1Ders Kitapları

Hazırlayan: Yrd. Doç Dr. Selami YANGIN

Neler üzerine konuşacağız? 1. Kitap nedir?1. Kitap nedir?

2. Ders kitapları nedir ?2. Ders kitapları nedir ? 3. Ders kitaplarının konusu nasıl olmalıdır ?3. Ders kitaplarının konusu nasıl olmalıdır ? 4. Kitaplar hangi ölçütlere göre incelenir ?4. Kitaplar hangi ölçütlere göre incelenir ? 5. Ders kitabı değerlendirme ölçütleri nelerdir ?5. Ders kitabı değerlendirme ölçütleri nelerdir ?

2Ders Kitapları

Hazırlayan: Yrd. Doç Dr. Selami YANGIN

Dikkatli bir kişi, yemeklere daha fazla garnitür veya malzeme konduğunu, pahalı arabalardaki aksesuar fazlalığını, lüks bir salonun ışıklandırılmasının ne kadar iyi olduğunu fark edebilir. Bu eklemeler sayesinde onların değer kazandığını anlar. Aynı kural bir dersin öğretimi içinde geçerlidir.

3Ders Kitapları

Görsel AraçlarKitaplar

Yazı Tahtaları

ResimlerEşyalar/Modeller

Grafikler

Projektörlü Araçlar

İşitsel AraçlarRadyoTeypSes BantlarıSes CD leri

Görsel ve İşitsel Araçlar

Film Makinesi

Kapalı Devre TelevizyonTV+Video

Eğitimde Kullanılan AraçlarınSınıflandırılması

Teknoloji Destekli AraçlarAudio Text

Teletext

Telekonferans

Videotext

Audiokonferans

Bilgisayar+Projeksiyon cihazı

Videokonferans

4Ders Kitapları

Kitaplar

Ders Kitapları

Görsel Araçlar

Alıştırma Kitapları

Öğretmen Kitapları

Kaynak Kitaplar

5Ders Kitapları

Hazırlayan: Yrd. Doç Dr. Selami YANGIN

6Ders Kitapları

Kitap nedir ?

“Dikilmiş ya da ciltli olarak bir araya getirilmiş basılı yapraklar bütünü”dür” (MEYDAN LAROUSSE)

“Kapakları dışında en az 49 sayfa olan ve süreli niteliği bulunmayan basılmış yayın” (UNESCO)

Dağıtım için tasarlanmış, kolay taşınabilmesi için hafif ve dayanıklı malzemelerden üretilmiş, belirli bir sayfa sayısının üzerinde, yazılı (ya da basılı) bir metin olarak tanımlanabilir. Amacı, bilgiyi duyurmak, yorumlamak, korumak ve aktarmaktır.

7Ders Kitapları

Ders Kitabı nedir?

Bir derste kullanılan ve dersin geliştirilmesine esas oluşturan kitap anlatılmaktadır. Ders kitabı, belli bir dersin (Matematik, Türkçe, Fizik vb) öğretimi için ve belli bir düzeydeki (İlköğretim 1, lise 2 gibi) öğrencilere yönelik olarak yazılan; içeriği öğretim programına uygun olan, incelemesi yapılmış ve onaylanmış temel kaynaktır.

Sürekliliği, doğruluğu, değişkenliği tartışılabilen bir olgu olan bilginin yanı sıra görsel, olgusal, ussal ve zihinsel kazanımların toplamıdır.

8Ders Kitapları

KİTAPLAKİTAPLARR Sınıfta kullanılan görsel öğretim araçlarının başında gelir.Sınıfta kullanılan görsel öğretim araçlarının başında gelir.

Eğitimde kitap kullanmanın amacı bilgiyi duyurmak, aktarmak, Eğitimde kitap kullanmanın amacı bilgiyi duyurmak, aktarmak, yorumlamak, korumaktır.yorumlamak, korumaktır.

Yararlanılan kitapları sayarsak: Ders kitapları, yardımcı ders Yararlanılan kitapları sayarsak: Ders kitapları, yardımcı ders kitapları, alıştırma ve test kitapları, öğretmen kılavuz kitapları, kitapları, alıştırma ve test kitapları, öğretmen kılavuz kitapları, ünite el kitabı, ansiklopediler, sözlükler, hikaye kitapları gibi.ünite el kitabı, ansiklopediler, sözlükler, hikaye kitapları gibi.

