1

ISI KANDUNGAN MUKA SURAT

1.0 Pengenalan 2

2.0 Perbincangan 3

2.1 Latar Belakang Herbert Spencer 3

2.1.1 Pendidikan 5

2.1.2 Pekerjaan 5

2.1.3 Karya 6

2.2 Teori 7

2.2.1 Survival Of Fittest 8

2.2.2 Structural-Functionalist Theorist 9

2.3 Hasil Karya 10

2.4 Sumbangan 12

3.0 Kesimpulan 14

4.0 Bibliografi 15

2

PENGENALAN

Sosiologi merujuk kepada sesuatu bidang ilmu pengetahuan moden. Sosiologi merupakan kajian

saintifik mengenai tingkah laku manusia. Ini menujukkan kepada kita bagaimana semua ini

bergabung dan dapat mempengaruhi tingkah laku manusia. Hal ini untuk kepentingan individu

mahupun masyarakat atau memberikan cara dan pandangan terhadap masalah-masalah sosio

budaya yang ada di dalam sesebuah masyarakat.

Ahli sosiologi melihat masyarakat daripada beberapa sudut yang berbeza. Ada yang

melihat masyarakat dan persekitaran sebagai sesuatu keadaan yang stabil dan sesuatu yang

bergerak secara berterusan. Ada diantara mereka pula melihat masyarakat daripada kelompok-

kelompok yang berkonflik dan sentiasa bersaing untuk mendapatkan sumber-sumber yang

terhad. Selain itu, ahli sosiologi juga turut meminati terhadap aspek-aspek yang mempersonakan

dalam suasana sosial masyarakat seperti unsur-unsur interaksi antara individu.

Oleh itu dalam pengertian yang paling umum teori sosiologi ialah satu set andaian

tentang masyarakat, fenomena sosial dan tingkah laku manusia. Pada asasnya teori sosiologi

merupakan perhatian kepada penerangan ramalan secara tentang sifat, pola dan aspek-aspek

perhubungan manusia dalam masyarakat. Teori sosiologi biasanya menyatukan hasil

pemerhatian tentang kehidupan sosial ke dalam satu pola yang padu.

3

PERBINCANGAN

2.0 Perbincangan

Dalam perbincangan ini membincangkan mengenai latar belakang Herbert Spencer dari segi latar

belakang keluarganya, pendidikan, teori, hasil karya dan juga sumbangan beliau dalam

perkembangan dunia sosiologi.

2.1 Latar Belakang Herbert Spencer

Teori-teori tersebut sangat penting untuk difahami dan dipelajari. Terdapat pelbagai tokoh yang

mengeluarkan teori. Diantaranya ialah Karl Max, Max Weber, Emile Durkheim, Herbert Spencer

dan lain-lain. Menurut Herbert Spencer, sosiologi adalah ilmu yang menyelidik tentang susunan

keseluruhan atau suatu sistem. Herbert Spencer juga merupakan seorang ahli sosiologi Inggeris

yang bersependapatan dengan Comte tentang statik sosial dan dinamik sosial. Beliau telah

melihat masyarakat sebagai satu sistem biologi yang terdiri daripada bahagian yang saling

berhubungan. Menurut beliau lagi, masyarakat terdiri daripada institusi iaitu terdiri daripada

keluarga, agama, pendidikan, kerajaan dan ekonomi. Hal ini seperti tubuh badan manusia yang

terdiri daripada organ.

Seterusnya, beliau lebih menfokuskan kepada struktur dan sumbangan struktur

kepada kewujudan masyarakat. Herbert Spencer beranggapan dan percaya bahawa dunia ini

akan berkembang dengan lebih baik jika masyarakat mengikuti struktur yang disebut dalam

Structural-Functionalist Theorist. Beliau mengatakan bahawa kerajaan tidak seharusnya

masuk campur dalam perkembangan masyarakat.

Satu proses semulajadi berlaku ke atas manusia yang membolehkan mereka

terus hidup dan membiak. Begitu juga apa yang berlaku kepada masyarakat. Masyarakat

akan menyesuaikan kepada persekitaran dan mereka akan bersaing untuk terus hidup dan

4

maju ke hadapan manakala yang lemah akan kalah dan terus mundur. Ini lebih kepada

teori Survival Of the Fittest.

