www.haberpodium.com / 15 ubat 2015 / Yl 2 / Say 22

Hedef kitleye dorudan eriim Firma imaj yaratma Marka deerini ykseltme zellii Dk maliyet Farkl formatlarda sabit tantm

AVANTAJLARINIZ

lanlar iin Tel: 076 343 80 74 Firmanza, HaberPodium sayfalarnda yer vermek icin hemen arayn!

www.haberpodium.cominfo@haberpodium.com

HaberPodium dergisine reklam veren firmalarmza,

www.haberpodium.com sitesinden Banner Reklam Bedava!

/haber.podium

ABONE OL, DERGiN HER AY ADRESiNE GELSiN!

1 yllk Abonelik creti sadece 75 Sfr.

sim:

Soyisim:

Firma:

Faaliyet alan:

Dergi teslim Adresi:

Posta Kodu/ ehir:

Telefon:

E-Mail:

Meslek:

Doum tarihi:

mza75 Sfr. deyerek 1 yllk abone olmak istiyorum. Gerekli bedeli demem iin bana makbuz yollayn.

BANKA HESAP NUMARAMIZ: KONTO 60-648799-5

IBAN: CH59 0900 0000 6064 8799 5ArgeMedia-HaberPodiumBollstrasse 15Postfach 4588405 Winterthur-CH+41 (0) 52 514 11 00+41 (0) 76 343 80 74

Dergimize web sitesinden de abone olabilirsiniz. www.haberpodium.com2015 yl Dergi yayn periodu: 15 Ocak 15 ubat 15 Mart 15 Nisan 15 Mays 15 Haziran

15 Temmuz 15 Austos 15 Eyll 15 Ekim 15 Kasm 15 Aralk

Redaksiyon kapan: Her ayn 3`. Dergimizde yaynlanmasn istediiniz haber, duyuru ve reklamlarnz her ayn 3`ne kadar gndermeniz gerekmektedir.

HaberPodium Ylba zel eklisi KazananlarVatan Reiseden 50er franklk hediye eki kazananlar: Ender-Handan Akasya / Sava engl / Fatma Mirbey-akrbey / Fatma GnalpRobi Mobeldan 200er franklk hediye eki kazananlar: Ayfer Kyak / Sefkan CiloAsmin Sanat Sokandan anta kazanan: Dilan BulutMevan Trkevinden 50er fraklk hediye eki kazananlar: Ylmaz Karako / Ali Rza KayacLeyli Atelierden sabun sepeti kazanan: Aliye GlerEylem entrkten kitap kazananlar: Demo Temirci / mam nltepe / Anna zerHaberPodium yelii kazananlar: Saliha Karatemel / Murat Bozyk / Mehmet Sarsu

Charlie Hebdo isimli karikatr dergisine yaplan saldrlar sonrasnda geriye sadece arttrlan gvenlik nlemleri ve gmen kart sylemleriyle dikkat eken PEGiDA (Batnn slamlamasna Kar Avrupal Vatanseverler) hareketi kald.

Almanya'nn Dresden kentinde ortaya kan bu rk hareket, svirede de etkili olmak iin almalar yrtyor. Daha ok internet ortamnda boy gsteren ve yaylan bu hareketin 16 ubatta sokaa kaca ve bir eylem yapaca konuuluyordu. Ancak yaplan bir aklama ile imdilik herhangi bir eylemin yaplmayaca belirtildi.

Pegida-svirenin Facebook sayfalarnda bu hareketin 14 maddelik bir program yer alyor. Bu programda; svire'ye gn snrlandrlmas, mltecilerin kabul edilmemesi, su ileyen yabanclarn yurt d edilmeleri ve burka yasa gibi talepler sralanyor.

svirede bu yl ierisinde genel seimlerin de yaplaca dnldnde, seim dneminde sac poplist sylemlerin havada uuacan ve toplumsal gerilimlerin ortaya kacan tahmin etmek hi de zor deil.

...

Karikatr dergisine saldr sonrasnda ortaya kan dier bir sonu ise, baz gvenlik nlemlerinin sessiz sedasz devreye konulmas oldu. Daha nce kamuoyuna sunulan ve tepkilerden dolay geri ekilen uygulamalar u an tek tek hayata geiriliyor.

Gvenlik birimlerinden, 1 ubattan itibaren havayoluyla seyahat edenlerin bilgilerinin gvenlik gerekesiyle sk bir eklide kontrol edilip, sakncal bulunan kiilerin uularna izin verilmeyecei aklamas geldi. Yolcunun ad, soyad, doum tarihi ve yeri, hangi lkenin vatanda olduu ve nereye utuu daha rahat kontrol edilebilecek artk.

Havaalanlarnda uygulamaya konulacak olan bir dier nlem ise, Schengen vizesinin kiiden alnacak olan parmak izleriyle dorulanabilir olmas. Bu nlemlere sebep olarak; Terr olaylarnn oalmas ve svireyi de tehdit eder hale gelmesi (!) gsteriliyor.

...

Haber ieriklerimizde zaman zaman yazm hatalar ile karlayoruz. Bu hatalar zellikle de dergi basm aamasndan sonra farkediyoruz maalesef. Haberi yazma, tasarlama, baskya bir an nce yetitirme gibi telae kouturmacalar bu tr hatalarn ortaya kmasnda en byk etkenler. Ancak bu durum bizi hakl klmaz tabii ki. Hatalarmz en aza indirecek dikkati gstereceiz.

HaberPodium ekibi adna, ortaya kan yazm hatalarndan dolay okuyucularmzdan zr diliyorum.

Sevgiyle

Knye / Impressium

HaberPodium ist eine Monatliche Zeitschrift, das Schweizerische Nachrichten auf Trkisch anbietet und fr die trkischsprachige Bevlkerung der Schweiz zur Verfgung stellt.

Zielsetzung ist die Frderung und die soziale Integration der trkischsprachigen Bevlkerung in ihre Umgebung und ein besseres gegenseitiges Verstndnis.

ArgeMediaHaberPodiumBollstrasse 15Postfach 4588405 Winterthur-CH

Tel +41 (0) 52 514 11 00Tel +41 (0) 76 343 80 74E-Mail info@haberpodium.com Web www.haberpodium.com

Inserate marketing@haberpodium.com Bankverbindung KONTO 60-648799-5 IBAN CH59 0900 0000 6064 8799 5

Sahibi / HerausgeberArgeMedia

Genel Yayn Ynetmeni / ChefredaktorAydn Yldrm

Haber Mdr / NachrichtenchefSadk Bagadur

Yaz leri / RedakteurinGlter Locher

Fransz kantonlar sorumlusu / Leiter franzsischen KantoneSavas Kulug

Hukuk Danman / RechtsberaterinDerya zgl LL.M

Yazarlar / AutorenCan DndarElif afakB. Nazan Walpoth Mehmet Meral Derya zglGlter LocherSava englEdibe Glgeli

Bask / DruckArgeMedia

Dergi TasarmKurtulu Karan

Online / InternetGnay Zenderlioglu

Yayn Periyodu / PeriodeYlda 12 Adet / 12 Mal Jhrlich

Die Verwendung von Texten, Fotos und Inhalten von haberpodium.com ist nur mit Quellenangabe (www.haberpodium.com) gestattet. Jede Verwendung oder Reproduktion ohne Genehmigung von haberpodium.com ist untersagt und verletzt die Autorenrechte. Die Redaktion behlt sich das Recht vor, erhaltene Artikel, Fotos oder andere Arten von Dokumenten nicht zu publizieren.

Yaynlanan yazlarn sorumluluu yazarlara aittir ve reklamlarn ieriinden reklam verenler sorumludur. Doacak hukuki sorumluluk hibir ekilde dergimizi ve sitemizi balamaz. Dergi ve sitemizde yer alan yaz, resim, ilan ve reklamlar ismimiz belirtilmek suretiyle ya da izin alnarak kullanlabilir.

HaberPodium basn yayn ilkelerine uymay taahht eder.

Verdikleri ilanlarla sponsor destei sunan firmalarmza teekkr ediyoruz.

Aydn YILDIRIMa.yildirim@haberpodium.com

8 svire'de Yaayan Her Kiiden Biri Gmen Kkenli 9 Kadn Polis Saysnda Art

13 Zrich Havaliman'nda Yeni Gvenlik nlemi 14 Can Dndar: erif Kuai Nasl Yaratld?

19 ocuklara Kitap Okumak 19 svire'de Kaydedilen Deprem Says kiye Katland 20 Elif afak: imizdeki Diktatr

26 Derya zgl: Mltecilere Daha Kolay mkan 27 svireliler in Ucuzluk Zaman 27 Afet ve Acil Durum Bilgilendirmelerinde Alertswiss - App Sistemi 27 8 Can Ald

10

15

16

22

18

28 Do. Dr. B. Nazan Walpoth: Salkl ve Kilolu nsan Paradoksu 30 Dr. Cankut Yksel: Dikkat Eksiklii Hiperaktivite Sendromu (DEHS)

44 Aile Hekiminiz: Dr. med. Dilek Kisner 46 Krmz Et Tketimimiz Ne Kadar Olmal?

PAHA BLMEZLERNNE VE DEDELER

32

33 Birazck Halil / Hasan Sever 33 Salk Giderlerini Drmek in Daha ok Spor Teviki

36 svire ile AB Arasndaki Buzlar Eriyor mu? 37 THSAB'dan 1. Ya Gn Partisi

34

38

50 Ara Gvenlii. Ne Yapmal? 52 Srcsz 900 km... 53 5 Kapl Mini One Geliyor... 53 VW'den Polo Langue Versiyonu... 54 Gezi Rehberi: St. Moritz 56 Masal: Parmak ocuk 58 Yeni kan Kitaplar 59 Bulmaca & Elence 60 Yemek Tarifleri 62 Tarihte Bu ay 63 Etkinlik Rehberi

40

48

8 GNDEM

Cenevre

Basel- Stadt

Tessin

Vaduz

Zrich

Neuchtel

Zug

Schaffhausen

Aargau

St. Gallen

Wallis

Thurgau

Glarus

Basel-Landschaft

Freiburg

Graubnden

Solothurn

Schwyz

Appenzell Ausserhoden

Luzern

Obwalden

Bern

Jura

Nidwalden

Appenzell nnerrhoden

Uri

Mehr als jeder dritte Erwachsene (35%) mit Wohnsitz in der Schweiz hat einen Migra-tionshintergrund. Das zeigen die neusten Zahlen des Bundesamt fr Statistik. Noch im Jahr 2003 traf dies auf lediglich 29 Prozent der Bev-lkerung zu. Drei Viertel dieses Anstiegs sind Folge der Zuwanderung. An der Spitze stehen der Kanton Genf, wo 61 Prozent auslndische Wurzeln haben, sowie Basel-Stadt (51 Proz-ent). Menschen ohne Migrationshintergrund schliessen in der Schweiz zu 54 Prozent auf der Sekundarstufe II ab, das heisst, sie besuchen das Gymnasium oder machen eine Lehre. 30 Prozent absolvieren ein Universitts- oder Fachhochschulstudium oder eine andere hhere Berufsbildung, beenden ihre Ausbildung also auf Tertirstufe. Bei Migranten der 1. Gen-eration also Menschen, die selber aus dem Ausland zugewandert sind ist die Verteilung viel gleichmssiger: Ein knappes Drittel hrt nach der obligatorischen Schule auf, 37 Prozent schliessen auf Sekundarstufe II ab. Ein weit-eres Drittel (33 Prozent) absolviert eine hhere Berufsbildung also mehr als bei Menschen ohne fremde Wurzeln.

*2013 yl, 15 ya st gmen oran.

Federal statistik Dairesinin yaynlad 2013 yl verilerine gre, svirelilerin yzde 35inin ya annesi ya da babas gmen kkenli. Veriler 15 ya st olan kesimlerden yola klarak oluturuldu. Federal statistik Dairesinin 2003 ylnda yapt bir aratrmada bu oran yzde 29 idi.

Aratrmada gmenlerin en ok yaad yerlerin Cenevre Kantonu (% 61) ile Basel-Stadt Kantonu (% 51) olduu ortaya kondu. Gmenlerin en az bulunduu yerlerin ise, % 14 ile Uri, % 16 ile Appenzell-nnerrhoden ve % 20 ile Nidwalden

9 GNDEM

kantonlar olduu belirtildi. Zrich Kantonu % 40lik bir oranla listenin 5. srasnda yer alyor.

svirede yaayan en byk gmen gruplarn % 11lik oranlarla talyanlar ve Almanlar oluturuyor. Bu oranlar % 8 ile Portekizliler ve % 4 ile de Franszlar takip ediyor.

Eitim seviyesinde var olan farkllklar

Gmen kkeni olmayan svire halknn % 54 orta-lise eitimini Gymnasium ya da meslek eitimi olarak tamamlyor. % 30u ise niversite veya yksek meslek okulunu bitiriyor.

svireye gelen birinci kuak gmenlerin eitim ve meslek edinme oranlar ise yle;

- Zorunlu eitimi te ikilik bir dilim tamamlyor.

- Orta ve lise eitimini alma oran % 37.

- Yksek okul ya da niversite eitimi alanlarn oran % 33.

Bu veriler, birinci kuak gmenlerin yksek okul bitirme orannn svirelilerden daha fazla olduunu ortaya koyuyor.

Son yllarda svireye gelen birinci kuak kalifiye insanlarn saysnda art gzlendi. Bu art, zellikle de AB dndaki lkelerden gelenlerin saysnda grlyor. AB dndaki lkelerden svireye gelenlerin mesleki niteliklerinin iyi olmas bu artlara neden olarak gsteriliyor. svirede bu gruba dair oturum izinleri yalnzca ynetici, uzman ya da zel vasfl alanlara veriliyor.

Ya

svirede ikamet eden gmenlerin/ gmen kkenlilerin ya ortalamas 44 iken, svirelilerin ya ortalamas 49.

Gnmzde daha fazla kadn, erkek meslei olarak bilinen polislii seiyor. rnein Neuchtel Kantonunda kadn aday polis says ilk kez erkeklerin saysn geti. Neuchtel polis tekilatnn 19 adaydan 10u kadnlardan oluuyor.