Ders kitabını kullanmayı gerekli kılan nedenler:Ders kitabını kullanmayı gerekli kılan nedenler: -organizasyon -organizasyon -ders kitabı bir öğretim aracıdır.-ders kitabı bir öğretim aracıdır. -rahatlık-rahatlık -öğrenci değerlendirmesi-öğrenci değerlendirmesi

9Ders Kitapları

Ders Kitaplarının YararlarıDers Kitaplarının Yararları

Ekonomiktir,Ekonomiktir, Bireysel öğrenmeye elverişlidir,Bireysel öğrenmeye elverişlidir, Öğrenmeyi yapısallaştırır,Öğrenmeyi yapısallaştırır, Taşınması kolaydır,Taşınması kolaydır, Başka araçlarla birlikte kullanılabilir,Başka araçlarla birlikte kullanılabilir,

Ders Kitapları 10

Ders Kitabının AvantajlarıEkonomiktir.Öğrenmeyi bireyselleştirir.Öğretimi yapısallaştırır.Kitaplar başka araçlarla birlikte kullanılabilir.Öğretmenin en iyi yardımcılarıdır.Çok miktarda bilgiyi etkili bir şekilde sunarlar. Belli bir Belli bir konuda herkesin anlayabileceği, bir örnek ve ortak bilgi konuda herkesin anlayabileceği, bir örnek ve ortak bilgi kaynağı oluşturur.kaynağı oluşturur.Belli bir düzende hazırlandıkları için, dersin planı kitabın akışına göre hazırlanabilir.Öğrencilerin derse ve konuya güdülenmesini sağlar.

11Ders Kitapları

Ders Kitaplarının SınırlılıklarıDers Kitaplarının Sınırlılıkları Bilgiler kısa sürede eskiyip kullanılmayabilir.Bilgiler kısa sürede eskiyip kullanılmayabilir. Sınıfta tek kaynak olarak kullanılmamalı, çünkü Sınıfta tek kaynak olarak kullanılmamalı, çünkü

diğer görsel araçlar ihmal edilir.diğer görsel araçlar ihmal edilir. Nitelikli ders kitabı seçmek zaman alır.Nitelikli ders kitabı seçmek zaman alır. Bilgiler ana hatlarıyla aktarılır.Bilgiler ana hatlarıyla aktarılır. Öğretimi, kendi ekseni etrafındadır.Öğretimi, kendi ekseni etrafındadır. Bilgiler direkt olarak sunulmamalı, aksi takdirde Bilgiler direkt olarak sunulmamalı, aksi takdirde

ezbercilik artar ve ayrıca tek bir kitap ezbercilik artar ve ayrıca tek bir kitap izlenmemelidir.izlenmemelidir.

Dar alanda birçok kavram iletilir.Dar alanda birçok kavram iletilir.

12Ders Kitapları

Ders Kitabının DezavantajlarıTeknoloji içerikli bilgilere dayanan kitaplar kısa sürede kullanılmaz hale gelebilir, içerdiği bilgiler eskiyebilir.

Sınıfta öğretmen tarafından tek kaynak olarak kabul ediliyorsa, diğer görsel-işitsel araçların kullanımı ihmal edilir.

İyi bir kitabın seçimi zordur, zaman alır.

Kitap, amaçların yazımı için bir araç olarak kabul edilmektedir, oysa kitaplar daha önce belirlenmiş amaçlara göre seçilmelidir.

Sürekli tek bir kitabın izlenmesi, alandaki diğer değerli kitapların gözden kaçmasına neden olabilir.

Bilgiyi tek yönlü sunarlar. Tekdüze sunuş biçimi öğrencide düşünmeyi engeller, ezberciliği arttırır.

Bilgiyi yüzeysel sunar, ana hatlarıyla verir.

Öğretimi kendi etrafında koşullandırır.

13Ders Kitapları

Öğretmenlerin, öğretim yılı başında zümre öğretmenleriyle bir araya gelerek okutacakları ders kitabını seçmeleri gerekmektedir.

Seçilecek olan kitabın, MEB Talim ve Terbiye Kurulu tarafından kabul edilmiş olması ve Tebliğler dergisinde yayınlanmış olması gerekmektedir.

Kitap seçimi yaparken, öğretim programlarında yer alan konuları içermesi ve programda belirlenen hedef ve davranışları gerçekleştirici nitelikte olması gerekir.

14Ders Kitapları

Ders kitabı değerlendirme/seçme Ders kitabı değerlendirme/seçme ölçütleri nelerdir ?ölçütleri nelerdir ?

