaa/cufaa cirrachaa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Laga yaa’u irratti hidhuuf fayyada

Qabeenyaa uumama kununsuu -

Dinagdee fi hawasumaaJal’isii dabalaa ta’e midhaan gatii qabeesa oomishuuf ni gargaara

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? lafa gaammojjii

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? Lagati dhiyyaachuu qabaGosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo cirachaa ta’u qabaLafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/hin mijatuuLafa barbaadu/barbaachisuu Xiiqqoodha Humnaa nama barbaachisuu? Baay’eeBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Baay’eeNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/hingargaaruuBarbaachisaa gaba? Baay’ee barbaachisaaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Baay’ee barbaachisaa


Kuree/Kuusa bishani

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan kuusuuf ni fayadaQabeenyaa uumama kununsuu -Faayidaa dinagdee fi hawaasaaf

Midhaan galii oomishuuf bishaan dabalataa ni gumaacha

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa baddaadarree hanga Baddaati

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? < 50%Gosa rooba itti mijatuu? -Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo kooticha fi cirrachaa kan hin

taane, kan bishaan of-keessa dabarsuu danda’u

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/ hin mijatuuLafa barbaadu/barbaachisuu Giddu_galessaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’eeBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Giddu-galeessaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? -Barbaachisaa gaba? Baay’eeHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

15 16

Eela bishaanii

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee bishaan kuusuufQabeenyaa uumama kununsuu -Faayidaa dinagdee fi hawaasaaf Yeroo caamaa jal’isiif ni fayadaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? lafa gamoojjii Dhundhula lafa irrati hojjetuu? < 35%Gosa rooba itti mijatuu? Roobni kamiyuu ni ta’aaf

garuu bishaan lafa jalaa jiraachuu qaba

Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo ciracha ykn dhaakaa hin taanef gadi-fagoo kan ta’e

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/HinmijatuuLafa barbaadu/barbaachisuu Lafa giddu_galeessaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee dhaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Baay’ee dhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/Hindanda’amuBarbaachisaa gaba? Baay’eeHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Giddu galeessa

2.2012 2.2012


all

Bishaan baaxii qeensuu

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan kuusuuf ni fayadaQabeenyaa uumama kununsuu -

Faayidaa diinagdee fi hawaasaaf

Yeroo caamaa bishaan dabalataa oomishaa midhan gabaaf kennaa.Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? HundaGosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Xiqqaadha Humnaa nama barbaachisuu? Baay’eedhaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Baay’eeNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/HindandahamuBarbaachisaa gaba? Giddugaleessa


Xiqqaadha

Hidha xiqqoo hojjechuu

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan kuusuuf ni fayadaQabeenyaa uumama kununsuu -Dinagdee fi hawasumaa Jalissii dabalaaf ni fayyadaaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? Baddaa daree-

gaammoojiiDhundhula lafa irrati hojjetuu? < 50%Gosa rooba itti mijatuu? -Gosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Giddu aleessaHumnaa nama barbaachisuu? Baay’eeBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Baay’eeNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/hin maddisuu

Barbaachisaa gaba? Baay’eeHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Giddu-galeessa

17 2.2012


all

Hidhaa bo’oo/ya’aa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan bakka jiruutti kuusuuf ni fayada

Qabeenyaa uumamaa kunuunsuu Lafa borqatee ni bayyannachiisaaFaayidaa diinagdee fi hawaasaaf Lafa borqatee qotuuf ni gargaaraOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? Gosa rooba itti mijatuu? < 900 mm

<1400 mm if altitude <2300m

Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo gadfagaatu koticha fi ciracha kan hintaane

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Hin mijatuuLafa barbaadu/barbaachisuu Baay’eeHumnaa nama barbaachisuu? GiddugalessaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Bayy'ee/guddaadhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Miti/hindandahamu

Barbaachisaa gaba? Gad aanaadhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

19 20

Bool’a Bishaan qocatu

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan kuusuuf ni fayadaaQabeenyaa uumama kununsuuFaayidaa diinagdee fi hawaasaaf Oomisha ni dabalaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? Baddaa daree- BaddaaDhundhula lafa irrati hojjetuu? < 50%Gosa rooba itti mijatuu? Hunda

Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo kooticha fi ciracha kan hin taane

