Upload
selisen
View
276
Download
6
Embed Size (px)
Citation preview
AKUSTİK TASARIM İLE ENERJİ TASARRUFU VE İLKYATIRIM
İLİŞKİSİ
ORHAN GÜRSONwww.gurson.com.trwww.gurson.com.tr
21.05.2011
HAVALANDIRMA DEVRESİ
İÇERİK
• Havalandırma Sistemi Kritik Devresi
• Gürültü Üretim ve Ses Yutum Hesap Yöntemleri ve ÖrnekHesap
– Devre-1 Üfleme Fanı
– Devre-2 Düz kanal– Devre-2 Düz kanal
– Devre-3 Dirsek
– Devre-4 Susturucu
– Devre-5 T-Ayrım
– Devre-6 Hava Damperi
– Devre-7 Difüzör
– Devre-8 Mahal
www.gurson.com.tr 3
• Akustik analiz yapılırken gürültü kaynağına en yakın difüzör devresikritik hat olarak alınmalıdır.
HAVALANDIRMA SİSTEMİ KRİTİK DEVRESİ
www.gurson.com.tr 4
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-1 Üfleme Fanı
www.gurson.com.tr 5
• Santralde üretilen gürültü seviyeleri oktav band frekanslarına göreüreticiden alınmalıdır.
• 4500 m3/h debili, 300Pa dış basınç kayıplı santral ses üretim değerlerişöyledir:
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-1 Santral
www.gurson.com.tr 6
Örnek HesapDevre-1 Santral
www.gurson.com.tr 7
Örnek HesapDevre-1 Santral
HVAC ÖRNEK AKUSTİK HESAP
DEVRE ELEMANI
BRANŞMAN HATTI ANA HAT
Frekans (Hz)DEBİ GENİŞLİK YÜKSEKLİK DEBİ UZUNLUK GENİŞLİK YÜKSEKLİK
(L/s) (m) (m) (L/s) (m) (m) (m) 63 125 250 500 1000 2000 4000
FAN - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 75 80 76 81 77 77 71
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 75 80 76 81 77 77 71
www.gurson.com.tr
MAHAL SES KRİTERİ (NR) 30 NR 30 57 48 41 35 31 29 28
8
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-2 Düz Kanal
www.gurson.com.tr 9
• Düz kanal hem ses üreten hem de ses yutan bir elemandır.
• Ses üretimi için belirtilen formüller kullanılır:
1- Lw = 10 + 50 log(V) + 10 log (A) ve A = W x H
V: kanaldaki hava hızı, m/s
A: kanal kesit alanı, m2
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-2 Düz Kanal
A: kanal kesit alanı, m
W: kanal genişliği, m
H: kanal yüksekliği, m
2- fm/V değerine bakılarak grafikten elde edilen değer 1 numaralı formülden elde edilen değerden çıkarılır. Böylece kanaldaki ses üretimi bulunmuş olunur.
www.gurson.com.tr 10
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-2 Düz Kanal
-10
0
0 100 200 300 400 500 600 700 800
fm/V ve Ses Yutumu Grafiği
www.gurson.com.tr
-40
-30
-20
Ses
Yutu
mu
, dB
fm/V, m-1
11
• Ses yutumu için tablo kullanılmalıdır.
