HOME HEALTH CARE

“ไปเยยมบานกนนะ”

แพทยหญงสดารตน วจตรเศรษฐกล ศนยแพทยศาสตรศกษาชนคลนก โรงพยาบาลราชบร

HOME HEALTH CARE “ไปเยยมบานกนนะ”

การเยยมบานเปนเครองมอทส าคญในงานเวชปฏบตครอบครว

โรงพยาบาลมหอผปวย ใหผปวยนอนรกษา ในสวนของชมชนเองกมบานซงเปรยบเสมอนหอผปวยในการดแลรกษา การเยยมบานผปวยท าใหเรารจกผปวยในบรบททไมใชเพยงตวผปวยแตเพยงผเดยว บรบททส าคญส าหรบผปวยกคอครอบครวนนเอง การไดเหนความสมพนธระหวางผปวยและครอบครว สงแวดลอม สงคมและชมชนของผปวย ท าใหรจกและเขาใจผปวยและครอบครวมากยงขน เกดความสมพนธทดระหวางทมสขภาพตอผปวยและครอบครว

การเยยมบานท าใหเราคนพบปญหาสขภาพทซอนอยทเราคาดไมถง เชน impotence, gait and balance problems,

immunization deficits and hypertension น าไปสการใหค าแนะน าและดแลผปวยอยางเหมาะสมทนทวงท ท าใหปองกนการลมใน

ผส งอาย 1 ลดอตราการเกดภาวะแทรกซอน ในผส งอายทนอนโรงพยาบาล2 เพมคณภาพชวต ลดอตราการนอนโรงพยาบาลซ า และลดอตราการตายในผปวยหวใจลมเหลว3 และยงปองกนการตายของทารกแรกเกดดวย4

การเยยมบานเปนสงทควรมขอบเขตและมาตรฐานในการเยยม ซงจะท าใหสามารถดแลผปวยและครอบครวไดอยางมประสทธภาพ รวมทงเปนการเสรมพลงใหผปวยและครอบครวในการดแลสขภาพของตนเอง ไดอยางถกตองเหมาะสม อกทงยงท าใหแพทยเกดความสขและความภาคภมใจในการปฏบตงานในฐานะแพทยและในฐานะของเพอนมนษย สนองพระราชปณธานของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ผเปนพระบดาแหงการแพทยแผนปจจบนของไทย ทมพระราชด ารสวา

“ฉนไมตองการใหเธอเปนหมอเทานน แตฉนตองการใหเธอเปนมนษยดวย”

เยยมบานดอยางไร ท าไมตองไปเยยมบาน

หลงจากเรยนรแลวจะไดอะไรบาง (Expected learning outcomes) 1. ตระหนกความส าคญของการเยยมบาน 2. บอกวตถประสงค และประเภทของการเยยมบาน 3. วางแผนการเยยมบานไดอยางถกตองเหมาะสม (ทงกอนเยยม ขณะเยยม และหลงการ

เยยมบาน) 4. อธบายเครองมอทใชขณะเยยมบานได เชน INHOMESSS 5. ตระหนกถงความส าคญของทมเยยมบาน รวมถงความส าคญของการมสมพนธภาพทด

ระหวางทมเยยมบาน ผปวย และครอบครว 6. ระบประเดนส าคญทควรระวงในการเยยมบาน เชน ระยะเวลาทเหมาะสม

ในการเยยมบาน การวางแผนจดทมเยยมบาน เปนตน

เรยนอยางไรด (Learning strategies) ป 4 คนหาปญหา Disease and Illness, ใชเครองมอ INHOMESSS ใหคลอง ป 5 Whole person approach สามารถระบการแกปญหาได ป 6 เรยนรการท างานเปนทม สามารถแกไขปญหาไดครอบคลม

