Health at a Glance

Thailand, 2016

ส�ำนักนโยบำยและยุทธศำสตร์ ส�ำนักงำนปลัดกระทรวง กระทรวงสำธำรณสุข

บรรณาธิการ

นพ.พงศธร พอกเพิ่มดี

ผู้จัดท�า

1. นำยแพทย์จักรรัฐ พิทยำวงศ์อำนนท ์

2. แพทย์หญิงมำนิตำ พรรณวด ี

3. นำยแพทย์ชนินันท์ สนธิไชย

4. นำงสำวรวิวรรณ์ จำรุพรประสิทธิ์

5. นำงสำวอำรี สุทธิอำจ

6. นำงเบญญำภำ ศิริรัตน์

7. นำงสำวมยุรี ด�ำรงชำติ

8. นำงสำวภัทรพร อิ่มจิตร

Website: bps.moph.go.th

จัดท�ำโดย ส�ำนักนโยบำยและยุทธศำสตร์ ส�ำนักงำนปลัดกระทรวง กระทรวงสำธำรณสุข

Health at a Glance

Thailand

2016

ค�าน�า

กระทรวงสำธำรณสุขได้จัดท�ำแผนยุทธศำสตร์ชำติด้ำนสำธำรณสุขระยะ 20 ปี ตำมนโยบำยของรัฐบำล เพื่อ

รองรับอนำคตที่มีควำมเป็นเมือง สังคมผู้สูงอำยุ โดยกำรพัฒนำควำมเป็นเลิศใน 4 ด้ำนได้แก่ กำรส่งเสริมและกำร

ป้องกันโรค (P&P Excellence) ระบบบริกำร (Service Excellence) กำรพัฒนำคน (people Excellence) และ

ระบบบริหำรจัดกำร (Goverment Excellence) โดยมีเป้ำหมำยให้ประชำชนสุขภำพดี เจ้ำหน้ำที่มีควำมสุข และ

ระบบสุขภำพยั่งยืน

หนังสือฉบับนี้ได้จัดท�ำขึ้นเพื่อน�ำเสนอข้อมูลพื้นฐำนส�ำหรับผู้บริหำร นักวิชำกำร ผู้ปฏิบัติและผู้สนใจทั่วไปได้

น�ำไปใช้ประโยชน์ในกำรด�ำเนินงำนด้ำนสำธำรณสุขและอื่นๆที่เกี่ยวข้อง โดยมีเนื้อหำ 3 ส่วนประกอบด้วย ปัจจัยที่ส่ง

ผลต่อระบบสุขภำพ (Driving force for health system) สภำพสุขภำพของคนไทย (Health Status) และข้อมูล

ประกอบกำรจัดท�ำกรอบยุทธศำสตร์กระทรวงสำธำรณสุข (4 Excellence Strategy)

ในกำรนี้ ขอขอบพระคุณหน่วยงำนต่ำงๆที่เกี่ยวข้องในกำรสนับสนุนข้อมูลส�ำหรับกำรจัดท�ำหนังสือฉบับนี้

ส�ำเร็จไปด้วยดี และหวังเป็นอย่ำงยิ่งว่ำหนังสือ Health at a glance Thailand 2016 จะเป็นประโยชน์ในกำรด�ำเนิน

งำนด้ำนสำธำรณสุขและอื่นๆที่เกี่ยวข้องต่อไป

ปลัดกระทรวงสำธำรณสุข

สิงหำคม 2559

สารบัญ หน้า

ค�าน�า

ส่วนที่1ปัจจัยที่ส่งผลต่อระบบสุขภาพ(Drivingforceforhealthsystem) 7

1.1 สังคมผู้สูงอำยุ (Aging Society) 8

1.2 ปัจจัยที่ส่งผลต่อสุขภำพคนเมือง (Factors affecting urban health) 11

1.3 กำรเชื่อมต่อกำรค้ำ-กำรลงทุน (Conectivity of Trade and investment) 13

1.4 กำรเปลี่ยนแปลงภูมิอำกำศ (Climate Change) 18

1.5 เทคโนโลยี (Information and Communication Technology) 21

ส่วนที่2สถานะสุขภาพคนไทย(HealthStatus) 24

2.1 กำรสูญเสียปีสุขภำวะ (DALYs) อำยุคำดเฉลี่ยเมื่อแรกเกิด (Life Expectancy at Birth)

อำยุคำดเฉลี่ยของปีสุขภำวะ (Health Adjusted Life Expectancy ) 25

2.2 อัตรำตำยจำกโรคที่ส�ำคัญ 27

2.3 อัตรำตำยมำรดำ (Maternal Mortality Ratio: MMR) 29

อัตรำทำรกตำย (Infant Mortality Rate: IMR) 29

อัตรำกำรตำยเด็กต�่ำกว่ำ 5 ปี (Under 5 Mortality Rate: U5MR) 30

2.4 อัตรำป่วยจำกโรคที่ส�ำคัญ 31

2.5 โรคติดต่ออุบัติใหม่ 32

ส่วนที่3กรอบยุทธศาสตร์20ปี(4ExcellenceStrategies) 34

3.1ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันเป็นเลิศ(Promotion&PreventionExcellence)

3.1.1 คุณภำพชีวิตคนไทยทุกกลุ่มวัย 35

3.1.2 ควำมปลอดภัยด้ำนอำหำร 39

3.1.3 กำรบริหำรจัดกำรด้ำนสิ่งแวดล้อม 40

3.2บริการเป็นเลิศ(ServiceExcellence)

3.2.1 กำรพัฒนำระบบกำรแพทย์ปฐมภูมิ 43

3.2.2 กำรพัฒนำระบบบริกำรสุขภำพ 44

3.2.3 กำรพัฒนำกำรแพทย์ฉุกเฉิน 46

3.2.4 ศูนย์ควำมเป็นเลิศทำงกำรแพทย์ 47

3.2.5 ศูนย์กลำงสุขภำพนำนำชำติ 48

หน้า

3.3บุคลากรเป็นเลิศ(PeopleExcellence)

3.3.1 กำรผลิตและกำรพัฒนำก�ำลังคน 49

3.3.2 งบประมำณ 51

3.3.3 อุปกรณ์ทำงกำรแพทย์และกำรกระจำย 52

3.4บริการจัดการเป็นเลิศด้านธรรมาธิบาล(GovernanceExcellence)

3.4.1. ระบบหลักประกันสุขภำพ 54

3.4.2 ควำมมั่นคงด้ำนยำและเวชภัณฑ์และกำรคุ้มครองผู้บริโภค 59

ส่วนที่ 1ปัจจัยที่ส่งผลต่อระบบสุขภาพ

สังคมผู้สูงอายุ (Aging Society)

ปัจจัยที่ส่งผลต่อสุขภาพคนเมือง

(Factors affecting urban health)

การเชื่อมต่อการค้า-การลงทุน

(Conectivity of Trade and investment)

การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ (Climate Change)

เทคโนโลยี

(Information and Communication Technology)

(Driving force for health System)

8

สังคมผู้สูงอาย ุ(Aging Society)

การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ

ประเทศไทยได้ก้าวเข้าสู่สังคม

ผู้สูงอายุ(Aging Society)ตามค�า

นิยามขององค์การสหประชาชาติ

ที่แบ่งระดับสังคมผู้สูงอายุเป็น

3 ระดับดังนี้

ระดับการก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูง

อายุ (Aging Society) 10%

ของประชากรทั้งประเทศ

ระดับสังคมผู้สูงอายุโดย

สมบูรณ์ (Aged Society) 20%

ของประชากรทั้งประเทศ

ระดับสังคมผู้สูงอายุอย่างเต็ม

ที่ (Super-aged Society)

มากกว่า 20% ของประชากรทั้ง

ประเทศ

หน่วย 1:1000

10,783 (16.50%)

12,622 (19.12%)

17,578 (26.56%)

20,519 (32.12%)

ปี 2559

ปี 2563

ปี 2573

ปี 2583

การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ภาระค่าใช้จ่ายในกลุ่มผู้สูงอายุ

