Embed Size (px)
Citation preview
Toon Colpaert
Gewestelijke havencommissarisPIANC9 maart 2005
Het VlaamseHet Vlaamse havenlandschaphavenlandschap
VanVan gebetoneerde mainports gebetoneerde mainports tot tot lenigelenige brainportsbrainports
Dialektiek van de (Vlaamse) havens: vijf grote uitdagingen
I. Romantiek vs Zakelijkheid
II. Toenemende trafieken vs Op- en neergaande werkgelegenheid
III. Rust en natuur vs Druk op ruimte en natuur
IV. Open voordeur vs Klemmende achterdeur
V. B2: baggeren en beton vs B3: baggeren, beton en brains
Romantiek versus zakelijkheidRomantiek versus zakelijkheid
Havenromantiek niet van deze tijd, maar….
Nood aan een breed maatschappelijk draagvlakDe lasten beter gekend dan de lusten
Het belang van de havens:
• intern overschat,
• extern onderschat
De lastenRampen met Prestige, Tricolor, …Files vol vrachtwagens en CO2Illegalen op de doolHet Doel-syndroomDe schaarse ruimteWat met sternen en fraai duizendguldenkruid?
De lustenHet sociaal-economisch gewicht van onze havens
België grootste exportland van Europa
Vlaanderen distributieland – Wallonie, terre de logistique
Investeringen en toegevoegde waarde
Werkgelegenheid
De havens bieden meer dan ons dagelijks brood
Het directe economisch gewicht van onze havengebieden*
Toegevoegde waarde
* In 2002
Directe toegevoegde waarde Vlaamse zeehavens*
8971
10886 10967
1000
3000
5000
7000
9000
11000
1995 2000 2002
Directe TW
Bron: NBB* In miljoen €
Het directe economisch gewicht van onze havengebieden*
Toegevoegde waarde
Werkgelegenheid
* In 2002
Directe werkgelegenheid Vlaamse zeehavens104604 103051 102942
50000
70000
90000
110000
1995 2000 2002
Directewerkgelegenheid
Bron: NBB
Het directe economisch gewicht van onze havengebieden*
Toegevoegde waarde
Werkgelegenheid
Investeringen
* In 2002
Totale investeringen Vlaamse havengebieden*
1749,22263,5 2503,8
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
1995 2000 2002
* In mln €
Het directe economisch gewicht van onze havengebieden*
Werkgelegenheid
Toegevoegde waarde
Investeringen
5,1%
7,4%
14,0%
* In 2002 in % van de Vlaamse economie
Ook veel indirecte effecten
Transportgerelateerd: directe effecten x 1,0 = indirecte effecten
Industrie : directe effecten x 1,2 = indirecte effecten
Totaal : directe effecten x 1,1 = indirecte effecten
Directe en indirecte effecten
102.942
110.242
213.184
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
Werkgelegenheid(VTE)
directe indirecte totaal
10.967
11.261
22.228
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
Toegevoegde waarde(m €)
directe indirecte Totaal
Het totale economisch gewichtvan onze havengebieden
WerkgelegenheidToegevoegde waardeInvesteringenExportImport
10,5%
14,9%
20,0%
…
30,1%
ToenemendeToenemende trafiekentrafieken
versusversusOpOp-- en neergaande werkgelegenheid?en neergaande werkgelegenheid?
Foto: ir. H. Smitz
Directe jobs binnen de 4 havengebieden: licht dalende trend
104604 103051 102942
50000
70000
90000
110000
1995 2000 2002
Directewerkgelegenheid
Bron: N.B.B
Directe jobs: dalende trend 1995-2002
Maritieme cluster (A. en O.) : - 4.160 VTE
Industrie (A., G. en O.) : - 1.258 VTE
Groothandel (Z. en O.) : - 212 VTE
Logistiek (Z.) : - 128 VTE
Directe jobs: stijgende trend 1995-2002
Logistiek (A., G. en O.) : +1.616 VTE
Transport (A., Z, G. en O.) : + 892 VTE
Maritieme cluster (Z. en G.) : + 871 VTE
Industrie (O.) : + 651 VTE
Groothandel (A., en G.) : + 67 VTE
Megaprojecten zorgen voor opwaartse effecten
HNN en P&O aan het Deurganckdok
APM terminals aan het Albert II-dok
Mogelijkheden aan het Kluizendok
TDL-cluster groeit sterker buiten de vier Vlaamse havengebieden
Bron: SPRE
En de afgeleide afgeleide effecten?effecten?