Herbert Spencer dilahirkan pada 27 April 1820 di sebuah kota kecil Deribyshire,

Midland. Beliau merupakan anak tunggal kepada seorang guru sekolah iaitu anak kepada

Willlian George Spencer. Pada mulanya, beliau mempunyai sembilan orang adik-beradik namun

kesemuanya telah meninggal akibat serangan penyakit misteri yang melanda tika itu (George

Ritzer 1996).

Keluarga Spencer telah bergelut untuk melawan penyakit itu dari kehidupan masyarakat

Inggeris zaman Victoria abad ke-19. Masyarakat Inggeris yang memasuki Revolusi Industri

terperosok kedalam masalah industri yang sangat suram sekaligus amat merisaukan. Hal ini

kerana, pada ketika itu bangunan-bangunan yang selalu menjadi tempat masyarakat berkumpul

tidak dijaga dengan baik, kotor dan berlaku banyak kerosakan. Tempat tinggal beliau juga

dipenuhi dengan asap-asap hitam yang menyebabkan pencemaran dan penyakit. Akhir riwayat

beliau berakhir pada tarikh Disember 1903 di Bringthon.

5

2.1.1 Pendidikan

Disebabkan penyakit yang dihadapi oleh Herbert Spencer ketika waktu kecil, beliau menjalani

pendidikan dirumah sahaja. Dirumah, beliau dididik dalam ilmu empirik oleh ayahnya. Ilmu

empirik merupakan ilmu dari segi pemerhatian bukan teori.

Bapa saudaranya, pendeta Thomas Spencer dan pendeta Hinton Charterhouse memberi

pendidikan formal yang terhad kepada Spencer dengan mengajar beliau subjek matematik dan

fizik serta Bahasa Latin untuk membolehkan beliau untuk menterjemahkan beberapa teks

dengan mudah.

Manakala Derby Philosophical Society memperkenalkannya kepada konsep-konsep

pra-Darwinian evolusi biologi, khususnya Erasmus Darwin dan Jean-baptiste Lamarck.

2.1.2 Pekerjaan

Ketika beliau berusia 17 tahun, beliau mula terjun ke dunia alam pekerjaan di sebuah

perusahaan kereta api di London dan Birmingham. Hasil kerjanya sangat bagus sehingga beliau

diberi kepercayaan untuk menjadi seorang wakil kepada bahagian mesin di perusahaan tersebut.

Seterusnya, beliau menyambung pengajian dengan hasil peluhnya sendiri.

Herbert Spencer memiliki pencapaian yang sangat baik dalam bidang mekanikal.

Kemampuan itulah yang mempengaruhi imaginasinya dalam bidang ilmu pengetahuan,

terutamanya tentang biologi, masyarakat, dan ilmu sosial. Ketika beliau bekerja, Herbert Spencer

mulai belajar menulis artikel secara lebih serius.

6

2.1.3 Karya

Tulisan pertama beliau didalam bidang sosial ialah On The Proper Sphere of Government pada

tahun 1842 dimuatkan didalam majalah Non Conformist. Enam tahun kemudian, iaitu pada tahun

1848, hasil tulisan yang sama turut dimuatkan didalam The Economist, sebuah majalah ekonomi

yang terkemuka yang berada di London.

Tulisan Herbert Spencer mendapat sambutan hangat oleh peminatnya sehingga mereka

sanggup membayar lebih sebelum hasil tulisan Herbert Spencer diterbitkan. Hal ini mendorong

beliau untuk menjadi seorang penulis ilmu pengetahuan dalam bidang sosial, khususnya

sosiologi. Untuk mencapai cita-cita beliau, ketika beliau berusia 28 tahun, beliau telah menjadi

wakil editor majalah The Economist. Melalui majalah ini, beliau telah banyak bertemu dengan

orang yang terkenal pada saat itu, seperti Thomas Huxley dan George Eliot.

Saat usianya memasuki 30 tahun, beliau telah mampu untuk menerbitkan buku

pertamanya yang berjudul Social Statics. Tiga tahun kemudian, bapa saudaranya iaitu Thomas

Spencer telah meninggal dunia dan mewariskan harta yang cukup banyak untuk Herbert Spencer.

Berbekalkan warisan itulah beliau berani untuk berhenti kerja dan mencurahkan seluruh masanya

untuk menulis. Selain gemar membaca, beliau juga merupakan seorang yang rajin mengumpul

maklumat, membuat kajian atau klasifikasikan data menyebabkan terhasilnya banyak buku

penulisannya (Johson 1995).