ปัญหาของผู้สูงอายุด้านสุขภาพปัญหาของผู้สูงอายุด้านสังคม

ที่มา: ส�านักคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

9

ภาระค่าใช้จ่ายในกลุ่มผู้สูงอายุ

ที่มา: ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงทางประชากรในประเทศไทย

ส�านักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และ UNFPA

ปัญหาของผู้สูงอายุด้านสังคม

2557

2554

2550

2545

2537

8.7

8.6

7.7

6.3

3.6

ผู้สูงอายุที่อยู่คนเดียว (ร้อยละ)

รวม

80+

70-79

60-69

ชาย 2.8

ชาย 3.7

ชาย 3.0

ชาย 2.6

หญิง 6.1

หญิง 7.0

หญิง 6.7

หญิง 5.6

ภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ (ร้อยละ)

ที่มา: การส�ารวจผู้สูงอายุในประเทศไทย, ส�านักงานสถิติแห่งชาติ

กลุ่มอายุ

2552 2558

82%

29%

84%

31%

ด้านสุขภาพทั้งหมด ด้านสุขภาพทั้งหมด

10

ปัญหาของผู้สูงอายุด้านสุขภาพ

(อัตราผู้ป่วยในต่อประชากรแสนคน)

2556 2557 2558

โรคหลอดเลือดสมอง

โรคหัวใจ

โรคมะเร็ง

โรคหัวใจขาดเลือด

โรคความดันโลหิตสูง

โรคเบาหวาน

โรคอัมพาต อัมพฤกษ์

โรคสมองเสี่อม

โรคข้อเสื่อม

โรคต้อกระจก

โรคต้อหิน

1,938.03 1,787.15

6,227.25

267.45

103.67

208.33

5,178.59

8,701.52

2,447.56

2,898.22

86.23

181.64

4,829.48

8,150.88

2,233.46

2,653.21

5,805.15

149.15

2,257.24

128.20

1,849.67

236.58

ที่มา: ส�านักนโยบายและยุทธศาสตร์ ส�านักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข

ไม่รวมโรคหัวใจขาดเลือด

9,489.42

6,580.18

5,535.52

3,190.57

1,950.21

2,116.95

2,088.91

295.60

218.75

155.40

61.31

11

ปัจจัยที่ส่งผลต่อสุขภาพคนเมือง(Factors affecting urban health)

ปริมาณขยะมูลฝอยในเขตเมือง

การบริหารจัดการขยะมูลฝอย

26.19

ปี 2558

ปี 2556ปี 2557

NEWSTH

NEWSTH

ขยะมูลฝอย

ที่เกิดขึ้น

การก�าจัดอย่าง

ถูกต้องการน�าไปใช้

ประโยชน์

ขยะมูลฝอยที่ไม่ได้

รับการจัดการ

26.7726.85

7.42 7.88 8.34

5.15 4.82 4.94

14.2 13.49 13.59

ทีมา: 1. ข้อมูลการเก็บขนและก�าจัดมูลฝอยของกรุงเทพมหานคร รวบรวมข้อมูลจากส�านักสิ่งแวดล้อม กทม. 2557

2. ข้อมูลปริมาณมูลฝอยจากการเก็บขนและก�าจัดของเทศบาล เมืองพัทยา และองค์การบริหารส่วนต�าบล โดยกรมควบคุมมลพิษ

ที่มา: กรมควบคุมมลพิษ

ปริมาณขยะมูลฝอยในเขตเมือง มลพิษทางอากาศ

05

10

15

20

25

30

ปี 2558

รวม

กรุงเทพมหานคร

เทศบาลและพัทยา

อบต.

ปี 2556 ปี 2557

73,355 71,779 73,560

หน่วย: ล้านตันต่อปี

11,335 10,800 11,500

28,584 30,21229,401

33,436 31,84831,578

พื้นที่

12

มลพิษทางอากาศ

ปริมาณสารมลพิษทางอากาศเฉลี่ยทั้งประเทศเทียบกับมาตรฐาน พ.ศ. 2556 - 2558

ที่มา: กรมควบคุมมลพิษ

2556 2557 2558

109

127

157

107

154

130114

160

125

ปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) เฉลี่ย 24 ชม.สูงสุด (มคก./ลบ.ม.) ค่ามาตรฐาน : 50

ปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 10 ไมครอน (PM10) เฉลี่ย 24 ชม.สูงสุด (มคก./ลบ.ม.) ค่ามาตรฐาน : 120

ก๊าซโอโซน เฉลี่ย 1 ชม. สูงสุด (ppb) ค่ามาตรฐาน : 100

13

การเชื่อมต่อการค้า-การลงทุน (Conectivity of Trade and investment)

โรคระบาดที่เกิดขึ้นตามแนวชายแดนจากการอพยพย้ายถิ่น

ที่มา: (ร่าง) แผนยุทธศาสตร์ด้านสาธารณสุขเพื่อรองรับเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ พ.ศ. 2560-2564 ส�านักนโยบายและยุทธศาสตร์

อัตราอุบัติการณ์ของมาลาเรีย อัตราป่วยจากวัณโรคและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ พ.ศ.2557

หมายเหตุ 1. อุบัติการณ์ของมาลาเรียต่อประชากร 1,000 คน

2. อัตราป่วยโรควัณโรคและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ต่อประชากร 100,000 คนการติดเชื้อ HIVความชุกของการติดเชื้อ HIV ที่ด�าเนินการเฝ้าระวังในกลุ่มแรงงานต่างชาติในจังหวัดเขตพัฒนา

เศรษฐกิจพิเศษที่เฝ้าระวังฯ พ.ศ. 2553 และ พ.ศ. 2555

มาลาเรีย

10 จังหวัดเขตเศรษฐกิจพิเศษประเทศ

0.860.38

วัณโรค 80.9 170

โรคติดต่อทาง

เพศสัมพันธ์54.0 84.7

อัตราอุบัติการณ์โรค

สัดส่วนอัตราอุบัติการณ ์

10 จังหวัดเขตเศรษฐกิจพิเศษ : ประเทศ

2.26

0.470.63

การเกิดโรคระบาดตามแนวชายแดน

การบริการด้านสุขภาพ ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ

แรงงานข้ามชาติ

ตรวจ พบเชื้อ%

ปี 2553

ตรวจ พบเชื้อ%

ปี 2555

300 คน

300 คน

301 คน

300 คน

300 คน

268 คน

198 คน

249 คน

297 คน

250 คน

5.0

0.7

0.3

1.3

0.7

2.2

1.5

0.4

1.0

0.0

ตราด

นครพนม

ตาก

กาญจนบุรี

สงขลา

14

แรงงานข้ามชาติ

จ�านวนคนต่างด้าวจ�าแนกตามลักษณะการเข้าเมืองถูกกฎหมายและผิดกฎหมาย ทั่วราชอาณาจักร

จ�านวนคนท�างานที่ได้รับอนุญาตให้เดินทางไปท�างานในต่างประเทศ

ที่มา : ฝ่ายทะเบียนและข้อมูลสารสนเทศ ส�านักบริหารแรงงานต่างด้าว กระทรวงแรงงาน

ที่มา: ส�านักงานบริหารแรงงานไทยไปต่างประเทศกรมจัดหางาน กระทรวงแรงงาน

เข้าเมืองถูกกฎหมาย เข้าเมืองผิดกฎหมาย

2556 2557 2558

1,155,826

28,009

1,414,412

29,062

1,399,834

22,992

2556

2557

2558

64,419

13,686

55,352

13,450

56,187

13,477

หน่วย: คน

หน่วย: คน

15

จ�านวนและสัดส่วนผู้รับบริการด้านสุขภาพชาวต่างชาติ ระหว่างพ.ศ. 2555-2557

รวม

3,753,914 ครั้ง

1,426,159 ครั้ง37.99%

1,200,000 ครั้ง

31.99%

1,127,755 ครั้ง

30.04%

จ�านวนโรงพยาบาล/คลินิกที่ผ่านการรับรองมาตรฐาน JCI

มาตรฐาน JCI

Academic Medical center

Hospital Program

Hospital Care

Home Care

Long Term Care

Ambulatory Care

พ.ศ. 2555

พ.ศ. 2556

พ.ศ. 2557

หมายเหตุ: มาตรฐาน JCI คือการยกระดับคุณภาพและความปลอดภัย การดูแลผู้ป่วยในระดับสากล

