SVTH: Nguyễn Thị ChiPhạm Minh ThuậnHồ Thị HuệTrần Thị Thúy Quyên

GVHH: Lê Tuấn

CAOLÃNH, 2012

1. Hệ phần mềm xây dựng thư viện số Greenstone

1.1 Giới thiệu Greenstone

1.2 Ứng dụng của Greenstone

1.3 Tính năng của Greenstone

1.4 Ưu, khuyết điểm của Greestone

1.5 Cài đặt Greenstone

2. Kết luận

2

Greenstone Digital Library Software

Phần mềm nguồn mở là những phần mềm được cung cấp dưới

cả dạng mã và nguồn, không chỉ là miễn phí về giá mua mà

chủ yếu là miễn phí về bản quyền: người dùng có quyền sửa

đổi, cải tiến, phát triển, nâng cấp theo một số nguyên tắc

chung qui định trong giấy phép phần mềm nguồn mở, chẳng

hạn General Public Licence - viết tắt là GPL mà không cần xin

phép ai, điều mà họ không được phép làm đối với các phần

mềm nguồn đóng (tức là phần mềm thương mại).

4

Greenstone không phải là thư viện số

Greenstone là phần mềm dùng để xây dựng, phát hành và

truy cập tới các bộ sưu tập số của thư viện số

Greenstone cung cấp một phương pháp mới để tổ chức và

xuất bản thông tin trên mạng nội bộ, Internet hay

CD-ROM

5

Greenstone là phần mềm mã nguồn mở, có thể được sử

dụng tự do và miễn phí.

Tuân theo GNU General Public License

Website: http://www.greenstone.org

6

Quá trình phát triển

Kết quả của Dự án Thư viện số New Zealand tại trường

Đại học Waikato, NZ

Được triển khai và phân phối với sự hợp tác của hai tổ

chức UNESCO và Human Info NGO

Mục đích

Hỗ trợ các tổ chức như trường đại học, viện nghiên cứu,

trung tâm thông tin, tổ chức chính phủ, phi chính phủ, phi

lợi nhuận tạo ra các loại thông tin có thể được truy cập

trực tuyến

7

Greenstone có giao diện đơn giản và

thân thiện với màu xanh lá cây đặc trưng;

ngôn ngữ giao tiếp mặc định là tiếng Anh.

có thể chuyển đổi giao diện của nó

sang ngôn ngữ bạn cần.Từ cửa sổ chính

của greenstone, bạn nhấn chuột trái vào

biểu tượng thuộc tính và sau đó lựa chọn

ngôn ngữ hiển thị, xong nhấn enter, lập tức

giao diện hiển thị ngôn ngữ bạn chọn.

8

9

10

Tạo lập, tổ chức và quản lý bộ sưu tập số:

◦ Xây dựng kho tài liệu phục vụ nghiên cứu, học tập

◦ Đóng gói thông tin theo chuyên đề phục vụ dịch vụ cung

cấp thông tin chọn lọc (SDI)

◦ Lưu trữ và quản lý công văn, tài liệu nội bộ

◦ Xây dựng các bộ sưu tập của các bảo tàng, trung tâm lưu

trữ

11

Được sử dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới:

Hoa Kỳ, Australia, New Zealand, Nga

Sử dụng rộng rãi tại các trường đại học: University of

Chicago, Lehigh University, Đại học Quốc gia TP.HCM

Được dịch ra hơn 40 ngôn ngữ: Anh, Nga, Pháp, Tây Ban

Nha, Trung Quốc, Ả rập … trong đó có tiếng Việt

12

• Association of Indian Labour Historians, Delhi

• Auburn University, Alabama • California University at Riverside • Chicago University Library • Detroit Public Library • Gresham College, London • Hawaiian Electronic Library • Illinois Wesleyan University • Indian Institute of Management • Kyrgyz Republic National Library • LeHigh University, Pennsylvania • Mari El Republic, Russia • National Centre for Science

Information, Bangalore, India • Netherlands Institute for Scientific

Information Services • New York Botanical Garden • Peking University Digital Library