7

2.2 Teori Herbert Spencer

Herbert Spencer telah membuat kajian tentang tingkat super-organic iaitu tingkat kehidupan

manusia dan kajian pendekatan-pendekatan sosiologi ke atas biologi, psikologi, sejarah dan

akhlak.Dia mempercayai bahawa sesuatu masyarakat boleh dibandingkan dengan sesuatu

organisma yang boleh berjalan sendiri. Mengikut pandangan Spencer, setiap bahagian

masyarakat memainkan peranannya sendiri dan menyumbangkan tenaga kepada kehidupan serta

kestabilan sosial sesuatu masyarakat (Soekanto 2011).

Beliau telah menghasilkan konsep Survival Of Fittest dan mempercayai bahawa

masyarakat manusia berkisar mengikut Principles Of Natural Laws. Menerusi proses pemilihan

natural ini, golongan lemah akan terkeluar dan cuma mereka yang kuat akan kekal. Pada

pendapatnya, kerajaan tidak sepatutnya membantu golongan yang lemah dan terus membiarkan

golongan yang kuat untuk memajukan diri dan juga masyarakat (Rohana Yusof 2006).

Herbert Spencer mengambil teori Charles Darwin yang menjelaskan teori

evolusi untuk menggunakan bagaimana masyarakat berubah dan berkembang dari masa ke

semasa. Sebagai ahli sosiologi, Herbert Spencer tidak perlu membetul dan memperbaiki

masyarakat kerana dia merasakan bahawa masyarakat terikat untuk berubah secara automatik.

Spencer telah mengambil teori evolusi sebagai satu langkah di luar biologi dan

digunakan untuk mengatakan bahawa masyarakat adalah organisma yang maju melalui

perubahan sama dengan spesies yang hidup. Ia adalah falsafah Herbert Spencer bahawa

masyarakat seperti organisma akan bermula dengan mudah dan kemudian maju ke bentuk yang

lebih kompleks (Soekanto 2011).

8

Menurut Spencer lagi, terdapat beberapa sistem yang wujud dalam evolusi

masyarakat iaitu sistem penahan, pengatur serta sistem pembahagi. Sistem penahan berfungsi

untuk mencukupkan keperluan bagi kehidupan masyarakat seterusnya. Sistem pengatur pula,

peranannya memelihara hubungan antara sesama masyarakat serta mengatur hubungan luar

negara. Sementara itu, sistem pembahagi dapat dilihat wujud ketika proses evolusi yang semakin

maju. Oleh itu, ketiga-tiga sistem ini jelas dapat memainkan peranan yang penting dalam proses

pembangunansesebuah negara (Rohana Yusof 2006).

2.2.1 Survival Of The Fittest

Survival Of The Fittest adalah hak milik Herbert Spencer bukannya milik Charles Darwin.

Beliau mencipta frasa Survival Of The Fittest ini kerana beliau percaya bahawa tingkah laku

manusia telah direka dengan cara yang berusaha untuk memulihara diri sendiri. Charles Darwin

kemudian menggunakan istilah Survival Of The Fittest di dalam edisi beliau iaitu “Asal-Usul

Spesies” (Soeryono Soekarto 1894).

Prinsip yang dikemukan olehnya iaitu Survival Of The Fittest menerangkan bahawa

satu proses semula jadi berlaku ke atas organisma yang membolehkan mereka terus hidup dan

membiak begitu juga apa yang berlaku kepada masyarakat. Masyarakat akan disesuaikan kepada

persekitaran dan mereka akan bersaing untuk terus hidup dan maju ke hadapan (Rohana Yusof

2006).

Beliau telah menghasilkan konsep ini dan percaya bahawa masyarakat manusia

berkisar mengikuti Principles of Natural Laws. Menerusi proses pemilihan natural ini, golongan

lemah akan terkeluar dan mereka yang kuat sahaja yang akan kekal. Pada pendapat Herbert

Spencer, pihak kerajaan tidak seharusnya membantu golongan yang lemah dan hanya

membiarkan golongan yang kuat sahaja untuk memajukan diri dan juga masyarakat.

9

Ini kerana pada pendapat beliau, jika kerajaan tidak campur tangan dalam sesuatu

kerja masyarakat, masyarakat dengan sendirinya akan berusaha untuk menaikkan taraf sosial

mereka. Secara tidak langsung, ini dapat dilihat di dalam teori yang diberi oleh beliau.

