1

HOOFDSTUK 4: WAT SPORT VOOR KIDS BETEKENT EN WAT HET KAN DOEN VOOR HUN PERSOONLIJKE ONTWIKKELING

2

MOOC 1: Het ontwikkelingen van effectieve sportomgevingen voor kinderen

Studiegids

Een intellectuele output van iCoachKids: Innovatie lessen & trainingen voor het coachen van kinderen en

jongeren

Dankwoord Deze studiegids is geschreven door Sheelagh Quinn, Declan O’Leary en Sergio Lara-Bercial met redactionele ondersteuning van Ann McMahon. Bijdrages zijn geleverd door Marieke Fix, Nicolette Schipper-van Veldhoven, Kris Van Der Haegen, David Gibas en Karen Livingstone.

Disclaimer De steun van de Europese Commissie voor de productie van deze publicatie vormt geen goedkeuring over de inhoud, deze weerspiegelt uitsluitend de mening van de auteur, de Europese Commissie kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor het gebruik van de opgenomen inhoud van dit document.

Project Team: Sergio Lara-Bercial, Julian North, A.J. Rankin-Wright, Marieke Fix, Nicolette Schipper-van Veldhoven, Declan O’Leary, Sheelagh Quinn, Kris Van Der Haegen, David Gibas, Rafael Navarro, Sonia García, Pedro Lara-Bercial, Renata Rutkauskaite, Irena Cikotiene, Ladislav Petrovic, Judit Balogh en Birute Statkeviciene.

www.icoachkids.eu @iCoachKidsEU Copyright © 2018 by iCoachKids

3

Inhoud iCoachKids MOOC 1 - Hoofdstuk 4 Pagina Studiegids Inleiding 4 Hoofdstuk 4 - Inleiding 12 Hoofdstuk 4 - Paragraaf 1 Wat sport oplevert voor kinderen en jongeren 14 Hoofdstuk 4 - Paragraaf 2 - Deel 1 Het begrijpen van psychosociale ontwikkeling in en door sport 16 Hoofdstuk 4 - Paragraaf 2 - Deel 2 Psychosociale resultaten door sportdeelname 18 Hoofdstuk 4 - Paragraaf 2 - Deel 3 Maak het mogelijk 22 Hoofdstuk 4 - Paragraaf 3 Een model van persoonlijke ontwikkeling door middel van sport 28 Hoofdstuk 4 - Paragraaf 4 Hoe de sport passend te maken voor het kind en niet het kind passend voor de sport 33 Hoofdstuk 4 - Samenvatting & Conclusies 42 Afsluitende opdrachten - Wat sport betekent voor kinderen en wat het hen oplevert 46

iCoachKids MOOC 1 Studiegids

4

Inleiding

"De belangrijkste missie van een coach is om sportdeelnemers niet

alleen als sportatleten, maar ook op persoonlijk vlak te laten

ontwikkelen. Om dat doel te bereiken heeft een coach functionele en

taak gerelateerde competenties nodig die door kennis en reflectie

ondersteund worden."

Uit het European Sports Coach Framework (p. 39)

Gefeliciteerd, coach! Door deel te nemen aan iCoachKids MOOC 1 laat

je zien dat je open staat om meer te leren over het coachen van

kinderen en jongeren en het ontwikkelen van je eigen

coachingsvaardigheden.

Het verbeteren van coachingsvaardigheden kost tijd en moeite. Het

ontwikkelen van coachingsvaardigheden zal op een duurzame en

progressieve manier verlopen. Een dergelijke aanpak houdt rekening

met in welke leerfase jij je als coach bevindt, hoe je leert én met de

deelnemers waarmee jij werkt.

5

Hoe coaches leren

In deze MOOC realiseren we ons dat leren een levenslang proces is en

dat diverse ervaringen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van jouw

mogelijkheden als coach. Tijdens de voortgang door MOOC 1 hebben

we diverse leerervaringen toegevoegd om bij te dragen aan de

leerbehoefte van coaches.

Een coach is geen onbeschreven blad. Een coach heeft door

persoonlijke ervaringen als deelnemer of als toeschouwer een eigen

visie op coachen: op wat het is en hoe het zou moeten gebeuren. De

volgende opdracht laat je nadenken over het wat en waarom jij

coacht.

STUDIEGIDS TAAK: Wat zijn jouw drijfveren en ervaringen als coach? (Er zijn geen goede of foute antwoorden. Deze oefening gaat over het verzamelen van jouw eerdere coaching ervaringen.)

Coaches leren het beste wanneer…

Hoe jij leert en hoe je graag wilt leren

Lijst met jouw sportervaringen

Hoe beïnvloedt dit jouw manier van coachen?

