Hnattvæðing og hrun10. kafli

Íslenska bankakerfið hrundi haustið 2008. Ríkisstjórnin sagði af sér eftir mikil mótmæli

almennings á Austurvelli. Búsáhaldabyltingin.

Frjálshyggja jókst um 1980 þegar UK og USA juku einstaklingsfrelsið á kostnað ríkisvaldsins.

Kommúnisminn hrundi í kringum 1990. Ísland gekk lengra í frjálshyggjuátt en flestar

aðrar þjóðir.

Búsáhaldabyltingin

Viðreisnarstjórn: Stjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks sem var við völd á 7. áratugnum.

Verkefni viðreisnarstjórnarinnar var að reisa við atvinnulífið, draga úr höftum og auka frelsi markaðarins.

Gjaldeyrisskortur Sérstök leyfi til innflutnings. Krónan var of hátt skráð og var því felld.

* Innflutningur frjálsari en innfluttar vörur dýrari.

Kjör almennings bötnuðu Velferðakerfið styrktist Útflutningstekjur jukust Aukið markaðsfrelsi fékk æ meiri hljómgrunn.

Frjálsara efnahagslíf

Stöðugar verðlags- og launahækkanir rýrðu verðmæti krónunnar þannig að sífellt minna fékkst fyrir hana.

Ástandið verst á árunum 1973 – 1983. Vextir voru lægri en verðbólgan og því rýrnuðu innlán

landsmanna einnig. Gott að fá lán því það var auðvelt að borga til baka.

Neikvæðir vextir Verðtrygging sett á 1979, en verðbólga enn há. Með þjóðarsáttinni 1990 tókst að koma böndum á

verðbólguna. Þjóðarsátt: samningur milli launþegahreyfingarinnar

og atvinnurekenda um hóflegar launahækkanir.

Verðbólgan

Eignarhald fyrirtækja hafði verið í höndum einkaaðila, samvinnufélaga eða ríkisvalds.

Valdablokkir. Stjórnmálaflokkar í miklum áhrifastöðum

innan ríkisgeirans. Lítil samkeppni. Einkavæðing ríkisfyrirtækja hófst.

Fyrirtæki í höndum einkaaðila.

Viðskiptalífið

Eftir seinni heimsstyrjöld var rík krafa um alþjóðasamstarf og friðsamlega sambúð.

ÍSLAND NATO Sameinuðu þjóðirnar Norrænt samstarf

Höfum haft mikinn hag af norrænu samstarfi og Ísland þróast í svipaða átt og Norðurlöndin.

Erum aðilar að EFTA (Fríverslunarsamtök Evrópu).

Alþjóðasamstarf

Alþjóðasamskipti gjörbreyttust eftir 1990 þegar kalda stríðinu lauk.

Hröð tæknivæðing gerði samskipti auðveldari. Heimurinn varð að mörgu leyti eitt menningar- og

markaðssvæði. Samstarf Evrópuþjóða ESB. Ísland fékk aukaaðild að ESB með tilkomu EES

samningsins. Íslendingar innleiða evrópskar reglur í gegnum

EES.

Hnattvæðing

Íslenskt samfélag var mjög einsleitt fram til loka 20. aldar.

Eftir tilkomu EES hafa margir flutt til landsins frá öðrum löndum.

Íslendingar hafa sjálfir flutt mikið og ferðast erlendis.

Tæknin auðveldað samskipti. En á móti kemur að erfitt getur verið að vita hvað

eru raunverulegar og réttar upplýsingar.

Fjölmenning

Margir töldu að frjálst markaðskerfi væri besta samfélagsformið eftir að kommúnisminn hrundi.

Sjálfstæðisflokkurinn hefur viljað ganga lengst í frjálshyggju

Sjálfstæðisflokkur og VG voru andvígir aðild að ESB á meðan Samfylkingin hefur verið hlynntust aðild.

Frá 1991-2009 hafði Sjálfstæðisflokkurinn yfirburðastöðu í Íslenskum stjórnmálum.

Frjálsi markaðurinn fékk sífellt meira vægi og ríkisvaldið hætti að mestu þátttöku í almennum rekstri.

Íbúðahverfi og kranar. Kárahnjúkar. Útlent vinnuafl.

Frjálshyggja

Góðærið náði hámarki 2007 Íslenskt efnahagsundur Of stórt bankakerfi fyrir þetta litla land. Alþjóðleg lánsfjárkreppa

Íslensku bankarnir gátu ekki lengur fengið lán.

Bankarnir gátu ekki staðið við skuldbindingar sínar og bankakerfið fór á hliðina.

Tryggingasjóður innstæðueigenda. Margir sakaðir um vanrækslu í starfi

Fjármálaeftirlit Seðlabankinn Stjórnmálamenn

Í framhaldi af hruninu komu fram ný framboð Hreyfingin Besti flokkurinn.

Ísland hefur náð sér furðufljótt en þó er enn víða pottur brotinn.

Hrun