กรุงเทพมหานคร ต่างจังหวัด

- 2

21 19

4 3

1 -

1 -

16

จ�านวนนักเดินทางกลุ่มไมซ์และรายได้ทั้งประเทศ พ.ศ. 2555 - 2557

หมายเหตุ: นักเดินทางกลุ่มไมซ์ หมายถึง นักเดินทางที่มีวัตถุประสงค์เพื่อการประชุม การเข้าร่วมการแสดงสินค้าหรือ

นิทรรศการระดับนานาชาติ เป็นต้น

2555 2556 2557

จ�านวนนักเดินทางกลุ่มไมซ์ (คน)

รายได้ไมซ์ (ล้านบาท)

895,224 1,013,502 919,164

79,770 88,485 80,880

17

การบริการด้านสุขภาพ

378,785

422,546

59,669 52,770

จ�านวนผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยในคนต่างด้าวที่มารับบริการในสถานบริการของ

ประเทศไทยปีงบประมาณ 2556-2557

2556 2557

ผู้ป่วยนอก ผู้ป่วยใน

ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ

ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลที่เรียกเก็บไม่ได้จากคนต่างด้าวของสถาน

พยาบาลกระทรวงสาธารณสุข ปีงบประมาณ 2555-2557

ที่มา: (ร่าง) แผนยุทธศาสตร์ด้านสาธารณสุขเพื่อรองรับเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ พ.ศ. 2560-2564 ส�านักนโยบายและยุทธศาสตร์

หน่วย: (ล้านบาท)

2556

223.4

2555

216.5

2557

399.5

18

การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ (Climate Change)

ภาวะโลกร้อน ภัยพิบัติทางธรรมชาติก๊าซเรือนกระจก

อุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุดรายปี

32.2 33.2 32.9 29.9 30.4ปี 2554 ปี 2555 ปี 2556 ปี 2557 ปี 2558

ที่มา: กรมอุตุนิยมวิทยา กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร

ก๊าซเรือนกระจกปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ปล่อยจากภาคส่วนต่างๆของไทย พ.ศ.2555

ที่มา: องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก

(องค์การมหาชน)

หน่วย: ล้านตัน คาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (MtCO2-eq)

256.

44

33.5

55.1

7

5.03

ภาคพลังง

าน

ภาคอุตสา

หกรรมและ

การใช้ผ

ลิตภัณฑ์

ภาคเกษตร

ป่าไม้ แล

ะ

การใช้ป

ระโยชน

์ที่ดิน

ภาคการจ

ัดการขอ

งเสีย

19

ภาวะโลกร้อน

Estimated Deaths Attributed to Climate Change in the Year 2000,by Subregion*

อัตราตายต่อประชากร

ล้านคน

0 - 2

2 - 4

4 - 70

70 - 120

no data

*Change in climate compared to baseline 1961-1990 climate

Data Source: McMichael,JJ,Campbell-Lendrum D,Kovats RS,et al.Global Climate Change.In Comparative Quantification of Health Risk: Global and

Regional Burden of Disease due to Selected Major Risk Factors.M. Ezzati, Lopez, AD, Rodgers A.,Murray CJL. Geneva,WHO, 2004

20

การคาดประมาณการสูญเสียปีสุขภาวะที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ

2543

2563Floods

Malaria

Diarrhea

Malnutrition

0 2 4 6 8 1020406080100120

จ�านวนตาย (พัน) การสูญเสียปีสุขภาวะ: DALYs (ล้าน)

ที่มา: Campbell-Lendrum et al., 2003

ภัยพิบัติทางธรรมชาติ2555 2556

อุทกภัย

วาตภัย

ที่มา: กรมป้องกันบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย

จ�านวน (ครั้ง)

บาดเจ็บ (คน)

2557

เสียชีวิต (คน)

มูลค่าเสียหาย (ล้านบาท)

อัคคีภัย

3 4 4

24

31

1,811

30

134

1,644 844

14

-

26

-14

-487401

211

17 21

716 1,841 324

- 28 -

6 77 -

525 106 67

1,104 1,172 315

บาดเจ็บ (คน)

บาดเจ็บ (คน)

มูลค่าเสียหาย (ล้านบาท)

มูลค่าเสียหาย (ล้านบาท)

จ�านวน (ครั้ง)

จ�านวน (ครั้ง)

เสียชีวิต (คน)

เสียชีวิต (คน)

21

เทคโนโลยี (Information and Communication Technology)

34.9%

คอมพิวเตอร์

39.3%

อินเตอร์เน็ต

79.3%

โทรศัพท์มือถือ

ที่มา: รายงานการส�ารวจการมีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารใน

ครัวเรือน ส�านักงานสถิติแห่งชาติ

การเปรียบเทียบความแพร่หลายของการใช้อินเตอร์เน็ต ในประเทศอาเซียน พ.ศ. 2558

ที่มา: Internet World Stats

82.00%

12.61%

30.47%

50.13%

43.00%

55.90%

67.50%

47.22%

31.83%

14.26%

สิงคโปร์

บรูไน

มาเลเซีย

ไทย

ฟิลิปปินส์

เวียดนาม

อินโดนีเซีย

สหภาพพม่า

ลาว

กัมพูชา

อัตราการใช้เทคโนโลยีของ

ประชากรไทย พ.ศ.2558

อัตราการใช้เทคโนโลยี การเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ตในครัวเรือน

หมายเหตุ : ข้อมูลการใช้อินเตอร์เน็ตของประเทศไทยจาก 2 แหล่ง มีตัวเลขไม่เท่ากัน

เนื่องจากวิธีการส�ารองและกลุ่มตัวอย่างไม่เหมือนกัน

22

การเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ตในครัวเรือน

ที่มา: ส�านักงานสถิติแห่งชาติ

ภาคเหนือ

1.4%

5.1%

25.9%

65.4%

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

1.1%

7.0%

21.5%

67.7%

กรุงเทพมหานคร

2.0%

2.2%

37.4%

57.0%

ภาคกลาง

1.0%

4.9%

22.4%

69.1%

ภาคใต ้

0.6%

6.0%

20.8%

69.3%

ประเภทการเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ต

Analouge modem, ISDN

แบบไร้สายเคลื่อนที่โทรศัพท์มือ

ถือ 2G, 2.5G

1) Narrowband

Fixed broadband

แบบไร้สายเคลื่อนที่โทรศัพท์มือถือ

3G ขึ้นไป

2) Broadband

หมายเหตุ : 1. Narrowband หมายถึง อินเตอร์เน็ตความเร็วต�่าที่เชื่อมต่อผ่านสายโทรศัพท์ธรรมดา ได้แก่

1) Analouge modem , ISDN

2) อินเตอร์เน็ตแบบไร้สายเคลื่อนที่ผ่านโทรศัพท์มือถือ 2G , 2.5G

2. Broadband หมายถึง อินเตอร์เน็ตความเร็วสูงตั้งแต่ 256 Kbps ขึ้นไป ได้แก่

1) อินเตอร์เน็ตผ่าน DSL เคเบิลโมเด็ม ดาวเทียม เคเบิลใยแก้วน�าแสง

2) อินเตอร์เน็ตแบบไร้สายผ่านโทรศัพท์มือถือ 3G ขึ้นไป

ส่วนที่ 2สถานะสุขภาพ (Health Status)

การสูญเสียปีสุขภาวะ (DALYs)

อายุคาดเฉลี่ยเมื่อแรกเกิด (Life Expectancy at Birth)

อายุคาดเฉลี่ยของปีสุขภาวะ (Health Adjusted Life

Expectancy)

โรคติดต่ออุบัติใหม่

อัตราตายมารดา (Maternal Mortality Ratio: MMR)

อัตราทารกตาย (Infant Mortality Rate: IMR)

อัตราการตายเด็กต�่ากว่า 5 ปี (Under 5 Mortality

Rate: U5MR)

อัตราตายจากโรคที่ส�าคัญ

อัตราป่วยจากโรคที่ส�าคัญ

25

สถานะสุขภาพคนไทย

การสูญเสียปีสุขภาวะของประเทศ(DALYs) จ�าแนกตามสาเหตุส�าคัญ พ.ศ. 25568.8% การเสพติดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์