Jouw Opleiding(en)/ gevolgde cursussen

Hoe beïnvloedt dit jouw manier van coachen?

Levenservaring/ geleerde lessen

Hoe beïnvloedt dit jouw manier van coachen?

Andere onderwerpen die jij belangrijk vindt of jouw beïnvloeden

Hoe beïnvloedt dit jouw manier van coachen?

Jouw leerroute

In de eerste fase van jouw ontwikkeling als coach kun je nog profiteren van leermogelijkheden die geboden worden via onderwijs. In MOOC 1

6

zie je dit terug in wat je leest en de persoonlijke opdrachten en activiteiten die jij maakt om nieuwe kennis toe te passen in je coaching. Dit kan gezien worden als de onderliggende basis voor jou als coach. De activiteiten dagen je uit en onderbouwen jouw visie als coach en ondersteunen je om een kader te ontwikkelen waarin het kind centraal komt te staan, een kader dat coaches bewust maakt van hun eigen handelen in hun organisatie. Wanneer je je blijft ontwikkelen als coach dan worden informele leerkansen relevanter. Interactie met kinderen, andere coaches, ouders, mentoren en openbare leermodules bieden een kans om jouw visie te checken, te blijven ontwikkelen, jezelf te blijven uitdagen en nieuwe kennis op te doen. In MOOC 1 komt dit terug in de opdrachten en activiteiten die je met anderen en in jouw omgeving uit gaat voeren. Het is belangrijk om te weten dat jouw ontwikkeling plaatsvindt 'on the job' dus daar waar het coachen plaatsvindt. Het is essentieel dat je als coach kunt reflecteren op jouw handelen en je bewust bent van jouw vaardigheden.

7

STUDIEGIDS TAAK: Hoe coaches

het beste leren en hoe jij het beste

leert

Hoe coaches volgens onderzoekers het beste leren is in de linker

kolom te lezen. Reflecteer op deze uitspraken en beschrijf in de

rechter kolom of de uitspraken van toepassing zijn op JOU en of ze

ook invloed kunnen hebben op JOUW LEREN. Dit zal jouw

ZELFBEWUSTZIJN op hoe jij wilt leren ontwikkelen:

Coaches leren het beste wanneer… Hoe jij leert en hoe je graag wilt leren

• Eerdere ervaringen en vaardigheden worden herkend en ze worden aangemoedigd om te reflecteren en erop voort te bouwen.

• Ze gemotiveerd zijn om de verantwoordelijkheid voor hun leren te nemen en ze krijgen de kans om dit naar hun eigen behoeften te sturen.

• Het toepassen van wat geleerd is in de praktijksituatie waarin gecoacht wordt, duidelijk is en gefaciliteerd wordt

• De onderwerpen en leermaterialen relevant zijn

• Er een positief en ondersteunend klimaat is om angst te minimaliseren, waarin aangemoedigd wordt om nieuwe dingen uit te proberen en dit op passend niveau uitdaging plaatsvindt

• Interactie en het delen van kennis met andere coaches wordt aangemoedigd

• Er een gevarieerd aanbod van leeractiviteiten is

• Ze enig succes ervaren en feedback krijgen die hun zelfvertrouwen vergroot

8

Wanneer je deze twee opdrachten uit de studiegids afgerond hebt, ben

je begonnen aan het leerproces zoals wordt uitgedragen in de

iCoachKids MOOC's. Je bent er zojuist achter gekomen wat jouw

drijfveren zijn om kinderen te coachen en hoe jij leert.

Goed gedaan! Lees verder en gebruik de inhoud van deze MOOC 1

Studiegids als hulpmiddel in jouw leerproces. De inhoud in de gids is

goed toe te passen in jouw rol als coach en jouw leerproces naar een

coach die het kind centraal stelt.

9

MOOC 1 Studiegids Structuur

Met behulp van een blended learning structuur wordt jouw leerproces

als coach in gang gezet. Dit pakket bestaat uit diverse activiteiten om

het leerproces te bevorderen (bijvoorbeeld aan de hand van

praktijksituaties, probleemgestuurd leren, praktische tips voor het

coachen en reflectie op jouw handelen). Dit zal zorgen voor meer

kennis en gedragsverandering en zal je aanmoedigen om op zoek te

gaan naar zelfgestuurde leermogelijkheden.

De volgende kopjes en iconen duiden de diverse activiteiten aan die in

de studiegids van MOOC 1 aan bod komen:

ZIEN – Wanneer je dit icoon ziet is er een filmpje gekoppeld aan

het hoofdstuk en paragraaf van de studiegids

LEZEN – De inhoudelijke kennis die in het filmpje uitgelegd wordt

kun je hier lezen. Het geeft de mogelijkheid om in eigen tempo de

inhoud te lezen of om terug te lezen wat er werd verteld in de video.