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-2 Düz Kanal
2007 ASHARE APPLICATIONS CHAPTER 47 SOUND & VIBRATION CONTROL
Table 11 Sound Attenuation in Unlined Rectangular Sheet Metal Ducts
P/A Attenuation, dB/m
1/m Octave Band Center Frequency, Hz
63 125 250 500 1000 2000 4000
P: kanal çevresi, m
A: kanal kesit alanı, m2
www.gurson.com.tr
63 125 250 500 1000 2000 4000
260 0.98 0.66 0.33 0.33 0.33 0.33 0.33
130 1.15 0.66 0.33 0.2 0.2 0.2 0.2
100 1.31 0.66 0.33 0.16 0.16 0.16 0.16
70 0.82 0.66 0.33 0.1 0.1 0.1 0.1
30 0.49 0.33 0.23 0.07 0.07 0.07 0.07
20 0.33 0.33 0.16 0.07 0.07 0.07 0.07
12
Örnek HesapDevre-2 Düz Kanal
HVAC ÖRNEK AKUSTİK HESAP
DEVRE ELEMANI
BRANŞMAN HATTI ANA HAT
Frekans (Hz)DEBİ GENİŞLİK YÜKSEKLİK DEBİ UZUNLUK GENİŞLİK YÜKSEKLİK
(L/s) (m) (m) (L/s) (m) (m) (m) 63 125 250 500 1000 2000 4000
FAN - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 75 80 76 81 77 77 71
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 75 80 76 81 77 77 71
DÜZ KANAL - - - 1250 3 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 33 31 28 24 18 13 7
Ses Yutumu (dB) -1 -1 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 74 79 76 81 77 77 71
www.gurson.com.tr
MAHAL SES KRİTERİ (NR) 30 NR 30 57 48 41 35 31 29 28
13
Örnek HesapSes Basıncı Düzeyi Toplama
• Sg2t= 10log[10(Sg1-Sa2) x 0.1] + 10log[10(Sg2) x 0.1]
Sg1 = 1.devrede üretilen ses basınç düzeyi, dB
Sg2 = 2.devrede üretilen ses basınç düzeyi, dB
Sa2 = 2.devrede yutulan ses basınç düzeyi, dB
S = 2.devrenin sonunda üretilen ses basınç düzeyi, dB
www.gurson.com.tr
Sg2t= 2.devrenin sonunda üretilen ses basınç düzeyi, dB
Fan ve düz kanalda ses basınç düzeyinin 63 Hz frekansı için örnek hesabı:
Sg1 = 75dB
Sg2 = 33dB
Sa2 = 1dB
Sg2t= 74dB
14
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-3 Dirsek
www.gurson.com.tr 15
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-3 Dirsek
• Dirsek hem ses üreten hem de ses yutan bir elemandır.
• Ses üretimi için belirtilen formüller kullanılır:
1- Lw = Standart ses gücü + 10log(∆ fokt) + 30log(da) + 50log(Va)
Standart ses gücü bir sonraki slaytta, grafikten okunabilir.
da: dirsek eşdeğer çapı, m Oktav Bandı Oktav Band Genişliği
www.gurson.com.tr
da: dirsek eşdeğer çapı, m
Va: hava hızı, m/s
∆fokt: oktav band genişliği.
Oktav Bandı Oktav Band Genişliği
fm Δfokt
63 45125 90250 180500 355
1000 7002000 14004000 28008000 5600
16
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-3 Dirsek
-20
-10
0
0,0 50,0 100,0 150,0 200,0 250,0 300,0 350,0 400,0
Stan
dar
t S
es
Gü
cü S
evi
yesi
, dB
Standart Ses Gücü Seviyesi ve Strouhalzahl Grafiği
www.gurson.com.tr
-60
-50
-40
-30
-20
Stan
dar
t S
es
Gü
cü S
evi
yesi
, dB
Strouhalzahl , Str
17
• Ses yutumu için tablo kullanılmalıdır.
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-3 Dirsek
Ses Yutumu (dB)
İzole DurumuKanal Genişliği Oktav Ortalama Band Frekansı (Hz)
(mm) 125 250 500 1000 2000 4000 8000
İzolesiz kanal
125 0 0 0 6 8 4 3250 0 0 6 8 4 3 3500 0 6 8 4 3 3 3
1000 6 8 4 3 3 3 3
www.gurson.com.tr
1000 6 8 4 3 3 3 3
Dirsek önündeizoleli
125 0 0 0 6 8 6 8250 0 0 6 8 6 8 11500 0 6 8 6 8 11 11
1000 6 8 6 8 11 11 11
Dirsek arkasında izoleli
125 0 0 0 7 11 10 10250 0 0 7 11 10 10 10500 0 7 11 10 10 10 10
1000 7 11 10 10 10 10 10
Her iki yönde izoleli
125 0 0 0 7 12 14 16250 0 0 7 12 14 16 18500 0 7 12 14 16 18 18
1000 7 12 14 16 18 18 1818
Örnek HesapDevre-3 Dirsek
HVAC ÖRNEK AKUSTİK HESAP
DEVRE ELEMANI
BRANŞMAN HATTI ANA HAT
Frekans (Hz)DEBİ GENİŞLİK YÜKSEKLİK DEBİ UZUNLUK GENİŞLİK YÜKSEKLİK
(L/s) (m) (m) (L/s) (m) (m) (m) 63 125 250 500 1000 2000 4000
FAN - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 75 80 76 81 77 77 71
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 75 80 76 81 77 77 71
DÜZ KANAL - - - 1250 3 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 33 31 28 24 18 13 7
Ses Yutumu (dB) -1 -1 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 74 79 76 81 77 77 71
Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
www.gurson.com.tr
90o DİRSEK - - - 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
Ses Yutumu (dB) 0 -1 -2 -3 -3 -3 -3Ara Toplam (NR) 76 Ara Toplam (dB) 74 78 74 78 74 74 68
MAHAL SES KRİTERİ (NR) 30 NR 30 57 48 41 35 31 29 28
19
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-4 Susturucu
www.gurson.com.tr 20
• Hava kanallarında akustik hesap yapılırken susturucu seçimi kritiköneme sahiptir. Seçimi iyi yapılmamış susturucu ses yutan bir elemanyerine ses üreten bir elemana dönüşür.
