M h NUIO f tK K f lH t ia f tT IK O ΉβΡΙΟ ΑΙΚΟ

0 E O f M t t N

6ΚΛΙΛ6ΤΜ MG ΤΗΝ ΠΡΟΝΟΙΧ TOY CGK. ΜΗΤΡΟΠΟΜΤΟΥ MYTI\HNHC K 0Y KKCO EO Y

ΙΛ,Ρ Y T H C : Ο Μ Y T I \H N H C U K C D K O C ( t ) 1 3 3 3

AJ6Y9YNTHC: XPXIM. IXKCDROC C. ΚλΡλΜΟΥ^ΗΟ I6POKHPYX

G T O C O C T ' · Μ Α Ρ Τ Ι Ο G 2 0 1 1 · Α Ρ Ι Θ . 3

g p x s e i o \ k \ a , h m i \ c \ θ h n od n

m m 4 Μ Μ »

ΓΡΑΦΕΙΑ: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣΤΗΛ.: 22510 28514 καί 40892,

FAX: 22510 40893 e-mail: immit@otenet.gr,

web: www.immyt.gr

Ιδιοκτήτης:Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

Εκδότης:Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

Διευθυντής Συντάξεως:ΑΡΧΙΜ. ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ

Μητροπόλεως 1, Μυτιλήνη Τ.Κ. 81 100 Τηλ. 22510 45038

Συνεργάτης του περιοδικού:ΟΙΚΟΝΟΜΟΣ π. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΟΥΛ ΜΕΣ

Κωδικός Εντύπου: 2595

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ

Ετήσ ια Εσωτερικού 10€Ετήσ ια Αμερ ικής 15$'Άλλων Χωρών Έξωτερ. άνάλογος Γ ιά Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου έτησία συνδρομή 25€

Θερμώς παρακαλοΟμε νά μάς γνωρίζετε έγκαίρως τή νέα

σας διεύθυνση, άναφέροντας καί τήν παλαιά, γιά νά μήν έταστρέφουν άνεπίδοτα τά τεύχη.

Γ ραφικές Τέχνες «ΜΕΛΙΣΣΑ»570 21 Άσπροβάλτα, Θεσ/νίκη

Τηλ.: 23970 23313, FAX: 23970 21754

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Τής Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου:

Λόγος Κατηχητήριος επί τη ενάρξει τηςΑγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστής......... 37

Διαβάζοντας τό ΣυναξάριΌ Ευαγγελισμός της Θεοτόκου ................ 41

Άρχιμ. Νεκταρίου Άντωνοπούλου:Ό δρόμος της Μ ετάνοιας........................... 47

Άρχιμ. Καλλίστρατου Ν. Λυράκη:Άγώνας καί νίκη ......................................... 51

Π.Μ. Σωτήρχου:Είδα τό φαγητόν τριών Α γίω ν.................. 54

Μιχαήλ Γ. Τρίτου:Ή ’Ορθόδοξος Εκκλησία στά Βαλκάνια σήμερα ......................................................... 58

Ελπινίκης Βουλβούλη:Ομιλία 25ης Μαρτίου 1821......................... 62

Χρονικά .......................................................65

& & 21# sL· sL· zL· iL· & zL· iL· iS* 'ill* iL· sL· Hi £Ei zL· sEi i£i lL·w- W W W SB 3E fP tC 5E 5JJ *

I Φ W t H M t t N $& & & & & at & & sL· sL· sL· & & & &«Ε tE 5E SE 5E «)£ «iv

Λ Ο Γ Ο Σ Κ Α Τ Η Χ Η Τ Η ΡΙΟ ΣΘΠΙ ΤΗ ΕΝ Α ΡΞΕΙl·

ΤΗΣ Α Π Α Σ ΚΑΙ Μ Ε Γ Α Λ Η Σ Τ Ε Σ Σ Α ΡΑ Κ Ο Σ Τ Η Σ

t Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο C

β Λ β φ ΘβΟΥΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝβΑΣ ΡΩΜΗΣ

ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜβΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

ΠΑΝΤΙ Τφ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΧΑΡΙΣ βΙΗ ΚΑΙ βΙΡΗΝΗ

ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ,

ΠΑΡ’ ΗΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

Αδελφοί καί τέκνα α γα π η τά έν Κυρίψ,

«Τό στάδιον τών αρετών ηνέωκται, οι βουλόμενοι άθλήσαι είσέλθετε, άναζωσάμενοι τόν καλόν τής νηστείας άγώνα.»1, ή, καλύτερον, πάντοτε εύρίοκεται άνοικτόν, άπό τότε πού ο Πανοικτίρμων Κύριος τής Δόξης ηύδόκησε νά λάβη την άνθρωπίνην φύσιν. Έκτοτε καλεΐ διά τής ’Εκκλησίας Του κάθε άνθρωπον νά συμμετάΰχη είς τάς άπείρους δωρεάς τής Χάριτος του Παναγίου Πνεύματος, ιδιαιτέρως δέ κατά την εύλογημένην ταύτην περίοδον τής 'Αγίας καί Μεγάλης Τ εσ ­σαρακοστής.

1 Τριώδιου, Κυριακή Τυριυης, Όρθρος, ’Ιδιόμελά Αΐυωυ

— 37 · --------------------------ι------------------------- O Π Ο Ι Μ Η Ν -------- ·

Τέκνα έν Κυρίω άγαπητά,

Ή άπειρος άγαθότης, ό έν Τριάδι προσκυνούμενος άληθινός Θεός ημών, άπό άγάπην καί μόνον έδημιούργησε τό άνθρώπινον γένος, διά νά κατα­στήσω τούς άνθρώπους, όσον είναι αύτό δυνατόν εις τήν άνθρωπίνην φύ­σιν, κοινωνούς καί συμμετόχους τοΰ μεγαλείου της θείας Δόξης Του. Αύτός είναι ό άποκλειστικός σκοπός της ζωης τοΰ άνθρώπου εις έκάστην έπο- χήν. Πρός τήν πραγμάτωσιν δέ αύτοΰ τοΰ σκοποΰ κατατείνει όλη η άγία πνευματοφόρος παράδοσις της ’Ορθο­δόξου ημών ’Εκκλησίας, διδάσκουσα, διερμηνεύουσα καί προβάλλουσα όλον τό φάσμα της πνευματικής ζωης καί τούς ποικίλους πνευματικούς άγώνας, εις τούς όποίους οφείλει πάντοτε μέ γενναΤον φρόνημα νά προχωρη ό πι­στός.

Κάθε Χριστιανός διά τοΰ ίεροΰ μυ­στηρίου τοΰ Βαπτίσματος λαμβάνει τήν Χάριν τοΰ Αγίου Πνεύματος. ’ Εάν άρχίση κανείς μέ όλην του τήν διάθεσιν νά άγαπά τόν Θεόν, τότε η Χάρις δι’ άνερμηνεύτου τρόπου μεταδίδει εις αύτόν έκ τοΰ πλούτου τών άγαθών της. Αύτός, λοιπόν, ό όποΤος έπιθυμεΤ νά κρατήση τήν έμπειρίαν αύτης της Χάριτος, προσπαθεΤ μέ πολλήν τήν

χαράν νά παραμερίση έκ της ψυχης του τά παρερχόμενα άγαθά τοΰ πα­ρόντος αΐώνος καί νά καταστήση κτημα του τόν κεκρυμμένον θησαυρόν της άληθινης Ζωης. ’Εκ τοΰ βαθμοΰ δέ εις τόν όποΤον προκόπτει η ψυχή εις τόν πνευματικόν άγώνα, έμφανίζει άντιστοίχως τό θεΤον δώρον της Χά­ριτος, τήν κεκρυμμένην εις τά βάθη αύτης χρηστότητα τοΰ Κυρίου, η όποία καί γίνεται άπλανής όδηγός εις τό πολυποίκιλον πνευματικόν άγώ- νισμα2.

Αύτός ό πνευματικός άγών είναι διαρκής διά κάθε πιστόν καί ώς έκ τούτου χρειάζεται νά θέτη κανείς άρχήν κάθε ημέραν, κάθε στιγμήν. «Έφθασε καιρός, η τών πνευματικών άγώνων άρχή, η κατά τών δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος έγκράτεια, η τών Αγγέλων εύπρέπεια, η πρός Θεόν παρρησία»3. Ώς μία διαρκής άρχή της πνευματικης άναγεννήσεως καί άνακαινίσεως τοΰ άνθρώπου είναι καί η Άγία Τεσσαρακοστή. Διά τοΰτο καί ό ύμνωδός τοΰ Τριωδίου μάς προσα­νατολίζει ορθώς πρός τό περιεχόμενόν της λέγων, ότι η σωματική νηστεία διά της άποχης τών τροφών, έάν δέν άκολουθηται έκ της καθαρότητος της

2 Βλ. Άγ. Διαδόχου Φωτικης κεφ. οζ”, Φιλοκαλία, εκδ. Παπαδημητρίου, Άθηναι 1957, τόμ. Α', σελ. 258.

3 Δοξαστικόν Αΐνων, Κυριακή Τυρινης

4 Τετάρτη Τυρινης, άπόστιχα Αΐνων

Ο Π Ο Ι Μ Η Ν 38 t\sssϊ—

προερχομένης έκ τοΰ άγώνος άπαλ- λαγης έκ τών παθών, δέν γίνεται άφορμή πρός βίου διόρθωσιν καί ώς ψευδής μισεΤται ύπό τοΰ Θεοΰ4.

'Οπωσδήποτε, τό νά δυνηθη ό άνθρω­πος νά συγκεντρώση τόν νοΰν του είς τήν έργασίαν της γνώ- σεως τοΰ Θεοΰ καί νά τόν έπαναφέρη έκ τοΰ έμπαθοΰς διασκορπι- σμοΰ του είς τά κτί- σματα, άποτελεΤ εργον κοπιώδες καί π ο λ υ χ ρ ό ν ι ο ν , όμως άπαραίτη- τον καί καθοριστι- κόν διά τήν πνευ- ματικήν του ύπό- στασιν καί τήν όλην κοινωνικήν του ζωήν. Φαίνεται δέ η όδός της άρετης είς αύτούς, οι όποΤοι τήν άρχί- ζουν, σκληρά καί ύπερβολικώς δυ­σάρεστος, όχι όμως έπειδή είναι πράγματι τοιαύτη, άλλά διότι η άνθρωπίνη φύσις εχει έθισθη νά συ­ναναστρέφεται μέ τήν εύκολίαν τών

5 Άγ. Διαδόχου ό.π. κεφ. 936’Ιωάν. 14, 6.

ηδονών. Είς αύτούς δέ οι όποΤοι κα- τώρθωσαν καί ύπερέβησαν τό μέσον της όδοΰ άποδεικνύεται εύχάριστος

καί άνετος5.Πολλοί κατά καιρούς

άγνοοΰντες τό μέγα μυ- -Λ στήριον της εύσεβείας, θε-

|| ωροΰν τήν Ορθόδοξον I άσκητικήν Παράδοσιν ώς

έπαχθη καί όδηγοΰσαν τόν άνθρωπον είς τήν στέ-

ρησιν της δημιουργικής φαντασίας, της πρω- . τοτύπου πρωτοβου­

λίας, της άπολαύσε- ως της ζωης έν γένει καί της έξ αύτης π ρ ο ε ρ χ ο μ έ ν η ς χαράς. Ούδέν τού­

του ψευδέστερον. Ό λα όσα έδημι- ούργησεν ό Θεός, τά έδημιούργησε καλά λίαν καί μάς τά έδώρησε διά νά τά χαιρώ- μεθα καί νά τά άπολαμβάνωμεν καί νά γίνωνται άφορμή πρός διαρκη δοξολογίαν

τοΰ Εύεργέτου μας. Αι έντολαί δέ τοΰ Θεοΰ μάς όδηγοΰν καί μάς περιγρά­φουν τήν ορθήν χρησιν τών δωρεών

U ε ν τ ο λ α ί δ έ τ ο υ Θ ε ο υ μ α ς ο δ η γ ο ύ ν κ α ί μ α ς ' π ε ρ ι γ ρ ά φ ο υ ν τ ή ν ο ρ θ ή ν χ ρ η ,σ ι,ν τ ώ ν δ ω ρ ε ώ ν

Τ ο υ , ώ σ τ ε , κ α ί τ ό σ ώ μ α μ α ς

κ α ί ή φ α ν τ α σ ί α κ α ί ο λ α ι . α ΐ ψ υ χ ι , κ α ί μ α ς δ υ ν ά μ ε ι , ς μ ε θ ’ ο λ ω ν τ ώ ν ύ λ ι .κ ώ ν α γ α θ ώ ν , ν ά

α π ο β α ί ν ο υ ν κ α τ ’ α λ ή θ ε ι α ν χ α -

ρ ο π ο ι ,ο ί κ α ί ε ύ ε ρ γ ε τ ι , κ α ί δ ιά . τ ή ν Ζ ω ή ν τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ . .

— 39 ·■ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

Του, ι ώστε, καί τό σώμα μας καί ή φαντασία καί όλαι αί ψυχικαί μας δυνάμεις μεθ’ όλων τών ύλικών άγαθών, νά άποδαίνουν κατ’ άλήθειαν χαροποιοί καί εύεργετικαί διά τήν ζωήν του άνθρώπου. Άντιθέτως, ή έγωϊστική, αύτόνομος καί περιφρονητική πρός τόν σκοπόν τόν όποιον εθεσεν ό Δημι­ουργός εις τά πλάσματά Του χρησις των, πρός στιγμήν ικανοποιεί τόν πα­ράλογον εγωισμόν του άνθρώπου, κα­ταλήγει όμως εις άποτελέσματα τε­λείως διαφορετικά τών προσδοκιών του, όδηγουσα αύτόν εις τήν άπόγνω- σιν, τό άγχος καί τήν δυστυχίαν.

Ό Σωτήρ ήμών, ό άληθής Θεός καί άληθής άνθρωπος, ό άγνώστως γνωριζόμενος εις τούς ταπεινόφρονας καί δεκτικούς της άκτίστου Χάριτός Του, ό Κύριος της Δόξης καί Κύριος της ιστορίας, ό έτάζων καρδίας καί νεφρούς, ό διά της θείας Αύτου Προ- νοίας συνέχων τά σύμπαντα άπό τό πλέον μικρόν μόριον της δημιουργίας Του μέχρι του άσυλλήπτου εις τήν άνθρωπίνην διάνοιαν σύμπαντος κό­σμου, είναι διαχρονικώς ή Όδός, ή Αλήθεια καί ή Ζωή6. Ό πως ή ένυπό- στατος πηγή της Ζωης δέν ητο δυνα- τόν νά κρατηθη ύπό του θανάτου,

άλλά τόν συνέτριψε καί άνεστήθη, ετσι δέν είναι δυνατόν νά ύπάρξη άνθρωπίνη ζωή, ή όποία νά όδηγη εις τήν καταξίωσιν του άνθρώπου, χωρίς τήν συμμετοχήν εις τό ζωοποιόν Σώμα του άναστάντος Χριστου, τήν ’Ορθόδοξον ’Εκκλησίαν Του καί τήν Άγιοπνευματικήν της Παράδοσιν. Καί, έν συνόψει, ό Κύριος μένει εις τόν αιώνα, ένώ ψευδείς αί έπίνοιαι τών ύπερηφάνων άνθρώπων η, ώς προ- σφυώς λέγει ό Άγιος Διάδοχος, «ούδέν πτωχότερον διανοίας έκτός Θεου φι- λοσοφούσης τά του Θεου»7.

Τέκνα έν Κυρίω άγαπητά,’Επί τη εΐσόδω εις τήν Άγίαν καί

Μεγάλην Τεσσαρακοστήν προτρεπό- μεθα πατρικώς πάντας ύμάς, όπως μή δειλιάσητε καί μή όκνήσητε νά προχωρήσητε εις τό σπουδαιότερον εργον της ζωης ύμών, εις τό της πνευματικης έργασίας στάδιον, μετά άνδρείας καί δυνάμεως όλοψύχου, ώστε νά καθαρίσητε ψυχάς καί σώματα άπό παντός μολυσμου καί έπιτύχητε της Βασιλείας του Θεου, ή όποία ηδη παρέχεται άπό αύτήν τήν παρουσαν ζωήν εις όσους εΐλικρινώς καί έκ βάθους ψυχης τήν έκζητουν.

