HASTANE TEMİZLİK HİZMETLERİODA DÜZENLEME

ANKARA 2010

2

TEŞEKKÜR

Modüllerin hazırlanma süresinde bizlerden desteklerini esirgemeyen ve eğitime her zaman gerekenönemi veren;

Hastanelerden temizlik hizmetlerinin ifasında yöntem, eğitim ve uygulamarı gözden geçirip, çalışanlarla yapmış olduğu yüz yüze görüşmelerden edindiği bilgileri derleyerek kitapların hazırlanmasına katkı sağlayan Serpil TEK’ e ;

Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Öner ODABAŞ, Hastane MüdürüNebi ŞAHİNLİ, Süpervisior Özlem BİDAV, Eğitim Hemşiresi Emine SARIKAMIŞ KALE, Kalite HemşiresiGanime Esra YÜZDEN, Keziban AVCI diğer yönetici ve eğitime katılan temizlik personeli;

Etlik İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Murat BOZKURT, Başhekim Yrd. Yrd.Doç. Dr. Atilla ŞENAYLI, Personel Müdürü Muhammet Muhsin APAYDIN, Temizlik ve Hijyen ŞefiEmrullah AYHAN, Temizlik ve Hijyen Şefi Müjdat AYHAN, Temizlik ve Hijyen Şefi Murat COŞMAAK,Temizlik ve Hijyen Şefi Sedat AYHAN, Bilgi işlem Müdürü Vedat YALÇİ;

Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç.Dr. Nurullah ZENGİN, BaşhemşireElvan SALMAN, Müdür Yardımcısı Hatun TEMİRCİ AYHAN;

Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sterilizasyon ve Dezenfeksiyonpersonelleri; Soner AŞÇI, Abdullah TAPLI, Murat KORKMAZ, Temizlik ve Hijyen Şefi Ümit ATMACA, Temizlik ve Hijyen Eğitim Şefi SEVİM KOÇ;

Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi MüdürüHalil YILDIRIM, Hastane Müdür Yardımcısı H.Hüseyin ECEVİT ve Temizlik Şefi Özden ARGÜN,

Ankara İl Sağlık Müdürlüğü Eğitim Merkezi Müdürü Yücel ŞİRİN ve diğer çalışanlar;

Sağlıklı Nesiller Derneği Halkla İlişkiler Sorumlusu Berna TUNA ve araştırmalarıyla katkı sağlayan Emel AYHAN’ a

Verdiği emeklerden dolayı teşekkür ederim.

Enginer BİRDAL

3

Sağlıklı Nesiller Derneği Tarafından geliştirilen ve Sağlık Bakanlığınca gözden geçirilen

modüller;

MYK’ na 10.02.2009 tarihinde yapılan Meslek Standardı hazırlama müracatıyla

başlayan çalışmamızda DELPHİ (...Belli bir konuda birçok görüş ve düşünce tek bir

görüşten daha anlamlıdır.), DACUM ( Bir işteki becerikli kişiler mesleklerini herkezden

daha iyi tanımlar, işçiler gerekli bilgi ve beceriye sahiplerse işler doğru yapılır.)

ve meslek analizi yöntemlerinin karma olarak kullanımı sonucunda hazırlanmıştır.

Yataklı tedavi kurumlarında görev (Katem/ Hatem/ Gatem) alan/ alacak

olan personele ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlilikleri

kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlilik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik

etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek

üzere Hastanelerde ve Sağlık Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliliği kazandırmak

koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler

Bakanlıkta ilgili birimlerin görüş ve önerilerine sunulur.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlilik

kazanmak isteyen bireyler modüllere SND’ nin internet sayfası üzerinden ulaşabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

4 İÇİNDEKİLER

AÇIKLAMALAR 6GİRİŞ 7ÖĞRENME FAALİYETİ-1 9

YATAK YAPIM MALZEMELERİ 9Yatak Çeşidine (sayısına) Göre Oda Tipleri ve Özellikleri 9Odaların Özellikleri 10Yatak Yapım Malzemeleri 10Yatak Yapımında Kullanılan Araçların Özellikleri 12Oda Donanımları 12Oda Mefruşatı 14

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 15ÖĞRENME FAALİYETİ-2 17

YATAK YAPMA 17Yatak Koruyucu Düzenleme Teknikleri 17Alt Çarşaf Açma Teknikleri 17Üst Çarşaf Açma Teknikleri 18Battaniye Açma Teknikleri 18Yastık Kılıfı Takma Teknikleri 19Nevresim Düzenleme Teknikleri 19Pike Düzenleme Teknikleri 19Bebek Yatağı Hazırlama Teknikleri 19Yatak çarşaflarının değiştirilmesi 19Enfekte olmayan çamaşırların toplanması 20Enfekte olan çamaşırların toplanması 20