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijataa

Lafa barbaadu/barbaachisuu Baay’ee/guddaa

Humnaa nama barbaachisuu? Giddugalessa

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqoodha

Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/Hindandahamu

Barbaachisaa gaba? Miti/hin barbaachisuuHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

2.2012


all

Bool’a Zai fi akkaataa biqiltuun keessa dhaabbatu

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan bakka jiruutti kuusuuf ni fayyada

Qabeenyaa uummamaa kununsuu

Lafa borqatee deebisee ni tumsaa

Faayidaa diinagdee fi hawaasaaf Lafa manca’e qotuuf gargaaraOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? < 5%Gosa rooba itti mijatuu? < 900 mmGosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo wirtu kootichaa fi ciracha

kanhin taane

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Miti/Hin barbaachisuuHumnaa nama barbaachisuu? Giddu galeessa

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqaadha Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Eyyen, ni oomishaaBarbaachisaa gaba? Gad-aanaadha


Xiqqaadha

Bool’oo walakkaa ji’aa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan bakka jiruutti kuusuuf ni gargaara

Qabeenyaa uumama kununsuu Loolaa ittiissa

Dinagdee fi hawasumaa Bakkaa caamni haammatuu ittin qotuOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? < 5%Gosa rooba itti mijatuu? < 900 mm yoo olka’insi isaa <

1500 m ta’e.

Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo gad fageenya qabuLafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Giddu galeessaHumnaa nama barbaachisuu? Giddu galeessa

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqaadha Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Hindandahamu

Barbaachisaa gaba? Xiqqaadha Hariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

11


Hidhaa Loolaaa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Ittisaa biyyoo fi bishaniif

Qabeenya uummamaa kununsuu Biyyoo gabisuuf

Faayidaa diinagdee fi hawaasaaf _Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa baddaa dareeDhundhula lafa irrati hojjetuu? 1-35%Gosa rooba itti mijatuu? Hunda (Bakka hundaati)Gosa biyyoo irrati mijatu? Hunda Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Lafa hundarati ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Eeyyen, ni barbaachisaaHumnaa nama barbaachisuu? Xiqqaadha Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Baay’ee dhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Eeyyen, ni oomishaaBarbaachisaa gaba? XiqqaadhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Giddu-galeessa

23 24

Boraatii lolaa/daandii lolaa/

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan Oyiruu irraa jallisaaQabeenyaa uumama kununsuu: Dhiqama biyyoo hirrisaa

Faayidaa diinagdee fi hawaasaaf Oomisha midhaanii dabalaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa Baddaa daree - BaddaaDhundhula lafa irrati hojjetuu? < 50 %Gosa rooba itti mijatuu? Bakkaa hundaaGosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo kooticha ala kan ta’eLafa borqii irratti mijachuu isaa? Eeyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Xiqqaadha Humnaa nama barbaachisuu? Baay’eedhaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqaadha Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Yoo mukootni tooraan

dhaabbatanBarbaachisaa gaba? Gad-aanaa/xiqaaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Guddaa barbaachisaa


Midhaan kan bu’uureffatee kunuunsaa xaa’ummaa (Midhaan dheedhi, wal-keessa facaasuu fi waggaati lafa midhaani waljijjiiru)

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Burqaa gabbisaaQabeenyaa uumama kununsuu Xaa’ummaa biyyoo ni dabalaFaayidaa diinagdee fi hawaasaaf Nyaata beeladaa ni argamsiisaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? < 50%Gosa rooba itti mijatuu? -Gosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Hin mijatuLafa barbaadu/barbaachisuu HinbarbaaduHumnaa nama barbaachisuu? Giddu-galeesa Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqoo barbaachisaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Eeyyen, ni oomishaa


Xiqqaadha

25 26

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Burqaa gabbisaaQabeenyaa uumama kununsuu Xa’uummaa biyyoo ni dabalaFaayidaa diinagdee fi hawaasaaf Nyaata beeladaf ni fayadaaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -Dhundhula lafa irrati hojjetuu? < 50%Gosa rooba itti mijatuu? -Gosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Miti/hin mijaatuLafa barbaadu/barbaachisuu Miti/hin barbaachisuuHumnaa nama barbaachisuu? Giddu galeesa Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqoo barbaachisaaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Eeyyen, ni oomishaa



Xiqqaadha

Foyya’aa callaa_guddiistu biyyoo (Xa’oo uummamaa fi nam-tolchee)


Biqiltuu Maangoo

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Buurqaa gabbisaaQabeenyaa uumama kununsuu Loolaa ittisaaFaayidaa diinagdee hawaasaaf

Madaa galii fi nyaata nama ni ta’a

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? Meetraa 500-1500ti

Dhundhula lafa irrati hojjetuu?