• Philippine Research Education and Government Information Network

• Secretary of Human Rights of Argentina

• Slavonski Brod Public Library, Slovenia

• State Library of Tasmania • Stuttgart University of Applied

Sciences • Texas A&M University Center for

the Study of Digital Libraries • University of Illinois • University of North Carolina ibiblio

project • Vietnam National University • Vimercate Public Library, Milan,

Italy • Washington Research Library

Consortium • Welsh Books Council

13

Yêu cầu phần mềm

Giao diện

Hỗ trợ đa ngôn ngữ

Quy mô bộ sưu tập

Khả năng tương thích các chuẩn

Khả năng tìm kiếm

Hỗ trợ đa phương tiện

Khả năng phát hành bộ sưu tập

Tùy biến bộ sưu tập

14

Hệ điều hành: WINDOWS, LINUX

Máy chủ Apache Web Server, IIS

Trình duyệt Internet Explorer, hay Netscape Navigator

15

Greenstone cung cấp khả năng truy cập rộng rãi vào các bộ sưu tập thông qua một giao diện trình duyệt Web chuẩn

16

Các bộ sưu tập trong thư

viện số

Ngoài ra, Greenstone còn cung cấp giao diện thủ thư (GLI) cho phép thu thập, chỉnh sửa và tạo bộ sưu tập số

17

Greenstone hỗ trợ nhiều ngôn ngữ khác nhau:

◦ 4 ngôn ngữ chính: Anh, Pháp, Nga, Tây Ban Nha

◦ Các ngôn ngữ đã hoàn chỉnh: Trung, Việt, Ba Lan, Bồ Đào

Nha, Thái Lan, v.v…

◦ Một số ngôn ngữ đang được biên dịch

Unicode được dùng để hỗ trợ chuyển đổi ngôn ngữ. Có thể

tạo chỉ mục cho các ngôn ngữ khác nhau

18

19

20

21

Các bộ sưu tập có thể chứa hàng nghìn đến hàng triệu tài

liệu

Thời gian tạo bộ sưu tập tùy thuộc vào quy mô, kích thước

của bộ sưu tập, có thể kéo dài từ vài phút đến vài ngày

Có thể nén bộ sưu tập để giảm kích thước tệp tin văn bản

và chỉ mục

22

Sử dụng metadata: Tạo các điểm truy cập từ metadata.

Có thể gán metadata cho mỗi tài liệu hoặc một phần tài liệu

Tương thích Z39.50 hỗ trợ việc truy cập máy chủ bên ngoài

Người dùng bên ngoài cũng có thể truy cập vào Greenstone

thông qua giao thức Z39.50

23

24

Tìm kiếm toàn văn linh hoạt

Có thể tìm theo các điểm truy cập (trường)

Ví dụ: tác giả, chủ đề, ngày tháng, v.v…

Duyệt theo các danh mục tác giả, nhan đề tài liệu, đề mục,

ngày tháng

Duyệt theo cấu trúc phân cấp

25

Hỗ trợ nhiều định dạng tệp tin: doc, pdf, html, xml

Hỗ trợ nhiều loại hình tài liệu khác nhau: văn bản, hình

ảnh, âm thanh, video

Có khả năng tạo các bộ sưu tập theo loại hình xuất bản:

tạp chí điện tử, e-book

26

Bộ sưu tập số có thể được phát hành trên mạng nội bộ,

Internet hoặc xuất ra đĩa CD-ROM tự khởi động cài đặt

Quá trình phát hành bộ sưu tập đơn giản và thuận tiện

27

Greenstone là phần mềm mã nguồn mở cho phép người

dùng có thể tự do chỉnh sửa chương trình cho phù hợp với

nhu cầu sử dụng của mình

Có thể tùy biến giao diện, cấu hình các thuộc tính của bộ

sưu tập

28

Truy cËp réng r·i. Bộ sưu tập được truy cËp qua mét tr×nh duyÖt Web chuÈn.

§a hÖ (cã thÓ sö dông trªn nhiÒu hÖ ®iÒu hµnh). Bé sưu tập cã thÓ ch¹y trªn Windows, Unix/ Linux vµ Mac OS-X.

Hướng siêu d÷ liÖu. C¸c chØ sè lướt t×m được t¹o nªn tõ c¸c siªu d÷ liÖu. C¸c siªu d÷ liÖu cã thÓ kÕt hîp víi mçi tµi liÖu hoÆc mét phÇn cña tµi liÖu.

29

§a ng«n ng÷. Unicode được dïng ®Ó hç trî viÖc chuyÓn ®æi ng«n ng÷. ChØ môc riªng biÖt cã thÓ t¹o ra cho nh÷ng ng«n ng÷ kh¸c nhau.

Thang ®é (Scale) lín. Nh÷ng bé sưu tËp chøa hµng triÖu tµi liÖu, nhiÒu Gigabytes cã thÓ được t¹o ra. T×m kiÕm toµn v¨n nhanh chãng. Cã thÓ nÐn ®Ó gi¶m kÝch thướt v¨n b¶n vµ c¸c chØ sè được g¾n kÌm.