เรยนรทฤษฎ ปฏบต (เยยมบาน) ขณะเยยมบาน

ประเมนหลงเยยมบาน

วางแผนกอนเยยมบาน

ทบทวนความรเดมกนหนอย (Prerequisites) ลองเลาประวตครอบครวของเราโดยการเขยน Genogram

องคประกอบของแผนภมครอบครว

1. วาดขอมลครอบครวอยางนอย 3 ชวอายคน 2. ใสชอของสมาชกทกคนในครอบครว 3. ใสอาย (หรอปเกด) ของสมาชกทกคนในครอบครว 4. ใสอายและสาเหตการตายของสมาชกในครอบครว (ถาม) 5. ระบโรคหรอปญหาความเจบปวยทส าคญของสมาชกในครอบครว 6. วาดวงลอมรอบสมาชกทอาศยอยในบานเดยวกน พรอมชวาผปวยอยทต าแหนงใดของแผนภม 7. ระบวนทของการแตงงานหรอหยารางของสมาชกในครอบครว 8. เรยงสมาชกทเกดตามล าดบกอนหลง จากซายไปขวา 9. ถาทราบความสมพนธภายในครอบครว ใหวาดสญลกษณแสดงความสมพนธดวย พรอมทงมค าอธบายสญลกษณทซบซอน 10. วนเดอนป ทเขยนหรอปรบปรงแผนภมครอบครว 11. ลงชอผเขยน

รบเลยง

เตมค าในชองวาง ตามหลกการการดแลผปวยเปนศนยกลาง (Patient-Centered Medicine) Moira Stewart. Patient-Centered Medicine: Transforming the Clinical Method: Introduction. 2nd ed. Radcliff Medical Press; 2003: 6

Holistic framework

Illness

Disease

ทมา: ผศ.พญ.สายพณ หตถรตน

Family • Family System

• Family Life cycle

• Family Stress

• Family Coping

• Family Resource

• Impact on Health

Community

• Pt.& Fam Role

• Resource

• HSS

• Work

• School

• Culture

• Religion

Person • Who, Life cycle • Development

• Family of Origin

ยกตวอยางการดแลผปวยอยางเปนองครวม (Holistic care ) แลวสรปในใบงานนนะจะ

เรามารจกการดแลผปวยทบานกนเถอะ ค านยาม Home care, Home visit, และ House call คออะไร สายพณ หตถรตน. คมอหมอครอบครวฉบบสมบรณ: เยยมบาน ทกษะทางคลนกทหายไป ชดท 1 และ 2. สรเกยรต อาชานานภาพ, editor. กรงเทพ ส านกพมพหมอชาวบาน; 2549:103-4

จงบอกวตถประสงคของการเยยมบาน

สายพณ หตถรตน. คมอหมอครอบครวฉบบสมบรณ: เยยมบาน ทกษะทางคลนกทหายไป ชดท 1 และ 2. สรเกยรต อาชานานภาพ, editor. กรงเทพ ส านกพมพหมอชาวบาน; 2549:105

Home care:………………………………………………………………………………………..… …………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

House call: ……………………………………………..…………… …………………………………………………………………………………… ………………...………………………………………………………

…………………………………………………….…………………………………

………

Home visit:……………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………

…………………………………………………..……………………..

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………….

จงจบคประเภทของการเยยมบานและเคสตวอยาง Am Fam Physician. 1999 Oct 1;60(5):1481-1488.

A. Illness home visits -------------------------------------------- Case…….

B. Dying patient home visits ----------------------------------- Case…….

C. Assessment home visits ------------------------------------ Case…….

D. Hospitalization follow-up home visits -------------------- Case…….

Case I “ลงสมปองเปนมะเรงล าไสระยะสดทาย กระจายไปทตบ ทองโต

เหนอยและออนเพลยมาก กนไมไดเลย”

Case II “พสมจตเพงคลอดลกคนทสาม ออกจากโรงพยาบาลมาเมอ 2 วนกอน”

Case III “ปาสมใจเปนเบาหวาน และความดนโลหตสง

ควบคมโรคไดดมาตลอด แตชวงปน ทงเบาหวานและความดนคมไมได

มาพบแพทยเลยวนนด วนนกไมมาตามนดอกแลว”

Case IV “ยายสมศรพการอมพาตทอนลาง ไมมญาต อาศยอย

ทเพงไมเกาๆ ขางวด อสม.แจงวา ชวงสปดาหนยายซมมาก”

ท าอยางไรเมอหมอจะไปเยยมบาน สายพณ หตถรตน. คมอหมอครอบครวฉบบสมบรณ: เยยมบาน ทกษะทางคลนกทหายไป ชดท 1 และ 2. สรเกยรต อาชานานภาพ, editor. กรงเทพ ส านกพมพหมอชาวบาน; 2549:110-4

จงวางแผนการเยยมบานลงสมปอง (ตาม case scenario)

กอนเยยมบาน…………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………จะ

ชวนใครไปบาง (Teamwork)………………………………

…………………………………………………………………………………………………

ขณะเยยมบาน……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………….……

หลงเยยมบาน…………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

เครองมอทใชในการเยยมบาน INHOMESSS มอะไรบาง Am Fam Physician. 1999 Oct 1;60(5):1481-1488.