Waadt Kantonunda da kadn Polis adaylarnn saylar art gsterirken, polis eitimlerinde 9 kadn ile 22 erkek bulunuyor. 1997 ylna kadar Waadt Kantonunda kadnlarn polis olmas mmkn deildi.

Waadt Kantonunda 971 polisten 120si, Neuchtel Kantonununda ise 405 polisten 43 kadnlardan oluuyor. Zrich Kantonunda yaklak 400 kadn polis grev yaparken, kadn polislerin en youn olduu yer Kanton Basel-Stadt olarak geiyor. Kanton Basel-Stadtda kadn polis oran 2008 ylnda yzde 17 iken, bu oran u an yzde 32 seviyesine ykselmi durumda.

Zrich ve Baselde kadn polis saysnn art, personel politikalarnn odak noktas olarak aklanrken, gmen kkenli polis adaylarnn tekilata alnmas da konuuluyor.

Polis tekilatlar part-time i imkanlar da sunuyorlar. Bu durum, kadnlarn anne olduktan sonra da ilerine devam etmeleri asndan nemli.

In den kantonalen Polizeikorps wchst der Frauenanteil stetig an.

Der Anteil der Aspirantinnen in den Polizeischulen ist zwar Schwankungen unterworfen, grundstzlich zeigt sich jedoch eine steigende Tendenz. Sowohl in Basel als auch in Zrich ist die Steigerung des Frauenanteils zu einem Schwerpunkt der Personalpolitik erklrt worden zusammen mit dem Ziel, mehr Menschen mit Migrationshintergrund einzustellen. Die Polizeikorps bieten zudem immer mehr Teilzeitstellen an, damit Frauen ihre Stellen nicht aufgeben, wenn sie Mtter werden.

Gmenlerin niversite veya yksek meslek okulunu bitirme oran

9

10

GNDEM

svirenin en byk turizm fuarlarndan biri olan FESPO, 29 Ocak-1 ubat tarihleri arasnda gerekleti.

Zrich-Oerlikonda bulunan Zrich Fuar Merkezinde yaplan FESPOya lkeleri temsil eden 650 farkl stand alrken, fuarn bu yl ki konuk lkesi Hrvatistan oldu.

25 bin metrekareyi kapsayan fuar alannn renklilii ve eitlilii dikkat ekiciydi. Golf fuarndan ka-ravan arabalara, safari turlarndan mavi deniz turlarna kadar geni bir erevenin sunulduu fuar alann bu yl 62 bin kii ziyaret etti.

Trkiye stan-dna da yer verilen orga-nizas-yonda, ilk gn al vesilesi ile bir Apero ve-rildi. Al konumasn Zrich Kltr ve Tantma Ateesi Hilal Demirelin yapt Aperoya Zrich Bakonsolosu Asl Oral, Kltr ve Tantma Bakanl Genel Mdr Yardmcs Dr. Cengiz Aydn da katld. Ayn gnn akam Trki-ye-svire Seyahat Acentalar Birlii -TSAB tarafndan davetlilere zel bir akam yemei verildi.

Fuarda, Trkiye turizmine ynelik almalar sunan birok firma, tu-rizm ehirlerini ve kltrel hizmet-lerini tantma imkan da buldu. 4 gn boyunca sren fuarda Trkiye stand youn bir ilgi grd.

Anadolunun zengin mutfandan lezzetli yemeklerin sunulduu stan-dta Ebru sanat ile ilgili tantmlar yapld. Ebru sanats Ebru zel, dnya kltrel miras listesinde yer alan Ebru sanat ile ilgili almalar sundu.

Ayrca Almanyadan gelen BEM folklor ekibinin gsterileri fuara katlanlar tarafndan ilgiyle izlendi. Fuarda Trk Hava Yollar da kendi-ne zg bir stand aarak dikkatleri zerine ekti.

Fuarla ilgili olarak, fuar alannda bulunan baz temsilcilerin izlenim ve grlerini aldk.

Trk Hava Yollar olarak, 2009dan bu yana burada her yl kendi standmz kuruyoruz. Bu yl fuar katlmclarna uak ii ikram kon-septimizi gsterdik.

Bu yl ki ilgiden olduka memnun kaldk. Ayrca burada acentalar-mzn sorunlaryla da ilgilendik. Euronun dmesi ile, snr blge-lerindeki acentalarmz kur farkn-dan dolay maduriyetler yaadlar. THY olarak bu konuda denge salayarak, sistemlerimize acentala-rmz koruyacak gerekli yklemele-ri yapp olumsuz durumlar bertaraf ettik. Avrupann en iyi hava yolu seildiimiz 2014 ylndan olduka memnun kaldk. Doluluk oranlar-mz olduka iyiyidi.

Emre Hasan Ylmaz THY Zrich Blgesi Sat ve Paz. Mdr

Hilal Demirel Zrich Kltr ve Tantma Ataesi

Bu yl ki fuara katlan ziyareti saysnn iyi olduunu syleyebilirim. Fuara Trkiyede otelcilik, acenta ve salk turizmi ile ilgili faaliyet yrten birok firma davet edildi.

Bu sene Trkiyeden 24 katlmc oldu ve alanda 25 stand kuruldu. Anlatya, zmir, Kemer, Balkesir, Marmaris ve Manavgat blgeleri destinasyon olarak katlp blgesel tantmlarn yaptlar. Fuarn en nemli zellii, turizmle ilgili eitli ilikilerin kurulmas oldu. Birok tur operatr ile acenta kar karya gelip tanma imkan buldular.

3 gn boyunca buradaydk. Bu yl standlara ilgi gzeldi. Bu yl ki katlmclarn byk bir ounluu gerekten fuara ilgisi olanlard. Getiimiz yllara nazaran daha fazla rezervasyon aldk buradan. Bunu Euronun dne balyorum. Gelenler uygun fiyatlarla hemen rezervasyonlarn yaptlar. u an yaplan rezervasyonlar geen yla oranla yzde 40 daha ucuz.

Mehmet AltayAltay Reisen Yetkilisi

Bu yl ki fuara katlm olduka iyiydi. Kendi amzdan yeniliklerimizi de tantma imkan bulduk. Bu yl uu saymz arttrdk. Ksa bir zaman sonra Zrich-Dalaman uularmz balayacak. lave olarak da, Nisan aynda Cenevre-Antalya seferlerimiz de olacak.

Ender TurgutSun Express Sat ve Paz. Mdr

11

12

ala KosovaAntalya Tantm A.. Temsilcisi

Hedefimiz Antalyay btncl bir yaklamla tantmak ve bir marka ehir haline getirmek. Antalyay deniz-kum-gne zelliklerinin yansra; kltr, tarihi, doas, mutfa ve spor olanaklar ile de tantmak istiyoruz.

Trkiyeye ynelik olarak, salk turizmi konusunda hizmetler sunuyoruz.

Sa ekimi ve lazer gz tedavileri konularnda tedavilerimiz var. Bu yl Trkiye Salk Turizmi Kon-seyinin svire temsilciliini de stlendik.

Serdar KaraaalMedicalTravel Temsilcisi

Balkesir Turizm Mdrl adna katldk fuara. Bu yl 3. geliimiz. Amacmz blgemizde bulunan ter-mal ve doa gzelliklerini tantmak. Balkesir nemli bir termal turizm ve doa sporlar merkezi.

lkay KaraaaBalkesir Turizm Mdr Yardmcs

Marmaris olarak svireye ilk kez geliyoruz. Buradaki turist pro-filinin Gney Egeye; Dataya, Kyceize, Marmarise, uygun bir yaps var. Daha nce bisiklet yollar ile ilgili bir proje hazrla-mtk. Bu proje Trkiyede bir ilk olma zellii tayor. Burada, bu proje ile ilgili grmelerimiz gayet olumlu geti. Buradaki acentalarla yaptmz grmeler sonucunda blgemize seneye ek uular konu-lacak.

Sedat KirtMarmaris Belediyesi zel Kalem Mdr

Ebru

sana

ts

Ebr

u z

el

13

GNDEM

Zrich Havaliman, yllk olarak yaklak 9.8 milyon gei ile svirenin en byk Schengen snr kaps olma zellii tayor.

Zrich Havaliman polisi dnyann dier lkelerinden gelip giden seyehatilerin kontrollerini profesyonel bir eklide devam ettirmek iin, 2014 ylnn Ekim aynda, 2,5 milyon franklk yeni bir snr kontrol altyaps oluturdu. Yeni kontrol uygulamasna gre, artk Schengen vizesi parmak izi dorulamas ile de incelenebilecek.

Uygulama ile, kiiden alnacak parmak izleriyle sahte pasaportlarn daha iyi ve daha hzl farkedilmesi hedefleniyor.

u an itibar ile Zrich Havalimannda 80 adet elektronik kontrol paneli bulunuyor. Elektronik kontrol panellerinde yolcular pasaportlarn kendileri kontrol ettirebiliyorlar. Bu eklide, artan gvenliin yan sra pasaport ilem sresi de ksalrken, her kontrol paneli saatte 260 seyehat belgesini kontrol edebiliyor.

Zrich Havaliman Polisi yetkililerinin yapt aklamaya gre, 2014 ylnda 300 sahte belge ele geirildi. Snr kaplarndaki geilerde son yllarda artlar grlmesine ramen; tutuklamalar, giri yasaklar ve yurtd edilmelerde azalmalar olduu bildirildi. Yetkililer bunun nedenini, dier lkelerin havalimanlarnda uygulanan gvenlik nlemlerine balyorlar.

Zrich Havalimannda Yeni Gvenlik nlemi

Tm sa tiplerine uygun 1 haftada sa dklmesini durdurur

3 haftada sonu: Salarnz kmaya balar Sa kopmalarn ve krlmalar durdurur

Salarnza canllk ve doal parlaklk kazandrr Kepeklenmeye son verir

Salar kkten besler Sa tellerini kalnlatrarak salarn grlemesini salar

Salarn beyazlamasn durdurur, doal rengini kazandrr

Limited Edition Daha fazla bilgi iin: +41(0) 79 207 43 87

14

Charlie Hebdo basknn yaptktan sonra ldrlen erif Kuainin komusu, onu "Sessiz, sakin, kibar, inanl biri olarak tanmlyor. BBCdeki rportajnda, "Dost canlsyd. Engellilere yardm ederdi. Sakin bir hayat sryordu diyor ve ekliyor: "meer terristmi.

***

Sanrm Paris saldrsnn yaratt en byk tahribatlardan biri bu olacak: Herkesin komusuna kukuyla bakt bir korku iklimi "Acaba terrist mi sorusunun kkrtt pheciliin giderek ihbarcla ve cad avna dnt bir nefret ortam

Mikrofon uzatlan Araplarn, "Ka gndr herkes bize, sanki o baskn biz yapmz gibi bakyor demesi de bunun kant

Bar iinde bir arada yaayan okkimlikli bir toplum hayali, 3 gn ncesine gre, biraz daha uzak imdi

***

Kuai kardelerin ailesi Cezayir bamszlk savann ardndan gm Fransaya... Parisin 10. blgesinde bir banliyye yerlemiler. ocuklar orada domu. Bymeden ksz ve yetim kalmlar. erif, 2003teki Irak igaline kadar, Paris yetimhanelerinin yoksul ocuklarndan biriymi. galden sonra politize olmu ve bir kolu uyuturucuda iken br koluyla radikal slama tutunmu. Gittii camide din dersleri almaya, canl bomba olarak ehit olmay ycelten cihat videolar izlemeye balam. Uzun sredir Fransz polisinin radarndaym.

2005te, Irakta cihat iin savamak zere ama umadan hemen nce Fransz polisi tarafndan yakalanm.

karld mahkemede, "Amerikallarn Iraktaki Ebu Garip Cezaevinde Mslman tutsaklara yapt ikencelerden etkilendiini sylemi. Ve cezaevinde El Kaide ile tanm.

***

erifin tutukland 2005 ylnda Paris yanyordu.

er

if K

ua

i Nas

l Ya

rat

ld? Polisten kaan iki gmenin bir elektrik trafosunda can vermesi zerine

balayan isyan, dalga dalga lkeye yaylm ve bir ay sren, byk bir ayaklanmaya dnmt.

Sarkozy, o zaman ileri Bakanyd ve sosyal sorunlar iddetle bastrabileceini sanan her cahil politikac gibi, isyanclara "racaille ("apulcu) damgas vurup zerlerine polis srd. Olaanst hal ilan etti, baz blgelerde sokaa kma yasa koydu, kitlesel tutuklamalara giriti. Hapishaneler bir anda dolduruldu.

erif, radikalizm okuluna dnen o hapishanelerden yetiti.

***

Geri Fransa o dnemde de polisiye tedbirlerle yetinmeyip sorunun sosyal kkenlerine inmeyi ve yapsal nlemler almay tartmt. 700 akn banliyde 5 milyona yakn insann yaad, bunlarn yarsnn diplomasnn bulunmad, bu blgelerde su oranlarnn patlad anlalmt.

Lakin ayrmcla son vererek onlara eitim ve i vaat eden, katlmc bir sosyal seferberlik yerine, gmenlii snrlayan, gvenlii ne alan politikalar tercih edildi.

Bugne gelindi.

***

Byle bakldnda erif Kuainin yaratlmasnda, devasa bir uluslararas ibirlii gryoruz: Fransann Cezayir zgrlk savandaki tavrndan, Amerikann Irak igaline, El Kaidenin bireysel terr saplantsndan, Sarkozynin sosyal yaralara biber gaz skma lgnlna kadar bir dizi korkun hatann yaratt bir sonu, erif Kuai

"Meer terristmi diyenler, "ldrdk bitti zannedenler, onun yetitii batakla gzn evirene, o batakl kurutmak iin zm retene ve ierde/darda iddet politikalarn terk edene kadar erifler, sadece Fransann deil, yerkrenin de kaderine hkmetmeye devam edecek.

15

GNDEM

8 Mart yaklarken, bu sa-ymzda kadnlara ynelik yaplan gncel tartmalar ele almak istedik. Bu zel gnde, insan haklar teme-linde, kadnlarn siyasi ve sosyal bilinlerinin geliti-rilmesi ve ekonomik, siyasi ve sosyal baarlar dillen-dirilir hep.

