HISTORIA OLEJU PALMOWEGO

HISTORIA OLEJU PALMOWEGO – 1 następna strona >><< poprzednia strona

HISTORIA OLEJU PALMOWEGOFakty i liczby

HISTORIA OLEJU PALMOWEGO – 2 następna strona >><< poprzednia strona następna strona >>

Olej palmowy zapewnia równowagę pomiędzy zawartością składników odżywczych a smakiem i teksturą produktu. W tej broszurze podano informacje i odniesienia dotyczące zawartości

składników odżywczych, wartości odżywczej i skutków stosowania oleju palmowego w diecie. Wyjaśniono również, w jaki sposób olej palmowy uzyskiwany jest z owoców palmy. Podkreślono

znaczenie zrównoważonej produkcji i wyjaśniono, jakie może być zastosowanie oleju palmowego w różnych produktach spożywczych.


SPIS TREŚCI

Czym jest olej palmowy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4• Produkcja oleju palmowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5• Olej palmowy ze zrównoważonej produkcji . . . . . . . . . 7• Spożycie oleju palmowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9• Zastosowanie oleju palmowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Składnik o wszechstronnym zastosowaniu . . . . . . . . . 11• Zawartość kwasów tłuszczowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11• Korzyści ze stosowania oleju palmowego . . . . . . . . . . . 12• Alternatywa względem tłuszczów trans . . . . . . . . . . . . 12Element zrównoważonej diety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13• Zalecenia dotyczące tłuszczów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13• Olej palmowy a zdrowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14• Zdrowy styl życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Informacje o EPOA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Dowody Naukowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Odnośniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

następna strona >><< poprzednia strona HISTORIA OLEJU PALMOWEGO – 3

© EPOA Wszelkie prawa zastrzeżone – 2016


Olej palmowy to najpowszechniej stosowany olej roślinny na świecie. Olej z owoców palmy, znany jako olej palmowy, produkuje się z miąższu owoców palmy olejowej (Elaeis Guineensis). Te tropikalne owoce zawdzięczają swoją czerwonawą barwę wysokiej zawartości beta-karotenu. Wielkością owoc zbliżony jest do dużej oliwki. Ma jedno nasiono – to właśnie tę część wykorzystuje się do produkcji oleju z pestek palmowych. Każdy owoc palmowy składa się z około 30–35 procent oleju. Olej z owoców palmy i olej z pestek palmowych znacząco różnią się zawartością kwasów tłuszczowych, ale mają takie samo pochodzenie roślinne. Dar naturyPalma olejowa (olejowiec gwinejski) rośnie w obszarach okołorównikowych. Jest to drzewo tropikalne, którego liście osiągają długość około 5

metrów. Palmy olejowe, początkowo spotykane tylko w Afryce Zachodniej, są obecnie uprawiane najintensywniej w Indonezji i Malezji – kraje te są największymi na świecie producentami oleju palmowego.

Z tropikalnego klimatuW historii oleju palmowego ogromną rolę odgrywa natura. Słońce i wilgoć to dwa czynniki, które palma olejowa kocha ponad wszystko. Rozkwita w słońcu, przy temperaturach w zakresie od 24 do 32 stopni Celsjusza i przy opadach rozłożonych równomiernie na cały rok. Dlatego najlepsze obszary do uprawy znajdują się między równoleżnikami 10 stopni na północ i południe od równika. Poza Indonezją i Malezją produkcja oleju palmowego wzrasta też w innych częściach świata, na przykład w Ameryce Południowej i Środkowej, w Tajlandii i Afryce Zachodniej.


CIEKAWOSTKI

Olej z owoców i nasion palmy olejowej stanowi

38 procent ogólnoświatowej produkcji oleju roślinnego.

Rocznie produkuje się 62 miliony ton oleju palmowego.

Jedna palma olejowa produkuje 40 kilogramów oleju palmowego rocznie.

Z jednego hektara palm olejowych można

wyprodukować rocznie 3,8 tony oleju.

Palmy olejowe zajmują tylko 7 procent powierzchni uprawnej przeznaczonej pod produkcję oleju roślinnego na świecie, ale dzięki największej wydajności uzyskuje

się z nich 38 procent wszystkich olejów i tłuszczów.

Indonezja i Malezja dostarczają 85 procent oleju palmowego używanego na całym świecie.

Łącznie w Indonezji i Malezji około 4,5 miliona osób utrzymuje się z oleju palmowego.

Obecność oleju palmowego w ludzkiej diecie

szacuje się na 10 000 lat.

CZYM JEST OLEJ PALMOWY?


PRODUKCJA OLEJU PALMOWEGO Palma olejowa jest najbardziej wydajną pod względem wykorzystania powierzchni rośliną oleistą. Przynosi największy plon z hektara w porównaniu z innymi tego typu roślinami uprawnymi. Owoce można zbierać, gdy palma osiągnie wiek od trzech do czterech lat.

