H I V / A I D S

T Ô N G H Ú P . C Á P N H Á T & H I Ế N Đ I

7 ' / ^ ^ ^ ^ ^ ^

X U Ấ T B Ả N Y H Ó C

H I V / A I D S

TỔNG HỢP, CẬP NHẬT VÀ HIỆN ĐẠI • * • • • •

(Tái bản lần thứ hai có sửa chữa và bổ sung)

GS.VS.BS. PHẠM SONG

H I V / A I D S

Tổng hợp, cập nhật và hiện đại

(Tái bản lần thứ hai có sửa chữa và bổ sung)

NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC

HÀ NỘI-2009

L Ờ I N Ó I Đ Ầ U

HIV/AIDS là v ấ n đ ề s â u , r ộ n g v ề khoa học v à k i ế n thức xã h ộ i , l ầ n Lái b á n n à y tôi bố sung 3 c h ư ơ n g mới :

- Sống chung vớ i HIV.

- P h ơ i n h i ễ m và d ự p h ò n g HIV.

- T ạ i sao k h ô n g p h á t động đ ấ u t h ầ u khoa học d ù n g thuốc y học cổ t r u y ề n đế t ă n g cường m i ễ n dịch k h i m ớ i n h i ễ m HIV.

Ý nghĩ n à y á m ả n h tôi t ừ l â u n h ư n g y học h i ệ n đ ạ i n ă m 2008 đ ã có xu t h ế k h ô n g chờ TCD4+ xuống 200 t ế b à o / m i m à đ ế n 350 t ế b à o / m i đ ã có t h ê đ i ề u t r ị n h ư n g p h ả i đ i ề u k i ệ n h ó a hay cá t h ể h ó a (xem chi t i ế t

p h ầ n đ i ề u t r ị sớm).

N g o à i ra t ừ n ă m 2006 đ ế n n ă m 2009, s inh y học p h â n t ử t i ế n bộ k h ô n g ngừng n ê n đ ã có t h ê m 2 d ò n g thuốc m ớ i là thuốc ức c h ế đ ầ u t i ế p

n h ậ n v à ức c h ế t í ch hợp. Chức n ă n g các p ro t e in t ừ gen của H I V được l à m s á n g tỏ t h ê m r ấ t n h i ề u cũng được bổ sung t rong l ầ n t á i b ả n n à y .

Tôi c h â n t h à n h c ả m ơn DS. H o à n g T r ọ n g Quang v à b i ê n t ậ p v i ê n N g u y ễ n H ả i Y ế n , N h à x u ấ t b ả n Y học đ ã quan t â m đ ể l ầ n t á i b ả n t h ứ ha i của cuốn s á c h k ịp t h ờ i ra m ắ t b ạ n đọc.

Cuố i c ù n g tôi cũng c ả m ơn n h ữ n g n g ư ờ i t h â n q u ý tôi đ ã t à i t rợ cho cuốn s á c h n à y được i n đ ẹ p n h ấ t m à k h ô n g m u ố n n ê u t ê n v à đó là nghĩa

cử cao đ ẹ p "chỉ cho m à k h ô n g n h ậ n của k ẻ sỹ Bắc H à của đạo n g ư ờ i q u â n tử".

H y vọng cố g ắ n g của tôi đ á p ứ n g được n h u c ầ u v ề k i ế n thức của m ộ t bệnh vô c ù n g h ệ t r ọ n g cho lứa t u ổ i vị t h à n h n i ê n - thanh n i ê n t r ẻ (14-27 tuổ i ) là t h ê h ệ q u y ế t đ ị n h vị t r í của d â n tộc ta t r o n g t h ế k ỷ 2 1 .

GS.VS.BS. Phạm Song

H I

M Ụ C L Ụ C

Lời nói đầu m

Chương 1.VIRUS HIV 1

Phân loại 1

Nguồn gốc 2

Thời điểm phát hiện 4

Chướng 2. GENOME HIV-1 VÀ CHU KỲ SINH TRƯỞNG CỦA HIV 7

Genome 7

Cấu trúc 1 6

Chu kỳ sinh trưởng của HIV/AIDS 19

Chương 3. SINH BỆNH HỌC 28

Đường lây nhiễm HIV 28

Các trạng thái diễn biến khi HIN/ thâm nhập bào

trong các tế bào chủ yếu là trong TCD4 29

Tổng kết những yếu tố quyết định phát triển HIV 41

Chương 4. LÂM SÀNG HIV/AIDS 45

Diễn biến lâm sàng HIN/ liên quan chặt chẽ với lượng TCD4 trong máu 45

Các giai đoạn lâm sàng của HIN/ 46

Phân loại mức độ lâm sàng và tiêu chí xác định AIDS 49

Chương 5. NHIỄM TRÙNG c ơ HỘI 73

Mô tả lâm sàng nhiễm trùng cơ hội 74

Chường 6. CHAN ĐOÁN SINH HÓA HỌC NHIỄM HIV 104

Phương pháp phát hiện kháng thể 104

Lịch trình xuất hiện kháng thể - kháng nguyên HIN/ từ khi xâm nhập 106

Nguyên lý các kỹ thuật phát hiện kháng thể 107

Kỹ thuật xét nghiệm kháng nguyên HIN/ 115

PCR-ARN-HIV 117

Kỹ thuật xét nghiệm đếm TCD4 119

Kỹ thuật xét nghiệm HIN/ kháng thuốc chống Retrovirus 122

V

Chương 7. ĐIỀU TRỊ HIV 125

Mục tiêu điều trị HIV 125

Nhóm tương tự Nucleosid 127

Nhóm ARV thuộc dòng ức chế RT không tương tự như Nucleosid 136

Nhóm thuốc ức chế Protease 141

Nhóm thuốc chống hòa màng 152

Áp dụng chế độ điều trị tích cực cao thuốc chống virus sao chép ngược 153

Phương thức dùng 3 NRTI 164

Những phương thức ARV không được khuyến cáo 166

Áp dụng trong thực hành lâm sàng về các test kháng thuốc 170

Quy tắc quản lý và cách xử lý với bệnh nhân đã qua HAART 174

Những lưu ý khi điều trị ARV cho những đối tượng bệnh nhân đặc biệt 186

Chương 8. ĐIỀU TRỊ NHIỄM TRÙNG c ơ HỘI

VÀ ĐIỀU TRỊ D ự PHÒNG TÁI PHÁT 205

Điều trị viêm phổi do Pneumocystis Jiroveci (PCP) 205

Điều trị viêm não do Toxoplasmo gondi 208

Điều trị nhiễm Microsporidia 210

Điều trị bệnh lao 211

Điều trị nhiễm vi khuẩn đường hô hấp 213

Điều trị nhiễm vi khuẩn đường ruột 214

Điều trị nhiễm Bartonella 215

Điều trị giang mai 216

Điều trị nhiễm nấm Candida miệng 218

Điều trị nhiễm Cryptococcus 219

Điều trị nhiễm Histoplasma 220

Điều trị nhiễm Coccidioides 221

Điều trị nhiễm nấm Aspergillus 222

Điều trị nhiễm Cytomegalovirus 222

Điều trị nhiễm Herpes simplex virus (HSV) 225

Điều trị nhiễm Varicella zoster virus (VZV) 226

Điều trị nhiễm Human herpes virus 8 227

Điều trị rối loạn não trắng đa ổ tiến triển do virus JC 228

V I