• Susturucu ses yutum ve üretim değerleri üreticiden alınmalıdır.
• Susturucu seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar:
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-4 Susturucu
– Kanaldaki hava hızından daha düşük hava hızına sahip susturucuboyutlandırması yapmak.
– Mahale en yakın majör gürültü kaynağından sonraki hattabağlamak.
1300x700x1500mm boyutlarında susturucu için imalatçı firmadan alınan
veriler şöyledir:
www.gurson.com.tr 21
Örnek HesapDevre-4 Susturucu
www.gurson.com.tr 22
Örnek HesapDevre-4 Susturucu
HVAC ÖRNEK AKUSTİK HESAP
DEVRE ELEMANI
BRANŞMAN HATTI ANA HAT
Frekans (Hz)DEBİ GENİŞLİK YÜKSEKLİK DEBİ UZUNLUK GENİŞLİK YÜKSEKLİK
(L/s) (m) (m) (L/s) (m) (m) (m) 63 125 250 500 1000 2000 4000
FAN - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 75 80 76 81 77 77 71
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 75 80 76 81 77 77 71
DÜZ KANAL - - - 1250 3 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 33 31 28 24 18 13 7
Ses Yutumu (dB) -1 -1 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 74 79 76 81 77 77 71
Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
www.gurson.com.tr
90o DİRSEK - - - 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
Ses Yutumu (dB) 0 -1 -2 -3 -3 -3 -3Ara Toplam (NR) 76 Ara Toplam (dB) 74 78 74 78 74 74 68
SUSTURUCU - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 40 35 31 27 24 21 18
Ses Yutumu (dB) -7 -20 -40 -46 -50 -44 -28Ara Toplam (NR) 45 Ara Toplam (dB) 67 58 35 33 27 30 40
MAHAL SES KRİTERİ (NR) 30 NR 30 57 48 41 35 31 29 28
23
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-5 Ayrım
www.gurson.com.tr 24
Kanal ayrımına gelindiğinde hava debisi ayrıldığı gibi ses enerjisi de ayrılır.
Kanal ayrımında ses yutumu hesaplanırken belirtilen formül kullanılır:
∆LBi = 10log[(SBi / SM-1) / (ΣSBi / SM-1)]2 + 10log(SBi / ΣSBi)
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-5 Ayrım
∆Lbi = Branşmanda ses yutumu, dB
SBi = Branşman kesit alanı, m2
ΣSBi = Ayrımın olduğu kanalda, ana kanaldan çıkan toplam branşman kesitalanı, m2
SM = Ayrımın olduğu kanalda, ana kanal kesit alanı, m2
www.gurson.com.tr 25
Örnek HesapDevre-5 Ayrım
HVAC ÖRNEK AKUSTİK HESAP
DEVRE ELEMANI
BRANŞMAN HATTI ANA HAT
Frekans (Hz)DEBİ GENİŞLİK YÜKSEKLİK DEBİ UZUNLUK GENİŞLİK YÜKSEKLİK
(L/s) (m) (m) (L/s) (m) (m) (m) 63 125 250 500 1000 2000 4000
FAN - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 75 80 76 81 77 77 71
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 75 80 76 81 77 77 71
DÜZ KANAL - - - 1250 3 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 33 31 28 24 18 13 7
Ses Yutumu (dB) -1 -1 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 74 79 76 81 77 77 71
Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
www.gurson.com.tr
90o DİRSEK - - - 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
Ses Yutumu (dB) 0 -1 -2 -3 -3 -3 -3Ara Toplam (NR) 76 Ara Toplam (dB) 74 78 74 78 74 74 68
SUSTURUCU - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 40 35 31 27 24 21 18
Ses Yutumu (dB) -7 -20 -40 -46 -50 -44 -28Ara Toplam (NR) 45 Ara Toplam (dB) 67 58 35 33 27 30 40
AYRIM 140 0.2 0.2 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 38 35 31 26 20 14 7
Ses Yutumu (dB) -14 -14 -14 -14 -14 -14 -14Ara Toplam (NR) 31 Ara Toplam (dB) 53 45 31 27 21 18 26
MAHAL SES KRİTERİ (NR) 30 NR 30 57 48 41 35 31 29 28
26
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-6 Hava Damperi
www.gurson.com.tr 27
Damperlerde üretilen ses seviyeleri imalatçı firmadan alınmalıdır.