8% อุบัติเหตุทางถนน

6.9% โรคหลอดเลือดสมอง

4.4% โรคมะเร็งตับ

4.2% การติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์

3.9% โรคเบาหวาน3.4% โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง

3.3% ภาวะตับแข็ง2.3% โรคมะเร็ง

หลอดลมและปอด

50.4% โรคอื่นๆ

4.4% โรคหัวใจขาดเลือด

8.2% โรคหลอดเลือดสมอง

7.9% โรคเบาหวาน

2.9% การติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์

2.5% โรคมะเร็งตับ

4.1% โรคหัวใจขาดเลือด

2.7% อุบัติเหตุทางถนน

56.6% โรคอื่นๆ

3.2% โรคข้อเสื่อม

3.7% โรคต้อกระจก

5.4% โรคซึมเศร้า

2.6% ภาวะโลหิตจางที่มา: ส�านักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ

การสูญเสียปีสุขภาวะของประเทศ

อายุคาดเฉลี่ยของปีสุขภาวะ

อายุคาดเฉลี่ยเมื่อแรกเกิด

26

กลุ่มประเทศ ASEAN

กลุ่มประเทศ OECD

สวิสเซอร์แลนด์

สเปน

ญี่ปุ่น

ไทย

สิงคโปร์

บรูไน

มาเลเซีย

83.4 ปี

83.2 ปี

82.9 ปี

83 ปี

77 ปี

74 ปี

75 ปี 66 ปี

76 ปี

69 ปี

65 ปี

75 ปี

72 ปี

73 ปี

ที่มา: 1. Health at a Glance OECD Indicators, 2015

2. World Health Statistic 2015, WHO

อายุคาดเฉลี่ยของปีสุขภาวะ: HALE.อายุคาดเฉลี่ยเมื่อแรกเกิด: LE.

อายุคาดเฉลี่ยเมื่อแรกเกิด (Life Expectancy at birth : LE)

อายุคาดเฉลี่ยของภาวะสุขภาพดี (Health Adjusted Life Expectancy : HALE)

27

อัตราตาย 5 อันดับแรกต่อประชากรแสนคนจากการคาดประมาณในประชากร อายุ 0-59 ปี

ปี 2552

ปี 2556ปี 2554

20

80

60

40

63.3 61.863.8

38.934.1 35.7

29.4 28.8 30.027.524.3 23.3 24.2

26.828.6

อุบัติเหตุทางถนน ติดเชื้อเอชไอวี มะเร็งตับ หลอดเลือดสมอง ตับแข็ง

40

30

10

2020.1

11.912.514.514.314.715.015.915.5

9.19.110.612.312.011.5

ติดเชื้อเอชไอวี อุบัติเหตุทางถนน เบาหวาน หลอดเลือดสมอง ตับแข็ง

ปี 2552

ปี 2556ปี 2554

ที่มา : รายงานภาระโรคและการบาดเจ็บ พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2554 และ พ.ศ. 2556 แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาดัชนีประเมินภาระโรคและสุขภาพประชากรไทย

ส�านักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ

อัตราตายอัตราตายจากโรคที่ส�าคัญ

อัตราทารกตาย

อัตรามารดาตาย

อัตราตายเด็กต�่ากว่า 5 ปี

อัตราตายจากโรคที่ส�าคัญ

28

อัตราตาย 5 อันดับแรกต่อประชากรแสนคนจากการคาดประมาณในประชากร อายุ 60 ปีขึ้นไป

ปี 2552

ปี 2556ปี 2554

200

400

600

800

576.0 559.7 557.1

421.8 409.9368.1 387.4 372.8

357.0269.3 259.6 249.7 229.8 217.9 209.1

หลอดเลือดสมอง ปอดอุดกั้นเรื้อรัง หัวใจขาดเลือด มะเร็งหลอดลม

และปอด

มะเร็งตับ

ปี 2552

ปี 2556ปี 2554

200

400

600

800

596.1568.5

595.1

365.5 355.7 352.2339.0

317.9 327.1

152.7 148.6 149.0 123.0 116.7 125.7

หลอดเลือดสมอง หัวใจขาดเลือด เบาหวาน ไตอักเสบและ

ไตพิการ

มะเร็งตับ

ที่มา : รายงานภาระโรคและการบาดเจ็บ พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2554 และ พ.ศ. 2556 แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาดัชนีประเมินภาระโรคและสุขภาพประชากรไทย

ส�านักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ

29

อัตรามารดาตาย (Maternal Mortality Ratio: MMR)

อัตราทารกตาย (Infant Mortality Rate: IMR)

กลุ่มประเทศอาเซียน พ.ศ. 2556

มาเลเซีย

29

บรูไน

27

ไทย

สิงคโปร์

6

22

MMR

กลุ่มประเทศอาเซียน พ.ศ. 2556

กลุ่มประเทศ OECD พ.ศ. 2556

IMRสิง

คโปร์

2.2

ไทย

6.4

มาเลเซีย7.2 บรูไน

7.2

ไอร์แลนด์

1.3

สโลเวเนีย1.7

ฟินแลน

ด์

1.7

หมายเหตุ อัตราตายมารดาต่อการเกิดมีชีพ 100,000 คน

หมายเหตุ อัตราตายทารกต่อการเกิดมีชีพ 1,000 คนที่มา: 1. ส�านักทะเบียนราษฎร กระทรวงมหาดไทย

2. Would Health Statistic 2015, WHO

3. Health at a Glance OECD Indicators, 2015

30

อัตราการตายเด็กต�่ากว่า 5 ปี (Under 5 Mortality Rate: U5MR)

กลุ่มประเทศอาเซียน พ.ศ. 2556

สิงคโปร

์

2.8

บรูไน9.9

มาเลเซีย

8.5

ไทย8.8

ที่มา: 1. ส�านักทะเบียนราษฎร กระทรวงมหาดไทย

2. Would Health Statistic 2015, WHO

หมายเหตุ อัตราตายเด็กต�่ากว่า 5 ปีต่อการเกิดมีชีพ 1,000 คน

31

อัตราผู้ป่วยในต่อประชากรแสนคนจากโรคที่ส�าคัญของประชากรอายุ 0-59 ปี

ที่มา : พ.ศ. 2551 ฐานข้อมูลผู้ป๋วยในรายบุคคล หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า สวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการและครอบครัวและประกันสังคม,

พ.ศ.2552-2556 ฐานข้อมูลผู้ป๋วยในรายบุคคล หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า และสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการและครอบครัว

อัตราผู้ป่วยในต่อประชากรแสนคนจากโรคที่ส�าคัญของประชากรอายุ 60 ปี

อัตราป่วยจากโรคที่ส�าคัญ

300

427

1,077

1,112

1,504

299

449

1,090

1,139

1,435

267

401

974

1,076

1,373

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600

2557

2556

2555โรคไหลเวียนโลหิต

โรคระบบย่อยอาหาร

โรคระบบกล้ามเนื้อ

เส้นเอ็นกระดูกและข้อ

โรคของระบบหายใจ

มะเร็ง

2,625

2,919

4,816

7,376

18,111

2,513

2,898

4,583

7,031

17,457

2,311

2,655

4,137

6,701

16,309

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000

2557

2556

2555โรคของระบบหายใจ

โรคระบบกล้ามเนื้อ

เส้นเอ็นกระดูกและข้อ

โรคระบบย่อยอาหาร

โรคไหลเวียนโลหิต

มะเร็ง

32

ที่มา: ส�านักโรคติดต่ออุบัติใหม่, WHO

ป่วย 28,616ตาย 11,310

ป่วย 1,432

ตาย 527ป่วย 50,000

ตาย 81

ป่วย 8

44ตา

ย 499

โรคทางเดินหายใจ

ตะวันออกกลาง

โรคติดเชื้อไวรัสอีโบลา

ประเทศที่พบการระบาด กินี เซียร์ลีโอน ไลบีเรีย

(พ.ศ.2556 - มี.ค. 2559)

ประเทศที่พบการระบาด ซาอุดิอาระเบีย

กาตาร์ จอร์แดน โอมาน

(พ.ศ.2555 - ก.ค. 2559)