Ή χάρις του Θεου καί τό άπειρον

Άγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή ,6ια' t Ό Κωνσταντινουπόλεως

διάπυρος πρός Θεόν εύχέτης πάντων ύμών

7 Φιλοκαλία τόμ. Α’. σελ. 237

O Π Ο Ι Μ Η Ν -# 40

Διαβάζοντας τό Συναξαριστή

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Τ ήν η μ έρα α ύ τή π ο ύ α κ ο λ ο υ ­θ ε ί λ ίγο μ ετά τήν εαρ ινή

ισημερία , κ α θώ ς τό σ κοτά δ ι της ν ύ χ τα ς φ θ ά νε ι στό τέ ρ μ α τη ς ύπεροχη ς του έναντι τη ς ημέρας κ α ί α ρ χ ίζε ι νά ύ π ε ρ τε ρ ε ΐ τό φ ω ς, η Ε κ κ λ η σ ία εο ρ τά ζε ι τήν σ ύ λ λ η ψ η τ ο ϋ Κ υ ρ ίο υ η μ ω ν Ίη σ ο ϋ Χ ρισ τοϋ κ α ί τήν κάθοδο , σ τό σ κότος κ α ί τόν ζόφ ο το ϋ κόσμου, το ϋ Ή λ ίο υ τη ς Δ ικα ιο ­σύνης, η ο π ο ία α νέσ τρ εψ ε τόν ροϋ τοϋ χρόνου κα ί της Ιστορίας κ α ί α π ό κ ά θο δο π ρ ό ς τόν αδη τόν έκ α νε α νύψ ω σ η π ρ ό ς τήν ορ ισ τική άνο ιξη τη ς α ιω ν ιό τη ­τα ς .

Ρ ίζα κ α ί άρχή όλων τω ν δε- σ π ο τ ικ ω ν εορτώ ν, σ τ ίς ό π ο ιες

μ νη μ ο νεύ ο υ μ ε κ α τ έ το ς τήν Σ ω τη ρ ία μας, η εορτή α ύ τή τοϋ Ε ύ α γγελ ισ μ ο ϋ π ρ έ π ε ι νά εο ρ ­τ ά ζ ε τ α ι π ά ν τ α στήν ίδ ια η μ ε­ρ ομ η νία ε π ε ιδ ή σ ύ μ φ ω να μέ α ρ χ α ία π α ρ ά δ ο σ η ό κόσμ ος δη- μ ιουργήθηκε α π ό τόν Θεό κ α τά τόν μήνα Μ άρτιο κ α ί σ τ ίς 25 Μ αρτίου α κρ ιβώ ς ό Ά δάμ, π λ α ­νηθείς α π ό τήν ύπόσ χεσ η τοϋ ο φ εω ς κ α ί θέλοντα ς νά γ ίνε ι θεός π α ρ έβ η τήν θε ία εντολή κ α ί εξορ ίσ τη κε α π ό τόν Π α ρ ά ­δ ε ισ ο 2. Α ρμόζει λο ιπόν, η ΐα σ η τη ς φ ύ σ εώ ς μ α ς νά επ ιτελ εσ τε ΐ ω ς δεύτερη δη μ ιουργία , δ ιά τω ν ιδίω ν μέσω ν κα ί τ ίς ίδ ιε ς ημέρες ό π ω ς η π τώ σ η μ ας. Κ α ί κ α θώ ς τό α νθ ρ ώ π ινο γ έν ο ς ύ π ο δ ο υ -

1. Ή εορτή τοϋ Εύαγγελισμοϋ καθιερώθηκε επί βασιλείας Ίουστινιανοϋ (περί τό 542).

2. Άναφέρεται επίσης οτι κατά τόν μήνα Μάρτιο ό εβραϊκός λαός εξηλθε από τήν Αίγυπτο καί διέσχισε τήν Ερυθρά Θάλασσα αβρόχοις ποσί, οτι ό Κύ­ριος ημων Ίησοϋς Χριστός ανέστη εκ νεκρων στίς 25 Μαρτίου καί οτι ή τελική Ανάσταση καί η Κρίση θά λάβουν χώρα καί αύτές τήν ίδια ημερομηνία. Αύτός ό μήνας πού ήταν ό πρωτος τοϋ έτους στούς Εβραίους καί πού δήλωνε μέ τό ονομά του τήν τελειότητα ανακεφαλαιώνει επομένως ολα τά μυστήρια της θείας Οικονομίας από τήν δημιουργία μέχρι τήν έσχατη ανάσταση. Λόγω ακριβως τοϋ συμβολικοϋ χαρακτήρα της 25ης Μαρτίου, η εορτή τοϋ Εύαγγε­λισμοϋ δέν μπορεΐ επ ’ ούδενί λόγω νά μεταφερθεΐ σέ άλλη ημερομηνία, σέ πε­ρίπτωση πού συμπέσει μέ άλλη εορτή. Γ ι’ αύτό τό Τυπικόν προβλέπει περίπλοκους κανόνες συνδυασμοϋ της εορτης αύτης μέ τήν Μεγάλη Εβδομάδα καί ιδιαίτερα τήν Μεγάλη Παρασκευή ή τό Πάσχα.

— 41 φ- O Π Ο Ι Μ Η Ν -------·

—«esOij I ^ Φ- ΝΗΙΛΙ ΙΟϋ 0 ------ ·

λώ θηκε στόν θά να το δ ιά τη ς π αρακοης της Ευας, στήν άνοιξη τοϋ κόσμου, αρμοζε νά λυτρω θεί κ α τά τόν Μ άρτιο μήνα δ ιά τη ς ύ π α κ ο η ς τη ς Π αρθένου. Α να­πτύσ σ οντας μέ θα υμ ασ τό τρ ό π ο α ύ τή τήν θεο λο γ ία τω ν α ντι- σ το ιχ ιω ν στήν Ο ικονομ ία τη ς Σ ω τη ρ ία ς, ό α γ ιο ς Ε ιρηνα ίος Λ ο υ γδ ο ύ νο υ γ ρ ά φ ε ι σ χετ ικ ά : « Κ α ί ω ς εκείνη εξη π α τή θη εις τό π α ρ α κ ο ϋσ α ι τοϋ Θεοϋ, οϋτω ς κα ί α ύ τή επ ε ίσ θ η ύ π α κ ο ϋ σ α ι τω Θεω, ινα τη ς πα ρ θένο υ Ε υ α ς η Π αρθένος Μ α ρία γ έν η τα ι π α ­ρά κλη τος κ α ί ω ς σ υνεδέθη τω θανάτω τό γένος τω ν ανθρώ πω ν δ ιά π α ρ θένο υ , ελύθη δ ιά π α ρ ­θένου, α ντ ιτα λ α ντευ θ ε ίσ η ς τη ς π α ρ θ εν ικ η ς π α ρ α κ ο η ς δ ιά τη ς π α ρ θ εν ικ η ς ύ π α κ ο η ς» 3.

Μ ετά τήν πτώ ση μ α ς ό Θεός μ α κρ ο θυμ ω ν μ έσ α στήν ά π ε ιρ η ε ύ σ π λ α γ χ ν ία του , π ρ ο ετο ίμ α σ ε σ ιγ ά σ ιγ ά τήν α νθ ρ ω π ό τη τα , α π ό γ ε ν ε ά σέ γενεά , μέ γ ε γ ο ­νό τα ά λλοτε εύμ ενη κ α ί άλλοτε δυσμενη, στήν π ρ α γμ α το π ο ίη σ η το ϋ Μ εγά λου Μ υστηρίου , τό ό π ο ίο κ ρ ύ π τ ε τ α ι π ρ ο α ιω ν ίω ς στήν Τ ριαδική Βουλή, τήν Ε ν α ν ­θρώ πησ η το ϋ Λ όγου. Έ ν ω ό

Κ ύ ρ ιο ς γ ν ώ ρ ιζ ε ήδη εκ τω ν π ρ ο τ έ ρ ω ν π ο ιό θ ά ή τα ν τό σ φ ά λ μ α το ϋ α νθ ρ ώ π ο υ κ α ί οι τ ρ α γ ικ έ ς το υ σ υ νέπ ε ιες , π α ρ ’ ο λ α α ύ τ ά δ η μ ιο ύ ρ γ η σ ε τή ν α νθ ρώ π ινη φ ύση έχο ντα ς κ α τά νοϋν τό π έ ρ α ς α ύ το ϋ το ϋ μ υ ­στηρίου, ώ σ τε νά ετο ιμ ά σ ει μ ιά

/ 4 C C ' / / cμ η τέρ α 4, η ό π ο ία μέ τήν ω ρ α ι­ό τη τα τη ς ά σ π ιλ η ς ψ υχης της, περ ιβεβλη μ ένη ς μέ τ ά σ το λ ίδ ια ολω ν τω ν αρετω ν, θά ε ιλκυε π ά ν ω τη ς τό βλέμ μ α το ϋ Π αν­το δ ύ να μ ο υ κα ί θά α π έβ α ιν ε νυ ­φ ική π α σ τ ά δ α το ϋ Λ όγου, δο- χεΐον τοϋ τά π ά ν τα Π εριέχοντος, Π α λά τιον το ϋ Έ π ο υ ρ α ν ίο υ Β α- σ ιλ έω ς κ α ί π έ ρ α ς το ϋ θείου σ χεδ ίου .

Έ ξ ι μηνες μ ετά τήν θ α υ μ α ­στή σύλληψη, εκείνου π ο ύ επρό- κειτο νά είναι σέ ολα Π ρόδρομος το ϋ Σ ω τη ρο ς (βλ. Λ ουκ.1, 17), ό Γ αβριήλ, ό ’Ά γγελος τη ς θ ε ία ς ε ύ σ π λ α γ χ ν ία ς (8 Ν οε.), σ τ ά λ ­θηκε α π ό τόν Κ ύριο στή Ν α ζα ­ρ έτ τη ς Γ α λ ιλ α ία ς π ρ ό ς τήν Π αρθένο Μ αρία , η ό π ο ία μ ετά τήν έ'ξοδό τη ς α π ό τόν Ν αό ε ίχε μ νησ τευθεΐ τόν δ ίκ α ιο κα ί ά γ ν ό Ίω σ ή φ , ώ σ τε ν ά γ ίν ε ι εκείνος φ ύ λ α κ α ς τη ς π α ρ θ ε ν ία ς

3. Άγ. Ειρηναίος, Κατά αιρέσεων. Ε', 19, 1, SC 153, 249--251.4. Είναι η διδασκαλία τοϋ άγίου Νικολάου Καβάσιλα στήν 'Ομιλία εις τόν

Εύαγγελισμόν 8 (Ή Θεομήτωρ. «Έ πί τάς πηγάς», Άθήνα 1968, σελ.150) εμπνευσμένη πιθανόν από τόν αγιο Μάξιμο τόν Ομολογητή.

43 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -------·

τη ς5. Φ ανερώ θηκε α ιφ ν ίδ ια στήν κ α τ ο ικ ία μέ α ν θ ρ ώ π ιν η οψ η κρα τώ ντα ς ράβδο κα ί χα ιρέτησε εκείνην π ο ύ θά γ ιν ό τα ν τω ν δ α κ ρ ύ ω ν τ η ς Ε υ α ς ή λ ύ τ ρ ω σ ις 6 λέγοντας: Χ α ίρε κεχαριτω μένη , ο Κ ύριος μ ετά σοϋ (Λ ουκ 1, 2 8 ). Π α ρ α ξ εν εμ έν η α π ό τήν εμ φ άνισ η αύτή , ή Μ α ρ ία άφ ησε νά π έσ ε ι τό ά δ ρ ά χ τ ι τη ς7, κα ί τα ρ α γμ έν η ά π ό τ ά λ ό γ ια α ύ τά το ϋ ά σ ω μ ά το υ , ά ν α ρ ω τ ιό τα ν μ ή π ω ς α ύ τ ό τ ό χ α ρ μ ό σ υ ν ο ά γ γ ε λ μ α δέν ήταν ό π ω ς κα ί στήν Ε υ α , π α ρ ά μ ιά ά κ ό μ η π λά νη ά π ό εκείνον π ο ύ μ π ο ρ ε ί νά μ ετα σ χη μ α τίζετα ι σέ ά γγελ ο φ ω τό ς (βλ. Β ' Κορ. 11, 14). Ό ά γ γ ελ ο ς ό μ ω ς τήν κα θη σ ύχα σ ε λόγοντας: «Μ ή φοβοϋ, Μ αριάμ , εδρες γ ά ρ χάρ ιν π α ρ ά τω Θ εω». Μή π α ρ α ξ ε ν ε ύ ε σ α ι ά π ό τήν εμ φ ά νισ ή μου κ α ί ά π ό α ύ τ ά τ ά χα ρ μ ό σ υ να λόγ ια , επ ε ιδ ή , π λ α - νηθείσα ά λλοτε ά π ό τόν οφι, ή

φ ύση σου κ α τα δ ικ ά σ θ η κ ε σέ κ ό π ο υ ς κ α ί ω δίνες, γ ια τ ί ήρθα νά σοϋ ά ν α γ γ ε ίλ ω τήν άληθινή χ α ρ ά κα ί τήν ά π ο λ ύ τρ ω σ η ά π ό τήν κ α τά ρ α τής πρώ τη ς μητέρας (πρβλ. Γέν, 3, 16). Ιδ ο ύ συλλήψη κ α ί τέξη υ ιόν - εκ π λη ρώ νο ντα ς τήν π ρόρρη σ η το ϋ π ρ ο φ ή το υ Ή σ α ΐα π ο ύ ελεγε: Ι δ ο ύ ή π α ρ ­θένος εν γ α σ τρ ί ε'ξει κα ί τέξετα ι υ ιόν (Ή σ. 7, 14) - κ α ί κ α λέσ εις τό ονομ α α ύ το ϋ Ίη σ ο ϋ ν (π ο ύ σ ημ α ίνει Σ ω τήρ). Ο δτος ε'σται μ έγα ς , κ α ί υ ιό ς ύψ ίσ το υ κλη- θ ήσ ετα ι (Λ ουκ. 1, 3 0 )» .

Ά κ ο ύ γο ντα ς τ ά ά π ίσ τ ε υ τ α α ύ τ ά λ ό γ ια ή π α ρ θ έν ο ς ά να - φώ νησε: Π ώ ς ε'σται τοϋτο , ε π ε ί ά ν δ ρ α ού γ ινώ σ κω ; Δέν ε'θετε σέ άμ φ ισ βήτησ η τ ά θ ε ία λ ό γ ια ά π ό ε'λλειψη π ίσ τεω ς, ό π ω ς ο Ζ α χ α ρ ία ς π ο ύ τιμ ω ρή θη κε γ ι ’ α ύ τό μέ ά λ α λ ία (βλ. Λ ουκ. 1, 20 ), ά λ λ ά ά ν α ρ ω τή θ η κ ε τ ίν ι τρ ό π ω τό μ υσ τή ρ ιο α ύ τό μ π ο -

5. Πρβλ. 21 Νοεμ.6. Πρβλ. τόν Ακάθιστο "Υμνο πού ύπήρξε άρχικά ύμνος γιά τήν έορτή τοϋ

Εύαγγελισμοϋ καί ψάλλεται πανηγυρικά τό Σάββατο τής πέμπτης έβδομάδος τής Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ψάλλεται επίσης κατά μέρος στίς τέσσερεις πρώτες Παρασκευές τής Τεσσαρακοστής. Στά μοναστήρια διαβάζεται καθη­μερινά στό Απόδειπνο. Πολλοί πιστοί τόν ξέρουν άπό στήθους καί τόν άπαγ- γέλλουν πολλές φορές τήν ήμέρα, επειδή ο χαιρετισμός τοϋ Άγγέλου κατέστη εκφραση χαρράς καί εύχαριστίας άπό μέρους όλων τών χριστιανών πρός τήν Θεοτόκο.

7. Κατά τό Πρωτευαγγέλιον τοϋ άγίου Ιακώβου, οι ιερείς τής είχαν άνα- θέσει νά ύφάνει τό πορφυρό ύφασμα γιά τό καταπέτασμα τοϋ Ναοϋ. Ή λε­πτομέρεια αύτή διατηρήθηκε στήν ορθόδοξη εικονογραφία.