2.2.2 Structural-Functionalist Theory

Herbert Spencer ialah salah seorang daripada tiga ahli sosiologi di atas pemikiran perspektif

struktur fungsi. Pengaruh ni diletakkan sebagai hak bersama dengan Auguste Comte dan Emile

Durkheim. Istilah fungsi dalam sosiologi adalah bermaksud tujuan atau tugas tertentu bagi setiap

anggota masyarakat kepada sistem dalam masyarakatnya dan akibat yang dihasilkan terhadap

orang lain. Ahli-ahli fungsi mengatakan bahawa masyarakat adalah satu sistem yang terdiri

daripada kombinasi benda, bahan dan manusia yang membentuk keseluruhan masyrakat.

Teori fungsional banyak dipengaruhi oleh bidang biologi. Masyarakat dianggap sebagai

satu organisma yang hidup seperti organ-organ yang saling bergantung antara satu sama lain.

Setiap bahagian masyarakat dibandingkan dengan organ-organ yang ada didalam tubuh badan

manusia. Setiap tubuh badan manusia mempunyai bahagian atau organ mempunyai fungsi

masing-masing dan perlu bagi melicinkan perjalanan sistem sosial. Oleh itu, sistem sosial

menjadi stabil (Rohana Yusof 2006).

Teori ini memberi penekanan dari aspek masyarakat dan hubung kaitnya dengan

institusi-institusi dan bukannya dari segi individu atau kelompok. Herbert Spencer telah melihat

persamaan masyarakat dan organisma. Menurut beliau, semua organisasi mempunyai struktur

iaitu terdiri daripada bahagian yang berkaitan, seperti kepala, tangan, kaki dan sebagainya. Setiap

bahagian mempunyai fungsi tersendiri dalam kehidupan organisma tersebut.

Kadangkala teori ini dikenali sebagai teori structural-functional ataupun social system

theory. Istilah struktur dan fungsi ialah dua konsep yang berasingan tapi berhubung kait. Struktur

boleh dibandingkan dengan bahagian atau organ badan binatang mahupun manusia dan fungsi

disamakan pula dengan fungsi yang dimainkan oleh struktur atau organ-organ dalam badan.

Contohnya, bahagian perut merupakan satu struktur dan penghadaman adalah

tugasnya. Begitu jugalah dengan pusat kesihatan atau pusat keselamatan yang merupakan satu

10

struktur sosial dalam masyarakat yang berfungsi dalam menjaga kesihatan dan keselamatan

negara. Oleh itu, satu struktur biologi, struktur sistem sosial mengandungi banyak bahagian

struktur yang berkaitan diantara satu sama lain ( Rohana Yusof 2006 )

2.3 Hasil-Hasil Karya Herbert Spencer

Herbert Spencer adalah orang pertama kali yang memperkenalkan konsep Survival Of The

Fittest dalam bukunya iaitu Social Statics yang diterbit pada tahun 1850. Konsep ini untuk

mengambarkan kekuatan asas ilmu biologi yang menjadi dasar evolusi. Konsep ini dipengaruhi

oleh karya Thomas R.Malthus mengenai tekanan kependudukan, An Essay on The Principle of

Population (1798). Diantara isi konsepnya ialah perjuangan untuk bertahan bagi suatu

masyarakat atau bagi beberapa masyarakat agar menghasilkan keseimbangan disebabkan olehh

perubahan yang terjadi (John Scott 2011).

Sembilan tahun kemudian, teori evolusi Darwin diterbitkan. Herbert Spencer dan

Darwin melihat adanya persamaan antara evolusi manusia dan evolusi sosial. Evolusi sosial

adalah serangkaian perubahan sosial dalam masyarakat berlangsung dalam waktu lama yang

terawal dari kelompok suku atau masyarakat yang masih sederhana dan seragam kemudian

secara bertahap menjadi kelompok suku atau masyarakat yang lebih maju dan akhirnya menjadi

masyarakat yang moden.

Sepanjang hidupnya, Herbert Spencer menghasilkan sejumlah karya besar.