Ogólnoświatowa produkcja oleju palmowego wzrosła z 15,2 milionów ton w 1995 roku do 62,6 milionów ton w 2015 roku. To największa produkcja spośród wszystkich olejów roślinnych – wyprzedza pod tym względem plasujący się na drugim miejscu olej rzepakowy o ponad 10 milionów ton. Większość oleju produkowana w Indonezji (53 procent) i Malezji (32 procent). Wyraźny wzrost produkcji oleju palmowego nastąpił także w innych częściach świata. Większość dodatkowej produkcji pochodzi z Ameryki Południowej i Środkowej (3,4 miliona ton), Tajlandii (1,8 miliona ton) i Afryki Zachodniej (2,4 miliona ton).


Produkcja na całym świecie i główne źródła oleju palmowego, 2000–2015 (Oil World 2016)

10

20

30

40

50

60

70

x mln ton

2000 2003 2006 2009 20122001 2004 2007 2010 20132002 2005 2008 2011 2014 2015

Globalnie Malezja Indonezja

Indonezja wraz z Malezją zapewniają 85% światowej

produkcji

Palm

a

Rzep

ak

Słon

eczn

ik

Soja

olej

(w to

nach

) z h

ekta

ra

0,8 0,7 0,5

3,8

Wysoce wydajna roślina uprawna (Oil World 2016)Najwyższa wydajność

62,6

33,4

20,0


Wśród głównych roślin oleistych palmy olejowe zajmują najmniejszy odsetek (6,6 procent) ziemi uprawnej przeznaczonej do produkcji olejów i tłuszczów na całym świecie, ale dają największy odsetek (38,7 procent) całkowitej produkcji. W porównaniu do innych upraw (takich jak słonecznik, soja czy rzepak) wykorzystują o ponad połowę mniejszy obszar ziemi, aby wyprodukować tę samą ilość oleju.

Pomimo wymienionych korzyści wpływ palm olejowych rosnących na torfowiskach, obszarach o wysokiej wartości przyrodniczej i w miejscach, gdzie znajdowały się wcześniej lasy tropikalne, to kwestia, którą należy odpowiednio uwzględnić. Produkcja i wykorzystanie oleju palmowego uzyskanego w ramach zrównoważonej produkcji pomoże utrzymać lub wzbogacić biologiczne, ekologiczne i społeczne wartości w kraju pochodzenia.


Inne kraje/regiony produkujące olej palmowy, w których nastąpił największy wzrost produkcji, 1995–2015 (Oil World 2016)x mln ton

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

Obszar Andów Ameryka Środkowa Papua Nowa GwineaAfryka Zachodnia BrazyliaTajlandia

0,88

3,41

1,35

2,39

0,35

1,83

0,220,50

0,08 0,40

Główne nasiona oleiste: obszar w 2015 roku(powierzchnia całkowita to 274,4 miliona hektarów) (Oil World 2016)

Ogólnoświatowa produkcja olejów i tłuszczów w 2015 roku (produkcja całkowita to 179,6 miliona ton) (Oil World 2016)

Soja

Rzepak

Bawełna

Słonecznik

Olej palmowy

Inne: Orzechy ziemne, kopra, len, sezam i rącznik pospolity

Olej z owoców i nasion palmy olejowejSoja

Rzepak

Słonecznik

Bawełna

Orzechy ziemne

Inne

1995

2015

Olej palmowy 6,6%

wykorzystanie ziemi

Olej palmowy 38,7%produkcji


Światowa produkcja głównych olejów roślinnych w 2015 roku (całkowita produkcja to 177,39 miliona ton) (Oil World 2016)x mln ton

Olej palmowy Olej sojowy Olej rzepakowy Olej słonecznikowy Olej z nasion palmowych

Olej bawełniany Olej z orzechówziemnych

Olej kokosowyOlej kukurydziany Oliwa z oliwek

10

20

30

40

50

60

70

OLEJ PALMOWY ZE ZRÓWNOWAŻONEJ PRODUKCJIPalmy olejowe są uprawiane zarówno na wielką skalę na terenie plantacji, jak i w mniejszych ilościach na farmach rodzinnych. Wyzwanie związane ze zrównoważoną uprawą opiera się na dwóch aspektach: należy uzyskać najwyższą możliwą wydajność przy jednoczesnym jak najmniejszym wpływie na środowisko. Wzrost liczby ludności i poziomu dobrobytu w krajach takich jak Chiny i Indie sprawia, że popyt na olej palmowy zdecydowanie rośnie. Oczekuje się, że do roku 2020 ogólnoświatowy poziom produkcji oleju palmowego przekroczy 68 milionów ton. W większości krajów, w których produkuje się olej palmowy, handel tym surowcem może w znaczącym stopniu przyczyniać się do wzrostu gospodarczego i zmniejszania poziomu ubóstwa.