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-6 Hava Damperi
www.gurson.com.tr 28
Örnek HesapDevre-6 Hava Damperi
HVAC ÖRNEK AKUSTİK HESAP
DEVRE ELEMANI
BRANŞMAN HATTI ANA HAT
Frekans (Hz)DEBİ GENİŞLİK YÜKSEKLİK DEBİ UZUNLUK GENİŞLİK YÜKSEKLİK
(L/s) (m) (m) (L/s) (m) (m) (m) 63 125 250 500 1000 2000 4000
FAN - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 75 80 76 81 77 77 71
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 75 80 76 81 77 77 71
DÜZ KANAL - - - 1250 3 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 33 31 28 24 18 13 7
Ses Yutumu (dB) -1 -1 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 74 79 76 81 77 77 71
Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
www.gurson.com.tr
90o DİRSEK - - - 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
Ses Yutumu (dB) 0 -1 -2 -3 -3 -3 -3Ara Toplam (NR) 76 Ara Toplam (dB) 74 78 74 78 74 74 68
SUSTURUCU - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 40 35 31 27 24 21 18
Ses Yutumu (dB) -7 -20 -40 -46 -50 -44 -28Ara Toplam (NR) 45 Ara Toplam (dB) 67 58 35 33 27 30 40
AYRIM 140 0.2 0.2 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 38 35 31 26 20 14 7
Ses Yutumu (dB) -14 -14 -14 -14 -14 -14 -14Ara Toplam (NR) 31 Ara Toplam (dB) 53 45 31 27 21 18 26
HAVA DAMPERİ - - - 140 - 0.2 0.2Ses Üretimi (dB) 31 31 30 30 30 24 16
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 31 Ara Toplam (dB) 53 45 34 32 31 25 26
MAHAL SES KRİTERİ (NR) 30 NR 30 57 48 41 35 31 29 28
29
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-7 Difüzör
www.gurson.com.tr 30
Difüzör seçimi yapılırken mahalde istenilen ses seviyesi dikkate
alınarak istenilen ses seviyesinden daha düşük seviyede ses üreten
difüzör seçimi yapılmalıdır.
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-7 Difüzör
www.gurson.com.tr 31
Örnek HesapDevre-7 Difüzör
HVAC ÖRNEK AKUSTİK HESAP
DEVRE ELEMANI
BRANŞMAN HATTI ANA HAT
Frekans (Hz)DEBİ GENİŞLİK YÜKSEKLİK DEBİ UZUNLUK GENİŞLİK YÜKSEKLİK
(L/s) (m) (m) (L/s) (m) (m) (m) 63 125 250 500 1000 2000 4000
FAN - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 75 80 76 81 77 77 71
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 75 80 76 81 77 77 71
DÜZ KANAL - - - 1250 3 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 33 31 28 24 18 13 7
Ses Yutumu (dB) -1 -1 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 74 79 76 81 77 77 71
Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
www.gurson.com.tr
90o DİRSEK - - - 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
Ses Yutumu (dB) 0 -1 -2 -3 -3 -3 -3Ara Toplam (NR) 76 Ara Toplam (dB) 74 78 74 78 74 74 68
SUSTURUCU - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 40 35 31 27 24 21 18
Ses Yutumu (dB) -7 -20 -40 -46 -50 -44 -28Ara Toplam (NR) 45 Ara Toplam (dB) 67 58 35 33 27 30 40
AYRIM 140 0.2 0.2 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 38 35 31 26 20 14 7
Ses Yutumu (dB) -14 -14 -14 -14 -14 -14 -14Ara Toplam (NR) 31 Ara Toplam (dB) 53 45 31 27 21 18 26
HAVA DAMPERİ - - - 140 - 0.2 0.2Ses Üretimi (dB) 31 31 30 30 30 24 16
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 31 Ara Toplam (dB) 53 45 34 32 31 25 26
DİFÜZÖR - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 51 40 33 26 22 19 17
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 32 Ara Toplam (dB) 55 46 37 33 31 26 27
MAHAL SES KRİTERİ (NR) 30 NR 30 57 48 41 35 31 29 28
32
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-8 Mahal
www.gurson.com.tr 33
Mahal; kendisini oluşturan duvar, tavan, döşeme ve içerdiği halı, perde,
mobilya, duvar kaplamaları vb. gibi unsurlar vasıtasıyla ses kaynağından
gelen sesin belli bir kısmını yutma özelliğine sahiptir. Mahalde yutulan ses
seviyelerini net olarak hesaplamak için mimari tasarımcıdan odanın
ortalama ses yutum katsayısının alınması gerekir. Genel bir hesap yapmak
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-8 Mahal
ortalama ses yutum katsayısının alınması gerekir. Genel bir hesap yapmak
için aşağıdaki tablo ve grafik kullanılabilir.