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -# 44

ροϋσε νά π ρ α γ μ α τ ο π ο ιθ ε ί στήν π ερ ίπ τω σ ή της, χω ρ ίς τήν γ α ­μήλια ένωση, π ο ύ είχε κ α τα σ τε ί ό νόμ ος α ν α π α ρ α γ ω γ η ς το ϋ γ έ ­νους τω ν α νθ ρ ώ π ω ν το ϋ ύ π ο - τα γ μ έν ο υ στήν φ θορά . Κ α τ α ­νο ώ ντα ς τ ίς α μ φ ιβ ο λ ίες της, ό Ά γγ ελ ο ς δέν τήν έψ εξε καθόλου αλλά της εξήγησε τόν καινοφανη τρ ό π ο α ύ τη ς τη ς συλλήψ εω ς: Π νεϋμ α α γ ιο ν επ ελ εύ σ ετα ι ε π ί σέ, κ α ί δ ύ ν α μ ις ύψ ίσ το υ ε π ι­σ κ ιά σ ει σοι. Κ α τό π ιν , α φ ο ϋ της ύ π ενθ ύ μ ισ ε οτι η Ε λ ισ ά β ετ , τήν ό π ο ία α π ο κ α λ ο ϋ σ α ν « σ τε ίρ α » , σ υ νέλ α β ε υ ιό σ τά γ ε ρ ά μ ά τ ά της, τη ς κ α τ έ δ ε ιξ ε ο τι Θ εός ο π ο υ βούλετα ι ν ικ α τα ι φ ύ σ εω ς τ ά ξ ις 8 κ α ί τήν δ ια β εβ α ίω σ ε οτι μέ τήν επ έλ ευ σ ή το υ τό Ά γ ιο Π νεϋμα επρόκειτο νά επ ιτελέσει θ α ϋ μ α ε ισ έτι μ εγα λ ύ τερ ο α π ό τήν δ η μ ιο υ ρ γ ία το ϋ κόσμ ου . Κ λίνα ς το ύ ς ο ύ ρ α νο ύ ς ό Β α σ ι­λεύς τοϋ σύμπαντος, ό τά π ά ν τα πληρω ν, εα υ τό ν εκένω σ εν (Φιλ. 2, 7) α π ό ά φ α τη σ υγκ α τά β α σ η ,

ώ στε νά κ α το ικήσ ει εντό ς της, νά α ν α κ ρ α θ ε ί σέ ένω ση μέ τήν ανθρώ πινη φύση α σ υ γχύ τω ς καί νά ενδυθεί τήν ανθρώ πινη σάρκα βαμμ ένη μέ τό π α ρ θ εν ικ ό α ίμ α της, σάν βασ ιλική π ο ρ φ ύ ρ α .

Κ λίνοντα ς τό τε τό βλέμ μ α τη ς τ α π ε ιν ά στήν γη, α π ο δ εχ ο - μένη τό θείο σ χέδ ιο μέ ολο τη ς τό θέλημα, η Π αρθένος α π ο κ ρ ί- θηκε: Ί δ ο ύ η δούλη Κ υρίου , γ έ - νο ιτό μοι κ α τά τό ρη μ α σου!

Μέ τ ά λ ό γ ια α ύ τ ά α π ο δ έ χ ­θηκε - κ α ί μ α ζ ί τη ς ολη η α νθ ρώ π ινη φ ύση- τήν έλευση σέ α ύτή ν τη ς θ ε ία ς δ υ νά μ εω ς π ο ύ τη ς μ ετέδ ιδ ε ό λ ό γο ς τοϋ Ά γγέλο υ 9. Ά κρ ιβω ς εκείνη τήν στιγμή συντελέστηκε η σύλληψη το ϋ Σ ω τηρος. Ο Υιός το ϋ Θ εοϋ γ ίν ε τ α ι Υ ιός α ν θ ρ ώ π ο υ : ένα Π ρό σ ω π ο σέ δ ύ ο φ ύ σ ε ις . Ο Θεός ενδύετα ι τήν ανθρω πότητα κα ί η Π αρθένος γ ίν ετα ι αληθινά Θεοτόκος, έτσι ώστε χάριν αύτης τη ς α ντα λ λ α γη ς φ υσ ικω ν ιδ ιο ­τήτων, οι ά νθρω ποι, λυτρω μένοι

8. Τρίτο Στιχηρό Έσπερινοϋ τοϋ Εύαγγελισμοϋ καί Ίωάννου Χρυσοστό­μου. Ομιλία εις τήν Γέννησιν, PG 36, 385.Γιά ολα αύτά βλέπε τήν μνήμη της Συνάξεως της Θεοτόκου (26 Δεκ.).

9. Σύμφωνα μέ όρισμένους Πατέρες, η σύλληψη τοϋ Κυρίου έγινε μέ τήν μεσολάβηση της φωνης τοϋ αρχαγγέλου Γ αβριήλ: «τοϋ Γ αβριήλ τήν φωνήν αντί σπορας εισεδέξατο» (Άνδρέας Κρήτης, Ομ. εις τόν Εύαγγελισμόν. PG 97, 820). Κ ατ’ άλλους ομως, ό Γαβριήλ έστάλη γιά νά αναγγείλει στήν Παρθένο τό θαϋμα της εισόδου τοϋ αιωνίου Λόγου στόν χρόνο, πού συντελέσθηκε κατά άφατο τρόπο «πρίν» τήν έλευσή του (Άγ. Ίωάννης Χρυσόστομος, Ομ. εις τόν Εύαγγελισμόν, PG 62, 756).

— 45 ·■ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -------·

ά π ό τήν φ θο ρ ά δ ύ ν α ν τα ι νά γ ί ­νουν υ ιο ί Θ εοϋ κ α τά χάρ ιν.

Ή εκπλήρω σ η το ϋ μ υ σ τη ρ ί­ου α ύ το ϋ τή ς Έ να νθ ρ ω π ή σ εω ς, ά γ ν ώ σ τ ο υ ά κ ό μ η κ α ί σ τ ο ύ ς ά γγέλους, δέν ύπή ρξε επομ ένω ς μόνον ερ γο το ϋ Π ατρός, εν τη σ υ γ κ α τα β ά σ ε ι του , το ϋ Υιοϋ π ο ύ κα τή λθε εκ τώ ν ούρανώ ν, κ α ί το ϋ Π νεύμ α το ς π ο ύ επ ι- σ κ ία σ ε τήν Π αρθένο, ά λλά ο Κ ύριος προσδοκοϋσε αύτήν, πού τήν ε ίχε δ ια λ έξ ε ι ά π ό όλες τ ίς γυνα ίκες, νά π ά ρ ε ι ενεργό μέρος μέ τήν ελεύθερη κ α ί εκ ο ύ σ ια σ υ γκ α τά θ εσ ή της, ώ στε ή Σ ω ­τη ρ ία το ϋ ά νθ ρω π ίνο υ γ ένο υ ς νά ά π ο τελ έσ ε ι ε'ργο ά π ό κοινοϋ το ϋ θείου θ ελήμ α τος κ α ί τή ς άνθρω πίνης π ίσ τεω ς. Ε π ο μ έν ω ς δ ιά μέσου μ ια ς ελεύθερη ς συ- ν έρ γ ια ς τή ς ά νθ ρ ω π ό τη το ς μέ τήν θε ία βουλή εκπλη ρώ θη κε τό Μ έγα Μ υστήριο π ο ύ π ρ ο ­ετο ιμ α ζό τα ν π ρ ό π ά ν τω ν τώ ν α ιώ νω ν. « Έ κ ε ΐν ο ς ενηνθρώ πησε ινα ή μ ε ΐς θεο π ο ιη θ ώ μ εν» , κα ί ή Π αρθένος, ή Ν ύμφη ή άνύμ - φ ευτη , ά π ο β α ίν ε ι γ ιά τήν ά να - κα ιν ισ μ ένη φ ύση μ α ς π η γή κα ί α ιτ ία π α ν τό ς ά γα θ ο ϋ .

Π ρο α να γγελ θ ε ΐσ α ά π ό τ ίς

π ρ ο τ υ π ώ σ ε ις τώ ν π ρ ο φ η τώ ν ό π ω ς ή ά φ λ εκ το ς β ά το ς (Γέ. 3.14), τό ορος εξ ου ετμήθη λ ίθος (Δν. 22, 34), ή πύλη ή κεκκλε ισ μ ένη ά π ό τήν ο π ο ία θά δ ιέλθει μόνον ο Θ εός (Έ ζ. 44, 2), ή Θ εοτόκος ε ίνα ι ή ζώ σα Κ λ ΐμ α ξ (Γεν. 28, 10-17) δ ιά τή ς ο π ο ία ς κατήλθε ο Θ εός κα ί ε π ι ­τ ρ έ π ε ι σ το ύ ς ά ν θ ρ ώ π ο υ ς νά άνέλθουν στόν ούρανό. Α νο ίγε­τ α ι σ το ύς ά νθ ρ ώ π ο υ ς ενα ς νέος τρ ό π ο ς ύ π ά ρ ξεω ς : ή π α ρ θ εν ία , χ ά ρ ις στήν ο π ο ία τό σ ώ μ α τοϋ άνθ ρώ π ο υ κ α τά τό π α ρ ά δ ε ιγ μ ά τη ς κ α λε ίτα ι νά γ ίνε ι να ό ς Θεοϋ (Α ' Κ ορ. 3, 16· 6, 19).

Ή κτίση ολόκληρη, π ού ύ π ε- τά γ η ά λλοτε στήν φ θο ρ ά ά π ό τήν ά μ α ρ τ ία το ϋ ά ν θ ρ ώ π ο υ , π ρ ο σ δ ο κ ο ϋ σ ε κ α ί εκ ε ίν η τό « Ν α ί!» τής Π αρθένου π ο ύ άνήγ- γελλε τήν ά π α ρχή τής λύτρωσης. Γ ι’ α ύ τό σ ή μ ερα τ ά ο ύ ρ ά ν ια κ α ί τ ά ε π ίγ ε ια ενω μ ένα σχη­μ α τίζο υν εο ρ τα σ τικ ή χ ο ρ ω δ ία μέ το ύ ς υ ιο ύ ς το ϋ Ά δάμ , γ ιά νά δοξά σ ουν τόν Θεό τ ιμ ώ ν τα ς τήν σύλληψή Του δ ιά τή ς ά νύμ - φ ευ τη ς μ ητρός Του.

(Ν έος Σ υ ν α ξ α ρ ισ τή ς )

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -# 46

Ο ΔΡΟΜΟΣ Τ Η Σ Μ 6ΤΑ Ν Ο ΙΑ Σ

Άρχιμ. Νεκταρίου Άντωνοπούλου

« θ ί ς ε α υ τ ό ν δ έ

έ λ θ ώ ν ε ίπ ε · π ό σ ο ι μ ί ­

σ θ ι ο ι τ ο υ π α τ ρ ό ς μ ο υ

π ε ρ ι σ σ ε υ ο υ σ ιν ά ρ τ ω ν ,

έ γ ώ δ έ λ ι μ ω ά ,π ό λ λ υ -

μ α ι ! Α ν α σ τ ά ς π ο ρ ε ύ

σ ο μ α ι π ρ ό ς τ ό ν

π α τ έ ρ α μ ο υ κ α ί έ ρ ώ

α ύ τ ψ ' π ά τ ε ρ α μ α ρ τ ο ν

ε ί ς τ ό ν ο υ ρ α ν ό ν κ α ί

έ ν ώ π ι ό ν σ ο υ · ο υ κ έ τ ι

ε ί μ ί ά ξ ι ο ς κ λ η θ α ν α ι

υ Ι ό ς σ ο υ · π ο ίη σ ό ν μ ε

ώ ς ε ν α τ ώ ν μ ι σ θ ί ω ν

σ ο υ . Κ α ί ά , ν α σ τ ά ς

η .λ θ ε π ρ ό ς τ ό ν π α ­

τ έ ρ α α υ τ ο υ ».

α) Τί είναι μετάνοια καί τί δέν είναι

Ή μετάνοια εχει ονομαστεί άπό τούς Π ατέρες της Εκκλησίας « δεύ τερο β ά π τ ισ μ α » η «άνανέ- ωση τοϋ βα π τίσ μ α το ς» . Μ έ τό πρώ το βάπτισμ α , άρχίζουμε μιά π ο ρ ε ία π ρ ό ς τή βα σ ιλε ία τοϋ Θεοϋ. Ή άγάπη τοϋ Θ εοϋ - Π α ­τέρα μας, γνωρίζοντας τήν άνθρώ- π ινη άδυναμ ία μ ας καί τό ένδε- χόμενο της πτώ σης μας, μας εδω-

σε τό δεύτερο βάπτισμ α , τήν με­τάνοια, μέ τήν όποία ό άνθρω πος μ πορεί νά ξανασηκω θεί άπό τήν πτώση του, νά γ ιατρέψ ει τ ίς π λ η ­γές του καί νά συνεχίσει τήν δύ ­σκολη πορεία του. Δυστυχώς πολύ λίγοι γνωρίζουμε τί σημαίνει με­τάνοια καί ποιό είναι τό βαθύτερο νόημά της. Οι περ ισσότεροι οχι μόνον δέν γνωρίζουμε τί είναι με­τάνοια , άλλά οΰτε καί γιά ποιό π ρ α γμ α π ρ έ π ε ι νά μετανοήσου­με.

— 47 φ- O Π Ο Ι Μ Η Ν

Ή μετάνοια δέν είναι, όπω ς νομίζουμε, μιά νομική διαδικασία, π ο ύ απαλλάσ σ ει τόν άνθρω πο ά πό κάπο ια α ισθήματα ένοχης. Ο ΰτε είναι μιά τυπική έξομολό- γηση, π ού κάνει κανείς π ρ ίν τίς μεγάλες γιορτές η κάτω άπό σκλη­ρ ές ψ υχολογικές συνθήκες. Ή στάση καί η π ο ρ ε ία τοϋ άσώτου δείχνει κάτι άλλο.

Ό π ω ς τό λέει η λέξη, μ ετά ­νοια (μετα-νοώ) σημαίνει τήν ολο­κληρωτική άλλαγή ζωης, τήν άρνη­ση, μέ όλη μ ας τήν καρδιά , της άμαρτίας, τήν άλλαγή νοοτροπίας. Δηλαδή, νά νοιώσουμε μέ όλη μ ας τήν ύπαρξη , ότι ο δρόμος πού άκολουθοϋμε δέν π ά ε ι π ο υ ­θενά, καί νά θελήσουμε νά έπι- στρέψουμε. Ν ά α ίσθανθοϋμε ότι ζοϋμε σ εναν άχυρώνα, εξω άπό τό σπ ίτι τοϋ π α τέ ρ α μας, καί νά ποϋμ ε: «Π οϋ πα μ ε; τρελλαθή- καμε; Έ δώ ο π α τέ ρ α ς μ ας εχει π α λά τι, όπου όλοι εύφραίνοντα ι, κα ί μ ε ΐς κ α θ ό μ α σ τε σ τόν βοϋρκο ;» Κι επ ε ιτα νά άποφ α- σίσουμε νά γυρίσουμε, νά ξαναμ- ποϋμε στό πατρικό σπίτι, νά συμ- φ ιλιω θοϋμε μέ τόν Θεό- Π α τέρα καί τούς άδελφ ούς μας.

Γ ιά νάναι άληθινή η μετάνοια, θά π ρ έπ ε ι νάνα ι έμπρακτη . Λ έει ο Ά γ ιο ς Κ ο σ μ α ς ο Α ίτω λ ό ς: « Ό λ ο ι οι πνευματικο ί, οι Π α ­τρ ιάρχες, οι Α ρχιερείς κι όλος ο κόσμος νά σέ συγχωρήσουν, είσαι

άσυγχώρητος, έάν δέν μετανοή­σεις έμ π ρ α κτα » . Έ ά ν δηλαδή, δέν θελήσουμε νά άπομακρυν- θοϋμε ά πό τήν άμ α ρτία καί νά άλλάξουμε ζωή, τότε η μετάνοιά μας δέν είναι άληθινή. Δέν είναι κάν μετάνοια.

Π ολλοί προσ έρχοντα ι στήν έξομολόγηση μέ ένθουσ ιασ μό , κάτω ά πό τό βάρος ψυχολογικών η άλλων προβλημάτω ν. Έ ξομο- λογοϋνται μέ δάκρυα καί ύπο- σχέσεις, ότι ά πό τώ ρα καί στό έξης δέν θά ξαναγυρίσουν στήν ά μ α ρ τ ία , ότι ά π ο φ ά σ ισ α ν νά άλλάξουν ζωή κ.λπ. Κ άτι τέτοιο μ πορεΐ νά μήν εχει σχέση μέ τή μετάνοια καί π ρ έπ ε ι νά μας βάλει σέ ύποψ ίες. Γ ιατί η μετάνοια δέν είναι πυροτέχνημ α . Χ ρειάζετα ι χρόνο, κόπο, άσκηση, άγώνα κάτω ά π ό τήν χάρη τοϋ Θ εοϋ. Κ αί πραγμ ατώ νετα ι μέ ύπομονή καί μυστικά στήν ψυχή τοϋ άνθρώπου. « Ώ ς άν άνθρω πος βάλη τόν σπό­ρον έπ ί της γης καί καθεύδη καί έγείρηται νύκτα καί ημέρα καί ο σ πόρος βλαστάνει καί μηκύνηταιc ·> ~ ς*> ι / η /ως ούκ οιδεν αύτός· αύτομάτη γάρ η γη κα ρποφ ορεί» . Δηλαδή, «σ ά ν τόν άνθρω πο πού σπέρνει τόν σπόρο στή γη· κοιμαται τή νύχτα καί ξυπνάει τήν ημέρα, κι ο σπόρος βλασταίνει κι αύξάνει μέ τρόπο π ού ο Ιδιος δέν ξέρει. Ή γη καρποφ ορεί άπό μόνη τη ς» (Μ άρκ., Δ, 26-28).