STUDIEGIDS TAAK – Dit is een opdracht om te testen of je de

inhoud van het filmpje of de tekst kunt toepassen wanneer je aan het

coachen bent. In de opdrachten reflecteer je op jouw

coachingsvaardigheden.

PERSOONLIJKE COACHTAAK

In deze activiteit pas je nieuwe kennis toe wanneer je aan het coachen

bent met de kinderen die je begeleidt. Je denkt na over hoe het ging

voor de kinderen en voor jezelf. Het is mogelijk dat je deze opdrachten

een aantal keer moet uitvoeren en moet reflecteren op jouw handelen

om de geleerde inhoud volledig toe te kunnen passen in jouw praktijk,

zodat het ook passend is voor jouw visie op het coachen van kinderen.

COACHEN MET ANDEREN – In deze opdracht ga je samen met

andere coaches bespreken en uitproberen hoe nieuwe geleerde kennis

toe te passen is. Jullie geven elkaar feedback en praten over hoe iedere

coach zich ontwikkelt en hoe kennis toe te passen is. Deze opdracht

kan je aanmoedigen om andere relevante mensen in te schakelen,

zoals ouders, scheidsrechters, clubleden en zelfs kinderen die je

coacht!

10

COACHEN IN DE OMGEVING – In deze activiteit denk je na over

hoe de kindgerichte benadering op jouw club/ school/ of jouw lokale

omgeving is. Je denkt erover na en bespreekt welke veranderingen

aangebracht kunnen worden om een coach te worden die het kind

centraal stelt.

QUIZ – Op het einde van ieder hoofdstuk staat er een quiz klaar.

In deze quiz zullen de belangrijkste punten uit ieder hoofdstuk

terugkomen en worden vragen gesteld over hoe je die toe kunt passen

tijdens jouw coaching. Deze quiz kent een 'open-boek' structuur. Je

mag dus de paragrafen van de studiegids opnieuw raadplegen voordat

je je antwoord opschrijft.

HOOFDSTUK MET AFSLUITENDE OPDRACHTEN – Ieder

hoofdstuk zal eindigen met een aantal opdrachten die jou helpen om

jouw ideeën en de coaching tools die in het hoofdstuk benoemd zijn toe

te kunnen passen. Dit kunnen de volgende opdrachten zijn:

PERSOONLIJKE COACHTAAK

COACHEN MET ANDEREN

COACHEN IN DE OMGEVING

MEER ZIEN EN/OF LEZEN – Niet alle informatie is opgenomen

in de MOOC. Wil je meer weten over een onderwerp, dan zal dit icoon

je naar meer informatie of aanvullende materialen leiden.

11

JOUW LEERTRAJECT ALS EEN JEUGDCOACH Werken met kinderen en jongeren kan een zeer positieve en

waardevolle ervaring zijn voor mensen. Deze ervaring kan voor iedere

coach en kind waardevol zijn, mede door de aanpak en de kennis die

aangeboden wordt in de iCoachKids MOOC's. Het is aan jou om de

verantwoordelijkheid te nemen en jouw kennis en vaardigheden als

coach te laten opbloeien. Geniet van de reis coach!

12

iCoachKids: MOOC 1 Studiegids - Registratie van de opdrachten: Hoofdstuk 4

Naam: _________________________________ Datum: _______________________________

Vink iedere opdracht of activiteit die je afgerond hebt af met een in de betreffende cirkel. Hiermee kun je bijhouden welke opdrachten je al afgerond hebt en waar je weer verder kunt wanneer je na een pauze weer kunt starten.

Studiegids opdrachten/ Hoofdstuk 4 - Paragraaf

ZIEN/ LEZEN

/

INLEIDENDE OPDRACHT

PERSOONLIJKE COACHTAAK

COACHEN MET

ANDEREN

COACHEN IN DE OMGEVING

QUIZ

AFSLUITENDE OPDRACHTEN

MEER ZIEN/ LEZEN

Inleiding

Paragraaf 1

Paragraaf 2

Paragraaf 3

Paragraaf 4

13

Samenvatting/ Conclusie

Heb je alle activiteiten en opdrachten in iedere cirkel is afgevinkt? GOED GEDAAN! Nu kun je starten met het volgende hoofdstuk.

12

Hoofdstuk 4 Inleiding

BEKIJK HET FILMPJE EN/OF LEES DE TEKST

Bekijk het bijbehorende filmpje in de online MOOC of lees het in de studiegids. Wanneer

je er beter door leert, mag je ook beide doen.