www.gurson.com.tr
Oda Özellilleri Çok Yumuşak Yumuşak Normal Sert Çok Sert
Yankılanma Zamanı Ta 0.2 < Ta
< 0.250.4 < T
a<
0.5 0.9 < Ta
< 1.1 1.8 < Ta
< 2.2 2.5 < Ta
< 4.5
Tipik OdaRadyo Ve TV
Studyoları
Restoran Ofis Hastane Büyük Klise
Tiyatro Kütüphane Klise Fabrika
Ortalama Ses Yutum Katsayısı - αm 0.4 0.25 0.15 0.1 0.05
34
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-8 Mahal
Ses
Yutu
m A
lan
ı, m
2Oda Ses Yutumu, dB
www.gurson.com.tr
Ses
Yutu
m A
lan
ı, m
2
Oda Hacmi, m3
35
Daha ayrıntılı hesap için;
SES ÜRETİM ve YUTUM YÖNTEMLERİ
Devre-8 Mahal
+
+
⋅⋅⋅=
Q
Rr
Q
IL4
4
4log10
0
2π
θ
θ
−
−
−
⋅=
0
0
0
1 α
αSR
−
−
−
⋅=
n
n
n
SR
α
α
1
IL: Ses yutum değeri, dB
R0: Başlangıçtaki Oda Sabiti;
Rn: Ses Yutucu Malzeme Eklendikten Sonra oluşan Oda Sabiti
Qθ : Yönlendirme faktörü
r: Ses kaynağına olan uzaklık, m
www.gurson.com.tr
+⋅⋅ nRr
Q 4
4 2πθ − 01 α − nα1
36
Örnek HesapDevre-8 Mahal
HVAC ÖRNEK AKUSTİK HESAP
DEVRE ELEMANI
BRANŞMAN HATTI ANA HAT
Frekans (Hz)DEBİ GENİŞLİK YÜKSEKLİK DEBİ UZUNLUK GENİŞLİK YÜKSEKLİK
(L/s) (m) (m) (L/s) (m) (m) (m) 63 125 250 500 1000 2000 4000
FAN - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 75 80 76 81 77 77 71
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 75 80 76 81 77 77 71
DÜZ KANAL - - - 1250 3 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 33 31 28 24 18 13 7
Ses Yutumu (dB) -1 -1 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 79 Ara Toplam (dB) 74 79 76 81 77 77 71
Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
www.gurson.com.tr
90o DİRSEK - - - 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 46 41 36 29 23 18 11
Ses Yutumu (dB) 0 -1 -2 -3 -3 -3 -3Ara Toplam (NR) 76 Ara Toplam (dB) 74 78 74 78 74 74 68
SUSTURUCU - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 40 35 31 27 24 21 18
Ses Yutumu (dB) -7 -20 -40 -46 -50 -44 -28Ara Toplam (NR) 45 Ara Toplam (dB) 67 58 35 33 27 30 40
AYRIM 140 0.2 0.2 1250 - 0.65 0.35Ses Üretimi (dB) 38 35 31 26 20 14 7
Ses Yutumu (dB) -14 -14 -14 -14 -14 -14 -14Ara Toplam (NR) 31 Ara Toplam (dB) 53 45 31 27 21 18 26
HAVA DAMPERİ - - - 140 - 0.2 0.2Ses Üretimi (dB) 31 31 30 30 30 24 16
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 31 Ara Toplam (dB) 53 45 34 32 31 25 26
DİFÜZÖR - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 51 40 33 26 22 19 17
Ses Yutumu (dB) 0 0 0 0 0 0 0Ara Toplam (NR) 32 Ara Toplam (dB) 55 46 37 33 31 26 27
MAHAL - - - - - - -Ses Üretimi (dB) 0 0 0 0 0 0 0
Ses Yutumu (dB) -5 -5 -5 -5 -5 -5 -5
TOPLAM (NR) 25 TOPLAM (dB) 50 41 32 28 26 21 22
MAHAL SES KRİTERİ (NR) 30 NR 30 57 48 41 35 31 29 28
37
Örnek HesapGrafik
50
41
32
40
50
60
Ses
Bas
ınç
Se
viye
si (
dB
)
Ses Basınç Seviyesi ve Frekans Grafiği
www.gurson.com.tr
63 125 250 500 1000 2000 4000
TOTAL (dB) 50 41 32 28 26 21 22
NR 30 57 48 41 35 31 29 28
32
2826
21 22
0
10
20
30
Ses
Bas
ınç
Se
viye
si (
dB
)
38
Büyük Susturucu Seçiminin Akustik PerformansaEtkisi