UYGULAMA FAALİYETİ 21DEĞERLENDİRME 21ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 22

ÖĞRENME FAALİYETİ-3 24ÇÖP TOPLAMA 24

Çöp Toplamanın Önemi 24Çöp Toplama Araçları 24Özelliğine Göre Çöp Çeşitleri 24 Çöplerin Değerlendirilmesi 26Çöplerin Depolanması 26Çevre 26Çöp Toplama Malzemelerinin Hazırlanması 26Eldiven Giyme-Maske Takma 26Oda Çöplerinin Alınması 27

BAŞLIK 5

Banyo çöplerinin toplanma kuralları 27Oda içi çöplerinin toplanma kuralları 27Dikkat Edilmesi Gerekenler 27Tıbbi Atıkların Toplanma Kuralları 28Atıkların Hastane Dışına Çıkarılması 28

UYGULAMA FAALİYETİ 30ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 31

ÖĞRENME FAALİYETİ-4 33 ODA TEMİZLEME 33

Oda Temizliğinin Önemi 33Farklı şekilde temizlenmesi gereken oda tipleri 33Temizlik için gerekli araç gereçlerin hazırlanması 33Dikkat edilmesi gerekenler 34Dolu hasta odası temizlik aşamaları 34Taburcu hasta odası temizlik aşamaları 37Tıbbi cihaz temizliği 39Kan ve vücut sıvısı sıçramaları 39Kan ve vücut sıvısı dökülmeleri 39

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 40MODÜL DEĞERLENDİRME 42

CEVAP ANAHTARLARI 43KAYNAKÇA 45

İÇİNDEKİLER

6 BAŞLIKAÇIKLAMALAR

Hastane Temizlik Hizmetleri

AÇIKLAMALAR

7GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Küreselleşen dünyamızda sağlık sorunlarının artması ile birlikte sağlık sektörü, önemli bir gelişme içerisindedir. Sağlık sektöründe, hasta hizmetleri, hastanın memnuniyetinde en önemli etkenlerden biridir.

Tedavi hizmetleri, hastanın mutlu ve huzurlu bir muayene geçirmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Güzel düzenlenmiş odada, rahat yatakta hizmet alan hastalar, sıhhatlerine daha çabuk kavuşacaklardır.

Bu sektörün başarısında, kaliteli hizmeti veren kalifiye elemanın önemi çok bü-yüktür.

Değerli arkadaşım, bu mesleği seçerek hayatınızda isabetli bir kararı almış bulu-nuyorsunuz. Sağlık sektöründe, her geçen gün kalifiye eleman ihtiyacı artmakta-dır. Sektörde çalışan elemanların kariyerleri yükseldikçe, gelir düzeyi de bir o ka-dar artmaktadır. Bu sektörde, bilgi beceri düzeyi yüksek, nitelikli elemanların iş bulamaması söz konusu değildir.

Sağlık sektörüne hoş geldiniz, sizi meslektaşım olarak görmekten onur duyuyor ve başarılar diliyorum.

8

9

Yatak Çeşidine (sayısına)

Göre Oda Tipleri ve Özellikleri

a) Tek kişilik oda: Hastanın ihtiyaç duyabileceği mobilyalarla döşeli içerisinde banyo ve tuvaletin bulunduğu, ısıtma, havalandırma, aydınlatma sisteminin olduğu bağımsız bir bölümdür. Bir tane yatağın bulunduğu oda tipidir.

b) İki kişilik oda: Hastanın gereksinimini karşıla-yacak donanımlarla düzenlenmiş, hacim olarak daha büyük içerisinde iki tane yatağın bulunduğu oda tipidir.

c) Üç Kişilik Oda: Hastanın gereksinimini karşıla-yacak donanımlarla düzenlenmiş, hacim olarak büyük, içerisinde üç tane yatağın bulunduğu oda tipidir.

d) Dört Kişilik Oda: Hastanın gereksinimini karşı-layacak donanımlarla düzen

lenmiş, hacim olarak daha büyük, içerisinde dört tane yatağın bulunduğu oda tipidir.

e) Altı Kişilik Oda: Hastanın gereksinimini karşıla-yacak donanımlarla düzenlenmiş, hacim olarak büyük, içerisinde altı tane yatağın bulunduğu oda tipidir.

f ) Sekiz Kişilik Oda: Hastanın gereksinimini karşı-layacak donanımlarla düzenlenmiş, hacim olarak büyük, içerisinde sekiz tane yatağın bulunduğu oda tipidir.

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

AMAÇBu faaliyetin sonunda, uygun ortam sağlandığında hastane temizlik hizmetleri departmanında, oda ve yatak tipine göre gerekli yatak yapım malzemelerini, ek-siksiz olarak hazırlayabileceksiniz.