Gnmzde kadnlar her ne kadar sosyal, siyasal, ekonomik, cinsel ynlerden ayrma ve baskya maruz kalyor olsalar da, kadn haklarna dayal sosyal hareketler ve oluumlar her geen gn gibi byyor. Ancak Dnya genelinde yaanan bu art, "Erkek egemen kltr" gereini deitirebilecek nitelikte deil maalesef.

statistiklere gre, dnyada ki fakir insanlarn byk bir ounluunu kadnlar oluturuyor. Dnya gene-linde, eitim almam in-sanlarn byk ounluu yine kadnlardan oluuyor.

Uluslararas boyutu ile kadn merkezli almalar yrten eitli kurum ve kurululara gre, kadnla-rn gnmzde sk kar-latklar balca sorunlar u ekilde;

ve alma hayatnda var olan negatif ayrmclk

Dnya apnda, eitim - retim hakkndan yoksun veya ikinci planda brakl-ma

Birok devletin hukuki dzenlemelerinde kadn-er-kek ayrmnn yer almas. Bilhassa miras hukuku ve medeni hukuk dzenleme-lerinde kadnlara negatif ayrmclk uygulanmas

Dnyada birok blgede, kadnlarn e seme, evlilik,

boanma ve dier temel medeni haklarnn tann-mamas

Cinsel iddet-tecavz

Kadnlara ynelik fiziki iddet ve psikolojik bas-knn en ada lkelerde bile tam anlamyla krla-mam olmas.

svirede kadn haklar

svire, kadn haklar konusunda 1970den sonra gelime gsteriyor.

Kadn-erkek eitlii ko-nusunda atlan ilk nemli adm 1971de kadna seme ve seilme hakk verilmesidir.

1981de, svire Federal Anayasasna toplumsal cinsiyet eitlii maddesi eklenir. 8. maddenin 3. pa-ragrafnda, "Erkek ve ka-dnn haklar eittir, kanun bunu hukuksal ve pratik olarak, aile iinde, eitimde ve i yerinde teminat altna alr. Kadn ve erkek, eit deerdeki i iin eit cret alrlar ifadesi yer alr.

Ancak, The Federal Commission for Women's Issues (Kadn Sorunlar iin Federal Komisyon- FCWI) tarafndan yaplan belirle-melere gre, svirede ka-dn-erkek eitlii konusun-da atlmas gereken daha bir ok adm var.

hayatnda, cretlendir-mede, ynetimde, bilimde ve politik alanda, kadn ve erkek arasndaki temsil eitlii hem nitelik, hem de nicelik olarak hala yetersiz bulunuyor.

HaberPodium olarak tm kadnlarn 8 Mart Dnya Emeki Kadnlar Gnn kutluyoruz.

15

16

KLTR & SANAT

Koroda yer alan isimler

lk Can, Aysel nl, Ayten Kahraman, Bilal Ulu, Blent ahin, idem Gnel Gnlta, Dilay Aslan, Duygu Mutlu, Ebru Koyun, Erol Klkaya, Fatma Doan, Filiz enel, Gizem Polat, Glsen Gler, smail Apaydn, Meziyet Yarar, Nafiye Gne, Nalan pek, Nesrin Buzduu, Pakize Kele, Semiha Dicleli, Sevim Karademir, Songl Gden, engl Ayyldz, Tlin Ceylan Cengiz, Yamur Gne.

Getiimiz gnlerde Zrichte STIMME der FARBEN - Yeilam arklar isimli iki koro konseri verildi. 31 Ocak ile 1 ubat tarihlerinde verilen konserlere mzik severlerin ilgisi olduka youndu.

Mzisyenler Hakan Can ve lk Can nclnde, mzie gnl vermi birok insann bir araya gelerek oluturduu koro, unutulmaz Yeilam arklarndan rnekler sundu. Zentrum Karl der Grossede gerekletirilen bu nostal-jik konserlerde; 70li yllarn Mavi Boncuk, Bahevan Geldi, Artk Sevmeyeceim, Ah Ne Gzel Seni Sevmek, ste Klen Olaym, Gur-bet Kular, Bak Yeil Yeil, Unut Gnlm, Ah Bu Hayat eklimez, Sevmek Byk Ac, Kara Gzlm gibi unutulmaz film mzikleri seslendirildi. Konserlerde seslendi-

rilen paralar kadar, koro yelerinin giydii kostmler de dikkat ekiciydi. ki gn boyunca Hakan Cann ynetiminde sahne alan koroya; gitar ile Mehmet Ali Demren, keman ile Burak enk, tamburu ile Kaan Ula, kanunu ile Volkan Krpk, darbukas ile Uur Baltal elik ettiler.

Konseri ilgin klan bir dier nemli zellik ise, koroda yer alan isimlerin mzikle ilgili uralarnn pek olma-

17

GNDEM

17

Ka kiiden oluuyor koronuz?

Koromuz ilk almalarna 6 -7 kiiyle balad. Ksa srede ilgi artt ve u anda orkestramzla birlikte 33 kiiyiz.

Bundan sonra ki aamalarda da bu tarz a-lmalarnz devam edecek mi? Yeni projeleriniz neler?

Bu konserimizden hemen sonra Yeilam arklar Vol.2 projesine balayacaz. lk konserimizin repertuar Ma-kamsal mziklerden oluu-yordu. Bu yzden bu proje-ye Trkiye`den 3 mzisyen sanat dostum da bize elik etti. Vol.2 projesi ise daha ok eskilerin `Aranjman ya da Hafif Mzik` dedikleri trden, yine bizim jeneras-yonun bildii arklardan oluacak.

Bununla birlikte `Dnya Film Mzikleri` projemizi de balatacaz. ki projeyi de ayn zamanda yrteceiz. Bu projeyi de `Autonome Schule Zrich` ile birlikte yapacaz. Tm dnya film mziklerinden oluacak olan bu almamz ok dilli ve ok kltrl olacak. Mmkn olduu kadar ok dilden arklar paylaaca-z mzikseverler iin.

Son olarak unu da belirtmek istiyorum; koromuz her dilden, her milletten mzisyenlere, mzik yapmak isteyenlere, daha nce hayat boyunca bir tek arky batan sona sylememi ama ark sylemek isteyen herkese aktr.

ubat ay itibariyle balayacak olan projelerimize katlmak isteyen mzik gnllleri hakan@hakancan.info ya da hakancan21@gmail.com adreslerine e-mail atarak kayt yaptrabilirler. Koromuz yeni insanlarla tanmaktan ve mzii paylamaktan mutluluk duya-caktr.

mas idi. Buna ramen sahne alan amatr mzisyenler, baaryla seslendirdikleri arklar kadar, sahne alma cesareti gsterdikleri iin de zel alk aldlar.

Hakan Can ve lk Cann koro konser fikri ile bir araya gelen amatr mzisyenler, 10 aylk bir eitim almas sonucunda konser verecek kvama gelmiler.

HaberPodium olarak sponsoru olduumuz bu konserle ve koronun oluumu ile ilgili olarak Hakan Can ile grtk. Konservatuar mezunu olan Hakan Can, uzun sredir svirenin Zri-ch kentinde yayor. Birok konser almas-na imza atan Hakan Can, lk Can ile birlikte mzik eitmenlii yapyor.

Koro oluturma fikri nasl ortaya kt?

Koromuzu oluturma fikri aslnda 4-5 arkadala yapt-mz bir sohbette ortaya kt. Arkadalarm hep `Bir konserinizde en azndan bir arkya sahnede size vokal yapsak` diyorlard. ark sylemek isteyen arkadalarn says arttka, koro kurmamz gerektiini dnerek,

Mart 2014ten itibaren her Sal dzenli olarak almalara ba-ladk. Zamanla katlmlar artt tabi.

Neden Yeil-am mzikleri?

Aslnda Yeilam arklarndan oluan bir konser daha nceleri de vard. Bizim kuak, tek kanall televizyon dnemlerinde hep bu arklarla byd. Bu yzden o dnem ki filmlerin ve mziklerinin hatralarmzda se-vimli, bazen hznl bir yeri vardr. Aslnda bu projeyi ilk etapta tamamen profesyonel olarak gerekletirmeyi planlyordum. Ancak koro fikri kafamzda netlesince, "Yeilam arklar" projemizi koroyla yapalm diye dndk.

18

GNDEM

8 Martta Aileleri glendirmek! ocuk ve Eitim Desteklerine Vergi Muafiyeti ve Katma Deer Vergisi Yerine Enerji Vergisi isimli iki ayr federal referandum yaplacak. Referandumlara dair detaylar yle;

Aileleri glendirmek! ocuk ve Eitim

Desteklerine Vergi Muafiyeti

Bu halk inisiyatifi 05 Kasm 2012 tarihinde CVP tarafn-dan sunulmutu. Bu inisiyatifle ocuklu ailelerin ykn hafifletmek adna, ocuk parasnn ve eitim burslarnn gelir vergilerinden muaf tutulmas talep ediliyor.

Bu halk inisiyatifi 17 Aralk 2012 tarihinde Grnli-beralen Partei (GLP) tarafndan sunuldu. nisiyatif ile yenilenemez enerjiye (Petrol, doal gaz, kmr, uranyum vs.) hem enerji vergisi talep edilirken hem de, tketimlerinin pahallamas nedeniyle, bu tr enerji kullanmlarnda katma deer vergisinin kaldrlmas isteniyor. nisiyatifiler bylelikle enerji verimliliini arttrmak, yenilenebilir enerjiyi tevik etmek ve karbondioksit emisyonlarn azaltmak istiyorlar.

Federal Hkmet, Parlamento ve Senato bu inisiyatifin reddedilmesi ynnde karar bildirdiler.

nisiyatif sorusu: Aileleri glendirmek! ocuk ve Eitim Desteklerine Vergi Muafiyeti inisiyatifini kabul ediyor musunuz?

Federal Hkmet, Parlamento ve Senato bu inisiyatifin reddedilmesi ynnde karar bildirdiler.

nisiyatif sorusu: Katma Deer Vergisi Yerine Enerji Vergisi halk inisiyatifini kabul ediyor musunuz?

energie- statt mehrwertsteuer

JaKatma Deer Vergisi Yerine

19

GNDEM

Okuyucularmza, eitimcilerin de nerilerinden yola karak, ocua sabrla kitap okumaya dair baz ipular hazrladk;

ocuunuzla her zaman kitabn kapa zerine konuun ve birlikte kitabn ieriini tahmin edin. Ona arada resimlerle ilgili sorular sorun. Bu eklide ocuunuz kitab merak edip okuma moduna geecektir.

lk cmle ile ok ey kazanrs-nz. lk kelimeler genellikle hika-yenin gidiatn belirler. Sesinizi hikayeye gre, heyecan/macera vs. tonlarnda ayarlamaya zen gste-rin. Hisleri de gzleriniz ile gstere-bilirsiniz. Kzgnlk, hzn, sevin, yorgunluk, aknlk vs

Tekrar, tekrar, tekrar ocuklar neyin geleceini bilmekten mutlu olurlar. Bu anlamda bir kitab defa-larca okumanz onu skmaz, aksine daha da sevindirir.

Hikaye boyunca ocuunuzla interaktif olmanz nemli. Kendi-

sine ak sorular sorarak bireyleri anlatmasn salayn. "Sen de byle birey yaadn m, duydun mu? gibi.

Yz ifadenizi mutlaka kullann. Mimikler okumann olmaza ol-maz. Ya da sesiniz? Farkl okuma ekillerini de kullanabilirsiniz. Yksek sesli, sessiz, kaln ses, ince ses, hzl, yava, heyecanl

Yalar 2 ya da 3 olan ocuklar hayal glerini gelitirirler. Birlikte hikayeler oluturmanz onun hayal gcn gelitirmesine yardmc olur. Kitabn yarsndan sonra ona "Acaba nasl bitecek? diye sorabi-lirsiniz.

Kitap biter bitmez kaldrp, "Hadi imdi uyku vakti demeyin. Bu eklide kaba bir biimde ocuunuzu hikayeden alkoymu olursunuz. Kitabn sonuna zaman ayrn ve ocuunuz kendiliinden, sakin bir eklide hikayeden ayrlsn.

svire Deprem Aratrma Dairesi, 2014 ylnda svire ve snr blgelerinde yaklak 950 deprem kaydetti. Bu rakam bir ka yl ncesine gre neredeyse iki kat daha fazla. 2012 ylnda yaklak 500 deprem kayd bulunurken, 2013 ylnda bu oran 600e kyor.

ETH Zrich bnyesinde bulunan svire Deprem Aratrma Dairesi, bu artlar deprem lm imkanlarnn gemi yllara gre daha iyi olmasna balyor. svirede getiimiz yllarda deprem izleme a geniletilirken, teknolojik gelimelerin de etkisi ile, ok dk seviyelerdeki depremler kaydedilebiliyor.

2014 ylnda depremlerin en ok kaydedildii yer Bern Kantonuna bal Diemtigen oldu. Diemtigende Nisan-Aralk aylarnda 260tan fazla deprem kaydedildi. Depremlerin byklkleri, Richter leine gre -0,4 ile 3,2 arasndayd. Bu depremler herhangi bir zarara neden olmadlar.

Richter leine gre 2,5 leinde olan depremler hissedilebiliyor.

svirede deprem hareketliliinin en youn olduu yerler Kanton Wallis ve Kanton Graubndende bulunuyor.

(Kaynak: Schweizerischer Erdbebendienst)

ocuunuzla birlikte kitap okuyup resimlere bakmak ocuu-nuzun dil ve hayal gcnnn geliimi asndan nemli. Ancak kk ocuklara kitap okumak anne-babalar iin sabr da gerektiriyor.

19

20

im

izdek

i dik

tat

r

Elif AFAKinfo@elifsafak.com.tr

Kadnlarn iinde gizli bir diktatr barnr. lk bakta belli olmayan, bir kuytuda saklanan. kmaz yle kolay kolay; renk vermeden, ses vermeden, bekler, demlenir. Koleksiyoncudur. Pul biriktirir gibi, mcevher biriktirir gibi, kitap aralarnda kurumu iek biriktirir gibi o da hatra biriktirir. Nerede, ne zaman, ne olmutu.... Hangi vakitte kim kime ne sylemiti.... Vakanvis gibi yazar da yazar en ince ayrntlar, kara kapl kalnca bir deftere. Anahtar sadece kendinde. Saklar yaananlar bu diil diktatr; doldurur ekmecelere. Tasarrufludur; gemii krpp krpp yldzlar yapar.