Cele długoterminoweWraz z ogólnoświatowym wzrostem popytu na olej palmowy gwałtownie powiększył się obszar przeznaczony pod uprawę palm. Należy upewnić się, że ekspansja zachodzi w sposób zrównoważony, z poszanowaniem ludności i przyrody w krajach, w których występują obszary o największej bioróżnorodności – a to wielkie wyzwanie. Wycinanie lasów i zmniejszanie pokładów węgla (obszarów, które gromadzą duże jego ilości) to poważne problemy. Jeżeli nie zostaną odpowiednio rozwiązane, produkcja oleju palmowego na wielką skalę może niekorzystnie wpłynąć na cenną przyrodę, spowodować naruszenie praw lokalnej populacji do ziemi i może prowadzić do nadmiernego użycia pestycydów.

Olej palmowy ze zrównoważonej produkcji W odpowiedzi na pilną i naglącą konieczność rozwiązania tych problemów, w obliczu potrzeby realizowania ogólnoświatowego zapotrzebowania na olej palmowy z produkcji zrównoważonej – w 2004 roku grupa firm i organizacji pozarządowych połączyła swoje siły.

RSPO to stowarzyszenie typu non-profit, które łączy interesariuszy z siedmiu sektorów branży związanej z olejem palmowym: hodowców palm olejowych, przetwórców i handlarzy, producentów towarów konsumenckich, sprzedawców, banki i inwestorów, organizacje pozarządowe zajmujące się kwestiami ekologii i ochrony przyrody oraz organizacje pozarządowe zajmujące się kwestiami społecznymi lub rozwojowymi.


Dzięki nim powstał pierwszy standard dotyczący produkcji zrównoważonej, który miał za zadanie potwierdzić, że olej palmowy został wyprodukowany oraz wykorzystany w sposób zrównoważony. Wspólnie założyli oficjalnie stowarzyszenie Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO). Inne standardy dotyczące produkcji zrównoważonej, takie jak International Sustainability Standard (ISCC) lub Rainforest Alliance, także mają system certyfikacji dotyczący oleju palmowego z produkcji zrównoważonej. Indonezja i Malezja również stworzyły własne standardy dotyczące certyfikacji oleju z produkcji zrównoważonej. Powstanie odpowiednich norm Indonesian Sustainable Palm Oil (ISPO) i Malaysian Sustainable Palm Oil (MSPO) stanowiło ważny krok w kierunku bardziej stabilnego łańcucha dostaw oleju palmowego.

Europejskie inicjatywy dotyczące oleju palmowego ze zrównoważonej produkcjiAby zwiększyć spożycie oleju palmowego z produkcji zrównoważonej, poszczególne ogniwa łańcucha dostaw oleju palmowego muszą połączyć siły. W tym celu firmy i stowarzyszenia branżowe współpracują w ramach „krajowych sojuszy dotyczących zrównoważonego oleju palmowego”. Te sojusze są obecnie rozpowszechnione w całej Europie – zobowiązują wiele firm i sektorów do wykorzystywania oleju palmowego z produkcji zrównoważonej. Wszystkie sojusze krajowe zobowiązały się do stosowania 100% certyfikowanego oleju palmowego z produkcji zrównoważonej, przy czym wiele sojuszy skłania się ku dodatkowym kryteriom i stałemu ulepszaniu standardów certyfikacji.

Te zobowiązania łączy projekt „European Sustainable Palm Oil” (ESPO, europejski olej palmowy z produkcji zrównoważonej) w ramach „Commitment to Support” (Zobowiązanie do wsparcia). Zobowiązanie to ma na celu zwiększenie i ujednolicenie popytu na olej palmowy z produkcji zrównoważonej w Europie przez współpracę z europejskimi stowarzyszeniami z tego sektora, zorganizowanymi w ramach European Sustainable Palm Oil Advocacy Group (ESPOAG), i wprowadzenie standardów certyfikacji, takich jak RSPO. Zobowiązanie do wsparcia jest też popierane przez sześć rządów europejskich w ramach Amsterdamskiej Deklaracji Wsparcia dla Łańcucha Dostaw Oleju Palmowego pochodzącego całkowicie ze zrównoważonej produkcji do 2020 roku.

17% ogólnoświatowej produkcji oleju palmowego ma certyfikat RSPO (2016)

Aktualne inicjatywy krajowe na rzecz oleju palmowego ze zrównoważonej produkcji w Europie (zielone)Wsparcie dla Deklaracji Amsterdamskiej

Roczna produkcja zrównoważona

mln

ton

2011 2013 2015

5,6

9,8

12,9


SPOŻYCIE OLEJU PALMOWEGO Ogólnoświatowe spożycie wzrosło z 14,6 miliona ton w 1995 roku do 61,1 miliona ton w 2015 roku. Olej palmowy jest obecnie najczęściej spożywanym olejem na świecie. Głównymi konsumentami oleju

palmowego sa mieszkańcy Chin, Indii, Indonezji i Unii Europejskiej. Indie, Chiny i UE nie produkują suro-wego oleju palmowego, więc tamtejszy popyt jest realizowany w całości poprzez import. W 2015 roku

surowiec trans-portowany do Indii, Chin i UE stanowił łącznie 47,9 procent ogólnoświatowego importu.