Ders Kitabı Değerlendirme/Seçme

Ölçütleri

FizikselGörünüm

GenelGörünüm

İçerik

Kelime veCümleYapısı

Alıştırmave

Değerlendirme

15Ders Kitapları

KİTAP SEÇİMİ VE KİTAP SEÇİMİNDE KULLANILAN ÖLÇÜTLER

Bu ölçütler üçe ayrılır:Biçimsel görünümBilimsel görünümDil ve anlatım

16Ders Kitapları

Biçimsel Görünüm

Genel görünüm:

Ders kitabı beraberinde olması gerekli olan diğer kitap ve araç-gereci de içermelidir. Kitaplar genelde alıştırma, test ve öğretmen kitaplarıyla desteklenmelidir

Fiziksel görünüm:

Ders kitabını kapağı, boyutları, hacmi; öğrencilerin düzeyine göre değerlendirilmelidir.

17Ders Kitapları

İçerik ÇeşitleriBiçimsel içerik (Kitapta somut bir biçimde yer alan resimler vs.)

Simgesel içerik (Her alanın kendine özgü simgeleri, formülleri ve bazı özel kavramları mevcuttur)

Semantik içerik (Bilgiler sözcük, cümle ve paragraflar şeklinde aktarılır)

Davranışsal içerik (Sözel olmayan, jest ve mimiklerle aktarılan bilgidir)

Betimsel içerik (Gözlemi yapılabilen ya da sayılabilen olayların dile getirilmesidir.

Normatif içerik (Kitabın kapsamı dışında öğretmenin özel tercihleri, kendi seçtiği, tavsiye ettiği konular)

18Ders Kitapları

Bilimsel İçerik

Kitapta yer alan metinlerin bilimsel açıdan incelenmesi,

bilimsel hataların olmaması,

program hedefleriyle tutarlı bilgi ve becerilerin aktarılması önemlidir.

Konular günlük hayatla bağlantılı olmalı ve öğrencilerin düzeylerine uygun olmalıdır.

Ders kitabının bilimsel hazırlanan içeriğinin işlevsel olabilmesi için yeterli şart onun bilimsel bir tutumla oluşturulması dır.

19Ders Kitapları

Konu alanı gerçek olan yöntemli araştırmalarla elde edilip sunulan bilimsel bilgi veya yine konu alanı gerçek olan yöntemli araştırma, düşünme, sunma biçiminde açıklanan bilgi türlerinden oluşması içeriğin bilimselliğini sağlar.

Bilimsel İçerik

20Ders Kitapları

İçerik Seçmede Ölçütler

1. Önemli olması2. İçeriğin bugünkü kültürel ve toplumsal gereksinimleri

karşılayabilmesi3. İlgi ölçütü4. Demokratik değerler ölçütü

21Ders Kitapları

Dil ve Anlatım

Anlaşılır bir dil kullanılmalı. Sözcüklerin kullanımında birlik olmalıdır. Örneğin: “veya” yerine “ya da” kullanılmışsa her yerde ya da kullanılmalıdır. “örneğin-mesela, kelime-sözcük, cümle-tümce, isim-ad, iletişim-haberleşme, eğitim programı-müfredat” gibi ikili kullanımlara yer verilmemelidir.

22Ders Kitapları

Aşağıdakilerden hangisi bir ders kitabında bulunması gereken özelliklerden birisi olamaz? (2004-KPSS)

a) Öğrenci düzeyine uygun soyutlukta, yalın ve anlaşılır bir anlatım dilinin olması.

b) Hazırlık çalışmaları, alıştırmalar ve uygulama sorularını kapsama.

c) Farklı öğretme ve öğrenme yaklaşımlarından faydalanma.

d) Konu sunumlarının çeşitli görsel uyaranlarla zenginleştirilmesi.

e) Olabildiği kadar soyut kavramlar içermesi.

KENDİMİZİ BİRAZ SINAYALIMKENDİMİZİ BİRAZ SINAYALIM!!

A

23Ders Kitapları

KENDİMİZİ BİRAZ SINAYALIMKENDİMİZİ BİRAZ SINAYALIM!!Ders kitapları öğretim programlarına uygun olarakhazırlanır ve programın içeriğini yansıtır. Öğretmen, konunun eğitimini almış biri olarak ders kitaplarını incelemeli ve değerlendirmelidir. (2008)

Öğretmenler ders kitaplarını incelerken, öncelikle aşağıdaki ölçütlerden hangilerini dikkate alırlar?A) Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiler içermesiniB) Çeşitli görsellerle ve örneklerle zenginleştirilmesiniC) Bilimsel ve akademik bir dille yazılmış olmasınıD) Konunun soyut boyutlarına yer vermesiniE) Belli bir öğretme-öğrenme yaklaşımıyla yazılmış olmasını.