Ayn hadiseleri dne dne zihninde yaar. An turular kurar kavanozlarda, flarda. Kn, havalar soudu mu, ortam az biraz ayaza kesti mi amak zere. Kadnlarn iindeki diktatr hatrlamakta ve hatrlatmakta ustadr. Bir hadisenin zerinden seneler gemi bile olsa, o bulur ilgili konuyu ilgili kutuda, karr ortaya.

"Sen der, "bundan sene evvel filanca meknda bana byle byle yapmam mydn? ya da "Falanca tarihte u olmutu da sen de yle hareket etmitin... Gzel ve aydnlk anlardan ziyade kt anlar biriktirmeyi sever diktatr. Sirkeleir hafzas saklaya saklaya. Kemleir dili, slubu, bunca eyi iine ata ata. Kadnlarn iindeki diktatrn ne zaman ortaya kaca belli olmaz. Lakin genellikle flrt aamasnda deil, ilikilerin henz taze olduu evrelerde deil, sonralar arz- endam eder. Evlilik ertesi ise ok daha rahat boy gsterir. kar kozasndan. Balar karmaya. Baylr mdahale etmeye. Her eye... Kadnlarn iindeki diktatr, sevdii erkee annelik etmeye kalkar. Onun her eyini dzenlemek, bilmek, sahiplenmek ister.

# Erkeklerin iinde gizli bir diktatr barnr. lk bakta belli olmayan, bir kuytuda saklanan. Tamamen kamufle deildir aslnda. pular verircesine zaman zaman sinyaller gnderir d dnyaya. Durduk yerde yaanan kskanlk krizleri, tahakkmperver klar, asabi patlamalar, g gsterileri... Lakin ekseriya bekler bu

diktatr; pier, demlenir kozasnda. Vaktinin geldiine kanaat getirdiinde kverir ortaya. Yaad ilikiden ve bunu kaybetmeyeceinden ne kadar eminse o kadar yksek sesle grler. Tuhaf bir diktatrdr bu, yedike ackan, glendike zayf hisseden, kendine bir trl gvenmeyen, ele geirdike yetinmeyen.

En sevdii ey kuatmak, karsndakine mutlak anlamda sahip olmaktr. Kelimelerden cephane yapar, fiziksel kuvvetinden yararlanr. Erkeklerin iindeki diktatr, sevdii kadna efendi olmaya kalkar. Onun her eyini dzenlemek, bilmek, sahiplenmek ister.

# Kadnlarn iindeki diktatr ile erkeklerin iindeki diktatr anlaamazlar oldum olas. Bir ipte iki cambaz nasl yrmezse, ayn at altnda iki otoriter de geinemez. Dolaysyla balar g mcadelesi. Yatak, mutfak, yemek masas sava yeri. Her iki taraf da berikini deitirmeye, kendine benzetmeye alr, beyhude. Dardan empoze edilen sistemler nasl kerse birer birer, sevgililerin/elerin birbirine dayatt zoraki dnmler de er ya da ge atrdar bir yerinden.

# George Sand ile Frederic Chopinin hayatlarn okuyorum bir sredir. Roman kahramanlar gibi gryorum onlar. Hikyelerini yazyorum zihnimde. 19. yzyln en ilgin, belki de en zorlu aklarndan onlarnki. Yetenekli, zeki ve cretkr bir kadn yazar ile dnyaca nl bir mzisyenin birliktelii. Bugn, kadnn tarafn tutarak yazlan biyografilerde Chopin bir duygusal klfet, adeta bir engel gibi gsteriliyor.

Erkein tarafn tutarak yazlan kitaplarda ise George Sandin onu yorduu, ypratt ima edilmekte. Kadn romanlarn yazabilsin diye erkek kendi taleplerinden feragat etti mi acaba? Erkek beste yapabilsin diye kadn arzularndan vazgeti mi acaba? Mutlak zgrlk var mdr evlilikte? Peki nerede balar demokrasiden diktatrle gei? zgrln olmad yerde aktan sz edilebilir mi hl?

22

RPORTAJ

Bu szler uzun yllardr svi-rede yaayan yazar Hseyin Cana ait. Hseyin Can g-menlerin hayat hikyelerini dillendirdii edebi yaptlaryla tannan bir isim.

svirede gmen sorunlar-n dile getiren edebi yaptlar ok fazla olmamakla birlikte, Hseyin Cann almalar gmenlerin sorunlar ya da yaamlaryla ilgili yeni eser-lerin ortaya kmas asndan nem tayor.

svirede Trkiyeli Gmenler, Karde Halklarn Nazl ocuk-lar, Akm Irmaklara Anlat-tm, Meri Keklik ykleri gibi almalara imza atan Hse-

yin Can, uzun yllardr svi-redeki gmen sorunlaryla ilgili almalar da yrtyor. svire politikas ile yakndan ilgilenen Hseyin Can, 2007 ylnda gmen kurumlar tarafndan Federal Parlamento seimlerine aday gsterili-yor. Parlamentoya giremeyen Hseyin Can, svire genelinde kanton ya da yerel belediye-lerde seilmi gmen kkenli politikaclarla birlikte gmen politikalarnn oluturulmasna katk sunuyor.

27 yldr svirede yaayan Hseyin Can ile almalar zerine konutuk.

Dnyada g trajedisi

srd mddete, edebiyatta

gmenler mutlaka anlatlmaldr.

almalarnzda daha ok gmenleri ve gmenlerin sorunlarn ele alyorsunuz. Bunun zel bir sebebi var m?

zel sebep benim bir gmen olmamdr tabii ki. Burada yaayan gmenler ciddi skntlar ekiyorlar. Dolaysyla yaanan skntlar birebir gren bir yazar olarak suskun kalmay ahlaki bulmuyorum. Buna gmen duyarll diyebiliriz. Ayrca yazmam iin yan bamda ok fazla malzeme dururken neden yazmayaym ki?

kiiliim oturuyor. Halk arasnda

kara sevdadan bahsedilir, ite ben

de edebiyata sevdalandm. ok

farkl bir dnyadr. Herkes bu

dnyaya biraz ilgi duyarsa inann

ki silahsz bir dnya ina etmek ok

zor olmayacak.

Yazyla tanmanz nasl oldu? Yazmanza sebep olan etkenler nelerdir?

Yaklak olarak 30 yldr iir yazyorum. Yaz yazmaya balamadan nce gnlk tutuyordum hep. Yazdklarm

zamanla gnlk olmaktan kp yaz metnine dnnce, haliyle bir altyap olutu. Daha sonra zamann geldiini dnerek yazmaya baladm. Yan sra kitap okuma konusunda da bir hayli younluum oldu. yi bir okur ve yorumcu saylrm.

4 ayr almaya imza attnz. Her bir yapt birbirinden farkl konular ieriyor. Kitaplarnz iki kategoriye ayrlm sanki. Aratrma-inceleme ve edebiyat?

Bu doru. Belirttiiniz gibi kitaplarm iki kategoriden oluuyor. lk kitabm olan svirede Trkiyeli Gmenler tamamen rportajlardan oluuyor. Bu daha ok aratrma-inceleme kategorisine ait bir almayd. Dier kitabm ise tamamen edebi nitelikler tayor. Bunlardan ikisi yk, biri ise iir kitabdr.

Hangi almanz sizin iin daha zel bir deer tayor?

Edebi almalar nceliklerim arasnda yer alyor. Edebiyata kar byk bir hayranlk besliyorum. nk kymetli bir alandr. yk yazmay ok seviyorum. Yazdka kendimi buluyorum ve yazar

lk kitabm tamamen rportajlardan oluuyor. Bu daha ok aratrma-inceleme

kategorisine ait bir almayd. Dier kitaplarm ise tamamen edebi nitelikler tayor. Bunlardan

ikisi yk, biri ise iir kitabdr.

23

24

olarak okumaktan uzaklayorlar. Okumayan bir toplumun edebiyat dzeyi dk olur. Bununla birlikte tiyatro, sinema, konser gibi kltrel aktivitelere de ilgisizlik var.

Yllarca gmen basnnda yazlar yazdnz, emek verdiniz. Geriye dnp baktnzda, gmenlere faydal bir hizmet yaptnz dnyor musunuz?

Kesinlikle faydal olduk. nsanla-rmzn kendi sorunlarna sahip kmalar ve politikaya atlmalar konularnda ciddi giriimlerde bulunduk. Yaadklar sorunlar basna tamalarn saladk ve sorumluluklarn anlattk.

Bundan sonraki hedefleriniz nelerdir? Yeni almalarnz olacak m?

Evet, yeni almalarm olacak. nmzdeki Mays aynda mem-lekete gideceim. Yeni yazacam bir roman hakknda baz aratr-malar yapmak istiyorum. Koullar elverdii mddete yazmaya devam edeceim. Nihai hedefim iyi bir romanc olmak tabii.

Bu kitaptan yola karak svirede yaayan gmenlerin yaantsndan bahsedebilir misiniz? Genel olarak nasl bir ruh haline sahipler?

Gmenler ne arzulad ileri bu-labiliyor ne de oturmak iin rahat

bir ev... svire vatanda olmu g-menler oy kullanyorlar ancak bir trl Ulusal Parlamentoya millet-vekili olamyorlar. Yasal engel yok ama nyarg, teki olgusu onlarn Parlamentoya seilmeleri nnde engeldir. Kendi izlenimlerimden yola ktmda, birinci kuak gmenlerin ruh hallerini pek de iyi grmyorum. Birou psikolojik tedavi gryor. Bir mr boyunca, hafta sonu izini olmadan vardiyal alan hizmet sektr iisinin sal daha abuk bozuluyor. Bu insanlarn gneli lkelere gidip izin yapmalar, salkl ve kaliteli bir yaam srmeye zen gstermeleri gerekiyor.

Burada yaayanlarn edebiyata kar olan ilgilerini nasl buluyorsunuz?

Maalesef buradakiler sanata ve edebiyata ilgisizler. Makas gittike alyor. Burada doup byyen kuaklarn geldikleri lkelerin edebiyatyla, ana dillerini tam bilmemelerinden kaynakl ilgilenmedikleri ortada. Birinci kuan byk bir ounluu ise; gerek sorunlarn aamamalar, gerekse eitim dzeylerinin dk olmas gibi nedenlerden kaynakl

Okur kitlesinin kitaplarnza kar olan ilgisi nasl?

Kitaplarma gsterilen ilgiden mem-nunum. Buradaki baz kurumlarn dzenledii imza gnlerine katl-yorum ve ilgiyle karlanyorum. Kitaplarm okuyanlar yorumlaryla duygularn dile getiriyorlar. Ben de

onlarn duygularyla yola karak yazmaya devam ediyorum. Ayrca kitaplarmda var olan "haklarn kardelii, "savasz bir dnya gibi vurgular okuyucularmn dik-katini eken konular. Okurun dik-katini ekmek nemli bir hnerdir.

zellikle "svirede Trkiyeli Gmenler isimli kitabnz youn ilgi grd. Nereden geldi aklmza byle bir alma yapmak?

Ben Trke gazete ve dergilerde gmenlerle ilgili rportajlar, haber-ler, makaleler, iirler yazarken yo-un bir ilgi gsteriliyordu. Zamanla insanlarla aramda ho bir diyalog olutu. Onlar dinledim, yaamla-rn yakndan izledim. Mesela bir ara Trkiyelilerin iyerlerini ziyaret ettim. alma tarzlarn, ticaret anlaylarn inceledim. svirede Trkiyeli Gmenler kitabm bu izlenimlerim ve aratrmalarm so-nucunda ortaya kan bir alma-dr. Bu kitapta tamamen gmenleri anlattm iin ilgi grd. Bu kitap, aslnda Trkiyede yaayan biri-nin svire hakknda daha iyi bilgi sahibi olmas asndan da nem ta-yor. Bu konuda bavurulacak tek kaynak diyebilirim. lgiden dolay bu kitabm ikinci basksn yapt.

Gmenler ne arzulad ileri bulabiliyorne de oturmak iin rahat bir ev... svire

vatanda olmu gmenler oy kullanyorlar ancak bir trl Ulusal Parlamento'ya

milletvekili olamyorlar.

25

GNDEM

0

,

Glten Kanak Diyarbakr Bld. E Bk.

Blent Ant AABK Gen. Sek.

Sezgin Tanrkulu CHP Milletvekili

Duran Mor IABF Gen. Bk.

Muharrem zcan ZAAKM Kur. yesi

Sleyman Arslan Moderatr

Ali Rza AlbayrakHseyin Albayrak

Metin - KemalKahraman

Cem Doan&Cemil Qogari Band

26

Derya zgl LL.MHukuku d.ozgul@haberpodium.com

Bu alma izninin verilmesi crete tabii iken, mlteci olarak C oturumuna sahip olanlar alma izni almak zorunda deiller. Bu gruba dahil olanlar izin almadan istedikleri yerlerde ve ilerde alabilirler.

Geici oturum Fe sahip olanlar ise, izin almak art ile igc piyasasnda istedikleri ilerde alabilirler. Ancak alma izinleri, i anlamalarna, maaa ve alma artlarna uygunluk gsteriyorsa veriliyor.

F oturumlular, bulunduklar Kanton snrlar dahilinde istedikleri ehirde yaama ve alma haklarna sahipler. Ancak Kanton deiiklii istediklerinde, nemli nedenler belirtmek zorundalar. Bu deiiklik izini Federal Gmen Sekreterliinden (Eski ad ile Federal Gmen Dairesi BFM) talep edilmeli. Kanton deiiklii iin aile ya da i nemli nedenler olarak kabul ediliyor.

Bu alma izni de crete tabii tutuluyor. Ancak buna ramen birok iveren, oturum geici olduu iin alma izini prosedrn balatmak istemiyor. Baz iverenler ise byle bir imkann bulunduundan haberdar deiller.

zm Araylar

svirede mlteci statsne sahip olan herkese, igc piyasasnda svire vatandalarna olduu gibi, ncelik verilmeli.