โรคไข้หวัดนก

ประเทศที่พบการระบาด 214 ประเทศ

(พ.ศ.2555 - 2557)

โรคไข้หวัดใหญ่

ประเทศที่พบการระบาด บังกลาเทศ

กัมพูชา จีน แคนนาดา อียิปต์

(พ.ศ.2555 - 2557)

สถานการณ์โรคติดต่ออุบัติใหม่

ส่วนที่ 3กรอบยุทธศาสตร์ 20 ปี (4 Excellence Strategies)

ส่งเสริมสุขภาพและป้องกันเป็นเลิศ Promotion &

Prevention Excellence- คุณภาพชีวิตคนไทยทุกกลุ่มวัย

- ความปลอดภัยด้านอาหาร

- การบริหารจัดการด้านสิ่งแวดล้อม

บริหารจัดการเป็นเลิศด้านธรรมาภิบาล (Governance Excellence)ระบบหลักประกันสุขภาพ

ความมั่นคงด้านยาและเวชภัณฑ์และการคุ้มครองผู้บริโภค

บุคลากรเป็นเลิศ (People Excellence)- การผลิตและการพัฒนาก�าลังคน

- งบประมาณ

- อุปกรณ์ทางการแพทย์และการกระจาย

บริการเป็นเลิศ (Service Excellence)- การพัฒนาระบบการแพทย์ปฐมภูมิ

- การพัฒนาระบบบริการสุขภาพ

- การพัฒนาการแพทย์ฉุกเฉิน

- ศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์

- ศูนย์กลางสุขภาพนานาชาติ

35

คุณภาพชีวิตคนไทยทุกกลุ่มวัย

ทารกแรกเกิดมีน�้าหนักต�่ากว่า 2,500 กรัม

2554 2555 2556

8.4% 8.4% 7.6%

ที่มา: กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข

สถานการณ์ IQ ของเด็กอายุ 6-14 ปีร้อยละ

10

0

20

30

40

50

1.7%

41.5

%37

.1%

6.3%

6.5%

6%

3.1%

3.3%

2.8%

1.6%

1.4%

10.8

%9.

1%12

.4%

34%

33.5

%34

.4%

39.3

% 5.1%

4.7%5.5%

ฉลาดมาก

(>= 130)

ฉลาด

(120-129)

สูงกว่าเกณฑ์เฉลี่ย

(110-119)

เกณฑ์เฉลี่ย

(90-190)

ต�่ากว่าเกณฑ์เฉลี่ย

(80-89)

คาบเส้น

(70-79)

สติปัญญาบกพร่อง

(>= 69)

หมายเหตุ เกณฑ์ตามทฤษฎี IQ ต�่ากว่าเกณฑ์เฉลี่ยไม่ควรเกิน 25%ที่มา: ส�านักงานสถิติแห่งชาติ

ทารกแรกเกิดมีน�้าหนักต�่ากว่า 2,500 กรัม สถานกาณ์ IQ ของเด็กอายุ 6-14 ปี

ภาวะน�้าหนักเกินและอ้วนของเด็กไทย ความชุกของภาวะอ้วน

การสูบบุหรี่และดื่มสุรา การตั้งครรภ์ในวัยรุ่น

อัตราเสียชีวิตจากการบาดเจ็บทางถนน

36

ภาวะน�้าหนักเกินและอ้วนของเด็กไทย พ.ศ.2538-2552

เด็กปฐมวัย อายุ 1-5 ปี เด็กวัยเรียน อายุ 6-14 ปี

2538 2544 2552

5.8%

5.8%

7.9%

6.7%

8.5%

9.7%

ที่มา: รายงานสุขภาพคนไทย 2557

0

10

20

30

40

50

32.9

41.837.5

2547 2552 2557

ความชุกของภาวะอ้วน (BMI ≥ 25 kg/m2) ในประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป

ที่มา: การส�ารวจสุขภาพประชาชนโดยการ

ตรวจร่างกาย ครั้งที่ 5 (พ.ศ.2556-2557)

37

การสูบบุหรี่และดื่มสุราในประชากรอายุ 15 ปีขึ้นไป

36.1%39.4%

1.7%1.8%

53.4%56.6%

10.9%13.1%

สูบบุหรี่

ดื่มสุรา

2554

2558

2554

2558

ที่มา: ส�านักงานสถิติแห่งชาติ

ความชุกของภาวะอ้วนลงพุงในประชากรไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป

ที่มา: การส�ารวจสุขภาพประชาชนโดยการ

ตรวจร่างกาย ครั้งที่ 5 (พ.ศ.2556-2557)

2547 2552 2557

0

10

20

30

40

50

60

26

51.3

39.1

38

การตั้งครรภ์ในวัยรุ่นอัตราคลอดในวัยรุ่นไทย 2542-2557

2542

2547

2552

2557

32.6

47.3

50.1

47.9

ที่มา: ส�านักอนามัยเจริญพันธุ์ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข

อัตราเสียชีวิตจากการบาดเจ็บทางถนน

ที่มา: ส�านักนโยบายและยุทธศาสตร์ ส�านักปลัดกระทรวงสาธารณสุข

50.08.2 39.6 46.6

0-14 15-29 30-59 60+

10.8 10.5 12.75.1

0-14 15-29 30-59 60+

หมายเหต ุ อัตราต่อประชากร 100,000 คน

หมายเหต ุ อัตราต่อประชากรหญิงอายุ 15-19 ปี 1,000 คน

39

ความปลอดภัยด้านอาหาร

167

0%

อาหารควบคุมเฉพาะ

2,770

8.38%

อาหารก�าหนดคุณภาพ

หรือมาตรฐาน

1,732

14.2%

อาหารที่ต้องมีฉลาก

การเฝ้าระวังความปลอดภัยอาหารหลังจ�าหน่ายสู่ท้องตลาด (post-marketing)

ที่มา: กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์จ�านวนตัวอย่างที่ตรวจ ไม่ผ่านมาตรฐาน (ร้อยละ)

สารเร่งเนื้อแดง

สารฟอกขาว

สารกันรา

บอแรกซ์

ฟอร์มาลิน

ยาฆ่าแมลง

2557 2558จ�านวนที่ตรวจ ร้อยละที่พบ จ�านวนที่ตรวจ ร้อยละที่พบ

1,376

15,116

15,783

27,235

23,026

62,962

1,025

14,010

14,051

24,793

23,816

64,853

1.53

0.02

1.12

0.53

2.83

3.46

4.46

0.03

1.24

0.38

2.32

2.54

การวิเคราะห์สารปนเปื้อนในอาหารสดจากตลาดสดทั่วประเทศ

หมายเหต ุ: เป็นผลการตรวจวิเคราะห์ด้วยชุดทดสอบเบื้องต้น (Test-kits) โดยหน่วยเคลื่อนที่เพื่อความปลอดภัยด้านอาหารทั่วประเทศ

ตามโครงการความปลอดภัยด้านอาหารที่มา: ส�านักอาหาร ส�านักงานคณะกรรมการอาหารและยา

40

การบริหารจัดการด้านสิ่งแวดล้อม

69.662.9

2555

69.163.8

2556

68.763.3

2557

ระดับเสียงเฉลี่ย (Leq) 24 ชั่งโมงสูงสุดบริเวณริมถนนในกรุงเทพฯ

ปริมณฑลและเมืองใหญ่ในพื้นที่ต่างจังหวัด พ.ศ.2555-พ.ศ.2557

ที่มา: กรมควบคุม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ต่างจังหวัด

ปัญหามลพิษปริมาณสารมลพิษทางอากาศเฉลี่ยทั้งประเทศเทียบกับค่ามาตรฐาน พ.ศ. 2555-2557

ที่มา: กรมควบคุมมลพิษ

PM2. ปริมาณฝุ่นขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมโครกรัมเฉลี่ย 24 ชั่วโมงสูงสุด