30

Tương thÝch Z39.50. Giao thøc Z39.50 hç trî viÖc truy cËp m¸y chñ bªn ngoµi còng như giíi thiÖu bé sưu tËp Greenstone cho người sö dông bªn ngoµi.

- T×m kiÕm linh ho¹t. Người dïng cã thÓ t×m toµn v¨n tµi liÖu víi nh÷ng chØ sè liªn kÕt thÝch hîp.

- lướt t×m linh ho¹t. Ngoµi kh¶ n¨ng t×m kiÕm theo c¸c thuéc tÝnh ®· đÞnh, người dïng cã thÓ lướt t×m theo quy ®Þnh cña viÖc thiÕt kÕ như: danh môc t¸c gi¶, chñ ®Ò, tõ kho¸, n¨m xuÊt b¶n cña tµi liÖu,...

31

Tải chương trình Greenstone Truy cập vào địa chỉ:

http://www.greenstone.org Nháy chuột vào mục “download”

32

33

Chän Save ®Ó l­u tÖp tin trªn m¸y tÝnh

Xác định thư mục lưu tệp tin và chọn lệnh Save để bắt đầu quá trình tải tệp tin cài đặt Greenstone

34

Yêu cầu về hệ thống

Máy tính Pentium IV

RAM tối thiểu là 128 MB

Hệ điều hành: Windows XP

Phần mềm Microsoft Word

Phần mềm Acrobat Reader

Bộ phông tiếng Việt: Unikey hoặc Vietkey

Phần mềm JAVA

35

Greenstone chạy trên nền Java platform, có thể tải về từ

địa chỉ: http://www.microsoft.com

Cần thiết cài đặt Java trước khi cài đặt Greenstone

36

Cài đặt phần mềm JAVA• Nhắp chuột vào biểu tượng của chương trình:

J2re-1_4_2_07-windows-i586-p. exe• Khi chương trình thông báo InstallShield Wizard với

Licence Agreement thì chọn YES• Chương trình cho phép lựa chọn Setup Type: lựa chọn

TYPICAL• Kích chuột vào NEXT để chương trình tiếp tục cài đặt• Chương trình sẽ tự động chạy và kết thúc

37

Chọn ngôn ngữ hiển thị: English – French – Russian – Spanish

38

39

Chọn Next

Chọn thư mục cài đặt, sau đó nháy Next

40

Chọn Next

Chọn cách cài đặt

41

Chọn cách cài đặt, sau đó chọn Next

Local Library: Chạy trên máy tính cá nhân hoặc mạng nội bộ

Source Code: Chỉ tiến hành cài mã nguồn

Custom: Cho phép tùy chọn các bước cài đặt

42

43

44

45

46

47

Khi hộp thoại xuất hiện, nháy chuột vào nút “Enter Library”

48

49

Cài đặt giao diện tiếng Việt: mục đích để khi khởi động

chương trình có giao diện bằng tiếng Việt

Mở tệp tin main.cfg trong thư mục c:\program

files\greenstone\etc bằng chương trình Notepad hoặc

Wordpad

Sửa lại dòng lệnh

cgiarg shortname = l argdefault = en

thành dòng

cgiarg shortname = l argdefault = vi

50

51

Thư viện số thật sự đưa chúng ta vào kỷ nguyên mới của nghề thư viện. Greenstone là một trong những công cụ của thư viện số, tất nhiên nó không là tất cả, nhưng với ưu thế là một phầm mềm chi phí thấp, dễ sử dụng, dễ chuyển đổi, dễ chỉnh sửa, đa ngôn ngữ, có khả năng phát tr iển trên tòan cầu với sự hỗ trợ phát tr iển và phân phối của các tổ chức nổi t iếng như UNESCO và Humam Info NGO.

52

Mặt khác, sử dụng phần mềm được chuẩn hóa cao như Greenstone sẽ giúp chúng ta nhanh chóng làm quen với các chuẩn mực thư viện quốc tế, từ đó nâng cao khả năng l iên thông và hội nhập với các thư viện trong nước và trên tòan cầu.

Những điều đó cho thấy sử dụng Greenstone rất là thuận lợi khi tất cả chúng ta đều mới bắt đầu làm quen với thư viện số.

53

KẾT THÚC!

TRÂN TRỌNG CÁM ƠN!

54