Bu yaklamdan yola kan Federal Hkmet, kantonlar, belediyeler ve sivil toplum kurulular gmenlerin potansiyelerini daha iyi kullanmak isterken, mlteci ve geici oturum sahiplerine istihdam kayna yaratlmas iin var olan engellerin ve prosedrlerin kaldrlmasn talep ediyorlar. Burada ilgin olan, var olan engellerin kaynann Federal Hkmet, kantonlar ve belediyeler olmas.

Federal Gmen Sekreterlii (SEM)nin geen Sonbaharda aklad rakamlara gre; alan mltecilerin says dk iken, sosyal yardm alan mltecilerin says yksek. Son be ylda svireye gelen 6 bin 313 mlteciden, alanlarn yzdelii sadece 15. Geici oturum

hakkna sahip olanlarn ise yaklak % 35i alyor. svirelilerin alma oran % 80 iken, gmenlerin alma oran % 79.

Birok iveren, mltecileri ve geici oturum sahiplerini de altrabileceklerini bilmiyorlar ya da idari engellerden dolay alma izinleriyle uramak istemiyorlar. verenleri bilgilendirmek ve bu gruba istihdam olasl yaratmak iin iverenler motive edilmeli.

lkbaharda svire Kzlha, Federal Gmen Sektreterlii (SEM)nin desteiyle, mltecilere ynelik bir pilot proje balatyor. Bu proje ile mesleki dil eitimi desteklenirken, igc piyasasndaki i bulma ans daha da arttrlacak.

svirede yaayan birok ilticac ancak uzun yllar sonra mlteci ya da geici oturum statsne sahip olabiliyor. Bu anlamda ilticac olanlarn (N) her ite alma izini verilmesi de tartlmal. u an N oturumlular, geldikleri ilk ya da alt ay sonrasnda, sadece belirli (Restoran ileri, temizlik, bulak vs.) ilerde alabiliyorlar. Nlilerin bu ilerde almalar iin bile birok prosedr gerekiyor.

svireye gelenler ne kadar hzl igc piyasasna entregre olabilirlerse o kadar abuk bamszlk kazanabilirler. Bu durumda hem mesleki gerilimler olmaz hem de uzun sre beklemekten kaynakl psikolojik sorunlarla kar karya kalnmaz.

Mlt

ecile

re d

aha

kola

y i

imka

n

svirede mlteci B stats ve geici oturum statsne (F) sahip olanlarn alma artlar zel izinlere tabii tutuluyor. B oturumlu mltecileri altrmak isteyen iverenler daha ncesinde Kanton yetkililerinden alma izni almak zorundalar. Maa ve alma artlar uygunsa, genellikle alma izini verilebiliyor.

27

GNDEM

Alplerin byk blm iin tehlikesi uyars yaplyor. Ocak sonunda Avsturya snrnda bulunan Vilan Danda (Kanton Graubnden) kayak yapan bir grup kayak altnda kald. 9 kiilik grubun 7 mensubu karlar altnda kalrken, bunlardan 5i hayatn kaybetti.

Murren, Adelboden ve Obertoggenburgda meydana gelen lardan dolay kii daha hayatn haybetti.

svire ve Avusturya Alplerinin byk blmlerinde yksek derecede tehlikesi bulunuyor. Bu blgelerdeki tehlikesi risk derecesinin 5 zerinden 3 olduu ifade ediliyor.

Uzmanlar, bir tek kayaknn bile oluumuna sebep olabileceini belirtirken, kayaklar riskininin bulunduu blgelere gitmemeleri konusunda uyaryorlar.

tehlikesi, k mevsiminin te birlik blm sresince grlyor.

Federal Hkmet ve Kantonlar afet gibi acil durumlarda insanlar farkl kanallarla bilgilendirmek istiyorlar. Bu bilgilendirme kanallarndan biri de online uygulamalar.

Getiimiz gnlerde yaplan yeni bir siren testi ile Alertswiss Sistemi tantld. Alertswiss Sistemi daha ok online ilevlere sahip zellikler tayor.

Sistem, ww.alertswiss.ch isimli site ile balantl bir akll telefon uygulamas (Alertswiss-App). Uygulama telefonlara cretsiz olarak indirilebiliyor.

Konuya ilikin aklama Federal Sivil Koruma Dairesi -Babsdan geliyor. Babs yetkililerine gre; acil durumlarda yetkili makamlarn, acil yardm ve mdahale birimlerinin, afetten etkilenen halkn hzl ve doru bir ekilde hareket etmeleri gerekiyor. Bu amala da nemli bilgilerin mevcut olmas ve hzla yaylmas nemli.

Babs ilerleyen zamanlarda bilginin hzl yaylmas iin sosyal medya kanallarn da kullanacak.

svire Franknn getiimiz ay deer kazanmas uluslararas apta etkinlii olan byk lekli firmalar korkuturken, isvirede yaayan tketiciler asndan olduka kazanl bir durum ortaya kard.

svire Franknn Euro karsnda deer kazanmas, Almanya, Avusturya, Fransa ve talya snr blgelerinde alveri patlamalarna neden oldu.

svirelilerin snr blgelerinde yaptklar alveriler tam gaz srerken, bu durum svire pazarnda baz firmalarn fiyat indirimlerine gitmesine sebep oldu.

Mobilyadan tekstile, ithal araplardan, elektronik eyalara, yiyeceklerden turizm alanna kadar fiyat indirimleri gze arparken, zellikle Coop, Migros, Aldi, Lidl gibi market zincirlerinin reyonlarnda grlen yzde yirmilik indirimler tketiciyi mutlu etti.

svireliler Euronun deer kaybetmesi ile daha iyi bir tatil edinme olana da yakaladlar. Baz seyehat acentalar fiyat indirimi uygulamalarna balarken, tatil rezervasyonlarnda ve satlarda, gemi senelere oranla nemli ykseliler olduu ifade edildi.

svirede rekabetten kaynakl fiyat dlerinin ilerleyen zamanlarda da devam edecei tahmin ediliyor.

SVRELLER N UCUZLUK ZAMANI

svire gndemine dair nemli grdnz gelimeleri ve evrenizde olup bitenleri geni okuyucu kitlesine aktarmak, insanlar haberdar etmek istemez misiniz?

O halde bize yazn, haberlerinizi sizin imzanzla yaynlayalm.

BZE YAZIN!

27

28

Sa

lkl

ve k

ilolu

insa

n p

arad

oksu

Do. Dr.B. Nazan WalpothBern niversitesi Tp Fakltesi HastanesiKardiyoloji Blm retim yesi nazan.walpoth@insel.ch

Hafif kilolu olanlar daha uzun yaar. Bunu 3 milyon-dan fazla insan inceleyen aratrmann sonularndan yola karak, birka yldr biliyoruz. Fakat bu doru mu?

Dnya`nn pek ok kesinde insanlar gittike daha fazla kilo almaktalar. Dnya Salk rgt (WHO) bizleri kilolu olmann getirdii sonulardan dolay sk sk uyarmakta. Bu uyarla-rnda, tm Avrupa ktasnda kilolu veya adipz olmann sonularndan oluan hastalklardan, ylda yaklak 1 milyon kiinin hayatn kaybettii belirtmekte-dir. ok basit bir forml ile kilomuzun normal olup olmadn hesaplayabi-liriz. BM forml denen bu formlde kilomuzu (rnein 70 Kg) boyumuzun cm karesine (rnein 1.70 cm X 1.70 cm) blerek aldmz sonu 18.5-24.9 arasndaysa normal, 25-29.5 hafif kilo-lu, 30-34.9 1. derece adipz, 35 ve daha yksek deerler iin 2. derece adipz olarak tanmlanyor. Bu Formln baz eksikleri olsa da (ocuklarda kullan-lamyor, gbek yan dikkate almyor, ok kk , ok uzun ve kas gelitiren sporlar yapan insanlarda kullanlam-yor) da basit olduu iin halen yaygn kullanlmakta.

Yaamn uzunluu ile kilolu olma ara-snda bir iliki var m sahiden?

Yine WHO statistiklerine bakarsak, uluslaras rnek olan zbekistan ve Trkmenistan`da yaam beklentisi 65-69 yl iken, Avrupa`daki en grbz toplumlara rnek olabilecek Britanya

adasnda veya daha orta grbzler klasmannda yer alan Federal Almanya`da yaam beklentisi yaklak 80 yldr. Demek ki balant-lar daha kompleks. Tabi burada salk hizmetlerine ulaabilme gibi farkllkar gz nnde bulundurmak art.

Tip II diyabet (yallk diyabeti), hipertansyion, koroner arter hastal ile kilolu olma arasndaki var olan iliki tartmasz kabul edilmektedir. Aslnda sorumuz; "hafif kilolu olma (yani BM deeri 30 veya daha az olanlar) gerekten risikli midir?" eklinde.

Kapsaml eski aratrmalar en iyi yaamsal prognozun, BM deeri 25 civar olan-larda olduunu gstermitir. Bu aratrmalarda dikkati eken mortalite gstergeleri U formunda ekillenmekte. Yani ok dk kilolarda da yksek iken, orta ya da snr fazlas kilolarda az, ok kilo-lularda yine ykselmektedir. Sklkla biraz kilolu olanlar-da mortalite (buradaki mor-talite genel tm hastalklar kapsayan) normal kilolulara gre daha dk bulunmutur.

2007 ylnda yaplan bir Amerikan NHANES aratrmasnda (K. Flegal

"Avrupa ktasnda kilolu veya adipz olmann sonula-rndan oluan has-talklardan, ylda yaklak 1 milyon kiinin hayatn kaybettii belirt-mektedir."

olan kiilere kilo vermelerini syleme-nin sorgulanmas gerektii belirtiliyor.

BM 25 zeri deerler artk neredeyse ideal olarak grlrken, Kanada`dan gelen yeni bir aratrma bu eforiyi biraz krar gibi oldu.

Mount Snai Hastanesi Kanada `da ki diyabetologlar (endokrinolog) Ravi Retnakaran liderliinde son 10 yl yaynlanan ve 60.000 kiiyi kapsayan aratrmalar incelemiler. zellikle BM yannda diyabet, kan basnc, kolesterol yksekliinden lm ve kalp hastal skln da inceleyen aratrmalar semiler. Bu veriler ile kiiler daha salklyken normal kilolu, hafif kilolu ve adipz hastalarn mortalite riskleri-ni karlatrmlar. lk 10 yl normal, az kilolu ve adipz kiiler arasnda mortalite riski arasnda fark grl-memi. 10 yl sonra kan basnc, kan ekeri, kolesterol normal dahi olsa, az kilolu ve adipz kiilerde mortalite riski daha yksek bulunmu. BM deeri 30 ve zeri olan kiilerde ise, normal kiloda olanlara gre (tansiyonu, ekeri, kolesterol deerleri normal olsada) kalp krizi, beyin felci ve mortalite oranlarn-da % 24 art grlm.

Bu aratrmaya gre salkl kilolu in-san diye birey yoktur. Sorun sadece bir

nilmektedir. Bir baka aklama ise; bu kiilerin daha ok yalar olduundan, kronik ilerleyici bir hastalk halinde bu rezervlerinin onlar daha direnli yapmakta olduudur.

JAMA Dergisinde Dr. Heymsfield ve Dr. vom Pennington (Bomedical Resear-ch center Loisian) yazd gibi, acaba bugnk kilolu tanm ile ilgili korkula-rmz yersiz mi?

Burada sadece BM risk analizi yeterli deildir. Cinsiyet, rk, ya, kas kitle-si, gbek evresi bu formlde yerini bulamamaktadr. Oysa hastalanma ve mortalite olaslnda bu faktrlerin nemi var. in ilginci ise, 1942 yln-da BM formln tanmlayan kii bir doktor ya da epidemiyolog deil bir istatistikidir. Bu kii, ABDde bir sigorta irketinde sigortallar iin risk analizi yaparken yaam uzunluu ve kilo arasndaki ilikiyi fark edince bu forml tanmlam. Bunun zerine sigorta irketi, tamamen rasgele norm deerilerini ieren tabelalar olutur-mu. Bu tabelalar sonra (WHO) Dnya Salk rgt tarafndan 1997 ylnda gzden geirilip norm deerleri biraz daha aa ekilmitir.

Bugn iin BM deeri 25 ve zerin-de olanlarda, mortalite kanta dayal

2007 Jama) ok dk kilolu ve ok adipz kilolular da mortalite normal kilolu ve kilolu, yani BM deeri 30 kadar olan kiilere gre daha yksek bulunmutur.

Fegal ve arkadalar daha sonra yaklak 97 incelemeyi kapsayan (3 milyon kii) bir aratrma yapmlar. Bu aratrmann sonucuda, BM deeri 25-30 aras olanlarn belli bir zaman srecinde mortalitelerinin normal kilolulara gre daha dk olduunu grmler. Bu hafif kilolu durumun can yelei gibi yaam uzattn belirtmi-lerdir. BM deeri 30dan fazla olan-larda yine riskin arttn grmlerdir. Bu aratrmann sonucuna gre; BM deeri 25-30 arasnda olanlarn mor-talitesi normal BM de, yani 18.5-24.9 arasnda olanlara gre % 6 orannda dk bulunmutur. Hatta BM deeri 30-35 olan 1. derece adipzlerin normal BMli yani 18.5-24.9 arasnda olanlara gre mortalitesinin % 5 daha dk olduunu bulmulardr. Esas riskin BM deeri 35 ve daha ok olanlarda olduu grlm, orada Mortalite normal BM deeri olanlara gre % 29 orannda art tespt edilmitir. Hatta mortraliteye etki edebilecek etkenler elemine edildik-ten sonra da (Sigara, baka hastalklar gibi) sonularda fark grlmemitir.

Bu sonular kilo almaya davet eklinde kesinlikle anlalmasn. Tartlmazdr ki, eker hastal, kanser, bbrek hastal kilolularda daha sk grlmektedir. Bu-rada asl tartlmak istenilen, riskli olma snrnn nerede izilmesi gerektiidir.

Salkl-kilolu paradoksunu aklama yolunda pek ok fikir retilmitir. Kimi BM deeri 25 ve zeri olanlar riskli olduklarndan daha iyi kontrol edil-mektedirler. Bu kiilere erken mdehale edildii iin uzun yaamaktadrlar de-

olarak daha dk bulunmuken, 25 ve zeri BM deeri olan kiiler halen kilolu-riskli tarifine girmekteler.

Son yllarda gbek, kala evresi l-m ile BMnin yetersiz kald riskli durumlara zmler aranmaktadr.