ARAŞTIRMAOda ve yatak yapım (çarşaf, yastık kılıfı, battaniye, yatak örtüsü vb.) malzemeleri-ni araştırınız. Hastane temizlik hizmetleri alanında yatak yapımı ile ilgili konular-da kitap, dergi ve internet taraması yapınız. Bulunduğunuz ortamdaki odalarda görevli personel ile görüşerek bilgi alınız. Top-lanan dokümanları bir rapor haline getirerek sınıf ortamında sunu yapınız.

ODA MALZEMELERİ

10 1

Odaların Özellikleri

a) Hastane odasının önemi: Hastanın ihtiyaçlarına uygun düzenlenmiş oda, geceyi rahat, uyuyarak geçirmesi ve güne zinde başlaması için önemlidir.

b) Odaların, Hastalar Açısından Taşıması Gereken Özellikler: Hasta odaları aydınlık, havadar ve te-miz olmalıdır. Hastaların temel ihtiyaçlarını karşı-layan, teknik donanıma sahip olmalıdır.

Hastaların rahat etmelerini sağlayacak mobilya-larla donatılmalıdır.

Hastaların rahat hareket edeceği genişlikte olma-lıdır.

Döşemeler göz alıcı, rahatlatıcı ve kullanışlı olma-lıdır.

c) Odaların, Personel Açısından Taşıması Gereken Özellikler: Döşemeleri, kolay temizlenen, sağlam ve kullanışlı olmalıdır.

Temizlik esnasında kullanılacak alan, rahat hare-ket edilebilecek ve temizlik araçlarını kullanabile-

cek genişlikte olmalıdır.

Odada kullanılan mobilyalar, kolay çekilebilir özellikte olmalıdır.

Odanın havalandırılabilir ve aydınlık olması ge-rekir.

Yatak Yapım Malzemeleri

Yatak, uyumak için yatılan yerdir. Yatak, karyola ve döşekten oluşur. Tek kişilik yatakların yanı sıra, yatağa dönüştürülebilir kanepe ve portatif çeşitli yatak tipleri vardır.

Sağlıklı bir uyku için yatağın bazı özellikler taşı-ması gerekir.

Yatak:

Sıhhi (terletmeyen, üşütmeyen, alerjik olmayan vb.), Sessiz (yayları sağlam), Ortopedik (vücu-dun şekline uygun), Sağlam (yırtılmamış, sökül-memiş, deforme olmamış), 15-20 cm kalınlıkta,

1) Refakatçi yataklı çocuk hasta yatağı 2) Karyola çeşitleri 3) Yatak çeşitleri

12

3

111

yıl özel bakım istemez. Yatağın yapılması kolaydır.Güzel yapıldığı takdirde göze hoş görünür.

c) Parçalı Yaylı Yataklar ve Özellikleri: Hastane-lerde özellikle yoğun bakım ünitesinde kullanı-lır. Yaylı yatakla parçalı olması dışında aynı özel-liklere sahiptir.

Yatak Ölçüleri

Tek kişilik :90x190 cm.

Bebek yatağı: 45x70 cm.

Çocuk yatağı: 70x140 cm.Karyola Çeşitleri:

Yoğun bakım , yetişkin , çocuk ve bebek karyola-ları bulunmaktadır. Ayarlanabilir yükseklik özelli-ğine ve elektrik aksanına sahip olanları da vardır.

hafif ve taşınabilir olmalıdır.

Karyola :

Üzerine yatak (döşek) konularak yatılan yerdir.

Ahşap, metal vb. malzemelerden yapılan karyola-ya yatak kasasıda denilmektedir.

Refakatçi Yatağı/ Koltuğu: Hasta yanında kalan refakatçi için konulmuş olan , hasta yatağının al-tında bulunan baş ve ayak tarafı tekerlekli yatak ya da gün içerisinde gelen ziyaretçinin oturma-sı için kullanılan açıldığında tek kişilik yatak hali-ne gelen koltuktur.

Karyolanın Özellikleri;

Sağlam, hafif, hareketli (tekerlekli) ve yerden yüksekliği ayarlanabilir şekilde min-max 40-80 cm. olmalıdır.

Yatağın önemi: Yatak hastanın geceyi rahat ve hu-zurlu geçirerek güne zinde başlamasına neden olan önemli bir oda donanımıdır.