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν 48

Τέλος, ή μετάνοια είναι εργο τη ς θε ία ς χάρης. Ό ά νθρω πος ζώντας στό σκοτάδι της αμαρτίας καί αγνοώντας τήν ωραιότητα της θ είας ζωης, δέν μ πορε ΐ νά κα τα ­λάβει τή δ ια φ ο ρ ά μεταξύ της ανθρώ πινης ζωης καί της θεα ν­θρώ πινης ζωης. Μ όνον όταν η θεία χάρη ρίξει στήν καρδιά του τόν σπόρο της θείας αγάπης μπο- ρεΐ νά δεΐ τήν πνευματική του έρήμωση. Τό φως τοϋ ήλιου, όταν ε’ισέρχεται μέσα στό σκοτεινό δω­μάτιο, α π οκ α λύπ τει τά π ά ντα . Έ τσ ι, όταν ή χάρη τοϋ Θ εοϋ φω­τίσει τίς ψυχές μας, τότε βλέπουμε τήν έσωτερική έρήμωση, τά πάθη, τ ίς αμ α ρτίες μας. 1 1 αυτό καί οι άγιοί μας, τόσο εντονα ζητοϋσαν α πό τόν Θεό: «Δώ ρησαί μοι με­τάνο ιαν ολόκληρον». Γ ιατί αυτή ή αληθινή μετάνοια είναι ο ασφα­λής δρόμος πού οδηγεί στήν βα ­σιλεία τοϋ Θεοϋ.

β) Τί είναι εξομολόγηση καί τί δέν είναι

’Ά ν ή μετάνοια είναι τό πρώτο μέρος τοϋ μυστηρίου, τό δεύτερο είναι ή έξομολόγηση. Δηλαδή, ή ένώ πιον τοϋ πνευματικοϋ ομολο­γία των αμαρτιώ ν μας. Ό π ω ς γιά τήν μετάνοια , ετσι καί γιά τήν έξομολόγηση, ύ π ά ρ χ ε ι μεγάλη αγνοια καί παρεξήγηση. Ό π ν ευ ­ματικός τ ίς π ερ ισ σ ότερες φ ορές νοιώθει οτι αυτό π ο ύ έπ ιτελ ε ΐ

είναι μιά πα ρω δία μυστηρίου.Π ολλοί, π .χ. νομίζουμε οτι ή

έξομολόγηση είναι μιά φιλική συ­ζήτηση, ή μιά τυπική έξαγόρευση κάποιω ν αμαρτιών. Α υτό ομως π ο ιά σχέση εχει μέ τό μυστήριο της μετανοίας; Ά ν έξετάσουμε καί τά κ ίνητρα πού οδηγοϋν π ο λ ­λούς από μας στήν έξομολόγηση καί π ά λ ι θά α π ογοη τευτοϋμ ε. Ά λλοι πηγα ίνουμε γιά νά βροϋμε κ ά π ο ια ανα κούφ ισ η ή γ ιά νά απαλλαγοϋμε από τίς ένοχές μας. Ά λλοι από τό φόβο της «τιμ ω ­ρ ία ς» από τόν Θεό. Ά λλοι από καθηκον ή από εθιμο, οπω ς κά­νουμε οι περ ισσότερο ι π ρ ίν τ ίς μ εγάλες γιορτές γιά νά κοινωνή- σουμε, συνδέοντας τήν έξομολό- γηση μέ τήν θεία κοινωνία. Ό λ ’ α υτά ομως, έλάχιστη ή καθόλου σχέση εχουν μέ τήν έξομολόγηση καί τήν μετάνοια.

Ά ς τό ποϋμ ε μέ α π λ ά λόγια: Ε ξομολόγηση είναι τό αδειασμα τοϋ δηλητηρίου. Ό τ α ν κανείς π ιε ΐ δη λητή ρ ιο , δ έν ύ π ά ρ χ ε ι αλλη λύση. Τό Ιδιο καί ή έξομολόγηση. Έ κ εΐ βγάζουμε τό δηλητήριο της αμαρτίας. Δ ιαφ ορετικά θά οδη- γηθοϋμε στόν θάνατο.

Καί γιά νά χρησιμοποιήσουμε μιάν αλλη εικόνα: Ό π ω ς στόν γ ιατρό δείχνουμε τ ίς πλη γές μας, α να φ έρ ο υ μ ε το ύ ς π ό νο υ ς , τ ίς ένοχλήσεις, τ ίς αρρώ στιες μας δίχως νά κρύψουμε τ ίπ οτα , ετσι

49 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

καί στήν έξομολόγηση. Ξεγυμνώ­νουμε τήν ψυχή μας, άποκαλύ- πτουμ ε τ ίς πλη γές μας καί τά τρ α ύ μ α τά μας, ομολογοϋμε τήν άρρώστειά μας καί τόν προσωπικό μας πόνο. ’Ά ν αύτό δέν γίνει θά μείνουμε άθεράπευτοι. Οι πληγές μας θά μεγαλώσουν, η μόλυνση καί η σήψη θά προχω ρήσουν, η άρρώ στια θά συνεχίζει νά ύπο- νομεύει τήν ύπαρξή μας καί άργά η γρήγορα θά μας οδηγήσει στόν θάνατο.

Ά π ’ όλα αύτά , κα ταλαβα ί­νουμε ότι ο Θ εός δέν εχει άνάγκη τήν δική μας έξομολόγηση. Έ μεΐς τήν εχουμε άνάγκη. Ό τ α ν , δηλα­δή, έξομολογούμαστε, δέν κάνου­με... χάρη τοϋ Θεοϋ, όπω ς πολλοί νομίζουν. Ά λλο βέβαια άν ο Θ εός σάν π α τέ ρ α ς περ ιμένει π ά ν τα μέ πολλή άγάπη τήν δική μ ας έπι- στροφή.

Στό σημείο αύτό, είναι άνάγκη νά ύπογραμμίσουμε τό έξης: Άν σέ άλλες χρ ιστιανικές ομολογίες, η έξομολόγηση είναι μιά άπρό- σωπη νομικίστικη έξαγόρευση , πίσω ά πό κάποιο π α ρ α β ά ν , στήν ’Ο ρθόδοξη έκκλησία μας, η έξο- μολόγηση σ υνδέετα ι άμεσα μέ τήν πνευματική πα τρ ό τη τα , τήν πνευματική καθοδήγηση και τήν προσω πική σχέση. Π ολλοί, π .χ. έξομ ολογοϋντα ι π ερ ισ τα σ ια κ ά , όπου βροϋν πνευματικό καί κάθε φ ορά σέ διαφ ορετικό ιερέα. Συμ­

βαίνει όμως κι έδω ό,τι καί μέ τ ίς σω ματικές άρρώ στιες. Ά ν κάθε φ ορά άλλάζουμε γιατρό, τότε η θ ερ α π ε ία δέν μ πορε ΐ νάνα ι π λ ή ­ρης. Ό μόνιμος πνευμ α τικός μας είναι αύτός πού γνωρίζει τό «Ιστο­ρ ικό» μας, τήν π ο ρ ε ία μας, τ ίς προηγούμ ενες πτώ σεις μας καί μ πορεΐ νά μας βοηθήσει άποτε- λεσματικά.

Ά λλοι π ά λ ι τοχουν « δ ίπ ο ρ ­το». Έ χο υ ν τόν πνευματικό τους, άλλά όταν συμβεΐ κάτι βαρύτερο, έπειδή ντρέποντα ι, άποφ εύγουν νά τοϋ τό έξομολογηθοϋν καί π η ­γαίνουν σέ κάποιον άλλον. Μ ιά τέτο ια όμως ένέργεια είναι π α ι­δαριώ δης καί έμ πα ιγμ ός τοϋ μυ­στηρίου. Δ είχνει π όσ ο μακρ ιά βρισκόμαστε ά π ό τήν άληθινή μετάνοια.

Είναι λο ιπόν ά πα ρα ίτη το νά έπιδιώξουμε νά άποκτήσουμε εναν πνευματικό πατέρα , μέ τόν οποΐον θά δημιουργήσουμε μιά π νευ μ α ­τική σχέση. Έ τ σ ι καί η π ο ρ εία μ ας θά είναι άσφαλέστερη. Β ε­βαίως ύπάρχουν περ ιπτώ σεις πού έπ ιβάλλετα ι νά άλλάξουμε π ν ευ ­ματικό. Α ύτό όμως θά π ρ έπ ε ι νά γίνει μέ πολλή προσοχή, διάκριση καί κυρίως μ ετά ά πό προσεκτική έξέταση των βαθυτέρω ν κινήτρων μας. Ν ά ψ άξουμε, δηλαδή, μέσα μας νά έντοπίσουμε τά βαθύτερα αίτια καί νά βροϋμε γιατί θέλουμε νά άλλάξουμε πνευματικό.

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν 50

a r w N a c κ α ι ν ι κ η

Άρχιμ. Καλλίστρατος Ν. Λυράκης τ. Ιεροκήρυκας

Ίεράς Αρχιεπισκοπής Άθηνών.

«Άγωνίζεσθε...»

Ή απαλλαγή από τήν αμαρ­τία, ή διόρθωση του βίου, ή πνευ­ματική πρόοδος, ή εσωτερική ελευθερία, είναι τά διαρκή αιτή­ματα τής ανθρώπινης ψυχής. Ή εκπλήρωσή τους δέν είναι ουτο­πία. Ιδού μία ρεαλιστική οδός πραγματοποίησής τους: Ό αγώ ­νας.

Τίποτε στόν κόσμο αυτόν δέν γίνεται χωρίς αγώνα, χωρίς μόχ­θο, χωρίς ιδρώτα. Καί τό μι-

/ 5/ / V —·κρότερο εργο χρειάζεται συνεχή προσπάθεια, αδιάκοπη μέριμνα. Γ ιά νά ευδοκιμήσει ο κάθε άνθρω­πος στήν επιστήμη του ή στήν τέχνη του, γιά νά πάρει καρπούς από τό κτήμα του, γιά νά κερδίσει από τήν εργασία του, θά πρέπει

/ / 9 F* <> / /πάντοτε νά εξουδετερώνει τήν αδράνεια καί τήν αμέλεια. Δ ια ­φορετικά, θά είναι καταδικασμέ­

νος σέ μαρασμό καί αποτυχία.Έ ξάλλου είναι κοινή πείρα

όλων τών ανθρώπων τής γής οτι «τά αγαθά κόποις κτώνται». Τ ά καλά αποκτώνται μέ κόπους καί μόχθους, μέ τόν συνεχή αγώ ­να. Έ άν γιά τό σώμα καί τά περί αυτοΰ τόση προσπάθεια κα­ταβάλλουμε καί πίεση αισθα­νόμαστε, πολύ περισσότερο γιά

/ Λ / / 9 F* /τό μεγαλύτερο καί εξοχώτατο εργο τής απαλλαγής από τόν κακό εαυτό μας.

η ? ? / / 9 / 9 /αυτό στήν εποχή ακόμη τής Παλαιάς Διαθήκης ο Θεός παραγγέλλει: «αγώνισαι» (Σοφ. Σειρ. Δ ' 2 8 ) . «Άγωνίζου», επα­ναλαμβάνεται καί στή νέα εποχή τής χάριτος (Α' Τ ιμ. στ' 1 2 ). Ό ίδιος ο Κύριος Ίησοΰς δίδει εντολή: «Άγωνίζεσθε» (Λουκ. ΙΓ' 2 4 ) . Καί ο απ. Παΰλος: «Άγωνίζεσθε τόν καλόν αγώνα τής πίστεως» (Α' Τιμ. Σ Τ ' 1 2 ).

— 51 ·■ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

Μ

ΐ'Ό'Α·-

·.·»*· Ή

Μ * ] rR 'ΛJA \

1 ρ

ΛΜ I■1·. ·. / Γ i \ ί 1 /

' Λώΐ'U V '-m m jr * fv.

-> " :* - iS; jTf-‘ΐ - ? S9 ■ ' W t

··-. i m , ΊΒ-

i i

' -■■BHMPttW

i -U u * ' $1 . ■' »i■■Jt-'̂ -ri.ii v.Ukr

? ’ -?a V ··,ι· —, ;.?. n r λ - iI| ‘. .il. Λ _ ' -L rt 1 I " i -■"?· lS^K^jjgS |:-;V;

·: ";"·.'r ■ - ψ " '.. -” i.s,Fs*i ■ ■- · *τ·—'1 *

«Άγωνίζεσθε αχρι τέλους» (Άποκ. Β' 2 6 ) καί «Εως θανάτου» (Σοφ. Σειρ. Δ ' 2 8 ) . Διότι «ο πιστός αχρι θανάτου» λαμβάνει παρά Κυρίου «τόν στέφανον τής ζωής» (Άποκ. Β' 1 0 ).

Ό δέ Μ έγας Βασίλειος μάς πληροφορεί: «Άγωνος ουν χρεία μεγάλου καί τού­του νομίμου» (P .G . 31, 1 5 4 0 ). Υ πά ρχει μεγάλη ανάγκη γιά αγώνα, λοιπόν, καί αυτός νά είναι νόμι­μος.

Διότι, συμπληρώνει ο ιερός Χρυσόστομος: «Ευ- όλισθος ήμων ή γνώμη, ευπερίστατος ή προαίρεσις· διά τοΰτο εαυτούς παντα- χόθεν ασφαλίσθαι καί τει- χίζεσθαι χρή». Είναι ή σκέ­ψη μας ολισθηρή, εύκολα ανατρεπομένη ή θέληση·

? ? / / > / / yγι αυτό τό λόγο χρειάζεται νά ασφαλιζόμαστε καί νά περιφρουρούμαστε. Ό δέ Μ. Αθανάσιος υπογραμ­μίζει: «Οί γάρ ανθρωποι, ως ανεμος, ουτω μεταβαλ- λόμεθα»1. Διότι οί ανθρω­ποι, όπως ο αέρας, ετσι μεταβαλλόμαστε.

1. Β .Ε.Π .Ε.Σ. 33, 63.

Πρότυπο αγωνιστή

Ό απ. Παύλος δέν ήταν μόνο τής πίστης μεγάλος αγωνιστής. Η τ α ν καί τής αρετής καί τής αγιότητας παλαιστής ασύγκριτος.

αυτό καί αποτελει διαχρονικό/ Λ / /καί θαυμάσιο πρότυπο καί εςαί-

ρετο παράδειγμα στόν αγώνα τής πνευματικής τελείωσης. Δέν ήταν απλά πρόθυμος καί πάντοτε 'έτοιμος νά υποβάλλεται σέ κάθε περιορισμό καί σέ κάθε θυσία, γιά νά μή σκανδαλίσει κανένα πιστό, πού ειχε ασθενή συνείδηση, αλλά διαρκως προσπαθούσε καί υ π έβ α λλ ε τόν εαυτό του σέ αυστηρούς περιορισμούς προκει- μένου νά ευαρεστήσει στόν Κύριο.Π ? 5 / / > ~ / /αυτό καί καλουσε τούς πιστούς τής εποχής του, αλλά καί τόν

/Λ 5 ~ / / ?κάθε εποχής πιστό, νά αγω νίζε­ται εντατικά καί μέ συνέπεια, γιά νά επιτύχει τόν αυτοκαθα-

/ ΓΤΛ / Λ / <> /ρισμό του. 1 ά λόγια του διεγεί­ρουν ενθουσιασμό καί απόφαση γιά αγώνα:

«Ουκ οιδατε», γράφει πρός τούς χριστιανούς τής Κορίνθου, «οτι οί εν σταδίω τρέχοντες πάν- τες μέν τρέχουσιν, εις δέ λαμβάνει τό βραβεΐον; Ουτω τρέχετε, ινα καταλάβητε. Πας δέ ο αγωνιζό- μενος πάντα εγκρατεύεται,

εκείνοι μέν ινα φθαρτόν στέφανον λάβωσιν, ήμεΐς δέ άφθαρτον» (Α' Κορ. θ' 2 4 -2 5 ) . Αδελφοί μου, πρέπει νά τό αντιληφθεΐτε. Ή ζωή μας ειναι ζωή αγώνα, οχι ραθυμίας καί ξενοιασιας. Πρόκειται νά κατακτήσομε τόν ουρανό, νά στεφανωθούμε από

/ A / Τ’ ? 9 / / /τόν Θεό. 1 ι αυτό πρέπει νά αγωνιζόμαστε. Δέν ειδατε τί κά­νουν οί αγωνιστές στούς δημό­σιους αγωνες; Προπονουνται συ­νέχεια. Υ ποβάλλονται σέ στε­ρήσεις. Κοπιάζουν. Τρέχουν. Καί στό τέλος ένας λαμβάνει τό βρα- βεΐο, ένας στεφανώνεται. Έδω, στά πνευματικά αγω νίσματα υπάρχουν στεφάνια πολλά, βρα-

εια γιά ολους, οσους αγω νί­ζονται. Κανείς δέν θά στερηθεί τό βραβείο, εάν ακολουθεί τούς κανόνες του αγώνα. Ό μ ω ς, νά έχετε κατά νου οτι οπως, οσοι προπονουνται στούς αγωνες, περ-

~ y / ? f c/ fνουν ζωή εγκρατείας, ωστε τίποτε/ / / / Λ * ' * ?*νά μή κάνουν πού θά τούς εςαντ-

λήσει ή θά τούς κάνει δυσκίνη­τους, έτσι καί σεΐς πρέπει νά εγκρατεύεσθε, διότι εκείνοι μέν• t r y > ν >αγωνίζονται γιά ένα στεφάνι, πού γρήγορα μαραίνεται καί φθείρεται, σεΐς ομως γιά στεφάνι, πού ειναι καί θά μείνει άφθαρ­το.

