HÌNH ẢNH MRI UNG THƯ CỔ TỬ CUNG

BS BÙI KHẮC VŨ

KHOA CĐHA - BV NHÂN DÂN GIA ĐỊNH

Một trong các K thường gặp nhất / CĐHA phụ khoa Tần suất: 10-90 / 100.000 phụ nữ Đứng hàng thứ 2 / K phụ nữ

Liên quan đến nhiễm trùng (HPV)

MỞ ĐẦU

CTC có 2 phần: Cổ ngoài:

Phần nằm trong âm đạo Biểu mô vảy (squamous epithelium) Tế bào vảy (squamous cells) phủ bề mặt

Cổ trong: Phần trên âm đạo Biểu mô tuyến (glandular epithelium) Tế bào trụ (columnar cells) phủ biểu mô tuyến

Vùng chuyển tiếp giữa 2 loại tế bào = SCJ

(squamocolumnar junction)

Carcinoma cổ tử cung phần lớn xuất phát từ vị trí này (SCJ)

GIẢI PHẪU – GIẢI PHẪU BỆNH

SCJ

Phụ nữ trẻ: SCJ định vị ở bên ngoài

u phát triển hướng ra ngoài Phụ nữ lớn tuổi: SCJ định vị bên trong

kênh CTC u phát triển vào trong kênh Carcinoma cổ tử cung:

90% squamous cell carcinoma 5-10% adenocarcinoma

Ung thư khác: adenoma malignum,

carcinoid tumor, melanoma, lymphoma…

GIẢI PHẪU – GIẢI PHẪU BỆNH

Các dây chằng tử cung: nối tử cung với các thành chậu hông Dây chằng rộng:

Bám từ bờ bên TC và vòi TC tới thành bên chậu hông Bờ dưới gọi là đáy dây chằng rộng

Dây chằng ngang cổ tử cung (dây chằng Mackenrodt): Bám từ bờ bên CTC ngay trên phần bên vòm âm đạo thành

bên chậu hông Dưới đáy dây chằng rộng

Dây chằng tử cung – cùng: Mặt sau bên CTC ra sau ở 2 bên trực tràng bám mặt trước

xương cùng.

GIẢI PHẪU – GIẢI PHẪU BỆNH

Từ SCJ:

lan về phía cổ ngoài, cổ trong Lan xuống âm đạo:

kế cận và/hoặc đường bạch huyết Lan lên nội mạc:

hiếm hơn Lan qua đáy dây chằng rộng (parametre):

trực tiếp và đường bạch huyết Lan sang bàng quang, trực tràng:

xâm lấn trực tiếp.

GIẢI PHẪU - GIẢI PHẪU BỆNH

GIẢI PHẪU - GIẢI PHẪU BỆNH DI CĂN HẠCH

Dọc bó mạch tử cung

hạch đáy dây chằng rộng,

chậu trong, chậu ngoài và bịt Dọc dây chằng tử cung cùng

trước xương cùng Dẫn lưu về

chuỗi hạch chậu chung,

ĐMCB Hạch bẹn:

khi có tổn thương

1/3 dưới âm đạo

Tránh những khám nghiệm xâm lấn: soi bàng quang, trực tràng

Đánh giá dạng và hướng của u (định hướng cho xạ trị) Tiên lượng: thể tích u, hạch di căn MRI tốt hơn khám lâm sàng và CT Scan

MRIVAI TRÒ

Bơm gel siêu âm vào âm đạo Bề dày lát cắt: 4-5 mm

FOV: 30 cm

Matrix > 300 T2W non FS

Sagittal Axial oblique: vuông góc trục lớn CTC Coronal oblique: song song trục lớn CTC

T1W / sagittal (+/-) T1W FS, Gado (+) nếu nghi ngờ:

Xâm lấn bàng quang, trực tràng U nhỏ U tái phát

MRIKỸ THUẬT

Bơm gel siêu âm vào âm đạo

MRIKỸ THUẬT

T1W: đồng tín hiệu / niêm mạc T2W: tín hiệu cao / cơ, không đồng nhất (+/-) Gadolinium (+):

Sau tiêm, tín hiệu thấp / cơ Sau 2 phút, tín hiệu cao / cơ

MRITÍN HIỆU

MRITÍN HIỆU

T2W

GADO (+)

Dạng: Mass lồi ra ngoài (phụ nữ trẻ) Dạng thâm nhiễm hoặc ở cổ trong (phụ nữ có tuổi)