Yatak Çeşitleri:

a) Sünger Yataklar ve Özellikleri: Yapıldıkları mal-zemenin özelliğinden dolayı hasta yattığı zaman vücuduna göre esneyemediğinden, insan sağlığı açısından tercih edilmemektedir. Aynı zamanda içerisinde bakteri ve zararlılar barındırdığından kullanılması çok tercih edilmez.

b) Yaylı Yataklar ve Özellikleri: Hastaneler için en uygun ve kullanışlı olanı, yaylı yataklar; yayla-rın üstü ve altı, pamuk ve yün ile kapitone edil-miş ‘ikiz yatak’ denilen yatak şekil olarak çabuk bozulmaz, uzun ömürlüdür, yayların üstü yün ve pamukla kaplandığından her sezon kullanılır, za-rarlıları yaşatmaz. Yün ve pamuk yataklar gibi her

12 BAŞLIK

Hazırlanmış yatağın üzerine, tüm yatağı kaplaya-cak şekilde örtülür.

Yatağın görünümünü güzelleştirip, kirlenmesini önler. Boyutları, modeline ve yatağın tipine göre değişir. Yatak Koruyucunun (Alez) Özellikleri:

Yatak yıkanabilen bir malzeme değildir. Yatağın kirlenmemesi için, pamuklu dokumadan yapıl-mış yatak koruyucu alt çarşaftan önce yatağa se-rilir. Böylece herhangi bir leke ya da ıslaklık yata-ğa geçmeden yatak koruyucuda kalır.

Yatak koruyucu sadece yatağı korumakla kalmaz, teri de emer. Bu nedenle sağlık açısında son de-rece önemlidir. Ayrıca, leke tutmayan malzeme-lerden yapıldığı ve kolay yıkanabildiği için de kul-lanışlıdır. Yatak koruyucu yatağın üst yüzünü kap-lamalı, yataktan büyük veya küçük olmamalıdır.

Nevresim: Yatak yapımında kullanılan, yorganın içine konulduğu, alt ucu açık dikdörtgen şekilde dikilmiş malzemedir.

Pike: Yaz aylarında örtünmek amacıyla kullanı-lır. Çeşitli renkleri olmakla beraber beyaz olanları hastanelerde daha çok tercih edilmektedir.

Yatak Yapımında Kullanılan Araçların Özellikleri

Alt-üst Çarşaf

Çarşaflar keten, pamuk veya sentetik mad-delerden yapıldığı gibi pamuk+sentetik, pamuk+keten karışımından da yapılmaktadır.

a. Özellikleri: Yatağın üstüne serilen çarşafa alt çarşaf, battaniyeyi kaplamak için battaniyenin al-tına serilen çarşafa da üst çarşaf denir. Üst çarşa-fı alt çarşaftan ayıran özellik, üst çarşafın yatak başına gelen kısmının daha kalın pay bırakılarak dikilmiş olmasıdır. Ancak, bazı hastanelerde bir üçüncü çarşaf olarak KAPAK ÇARŞAF da kullanıl-maktadır. Bu çarşaf, battaniyenin üzerine serilir.

b. Kullanım Kuralları: Kapak çarşafı serilen yatak biçimi, büyük hastanelerde veya çok önemli has-taların odalarındaki yatak yapımında kullanılır.

Alt ve üst çarşafların kullanımında dikkatli olun-malı, birbirlerinin yerine kullanılmamalıdır. Bazı hastanelerde nevresim takımı kullanılır.

Battaniyenin Özellikleri: Yatak yaparken üst çarşa-fın üzerine serilerek kullanılır. Hastaneler battani-ye ölçülerini belirler. Battaniyenin, desen ve renk-leri dekoratif açıdan odayı tamamlamalıdır.

Yastık Kılıfı Özellikleri: Yastığı tamamen içine ala-rak, hastanın yastıkla direkt temas etmesini ön-leyen pamuklu bezden yapılan bir malzemedir. Standart yastığa uygun yastık boyutları 55 x 75 cm. olmalıdır. Boyutlarının yastıktan birkaç san-tim daha geniş olması gerekir.

Yastığa dar gelen bir kılıf nasıl görünümü bozu-yorsa, bol gelen kılıf da güzel ve kullanışlı olmaz. Genellikle çift kılıf kullanılır. Alttaki iç kılıf yastığı korur, üstteki dış kılıf hasta için hazırlanır.

Yatak Örtülerinin Özellikleri: Hasta odasındaki, dekorasyona uygun renklerdeki kumaştan yapılır.

1

BAŞLIK 13

1

Oda donanımları Mobilyalar

Mobilyalar hasta odalarında değişik materyal-lerden yapılan, hastanın hayatını kolaylaştıran ve ona konfor sağlayan, oda donanımıdır. Mobilyanın önemi

Hastaların hastanede kaldığı sürece rahat ede-bilecekleri, dinlenebilecekleri, konforlu bir or-tam sağlayan, dekoru tamamlayan unsurdur. Mobilyaların türü, kalitesi, konforu ve mobilya-nın oda dekorasyonundaki uyumu, hastanenin hizmet kalitesini belirleyen unsurlardır. Mobilya çeşitleri: Karyola ( Baza ): Hastanenin asıl amacının te-davi imkanı sağlamak olduğu düşünüldüğün-de karyolanın önemi daha iyi anlaşılacaktır. Odanın kullanım amacına bağlı olarak oda-da kullanılan yatak sayısı değişir. Karyola sağ-lam, konforlu, dayanıklı ve hafif malzemeden yapılmış olmalıdır. Temizleme kolaylığı sağla-ması açısından hastane odalarında kullanılan karyolaların tekerlekli olması tercih sebebidir.