Gosa rooba itti mijatuu? > 1400mmGosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo bishan xuxxatuuLafa borqii irratti mijachuu isaa? Hin MijaatuuLafa barbaadu/barbaachisuu Lafa ni barbaadaHumnaa nama barbaachisuu? Giddu galeessaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Giddu galeessaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Miti/hin oomishuu

Barbaachisaa gaba? Baay’ee barbaachisaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

Bosona nam-tolchee

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Burqaa gabbisaaQabeenyaa uummamaa kununsuu Loolaa ittisaa

Faayidaa dinagdee fi hawaasaaf

Xaawwulaa, muduraa fi nyaata beeladaa ne kenna

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? - Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -

Gosa rooba itti mijatuu? Gosa mukaa irratti hundaa’aGosa biyyoo irrati mijatu? Gosa biyyoo irratti hundaa’aLafa borqii irratti mijachuu isaa? Ni mijata

Lafa barbaadu/barbaachisuu Ni barbaachisaHumnaa nama barbaachisuu? Giddugaleessan ni barbaachisaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Giddugaleessan ni barbaachisa

Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Yoo mukoota fayidaa baay’ee qbu ta’e


Xiqqaadha

27 282.2012 2.2012


Herringbones/Daagaa gartokkee durii/

Bishaan lafa keessatti kununsuu

Bishaan bakka jiruut mukootaf ni kuusaa

Qabeenyaa uumama kununsuu: Lafa borqa’a ni fooyeessa

Dinagdee fi hawasumaa Nyaata beelada fi qoraaniif ni fayada

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? - Dhundhula lafa irrati hojjetuu? <5%Gosa rooba itti mijatuu? < 900mmGosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo giddu galessa Kotichaa

kan hintanee, lafa dhakalee ni ta’a.

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Lafa borqa’aa irratti duwwaa hojjetama

Lafa barbaadu/barbaachisuu Miti/HinbarbaachisuuHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? XiqqaadhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Yoo muka faayidaa baay’ee qabu

ta’e

Barbaachisaa gaba? Xiqqoo ni barbaachisaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

Golba bool’oo nyaaraa

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchiseeBishan bakka bu’eeti mukaaf tursiisuu

Qabeenyaa uumama kununsuu Loolaaa to’aachuufFaayidaa dinagdee fi hawaasaaf

Qileensa foyyesuu fi galii maddisiisuuOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? < 1400mm, 1400 I yoo oli ka’insaa

lafa <1500mm

Gosa biyyoo irrati mijatu? Kooticha kan hintaane, kan gad fagaatee

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Lafa borqa’aa irratti duwwaa hojjetama

Lafa barbaadu/barbaachisuu Hin barbaachisuuHumnaa nama barbaachisuu? Baay’ee barbaada

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? XiqqaadhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Eyyee, yoo muka faayidaa baay’ee qabu ta’e


Xiqqaadha

29 30


Daangaa/roga lafa irra muka dhaabuu

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Buurqa gabbisuuf

Qabeenyaa uumama kununsuu Loolaaa ni ittisaaFaayidaa dinagdee fi hawaasaaf

Nyaata beeladaa, mudaraa, qoraan fi saanqaa ni kennaa

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? - Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? Gosa mukaa irratti hunda’aGosa biyyoo irrati mijatu? Gosa mukaa irraatti hunda’aLafa borqii irratti mijachuu isaa? Eyyen ni mijaataLafa barbaadu/barbaachisuu XiqqaadhaHumnaa nama barbaachisuu? Xiqqaadha

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? XiqqaadhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Eyyee, yoo mukaa fayidaa

baay’ee qabu ta’e


Xiqqaadha

Bo’oo/maagada/ bishan qabatuu fi boollawwan xixiiqqaa/foyya’oo

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchiseeMukaaf bishaan kuusuun gargaara

Qabeenyaa uumama kununsuu: Lafa borqatee bayyanachiisaa

Socio-economic purpose Oomishtummaa lafa naannoolee gara jiraaniti fayyadama.

Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? - Dhundhula lafa irrati hojjetuu? <35%Gosa rooba itti mijatuu? <900mmGosa biyyoo irrati mijatu? Kotiichaaf biyyoo lafa gubbaaf

(shallow) hinta’u.Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Isaaf duwwaa ta’aLafa barbaadu/barbaachisuu Hin barbaachisuuHumnaa nama barbaachisuu? Baayyee barbaachisaaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? XiqqaadhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Eyyeen, yoo mukaa fayidaa

baay’ee qabeesaa ta’eefBarbaachisaa gaba? XiqqaadhaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

2.2012 2.201231 32


Biqiltuu Poomii/Apillii/

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Burqaa ni cimissaa/gabbisaaQabeenyaa uumama kununsuu Dhiqamaa biyyoo hirissa

Faayidaa dinagdee fi hawaasaaf Nyaata nama fi maddaa galiitiOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa baddaa (ji’a 1ff ho’insaa <14

ºc)Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? 1000 -1500 mmGosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo bishan sirriti gad_dabarsuu

fi gahaa qabatuu

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Hin mijaatu

Lafa barbaadu/barbaachisuu Guddaa barbaachisaaHumnaa nama barbaachisuu? Gidduu galeessaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Gidduu galeessaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Hin oomishuu

Barbaachisaa gaba? Bayy'ee barbaachisaaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha 33 34

Golba bool’oo xixiqqoo

Faayidaa saayinsii bishaanii ilaalchisee Bishaan bakka jiruut mukootaf ni kuusaa

Qabeenyaa uumama kununsuu Lafa borqa’a ni fooyeessaFaayidaa dinagdee fi hawaasaaf Nyaata beeladaf ni fayyadaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa baddadareeDhundhula lafa irrati hojjetuu? < 15% Gosa rooba itti mijatuu? >900 mm and if altitude >1500 m

Gosa biyyoo irrati mijatu? Kooticha kan hin taanee fi bishaan of-keessa dabarsuu kan danda’u

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eyyen, borqiif bayyanachiisuuf ni gargaaraa

Lafa barbaadu/barbaachisuu Hin barbachisu

Humnaa nama barbaachisuu? Baay’ee barbaachisaa Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Xiqqaadha


Eyyee, yoo muka fayida baay;’ee qabu ta’e

Barbaachisaa gaba? Xiqqoo ni barbaachisaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Xiqqaadha

2.2012 2.2012


all

Lafa margaa irraati margaa dabalataan facaasu

Faayidaa bishaanii ilaalchisee Bisha lafa jala ni gabbisaa

Qabeenyaa uumama kununsuu Lafa margaa ni gabbisa

Dinagdee fi hawasumaa Qulqullina nyaata beeladaa ni dabalaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? -Gosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eyye ni mijataLafa barbaadu/barbaachisuu Miti/hin barbaachisuu Humnaa nama barbaachisuu? XiqqaadhaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? XiqqaadhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Eyyee, ni maddisiisaa

Barbaachisaa gaba? Giddu galeessaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Giddu galeessa

Faayidaa bishaanii ilaalchisee Itti fayyadama bishaanii ni dabala

Qabeenyaa uumama kununsuu -Faayidaa dinagdee fi hawaasaa

Bu’aa horii irraa argamuu ni dabalaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? -

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -

Gosa rooba itti mijatuu? -Gosa biyyoo irrati mijatu? -Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Hin mijatu

Lafa barbaadu/barbaachisuu Lafa ni barbaachisaa?

Humnaa nama barbaachisuu? Giddu galeesadhaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? Baay’eedhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Miti/hin ilaalatu

Barbaachisaa gaba? Baay’ee barbaachisa


Xiqqaadha

Horii diiqalaa horsiisuu

2.2012 2.201235 36


all

Sochii beeladoota hirrisuu / qooqqobuu

Faayidaa bishaanii ilaalchiseeGadseensa bishaani ni dabalaa

Qabeenyaa uumama kununsuu Lafa dheedichaa ni fooyyeessa

Dinagdee fi hawasumaa -Ol-ka’insa lafaa itti mijatuu? -Dhundhula lafa irrati hojjetuu? -Gosa rooba itti mijatuu? -Gosa biyyoo irrati mijatu?