Zoals je weet, gaat de hele cursus over het ontwikkelen van effectieve

sportomgevingen voor kinderen. In hoofdstuk 1 hebben we gekeken naar de rol

van de jeugdcoach. In hoofdstuk 2 hebben we onderzocht hoe belangrijk het is

om na te denken over onze waarden en overtuigingen en hoe deze onze

coaching en de ervaring van kinderen beïnvloeden. Hoofdstuk 3 ging over de

voordelen van het creëren van een visie en strategie voor onze teams en clubs

en hoe dit te doen is.

In hoofdstuk 4 gaan we in op 'Wat sport voor kinderen betekent en wat het

voor hen zou kunnen betekenen'. Om precies te zijn, tegen de tijd dat je

hoofdstuk 4 voltooid hebt, kun je:

1. Uitleggen dat de voordelen van sport veel verder gaan dan het leren van

fysieke, technische en tactische vaardigheden

2. Beschrijven hoe sport de psychosociale ontwikkeling van kinderen en

jongeren kan bevorderen en positieve waarden kan creëren

3. Begrijpen hoe persoonlijke ontwikkeling door sport niet automatisch verloopt,

maar moet worden gepland

4. Uitleggen dat sport ook een negatieve impact kan hebben en welke typische

omstandigheden tot negatieve uitkomsten leiden en

5. Beschrijven hoe de behoeften aan sport van kinderen en jongeren variëren

in functie van leeftijd en ontwikkeling

Het hele doel van dit hoofdstuk is om je te helpen begrijpen dat we als

jeugdcoach niet alleen verantwoordelijk zijn voor het verbeteren van fysieke,

technische en tactische vaardigheden, maar dat we ook een bredere rol kunnen

spelen om het psychosociale welzijn en de capaciteiten van de kinderen die we

coachen te verbeteren.

Als schoolleraren zeggen dat kinderen alleen naar school gaan om wiskunde of

aardrijkskunde te leren en niet om meer afgeronde menselijke wezens te worden,

13

zouden we woedend zijn. Sport is hetzelfde; het biedt geweldige mogelijkheden

om kinderen te helpen zich te ontwikkelen tot gelukkige, functionele volwassenen

en ook uitmuntende burgers. Maar laten we onszelf niet te veel op de schouder

kloppen!

Het is tijd voor een nieuwe activiteit voordat je écht begint met het hoofdstuk.

STUDIEGIDS TAAK - OPDRACHT 0.1

Zoek zo snel mogelijk een lijst met 7-10 items op van wat sport kan opleveren en

welke voordelen deelname aan sport heeft voor kinderen en jongeren, ook wel

de positieve neven effecten van sport. Zodra je de lijst hebt, noteer dan bij welke

categorie van het diagram fysiek, technisch, tactisch en psychosociaal het past.

1. Wat kan sport opleveren voor kinderen en jongeren

Teken nu alle items in het onderstaande schema:

14

Figuur 4.1 – Ontwikkelingsresultaten van sportdeelname

15

Hoofdstuk 4 - Paragraaf 1 Wat sport oplevert voor kinderen en jongeren

BEKIJK HET FILMPJE EN/OF LEES DE TEKST

Bekijk het bijbehorende filmpje in de online MOOC of lees het in de studiegids. Wanneer

je er beter door leert, mag je ook beide doen.

Nu is het tijd om te onderzoeken wat sport voor kinderen en jongeren oplevert.

We hebben de activiteit die je zojuist na de introductie hebt uitgevoerd in coach-

educatiecursussen met duizenden coaches door de jaren heen over de hele

wereld gedaan en het resultaat is altijd hetzelfde. Als we coaches vragen wat

sport voor kinderen oplevert, zeggen ze altijd dit soort dingen:

• Plezier en vrienden

• Zelfvertrouwen

• Arbeidsethos

• Teamwork

• Interpersoonlijke vaardigheden en

• Respect

Dat klopt, de meeste dingen die coaches zeggen vallen in het gebied van

psychosociale ontwikkeling. De fysieke, technische en tactische gebieden krijgen

altijd veel minder antwoorden. Dat is interessant, want als we coachen vragen

hoeveel van hun coaching activiteiten gericht zijn op het ontwikkelen van de

psychosociale vermogens, is het antwoord normaal gesproken... GEEN! We

spreken onszelf tegen! Als psychosociale ontwikkeling zo belangrijk is, waarom

plannen we er dan niet voor?