Gerektiğinde hastayı yatağından kaldırmada ya da nakletmede kolaylık sağlar.

Yatak başı: Karyola ya da bazanın tamamlayıcı bir parçası olan yatak başı dekoratif amaçla kullanılır.

Komodin: Yatağın tamamlayıcı bir parçası olan ko-modin tek kapaklı, çekmeceli ve raylı olmalıdır.

Komodin hastanın koyabileceği eşyaları alabilecek genişlikte olmalıdır.

Sehpa: Hastanın ihtiyacını karşılamak amacı ile de-ğişik materyallerden yapılan küçük masa türüdür.

Koltuk: Refakatçilerin rahat oturma imkanına ka-vuşmaları için, ahşap, metal malzemeden yapı-lan dış yüzeyi tekstil veya deri kaplamalı, yumuşak konforlu mobilyalardır.

Tv sehpası: Üzerine televizyon konulan ve oda de-korasyonunu tamamlayan değişik materyaller kul-lanılarak yapılan bir mobilya çeşididir.

Gardrop: Hastanın elbiselerini, iç çamaşırlarını, ayakkabılarını koyabileceği şekilde düzenlenmiş, raflı ve çekmeceli dolaptır. İçerisinde hastanın el-biselerini asması için yeteri kadar elbise askısı bu-lunmalıdır. Ayrıca yedek yastık, battaniye, yatak ör-tüsü gibi malzemelerin konulabileceği geniş bir rafı vardır.

14 BAŞLIK

ve mutlu hissedecektir.

Perde: Hastaların güneşten etkilenmemesi için kullanılır.

Tül Perde: Odayı karanlık göstermeyecek doku-nuşta ve renkte olanı seçilmeli, renk ve tip olarak perdeyi tamamlamalıdır.

Koltuk örtüsü: Koltukların kirlenmesini engelle-yen, dekora uygun renkte koltuk kılıflarıdır.

Televizyon: Hastanın ve refakatçinin haber alma ve eğlence ihtiyaçlarını karşılamak için odaya konan donanımdır.

Telefon: Hastanın ve refakatçinin haberleşmesini sağlayan donanımdır.

Havalandırma Ünitesi: Isı ayarlaması yapan cihazlar ve bunun donanımlarıdır.

Oda Mefruşatı

Oda Mefruşatının Tanımı: Odaların genel görünü-münü olumlu ya da olumsuz etkileyen perde, kol-tuk, kanepe kılıfları, yatak örtüleri gibi önemli araç-lardır.

Oda Mefruşatının Önemi: Dekorasyonun en önemli parçasıdır. Diğer mobilyalar ve ortamda kullanılan renklerle uyumlu olması halinde hastaları dinlendi-rir ve ortama huzur verir, hoş bir atmosferin oluş-masını sağlar.

Hasta yaşadığı konforun sayesinde kendisini önemli

1

15ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Ölçme Soruları (Çoktan Seçmeli Sorular)

1. Yatakların yaylarının üstü neden yün ve pamukla kaplanır? A) Uzun ömürlü olması için B) Çabuk bozulmadığı içinC) Zararlıları yaşatmadığı için D) Her mevsim kullanılması için

2. Aşağıdakilerden hangisi standart yatak yapmakta her zaman kullanılan araçlardan biri değildir? A) Alt çarşaf B) Üst çarşaf C) Yastık kılıfı D) Pike

3. Bir gün önce hastaneye yatmış olan hasta saat 01:00 da görevliye ter içinde kaldığını, nefes al-makta zorlandığını söyler. Yukarda ki durumun yaşanmaması için ne yapılmış olmalıydı?

A) Pencereler açık bırakılmalıydıB) Oda kapısı açık birakılmalıydıC) Oda havalandırılmalıydı D) Havalandırma tertibatı çalışır durumda olmalıydı

4. Hastanelerde yatak sayısı farklı oda tipleri neden vardır? A) Daha çok hastaya hizmet etmek için. B) Hastanın farklı istek ve ihtiyaçlarını karşılamak için. C) Sağlık Bakanlığı Yönetmeliğinde belirtildiği için. D) Hastanalerde oda boyutları farklı olduğu için.