Toeleveranciers: algemene trend is licht stijgend
Ruimere effecten zijn onbekend gebied
Havens creëren ook nog andere meerwaardenversterking concurrentiepositie
verscheidenheid consumentenpakket
lagere prijzen
Natuur en milieuNatuur en milieu
De Vogel- en habitatrichtlijnen waren er (veel) eerder dan … de havenrichtlijn
Is Kyoto soms een Japanse haven?
Minder havens = meer verkeer over land
Minder havens = meer milieuvervuiling
havenontwikkelinghavenontwikkelingversusversus
Ambivalente ervaringen met de groene kant van Europa
Deurganckdok
Foto: ir. Herbert Smitz
Ambivalente ervaringen met de groene kant van Europa
Deurganckdok
Zeebrugge: sternen in de voorhaven, beschermde polder in de achterhaven
Ambivalente ervaringen met de groene kant van Europa
Deurganckdok
Zeebrugge: sternen in de voorhaven, beschermde polder in de achterhaven
Maar ook: de Westerschelde Container Terminal, Tweede Maasvlakte, DibdenBay,…
CO2 en Kyoto drukken op:
wegverkeerchemische industrie
Maar we leren uit onze bittere ervaringen
EcoportsEcoports: ports sharing environmentalexperience
PiancPianc: ecological and engineering guidelines
AAPAAAPA: catching the wave of sustainableand secure port communities
Want denk de havens eens weg
Minder havens = meer verkeer over land
Minder zee- en havenverkeer = meer milieuvervuiling
Vracht in Europa
Bron: Europese Commissie
SSS: minder CO2 uitstoot
CO2 emissions per mode in grammes per tonnekm
100
80
60
40
20
0 SSS Rail Road
Bron: Europese Commissie
SSS: tienduizenden doden minder
140
49.700
0
10000
20000
30000
40000
50000
waterweg autoweg
Bron: Europese Commissie
Maar….er zijn ook twee schaduwzijden:
SO2 – uitstoot door de scheepvaart
Olievervuiling (ook al is die met 60% verminderd
sinds de jaren ’70).
…. en zelfs daar zijn oplossingen voor
KenniscentrumDuurzame Short Duurzame Short SeaSea ShippingShipping
Open voordeur Open voordeur vsvsklemmende achterdeurklemmende achterdeur
De voordeur open houden: steeds meer nodig en …. steeds duurder
De achterdeur dreigt steeds meer te klemmen.
Maritieme toegang: toenemende nood
Maritieme toegang: toenemende uitgaven
23,74
76,01
109,57
209,84
172,01
0
50
100
150
200
250
1977 1990 1995 2000 2003
Uitgaven VlaamsGewest voormaritiemetoegang in mln €
Bron: Vlaamse Havencommissie + A.W.Z.
En ….. er komt meer op ons af
Verdere verdieping van de Westerschelde
Verbetering nautische toegang Gent-Terneuzen
Nieuwe havendammen en vaargeul naar Oostende
Aanpassingen in Zeebrugge
Vlot binnen … èn ook buiten?
Grotere volumes
Grotere piekmomenten
En het ander verkeer groeit nog sterker
Vlot binnen … èn ook buiten?
Vlaanderen heeft reeds het meest dichte verkeersnetwerk in Europa
En de vraag neemt toe ….
Weg Binnenvaart
PijpleidingSpoor
Oosterweelverbinding
N49, Antwerpen-Zeebrugge
N31 Zeebrugge
R4 Gent
…
De snel … weg
De ijzeren … weg
2° ontsluiting Antwerpen
Liefkenshoektunnel
IJzeren Rijn
3° en 4° spoor Brugge-Gent
Charleroi-Namen
…
Albertkanaal
Noorderkanaal
Kust-binnenvaart
Schelde-Seineverbinding
….
De water … weg
Pijpleidingen
Ondergrondse logistiek
Nog (te) duur
Toekomstmuziek?
De ondergrondse … weg
Intelligente transportsystemen
Transportbesparing
Innovatie
Met infrastructuur alleen gaan we het niet redden
Intelligente transportsystemenVerkeersinfo en routeplanning
Incident management
Tracking en tracing
Haven- en terminalplanning
Bundeling vervoerstromen
Op duurzame bedrijfsterreinen
E-netwerken
Reverse logistics
Distrivaart (ook al staat de bierboot nu droog)
…
Van energie- naar transportbesparingBesparen op volume en gewicht
van compacte luiers…tot inklapbare containers.