Główni użytkownicy konsumpcyjni oleju palmowego (Oil World 2016)x mln ton

Olej palmowy Olej sojowy Olej rzepakowy Smalec i łój Olej słonecznikowy Inne Masło Olej bawełnianyOlej z nasion palmowych

Olej z orzechów ziemnych

2

4

6

8

Światowa konsumpcja olejów i tłuszczów w 2015 roku (łącznie to 204,3 miliona ton) (Oil World 2016)x mln ton

Olej kukurydziany

10

20

30

40

50

60

Indie Chiny UE Indonezja Malezja

1995

2005

2000

2010

2015


ZASTOSOWANIE OLEJU PALMOWEGO Olej palmowy może być wykorzystywany zarówno jako olej surowy, jak i w postaci rafinowanej. Jedynie jedna czwarta oleju palmowego z owoców i nasion na całym świecie wykorzystywana jest w postaci surowej. W Azji Południowo-Wschodniej, Afryce i niektórych re-gionach Brazylii surowy olej palmowy jest powszech-nie wykorzystywany do gotowania.W Europie i Stanach Zjednoczonych olej palmowy jest wykorzystywany głównie w postaci rafinowa-nej – jasnożółtej cieczy pozbawionej zapachu. Dzięki powyższym cechom olej jest cennym składnikiem na-dającym teksturę i smak rozmaitym produktom. Rafi-nowany olej palmowy to przystępny cenowo składnik występujący w wielu produktach spożywczych, na przykład w margarynie, słodyczach, czekoladzie, lo-dach i produktach cukierniczych. Jest też powszechnie wykorzystywany w produktach innych niż spożywcze, na przykład do wyrobu mydeł, świec i kosmetyków.

Konsumpcja olejów roślinnych na całym świeciex mln ton metrycznych

50

100

150

200

Ponad połowa produktów sprzedawanych w supermarkecie zawiera olej palmowy

Inne

Olej rzepakowy

Olej słonecznikowy

Olej sojowy

Olej palmowy

95/96 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 15/16


Olej palmowy jest powszechnie stosowany przez producentów żywności i innych towarów ze względu na swoją funkcjonalność, wszechstronność i dostępność. Olej palmowy ma rozmaite właściwości funkcjonalne. Zapewnia produktom półpłynną konsystencję i przedłużoną stabilność. Nadaje się również do gotowania w wysokich temperaturach. Gładka, kremowa tekstura oraz brak zapachu sprawiają, że jest to doskonały i przystępny cenowo składnik wielu receptur, korzystnie wpływający na smak i teksturę.

ZAWARTOŚĆ KWASÓW TŁUSZCZOWYCH Oleje i tłuszcze do zastosowań kulinarnych, niezależnie od swojego pochodzenia, zawierają nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe. Stosunek ich zawartości zależy od rodzaju oleju lub tłuszczu. Termin „nasycone kwasy tłuszczone” często zapisywany jest za pomocą skrótu SAFA (ang. saturated fatty acids). W nasyconych kwasach tłuszczowych atomy węgla są połączone wyłącznie wiązaniami pojedynczymi, co pozwala im na upakowanie się blisko siebie. Oleje i tłuszcze bogate w nasycone kwasy tłuszczowe mają wyższy punkt topnienia i bardziej zagęszczoną strukturę, dlatego zachowują stały stan skupienia w temperaturze pokojowej.

Nienasycone kwasy tłuszczowe mogą być jednonienasycone (MUFA, ang. mono-unsaturated fatty acid) lub wielonienasycone (PUFA, ang. poly-unsaturated fatty acid). Nienasycone kwasy tłuszczowe zawierają jedno lub więcej wiązań podwójnych w łańcuchu węglowym. Wiązanie

podwójne wprowadza wygięcie w łańcuchu węglowym, które sprawia, że kwasom tłuszczowym trudniej ściśle się upakować. Z tego powodu oleje bogate w jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe pozostają często płynne w temperaturze pokojowej – tak jak na przykład oleje spożywcze. Kwasy tłuszczowe trans (TFA, ang. trans fatty acids) to nienasycone kwasy tłuszczowe, w których łańcuch węglowy rozciąga się po przeciwnych stronach wiązania podwójnego. W ten sposób powstaje prosta struktura cząsteczki o podobnych właściwościach funkcjonalnych jak w przypadku SAFA.

Przeciętnie olej palmowy ma w składzie niemal jednakową ilość nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Odsetek nasyconych kwasów tłuszczowych jest korzystny w porównaniu z zawartością nasyconych kwasów tłuszczowych w innych tłuszczach o podobnych zastosowaniach, takich jak olej kokosowy, masło i masło kakaowe. Olej palmowy zawiera bardzo niewielkie ilości kwasów tłuszczowych trans (<1 procent całkowitej zawartości tłuszczu). Ze względu na pochodzenie roślinne może występować zmienna zawartość kwasów tłuszczowych wywołana czynnikami geograficznymi, na przykład pogodą, rodzajem gleby i odmianą palmy olejowej.