5. Aşağıdakilerden hangisi oda görevlisinin görevlerinden değildir? A) Üniformasını giymeli ve kendini tanıtmalı. B) Hastayı karşılayıp, tanışmalı ve kişisel bilgilerini almalı. C) Hasta için belirlenmiş eşyaları(dolap,yatak,...) göstermeli . D) Hasta odaya gelmeden yatağını hazırlamalı.

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

16

NOTLAR

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................

17

Yatak yapmak için nelere ihtiyaç duyulduğu ko-nusundaki prosedürler hastaneden hastaneye değişmektedir. Burada size yatak yapmak için size genel bir yol göstereceğiz. Şefiniz, hastanenizde yatak yapmak için ihtiya-cınız olacak nevresimlerin kesin bir listesini size verecektir. Yatak yapmak için malzemeler: Alez, Alt çarşafı ve üst çarşaf, Yatak örtüsü, Yastık kılıfı, Battaniye (bir ya da iki tane), Pike Yatak Koruyucu (Alez) Düzenleme Teknikleri

Yatak koruyucunun temiz olup olmadığı kontrol edilir. Yatak koruyucu, yatağın üzerine düzgün bir şekilde serilir. Kullanılan alezin çeşidine göre lastikli kısım köşelerde ya da tüm çevrede olabi-lir, lastikler yatağın alt kısmına gelecek şekilde geçirilir .

Alt Çarşaf Açma Teknikleri

Alt çarşaf yatak koruyucunun üzerine serilir. Çar-şaf yatağın iki tarafından eşit olarak sarkmalıdır.

Bunu sağlayabilmek için çarşafın ortası yatağın ortasına ve çarşafın kenarları üste gelecek şekil-de yerleştirilmelidir. Çarşafın üstteki kenarlarını yatağı yapan, kendine doğru çekerek açmalı daha sonra yatağın diğer tarafına geçerek çarşafın di-ğer katınıda aynı şekilde açmalıdır .

AMAÇFaaliyetin sonunda hastane temizlik hizmetleri departmanında, yatak özelliğine göre yatak düzenlemesini yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMAHastane temizlik hizmetleri alanında yatak yapma konusu ile ilgili kitap, dergi ve internet taraması yapınız. Bulunduğunuz hastanede çalışan hastane temizlik hizmetleri müdüründen (hou-se keper) bilgi alınız. Yatak yapım şekillerini araştırınız. Toplanan dokümanları bir rapor haline getirerek sunu yapınız.

YATAK YAPMA

ÖĞRENME FAALİYETİ-2

18 2

yatağın ortasına bir Çekme Çarşafı serilebilir. Bu alt çarşafın üstündedir. Bu çarşaf, bir hastayı ya-tağından kaldırıp sedyeye taşımak içindir. Çekme çarşafının yatağın her iki tarafından da eşit oran-da sarkmasına dikkat edin. Çekme çarşafları kul-lanılabilir de, kullanılmayabilir de, şefinize sorun.

Üst Çarşaf Açma Teknikleri

Üst çarşaf, kenarlardaki dikiş yerleri üste gelecek şekilde yerleştirilir. Üst çarşafın yatak başından 10 cm. sarkacak şekilde yerleştirilmesine dikkat edil-melidir. Bu kısım daha sonra battaniyenin üstüne katlanacaktır.

Battaniye Açma Teknikleri

Battaniye, etiketi ayakucuna gelecek şekilde üst çarşafın üstüne serilir. Yanlar eşit uzunlukta sarkmalı, battaniyenin başucundan uzaklığı,

Yatak başından başlanarak tüm köşeler zarf şek-linde katlanır.

Zarf şeklinde katlama aşağıdaki gibi yapılır:

Kolların ve ellerin rahat çalışabilmesi için yapıla-cak köşenin önünde durulmalıdır. Çarşafın yatak başından sarkan kısmı yatak kaldırılarak altına sokulmalıdır.

Köşenin üst kenarındaki çarşaf ucundan tutularak yukarıya kaldırılmalı ve yatağın üstüne koyulma-lıdır. Altta kalan çarşaf yatağın altına sokulmalı-dır, yatağın üstüne bırakılan çarşaf ise öne doğru getirilerek bir elle köşe tutulup kaldırılmalı diğer elle çarşaf yatağın altına sokulmalıdır. Aynı anda yatağın başından otuz santim aşağıya

2

19

yelere geçirilir. Pike Düzenleme Teknikleri

Pike denince aklımıza, özel desenli beyaz pamuk ile dokunmuş örtüler gelir. Sıcak iklimli hastane-lerde genellikle battaniye yerine pike kullanıl-maktadır. Düzenleme tekniği, üst çarşaf gibidir.