Kích thước: Đo đường kính lớn nhất / axial, sagittal Theo chiều cao lan lên đến eo tử cung: đánh giá được trên MRI,

không đánh giá được trên lâm sàng Kích thước giới hạn = 4cm

MRIDẠNG VÀ KÍCH THƯỚC

Classification TNM :

T – U nguyên phát:

T0: không có bằng chứng u nguyên phát

Tis: ung thư tại chỗ 0

T1: khu trú tại CTC I T1a: ung thư xâm lấn tiền lâm sàng (vi xâm lấn / GPB) IA

T1a1: xâm nhập dưới lớp màng đáy ≤ 3 mm, rộng ≤ 7 mm IA1

T1a2: xâm nhập dưới lớp màng đáy 3-5 mm, rộng ≤ 7 mm IA2

T1b: tổn thương khu trú ở CTC chưa lan đến các túi cùng IB T1b1 ≤ 4 cm

IB1 T1b2 > 4 cm

IB2

T2: ung thư vượt quá CTC nhưng chưa xâm lấn vách chậu và chưa tới 1/3 dưới âm đạo II T2a: chưa xâm lấn đáy dây chằng rộng IIA T2b: xâm lấn đáy dây chằng rộng IIB

T3: ung thư lan tới 1/3 dưới âm đạo / vách chậu / thận ứ nước III T3a: lan đến 1/3 dưới âm đạo

IIIA T3b: lan đến vách chậu / thận ứ nước

IIIB

T4: ung thư xâm lấn bàng quang / trực tràng / lan ra ngoài khung chậu IVA

T1 T2 T3 T4

Khoét chóp

Cắt tử cung rộ

ng

Hóa-xạ trị,

Phẫu thuật

Stades FIGO

I: khu trú tại CTC IA: ung thư vi xâm lấn

IA1: xâm nhập dưới lớp màng đáy ≤ 3 mm, rộng ≤ 7 mm IA2: xâm nhập dưới lớp màng đáy 3-5 mm, rộng ≤ 7 mm

MRI: Vai trò giới hạn Nguy cơ âm tính giả

FIGO IA

I: khu trú tại CTC IB: chưa lan đến các túi cùng

IB1 <= 4cm IB2 > 4cm

Dấu hiệu khẳng định / MRI: u được bao quanh hoàn toàn bỡi viền tín hiệu thấp của mô đệm

Dấu hiệu gợi ý / MRI: bờ u rõ nét, tiếp xúc với viền tín hiệu thấp của mô đệm

FIGO IB

II: ung thư vượt quá CTC nhưng chưa xâm lấn vách chậu và chưa tới 1/3 dưới âm đạo

IIA: chưa xâm lấn đáy dây chằng rộng MRI:

Gián đoạn từng phần của thành âm đạo tín hiệu thấp Chưa lan xuống 1/3 dưới âm đạo

FIGO IIA

II: ung thư vượt quá CTC nhưng chưa xâm lấn vách chậu và chưa tới 1/3 dưới âm đạo

IIB: xâm lấn đáy dây chằng rộng MRI: lồi hình tam giác của u qua chỗ gián đoạn mô

đệm CTC có tín hiệu thấp

FIGO IIB

III: ung thư lan tới 1/3 dưới âm đạo / vách chậu / thận ứ nước

IIIA: lan tới 1/3 dưới âm đạo MRI: tương tự IIA, nhưng ở 1/3 dưới âm đạo

FIGO IIIA

III: ung thư lan tới 1/3 dưới âm đạo Vách chậu Thận ứ nước

IIIB: lan tới Vách chậu Thận ứ nước

MRI: tương tự IIB, kèm tổn thương toàn bộ dây chằng ngang cổ tử cung (Mackenrodt) hoặc ứ nước niệu quản – thận

FIGO IIIB

IVA: ung thư xâm lấn bàng quang / trực tràng / lan ra ngoài khung chậu MRI: gián đoạn hoặc dày khu trú thành bàng

quang, trực tràng tín hiệu thấp

FIGO IVA

IVB: Di căn xa Hạch cạnh ĐMCB

Hạch bẹn Vai trò CT Scan!

FIGO IVB

Khoét chóp: Điều trị triệt để / carcinoma tại chỗ, vi xâm lấn Phương pháp chẩn đoán / nghi ngờ carcinoma xâm

lấn

Sau khoét chóp CTC nhỏ hơn bình thường Cắt tử cung triệt để ngã bụng: điều trị chuẩn / IB,

IIA

MRI SAU PHẪU THUẬT