— 53 ·■ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

Η Ν Η Σ Τ Ε Ι Α Ω Σ Κ Α Ν Ο Ν Α Σ Ζ Ω Η Σ

Είδα τό φαγητόν τριών Αγίων(Πώς άπελευθερώνεσαι άπό τόν κόσμον)

Θά φανή παράξενος ο τίτλος, πού βάλαμε σέ τοϋτο τό μικρό κείμενον, όσον καί

ή άλήθεια, πού εκφράζει. Στό βάθος είναι σάν φ ω ­τεινό σχόλιον στό γ ε ­γονός ότι ο άνθρωπος ε ίνα ι τε λ ικ ά α ύ τό πού τρώ γει καί π ίνε ι καί οχι μόνον στό σώμα του άλλά καί στήν ψυχή του, όπω ς νομίζουν μερικοί. Άλήθεια όμως είναι καί τό άντίθετο, άφοϋ τόν ώφελεΐ καί ότι δέν τρώ γει καί π ίνει. ’Άς θυ- μηθοϋμε ότι ή πρώ τη καί π ιό π ε ­ριεκτική εντολή, πού ε'δωσε ο Τριαδικός Θεός μας ε'λεγε «ού φ άγεσθε» . Ά ς δοϋμε ολόκληρη τήν φράση τής εντολής τοϋ Θεοϋ:

— «Κ αί ενετείλατο Κύριος ο Θεός τω Ά δάμ λέγων· άπό παντός ξύλου τοϋ εν τω παραδείσω βρώ- σει φαγη, ά πό δέ τοϋ ξύλου τοϋ γινώσκειν καλόν καί πονηρόν, ού φάγεσθε ά π ’ αύτοϋ· ή δ ’ άν ήμέρα φάγητε ά π ’ αύτοϋ, θανάτω άπο- θανεΐσθε» (Γεν. Β' 16-17).

(Καί σέ μετάφραση: Έ δ ω σ ε

εντολήν Κύριος ο Θεός στόν Άδάμ λέγοντας: άπό όλα τά καρποφόρα δένδρα τοϋ Παραδείσου, σας δίδω τό δικαίω μα νά τρώ τε. Άπό τό

δένδρον όμω ς τής γνώ σεω ς τοϋ καλοϋ καί τοϋ πονηροϋ, δέν πρέπει ποτέ νά φατε

ά πό αύτό. Διότι κατά τήν ήμέρα, πού θά φ ατε ά πό τόν καρπόν αύτοϋ τοϋ δέντρου, θά χάσετε τό δ ικα ίω μα τής άθανασίας, θά πε- θάνετε σωματικώς, καί θά χω- ρισθήτε άπό μένα, πού σας ε'δωσα τήν ζωήν).

Άρα, ή πρώ τη καί μεγάλη εντολή τοϋ Θεοϋ είναι ή νηστεία, δηλαδή, νά μή γνωρίσουμε τήν πονηρία, πού μας χω ρίζει άπό τόν Θεόν καί μας θανατώνει πνευ­ματικά. Έ τ σ ι ή νηστεία, σέ όλες τίς μορφές της, είναι πρω τίστω ς ή πειθαρχία στό θέλημα τοϋ Θεοϋ, πού μας ενώνει μαζί του γ ιά νά μας προστατεύη καί νά μας στη- ρίζη. Γ ι’ αύτό καί ή παρακοή τών Π ρωτοπλάστων ήταν ή α ιτία νά χάσουμε τόν Π αράδεισον καί

Τ ο υ σ υ ν ε ρ γ ά τ ο υ μ α ς Π . Μ . Σ ω τ ή ρ χ ο υ

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν 54

τήν αθανασία καί μαζί της χάσαμε καί τήν αγάπη . Ευτυχώ ς ο Πο­λυέλεος Χριστός μέ τήν Σταυρική του θυσία μας ξανάδωσε τήν αθα­νασία καί τήν δυνατότητα νά φθάσουμε στήν αληθινή αγάπη, μέ τήν μ ετά­νοια καί τήν ύπακοή μας στό θειον θέ­λημα. Καί σ ’ α υτήν τήν π ο ρ ε ία μας β ο η θ α ο υ σ ια σ τ ικ ά ή νη σ τε ία τών τροφών, δ ιό τ ι ύ π ο - τά σ σ ε ι τήν θέλησή μας στό θέλημα του Θεοϋ.

Έ δώ π ρ έπ ε ι νά ποϋμε, οτι έκ τό ς α π ό τήν νη σ τε ία τώ ν τροφών, ύπάρχουν καί άλλες μορ­φές νηστείας, οπω ς ή νηστεία τών λόγων ή τής σιωπής, ή νηστεία τώ ν σκέψ εω ν, ή νη σ τε ία τώ ν πολλών καί περιττώ ν κινήσεων καί άλλες. Έ δώ θά μείνουμε στήν νηστείαν τών τροφών, πού έκφρά- ζει τήν πίστη καί τήν πειθαρχία στόν Θεόν. Σημασία έχει ή νηστεία μας νά είναι μιά προσφορά ύπα - κοής στό θειον θέλημα.

Αυτά ήρθαν στό μυαλό μου πρώ τα-πρώ τα , οταν σκέφθηκα νά γράψ ω λ ίγες γρα μ μ ές γ ιά τήν τροφή τριών Αγίων. Διότι ολοι οί 'Άγιοι ένήστευαν τό κατά δύναμιν

καί ή τροφοδοσία ψυχής καί σώ­ματος γινόταν στήν σωστή ανα­λογία τών αναγκών. Καί οπω ς προχωρώ νά καταγράφ ω αυτά πού είδα, ή σκέψη μου αγγίζει τήν εικόνα τοϋ Μυστικοϋ Δείπνου,

δπ ου ά π ο - κ α λ ύ π τετα ι τό μέγα μυ­στήριον τής Θυσιαστικής Άγάπης, τής Α δ ιά κ ο π η ς Π ροσφορας τοϋ Κυρίου, πού θυσιά­ζ ε τα ι σ υ ­νεχώ ς σέ κάθε «Λ ει­

τουργία γ ιά ολους μας καί ανοίγει δ ιά πλα τα τήν πύλη τής αίωνιότη- τος. ’Άς λένε οί ειδικοί καί οί δ ι­α ιτολόγοι τά δικά τους γ ιά θερ­μίδες καί τά παρόμοια. Ή νηστεία, πού είναι πρω ταρετή, γ ια τί μας προστατεύει α πό τόν κόσμον καί τά πάθη του, μας ένώνει μέ τόν Θεόν καί τήν κορυφαίαν αρετήν τής ύπακοής, οταν γ ίνετα ι γ ιά τόν Θεόν, κατά τούς ορισμούς τής θεοφώτιστης Έ κκλησίας μας καί οχι γ ιά τήν κομψότητα τοϋ σώματος καί τήν έπίδειξη στούς άλλους.

— Δέν έχω τίποτε άλλο γ ιά νά δείξω τήν αγά πη μου πρός τόν Θεόν, γ ι ’ αυτό νηστεύω γ ιά νά φτάσω στήν ύπακοή τήν άλη-

55 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

θινή, ε'λεγε κάποιος Άσκητής, καί πρόσθετε τά λόγια τοϋ Πνευμα- τικοϋ του Γέροντα, πού τό συμ­βούλευε· «Ό σον τρώ ς σέ αύτόν τόν κόσμον, τόσον τρώ ει καί ο κόσμος εσένα. Διάλεξε καί πραξε, κατά τήν π ίστη καί τήν άγάπη σου πρός τόν Θεόν. Ό σον τρώς, τόσον τρώ γεσαι» .

Ε ίδα λοιπόν, τό φαγητόν, πού ε'τρωγαν ξεχωριστά, τρείς 'Άγιοι Ιερομόναχοι. Ό πρώτος, στήν Μυ­τιλήνη, γύρω στά ογδόντα του, ε'φτιαχνε στό κατσαρόλι του, ενα φασκόμηλο καί δ ίπλα του είχε ενα παξιμ άδι. Ζάχαρη δέν είχε, άλλά μοϋ είπε:

— Ό σ α ε'χεις νά τά θεωρείς πολλά γ ιά τόν εαυτόν σου καί νά εύχαριστής γ ιά όλα τόν Θεόν, πού μας φροντίζει μέρα καί νύ­χτ α ·

Ό δεύτερος, ενας άντρας 35 π ερ ίπ ο υ χρονών, πού δούλευε άπό τό πρω ΐ ώς τό βράδυ π ρ ο ­σευχόμενος καί ύστερα ε'κανε καί άγρυπνία , τρεφόταν μέ μήλα καί ψωμί καθημερινά καί όταν τόν ρώτησα, εάν αύτό ήταν όλες τίς μέρες τό φαγητό του, είπε:

— Ξ έρετε τί Ομορφα πού είναι; Δέν τό άλλάζω μέ τίποτε. Γ ιατί ετσι θυμαμαι τόν Χριστό, πού νήστευε σαράντα ήμερόνυχτα καί πείνασε πολύ γ ιά μας καί τότε χα ίρομαι τά μήλα καί τό ψωμί, πού τρώγω.

Τά μήλα τά εβρισκε πάνω

στήν μηλιά, πού ήταν δ ίπλα στό κελλί του καί τό ψωμί του προ ­έρχονταν άπό τά πρόσφορα τοϋ ναοϋ, όπου διακονοϋσε. Κι όπω ς ελεγε μέ εύγνωμοσύνη, ή μηλιά του είχε μήλα όλον τόν χρόνον, γ ια τ ί ήταν δίφορη.

Ό τρίτος άγιος Ιερομόναχος, πού ε ίδα τήν τροφή του, ήταν ο όσιος Γέροντας Πορφύριος, πού ε'πασχε άπό οχτώ διαφορετικές άσθένειες (στομάχι, καρδιά, νεφρά, ρευματικά κλπ.) καί λίγο χρόνο πρίν κοιμηθή τόν συνάντησα μέ κάποιον φίλο μου καί μιλήσαμε τά πνευματικά γ ιά δυό-τρείς ώρες καί όταν τοϋ εφεραν τό φαγητό του σέ ενα ξύλινο δίσκο, ήταν ενα π ιά το ντοματόρρυζο καί ενα ποτήρι νερό. Τόν ρώτησα μήπως επ ρ επ ε νά εχει καλύτερη δίαιτα, κι εκείνος χαμογέλασε σάν μικρό π α ιδ ί καί άς ήταν σκεπασμένος μέ άληθινή σοφία καί μοϋ είπε:

— Έ χ ω τόν καλύτερον γ ια ­τρόν τοϋ κόσμου. Έ κείνος μέ θε­ραπεύει ά πό όλες μου τίς άσθέ- νειες. Σ τίς προσευχές μου όμως τόν παρακαλώ , όσες άρρώστιες επ ιτρέπ ει νά μέ βροϋν, νά είναι ώς τόν λαιμό μου, νά μή προχω ­ρήσουν π ιό πάνω καί βλάψουν τό μυαλό. Γιατί άν τρελλαθή τό μυαλό μπορεί τότε, καί μόνον τότε, νά άρνηθή τόν Θεόν καί νά πέση στήν άμαρτία . Αύτό π α θ α ί­νουν όσοι άπομακρύνονται άπό τόν Θεόν καί προσκυνοϋν τόν κό­

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν 56

σμον, «τήν κτίσιν ά πό τόν κτί- σαντα», δηλαδή τό χρήμα, τήν δόξα καί τήν ήδονή. Ό Θεός νά μας φυλάγη άπό τίς τρείς αύτές άσθένεις.

Ε ν θ υ μ ο ύ μ εν ο ς α ύ τέ ς τ ίς εμπειρίες, μαζί μέ πολλές άλλες παρόμοιες, όπως είδα άλλην άσκη- τική μορφή νά προσφέρη τό λίγο φαγητόν του σέ άλλον πεινασμέ- νον καί νά μένη ο ϊδ ιος νηστικός κλπ., βλέπω νά επαληθεύετα ι ο λόγος τοϋ κορυφαίου Άποστόλου Παύλου, πού μας διδάσκει ότι: «Ού γά ρ εστιν ή βασιλεία τοϋ Θεοϋ βρώσις καί πόσις, άλλά δ ι­καιοσύνη καί ειρήνη καί χαρά εν Π νεύματι Ά γίω » (Ρωμ. ιδ' 17).

(Καί σέ μετάφραση: Διότι ή βασιλεία τοϋ Θεοϋ, πού ίδρυσε ο Χ ριστός επ ί τής γής, δέν συνί- σ τατα ι στό νά τρώγη κανείς καί νά πίνη άσυγκράτητα. Βρίσκεται στήν δικαιοσύνη κατά Θεόν καί τήν ειρήνην καί τήν ομόνοια μέ τούς άνθρώ πους καί στήν χαράν, πού γεννα μέσα μας τό Άγιον Πνεϋμα).

Τέλος, ο ϊδ ιος ο Χ ριστός μας δίνει μιά περιεκτική άπάντηση στό πρόβλημα αύτό καί ενα ύπό- δειγμα σωστής διατροφής καί γ ιά τό σώ μα κα ί γ ιά τήν ψυχήν: «Έ μόν βρώμά εστιν ϊνα ποιώ τό θέλημα τοϋ πέμψ αντός με» (’Ιω. δ ' 34), πού άν κατανοήσουμε τό βαθύτερο νόημα τοϋ λόγου αύτοϋ, θά δοϋμε ότι κι εμείς π ρ έπ ε ι νά

φροντίζουμε πρω τίστω ς καί νά τηροϋμε τό θέλημα τοϋ Θεοϋ καί αύτό νά ε'χουμε ώς καθημερινή τροφή μας. Ό λ α τά άλλα χρειώδη καί άπαρα ίτη τα μας τά χαρίζει ή άδιάκοπη πρόνοιά του μέ πολλούς τρόπους.

Έ π ίσ ης ο Θ εάνθρωπος μας εδ ίδαξε καί μέ ε'ργα τήν μεγάλη σημασία καί δύναμη τής νηστείας, άρχίζοντας τό σωτήριον εργον του μέ αύστηρή νηστεία σαράντα ήμερών στήν ερημο καί μέ τόν τρόπο αύτόν μας εδειξε πώ ς π ρ έ­π ε ι κι εμείς νά ξεκινοϋμε τήν π ο ­ρεία πρός τήν σωτηρία μας μέ τήν νηστεία, πού εχει θεσπίσει ή θεοφώτιστη Έ κκλησία μας.

— Οί σοφ οί ά νθ ρ ω π ο ι νη­στεύουν, μοϋ ελεγε κάποιος μα­καριστός πλέον Γέροντας Άσκητής, γ ια τ ί ή στέρησι αύτή μας ελευθε­ρώνει άπό τό πνεϋμα τοϋ κόσμου τούτου. Ό σον χρόνον ο Ά δάμ καί ή Ευα ενήστευαν, κατά τήν εντο­λήν τοϋ Θεοϋ, ζοϋσαν εύτυχισμένοι μέσα στόν Π αράδεισον. Μόλις όμως κατήργησαν τήν νηστεία, εχασαν καί τόν Π αράδεισον καί τήν εύτυχίαν, πού είχαν κοντά στόν Θεόν...

Σ υμπερασματικά , ή νηστεία είναι ή προσπάθεια , πού κάνεις γ ιά νά σηκωθής άπό τήν λάσπη τής άμαρτίας καί τήν προσπάθειαν αύτήν τήν βοηθα καί τήν εύλογεί π ά ντο τε ο Θεός. Ό σ ο ι π ιστο ί προσέλθετε...

57 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

Ή Ό ρθόδοξος Εκκλησία στά Βαλκάνια σήμερα

Ο ι ραγδαίες κοινωνικο- ΟΙ ρωμαιοκαθολικοί άνέρχονται σέ πολιτικές έξελίξεις τών 6 έκατομμύρια καί έπικεντρώνονται τελευταίω ν έτών στά στό ΒΔ άκρο της βαλκανικής, συγ-

Βαλκάνια, μέ συνέπεια τήν πτώση κεκριμένα στήν Κροατία καί Σλο- τών όλοκληρωτικών κομμουνιστικών βενία. Τέλος ο'ι μουσουλμάνοι, ο'ι καθεστώτων, δημιούργησαν τίς προ- όποιοι έστιάζονται σέ όλες τίς βαλ- ϋποθέσεις λειτουρ- κανικές χώρες καί κυ-γίας τών κοινοβου- Τοϋ Μ ιχαήλ Γ. Τρίτου, ρίως στήν Αλβανία, λευτικών θεσμών καί Κ αθηγητοϋ Α .Π.Θ. Βοσνία-Έρζεγοβίνη,της οικονομικής άνά- πτυξης.