Heymsfield ve Cefalu (JAMA) yayn-larnda, bugn elimizde olan kanta dayanan bu verilere gre; BM deeri 25ten yksek olan (halen kilolu kabul edilen) ve kronik baka bir hastal

zaman sorunudur. Metabolik deerler henz bozulmadan nce kilo ykseklii her zaman risk ierir.

Btn bu aratrmalar nda yksek kilonun uzun vadede zararlar tartma-szdr. Bu bilgiler nda kilolu olan ve henz metabolik normal olan kiilerin rutinlerine salkl beslenme ve bol ha-reket katarak yaam stillerini deitir-meleri nem kazanmaktadr.

29

30

SALIK

Dikkat Eksiklii Hiperakti-vite Bozukluu son on yl ierisinde ailelerin ocuk psikiyatrisi kliniklerine danma nedenlerinin banda gelmektedir. ocuk psikiyatrisi uzmanlar tara-fndan da en ok aratrma yaplan konulardan biri haline gelmi olan Dikkat Eksiklii Hiperaktivite Bo-zukluu, oluum nedenleri, belirti-leri, uzun dnemde nasl bir gidiat izledii, dier hastalklarla ilikisi ve tedavisi en fazla aratrlm hasta-lklardan biridir.

Dikkat Eksiklii Hiperaktivite Bozukluu ar hareketlilik, dikkat sorunlar ve istekleri erteleyememe (drtellik) belirtileri ile ortaya kan psikiyatrik bir bozukluktur. Amerikan Psikiyatri Birliinin yaynlarnda, bu durumun okul a ocuklarnn % 3-5inde grld bildirilmektedir.

Bir ocukta, gente ve erikinde Dikkat Eksiklii Hiperaktivite

sa, bu da ikayetlerin azalmasna yardmc olabilir.

Son almalar da gstermitir ki, demir deeri dk olan ocuklarda DEHS grlme olasl daha fazla-dr. Demir, akcierlerde oksijenlenen kann dokulara ve tabii ki beyine tanmas iin gerekli bir mineraldir. Ayrca beyinde dopamin denilen elektrik sinyallerinin iletiminde kullanlan kimyasal maddenin re-tilmesinde ok nemlidir.

Demiri dk olan ocuklarn aslnda, gsz ve solgun ve yorgun olmas beklenirken, nasl oluyor da yerlerinde duramyorlar?

2004 ylnda, Archives of Pedi-atrics and Adolescent Medicine isimli dergide kan bir aratrmada DEHS ikayeti olan ocuklarn % 84nde demir seviyeleri ok dk bulunmu. Demir oran dtke ikayetler ve hastalk da o kadar iddetlenmi.

Sendromu (DEHS) var denilebilme-si iin bu belirtilerin yedi yan-dan nce balam olmas, en az 6 ay sreyle devam ediyor olmas gerekir. Bu belirtiler normal bir ocukta beklenenden daha iddetli olmal ve ocuun okul, ev ve yat ilikileri gibi birok alanda mevcut ve gnlk yaamn etkiler boyutta olmaldr.

Doru Beslenme ile DEHS ikayetleri azalr m?

Dzenli kahvalt yapma alkanl olan ocuklarda, doru beslenme kalplar gelitirilerek, ocuklarn daha fazla demir ve protein almas salanabilir. Bunun iin en basitin-den, kahvaltya ocuunuza siyah ay veya st yerine portakal suyu iirerek balayabilirsiniz.

Ayrca beslenmesinde yeterince omega 3 ya asiti bulunuyorsa, yani haftada 3 kez deniz bal (zellikle somon, sardalya, ton bal ) yiyor-

Dr. Cankut YkselTHSAB* Ynetim Kurulu Bakancankutyuksel@yahoo.com

vitamin ve mineral takviyesi ( D vitamini, B12 vitamini, folik asit, magnezyum, demir, kalsiyum, inko ve bakr) verilerek yaplan al-mada hastalarda ki ikayetlerinin geriledii gsterilmitir.

Bu almada DEHS sorunu olan 80 erikine geni spektrumlu vitamin ve mineralleri ieren kapsller ya da plasebo ( etkisiz kapsller) veril-mitir. Sekiz hafta sonra yaplan kontrolde ve testlerde, vitamin ve mineral kapsl alan erikinlerin ciddi iyilemeler bulunmutur.

Prof Julia Rcklidge, bu almayla vitamin ve eser elementlerin kimya-sal ilalara alternatif tedavi arayan-lar iin uygun olduu belirtmitir. Ayrca kimyasal ilalar varolan yan etkileri nedeniyle kullanamayan hastalar iin ideal olduu belirtil-mitir.

zel diyetler dikkat eksikli-i ve hiperaktivite sendro-mu olan ocuklarn tedavi-sine yardmc olur mu?

Dikkat eksiklii ve Hiperaktivite Sendromu konusunda uzman olan ve ADHD Research Centre in the Netherlands da alan Dr. Lidy Pelsserin 64 ocuk ile yapt al-masnda, bu ocuklarn aslnda baz besinlere kar olan alerjilerinin bu duruma yol atn iddia etmekte-dir.

The Lancet dergisinde almasn yaynlayan Dr Pelsser, zararl besin-lerden arndrlan diyet ile beslenen ocuklarn ikayetlerinin azaldn kantlamtr. lk be hafta sresinde ocuklara dokunan besinler arat-rlmtr..

Fakat almasnn sonunda Dr. Pelsser de zel diyetlerle tedavi edilemeyen ocuklar olabileceini vurgulamaktadr.

*svire Trk Hekimleri ve Salk alanlar

Birlii

New Yorkda Columbia-Presby-terian Medical Center, da John Lindenbaum tarafndan yaplan bir almada B12 vitamin eksikliinin nrolojik sorunlara ve ar yorgun-lua yol at kantlanmtr. Ayn ekilde B12 vitamini takviyesi alan hastalarn hafza yorgunluu, unut-kanlk, depresyon, hayal grme, ve konsantre olamama ikayetlerinde belirgin iyileme salanmtr.

B12 vitamini Dikkat Eksikli-i ve Hiperaktivite Sendro-mu olanlara yardm edebilir mi?

Tek bana demir ve vitamin tak-viyesi bu sendromu tedavi edemez. Sadece varolan ikayetlerin azal-mas ok fazla yan etkisi olmadan salanabilir.

Mmkn olduu kadar bu sz edilen nemli mineral ve vitamin-lerin doal yolla, salkl besinler-le alnmas esastr. Ayrca Dikkat Eksiklii ve Hiperaktivite Sendro-mu olan ocuklarn yeterince inko, kalsiyum ve dier eser vitaminleri almas, salkl beyin geliimi ve fonksiyonlar iin nemlidir.

Karolinska Enstitsnde alan Prof. Henrik Larsson yapt ve The British Journal of Psychiatry de yaynlanan aratrmada da birok

Ayn yl, Pediatric Neurology, dergisinde yaynlananan baka bir almada da, bu ocuklara demir tedavisi uygulannca ikayetlerinin geriledii kantlanm.

Demiri dk olan ocuklarda dier bir sorun da Huzursuz Bacak Sendromu olarak tanmlanan bacak kaslarndaki rahatszlk verici yanma, batma, skma ikayetleri olup, bunlar da ocuklarn kolayca uykuya dalmalarn engellemektedir.

2003 ylnda Sleep dergisinde kan bir aratrmada da demir takviyesi alan ve Huzursuz Bacak Sendromu olan ocuklarn daha kolay uykuya dalabildikleri kant-lanm.

Eer siz de ocuunuz da Dikkat Eksiklii Hiperaktivite Sendromu veya Huzursuz Bacak Sendromu olduunu dnyorsanz, dokto-runuzdan kanda ferritin testi yap-masn isteyiniz. Asla bu testi yaptr-madan demir takviyesi vermeyiniz. nk kanda fazla demir olmas da inko, Bakr ve Manganez gibi deerli eser elementlerin emilmesine engel olacaktr. Bu yzden demir haplarn ocuklardan uzak tutu-nuz.

B12 Vitamini ve Dikkat Eksiklii ve Hiperaktivite Sendromu

Dr. Richard A. Kunin e gre dzen-li ve yeterli miktarda yiyeceklerle alnan B12 vitamini, bir tr ami-no asit olan Adenosylmethionine retimini dzenler. Bu protein yap ta da hastalarda ruhsal salk ve zihinsel younlama iin nemlidir. Dr. Kunin ayrca B12 vitamini ile yeterli miktarda bulunan folik asit ile birlikte Adenosylmethionine retimini en st dzeye karr. Bu sayede Moralin dzelmesi ve ruhsal durumun iyilemesi, yksek sevi-yede ki konsantrasyon ve zihinsel uyanklk hali salanm olur.

31

32

GNDEM

nemli ba

Nine ve dedeler sadece torunlara bakmak asndan nemli deiller, onun dnda da nem tayorlar. ocuunuzun ilikileri gndelik yaam ierisinde; arkada, retmen, anne-babalarn arkadalar vs. gibi etkenlerle farkllk gsterir. Bu ilikilerin geici olabileceini hisseden ocuk var olan ban ok da gl olmadn bilir ve bu durumda daha kalc balar kurmaya alr. te nene ve dede sevgisi burada ortaya

olduunu hissettirirler. Bu esiz histen ocuununuzu mahrum brakmayn.

Sosyal

Nine ve dedelerin baka bir nemi de, ocuunuzun farkl yalarda olan insanlarla zaman geiriyor olmas. Bylelikle yal insanlardan hayattaki durularn, neler yaadklarn renir ocuk. Eitmenler yal insanlarla ilikisi olan ocuklarn sosyal geliimlerinin daha iyi olduu konusunda hemfikirler.

kyor. Koulsuz ve sresiz bir sevgiyi hisseden ocuk farkl bir ba kurmaya balyor. Bu anlamda nine ve dedelerin nemi daha iyi anlalyor.

Sonsuz sabr

Genellikle nine-dedelerin bolca zamanlar olur. Yani torunlarna verebilecekleri bolca ilgi... ocuun nine ve dedesiyle olan ilikisi ok zeldir. Nine-dedeler gururla torunlarn bakalarna gsterirler ve ocua srekli onunla zaman geirmenin ne kadar gzel

PAHA BLMEZLERNNE VE DEDELER

Gnmz i yaam koullarnda almak zorunda kalan anne-babalar, kimi zaman ocuklarn nine ya da dedelerine brakmak durumunda kalabiliyorlar. Ancak Nine ya da dedeler sadece torunlara gz-kulak olmak asndan m nemli? Nineler ve dedelerin nemini, ocuun sosyal ve kiisel geliimi asndan yeterince biliyor muyuz?

33

GNDEM

Federal Salk Dairesi (BAG)nin yapt bir aratrmaya gre, kilo-lu ya da ar kilolu ocuklarda ve genlerde son on ylda hafif dler kaydedilirken, gnlk meyve tketi-mi orannda ykseliler grlyor.

Spor

Federal Salk Dairesinin istatis-tiklerine gre, spora dayal fiziksel aktivitelerde byk artlar yaa-nyor. Haftada en az iki kez spor yapanlarn oran 1970 yllarda % 22 iken, bu oran u an % 52lere km durumda. Bu sre zarfnda hi spor yapmayanlarn oran ise % 25 ile sabit kalm.

Yetikinler

Yetikinlerin salk destekleyici fizik-sel aktivitelerinde de art gzlem-leniyor. 2012 ylnda halkn yzde 75i, asgari olarak nerilen, haftada 75 dakika normal aktiviteler ya da ortalama neri olan 150 dakika youn aktiviteler yapm.

BAGn verilerine gre, svirede yaayanlarn % 11i fiziksel olarak hi bir ekilde aktif deilken, genel olarak erkeklerin kadnlardan daha sk spor yaptklar ortaya konuyor.

Federal Salk Bakanlnn yaptr-d bir hesaplamaya gre, hi bir ekilde spor yapmayanlarn salk giderleri 2,4 milyar frank buluyor.

zel ve kamu salk kurulular insanlar salkl beslenmeye ve fiziksel aktivitelere tevik

ediyorlar. Ykselen salk maliyetlerinden dolay nleyici

tedbirler olarak dile getirilen bu tr tevikler, yllardr siyasi olarak da ele alnyor. Verilere

gre, normal kilolularn oran 1992-2012 yllar arasnda

yzde 65ten yzde 55e dt. ocuk ve genlerde de olduka

olumlu eilimler grlyor.

Birazck HalilUzun yllardr Zrichte yaayan Hasan Severin ilk roman Birazck Halil... Ayrnt Yaynlarndan kan kitap, roman kahraman Halil'in geride brakt defter zerinden kurgulanyor. Roman,18 yanda Almanyadaki babasnn yanna giden, hayata orada balaya(maya)n Halilin hikayesini anlatyor.

Hasan Sever Birazck Halilde, bizi saran hrn zamann ve ona ait anlatlarn kesitii trajik bir bedenin yksn anlatyor. Romann kahraman Halil, aslnda sadece kendine ait basit bir hayat zlemi duyuyor olsa da, kanamad tarihinin korunda yanmaya mahkm bir gentir. O geri dn olmayan girdabn iinde, Almanyadaki iilerin hayata tutunma abalar, ilk dnem siyasi srgnler, yal bir Alman kadnn gznden kinci Dnya Sava, savan altst ettii insanlar; 90larn Trkiyesi, politik mcadeleye balanm renciler; sviredeki son kuak siyasi srgnler, Krt Davasnn yaratt g dalgas ve yal bir Krt kadnn gznden i sava... Btn bu hikyelerin yene kesieni, "Kk, benim olan, nn arkasn grebildiim bir hayat yaayacam deyip, bunu baaramayan Halildir...

Hasan Sever, romann ortaya k srecini yle aktaryor: "Kitap uzun uzun planlanm, hatta planlanm bir yarat deil. Ortaya kmas anlk bir kararla oldu; fakat yine de okur karsna kmas ylm ald. Birimizin hikayesi hepimizin hikayesidirden yola karsak, Halil zerinden, bilhassa kendi kuamn diliyle ve gcmn yettiince bizi anlatmaya gayret ettim. Karakterleri; ounu gnlk hayatta temas halinde olduum kiilerden rettim."