• 10,000m3/h Debili Santral ve Susturucu Akustik Performansları
Ses Üretim Değerleri, dBSeçim
63 125 250 500 1000 2000 4000 8000Santral Ses Üretimi, dB
80 86 82 87 86 86 79 73
Susturucu39 34 30 26 23 20 17 13
39
OPTİMUM
SusturucuSes Üretimi, dB
39 34 30 26 23 20 17 13
SusturucuSes Yutumu, dB
-5 -15 -32 -33 -36 -25 -16 -14
Toplam Ses Üretimi, dB 75 71 50 54 50 61 63 59
SusturucuSes Üretimi, dB
31 27 23 19 16 13 10 6
BÜYÜKSusturucuSes Yutumu, dB
-5 -15 -32 -33 -36 -25 -16 -14
Toplam Ses Üretimi, dB 75 71 50 54 50 61 63 59
www.gurson.com.tr
Büyük Susturucu Seçiminin İlk Yatırım MaliyetineEtkisi
• 10,000m3/h Debili Santral ve Susturucu İlk Yatırım Maliyetleri Artış Oranları
Susturucu Boyutu Santral İlk Yatırım
Maliyeti Artış Oranı (%)
Susturucu İlk Yatırım Maliyeti Artış Oranı
(%)
Santral+Susturucu İlk Yatırım Maliyeti Artış
Oranı (%)
40
(%) (%) Oranı (%)
İdeal - - -
Büyük *%-0.3 %32 %1.5
Not:
* (-) Santral maliyetinde azalış anlamına gelmektedir.
www.gurson.com.tr
Büyük Susturucu Seçiminin İlk YatırımMaliyetlerine Etkisi
• 30.000m3/h ve 60.000 m3/h Debili Santral ve Susturucu İlk Yatırım Maliyetleri Artış Oranları
SantralSusturucu
Boyutu
Santral İlk Yatırım Maliyeti Artış Oranı
(%)
Susturucu İlk Yatırım Maliyeti Artış Oranı (%)
Santral+Susturucu İlk Yatırım Maliyeti
Artış Oranı (%)
41
Boyutu(%) Artış Oranı (%) Artış Oranı (%)
30.000 m3/h debili santral
İdeal - - -
Büyük %-0.40 %109 %6.7
60.000 m3/h debili santral
İdeal - - -
Büyük %-0.40 %60 %2.0
www.gurson.com.tr
Küçük Susturucu Seçiminin Akustik PerformansaEtkisi
• 10,000m3/h Debili Santral ve Susturucu Akustik Performansları
Mekanik EkipmanSes Üretim Değerleri, dB
Seçim63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
Santral Ses Üretimi, dB 80 86 82 87 86 86 79 73
42
Santral Ses Üretimi, dB 80 86 82 87 86 86 79 73
Susturucu Ses Üretimi, dB 39 34 30 26 23 20 17 13
OPTİMUMSusturucu Ses Yutumu, dB -5 -15 -32 -33 -36 -25 -16 -14
Toplam Ses Üretimi, dB 75 71 50 54 50 61 63 59
Susturucu Ses Üretimi, dB 58 54 49 45 41 38 35 31
KÜÇÜKSusturucu Ses Yutumu, dB -5 -15 -32 -33 -36 -25 -16 -14
Toplam Ses Üretimi, dB 75 71 53 55 51 61 63 59
www.gurson.com.tr
Küçük Susturucu Seçiminin İşletme MaliyetlerineEtkisi
• Üç Farklı Debili Santral ve Susturucu İşletme Maliyetleri Artış Oranları
SantralSusturucu
Boyutu
Santral İşletme Maliyeti Artış Oranı
(%)
43
10.000m3/h debili santralOptimum -
Küçük %24
30.000m3/h debili santralOptimum -
Küçük %37
60.000m3/h debili santralOptimum -
Küçük %88
www.gurson.com.tr
Gürültünün Oluştuğu Frekansın Belirlenmesinin Enerji Tasarrufu ve İlk Yatırıma Etkisi
• Akustik izoleli kanallar yüksek frekanslarda daha çok sesyutar.
• Düşük frekanslarda oluşan gürültüyü önlemek için akustikizolasyon yapmak;
– ilk yatırım maliyetlerini artırır.– ilk yatırım maliyetlerini artırır.
– kanal içerisindeki basınç kaybını artırdığı için İşletme maliyetleriniartırır.