SKŁADNIK O WSZECHSTRONNYM ZASTOSOWANIU

węgiel tlen

Tłuszcz nienasycony (≥ 1 wiązanie podwójne)

Tłuszcz nasycony (bez wiązań podwójnych)

Wiązanie podwójne cis (forma wygięta)

Wiązanie podwójne trans (forma prosta)

Kwasy tłuszczowe trans (>1%)Nasycone kwasy tłuszczoweJednonienasycone kwasy tłuszczoweWielonienasycone kwasy tłuszczowe

SAFA: >60% SAFA: 45–55% SAFA: <20%

Zawartość kwasów tłuszczowych w różnych tłuszczach i olejach

50% Nienasycone

kwasy tłuszczowe

50% Nasycone

kwasy tłuszczowe

Ole

j kok

osow

y

Mas

ło z

mle

ka

Mas

ło k

akao

we

Łój

Smal

ec

Ole

j pal

mow

y

Oliw

a z

oliw

ek

Ole

j sło

necz

niko

wy

Ole

j rze

pako

wy

Zawartość kwasów tłuszczowych w oleju palmowym

Struktura cząsteczki kwasów tłuszczowych


KORZYŚCI ZE STOSOWANIA OLEJU PALMOWEGO Oleje i tłuszcze pełnią wiele funkcji w pokarmach, które spożywamy. W produktach spożywczych olej palmowy często jest łączony z innymi olejami i tłuszczami, które łącznie określają zawartość kwasów tłuszczowych oraz funkcjonalność produktu końcowego. Olej palmowy zapewnia różnorodne i funkcjonalne korzyści. Jego główne zalety to:

• Stabilność podczas gotowania w wysokich temperaturach: olej palmowy zachowuje swoje cechy nawet w wysokich temperaturach. W takich warunkach sprawdza się często lepiej niż niektóre inne oleje i tłuszcze.

• Stabilność przez długi czas: olej palmowy doskonale nadaje się do stosowania w produktach o długim okresie przydatności. Produkty zawierające olej palmowy zachowują swój smak i strukturę – na przykład kruchość i chrupkość – przez długi czas.

• Neutralny smak i zapach: olej palmowy można stosować w wielu różnych potrawach – nie wpłynie on na ich smak, nie zmieni też aromatu.

• Stała lub półpłynna konsystencja w temperaturze pokojowej: większa zawartość cząstek stałych i obecność tłuszczów nasyconych jest często niezbędna, aby uzyskać fizyczne i chemiczne właściwości pewnych produktów spożywczych; na przykład margaryna bez nasyconych kwasów tłuszczowych byłaby płynna.

• Gładka, kremowa tekstura: olej palmowy to doskonałe rozwiązanie pozwalające uzyskać stałą postać i lepszą konsystencję produktu. Produkty spożywcze z olejem palmowym mają niezwykle przyjemną konsystencję, dzięki czemu spełniają specjalne wymagania konieczne dla różnych produktów. Olej palmowy zapewnia na przykład gładką, kremową postać oraz łatwość rozsmarowywania margaryny i kremów czekoladowych. Odpowiada także za kruchość ciastek i croissantów.

ALTERNATYWA WZGLĘDEM TŁUSZCZÓW TRANS Jednym z powodów zwiększenia udziału oleju pal-mowego w przemyśle spożywczym w latach dzie-więćdziesiątych XX wieku była chęć odejścia od niezdrowych tłuszczów trans. Ponieważ olej palmowy jest naturalnie gładki i stabilny, dobrze zastępuje częściowo uwodornione tłuszcze zawierające kwasy tłuszczowe trans. Olej palmowy, podobnie jak więk-szość naturalnych olejów z nasion, zawiera bardzo niewielką ilość tłuszczów trans (<1 procent). W wielu zastosowaniach spożywczych użycie oleju palmowe-go i frakcji oleju palmowego okazało się kluczowe dla obniżenia poziomu tłuszczów trans – na przykład obniżenie ich zawartości w margarynie jest głównie efektem zastosowania specjalnego połączenia oleju palmowego i olejów płynnych.

Dobór tłuszczów i olejów wpływa na wartość odżywczą (wartość energetyczną w procentach) dostępnych komercyjnie zwykłych herbatników.% energii w produktach końcowych

Ciastka z olejem palmowym (440 kcal / 100 g)

10

20

30

40

50

60

70

Ciastka maślane (450 kcal / 100 g) Ciastka z olejem słonecznikowym (479 kcal / 100 g)

6%

71%

23%

11%7%

68%

24%

16%

6%

53%

41%

4%

Tłuszcze (% en)

Węglowodany(% en)

SAFA (% en*)

Białka (% en)


Każdy potrzebuje tłuszczu w diecie. Tłuszcz jest źródłem energii, a niektóre kwasy tłuszczowe zapewniają niezbędny budulec dla komórek organizmu. Tłuszcze pomagają także wchłaniać witaminy A, D, E i K. Nie cały tłuszcz zgromadzony w ciele pochodzi z tłuszczu w diecie – może być też produkowany przez sam organizm z węglowodanów i alkoholu.