Sebahagian besar pemikiran beliau tentang sosiologi ditulis dalam 10 buah buku (dua jilid

biologi, dua jilid psikologi, tiga jilid sosiologi, dan dua jilid tentang moral) yang kemudian

dikemas menjadi Programme Of a System Of Synthetic Philosophy (1862-1896). Buku-buku ini

telah memuatkan seluruh teori evolusi, seperti evolusi biologi, psikologi, etika dan sosial.

Berikut sejumlah karya utama Spencer sepanjang hidupnya:

1) Social Statics (1850)

2) Principles of Psychology (1855)

3) Principles of Biology (1861 dan 1864)

4) First Principles (1862)

11

5) The Study of Sociology (1873)

6) Descriptive Sociology (1874)

7) The Principles of Sosiology (1877)

8) Principles of Ethics (1883)

Diantara karangan-karangan yang telah dihasilkan oleh beliau:

1) Education (1861)

2) The Study of Sociology (1873)

3) The Nature and Reality of Religion (1855)

4) Various and Fragments (1897)

5) Facts and Comments (1902)

Karya-karya Herbert Spencer telah memberi gambaran menyeluruh tentang

evolusi manusia. Herbert Spencer melihat perkembanga masyarakat dan kebudayaan dari suatu

bangsa di dunia sudah melalui tingkat evolusi yang sama.

Herbert Spencer enggan membaca hasil karya-karya orang lain. Herbert Spencer

hanya membaca karya lain apabila untuk mencari ilham sahaja dan akan mengabaikannya jika

tanggapan tidak sejalan dengan ilhamnya.

12

2.4 Sumbangan Herbert Spencer Dalam Perkembangan Sosiologi

Herbert Spencer memiliki kemampuan yang sangat baik dalam bidang mekanik. Kemampuan

itulah yang mempengaruhi imaginasinya dalam bidang ilmu pengetahuan, terutamanya dalam

bidang biologi, masyarakat dan ilmu sosial. Herbert Spencer juga mula belajar menulis artikel

secara serius. Tulisan pertamanya di bidang sosial ialah bertajuk On The Proper Sphere Of

Government pada 1842 dimuat di majalah Non Conformist.

Hasil penulisan Herbert Spencer mendapat sambutan yang baik daripada peminatnya

sehingga mereka rela untuk membayar lebih dahulu sebelum tulisan-tulisan itu diterbitkan. Hal

ini, telah mendorong beliau untuk menjadi seorang penulis ilmu pengetahuan sosial khususnya

sosiologi. Ketika beliau berusia 28 tahun, beliau telah berpindah dan menjadi wakil editor

majalah The Economist yang merupakan majalah mingguan yang diasaskan di London. Melalui

majalah ini, Herbert Spencer telah banyak bertemu dengan orang-orang yang terkenal pada

waktu itu, seperti Thomas Huxley dan George Elio. Semasa beliau berumur 30 tahun, beliau

telah mampu untuk menerbitkan hasil tangannya yang pertama iaitu Social Static (Rachmad

K.Dwi 2008)

Herbert Spencer juga telah mengembangkan sistem falsafah dengan aspek-aspek

evolusi. Konsep ini mendahului konsep-konsep Charles Darwin kerana Herebrt Spencer yang

terlebh dahulu memperkenalkannya. Konsep Survival Of The Fittest ini bertujuan

menggambarkan kekuatan asas ilmu biologi yang menjadi dasar perkembangan evolusi. Konsep

ini dipengaruhi oleh karya Thomas R. Malthus mengenai kependudukan iaitu An Essay On The

Principle Of Population.

Herbert Spencer menghasilkan karya yang besar dan sangat berguna kepada

masyarakat. Sebahagan besar pemikiran beliau tentang sosiologi ditulis dalam sepuluh buah

13

buku yang kemudian dikemaskini menjadi Programme Of A System Of Synthesis Philopopy

(1862-1896). Pakej ini dimuatkan dalam teori evolusi universal yang meliputi evolusi biologi,

psikologi dan etika.

Pada tahun 1820-1903, seorang ahli sosologi Inggeris berpendapat dengan Comte

tentang statik sosial dan dinamik sosial. Beliau melihat masyarakat sebagai satu sistem biokrasi

yang terdiri daripada bahagian-bahagian yang saling berhubungan. Menurut beliau, masyarakat

terdiri daripada pelbagai institusi seperti keluarga, agama, pendidikan, kerajaan dan ekonomi.