44www.gurson.com.tr
Gürültünün Oluştuğu Frekansın Belirlenmesinin Enerji Tasarrufu ve İlk Yatırıma Etkisi
45
Not:Kç: Kanal Çevresi (m), Ka: Kanal Kesit alanı (m2)
www.gurson.com.tr
Gürültünün Oluştuğu Frekansın Belirlenmesinin Enerji Tasarrufu ve İlk Yatırıma Etkisi
46
Not:Kç: Kanal Çevresi (m), Ka: Kanal Kesit alanı (m2)
www.gurson.com.tr
Gürültünün Oluştuğu Frekansın Belirlenmesinin Enerji Tasarrufu ve İlk Yatırıma Etkisi
• Yayvan kanallar aynı eş değer kanal çapına sahip kareye yakın kanallara göre frekans bazında daha fazla ses yutarlar.
Kanal TipiEn Yükseklik
Eş Değer Çap
Kç/Ka
mm mm mm 1/m
47
mm mm mm 1/m
Kare 400 400 437 10.0
Yayvan 200 910 437 12.2
Kare 600 600 656 6.67
Yayvan 350 1115 656 7.51
Kare 750 750 820 5.33
Yayvan 400 1570 820 6.27
Kare 900 900 984 4.44
Yayvan 450 2055 984 5.42
www.gurson.com.tr
Gürültünün Oluştuğu Frekansın Belirlenmesinin Enerji Tasarrufu ve İlk Yatırıma Etkisi
• 2000 ve 4000Hz ortalama oktav band frekanslarında, 25mm ve 50mm izolasyonlu havalandırma kanallarında ses yutum değerleri aynıdır.
48www.gurson.com.tr
Gürültünün Oluştuğu Frekansın Belirlenmesinin Enerji Tasarrufu ve İlk Yatırıma Etkisi
Kanal Ebatı
25mm Camyünü İzoleli Kanal Ses Yutum Değeri, dB/m
50mm Camyünü İzoleli Kanal Ses Yutum Değeri, dB/m
Oktav Merkez Band Frekansı, Hz Oktav Merkez Band Frekansı, Hzmmxmm 125 250 500 1000 2000 4000 125 250 500 1000 2000 4000
150x150 0.6 1.5 2.7 5.8 7.4 4.3 0.8 2.9 4.9 7.2 7.4 4.3150x250 0.5 1.2 2.4 5.1 6.1 3.7 0.7 2.4 4.4 6.4 6.1 3.7150x300 0.5 1.2 2.3 5.0 5.8 3.6 0.6 2.3 4.2 6.2 5.8 3.6150x460 0.5 1.0 2.2 4.7 5.2 3.3 0.6 2.1 4.0 5.8 5.2 3.3
49
150x460 0.5 1.0 2.2 4.7 5.2 3.3 0.6 2.1 4.0 5.8 5.2 3.3300x300 0.4 0.8 1.9 4.0 4.1 2.8 0.5 1.6 3.5 5.0 4.1 2.8300x460 0.3 0.7 1.7 3.7 3.5 2.5 0.4 1.4 3.2 4.6 3.5 2.5300x610 0.3 0.6 1.7 3.5 3.2 2.3 0.4 1.3 3.0 4.3 3.2 2.3300x910 0.3 0.6 1.6 3.3 2.9 2.2 0.4 1.2 2.9 4.1 2.9 2.2460x460 0.3 0.6 1.6 3.3 2.9 2.2 0.4 1.2 2.9 4.1 2.9 2.2460x710 0.2 0.5 1.4 3.0 2.4 1.9 0.3 1.0 2.6 3.7 2.4 1.9460x910 0.2 0.5 1.4 2.8 2.2 1.8 0.3 0.9 2.5 3.5 2.2 1.8460x1370 0.2 0.4 1.3 2.7 2.0 1.7 0.3 0.8 2.3 3.3 2.0 1.7760x760 0.2 0.4 1.2 2.5 1.8 1.6 0.2 0.8 2.2 3.1 1.8 1.6760x1140 0.2 0.3 1.1 2.3 1.6 1.4 0.2 0.7 2.0 2.9 1.6 1.4760x1520 0.2 0.3 1.1 2.2 1.4 1.3 0.2 0.6 1.9 2.7 1.4 1.3760x2290 0.1 0.3 1.0 2.1 1.3 1.2 0.2 0.5 1.8 2.6 1.3 1.2
www.gurson.com.tr
Gürültünün Oluştuğu Frekansın Belirlenmesinin Enerji Tasarrufu ve İlk Yatırıma Etkisi
• Kanal ebatları arttıkça izolasyonların ses yutum değerleri de azalmaktadır.