ZALECENIA DOTYCZĄCE TŁUSZCZÓW Tłuszcze to obok węglowodanów i białek główne źródło energii organizmu. Dla zachowania odpowiednio zbilansowanej diety Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA, European Food Safety Agency) zaleca, aby co najmniej 20 procent i maksymalnie 35 procent dziennego spożycia energii pochodziło z tłuszczów (EFSA 2010). Podobne informacje zostały zapisane w wytycznych Organizacji ds. Żywności i Rolnictwa Światowej Organizacji Zdrowia z 2010 roku (FAO–WHO 2010) zawierających rekomendację, aby co najmniej 15 procent i maksymalnie 35 procent dziennego zapotrzebowania energetycznego pokrywały tłuszcze.

Zalecenia dotyczące SAFAKwasy SAFA pełnią ważne funkcje metaboliczne, jednak mogą być syntetyzowane przez organizm i nie są niezbędne w diecie. Zmniejszenie spożycia kwasów SAFA to główny punkt większości zaleceń dietetycznych mających na celu zapobieganie przewlekłym chorobom, w tym także chorobie wieńcowej (CHD). Krajowe i międzynarodowe panele eksperckie w zakresie dietetyki zalecają, aby spożycie tłuszczów nasyconych nie przekraczało od 10 procent (Niemcy, Holandia, kraje nordyckie, FAO/WHO 2010) do 12 procent (Francja) ogólnego dobowego spożycia energii. EFSA rekomenduje, aby spożycie kwasów SAFA było możliwie jak najmniejsze w kontekście dietetycznych wytycznych dotyczących pokarmów (EFSA 2010). Pomimo ustalonych zaleceń spożycie SAFA w wielu krajach europejskich nadal przekracza zalecane normy (Harika 2013).

Jak zastąpić SAFASamo zmniejszenie poziomu kwasów SAFA – bez zwrócenia uwagi na to, na co są zamieniane – może nie zmniejszyć ryzyka wystąpienia chorób

Zalecenia WHO (WHO/FAO 2010)Składnik diety Skrót % energiiTłuszcz 15–35% E

Nasycone kwasy tłuszczowe SAFA < 10% E

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe MUFA jako różnica

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe PUFA 6–11% E

• Kwasy tłuszczowe Omega-6 n-6 PUFA 2,5–9% E

• Kwasy tłuszczowe Omega-3 n-3 PUFA 0,5–2% E

Kwasy tłuszczowe trans TFA < 1% E

ELEMENT ZRÓWNOWAŻONEJ DIETY przewlekłych. Niedawne badania metaanalizy kohorty prospektywnej wykazują, że spożycie SAFA samo w sobie nie łączy się ze zwiększonym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego (Siri-Tarino 2010, Chowdhury 2014, de Souza 2015). Jednak modelowane zastąpienie SAFA kwasami PUFA wiąże się z mniejszym ryzykiem choroby wieńcowej (Jakobsen 2009). Zostało to potwierdzone randomizowanymi badaniami z grupą kontrolną. W niedawnym przeglądzie systematycznym wysunięto wniosek, że zmniejszenie spożycia SAFA zredukowało ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych o średnio 17%. Zastąpienie SAFA kwasami PUFA wykazało działanie ochronne względem zdarzeń sercowo-naczyniowych, zaś zastąpienie węglowodanami nie wykazało korzystnego efektu (Hooper 2015). FAO twierdzi, że istnieją przekonujące dowody potwierdzające, że zastąpienie SAFA kwasami PUFA zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej serca. Istnieją prawdopodobne dowody, że SAFA oraz cukry i szybko trawione skrobie nie mają korzystnego wpływu na chorobę wieńcową – mogą nawet zwiększać ryzyko jej powstawania i sprzyjać rozwojowi zespołu metabolicznego (FAO/WHO 2010).

Poszczególne tłuszcze nasyconePoszczególne kwasy SAFA mają określony wpływ na poziom lipidów we krwi (Mensink 2016). Nie ma jednak wielu badań, które oceniałyby wpływ poszczególnych kwasów SAFA na ryzyko określonych chorób. SAFA w środowisku naturalnym występują zawsze jako mieszanina, a poszczególne tłuszcze i oleje znacznie różnią się zawartością kwasów tłuszczowych. Z tego względu trudno jest wyciągać jednoznaczne wnioski dotyczące wpływu określonych kwasów tłuszczowych na zdrowie, co skutkuje różnicami w zaleceniach dietetycznych. We Francji