จะประเมน Immobility กตองร Activities of daily living (ADLs) ตองถามอะไรบาง http://en.wikipedia.org/wiki/Activities_of_daily_living

Basic ADLs จ างายๆ วา DEATH ยอมาจาก

D E A T H

Instrumental ADLs จ างายๆ วา SHAFT ยอมาจาก

S H A F(M) T

แหลงเรยนรเพมเตม (Learning resources) สายพณ หตถรตน. คมอหมอครอบครวฉบบสมบรณ: เยยมบาน ทกษะ

ทางคลนกทหายไป ชดท 1 และ 2. สรเกยรต อาชานานภาพ, editor. กรงเทพ ส านกพมพหมอชาวบาน; 2549:102-18

Brian U, Anthony J. The home visit. American family physician. 1999 Oct 1;60(5):1481-8.

Ian R. Mc Whinney. A Textbook of Family Medicine: Home Care. 2nd ed. Oxford University Press; 1997:369-76.

Moira Stewart. Patient-Centered Medicine: Transforming the Clinical Method: Introduction. 2nd ed. Radcliff Medical Press; 2003: 6

http://www.aafp.org/

การประเมนผลเมอสนสดรายวชา (Assessment information) การมสวนรวมในชนเรยน รายงานการเยยมบาน 1 ฉบบ Logbook

บนทกการเยยมและใหการดแลผปวยทบาน ขอสอบปรนย และอตนย

ตดตออาจารยแพทย (Staff contact)

ค าแนะน าเพมเตม (Personal comments) การวางแผนกอนไปเยยมบานจะชวยใหเราใชเวลาในการเยยมบานอยางคมคา

และครอบคลมทกปญหาทเราคนพบ (Being realistic) เราอาจไมไดขอมลครบทกอยางในการเยยมบานเพยงครงเดยว ทงน ขนอยกบ

ผปวยและครอบครว ตามแนวทางการดแลแบบผปวยเปนศนยกลาง (Patient-centered care) ซงสงส าคญทสดทเปนรากฐานของความส าเรจในการเยยมบาน คอ ความสมพนธทดระหวางทมเยยมบานกบผปวยและครอบครว (Relationship)

การสอนใหผปวยและญาตมศกยภาพในการดแลตวเองทบาน จะชวยลดปรมาณผปวยนอกทโรงพยาบาลและเพมประสทธภาพการรกษาพยาบาลเพอการดแลสขภาพเชงรกไดในระยะยาว

ระยะเวลาในการเยยมบาน ไมควรเกน 1 ชวโมง/บาน และไมเกน 2-3 ครง/บาน/สปดาห

การดแลผปวยและครอบครวอยางเปนองครวม (Holistic care) แบบผสมผสานเบดเสรจ (Comprehensive care) อยางตอเนอง (Continuity of care) ใหเกดผลดทสดเหมาะสมกบผปวยและครอบครวรายหนงๆ นน ไมสามารถเกดขนไดจากแพทยเพยงคนเดยว หากแตเกดจากความรวมมอรวมใจจากทมสหสาขาวชาชพ เพราะทกคนมความเชยวชาญแตละดานทแตกตางกน ดงนน จงควร ใหความส าคญตอการท างานเปนทม (Teamwork)

เทคนคจตบ าบด BATHE technique Background (เกดอะไรขน) Affect (รสกอยางไร) Trouble (อะไรเปนปญหาหนกทสด) Handling the problem (มวธรบมออยางไร) Empathy (แสดงความเหนใจ)

บนทกการเยยมและใหการดแลผปวยทบาน (Record of achievement)

ชอนกศกษาแพทย……………………………..……….................

วนท ชอ-สกล ผปวย/ HN/ ทอย โรค/ ปญหา/ Reflection

Reference to text and journal 1: Am Fam Physician. 1999 Oct 1;60(5):1481-1488. 2: http://med.mahidol.ac.th/fammed/th/postgrad/homecare 3: N Engl J Med. 1995 Nov 2; 333:1190-1195 4: Bull World Health Organ. 2010 Sep 1;88(9):658-666 และจาก แหลงเรยนรเพมเตม (Learning resources) ทใหไว

ไดเรยนรอะไรบาง (Self-reflection) นองๆ คดวา การเยยมบานเกดผลดตอผปวยและครอบครวอยางไร (เปรยบเทยบกบการไมไดเยยมบาน รวมถงการไมไดเยยมบานเปนทม)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………