Bebek Yatağı Hazırlama Teknikleri

Bebek yatağı bebeğin güvenle yatmasını sağla-yan küçük yataktır. Kenarındaki korkulukları ile bebeğin düşmesini önler ve güvenliğini sağlar.

Hazırlanışı: Bebek yatağının hazırlanmasında aşağıdaki işlem basamakları izlenmelidir;

Bebek takımı (çarşaf, nevresim, yastık, yastık kılıfı, bebek battaniyesi veya yorganı ve yatak örtüsü), çocuk muşambası odaya getirilir. Yatağın üzerinde çocuğun altını ıslatması halinde yatağı korumak için naylon malzeme (bir diğer adıyla çocuk muşambası) ve alez yerleştirilir. Alt çarşaf yerleştirilir orta kısmı düzeltilir, yanlar yatak altı-na itilerek, köşeler yapılır. Üst çarşaf yerleştirilir. Battaniye veya yorgan serilir. Nevresim kullanılı-yorsa bunlara nevresim geçirilir yoksa üst çarşafı ile kaplanır. Yastık kılıfı yastığa geçirilir ve yastık yerine yerleştirilir. Sonuç kontrol edilir. Yatak Çarşaflarının Değiştirilmesi

Bu işlem için öncelikle sorumlu hemşireden en-fekte çamaşır olup olmadığına dair bilgi alınma-

yaklaşık 10 cm. olmalıdır. Çarşafın başucunda bırakılan fazlalık, battaniyenin üstüne katlanır. Katlanan çarşaf battaniye ile birlikte ayakucuna doğru yaklaşık bir yastık sığabilecek kadar tekrar katlanır. Ayak ucuna geçilir, battaniye üst çarşafla birlikte yatağın ayakucu altına sıkıştırılır. Köşeler alt çarşafta olduğu gibi zarf şeklinde katlanır. Ke-narlarda kalan battaniye yatağın altına sıkıştırılır. Kırışıklıklar düzeltilir. Yastık Kılıfı Takma Teknikleri

Yastık kılıfı yastığa geçirilir ve yatağa yerleştirilir. Yastık kılıfı yastığa geçirilirken; Yastık kılıfı, açık ucu yatağı yapan kişiye gelecek şekilde yatağın yastık için ayrılan kısmına serilir. Yastık yatağın üzerine konularak boyuna doğru ikiye katlanır. İkiye katlanmış yastık bir el ile tutulur. Diğer el ile yastık kılıfı açılarak boylamasına ikiye katlanmış yastık, kılıfın içine sokulur ve yastık kılıfın içine tam olarak girene kadar katlı tutulur. Yastık kılıfı bu şekilde takıldığı takdirde, yastığın köşesi ile kılıfın köşesi birbirine denk gelecektir. Yastık kı-lıfının açık ucundaki kat yerine yastığın köşeleri yerleştirilerek işlem tamamlanır.

Nevresim Düzenleme Teknikleri

Temiz nevresim takımlarının köşeleri ile battani-yelerin köşelerinden tutularak nevresim battani-

2

20 BAŞLIK

lim edilir.

- Çarşaflar toplanıp kirli çamaşır arabasında uy-gun bölüme konulur.

- Çarşaflarda kan ya da vücut sıvısı görülürse enfekte kabul edilip kırmızı poşet içine konarak ağzı bağlanır. Kirli çamaşır arabasında uygun olan bölüme konulur.

Enfekte olan çarşafların toplanması:

- Hasta ile ilgili bir eşya kalmış mı kontrol edilir.

- Hasta taburcu olmuş ise bulunan eşyalar bir poşet içerisine konup hasta yatağının numarası, tarih ve saat yazılarak etiketlenip sorumluya tes-lim edilir.

- Çarşaflar farklı hiçbir yere konmadan, enfeksi-yon riski göz önüne alınarak hızlı ve dikkatli bir şekilde toplanıp kırmızı poşet içine konarak ağzı bağlanır. Kirli çamaşır arabasında uygun olan bö-lüme konulur.

Her iki işlem sonucunda da eldivenler çıkarılıp atı-lır ve eller doğru el yıkama tekniği kullanılarak yı-kanır.

lıdır.

Başlamadan önce, ellerinizi yıkayın ve daima doğru el yıkama tekniğini kullanın. Aynı zaman-da, hasta ünitesi dolu olsun veya olmasın temiz-lerken ellerinizi korumak için lastik eldivenler ta-kın. Enfeksiyonlardan korumak için kullanmanız gereken bone ve önlüğünüzüde takın.

Kirli yatak takımları toplanırken yatak takımları içerisinde hastaya ait herhangi bir şey kalıp kal-madığı kontrol edilmelidir.