PM10

ปริมาณฝุ่นขนาดเล็กไม่เกิน 10 ไมโครกรัมเฉลี่ย 24 ชั่วโมงสูงสุด

O3 ก๊าซโอโซนเฉลี่ย 1 ชั่วโมงสูงสุด

NO2 ไนโตรเจนไดออกไซด์เฉลี่ยรายปี

CO คาร์บอนมอนอกไซด์เฉลี่ย 1 ชั่วโมงสูงสุด

SO2 ซัลเฟอร์ไดออกไซด์เฉลี่ยรายปี

ร้อยละ

ปัญหามลพิษ สารเคมี

ปริมาณของเสียอันตราย โรคจากการประกอบอาชีพ

0

20

40

60

80

100

120

-100

-80

-60

-40

-20

ค่ามาตรฐาน

2556 2557 2558

41

สารเคมี

ปริมาณน�าเข้าและการผลิตสารเคมีในประเทศไทย (ล้านตัน)

ปริมาณการผลิต

ปริมาณน�าเข้า

2555 2556 2557

11.06.15 5.06

62.35 61.85

20.60

ที่มา: กรมศุลกากร

ปริมาณการน�าเข้าสารเคมี พ.ศ.2556-2558 (ล้านตันต่อปี)

ที่มา: ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ส�านักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือจากรมศุลกากร

2556

2557

2558

5.60

6.10

10.90

5.70

9.50

5.10

สารเคมีเพื่อใช้ในการเกษตรสารเคมีเพื่อใช้ในอุตสาหกรรม

42

ปริมาณของเสียอันตราย

หน่วย: ล้านตัน

2555 2556 2557

อุตสาหกรรม

ชุมชน

มูลฝอยติดเชื้อ

3.95 2.69 2.06

0.56 0.56 0.57

0.05 0.05 0.05ที่มา: 1. กระทรวงอุตสาหกรรม

2. กรมควบคุมมลพิษ

อัตราป่วยต่อประชากร 100,000 คน ด้วยโรคจากการประกอบอาชีพ พ.ศ. 2555-2557

ที่มา: กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข

โรคจากการประกอบอาชีพ

Perticide poisoning2.35

0.850.43

Lead poisoning0.01

0.080.05

Gas, vapor poisoning0.02

0.070.12

Petroleum products poisoning0.040.02

0.2

Mn,Hg,As poisoning 0.010.14

0

Pneumnconiosis 1.000.28

0.96

2555

2556

2557

43

การพัฒนาระบบการแพทย์ปฐมภูมิ

จ�ำนวนแพทย์เวชศำสตร์ครอบครัว (คน)ศสม.(แห่ง) สสช.(แห่ง)รพ.สต.(แห่ง)

จ�านวนหน่วยบริการปฐมภูมิ และแพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

ที่มำ: ส�ำนักนโยบำยและยุทธศำสตร์

1,103626

525

797

910

775

808

874

950838714

797

เขตสุขภำพ 12

3

4

5

6

7

8

910

11

12

1

23

4

5

6

7

8

9

10 11

12

13

13

12

11

109

2

8

7

6

5

4

32

11

5

6

9 10

95

61

1

1

3874

4

66

2412

17

23

29

31

19

16

546

3141

29 71

41

60

76

45

91

18

206

58

58

44

การพัฒนาระบบบริการสุขภาพService Plan

ที่มำ: กลุ่มพัฒนำระบบบริหำร (กพร.) กระทรวงสำธำรณสุข

กำรด�ำเนินงำนพัฒนำระบบบริกำรสุขภำพในเมือง 6 เดือนแรกของปีงบประมำณ 2559 มีผลกำรด�ำเนินงำนดังนี ้

1. รพ. ระดับ F2 ขึ้นไปสำมำรถให้ยำละลำยลิ่มเลือด 60% ผ่ำนเกณฑ์ 11 เขตสุขภำพ

2. ผู้ป่วยมะเร้งได้รับรังสีบ�ำบัดผ่ำนเกณฑ์ 60% จ�ำนวน 7 เขตสุขภำพ

รพ. F2 ขึ้นไปสามารถให้ยาละลายลิ่มเลือด 100%

82.087.1

76.7

69.5

100.0

88.785.8 86.9

95.7

89.3 87.9

58.3

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

STEMI ไดร้บั

ยา/PPCI

อตัราเสยีชวีติโรค

หลอดเลอืดหวัใจปี

59 ไตรมาส 1+2

ร้อยละ

เขตสุขภำพ

ต่อแสนประชำกร

45

ร้อยละผู้ป่วยมะเร็งได้รับการผ่าตัด เคมีบ�าบัด รังสีบ�าบัด ภายในระยะเวลาที่ก�าหนดตามเกณฑ์

89.5

77.7

47.3 50.0

40.0

24.4

80.2

52.9

60.7

77.6

62.0

72.9

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ผ่าตดั 4 wk

เคมบีาํบดั 6 wk

รงัสบีาํบดั 6 wk

ร้อยละ

เขตสุขภำพ

ที่มำ: กลุ่มพัฒนำระบบบริหำร (กพร.) กระทรวงสำธำรณสุข

46

การพัฒนาการแพทย์ฉุกเฉิน

รพ.ในสังกัด สธ. รพ.สต. รพ.เอกชน อปท. มูลนิธิ อื่น ๆ

1,700 1,706

413

10,381

1,479

352

จ�านวนยานพาหนะที่ขึ้นทะเบียนในระบบการแพทย์ฉุกเฉิน พ.ศ.2557

ที่มำ: ITMES สถำบันกำรแพทย์ฉุกเฉินแห่งชำติ

บุคลากรในระบบการแพทย์ฉุกเฉิน พ.ศ.2557

แพทย์ 1,593 คน

FR 127,079 คน

EMT-I 2,295 คน

อื่น ๆ 4,446 คน

EMT-B 5,628 คน

พยำบำล 18,823 คน

หมำยเหต ุ

FR หมำยถึง อำสำสมัครฉุกเฉินกำรแพทย ์

EMT-B หมำยถึง เวชกรฉุกเฉินระดับต้น

EMT-I หมำยถึง เวชกรฉุกเฉินระดับกลำง

47

ศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์

ความร่วมมือระหว่างคณะแพทย์ศาสตร์กับกระทรวงสาธารณสุข

ที่มำ: ส�ำนักนโยบำยและยุทธศำสตร์

เขตสุขภาพที่ 1

ม.เชียงใหม่, ม.พะเยำ, ม.แม่ฟ้ำหลวง

เขตสุขภาพที่ 2

ม.เชียงใหม่, ม.นเรศวร

เขตสุขภาพที่ 5

ม.มหิดล (ศิริรำชฯ), วชิรพยำบำล

เขตสุขภาพที่ 11

ม.สงขลำนครินทร์, ม.มหิดล (ศิริรำชฯ),

ม.วลัยลักษณ์

เขตสุขภาพที่ 12

ม.สงขลำนครินทร์, ม.นรำธิวำสรำชนครินทร์,

ว.พระมงกุฎเกล้ำ

เขตสุขภาพที่ 8

ม.มหิดล (ศิริรำชฯ) (สกลนคร บึงกำฬ นครพนม),

ม.ขอนแก่น (อุดรธำนี เลย หนองบัวล�ำภู หนองคำย),

ม.มหำสำรคำม, ว.พระมงกุฎเกล้ำ

เขตสุขภาพที่ 7

ม.ขอนแก่น, ม.มหำสำรคำม

เขตสุขภาพที่ 10

ม.ขอนแก่น, ม.อุบลรำชธำนี

เขตสุขภาพที่ 9

ม.มหิดล (รำมำธิบดี), จุฬำลงกรณ์ (สุรินทร์),

ม.เทคโนโลยี สุรนำรี, ว.พระมงกุฎเกล้ำ

เขตสุขภาพที่ 6

จุฬำลงกรณ์, ม.บูรพำ,

ม.ศรีนครินทรวิโรฒ, ม.สยำม

เขตสุขภาพที่ 4

ม.ธรรมศำสตร์ รพ.ธรรมศำสตร์,

ม.ศรีนครินทรวิโรฒ, วชิรพยำบำล,

ว.พระมงกุฎเกล้ำ, ม.สยำม

เขตสุขภาพที่ 3

ม.มหิดล (รำมำธิบดี), ม.นเรศวร

48

ศูนย์กลางสุขภาพนานาชาติ

ผู้รับบริกำรด้ำนสุขภำพของชำวต่ำงชำติ (คน)