Kitab edinmek isteyen okuyucularmz yazarahasansever@gmail.com adresinden ulaabilirler.

"Oysa hayat yumuaktr Halil. Bunca acdan sonra sylyorum bunu; hayat yumuaktr.

"Frau Basler, sorunuzu unutmayn. arap diyordunuz?

"Ha evet, o basit bir sorudur. Halil, mein lieber, arap kadndr; nk erkek beklemeyi bilmez.

Hasan Sever

Private und staatliche Gesund-heitsorganisationen werben fr gesundes Essen und mehr Bewegung.

Mit Blick auf die steigenden Ge-sundheitskosten sind entspre-chende Prventionsmassnahmen schon seit Jahren ein Politikum. So hat der Anteil der Normal-gewichtigen zwischen 1992 und 2012 von 65 auf 55 Prozent abgenommen.

33

34

PSKOLOJ

Onlarn hepsi yardaklk sulamasyla sulanabilir miydi?"

Daha sonrasnda Milgram 1974 tarihli bir makalesi olan "taatin Tehlikeleri"nde (ng.: The Perils of Obedience) ulat sonular zetledi. Yale niversitesinde sradan bir insann laboratuar ortamnda sadece deney bilimcisinin verdii emirle baka bir insana ne kadar ac ektirdiini lmek iin basit bir deney dzenlediini syleyen Milgram, itaatn hukuki ve felsefi alardan nemini vurgularken, bu deerlerin ou insann nesnel durumlarda nasl davrand konusunda fazla bilgi vermediini belirtir. Bu almada deneklerin gl vicdani duygular ile saf otoriteyi bilerek kartrdn syleyen Milgram, kurbanlarn ac dolu lklarnn eliinde genellikle emri veren otoritenin kazandn gsterir.

nsanda otoriteye itaat eiliminin yksek olduunu, bir erk makamnn komutas dorultusunda her eyi gze almada ok istekli olduklarn, bunun deneye katlan kiilerin eitim seviyesinden bamsz, herkeste eit ekilde olduunu, sradan insanlarn korkun bir yok etmede ilemin rahatlkla bir paras olabileceini de gstermitir. Sonu olarak deneklerin

nsann bir varlk olarak doaya ve doann bir paras olan kendi nesline verdii tahribat daima bizleri dndrmtr. Tarihin eitli dnemlerinde belli bir iddet dalgas daima gelmi, yzbinlerce, hatta milyonlarca insan bu iddet dalgasnn kurban olmutur. Bunlardan en kanl ve bilanosu kabark olan ikinci dnya savadr. Bu savata 36 Milyon insan lm, bir ok kent yerle bir olmu ve sava sonras insanlar aclaryla yzyze braklmlar.

nsann insana zulmnn sebeplerini bilmek ve anlamak iin yaplan nemli almalardan biri de literatrde "Milgram Deneyi" olarak geen almadr.

Mays 1960 ylnda Nazi sava sulusu Adolf Eichmannn srail ajan tarafndan Arjantinden karlarak sraile getirilmesi ve 1961 ylnda Kudste yarglanmaya balamasndan ay sonra Temmuz 1961 ylnda, Sosyal Psikolog Stanley Milgram tarafndan balatlan bu deney u sorulara cevap bulmak zere gelitirilmiti: "Eichmann ve Yahudi Soykrmda yer alan yzbinlerce yardaks sadece onlara verilen grevi yerine getiriyor olabilir miydi?

Mehmet Merallic. phil. Psychologe FSPSystemischer Therapeut

meralmehmet@sunrise.ch

35

GNDEM

35

olaca zerine bir anket yapar. Katlmclarn tm, deneklerin sadece % 1,2 en yksek voltaja ulaacan dnrler. Milgram daha ilk deney dizisinde 40 n denekten 26snn yani % 65inin deneydeki en yksek gerilim olan 450 voltu uyguladklarn grd. Milgramn bu deneyi daha sonraki yllarda dnyann farkl blgelerindeki psikologlarca da uyguland ve varlan sonu hemen hemen ayn idi. Baltimore niversitesiinde Dr. Thomas Blass, deney tekrarlarndan elde edilen sonular zerinden vard bulgular neticesinde, lmcl gerilimler uygulayabilen katlmclarn oran, yer ve zamandan bamsz

olarak dikkat ekici bir biimde sabitti: % 61 ile % 66 arasnda bir oran tespit etmiti. Yine bir Sosyal Psikolog olan Phillip Zimbardoya gre, deneyin farkl ekilde bittii durumlara rastlanlmad zerine idi.

Milgram deneyi ilgili daha fazla ve detayl bilgileri rahatlkla internet ortamndan da yazl ve grsel olarak edinebilrisiniz.

Bu yazmda insann kendi iindeki o Hitlere "hayr demesini ve otoritenin kendisinden istenilenleri daima sorgulamas gerektiini vurgulamak istedim. Zalim ve mazlumun hikayesinde daima mazlumdan yana olmay, mazlumun saflarnda yer almay bir grev bir bilin haline getirirse insan asla yanl yapmaz.

nsan kalmak istiyorsak, insana yakr duruun bize hasl olmasn istiyorsak, geirdiimiz u zor gnlerde insanlara akllarnn ve vicdanlarnn rehberlik etmesini diliyorum.

verilmi oluyordu. Deneyin devamnda gerekte kurbana elektirik verilmiyordu, ama ibirliki kurban sorulan her soruya yanl cevap verdiinde katlmc tarafndan artrlan elektirik cezasna rl gerei lklarla cevap veriyordu. Katlmclar rencinin verdii her yanl yanta karlk onun gerek oklara maruz kaldklarna inanyorlard. Gerekte uygulanan bir ok yoktu. Kimi denekler voltu ykselttikleri aamalarda durup deneyin amacn sorgulamaya baladklarnda, sonularndan sorumlu olmadklarnn teminatn aldktan sonra ok vermeye devam ediyorlard.

Denek deneyi durdurma isteini ifade ettii zaman kendisine otorite tarafndan aadaki sray takip eden szl uyarlarda bulunuluyordu:

1. Ltfen devam edin.

2. Deney iin devam etmeniz gerekiyor.

3. Devam etmeniz kesinlikle ok nemli.

4. Baka seeneiniz yok, devam etmek "zorundasnz".

Denek bu drt uyardan sonra bile hala durmak istediini ifade ederse deney durduruluyordu. Tersi durumda ise deney ancak denek en yksek ok olan 450 voltu 3 kere art arda uyguladktan sonra durduruluyordu.

Deneyin sonular

Milgram, deney ncesinde kendisinin de mensubu olduu Yale niversitesinde, 14 psikoloji yksek lisans rencisiyle sonularn ne

yaptklar iin ykc sonularn apak bilmelerine ramen, temel ahlaki deerleriyle elien bu emirleri ve otoriteyi, aralarnda pek az kiinin reddettiini gstermitir.

Deneyin yntemi

Yalar 20 ile 50 arasnda olan bu deneklerin hepsi erkekti. Gazete ilanlar ve posta yoluyla bulunan denekler ilkokul terklerden doktora mezunlarna kadar bir ok farkl kesimden oluuyordu. Tantm brornde deneyin bir saat srecei ve katlanlara, deneyi tamamlamasalar bile 4,50 dolar denecei bildiriliyordu. Deneyin en nemli zellii otoriyeti temsil eden deney gzlemcisinin bir teknisyen nl giyerek, kat ve hissiz grnml bir biyoloji retmenini oynamas idi.

Elektirik verilecek olan kii ise yine rol icab seilmi rlandal-Amerikal bir muhasebeciydi. Kurban ile emirleri veren deney gzlemcisi aslnda beraber hareket ediyorlard. Ama bu bilgi katlmclardan gizleniyordu. Kurban katlmclara kendileri gibi gnll baka bir denek olarak tantlyordu. Katlmcnn gznde deney, deney gzlemcisi ile iki seilmi denekten oluuyordu. Deney gzlemcisi, iki denee renmede cezann etkisi hakknda bir deneye katldklarn, birisinin retmen dierininde renci roln stlenecekleri bilgisini veriyordu. Sonra, iki denee birer yaprak kt veriliyordu. Katlmcnn, bu ktlardan birinde "retmen" ve dierinde de "renci" yazdna ve ktlarn rastgele verildiine inanmas salanyordu. Gerekte ise her iki ktta da "retmen" yazyordu ve ibirliki denek kendi kadnda "renci" yazyormu gibi rol yapyordu; bylece katlmcnn hep "retmen" olmas salanyordu. Bu noktada "retmen" ve "renci" birbirini duyabilecek ancak gremeyecek ekilde ayr odalara alnyordu.

Deneyden nce "retmen"e 45 voltluk bir elektirik oku uygulanarak "renci"ye uygulayacan sand okun ne olduu hakknda bir fikir

Sradan bir insann laboratuar ortamnda sadece deney bilimcisinin verdii emirle baka bir insana ne kadar ac ektirdiini lmek iin basit bir deney dzenlediini syleyen Milgram, itaatn hukuki ve felsefi alardan nemini vurgularken, bu deerlerin ou insann nesnel durumlarda nasl davrand konusunda fazla bilgi vermediini belirtir.

GNDEM

36

AB ile svire arasnda ortak fikir-lerin az olmasna ramen, Som-maruga Brkselin istiarelere ak olmasndan memnun. Simonetta Sommaruga AB Konsey Bakan ile grme sonrasnda: "Bu kk bir adm, ancak daha srecin banda-yz" aklamasnda bulundu.

Daha ok toplant olacak

Yaplacak olan toplantlarla daha sk biraraya gelip grme ortam yaratma konusunda uzlaan Som-maruga ve Juncker, toplantlarda "G" sorununa zm getirmek iin ortak yollar arayacaklar. Ksa bir sre ncesine kadar, Brkselde-

belirtmilerdi. Buna karn eski AB Dileri Sorumlusu Catherine Ash-ton, geen yaz svireye yazd bir mektup aracyla serbet dolam hakknn grlebilir olduunu belirtmiti.

Grme, svire Federal Konsey Bakan Simonetta Sommaruga iin her iki tarafn ilikileri srdrmek istedii anlamna geliyor. Juncker ise ABnin svire ile ilikilerinin iyi olmasndan yana. Ancak AB ile svire arasnda yrtlen mzake-re kapsam imdilik olduka kk. Halk oylamasnda kabul edilen g snrlamasnn Anayasaya entegre edilmesi istei ile, ABnin serbet dolam hakk talebi, gndemi daha uzun sre megul edecek gibi grnyor.

AB Komisyonu Bakan Jean-Cla-ude Juncker: "Grlerimiz konu-sunda bir yaknlama yok. Ben ok iyimser deilim, ancak birbirimizle konumak zorundayz." diyor.

2012'den bu yana bir ilk

Simonetta Sommaruga 2012 yln-dan bu yana Avrupa Komisyonu Bakan tarafndan kabul edilen ilk svire Konsey Bakan olma zelli-i tayor.

Sommaruga, Juncker ile grtk-ten sonra, Avrupa Konsey Bakan Doland Tusk ve Avrupa Parlamen-tosu Bakan Martin Schulz ile de grt.

ki svireli diplomatlar AB temsil-cileri ile g konusunu mzakere etmek istediklerinde, AB cephesin-den kulaklar tkanyordu.

Sommaruga ve Junckerin biraraya gelmesi g konusunun yeniden konuulacak olmas asndan nem tayor. Bunun iin fikir alverii yaplacak bir platform bile olutu-ruldu.

Her iki taraftan da zm abalar var

AB yetkilileri geen Aralk aynda, serbest dolam hakknn hibir ekilde pazarlk konusu olmadn

te yandan Federal Ekonomi Bakan Eveline Widmer-Schlumpf, Brksel ile ilikileri dzeltmek ad-na yeni bir halk oylamasndan yana olduunu aklad. Widmer-Schlum-pfa gre, ok ksa bir sre ierisin-de yaplacak bir halk oylamas ile svire-AB ilikisine aklk getiril-mesi gerekiyor.

Singapur ziyareti srasnda gr-lerini aktaran Ekonomi Bakan Widmer-Schlumpf, 1 yl nce kabul

edilen Toplu Ge Hayr inisiyati-finin, serbest dolam hakk ve dier anlamalar ile uyumadn da syledi. Widmer-Schlumpf konu-masnda bu aklamalarnn kiisel olduunu, ve hkmetin gr olmadn da vurgulad.

Widmer-Schlumpfun aklama-larnn, Federal Konsey Bakan Simonetta Sommarugann Brksel ziyaretinin bir gn sonrasna denk gelmesi dikkat ekiciydi.

9 ubat 2014te "Toplu Ge Hayr" inisiyatifi oylamasnn kabu-lnden sonra, AB ile svire arasnda ilk kez st dzey grmeler yapld. Federal Konsey Bakan Simonetta Sommaruga, Brkselde Avrupa Birlii Komisyonu Bakan Jean-Claude Juncker ile biraraya geldi. kili, arlkl olarak "G" ile "Toplu Ge Hayr" inisiyatifinin uygulanmas konularn grt.

Widmer-Schlumpf yeni bir AB oylamasndan yana

37

GNDEM

Sihlfeldstrasse 54 / 8003 Zrich l Tel: +41 (0)44 454 81 81 www.vatan.ch l info@vatan.ch

svire Trk Hekimleri ve Salk alanlar Birlii THSAB kuruluunun birinci yl vesilesi ile bir doum gn partisi dzenledi. 25 Ocakta, Zrich'te bulunan Antica Roma Restorannda dzenlenen partiye, kuruma ye olan birok salk ve hekim ile salk bran dnda alan davetliler katld.

Kahvalt ile balayan etkinlik leden sonra doum gn pastasnn kesilmesi ile devam etti. ocuklarn da doyasya oynama ve elenme imkan bulduu doum gn partisine youn bir ilgi vard.

Gnn anlam ve nemine ilikin ilk konuma THSAB Genel Sekreteri Dr. Ercment Erin tarafndan yapld. Dr. Erin konumasnda katlmclara teekkr ederken, daha sonra, geen bir yl sresi boyunca yaplan almalarla ilgili bilgiler aktard.

Dr. Ercment Erinin ardndan sz THSAB Ynetim Kurulu Bakan Dr. Cankut Yksel ald. Dr. Yksel konumasnda THSAB Ynetim Kurulunun ilerleyen zaman iinde gerekletirmek istedii hedeflerden bahsetti.