Συγχρόνως άνοιξαν τούς όρίζον- τες γιά τήν ταχεία έπανάκτηση τοϋ 'ιστορικού ρόλου της ’Ορθοδόξου Εκκλησίας, ως ένοποιοϋ δυνάμεως καί βασικοϋ στοιχείου έπιρροης στό γενικότερο πολιτισμικό γίγνε­σθαι τοϋ βαλκανικοϋ χώρου. Ό μω ς άπέδειξαν καί τήν άρρηκτη πνευ­ματική συζυγία της ’Ο ρθοδό- ξουΈκκλησίας μέ τήν κοινωνία, η όποία παρέμεινε άλώβητη άπό τόν άμείωτο ιδεολογικό καταιγισμό της κυρίαρχης μαρξιστικης κοσμοβιο­θεωρίας.

Σήμερα η Ο ρθοδοξία είναι η κυρίαρχη πνευματική δύναμη τοϋ βαλκανικοϋ χώρου. Σέ σύνολο85.000.000 κατοίκων τών Βαλκα­νίων, ο'ι ορθόδοξοι χριστιανοί άνέρ­χονται στό 73 περίπου έκατομμύρια.

Κ οσυφοπέδιο, Σκό­π ια καί Βουλγαρία, έγγίζουν τό6.000.000.

Ή Ορθόδοξη Εκκλησία, παρά τίς αισιόδοξες προοπτικές, άντιμε- τωπίζει στά Βαλκάνια σοβαρά προ­βλήματα, τά όποια προέρχονται άπό τή ρωμαιοκαθολική πρ ο π α ­γάνδα, τήν έπέκταση τοϋ ισλαμι- σμοϋ, τήν άναζωπύρωση τοϋ έθνι- κισμοϋ, τίς αιρέσεις καί τίς κυ­βερνήσεις τών βαλκανικών κρατών.

Μ ετά τήν κατάρρευση τών κομ­μουνιστών καθεστώτων, η ρωμαι­οκαθολική Εκκλησία, ένώ θά επρε- πε νά ελθει άρωγός στήν άνόρθωση τών μαρτυρικών αύτών Εκκλησιών, προβαίνει σέ ένέργειες άντίθετες μέ τό πνεϋμα τοϋ διαλόγου της άγάπης καί της άλήθειας. Οι στόχοι τοϋ Βατικανού στά Βαλκάνια είναι δύο: η άναδιοργάνωση τών μικρών

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν 58

ουνιτικών Εκκλησιών καί ή ένίσχυση τής ρωμαιοκαθολικής παρουσίας στήν περιοχή.

Ή δραστηριοποίησή της στό μαρτυρικό βαλκανικό χώρο Αξιο­λογείται ως μία πτυχή τής νέας Ανατολικής πολιτικής τοΰ δυτικοΰ κόσμου. Μ έ ενα Απαράδεκτο οργιο προσηλυτισμοΰ καί υποκλοπής ορθοδόξου ποιμνίου προσπαθεί νά ένισχύσει τή ρωμαιοκαθολική π α ­ρουσία στά βαλκάνια, έκμεταλ- λευόμενη τό πνευματικό κενό τών κομμουνιστικών κοινωνιών, τήν φτώ­χεια καί τίς γενικότερες δυσχερείς ιστορικές συνθήκες οι όποιες έπι- κρατοΰν έκεΤ.

Δυστυχώς γιά πολλούς αιώνες ό ευρύτερος βαλκανικός χώρος θεω­ρήθηκε Από τούς ρωμαιοκαθολικούς ως «Ιεραποστολικό πεδίο» μέ διά­φορες προσηλυτιστικές προσεγγί­σεις, ο'ι όποιες άλλοτε είναι υλικά δελεάσματα καί άλλοτε διάφορες μορφές βίας.

Ό ισλαμικός έπεκτατισμός Απο- τελε! ενα αλλο πρόβλημα γιά τήν ’Ορθόδοξο ’Εκκλησία στά Βαλκάνια. Σαφής έκφραση τών ισλαμικών σχε­δίων στό χώρο τής βαλκανικής Απο- τελε! τό Μ ανιφέστο «πρός τίς με­γάλες δυνάμεις τοΰ ειδωλολατρικοΰ κόσμου» τοΰ Προέδρου τής Βοσνίας Άλία Ίζεμπέκοβιτς. Πρόκειται γιά ενα μισαλλόδοξο κείμενο, τό όποιο γιά πρώτη φορά έκδόθηκε στήν Αμερική τό 1984 καί Αργότερα στήν

Τουρκία, τό 1987. Στό κείμενο αυτό καλοΰνται οΐ μουσουλμάνοι ολου τοΰ κόσμου νά συσπειρωθοΰν γιά νά φέρουν σέ αίσιο πέρας τήν Απο­στολή τους γιά παγκόμια ήγεμο- νία.

Ή Τουρκία, ως ή κατεξοχήν δύ­ναμη τής βαλκανικής μουσουλμα­νικής κινήσεως, φιλοδοξεί νά γίνει ό προστάτης ολων τών μουσουλ­μάνων τοΰ βαλκανικοΰ χώρου.

Γι’ αυτό τό μέγεθος τής Ο ρθο­δοξίας, τό όποιο έπανήλθε μετά τήν πτώση τών όλοκληρωτικών κομ­μουνιστικών καθεστώτων στό ιστο­

— 59 ·■ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

ρικό σκηνικό τοϋ βαλκανικοϋ χώρου, δέν τήν άφήνει άδιάφορη. ’Άλλωστε ενας άπό τούς βασικούς στόχους της Τουρκίας είναι η μείωση της έπιρροης της Ορθοδοξίας στά Βαλ­κάνια, μέ τήν άνοχή η μάλλον τή σαφη, δυστυχώς, ύποστήριξη της ρωμαιοκαθολικης Έκκλησίας.

Έ ν α άπό τά σοβαρότερα προ­βλήματα πού άντιμετωπίζει η Ο ρθο­δοξία στά Βαλκάνια είναι ό έθνικι- σμός. Ή λθε στήν έπικαιρότητα μετά τήν άποκατάσταση τών θρη­σκευτικών έλευθεριών στίς χώρες της χερσονήσου τοϋ Αίμου καί εφε- ρε στήν έπικαιρότητα έθνικιστικές άντιθέσεις, ο'ι όποιες είχαν λησμο­νηθεί κάτω άπό τήν καταπίεση καί ιδεολογική μονολιθικότητα τοϋ ύπαρκτοϋ σοσιαλισμοϋ.

Ό έθνικισμός ως διχαστικό γε­γονός, πού κατατέμνει τήν οικου- μενικότητα της Ο ρθοδοξίας καί καταστρατηγε! τήν ένότητα τών άνθρώπων, ερχεται σέ πλήρη άντί- θεση μέ τό κήρυγμα της παγκο­σμιότητας καί ύπερφυλετικότητας της έν Χριστώ σωτηρίας.

Οι τοπικές αύτοκέφαλες Ο ρθό­δοξες Έκκλησίες δέν έπιτρέπεται σέ καμιά περίπτωση ύπό τήν έπή- ρεια τοϋ έθνικιστικοϋ πνεύματος νά διασποϋν τό έναιΐο σώμα της Εκκλησίας τοϋ Χριστοϋ. Ή ύπερ­βολική προσκόλληση στό αρμα τών έθνών τους συνιστα βαρύτατο έκκλησιολογικό άτόπημα, άφοϋ με­

ταβάλλει τήν Έκκλησία σέ δεκανίκι πολιτικών καί έθνοφυλετικών έπι- διώξεων, ξένων πρός τήν φύση της Έκκλησίας.

Έκτός άπό τά προβλήματα αύτά οι Ο ρθόδοξες Έκκλησίες της χερ­σονήσου τοϋ Αίμου άντιμετωπίζουν καί άλλα προβλήματα, πού προ­έρχονται άπό τήν άπρόβλεπτη κα­τάρρευση τών κομμουνιστικών κα­θεστώτων. Μ εταξύ αύτών είναι η δράση ξένων προπα γα νδώ ν, οι όποΤες έκμεταλλεύονται τήν άδυ- ναμ ία τών τοπικών Ο ρθοδόξω ν Έκκλησιών γιά τήν άσκηση ούσια- στικοϋ ποιμαντικοϋ εργου, λόγω οικονομικών δυσχερειών καί περιο­ρισμένου άριθμοϋ στελεχών, η στά­ση τών βαλκανικών κυβερνήσεων·> / / C ·) c\ /άπέναντι σ αύτές και οι αύθαιρετες πολιτειακές παρεμβάσεις πού πολ­λές φορές δημιουργοϋν σχίσματα, όπως στή Βουλγαρία καί τά Σκό­πια.

Ό μω ς, πέραν τών προβλημάτων πού άναφέρθηκαν ύπάρχουν καί οι θετικές προοπτικές. Ή Ο ρθό­δοξος Έκκλησία της Σερβίας, παρά τίς έθνικές καί κοινωνικές περ ιπέ­τειες τοϋ διασκορπισμένου στίς διάφορες δημοκρατίες λαοϋ της, άναδεικνύεται σέ μιά μεγάλη πνευ­ματική δύναμη έθνικης ένότητας καί κοινωνικης συνοχης τών Σέρ- βων.

Ή Εκκλησία της Ρουμανίας π α ­ρουσιάζει μεγάλη δραστηριότητα

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -# 60

σέ ολους τούς τομείς της έκκλη- σιαστικης καί της γενικότερης πνευ- ματικης ζωης. Τά κύρια χαρακτη­ριστικά της γνωρίσματα είναι η βα­θύτατη βιωματική προσέγγιση τοϋ λαοϋ στό μυστήριο της Έκκλησίας, τό ύψηλό θεολογικό έπίπεδο τοϋ κλήρου, τό νηπτικό καί άσκητικό ιδεώδες τοϋ ρουμανικοϋ ορθόδοξου μοναχισμοϋ καί η ύποδειγματική ένοριακή ποιμαντική διακονία.

Άλλά καί η Εκκλησία της Βουλ­γαρίας, παρά τό σχίσμα πού τήν ταλαιπωρε! άπό τό 1992 καί διέ­σπασε τήν ένότητα της Ιεραρχίας καί τοϋ λαοϋ τοϋ Θεοϋ, άγωνίζεται νά πετύχει τό καλύτερο δυνατό. Ό βουλγαρικός λαός, ύστερα άπό τή δυσχερη θέση στήν όποία βρέθηκε κατά τήν περίοδο τοϋ κομμουνι- σμοϋ, πλησιάζει μέ μεγαλύτερη θέρμη τήν Εκκλησία γιά νά βρε! τό νόημα της ζωης καί τά στοιχεία της πολιτιστικης του ταυτότητας.

Τέλος η Έκκλησία της Άλβανίας, ύστερα άπό μιά περιπετειώδη σα- ρανταεξάχρονη άθεϊστική πορεία, ζε! τή χαρά της Άναστάσεως καί βιώνει τή δόξα της πρωτοχριστια- νικης Εκκλησίας. Παράλληλα, χάρη στούς προσεκτικούς καί διακριτι­κούς βηματισμούς της, τά θρη­σκευτικά, κοινωνικά καί άνθρωπι- στικά προγράμματά της, εχει κερ­δίση τήν έμπιστοσύνη καί τήν έκτί- μηση της άλβανικης κοινωνίας.

Ζοϋμε σέ μιά έποχή κατά τήν

όποία η έκβιαστική πολυδιάσπαση τών Βαλκανίων σέ τεχνητά πολι­τειακά σχήματα καί η μειονοτική σύγχυση, πού έπικρατε! έκεΤ, δυ­σκολεύουν τήν άλληλοσυνεννόηση τών βαλκανικώ λαών. Σ ’ αύτή τήν κρίσιμη στιγμή προσφέρεται ως σωτηρία η Ο ρθοδοξία , η κοινή πίστη τών βαλκανικών λαών, η όποία δοκιμάσθηκε κατά τό π α ­ρελθόν γιά τήν ένοποιητική ένέργειά της καί τήν αίσια πραγμάτωση της άποστολης της στή διαμόρφωση τοϋ πολιτισμοϋ καί της αύτοσυνει- δησίας τών πιστών.

Α παλλαγμένες ο'ι Ο ρθόδοξες Εκκλησίες τών Βαλκανίων άπό τόν άσφυκτικό κλοιό της άνελευθερίας καί άπανθρω πίας τοϋ κομμουνι- σμοϋ, καλοϋνται άπό τήν 'ιστορία νά άρθρώσουν λόγο άληθείας καί άγάπης καί νά στηρίξουν τούς άγώνες τών λαών γιά ειρήνη, κοι­νωνική δικαιοσύνη καί σεβασμό τοϋ άνθρωπίνου προσώπου.

Έπιτακτική καθίσταται η άνάγκη συσφίγξεως ούσιαστικών σχέσεων μεταξύ τών ορθοδόξων λαών της Βαλκανικης καί συγκεκριμένα με­ταξύ τών Ορθοθόξων Έκκλησιών, τών Κυβερνήσεων, τών βουλευτών, τοϋ έπιστημονικοϋ καί έρευνητικοϋ δυναμικοϋ, τοϋ λαοϋ. Κύριος στόχος πρέπει νά είναι η προστασία της κοινης πολιτιστικης κληρονομιας καί η προσφορά της σέ οσους έπι- θυμοϋν νά τή γνωρίσουν.

61 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

ΟΜΙΛΙΑ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 1821

Έκφωνήθηκε στίς 2 5 Μαρτίου 2 0 1 1 στόν Ιερό Ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχών Κα- γιανίου, άπό τή δασκάλα τοϋ Δημ. Σχολείου Ταξιαρχών Βουλβούλη Ελπινίκη

Μέ ιδιαίτερη χαρά καί ύπερηφάνεια γιορτάζου­με σήμερα τήν έπέτειο

της 25ης Μαρτίου.Αλλη μία φορά ή Πατρίδα μας,

πανηγυρίζει γιά δύο «Χαΐρε».Τό πρώτο «Χαΐρε» άναφέρεται

στή θεομητορική γιορτή, στήν οποία ό Αρχάγγελος Γαβριήλ μετέφερε στήν παρθένο Μαρία τή χαρμόσυνη άγγε- λία της σύλληψης τοϋ Κυρίου Ημών Ίησοϋ Χριστοϋ.

Τό δεύτερο «Χαΐρε» άναφέρεται στά μεγαλεία της Ελευθερίας, στόν άγώνα γιά τήν έθνική ανεξαρτησία. Μεσουράνισμα τοϋ πνεύματος, ύψωση της ιδέας, άξιολόγηση της ζωης, θε­μελίωμα άρχών, πύργωμα άξιών καί ορόσημα δόξας. Σύμβολα άγώνα καί άφετηρίες νίκης, χώρος αιώνιας λα­τρείας τοϋ άνθρώπου είναι τά ιστο­ρικά μεγαλεία της Ελευθερίας.

25η Μαρτίου τοϋ 1821. Τό σπου­δαιότερο γεγονός στήν Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας καί ή άφετηρία της άναγέννησης τοϋ Έλληνικοϋ Κρά­τους. Παράλληλα ή ελληνική έπανά- σταση είχε παγκόσμια σημασία διότι ύπηρξε ή πρώτη Εθνική Επανάσταση, γιά τήν άνεξαρτησία ενός ύπόδουλου

Έθνους, πού παραδειγμάτισε καί άλλους ύπόδουλους λαούς.

Χάρη στή ζωτικότητα της φυλης, τό ελληνικό Έ θνος διατήρησε τήν έθνική του συνείδηση περί κοινης καταγωγης καί γλώσσας καί τήν π ί­στη του στήν ’Ορθόδοξη Χριστιανική Θρησκεία καθ’ όλη τή διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Ο Έλληνας δέν άφο- μοιώθηκε άπό άλλους λαούς, άντίθετα λίγες ξένες όμάδες πού μετανάστευ- σαν στόν Ελληνικό χώρο άφομοι- ώθηκαν καί έξελληνίσθηκαν.

Μέσα σ’ αύτήν τήν άφθαρτη ’Εθνι­κή κιβωτό κλείστηκε μέ τήν έλευθερία καρτερικά καί ή ψυχή τοϋ Γένους τών Έλλήνων. Κρατήθηκε ζωντανή μέ τό νέκταρ τοϋ ένδοξου παρελ­θόντος. Καί άκολούθησε τήν αγια ήμέρα της έθνικης παλιγγενεσίας, τό γνώριμο δρόμο τών περασμένων μέ- γαλείων της φυλης, πού τόν φώτιζε άμυδρά άλλά άδιάκοπα τ ’ αγιο καν­τήλι της έλπίδας καί της πίστης, στήν τελική άνάσταση.