Lafa borqii irratti mijachuu isaa? Eyyen ni mijaataLafa barbaadu/barbaachisuu XiqaadhaHumnaa nama barbaachisuu? Xiqqoo barbaachisaBaasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? XiqqaadhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa? Eyyen, ni oomishaa Barbaachisaa gaba? Xiqqaadha Hariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Guddaa barbaachisa

2.2012 2.201238

Faayidaa bishaanii ilaalchisee Gadseensa bishaani ni dabalaa

Qabeenyaa uumama kununsuu Loolaaa ni hirrisaaFaayidaa dinagdee fi hawaasaa Qulqullina nyaata beeladaa ni dabalaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu? Lafa kam irratti ni ta’a garuu

irraacalaa lafa borqaa’aaf ni tola

Dhundhula lafa irrati hojjetuu? Hunda irrattiGosa rooba itti mijatuu? Bakka hunda irratti Gosa biyyoo irrati mijatu? Biyyoo kamiiyuu irratti ni ta’aLafa borqii irratti mijachuu isaa? Eyyen, ni mijataaLafa barbaadu/barbaachisuu Baay’ee barbaachisaaHumnaa nama barbaachisuu? Xiqqoo barbaachisa

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu? XiqqaadhaNyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?

Eeyyen, ni oomishaa

Barbaachisaa gaba? Giddu galeessaHariiroo waliin hojjeechuu barbachisuu

Guddaa barbaachisa

Naannoo seensaaf dhorkuu fi biqiltoota dhaabutiin guutu

Kaardii Kalaqaa/furmaataa

_________________Muxannoo keessan barreessa

Bishaan lafa keessatti kununsuuQabeenyaa uumama kununsuuDinagdee fi hawasumaaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu?


Gosa rooba itti mijatuu?Gosa biyyoo irrati mijatu?

Lafa borqii irratti mijachuu isaa?

Lafa barbaadu/barbaachisuu

Humnaa nama barbaachisuu?

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu?

Nyaata beeladaa dabalatan ni oomishaa?Barbaachisaa gaba?


Kaardii Kalaqaa/furmaataa

_________________Muxannoo keessan barreessa

Bishaan lafa keessatti kununsuuQabeenyaa uumama kununsuuDinagdee fi hawasumaaOl-ka’insa lafaa itti mijatuu?


Gosa rooba itti mijatuu?Gosa biyyoo irrati mijatu?

Lafa borqii irratti mijachuu isaa?

Lafa barbaadu/barbaachisuu

Humnaa nama barbaachisuu?

Baasii/ Kaapitaala/ barbaachisu?


Barbaachisaa gaba?


Kaardii furmaataa/kalaqaa

___________________________Muuxannoo kee barreessi

Hojii furmaataa/kalaqaa jeechuun gocha ykn fala murteesinaa qotee bulaa ol tahaan (kan akka gargaarsa qaama mootuma, mitti-mootuma, kkf barbaadanidha) jijjiiramaa haala hojii fiduu kan gargaaranidha.

Ibsaa

• _______________________________________________

• _______________________________________________

• _______________________________________________

• _______________________________________________

Maaliif barbaachise?

• _______________________________________________

• _______________________________________________

• _______________________________________________

• ________________________________________________

Kaardii furmaataa/kalaqaa

___________________________Muuxannoo kee barreessi

Hojii furmaataa/kalaqaa jeechuun gocha ykn fala murteesinaa qotee bulaa ol tahaan (kan akka gargaarsa qaama mootuma, mitti-mootuma, kkf barbaadanidha) jijjiiramaa haala hojii fiduu kan gargaaranidha.

Ibsaa

• _______________________________________________

• _______________________________________________

• _______________________________________________

• _______________________________________________

Maaliif barbaachise?

• _______________________________________________

• _______________________________________________

• _______________________________________________

• _______________________________________________

Documents

Hand dug shallow well Practice Group: Wells