Etkinlik katlmclarn sohbeti ile devam ederken, salk alannda yeni almaya balayan uzman doktorlar ve salklar burada birbirleriyle tanma imkan da buldular.

38

Wallis Kantonu'nda bulunan Peak Walk (Zirve Yry) dnyann iki da zirvesini birletiren ilk ve tek asma kpr olma zellii tayor.

Yeni alan bu kpr, 2.971 metre ykseklikte bulunan da istasyonu Col du Pillona daha ok ziyareti ynlendirmek amacyla yaplrken, k sporlar blgesi olan Les Diableretse geileri kolaylatryor. Uzunluu 107 metre olan bu kpr zerinden grlebilecek

olan manzara olaanst. Peak Walt, Glacier 3000 buzulu ile Scex Rouge zirvesinin manzara platformunu birletiriyor.

Kpr zerinde karlaacanz manzara harika. Buraya gidecek olanlar 5 mistik da manzaras kapsamnda; Mont Blanc, Matterhorn, Eiger, Monch ve Jungfrauyu da grebilirler.

Buzul ziyaretilerine cretsiz olan kpr, ayn anda 300 kiiyi tayabilecek kapasiteye sahip ve tm yl boyunca ak.

39

GNDEM

Tannwaldstrasse 101 / 4600 Olten Tel: 062 296 68 88 www.aupack.chFax: 062 296 68 90 info@aupack.ch

Verpackungen fr Hotellerie und Gastronomie

40

GNDEM

41

GNDEM

41

svirede karnaval heyecan balad. Karnavallar iin birok yerde hazrlklar tamamlanrken okuyucularmz iin svirenin en nl karnavallarn derledik.

Katolik dnyasna ait karnaval 3 gn boyunca kutlanyor.

Geleneksel olarak bir yeme-elenme bayram olarak bilinen karnaval, 40 gn srecek olan "Byk Oru" dnemi balamadan nce, elenmek iin son bir frsat. Bu 40 gnlk sre sonunda ise Paskalya (Oster) Bayram kutlanyor. Paskalya, Hz.sa'nn armha gerildikten sonra ki 3. gnde diriliini ifade ediyor. Genellikle Katoliklere ait olan karnaval gelenei, 1990 yllarndan bu yana Protestan evrelerce de kutlanmaya baland.

Karnavallarn Pagan kltrnden belirgin zellikler tadn sylemek hi de yanl olmaz. Zamanla glenen Kilise, Pagan geleneini tamamen ortadan kaldrmak yerine, var olan ritelleri Hristiyan geleneine malederek dntryor.

svirenin en mehur karnavallar Basel, Bern, Winterthur ve Luzernde yaplyor. zellikle Baselin bu konuda zel bir statye sahip olduu sylenebilir. ehirde yzyllardr Protestanlk hakim olmasna ramen, geleneksel olarak her yl karnaval yaplyor.

maskeli kostmlerini giyip yzler-ini ve vcutlarn yle saklarlar ki, iinde kimin olduu bilinmez. Kullanlan maske ve kostmler, insan hayal gcnn gtrebilecei yere kadar gtrr. Gnmzde, ou kez o yln karnaval temasna uygun olarak, tannm birinin, bir izgi kahramannn ya da hayvann klna giriliyor.

Kullanlan gncel politik dokundur-malarn ve esprili mesajlarn ayr bir nemi var Basel karnavalnda. Mzikli geitler de cabas...

svirenin en byk Karnaval Ba-selde yaplr. Pazartesi saat 04.00te balayan bayram, Perembe sabah 04.00te sonra erer ve tam olarak 72 saat srer. Birok restoran ve bar gibi yerler Pazartesi sabahndan Perembe sabahna kadar srekli ak kalr.

Pazartesi sabah saat 04.00te sokak lambalar sndrlr ve btn ehir karanla brnr. In olduu tek yer, geit temalarn belirleyen fenerlerdir. Fener alayna katlan yaklak 18 bin aktif karnavalc,

Basel Die drey scheenschte Dg (En gzel gn) 22-26 ubat 2015

22 ubatPazar

23 ubatPazartesi

24 ubatSal

25 ubataramba

25 ubatPerembe

Saat 14.00ehir gezisi

Saat 17.00,Fenerler gece iin hazrlanyor

Saat 04.00ar karanl ve fener gsterisi

Saat 13.30-14.00 Byk geidin balangc

Akam saat-lerinde fener sergisi balyor. Dnyann en byk kl ak hava sanat sergisi, Pazartesi akamndan aramba sabahna kadar herkese ak

ocuk, fener ve arabalarn sergi gn olan Sal gnnde, sokaklarda mzik yapanlar gezer. ocuk geidi len saatlerinde balar

Saat 18.30Mzikli Yldz yry

Saat 19.30Markplatzda konserler balar

Saat 20.00Claraplatz konseri

Saat 17.00Atl arabalar, faytonlar geidi yaplyor

Son bir yry...

72 saat sonra tam saat 04.00de herey biter...

42

bolca yemek yenilirken, daha sonra Oru zaman balar. Sal akam Luzern arsnda kocaman bir mzikli geit yry yaplr. Bu geidin belli bir kural vardr; En eski gruplar nde olmak zere, yllara gre ard ardna sralanr.

Bunlardan birisi Kirli Perem-be, dieri ise Pazartesi yaplan Gdismntigdir. lk geitte genel-likle gncel ve siyasi gndem ile alay ediliyor. Gdismntig ise, "Bugn midenizi doldurun" olarak bilinir, pazartesi ve sal gnleri

Baselden sonra svirenin en byk ikinci kutlamas Luzern ehrinde yaplyor. Karnaval, "Schmotzige Dunschtig (Kirli Perembe) gn sabah saat 05.00 te balar. Luzernde iki byk geit yaplr.

Kanton Zrichin en byk karnavalnn kkeni 15.ve 16. yzyllara dayanyor. Geleneksel olarak, Bernde olduu gibi Kasm aynn 11inde, tam olarak Saat 11:11de balar. Karnaval ncesi Cuma gn, Winterthurun ortasndaki mehur Graben Caddesine Narren (deliler-lgnlar) aac dikilir. Ayn gn, sembolik olarak Karnaval komitesine ehrin anahtar takdim edilir.

Winterthur

Luzerner Fasnacht, 12-17 ubat 2015

12 ubat - Perembe 14 ubat - Cumartesi 15 ubat - Pazar 16 ubat - Pazartesi 17 ubat - Sal(Kirli Perembe)

Saat 05.00Gnn balangc, Kapell-platz ve Schwanenplatzda hereketlilik var

Saat 07.15-12.00Weinmarktta konser

Saat 14.00Schweizerhofquaide byk Karnaval geidi yaplyor

Gn boyu konserler veriliyor

Saat 11.00 Littau Karnaval

Saat 14.00 Littau geidi

(Gdismntig)

Saat 06.00Gnn balangc

Saat 14.00Byk Karnaval geidi balyor

(Gdismntig)

Saat 14.30

Mhlenplatz da toplanlyor. Geit Rossligassede balayacak

Saat 19.30, Seebrckeden Lwengrabena kadar dev bir koro geidi yaplacak

20 ubat - Cuma 21 ubat - CumartesiGrabenda, deliler aac kurulmas sonrasnda, Saat 18.30da belediye bakan ehrin anahtarn Karnaval komitesine takdim edecek

Saat 19.00Mzik geidi

Saat 20.00- 01.38 Deiik sahnelerde konserler

43

Bern karnaval svirenin en byk nc kutlamas olarak bilinir. Buradaki karnavaln kkeni 15. yzyla dayanyor. Tarihi belgelere gre, bu karnavalda srekli olarak karnaval oyunlar, deli-lgn yeme-kleri, sokak tiyatrolar, kostmler

gerek karnaval balangcna kadar herkes tarafndan grlr ekilde yerletirilir. Karnavaln balad Perembe gn ay tekrar kuleden uyandrlr ve zgr braklr. Daha sonra byk geit balar. Bir gn sonra ise ocuk geidi yaplr.

ve maskeler yerlerini alyor. Bern karnaval, aslnda 11. ayn 11inde Saat 11:11 de, sembolik olarak Brenplatzda balar. Aylar mey-dannda, karnaval ays k uyku-su iin Bernin mehur kulesine hapsedilir. Kule penceresindeki kilit,

Bylelikle ehrin kontrol karnavalclara devredilir. Dier ehirlerde olduu gibi burada da geitler yaplr. lk yaplan yetikinler geidi sonrasnda, bir de ocuklar geidi yaplr. ocuk geidi sonrasnda Zeughaus Meydannda Bgg (Kardan adam sembol) yaklr. Winterthurda dzenlenen karnavala her yl yaklak 3 bin aktif karnavalc yer alrken, 50 bin de seyirci katlyor.

Winterthurer Fasnacht, 20-23 ubat 2015

Brner Fasnacht , 19-21 ubat 2015

22 ubat - Pazar 23 ubat - PazartesiSaat 14.14Obertordan Steinberggasseye kadar srecek olan byk geit balyor

Saat 13.30Karnavalclar Steinberggasse de toplanmaya balyor

Saat 14.00ocuk geidi balyor

Saat 18.00Unterer Grabena dikilen deliler aac devrilecek

Saat 19.00Zeughaus Meydannda Bgg yaklacak ve bunun eliinde havaii fiek gsterii yaplacak. Mzikli bir akam sizi bekliyor

19 ubat - Perembe 20 ubat - Cuma 21 ubat - CumartesiSaat 20.00Kfigturmda bulunan ay uyandrlyor

Saat 14.00Zeughausgassede ocuk geidi

Saat 14.30Mnsterplatzda ocuk karnaval

Saat 18.00Sokak karnaval

Saat 22.00Mealeli geit

Saat 22.01Mnsterplatzda cadlar karnaval balyor

Saat 10.00Kramgassede sokak tiyatrolar

Saat 14.30Byk geit ve daha sonra Bundesplatzda konserler

Saat 18.00Sokak karnaval

44

SALIK

Getiimiz gnlerde Zrich-Stadelhofenda yeni bir muayenehane hizmete girdi. Dr. Dilek Kisnerin nclnde hizmet sunan Hausarzt Praxis Stadelhofen isimli bu muayenehane, aile hekimlii konusunda bavurulabilecek bir adres olma zellii tayor. Dr. Dilek Kisner`in uzmanlk alanlar Genel Cerrahi ve Ev Doktorluu.

ayndan bu yana yeni yerinde, Aile Hekimi olarak salk hizmetleri veriyor. Dr. Kisnerin muayeneha-nesi dahilinde laboratuar, EKG ve rntgen dzenekleri de mevcut.

Salkla ilgili birok hizmeti tek at altnda sunan Dr. Dilek Kisner, acil durum hastalarnn da kendisine bavurabileceklerini sylerken: "insanlarmza salkla ilgili her konuda yardmc olmaya hazrz" diyor.

Muayenehane, merkezi konumu ve kolay ulalabilirlik zellii asn-dan da nemli avantajlara sahip.

Adres:

Hausarzt Praxis Stadelhofen

Goethestrasse 20

8001 Zrich

Tel : 044 252 64 84

Uzmanlk eitimlerini Zrich niversitesi Hastanesinde yapan Dr. Dilek Kisner, Zrich niversite Hastanesinde 6 yl asistan doktor, Oberaurgau Langenthal Hasta-nesinde ise 1 yl kadar Bahekim olarak alt. Dr. Kisnerin Derma-toloji ve Laser tedavisinde de tecr-beleri var. Ksa bir sre nce kendi muayenehanesini amaya karar veren Dr. Dilek Kisner, 2014 Kasm

45

GNDEM

Stadelhofen istasyonu yan

Genel hastalklar Aile hekimlii hizmetleri Ameliyat ncesi muayene, danma ve hazrlk Her trl a Genel salk kontrol- Check-up Kk cerrahi tedaviler Ben kontrol ve cerrahi tedavi Acil durum tedavisi Klcal damar tedavisi Psikolojik danmanlk hizmetleri

Trke-Almanca-ngilizce dillerinde hizmetler

Tahliller Kan tahlilleri drar tahlilleri Kesinti tahlilleri Rntgen ve ultrason tahlilleri EKG Kalp sal kontrol Akcier tarama Cilt muaynesi ve cilt biopsi Allerji testleri

Dr. med. Dilek KisnerPraktische rztin, FMH rztin fr Allgemeinmedizin Fachrztin fr Chirurgie

Goethestrasse 20 / 8001 Zrich Tel : 044 252 64 84 Fax : 044 252 64 83 info@drkisner.ch

46

Beslenme uzmanlar bu nedenle krmz etin haftada gn dzenli olarak tketilmesini neriyorlar. zellikle ocuklar, ergenlik dne-minde olanlar, hamileler ve emzikli-ler, yani protein gereksinimi yksek olanlar iin krmz etin nemi yadsnamaz.

Fakat her ey gibi krmz etin de kararnda tketilmesi gerekiyor.

Gnlk beslenmede sadece krmz etin kullanlmas, gelecek-te kalp-damar, kolon kanseri gibi hastalklara yakalanma riskini arttrabiliyor. Krmz etin yetersiz tketimi; demir yetersizliine ve buna bal olarak kanszla, B12 vitamini yetersizliine ve unutkan-la neden olabilir. Ayrca proteinler vcudumuzda yapm ve onarm ile-minde kullanlr. Bu nedenle yetersiz protein alm vcudumuzun kendini onarma yeteneini kaybetmesine ve yara iyilemelerinde gecikmeye neden olabilir.

Beslenme uzmanlarnn bir ksm tamamen et arlkl beslenmemiz gerektiini belirtirken, bir ksm ise etten uzak durmamz gerektiini dnyor.

Peki, gerekte hangisi doru?

Et arlkl beslenmemiz gerektiini belirten uzmanlara gre; krmz et, tavuk, balk gibi protein kaynak-lar salkl beslenmemiz asndan olmazsa olmazlardan. zellikle krmz etin bazlar tarafndan karaland bir dnemde protein arlkl beslenmeyi semekte zor-lanabiliriz. Krmz etsiz salkl bir yaam sz konusu deil. Ancak her gn olan et tket