Besparen op afstandenvan uitbroeden tot slachten van kippen op 1 locatietot de ruil van amoniakleveringen met concurrenten
Besparen op retourtromenvan betere houdbaarheid van voorgesneden groententot transportvriendelijke verpakkingen.
B2: Baggeren en BetonB2: Baggeren en Beton
versus versus B3: Baggeren, Beton en B3: Baggeren, Beton en BrainsBrains
B2 in de voorbije 25 jaar
Uitgaven centrale overheid voor maritieme toegang, haveninfrastructuur en decreetkosten t.b.v. de 4 Vlaamse havens
0
100
200
300
400
500
600
700'77 '78 '79 '80 '81 '82 '83 '84 '85 '86 '87 '88 '89 '90 '91 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 '00 '01 '02 '03
In mln € prijzen 2002
Overheidsinvesteringen in veiligheid, brandweer, douane, veterinaire keuring, milieu,…
Overheidsinvesteringen in wegen, waterwegen, spoorwegen en communicatie
Investeringen publieke havenbedrijven
Haveninvesteringen Vlaamse overheid
Private investeringen in de havens
Het topje van de ijsberg
Het beton in onze havens
A’ Z’ G’ O’ TotaalLengte kaaimuren 129,80 14,70 26,50 8,20 179,20
Overslag (excl. vloeibarebulk – in mln ton)
107,75 25,70 20,46 7,18 161,08
Transportgerelateerdejobs (direct + indirect)
64.463 13.547 14.868 4.501 97.379
Overslag (in 1.000 ton)per km kaaimuur
830,10 1.748,30 771,90 875,10 898,90
Transport gerelateerdejobs per km kaaimuur
500,1 921,6 561,1 548,9 543,4
Het beton in onze havens
1 km kaaimuur = zo’n 540 transportgerelateerde jobs
Maar er wordt ook nog beton gestort in:
sluizen
kaaiverhardingen
wegen, bruggen, tunnels
magazijnen,
…En in de toekomst?
Van B2 naar B3Een troost: ook baggeren en beton vergen knappe brains
E-ports in volle ontwikkeling
Hardware + software + orgware rukken opScheepsvaartbegeleiding (VTMS)
Port Community Services (Informatie Distributie Centra)
ICT in transport en logistiek (Info-structuur)
Nieuwe logistieke concepten (3PL, 4PL, …)
Short Sea Shipping
Proses
E.a.
Maar er is méér nodigEconomische innovatie
Financiële innovatie
Economisch-ecologische innovatie
Sociale innovatie
Maatschappelijke innovatie
Economische innovatie: havennetwerken
Economische innovatie: intelligente logistieke concepten
Bron: TNO
Economische innovatie: kosten en baten maatschappelijk afwegen
Financiële innovatie: Publiek Private Samenwerking
Foto: DS Bron: NMBS
Financiële innovatie: infrastructuurkosten doorrekenen
Economisch-ecologische innovatie: partners in modal shift
Ecologische innovatie: ecoports
Sociale innovatie: HR als kritische succesfactor
Maatschappelijke innovatie: de relatie tussen stad en haven herstellen
Hoe sterk is de vernieuwing in het Vlaams havenlandschap?
België is in de sector transport en communicatie nr. 4 op de Europese Innovation Scoreboard
Steeds meer organisaties trekken aan de kar:KVIV,
Vlaams Instituut voor de Logistiek,
IWT,
Diverse beroepsorganisaties,
Diverse universitaire centra
Een sterkere bundeling van krachten,
De uitbouw van innovatienetwerken,
Een sterkere vertaling naar het werkveld,
Meer beleidsgericht onderzoek.
Maar er is nood aan:
Hype cycle transporttechnologiën
De kracht van de dialektiek
Anti-theseThese
Synthese
De toekomst van de havens:
Verleden
Havens als poorten
Toekomst
Havens als netwerken
een poging tot synthese
InfrastructuurhavensEconomisch gedreven havensB2-havens: baggeren en beton
Info-structuurhavensDuurzaam gedragen havensB3-havens: baggeren, beton en brains
Het sluitstuk van de dialektiek: de syntheseDe toekomst van de havens ligt in innovatieve netwerkenals onderdelen van soepele productie- en logistieke systemen die onze welvaart duurzaam ondersteunen.