1,127,755 1,426,159 1,200,000

จ�ำนวนนักเดินทำงกลุ่มไมซ์ (คน)

895,224 1,013,502 919,164

รำยได้จำกกลุ่มไมซ์ (ล้ำนบำท)

79,770 88,485 80,880

2555 2556 2557

จ�านวนผู้รับบริการด้านสุขภาพของชาวต่างชาติ

จ�านวนนักเดินทางกลุ่มไมซ์และรายได้ทั้งประเทศ

ที่มำ: 1. กรมส่งเสริมกำรค้ำระหว่ำงประเทศ กระทรวงพำณิชย ์

2. Annual report 1014 ส�ำนักงำนส่งเสริมกำรจัดประชุมและนิทรรศกำร (องค์กำรมหำชน)

49

การผลิตและการพัฒนาก�าลังคน

จ�านวนบุคลากรทางการแพทย์ต่อประชากร 10,000 คน เปรียบเทียบ OECD กับ ASEAN

ที่มา: 1. รายงานทรัพยากรสุขภาพ ส�านักนโยบายและยุทธศาสตร ์

2. Would Health Statistic 2015, WHO

3. Health at a Glance OECD Indicators, 2015

กลุ่มประเทศASEAN

กลุ่มประเทศ OECD

สเปน

ญี่ปุ่น

ไทย

สิงคโปร์

บรูไน

มาเลเซีย

สวิสเซอร์แลนด์

2.3

21.5

49.5

4.2

4.1

14.4

19.5

173.6

5.440.5

14.2 56.7

8.2

114.9

7.9

5.6

3.6

32.84.3

12

1.3

3.9

4

20.8

2.6

80.5

57.64.1

แพทย์

เภสัชกร

ทันตแพทย์

พยาบาล

จ�านวนบุคลากรทางการแพทย์ สัดส่วนประชากรต่อบุคลากรทางการแพทย์

การกระจายบุคลากรทางการแพทย์

50

ที่มา: รายงานทรัพยากรสุขภาพ ส�านักนโยบายและยุทธศาสตร์

สัดส่วนประชากรต่อบุคลากรทางการแพทย์ที่ส�าคัญของประเทศไทย

แพทย์

1:2,399 คน

1: 2,125 คน

ทันตแพทย์

1: 8,395 คน

1: 9,876 คน

เภสัชกร

1: 5,562 คน

1: 5,462 คน

1: 492 คน

1: 433 คน

พยาบาลวิชาชีพ

พยาบาลเทคนิค

1: 9,423คน

1: 8,748 คน

พ.ศ. 2556

พ.ศ. 2557

กรุงเทพฯภาคกลางภาคเหนือภาคใต้

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

การกระจายบุคลากรทางการแพทย์รายภาค

จ�านวนแพทย์ต่อประชากรดีขึ้นแต่การกระจายยังมีความเหลื่อมล�้า

722

9,876

2,076

202

1,572

2,671

9,762

3,293

610

14,574

2,548

8 ,967

2,092

448

13,573

2,619

9,291

1,605

410

10,564

3,490

13,381

2,826

589

11,657

-

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

16,000

แพทย์ ทันตแพทย์ เภสัชกร พยาบาลวชิาชีพ พยาบาลเทคนคิ

51

งบประมาณสัดส่วนงบประมาณด้านสาธาณสุขต่องบประมาณทั้งประเทศ

งบกระทรวง (ล้านบาท)

งบประเทศ (ล้านบาท)

ค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพที่มา: ส�านักงบประมาณ

ที่มา: บัญชีรายจ่ายสุขภาพแห่งชาติของประเทศไทย พ.ศ. 2555 ส�านักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

3

4

5

02553 2554 255525522551

รายจ่ายสุขภาพ (ล้านบาท) สัดส่วนต่อ GDP

356

,275

513

,213

434

,237

384

,902

371

,832

3.9

4.5

4.1

3.8

4.1

2552 2553 2554 2555 2556

(7.8%) (9.5%)(9.1%)

(8.4%)

(8.7%)

1,951,700

153,133.8161,530.4

189,059.9200,530.4

209,426.5

2,070,060

1,700,000

2,280,000

2,400,000

52

อุปกรณ์ทางการแพทย์

สัดส่วนการกระจายตัวของเตียงภาครัฐใน/นอกสธ.

และเอกชนตามเขตสุขภาพ

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

สธ. กระทรวงอื�นๆ หน่วยงานอสิระ องคก์ารบรหิารสว่นทอ้งถิ�น เอกชน

ร้อยละ

เขตสุขภาพ

สัดส่วนการกระจายตัวของเตียง การกระจายของเครื่องมือแพทย์

53

การกระจายเครื่องมือแพทย์ที่ส�าคัญจ�าแนกตามภูมิภาค(จ�านวนเครื่องมือแพทย์: ประชากร 1,000,000 คน)

ที่มา: รายงานทรัพยากรสาธารณสุข ส�านักนโยบายและยุทธศาสตร์ (ESWL, MRI)

ส�านักรังสีและเครื่องมือแพทย์ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ (CT, Mammogram)

กรุงเทพฯ ESWL 6.9

CT 26.9

MRI 4.6

Mammogram 23.9

ภาคกลาง ESWL 3.2

CT 12.0

MRI 1.0

Mammogram 5.3

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ESWL 2.5

CT 3.3

MRI 0.7

Mammogram 2.7

ภาคเหนือ ESWL 2.4

CT 6.8

MRI 0.7

Mammogram 3.5

ภาคใต ้ESWL 1.6

CT 6.2

MRI 1.5

Mammogram 5.1

ภาคดัชนีความแตกต่าง

ESWL CT MRI Mammogram

กทม.

กลาง

เหนือ

ตอฉน.

ใต้

2.4

1.1

0.8

0.9

0.6

3.1

1.4

0.8

0.4

0.7

3.7

0.8

0.6

0.6

1.2

4.2

0.9

0.6

0.5

0.9

54

ระบบหลักประกันสุขภาพ

ความครอบคลุมหลักประกันสุขภาพของประเทศไทย พ.ศ.2558

หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

สวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการและพนักงานของรัฐวิสาหกิจ

ประกันสังคมและกองทุนเงินทดแทน

ประกันสุขภาพเอกชน

สวัสดิการจัดโดยนายจ้าง

อื่น ๆ

75.4%

8.7%

16.4%

6.7%

1.0%

0.9%

ที่มา: ส�านักนโยบายและยุทธศาสตร์

กองทุนให้สิทธิ(คืนสิทธิ) ขั้นพื้นฐานด้านสาธารณสุขกับบุคคลที่มีปัญหาสถานะและสิทธิ

ที่มา: ส�านักงานสถิติแห่งชาติ

จ�านวนกลุ่มบุคคลที่มีปัญหา

และสถานะสิทธิที่ได้รับสิทธิใน

หลักประกันสุขภาพตามมติ

ครม. วันที่ 23 มีนาคม 2553

และ 20 เมษายน 2558

จ�านวนทั้งสิ้น 666,040 คน

.