Beliau menfokuskan kepada struktur dan sumbangan fungsi struktur kepada kewujudan

masyarkat. Masyarakat masa kini yang berstruktur sederhana disebut dalam teori teori

fungsional. Herbert Spencer menerangkan bahawa kerajaan tidak seharusnya campur tangan

dalam perkembangan masyarakat (Soekanto 2011).

Beliau adalah seorang ahli falsafah inggeris, biologi, sosiologi dan ahli teori

politik klasik liberal terkemuka dari era Victoria. Beliau mengembangkan suatu konsep yang

merangkul semua evolusi sebagai perkembangan progresif dari dunia fizikal, organisasi biologi,

fikiran manusia dan kebudayaan manusia dan masyarakat. Beliau member sumbangan untuk

pelbagai mata pelajaran termasuk etika, agama, antropologi, ekonomi, teori politik, falsafah,

biologi, sosiologi dan psikologi. Selama hidupnya, beliau telah mencapai kuasa yang sangat

besar, terutama dalam bidang akademik berbahasa inggeris. Pada tahun 1902, beliau dicalonkan

anugerah novel sastera.

14

KESIMPULAN

Semasa kecil, Herbert Spencer tidak pernah mendapat pendidikan di sekolah formal. Oleh

disebabkan itu, beliau diberi pendidikan oleh orang tuanya di rumah. Pada usianya yang masih

muda,beliau sudah bekerja menjadi ketua bahagian mesin di perusahaan kereta api di London

dan Birmingham. Beliau telah berjaya menghasilkan buku pertama karya beliau sendiri yang

bertajuk Social Static ketika beliau berusia 30 tahun. Melalui karya-karya tersebut beliau banyak

memberikan kontroversi terhadap perkembangan ilmu sosiologi dengan usaha beliau yang

mencipta nama sosiologi bersama Auguste Comte menjadi sangat popular pada abad ke-20.

Mengikut pandangan beliau, setiap bahagian masyarakat mempunyai peranan masing-

masing dan menyumbangkan tenaga kepada kehidupan serta kestabilan sosial masyarakat. Beliau

menghasilkan konsep Survival Of The Fittest dan mempercayai bahawa masayarakat manusia

berkisarkan mengikut Principle Of Natural Laws. Menerusi proses pemilihan natural ini,

golangan lemah akan keluar manakala golongan yang kuat akan kekal untuk memajukan

masyarakat. Pada pendapat beliau, kerajaan tidak sepatutnya membantu golongan yang lemah itu

dan akan terus membiarkan golongan yang kuat untuk memajukan diri mereka dan juga

masyarakat.

Tidak dinafikan bahawa Herbert Spencer memiliki pengaruh yang besar terhadap

perkembangan evolusi dalam abad ke-19 dan kebanyakkan ahli sosiologi duni tidak terlepas

daripada mengikuti kefahaman evolusinya. Prinsip yang dikemukan iaitu Survival Of The Fittest

menerangkan bahawa satu proses semula jadi berlaku keatas organisma yang membolehkan

mereka terus hidup dan membiak begitu juga apa yang berlaku kepada masyarakat yang akan

disesuaikan kepada persekitaran dan mereka akan bersaing untuk terus hidup dan maju ke depan.

15

BIBLIOGRAFI

George Ritzer. 1996. Sosiological Theory. Library Of Congress Carologing-in Publication Data.

http://encyclopedia.com/topic/Herbert_Spencer.aspx, 2 Ogos 2014

http://education-portal.com/academy/lesson/herbert-spencer-theory-social-darwinism.html#lesson, 2 Ogos 2014

http://www.iep.utm.edu/spencer/, 10 Ogos 2014

John Scott. 2011. Sociology. United State. Oxford University Press Inc New York: Library of

Congress Catologing in Publication Data.

Johnson. 1995. The Blackwell Dictionary of Sociology.Blackwell Publishers.

Rohana Yusof. 2006. Asas Sains dari Perspektif Sosiologi. Kuala Lumpur. Dewan Bahasa dan

Pustaka.

Rachmad K.Dwi. 2008. 20 Tokoh Teori Sosiologi Modern. Jogjakarta. Ar-Ruzz Media.

Soekanto. 2011. Mengenal Tujuh Tokoh Sosiologi. Jakarta. Rajawali Pers.

Soeryono Soekarto.1894. Teori Sosiologi Tentang Perubahan Sosial. Halai Aksara-Penerbit

Yudhistik dan Pustaka Suadiyah.

16