Στίς 25 Μαρτίου 1821 ό Μητρο­πολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός μαζί μέ τούς οπλαρχηγούς Άνδρέα Λόντο καί Άνδρέα Ζαΐμη, κήρυξε τήν έπανάσταση στό μοναστήρι της Άγ.

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -# 62

Λαύρας κοντά στά Καλάβρυτα.Τό καριοφίλι καί τό γιαταγάνι

τοϋ Κλέφτη καί τοϋ Άρματωλοϋ ενω­μένα, σπάνε τήν αλυσίδα της σκλα­βιάς. Ξεπετάγονται τότε πίσω ά π ’ τά ταμπούρια ό Παπαφλέσσας, ό Γέρος τοϋ Μωριά καί ό Κα- ραϊσχάχης.

Μπαρουτοκαπνισμέ- νοι καπεταναΐοι πέρα στη θάλασσα, ή Μ πουμπουλίνα, ό Κανάρης, ό Μιαού- λης καί πιό πάνω οί Μακεδόνες Φαρ- μάκης, ’Ολύμπιος,Κασομούλης, Καρα- τάσσιος.

Ή Μαντώ Μαυρο- γένους, ό Μάρκος Μπότσαρης καί χιλιάδες άλλες ηρωικές μορφές, πού συνθέτουν τόν έθνικό μας π ί­νακα.

Οί Έλληνες άρχισαν τόν πόλεμο τοϋ 1821 ολιγάριθμοι καί σχεδόν άοπλοι, άνοργάνωτοι καί χωρίς πειθαρχία. ’Ηταν ύποχρεωμένοι νά πολεμήσουν έναντίον της ’Οθω­μανικής Αύτοκρατορίας πού διέθετε πολυάριθμο καί άρτια έξοπλισμένο Στρατό. Ή ιδέα τοϋ χρέους όμως τούς έμψύχωσε καί τούς δυνάμωσε ώστε νά ύπερισχύσουν τών Τούρκων όπως άλλοτε οί Μαραθωνομάχοι καί Σαλαμινομάχοι ύπερίσχυσαν τών Περσών.

Ό άγώνας τοϋ 1821 ήταν καθολι­κός. Δέν ήταν εργο τών ολίγων, μίας τάξης η μίας κοινωνικής όμάδας. Η ταν εργο όλων τών Ελλήνων καί όλων τών περιοχών, πλούσιων καί

φτωχών, μορφωμένων καί άγράμ- ματων. Η ταν άγώνας ύπέρ

βωμών καί εστιών «γιά τοϋ Χριστού τήν πίστη

τήν Αγία καί της Πα­τρίδας τήν ’Ελευθε­ρία». Η ταν άγώνας γιά τό «ποθούμενο».

Οί ιδέες της έλευ- θερίας τοϋ Έθνους καί της άντιπροσω- πευτικης διακυβέρ­νησης ένέπνεαν τούς

άγωνιστές τοϋ 21 πού τούς ένωναν οί θρη­

σκευτικές πεποιθήσεις, οί παραδόσεις, τά ήθη καί τά

έθιμά τους. Η ταν ισχυροί πα­ράγοντες πού ένωναν τούς Έλληνες.

Δυστυχώς όμως μεσολαβοϋσαν συχνά τά στοιχεία, πού τούς χώριζαν. Οί ξένες έπιρροές, οί έγωϊσμοί καί τά μικροσυμφέροντα τούς δίχαζαν πολλές φορές καί βοηθοϋσαν τόν έχθρό. Έ τσ ι ή «διχόνοια ή δολερή» όπως τήν ονόμασε ό ποιητής λίγο ελειψε νά φέρει τήν καταστροφή καί νά όδηγήσει σέ άποτυχία τήν έπα- νάσταση.

Κάθε λαός πού εχει συνείδηση της ίστορικης του άποστολης έρευνά τό παρελθόν του, μέ άπόλυτη άντι-

63 · - O Π Ο Ι Μ Η Ν

κειμενικότητα, έλέγχει τή μορφή του, έντοπίζει τά σφάλματα καί τίς άδυ- ναμίες του καί καταβάλλει κάθε προ­σπάθεια γιά τήν έπανόρθωσή τους.

Ό λα αύτά μάς άποδεικνύουν ότι ή γενιά τοϋ 1821 είχε όλες τίς πα- νάρχαιες άρετές καί άδυναμίες της φυλης μας. Αγωνιζόταν γιά νά κτίσει, άλλά άπό τήν άλλη πλευρά γκρέμιζε μερικές φορές. Ό πω ς όμως συνήθως συμβαίνει μέ τούς Έλληνες, τό κτί­σιμο ήταν περισσότερο άπό τό γκρέ­μισμα καί έτσι έκτισαν τήν καινούρια Έλλάδα.

Δέν πρέπει λοιπόν νά λησμονοϋμε ποτέ ότι οφείλουμε τήν Ελευθερία, τήν έθνική μας ύπόσταση, τήν ύπε­ρηφάνεια, τήν πρόοδο καί τήν εύημε- ρία μας στούς άγώνες καί τίς θυσίες τών άγωνιστών αύτης της γενιάς.

Εύλαβεΐς προσκυνητές, κλίνουμε νοερά τό γόνυ μπροστά στούς τάφους τών άθάνατων νεκρών μας καί ύψώ- νουμε μέ εύγνωμοσύνη τό νοϋ καί τήν καρδιά μας στούς έλευθερωτές, στούς ηρωες καί μάρτυρες τών ήρωικών άγώνων της Ελευθερίας. Τούς άτενίζουμε μέ ύπερηφάνεια γιατί κρατήσαμε μέχρι τώρα αύτά πού μάς παράδωσαν καί τούς ύπο- σχόμαστε ότι είμαστε ετοιμοι καί στό μέλλον νά ύποστοϋμε κάθε θυσία γιά νά ύπερασπιστοϋμε τά όσια καί τά ιερά της φυλης καί νά διατηρή­σουμε κάθε σπιθαμή τοϋ ελληνικοϋ χώρου. Νά διατηρήσουμε τίς παρα­δόσεις μας καί νά καταπολεμήσουμε

τή διχόνοια κάνοντας πράξη τήν ομό­νοια, τήν ενότητα καί τήν άδερφοσύνη. Νά οδηγήσουμε τήν Έλλάδα στήν πρόοδο καί τήν εύημερία.

Όλοι οί Έλληνες, είμαστε ύπο- χρεωμένοι νά διαφυλάξουμε τήν πνευ­ματική καί πολιτιστική παράδοση στήν οποία στηρίχθηκε ή έπανάσταση τοϋ 21, πού δέν έξετάζεται μόνο σάν στρατιωτικό γεγονός πανευρωπαϊκης άκτινοβολίας άλλά καί σάν πνευμα­τικός άγώνας ενός λαοϋ πού πιστεύει στήν άξία της ιδέας καί ύπηρετεΐ σέ όλες τίς έποχές τίς άκατάλυτες άρχές της Ελευθερίας καί της Άρετης.

Μνήμονες της ίστορικης μας άπο- στολης στήν πολύπλευρη κρίση πού βρίσκεται σήμερα ή πατρίδα μας άξιακή, κοινωνική καί οικονομική άς στρέψουμε τό βλέμμα μας έρευνητικά στό παρελθόν, γιά νά δοϋμε εικόνες άφθαστου μεγαλείου καί πόνου κι άς σταθοϋμε έπάξια. ’Άς έρευνήσουμε καί άς έξετάσουμε τήν περίοδο τοϋ 1821. Όλοι μαζί ενωμένοι έχουμε χρέος νά βοηθήσουμε τήν πατρίδα νά ξεπεράσει τά προβλήματά της. Ά ς παραδειγματιστοϋμε, οχι γιά μία άπλή θύμηση τών γεγονότων, άλλά γιά νά έπισημάνουμε τίς εύθύνες άπό τίς ύποθηκες τών προγόνων μας, γιά νά άντλήσουμε διδάγματα, μά καί γιά νά σταθοϋμε εύλαβικά, μέ τή σκέψη μας, μπροστά στό μεγαλείο της θυσίας τών ήρωικών νεκρών, πού μέ τόν άγώνα τους ξανάφεραν τή λευτεριά στή χώρα πού τή γέννησε.

• ------ Ο Π Ο Ι Μ Η Ν -# 64

ΧΡΟΝΙΚΑ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣΜΗΝΟΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2011

Κατά τόν μήνα Μάρτιον, ό Σεβασμιώτατος Μητροπο­λίτης Μυτιλήνης κ.κ. ’Ιάκω­βος, έτέλεσ ε τήν θ. Λ ε ι­τουργίαν η έχοροστάτησεν ε ις αλλας ϊ. Ακολουθίας, ώς κατωτέρω:

V Τήν 5ην του μηνός Μαρ­τίου ό Σεβ. έτέλεσε τήν θ. Λειτουργίαν εις τόν Ί. Ν. Αγίου Αντωνίου Τρί­γω νος καί τό μνημόσυ- νον του Άρχιμ. π. Φωτίου Λαυριώτου έπί τη συμ­πληρώ σει ε ν ό ς έ τ ο υ ς άπό τη ς π ρ ό ς Κύριον έκδημίας του.

V Τήν 6ην ιδίου τήν θ. Λει­τουργίαν εις τόν Ί. Ναόν Π αναγίας Τ ρου λω τή ς Πυργίων Θερμης.

V Τό εσπέρας της 6ης του ιδίου μηνός έτελέσθη ό Α' Κατανυκτικός Ε σπε­ρινός εις Ί. Μονήν Ζωο- δόχου Πηγης Καλλονής, χ ο ρ ο σ τ α τ ο υ ν τ ο ς του Σεβ. Μητροπολίτου Μυ­τιλήνης καί του Μητρο­πολίτου Μ ηθύμνης κ. Χρυσοστόμου.

V Τήν 9ην ιδίου έτέλεσε

βραδινή Προηγιασμένη εις τόν Ί. Ναόν Αγίων Αποστόλων Μυτιλήνης.

Τήν 11 ην ιδίου έτέλεσε τούς Α' Χαιρετισμούς εις Ί. Ναόν Αγίων Θεοδώ­ρων Μ υτιλήνης, ώρα4.30 μ.μ. καί εις τόν Ί. Ναόν Ζωοδόχου Πηγης Μεσαγρου, ώρα 7 μ.μ.

Τήν 13ην έτελέσθη Πα­τριαρχική θ. Λειτουργία εις τόν Ί. Πατριαρχικόν Ναόν Αγίου Γεωργίου Κ ω νσταντινουπόλεω ς, ιερουργούντων του Πα- τρ ιά ρχο υ καί δώ δεκ α Μητροπολιτών, έν οις καί ό Μητροπολίτης. Χει- ροτονία εις Μητροπολί­την Καλλιουπόλεως καί Μαδύτου κ. Στεφάνου, Μ. Πρωτοσυγκέλλου.

Τό εσ πέρ α ς τη ς 13ης Μαρτίου έτελέσθη Κα­τανυκτικός Ε σπερ ινός εις Πατριαρχικόν Ναόν, χοροστατουντος του Πα- τρ ιάρχου καί συμπρο- σευχομένου του Μητρο­πολίτου μας.

Τήν 15ην του ιδιου μη-

— 65 · - Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

νός Προηγιασμένη θ. Λει­τουργία εις τόν Πατριαρ­χικόν Ναόν, συμπροσευ- χομένου του Μητροπο­λίτου μας.

V Τό εσπέρας Ακολουθία του Μ. Αποδείπνου εις τήν Ί. Ναόν Αγίας Τριά- δ ο ς τη ς Θ εολογ ικης Σχολης Χάλκης, συμπρο- σευχομένου του Μητρο­πολίτου μας.

V Τήν 16ην Προηγιασμένη θ. Λειτουργία εις τόν Ί. Ναόν Αγίας Τριάδος Θε­ολογικης Σχολης Χάλκης, συμπροσευχομένου του Μητροπολίτου μας.

V Τό εσπέρας Ακολουθία Μ. Αποδείπνου εις Ί.Ν. Αγίας Τριάδος Θ εολο­γ ικης Σ χολης Χάλκης, συμπροσευχομένου του Μητροπολίτου μας.

V Τήν 17ην ιδίου Ακολου­θία ’Ό ρθρου , Ω ρών καί Έ σπερ ινου ε ις τό ν Ί. Ναόν Αγίας Τριάδος Θε­ολογικης Σχολης Χάλκης, συμπροσευχομένου του Μητροπολίτου μας.

V Τό εσπέρας Ακολουθία Μ. Αποδείπνου εις τόν ίδιον Ναόν.

V Τήν 18ην του ιδίου έγέ- νετο Ακολουθία Ό ρ ­θρου, Ω ρών καί Έσπερι- νου εις τόν Ί. Ναόν Αγίας Τ ρ ιά δος Θ εολογ ικη ς Σχολης Χάλκης συμπρο­σευχομένου του Μητρο­πολίτου μας.

V Τήν ιδίαν ημέραν στίς3.30 μ.μ. έτελέσθη Ακο­λουθία Β' Χαιρετισμών εις Ί.Ν. Αγίας Τριάδος Θεολογικης Σχολης Χάλ­κης, χ ο ρ ο σ τ α τ ο υ ν τ ο ς του Μητροπολίτου μας καί συμπροσευχομένου του σεβ. Μητροπολίτου Μοσχονησίων Αποστό­λου.

V Τό εσ π έρ α ς έ τελ έσ θη Α κολουθία Β' Χαιρε­τισμών εις τόν Ί. Ναόν Αγίου Νικολάου Χάλκης, χοροστατουντος του Μη­τροπολίτου μας καί συμ­προσευχομένου του σεβ. Μητροπολίτου Πριγκη- ποννήσων κ. Ιακώβου.

V Τήν 19ην θ. Λειτουργία καί τό εσπέρας η Ακο­λουθία του εσπερινου εις τόν Ί.Ν. Αγίας Τριάδος της Θεολογικης Σχολης Χάλκης, συμπροσευχο-

-# 66 ^2®»—

μένου του Μητροπολίτου μας.

❖ Τήν 20ήν του ίδίου μηνός έτελέσ θη Πατριαρχική θ. Λειτουργία εις τόν Ί. Ναόν Αγίου Γεωργίου Κωνσταν­τινουπόλεως, Ίερουργούν- των του Πατριάρχου καί δώ­δεκα Αρχιερέων, παρουσία του Μακαριωτάτου Αρχιε­πισκόπου Αθηνών κ. Ιερω ­νύμου, πολλών Αρχιερέων καί του Μητροπολίτου μας.

❖ Χειροτονία εις Μητροπολί­την Προύσης του Πανοσιολ. Άρχιμ. κ. Έ λπ ιδοφ όρου , Άρχιγραμματέως της Ί. Συ­νόδου.

❖ Τήν 23ην έτελέσθη βραδινή Προηγιασμένη ε ις τόν Ί. Ναόν Αγίου Λουκά Παμφί- λων, έπί τη έορτη του όσιο- μάρτυρος Λουκά καί τό μνη- μόσυνον του Άρχιμ. Φωτίου Λαυριώτου κτίτορος του Ί. Ναου.

❖ Τήν 24ην ό Μητροπολίτης μας έ τ έ λ ε σ ε τή ν πρωινή Προηγιασμένη θ.Λειτουργία, εις Ί. Ναόν Αγίου Παρθενί­ου, Πατριάρχου Κωνσταντι­νουπόλεως καί τόν Έσπερι- νόν εις τόν Ί. Ναόν Εύαγ- γελιστρίας Λάμπου Μύλων.

❖ Τήν 25ην, θ. Λειτουργίαν εις τόν Ί. Ναόν Αγίου Θεράπον­τος Μυτιλήνης. Δοξολογίαν έπί τη Έθνικη έορτη, Τρι- σάγιον εις τόν τάφον του Μητροπολίτου Ούγγροβλα- χίας Ιγνατίου καί έπιμνημό- συνον δέησιν εις τό Ήρώον Πεσόντων.

❖ Τό έσπέρας τόν Έσπερινόν άποδόσεως της έορτης καί Γ' Στάσιν τών Χαιρετισμών εις τόν Ί. Ναόν Εύαγγελι- στρίας Άκλειδίου.

❖ Τήν 27ην του ίδίου έ τ έ λ ε ­σε τήν θ. Λειτουργίαν εις τόν Ί. Ναόν Παναγίας Αγιάσου καί τήν Λιτανεία Τιμίου Σταυρου.

❖ Τό έσπέρας ιδίου τόν κατα- νυκτικόν Έσπερινόν, εις τόν Ί. Ναόν άγίου Νικολάου Πλωμαρίου.