Kanal Ebatı25mm Camyünü İzoleli Kanal Ses Yutum Değeri, dB/m
Ortalama Oktav Band Frekansı, Hzmmxmm 125 250 500 1000 2000 4000
150x150 0.6 1.5 2.7 5.8 7.4 4.3
50
910x1830 0.1 0.3 1.0 2.0 1.2 1.2Ses YutumAzalış Oranı
-500% -400% -170% -190% -517% -258%
Kanal Ebatı50mm Camyünü İzoleli Kanal Ses Yutum Değeri, dB/m
Ortalama Oktav Band Frekansı, Hzmmxmm 125 250 500 1000 2000 4000
150x150 0.8 2.9 4.9 7.2 7.4 4.3910x1830 0.2 0.5 1.8 2.5 1.2 1.2Ses Yutum Azalış Oranı
-300% -480% -172% -188% -517% -258%
www.gurson.com.tr
Gürültünün Oluştuğu Bölümün Belirlenmesinin Enerji Tasarrufu ve İlk Yatırıma Etkisi
• Gürültü üretimi incelendiğinde yuvarlak kanallar dikdörtgenkanallara göre daha büyük hızlarda hava taşıyabilirler. Busayede, yuvarlak kanalları dikdörtgen kanallara kıyasla dahadüşük ebatlarda tasarlamak mümkündür.
Tasarım RC Maksimum Hava Hızı, m/s
51
Kanal YerleşimiTasarım RC
(N)
Maksimum Hava Hızı, m/sDikdörtgen
KanalYuvarlak
Kanal
Şaft içerisinde veya asma tavan arasında
45 17.8 25.435 12.7 17.825 8.6 12.7
Asma akustik tavan arasında
45 12.7 22.935 8.9 15.225 6.1 10.2
Mahal içerisinden geçen kanalda
45 10.2 19.835 7.4 13.225 4.8 8.6
www.gurson.com.tr
Akustik İzolesiz Kanallarda Ses Yutumu
Kanal Ebatı
P/A İzolesiz Kanalda Ses Yutum
Değerleri, dB/m
Oktav Merkez Band Frekansı, Hz
52
Oktav Merkez Band Frekansı, Hz mmxmm 1/mm 63 125 250 >250
150x150 0.26 0.98 0.66 0.33 0.33 305x305 0.13 1.15 0.66 0.33 0.20 305x610 0.1 1.31 0.66 0.33 0.16 610x610 0.07 0.82 0.66 0.33 0.10 1220x1220 0.03 0.49 0.33 0.23 0.07 1830x1830 0.02 0.33 0.33 1.60 0.07
www.gurson.com.tr
SONUÇLAR
• Optimum susturucu seçiminin yapıldığı sistemlerde ilkyatırım maliyetlerinde %1.5’ten %6.7’ye kadar değişenoranlarda azalma irdelenmiştir.
• Optimum susturucu seçiminin yapıldığı sistemlerde işletmegiderlerinde %24’ten %88’e kadar değişen oranlarda azalmagözlenmiştir.
• 250Hz ile 4000Hz arasındaki frekanslarda akustik• 250Hz ile 4000Hz arasındaki frekanslarda akustikizolasyonun ses yutumunda etkili olduğu, buna rağmendüşük frekanslarda akustik izolasyonun, izolasyon kalınlığınabağlı olarak, ses yutumunda önemli bir etkisinin olmadığıtespit edilmiştir.
• Aynı eş değer çapa sahip yayvan kanallar, kareye yakınkesite sahip kanallara oranla daha fazla ses yutmaktadır.
53www.gurson.com.tr
SONUÇ
• 2000Hz ile 4000Hz arasında 25mm ve 50mm izolasyonasahip kanalların aynı ses yutum değerlerine sahipolduğu tespit edilmiştir.
• Yuvarlak kanalların dikdörtgen kanallara göre dahayüksek hızlarda, aynı akustik konfor parametreleriniyüksek hızlarda, aynı akustik konfor parametrelerinisağlayarak tasarım yapılmasına imkan verdiği tespitedilmiştir.
• Kanal boyutunu büyütmenin ses yutumunu da azalttığıbelirlenmiştir.
• Akustik izolasyon kalınlıklarının kanal boyutlarına dikkatedilerek tasarlanması gerekliliği belirlenmiştir.
54www.gurson.com.tr
www.gurson.com.tr
TEŞEKKÜRLER,
SORU ve GÖRÜŞLERİNİZİ BEKLİYORUZ.SORU ve GÖRÜŞLERİNİZİ BEKLİYORUZ.
Orhan Gürson
55