13.5%

1

(

%2.0 )5

1

8.5%

4

(

%5.22 )

55.1%

2

3

หมายเหต ุ สิทธิข้าราชการ รวมสิทธิรัฐวิสาหกิจ สิทธิองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น และสิทธิหน่วยงานอิสระของรัฐ

ความครอบคลุมหลักประกันสุขภาพ กองทันให้สิทธิ(คืนสิทธิ) ขั้นพื้นฐานด้านสาธารณสุข

ความเหลื่อมล�้าของระบบประกันสุขภาพ ระหว่าง 3 กองทุนสุขภาพ

สัดส่วนรายจ่ายด้านสุขภาพ การคาดการณ์รายจ่ายด้านสุขภาพ

55

ความเหลื่อมล�้าของระบบประกันสุขภาพ ระหว่าง 3 กองทุนสุขภาพ

1. เปรียบเทียบสิทธิประโยชน์ด้านการรักษาพยาบาลที่แตกต่างกัน ปี 2559

การประสบอันตรายหรือการทุพพลภาพเกิด

ขึ้นเพราะบุคคลดังกล่าวจูงใจให้เกิด

การฟื้นฟูสมรรถภาพทางด้านการแพทย์หลัง

สิ้นสุดการรักษา (นอกโรงพยาบาล)

การบริการรักษาตัวแบบฟักฟื้น

และบริการหลังผู้ป่วยกลับบ้าน

ค่าห้องพิเศษ

เบิกได้ไม่เกิน 700 บาท/วัน

เบิกได้ไม่เกิน 1,000 บาท/วัน

ยาต้านไวรัสโรคเอดส์ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

หลังสัมผัส

กรณีติดเชื้อระหว่างการปฏิบัติงาน

กรณีติดเชื้อจากการถูก

ล่วงละเมิดทางเพศ*

อุปกรณ์และอวัยวะเทียมในการบ�าบัดโรค

260 รายการ และไม่สามารถเรียกเก็บ

เงินเพิ่มจากผู้ป่วยอีก

247 รายการ และหากเกินจากอัตราที่

ก�าหนดผู้ป่วยต้องจ่ายเอง

441 รายการ และหากเกินจากอัตราที่

ก�าหนดผู้ป่วยต้องจ่ายเอง

การปลูกถ่ายไขกระดูก

(สปส. ไม่คุ้มครองกรณีที่ป่วยเป็นโรคมะเร็ง

มาก่อนเข้าเป็นผู้ประกันตน)

รากฟันเทียม

(เฉพาะผู้ที่ประสบอุบัติเหตุ และสูญเสียฟันทั้ง

ปากหรือมีอายุตั้งแต่ 53 ปีขึ้นไปและสูญเสีย

ฟันทั้งปากไม่เกิน 2 ราก/ราย)การช่วยเหลือเบื้องต้นให้แก่ผู้รับบริการ

และผู้ให้บริการที่ได้รับความเสียหายจาก

การรับบริการและให้บริการ

(สปส. ให้ความคุ้มครองเฉพาะผู้ประกันตน

ที่ได้รับความเสียหายจากการรับบริการ

ทางการแพทย์)

การส่งต่อผู้ป่วย

ทางอากาศยาน (เฮลิคอปเตอร์)

ทางน�้า (เรือ)

(หากน�าส่งโดยผ่านระบบการแพทย์ฉุกเฉิน (1669)

สพฉ. จะเป็นผู้น�าจ่ายชดเชยค่าน�าส่งแทน)

บัตรทอง ประกันสังคม ข้าราชการ

* สปสช. ให้ความคุ้มครองทั้ง 3 ระบบ

56

2. เปรียบเทียบสิทธิประโยชน์ด้านส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ปี 2559

บัตรทอง ประกันสังคม ข้าราชการ

* สปสช. ให้ความคุ้มครองทั้ง 3 ระบบ

การวางแผนครอบครัว*

(ยาเม็ดคุมก�าเนิด ยาฉีดคุมก�าเนิด

ถุงยางอนามัย ห่วงอนามัย ยาฝังคุม

ก�าเนิด)

การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค* การเยี่ยมบ้านและดูแลผู้ป่วยที่บ้าน* วัคซีนไข้หวัดใหญ*่

การตรวจคัดกรองเพื่อค้นหาภาวะเสี่ยง* การสร้างเสริมสุขภาพและป้องกัน

โรคในช่องปาก*

การให้ค�าปรึกษาแนะน�า การสร้าง

เสริม ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้ความ

รู้เพื่อสร้างเสริมสุขภาพและป้องกัน

การเจ็บป่วย*

การให้ยาต้านไวรัสเอดส์กรณีป้องกัน

การแพร่กระจายเชื้อจากแม่สู่ลูก*

การตรวจและบริบาลสุขภาพ พัฒนาการ

และภาวะโภชนาการของเด็กและเยาวชน*

การตรวจและดูแลเพื่องส่งเสริมสุขภาพ

ของหญิงตั้งครรภ์และหลังคลอด*

การตรวจสุขภาพประจ�าปี

(ปีละ 1 ครั้ง และต้องเป็นสถานพยาบาลของ

รัฐ อายุต�่ากว่า 35 ปี ตรวจได้ 7 รายการ

อายุมากกว่า 35 ปี ตรวจได้ 16 รายการ)

57

3. เปรียบเทียบสิทธิประโยชน์ด้านการฟื้นฟูสุขภาพ/ แพทย์แผนไทย ปี 2559

บัตรทอง ประกันสังคม ข้าราชการ

การฟื้นฟูสมรรถภาพทางด้านการแพทย ์

เฉพาะในโรงพยาบาล

ทั้งในและนอกโรงพยาบาล

(กลุ่มคนพิการ/ผู้ป่วย และผู้สูงอายุที่มีความจ�าเป็น

ต้องได้รับการฟื้นฟูสมรรถภาพ)

บริการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ (เพื่อการ

รักษาและการฟื้นฟู)

บริการฝังเข็ม การนวด ประคบสมุนไพร อบไอน�้า

สมุนไพร บริการยาสมุนไพร หรือยาแผนไทย

(ยาในบัญชียาหลักแห่งชาติหรือเป็นยาที่ผลิตตาม

เภสัชต�ารับโรงพยาบาล หรือยานอกบัญชียาหลัก

แห่งชาติที่ขึ้นทะเบียนไว้กับ อย.)

* สปสช. ครอบคลุม ผู้ป่วย/ ผู้พิการที่บ้านและการ

บริการฟื้นฟูแม่บ้านหลังคลอด

การทุพพลภาพ

เฉพาะโรงพยาบาลของรัฐ

(ผู้ทุพพลภาพ/ผู้พิการ สิทธิบัตรทอง เข้ารับการ

รักษาทั้งในและที่บ้านโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย)

โรงพยาบาลรัฐและเอกชน

อุปกรณอวัยวะเทียม

ค่าพาหนะรับส่ง

ผู้ทุพพลภาพที่ได้รับการฟื้นฟูสมรรถภาพ

จะได้รับสิทธิ ค่าฟื้นฟูสมรรถภาพทางการแพทย์,

ค่าฟื้นฟูสมรรถภาพทางร่างกาย จิตใจ, ค่าฟื้นฟู

สมรรถภาพทางอาชีพ, ค่าวัสดุอุปกรณ์ด้าน

เวชศาสตร์ฟื้นฟู

การบ�าบัดรักษาฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยที่ติด

บุหรี่และ/หรือแอลกอฮอล์

58

สัดส่วนรายจ่ายด้านสุขภาพของภาครัฐและภาคเอกชน

74%

26%

6,026 บาท

ภาครัฐ

ภาคเอกชน

รายจ่ายต่อคนต่อปี

2553

23%

77%

6,777 บาท

ภาครัฐ

ภาคเอกชน

รายจ่ายต่อคนต่อปี

2554

24%

76%

7,962 บาท

ภาครัฐ

ภาคเอกชน

รายจ่ายต่อคนต่อปี

2555ที่มา: ส�านักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ

การคาดการณ์รายจ่ายด้านสุขภาพของประเทศไทย

2556 2565

รายจ่ายด้านสุขภาพ 3 กองทุน ต่อ GDP

รายจ่ายสุขภาพทั้งหมดต่อ GDP

รายจ่ายด้านสุขภาพต่อรายจ่ายของรัฐบาล

1.8%2.4%

4.6% 4.96%

17.0%15.6%

ที่มา: ข้อเสนอการคลังสุขภาพเพื่อความยั่งยืนของระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เป้าประสงค์ ตัวชี้วัด และเป้าหมาย จัดท�า

โดย คณะกรรมการจัดท�าแนวทางการระดมทรัพยากรเพื่อความยั่งยืนของระบบประกันสุขภาพแห่งชาติ

59

ความมั่นคงด้านยาและเวชภัณฑ์

ร้อยละของสถานผลิตยาที่ได้มาตรฐาน GMP

2554

92.3%

2556

95.2%

2558

86.9%

มูลค่าการผลิตและการน�าเข้ายาแผนปัจจุบัน

ที่มา: ส�านักยา ส�านักงานคณะกรรมการอาหารและยา

63.4% 68.7% 67.0%

36.6%

การน�าเข้า

การผลิต31.3% 33.0%

2554 2555 2556