❖ Τήν 30ήν ιδίου βραδινή Προ­ηγιασμένη θ. Λειτουργία εις τόν Ί. Ναόν Παναγίας Χρυ- σομαλούσσης, Μυτιλήνης.

Συνεδριάσεις

❖ Τήν 2αν Μαρτίου του ’Ορφα- νοτροφείου-Ο ικοτροφείου Θηλέων Ά. Κατσακούλη.

67 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

Διάφορα Μηνός Μαρτίου

V Τήν 2αν Μαρτίου ό Μη­τροπολίτης μας παρέστη εις έκδήλωσιν πού πραγ- ματοποιήθηκε εις τό Χρι- στιανικόν Κέντρον Νεό- τητος της Μητροπόλεώς μας, άπό τήν Χριστιανι- κήν Πνευματικήν Κίνη- σιν, μέσα στά πλαίσια του έτους Παπαδιαμάντη, μέ όμιλία της φιλολόγου κ. Ε ιρήνης Μ ατζουράνη πού είχε τό θέμα «Αλέ­ξανδρος Παπαδιαμάντης, ό άγιος τών Ελληνικών Γ ραμμάτων».

V Τήν 5ην Μαρτίου ό Μη­τροπολίτης μας έτέλεσε τήν θ. Λειτουργίαν εις τόν Ί. Ναόν του Αγίου Αντωνίου Τρίγωνος καί τό έτήσιον Μνημόσυνον του μακαριστου Άρχιμ. π. Φωτίου Λαυριώτου, ώς καί Τ ρισάγιον έπί του τά­φου του.Τό Έκκλησιαστικόν Συμ- βούλιον προσέφερε κα- φέν καί παρέθεσε γευμα εις μνήμην του άειμνή- στου π. Φωτίου, ό όποιος έπί μακράν σειράν έτών δ ιε τ έ λ ε σ ε έφ η μ έ ρ ιο ς Τρίγωνος.

Έπίσης, τήν 23ην Μαρ­τίου, έορτή του όσιομάρ- τυ ρ ο ς Αγίου Λουκά, ό Μητροπολίτης μας έ τέ ­λεσε βραδινήν Προηγια- σμένην εις τόν Ί. Ναόν του Αγίου μας, τόν όποιον άνήγειρεν ό μα­καριστός π. Φώτιος εις τά Πάμφιλα, ώς καί τό μνημόσυνον του π. Φω­τίου.

Α' Κατανυκτικός Εσπερινός

Ό π ω ς κάθε χρόνο, έτσι καί έφέτος, ό Μητροπολί­της μας, κατόπιν εύγενοΰς προσκλήσεως του Σεβ. Μη­τροπολίτου Μηθύμνης κ. Χ ρυσοστόμου, τή ν 6ην Μαρτίου, Κυριακή της Τυ- ρινης, μετέβη εις Καλλονήν καί έλαβε μέρος εις τήν τελετήν ύποδοχης της Τ. Κάρας του Αγίου Ιγνατίου Επισκόπου Μηθύμνης, εις τήν είσοδον της Καλλονης. Ακολούθησε Λιτανεία μέχρι τόν Ί. Ναόν Ζ ω οδόχου Πηγης, όπου χοροσ τα- τουντος του Μητροπολίτου μας καί συγχοροστα - τουντος του Μητροπολίτου

-φ 68 ^2®»—

Μηθύμνης έτελέσθη ό Α' Κα- τανυκτικός Εσπερινός, εις τό τέλος του όποίου ώμίλησεν ό Πανοσιολ. Άρχιμ. π. Νικόδημος Παυλόπουλος, ηγούμενος της Ί. Μονης Λειμώνος καί έδόθη η συγχώρησις.

Τήν 8ην Μαρτίου τόν Μη­τροπολίτην μας έπεσκέφθη εις τά Γ ραφεία της Μητροπόλεως ό Έλλογ. κ. Παναγιώτης Βερ- ναρδάκης. Έπίσης, τόν Μη­τροπολίτην μας έπεσκέφθη εις τά Γ ραφεία της Μητροπόλεώς μας ό Διοικητής της 98 ΑΔΤΕ, ύ π ο σ τρ ά τη γο ς κ. Σ τα υ ρ ο ς Κουτρης.

Τήν 23ην Μαρτίου τόν Μη­τροπολίτην μας έπεσκέφθη εις τήν Μητρόπολιν ό νέος Διοι­κητής της 98 ΑΔΤΕ, ύποστρά­τηγος κ. Άναστ. Μανώλας, έπί τη προαγωγη καί άναλήψει τών καθηκόντων του.

Τήν ιδίαν ημέραν εις τήν Μητρόπολιν μας τόν Μητρο­πολίτην μας έπεσκέφθη ό νέος Γεν. Άστυνομικός Διευθυντής της Περιφέρειας Β. Αιγαίου, Ταξίαρχος κ. Παναγιώτης Κορ- δονούρ η ς έπί τη προαγωγη καί άναλήψει τών καθηκόντων του. Καί εις τούς δύο προαχ- θέντας Άξιωματικούς ό Μη­

τροπολίτης μας εύχήθηκε κα- λήν δύναμιν καί τήν άπό Θεου βοήθειαν.

Ό Μητροπολίτης μας είς Φανάριον

Άπό 12ης εως 21ης Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας μετέβη εις Κωνσταντινούπολιν όδικώς μέσω Άϊβαλίου, όμου μετά του Άρχιμ. του Οικουμ. Θρόνου π. Κυρίλλου, διά νά συγχαρη τούς δύο προαχθέντας εις Μη- τροπολίτας Πανοσ. Μ. Πρω- τοσύγκελλον κ. Στέφανον καί Πανοσ. Ά ρχ ιγραμμ ατέα κ. Έλπιδοφόρον, τούς όποίους η Ί. Σύνοδος του Οικ. Πατριαρ­χείου έξέλεξε κατά τήν Συνε­δρίαν της 3ης Μαρτίου, τόν πρώτον εις Μητροπολίτην Καλ- λιουπόλεως καί Μαδύτου καί τόν δεύτερον εις Μητροπολί­την Προύσης.

Κατά τήν ιδίαν συνεδρίασιν η Ί. Σύνοδος προήγαγεν: α) εις Άρχιγραμματέα τόν ύπο- γραμματέα Πανοσιολ. Άρχιμ. κ. Βαρθολομαίον, β) εις ύπο- γραμματέα τόν Κωδικογράφον διάκονον Ιωακείμ καί γ) εις Κωδικογράφον τόν διάκονον π. Παΐσιον.

— 69 · -------------------------------------------- Ο Π ΟΙΜ Η Ν

Κατά τήν παραμονήν του εις Κωνσταντινούπολιν ό Μητροπολίτης μας έλαβε μέρος τήν Κυριακήν της ’Ο ρθοδοξίας εις τήν Πα- τριαρχικήν θ. Λειτουργίαν καί εις τήν χειροτονίαν του έψηφισμένου Μητροπολί­του Καλλιουπόλεως κ. Στε­φάνου.

Εις τόν Κατανυκτικόν Έσπερινόν στόν Πατριαρ­χικόν Ναόν, χοροσ τα- τουντος του Πατριάρχου καί συμπροσευχομένου του Μητροπολίτου μας.

Εις τό γευμα πού παρέ­θεσε ό νέος Μητροπολίτης Καλλιουπόλεως κ. Στέφα­νος καί εις τήν Συναυλίαν πού έπραγματοποιήθη εις τήν αίθουσαν Fulya Sanat Merkezi, τη ς ο ρ χή σ τρ α ς Συγχρόνου Μουσικης της ΕΡΤ, καί τη ς Γλυκερίας, του Μουσικου Συγκροτή­ματος «Έν Χορδαΐς» ύπό τήν δ ιεύ θ υ ν σ ιν του κ. Άνδρέου Πυλαρινου.

Εις τήν Συναυλίαν πα- ρέστη καί ό Πατριάρχης, ό όποΐος εις τό τέλος εύχα- ρίστησε τούς συντελεστάς καί τούς διοργανωτάς καί τό πυκνόν άκροατήριον έξ Έλλήνων καί Τούρκων.

Τήν επομένην ό Μητρο­πολίτης μας έπεσκέφθη τόν Παναγιώτατον εις τό Πα- τριαρχεΐον, παρεκάθησε εις Πατριαρχικήν Τράπεζαν, έπεσκέφθη τήν Ί. Μονήν Βαλουκλη, όπου εις τόν χώ ρον τών Πατριαρχών, άναπαύεται ήδη ό άοίδιμος Πατριάρχης Κωνσταντίνος ΣΤ, του όποίου τά όστα με- τε φ έ ρ θ η σ α ν τη μερίμνη του Πατριάρχου κ. Βαρθο­λομαίου άπό τή Ν. Ιωνίαν προσφάτως.

Τό βράδυ παρεκάθησε σέ δεΐπνο πού παρέθεσε ό όμογάλακτος Άδελφός του Σεβ. Μητροπολίτης Πριγ- κηποννήσων κ. Ιάκωβος.

Τήν 15ην Μαρτίου πα- ρηκολούθησε τήν Προηγια- σμένην Λειτουργίαν εις τόν Π ατριαρχικόν Ναόν, η όποία έτελέσθη ύποδειγ- ματικώς, καί τήν όποίαν πα- ρηκ ολούθη σ α ν όλοι οι Ίερεΐς της Κωνσταντινου­πόλεως.

Μετά τήν Πατριαρχικήν Τράπεζαν άνεχώρησεν διά τήν Ί. Θ. Σχολήν Χάλκης, μετά του Σεβ. Μητροπολί­του Ίμβρου καί Τενέδου κ. Κυρίλλου, όμογαλάκτου άδελφου του, όπου παρέ-

μεινεν μέχρι του Σαββάτου 19 Μαρτίου, σ υ μ μ ετέχω ν ε ις ολας τάς Άκολουθίας εις τό Ναΰδριον της Σχολης, ήτοι εις τήν Προηγιασμένην θ. Λει­τουργίαν, τά Άπόδειπνα, τούς ’Ό ρθρους, τάς "Ωρας καί τούς Εσπερινούς.

Τήν Παρασκευήν 18 Μαρτί­ου, μετά άπό 45 χρόνια, έχο- ροστάτησεν κατά τήν άκολου- θίαν τών Β' Χαιρετισμών καί έψαλε τήν Β' στάσιν τών Χαι­ρετισμών εις τό Ναΰδριον της Σχολης, συμπροσευχομένου του Σεβ. Μητροπολίτου Μο­σχονησ ίω ν κ. Άποστόλου, Ηγουμένου της Μονης.

Έν συνεχεία εις τόν Ί. Ναόν Αγίου Νικολάου Χάλκης έχο- ροστάτησεν ώσαύτως εις τήν Ά κολουθίαν τώ ν Β' Χαιρε­τισμών, καί έψαλε τήν Β' Στά­σιν τών Χαιρετισμών παρουσία του Ποιμενάρχου Σεβ. Μητρο­πολίτου Πριγκηποννήσων κ. Ιακώβου, του Μητροπολίτου Μοσχονησίων κ. Άποστόλου καί πλήθους Χριστιανών έκ της Πόλεως, τών Νησιών καί της Έλλάδος.

Εις τό τέλος της Άκολου­θίας τόν Μητροπολίτην μας προσεφώνησε ό Σεβ. Μητρο­πολίτης Πριγκηποννήσων κ.

Ιάκωβος καί ώμίλησεν ό Μη­τρ οπολ ίτη ς μας στό πυκνό ’Εκκλησίασμα.

Ά κολούθησε δε ίπνον ε ις έστιατόριον της Νήσου πού παρέθεσεν η Έκκλ. Έπιτροπή του Ναου.

Τό Σάββατο 19 Μαρτίου, μετά τήν θ. Λειτουργίαν πού έτελέσθη εις τό Ναΰδριον της Σχολης Ίερ ου ρ γο υ ντος του Άρχιμ. π. Κυρίλλου, τήν Σχολήν έπεσ κ έφ θη ό Αιδ. Πρωτο- πρεσβ. π. Έμμανουήλ Σημαν- τηράκης, όμογάλακτος Άδελ- φός του Μητροπολίτου μας, μέ έναν ομιλον Έλλήνων άπό τήν Έλβετίαν, οπου καί δια- κονεί καί ειχον τήν εύκαιρίαν νά έ ν θ υ μ η θ ο υ ν τά παλαιά έκείνα χρόνια της φοιτήσεώς των.

Τό βράδυ ό Μητροπολίτης μας έπεσκέφθη τόν Σεβ. Μη­τροπολίτην Ίκονίου κ. Θεόλη- πτον εις τήν οικίαν του καί παρεκάθησε σέ δείπνο πού πα­ρέθεσε ό Σεβ. Ίκονίου.

Τήν Κυριακή Β' Νηστειών εις τόν Πατριαρχικόν Ναόν έτελέσθη Πατριαρχική θ. Λει­τουργία έν συλλειτουργία δώ­δεκα Άρχιερέων καί η Χειρο- τονία εις Μητροπολίτην Προ- ύσης του Θεοφ. έψηφισμένου

71 Ο Π Ο Ι Μ Η Ν

π. Έλπιδοφόρου, Άρχιγραμ- ματέως της Ί. Συνόδου, πα­ρουσία τοΟ Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Άθηνών κ. Ιερωνύμου, πολλών Αρχιε­ρέων, έν οις καί ό Μητρο­πολίτης μας, τοΟ ΎπουργοΟ κ. Νίκου Σηφουνάκη, τοΟ Πρέσβη τη ς Ε λλά δος έν Άγκύρα κ. Φωτίου Ξύδα καί πολλών Χριστιανών έκ της Πόλεως καί της Ελλάδος.

Ακολούθησε δεξίωσις εις τήν αίθουσαν Τελετών τοΟ Πατριαρχείου καί γεΟμα σέ έστιατόριον τη ς Πόλεως, πρός τιμήν τοΟ Μακαριω­τάτου Άρχιεπ. Άθηνών καί πολλών Αρχιερέων.

Τό βράδυ ό Σεβ. "Αγιος Προύσης παρέθεσε έπίση- μον δεΐπνον εις έστιατόριον τοΟ Βοσπόρου, πρός τιμήν τοΟ Πατριάρχου, τών Αρχιε­ρέων καί λοιπών προσκε­κλημένων.

Τήν έπομένην τό πρωί ό Μητροπολίτης μας άνεχώ- ρησε διά Μυτιλήνην.

Τήν 18ην Μαρτίου έπραγ- ματοποιήθη εις Μυτιλήνην ή παράδοσις καί παραλαβή τη ς δ ιο ική σ εω ς τοΟ 98 ΑΔΤΕ ύπό τοΟ αχρι τοΟδε ΔιοικητοΟ Άντιστρατήγου

κ. Σταύρου Κουτρη, άπο- σ τ ρ α τ ε υ θ έ ν το ς , ε ις τόν νέον Διοικητήν Υποστρά­τηγον κ. Άναστάσιον Μα- νώλαν, πρ οα χθέντα προ- σφάτως. Τόν Μητροπολίτην μας άπουσιάζοντα εις Κων- σταντινούπολιν, έξεπροσώ- πησεν ό Παν. Άρχιμ. π. Ιά κ ω β ο ς Καραμούζης, Ίεροκηρυξ της Ί. Μητρο- πόλεως.

25η ΜαρτίουΈπί τη έπετείω της 25ης

Μαρτίου ό Μητροπολίτης μας έλειτούργησε εις τόν Ί. Ναόν τοΟ Αγίου Θερά­ποντος, έτέλεσε τήν Δοξο­λογίαν καί Τρισάγιον εις τόν έθνεγέρτην Μητροπο­λίτην Ούγγροβλαχίας Ιγνά­τιον. Τόν πανηγυρικόν της ήμέρας έξεφώνησε ό Θεο­λόγος Καθηγητής κ. Άθα- νάσιος Καλαμάτας. Τήν Κυ- βέρνησιν έξεπροσώπησε ό Υπουργός κ. Νίκος Σηφου- νάκης.

Άκολούθησε έπιμνημό- συνος δέησις εις τό Ήρώον τών Πεσόντων καί ή παρέ- λασις τών Σχολείων καί τοΟ ΣτρατοΟ.

-# 72 ^2®»—

&πό τά εγκαίνια τοϋ άνακαινισθε'ντος Πνευματικού Κέντρου τοϋ Ί. Μητροπολι- τικοΰ Ναοϋ, τό όποιο έξωραΐστηκε με' τήν πρόνοια τών Αιδεσιμ. εφημερίων τοϋ ώ ς άνω Ί. Ναοϋ, τών γυναικών τής ένοριακής εστίας καί ευλαβών χριστιανών.

Σταυρός Τέμπλου(Άπό τό βιβλίο τοϋ πρωτοπρ. π. Γρηγορίου Δουμούζη

«Τά Ξυλόγλυπτα τής Ίερας Μητροπόλεως Μυτιλήνης»).