normy dotyczące spożycia kwasów SAFA są inne dla poszczególnych kwasów tłuszczowych (ANSES 2011). Według holenderskiej Rady ds. Zdrowia stan wiedzy naukowej jest niewystarczający, aby ustalić zalecane dzienne spożycie dla wszystkich kwasów tłuszczowych osobno (Health Council of the Netherlands 2001). OLEJ PALMOWY A ZDROWIE Z punktu widzenia żywienia nie ma żadnych wskazań świadczących o tym, że spożycie oleju palmowego w zrównoważonej diecie wiąże się z jakimikolwiek problemami zdrowotnymi. Związek między substancjami odżywczymi a zdrowiem należy rozważać w kontekście całej diety – nie należy rozgraniczać poszczególnych elementów pożywienia. W porównaniu z innymi tłuszczami i olejami olej palmowy ma przeciętny poziom nasyconych kwasów tłuszczowych. Niedawna metaanaliza wpływu zastąpienia oleju palmowego innymi tłuszczami i

olejami na walidowane biomarkery chorób serca wykazała, że zamiana oleju palmowego na inne tłuszcze skutkowała mieszaniną korzystnych i niekorzystnych zmian w zakresie markerów choroby wieńcowej i chorób układu sercowo-naczyniowego. Wyraźnie korzystne zmiany nastąpiły, gdy olej palmowy zastąpił kwasy tłuszczowe trans (Fattore 2014).

Spożycie oleju palmowegoW produktach spożywczych olej palmowy często stosowany jest w połączeniu z innymi olejami i tłuszczami, które łącznie określają zawartość kwasów tłuszczowych w produkcie i ostateczny wpływ na zdrowie. Brak jest ogólnoeuropejskich danych dotyczących spożycia oleju palmowego. We Francji w 2013 roku spożycie oleju palmowego było równe 2,7 grama na dobę, co odpowiada w przybliżeniu 4% całkowitego spożycia SAFA u osób dorosłych (CREDOC 2014).

Ryzyko nadwagiKontrola wagi jest kluczowa dla zdrowia i ogólnego samopoczucia. Ryzyko nadwagi to jeden z problemów związanych ze zbyt dużą ilością tłuszczu w pożywieniu. Prace przeglądowe wskazują, że kluczowym czynnikiem determinującym utratę wagi jest raczej ograniczenie kalorii, nie zaś eliminowanie określonych makrozwiązków odżywczych (Mozaffarian 2011).

Konsultacje eksperckie na temat tłuszczów i kwasów tłuszczowych w żywieniu ludzi FAO/WHO z 2010 roku wskazują, że równowaga energii jest krytyczna dla utrzymania wagi ciała i zapewnienia optymalnego spożycia substancji odżywczych – niezależnie od rozkładu energii pochodzącej z różnych makrozwiązków odżywczych jako całkowity procentowy udział tłuszczu i węglowodanów (FAO/WHO 2010).

Ograniczenie liczby kalorii – nie zaś ograniczenie określonych makrozwiązków odżywczych – jest kluczowym czynnikiem determinującym utratę wagi


ZDROWY STYL ŻYCIAAby utrzymać zdrowie fizyczne, musimy skupić się na zdrowej diecie i stylu życia. Mówiąc krótko, zdrowy styl życia opiera się na trzech elementach: różnorodności pokarmów i posiłków, zbilansowanym spożyciu energii oraz wystarczającej aktywności fizycznej, aby zapobiec zwiększaniu się wagi. Zdrowa dieta powinna zawierać duże ilości owoców i warzyw, zrównoważoną dawkę węglowodanów, tłuszczu i białka. Należy unikać nadmiernego spożycia soli, rafinowanych węglowodanów, tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans.

Wszystko w jednymZdrowa i zbilansowana dieta zależy od różnorodności i umiarkowania. Pokarmy bogate w tłuszcze nasycone wymagają odpowiednio mniejszych dawek spożycia. Z punktu widzenia żywienia zastąpienie oleju palmowego innymi tłuszczami i olejami w produktach spożywczych może prowadzić zarówno do korzystnych, jak i niekorzystnych zmian. Jak sugerują dane z Francji, obecny poziom spożycia oleju palmowego nie powinien wzbudzać szczególnych obaw. Zastąpienie oleju palmowego innymi olejami roślinnymi i tłuszczami zwierzęcymi będzie

wymagało wykorzystania większego areału upraw, aby uzyskać równoważną ilość produktu. Może to przynieść względem środowiska efekt odwrotny od zamierzonego. Z punktu widzenia ekologii ważne jest, aby skupić się na zrównoważonej produkcji oleju palmowego. Jeżeli zdołamy produkować i dostarczać olej palmowy w racjonalny sposób, olej palmowy może w dużym stopniu spełnić wymagania związane z oczekiwanym wzrostem ogólnoświatowego popytu na tłuszcze i oleje.