Ayrıca, lekeli yatak takımları diğerlerinden ayrıl-malı kırmızı poşete konup ağzı bağlanmalı, kat arabasında uygun bölmeye konulmalı ve çama-şırhaneye ayrı olarak gönderilmelidir. Yastık kılıfı dikkatlice çıkarılmalıdır. Bunun için yastık kılıfı-nın kapak kısmı açılmalı ve yastık köşelerinden tutularak kılıf üzerinden sıyrılmalıdır. Dikkatsizce yapılacak bir işlem yastık kılıfının yırtılmasına neden olacaktır. Köşelerdeki battaniye ve çarşaf, çekiştirmeden dikkatlice çıkarılmalıdır. Önce bat-taniye temiz bir yere (sandalye, koltuk vb.) bıra-kılmalı, daha sonra çarşaf toplanmalıdır.

Enfekte olmayan çarşaflar toplanırken:

- Hasta ile ilgili bir eşya kalmış mı kontrol edilir.

- Hasta taburcu olmuş ise bulunan eşyalar bir poşet içerisine konup hasta yatağının numarası, tarih ve saat yazılarak etiketlenip sorumluya tes-

2

21UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Öneriler; • Yatak çeşidine uygun malzemeleri önceden hazırlayınız. • İş yeri çalışma prosedürlerine uygun çalışınız. • Düzenlenecek yatak çeşidini belirleyiniz • Yatak yapım malzemelerini hazırlayınız.• Yatağı kurallarına uygun hazırlayınız. • Zamanı iyi kullanmaya özen gösteriniz. • Bebek yatağı hazırlayınız. • Kontrol ediniz. • Meslek ahlakına uygun davranınız. • Üniformanızı giyininiz. • Detaylara özen gösteriniz • Sorumluluk sahibi olunuz. • Pratik olunuz. • Malzemeleri ergonomi kurallarına uygun taşıyınız.

DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİÖğrenme faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kendiniz ya da arkadaşınız-la değerlendiriniz.

DEĞERLENDİRMEYaptığınız uygulamayı değerlendiriniz. Başarısız olduğunuz faaliyeti tekrarlayınız.

UYGULAMA FAALİYETİ

UYGULAMA FAALİYETİ

22

Ölçme Soruları (Çoktan Seçmeli Sorular)

1) Aşağıdakilerden hangisi yatak açma işlemlerinden biri değildir? A) Lekeli çarşafa düğüm atılır. B) Temiz yatak koruyucu yerleştirilir. C) Alt çarşaf yerleştirilir, köşeler zarf şeklinde katlanır. D) Üst çarşaf yerleştirilir.

2) Hastanelerde yatak çarşaflarının değişimi sırasında öncelikle hangisi yapılmalıdır?

A) Sorumlu hemşireden enfekte ile ilgili bilgi almak, B) Korunma için gerekli kıyafetler giyilir, C) Çarşaflar kurallara uygun değiştirilir, D) Kirli çarşaflar enfekte kabul edilip kırmızı poşete konur.

3) Hastanelerde oda görevlisinin yapması gerekenler arasında hangisi yer almaz? A) Oda da varsa balkon kapısını, pencereleri ve perdeleri kapatır B) Çöp kovasını kontrol ederC) Odanın donanımıyla ilgili bir düzenleme gerekiyorsa yapar D) Hastanın dosyasındaki bilgileri kontrol eder

4) Hasta oda görevlisine yüzüğünü bulamadığını söyler. Bulunmadığı takdirde şikayet edeceğini be-lirtir. Bu durumun yaşanmaması için ne yapılmış olmalıydı?

A) Çamaşırhanede çarşaflar kontrol edildikten sonra yıkanmalıydı. B) Oda görevlisi yatak takımını toplarken içinde hastaya ait herhangi bir şey kalıp kalmadığını kont-rol etmeliydi. C) Çarşaflar bohça şeklinde toplanmalıydı. D) Hastaya her türlü ziynet eşyası çıkarttırılıp ailesine teslim edilmeliydi.

5) Yastık kılıfı yastığa geçirilirken, aşağıdaki işlemlerden hangisi yapılmaz? A) Yastık kılıfı, açık ucu yatağı yapan kişiye gelecek şekilde yatağın yastık için ayrılan kısmına serilir. B) Yastık yatağın üzerine konularak boyuna doğru ikiye katlanır. C) Bir kişi yastık kılıfını açar diğeri ise yastığı içine yerleştirir. D) İkiye katlanmış yastık sağ el ile tutulur. Sol el ile yastık kılıfı açılarak ikiye katlanmış yastık, kılıfın içi-ne sokulur ve yastık kılıfın içine tam olarak girene kadar katlı tutulur. Yastık kılıfı bu şekilde takıldığı taktirde, yastığın köşesi ile kılıfın köşesi birbirine denk gelecektir.

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

BAŞLIK 23 NOTLAR

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................