Zdrowy styl życia opiera się na trzech elementach: różnorodności pokarmów i posiłków, zbilansowanym spożyciu energii oraz wystarczającej aktywności

fizycznej, aby zapobiec zwiększaniu się wagi


INFORMACJE O EPOA Jako inicjatywa przemysłu Europejski Sojusz na rzecz Oleju Palmowego (European Palm Oil Alliance, EPOA) dąży do stworzenia opartego na dowodach naukowych, zrównoważonego poglądu na kwestie związane z wartością odżywczą i zrównoważoną produkcją oleju palmowego. EPOA przekazuje historię oleju palmowego i ułatwia europejską debatę na jego temat.

Celem Europejskiego Sojuszu na rzecz Oleju Palmowego jest stworzenie zrównoważonego i obiektywnego poglądu na kwestie związane z wartością odżywczą i zrównoważoną produkcją oleju palmowego – w oparciu o informacje mające potwierdzenie w badaniach naukowych. EPOA dąży do zrównoważonej produkcji oleju palmowego.

Aktualni uczestnicy Europejskiego Sojuszu na rzecz Oleju Palmowego to: Cargill, IOI Loders Croklaan, Indonesian Palm Oil Association, Malaysian Palm Oil Council, MVO – The Netherlands Oils and Fats Industry, Sime Darby, Unigra oraz Wilmar.

Więcej informacji i zrzeczenie się odpowiedzialności:

European Palm Oil AllianceLouis Braillelaan 802719 EK [email protected]

DOWODY NAUKOWE Nasz naukowy panel doradczyEuropejski Sojusz na rzecz Oleju Palmowego – EPOA – wspierany jest przez naukowy panel doradczy (Scientific Advisory Panel, SAP). SAP został ustanowiony w 2013 roku i zapewnia niezależne poglądy, porady i wytyczne dotyczące kwestii i dyskusji związanych z żywieniem, w odniesieniu do oleju palmowego. Jego celem jest obrona silnej podstawy naukowej oraz zapewnianie prawidłowości i wiarygodności w dyskusji i przekazywaniu komunikatów.

W SAP uczestniczą wymienieni europejscy eksperci w dziedzinie żywienia i zdrowia:

• Prof. dr Jean Michel LeCerf (Institut Pasteur de Lille, Francja)

• Prof. dr Sebastiano Banni (Universita degli Studi Cagliari, Włochy)

• Prof. em. dr Gerard Hornstra (NUTRI-SEARCH, Holandia)

Zapraszamy do współpracy firmy i organizacje – pracujmy razem w ramach sojuszu dla wspólnych celów


ODNOŚNIKI

• ANSES. Actualisation des apports nutritionnels conseillés pour les acides gras. ANSES, Maj 2011.• CREDOC. Comportements et consommations alimentaires en France 2013. CREDOC operations for the French Alliance for Sustainable Palm Oil, Październik 2014.• Chowdhury R et al. Association of Dietary, Circulating, and Supplement Fatty Acids With Coronary Risk: A Systematic Review and Meta-analysis. Ann Intern Med.

2014;160(6):398–406.• De Souza RJ et al. Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality cardiovascular disease, and type 2 diabetes: systematic

review and meta-analysis of observational studies. BMJ. 2015; 351:h3978.• EFSA. Panel on Dietetic Products and Allergies (NDA). Scientific Opinion on Dietary Reference Values for fats, including saturated fatty acids, polyunsaturated fatty

acids, monounsaturated fatty acids, trans fatty acids, and cholesterol. EFSA Journal 2010;8(3):1461–568.• FAO-WHO. Fats and fatty acids in human nutrition. Report of an Expert Consultation. FAO Food and Nutrition Paper 2010; 91, ISBN 978-92-5-106733-8.• Fattore E et al. Palm oil and blood lipid–related markers of cardiovascular disease: a systematic review and meta-analysis of dietary intervention trials. Am J Clin

Nutr. 2014;99(6):1331–1350. • Harika RK et al. Intake of fatty acids in general populations worldwide does not meet dietary recommendations to prevent coronary heart disease: a systematic

review of data from 40 countries. Ann Nutr Metab 2013;63(3):229–238.• Health Council of the Netherlands. Dietary Reference Intakes: energy, proteins, fats, and digestible carbohydrates. The Hague: Health Council of the Netherlands,

2001; publication no. 2001/19ER.• Hooper L et al. Reduction in saturated fat intake for cardiovascular disease. Cochrane Database Syst Rev. 2015;10(6):CD011737.• Jakobsen MU et al. Major types of dietary fat and risk of coronary heart disease: a pooled analysis of 11 cohort studies. Am J Clin Nutr. 2009;89(5):1425–32.• Mensink RP. Effects of saturated fatty acids on serum lipids and lipoproteins: a systematic review and regression analysis. Geneva: World Health Organization;

2016.• Mozaffarian D et al. Components of a cardioprotective diet. New insights. Circulation 2011; 123(24):2870–2891.• Siri-Tarino PW et al. Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with cardiovascular diseases. Am J Clin Nutr 2010

91(3):535–546.

następna strona >><< poprzednia strona<< poprzednia strona

Aby uzyskać więcej informacji, prosimy o kontakt: [email protected]

Documents

HISTORIA OLEJU PALMOWEGO