Nu, ik weet wat je denkt ... Ik heb het eerder gehoord. Vaak, wanneer we coaches

op deze manier uitdagen tijdens cursussen, is het antwoord zoiets als: "Ik ben

het niet van plan, het gebeurt op een natuurlijke manier, omdat sport goed is voor

kinderen".

En ons antwoord is altijd hetzelfde: "nou, misschien gebeurt er wel wat

psychosociale ontwikkeling vanzelf, maar het is veel te belangrijk om het aan het

toeval over te laten, nietwaar?"

16

In feite is de realiteit dat er veel bewijs is dat aantoont dat sport voor sommige

kinderen een zeer negatieve ervaring kan hebben: een laag zelfbeeld,

verminderd emotioneel welbevinden, zelfs depressie en anorexia kunnen

allemaal het gevolg zijn van negatieve sportervaringen.

De kracht van sport om goed te doen kan niet als vanzelfsprekend worden

beschouwd. Jij, als coach, moet er alles aan doen om een positieve ervaring te

bezorgen. Je moet een omgeving creëren waarin kinderen zowel fysiek,

technisch als mentaal psychosociaal kunnen ontwikkelen.

Nu vertellen coaches ons dat er twee belangrijke obstakels zijn om dit te laten

gebeuren:

Ten eerste weten coaches niet helemaal zeker wat we bedoelen met

psychosociale ontwikkeling. Ten tweede zijn coaches bang dat ze niet genoeg

tijd hebben om expliciet te kunnen werken aan psychosociale ontwikkeling, naast

het fysieke, technische en tactische aspect.

In dit hoofdstuk worden deze twee zorgen behandeld. Geloof me, als ervaren

jeugdcoach, wat we allemaal hier bij iCoachKids zijn, voel je pijn. Dit alles doen

is niet gemakkelijk. Om eerlijk te zijn, hoeveel je kunt doen, hangt af van je

context. Hoe vaak zie je bijvoorbeeld de kinderen? Hoe meer je de kinderen ziet,

hoe groter de impact waarschijnlijk zal zijn. Wat je omstandigheden ook zijn, het

is echter zeker het proberen waard.

Psychosociale ontwikkelingskader in de sport

In het volgende gedeelte zullen we een eenvoudig schema voor psychosociale

ontwikkeling met jou delen. Dit raamwerk bevat 6 categorieën:

• De ontwikkeling van het zelfbeeld

• Emotionele ontwikkeling

• Sociale ontwikkeling

• Morele ontwikkeling

• Cognitieve ontwikkeling

• Ontwikkeling van vaardigheden voor het dagelijkse leven

We zullen uitleggen welke ontwikkelingsresultaten in elk van deze categorieën

kunnen worden bereikt. Maar het belangrijkste is dat we je laten zien welke

omgevingscondities en gedrag van coaches nodig is om dit te bereiken, dan kun

het zelf proberen!

Dit hoofdstuk zal je coaching en het leven van de kinderen die je coacht echt

veranderen.

17

18

Hoofdstuk 4 - Paragraaf 2 - Deel 1 Het begrijpen van psychosociale ontwikkeling in en door sport

BEKIJK HET FILMPJE EN/OF LEES DE TEKST

Bekijk het bijbehorende filmpje in de online MOOC of lees het in de studiegids. Wanneer

je er beter door leert, mag je ook beide doen.

In dit gedeelte gaan we dieper in op de positieve en negatieve uitkomsten van

sport voor kinderen. Maar voordat we verder gaan, bekijk deze video's (en/ of

lees de tekst) van kinderen en ouders die praten over hun ervaringen in de sport.

Maak een notitie van de belangrijkste positieve of negatieve uitkomsten die zij

aangeven.

Veel kijkplezier en tot zo: (video gereproduceerd van het YouTube-kanaal van

Positive Coaching Alliance USA)

https://youtu.be/sMC5NxuGMN0

David Klein - "Legends Baseball is een holistisch

ontwikkelingsprogramma voor honkbal dat zich richt op het mentale,

emotionele, spirituele en uiteraard fysieke ontwikkelen van jongeren om

het beste uit zichzelf te halen, niet alleen op het veld maar ook buiten het

veld."

"Hij bouwt echt aan het karakter van de jongens in het programma, niet

alleen de sporters"

"Hij wil dat de jongens echt leren hoe ze kunnen uitblinken en hoe ze

kunnen opgroeien tot geweldige jong mannen"

"Hij is gewoon onvermoeibaar positief, hij geeft gewoon veel positieve

feedback aan de kinderen over wat werkt. Wanneer je focust op het

positieve denk ik dat wat er met kinderen gebeurt, en het is zeker gebeurd

met mijn eigen zoon, de dingen waar ze goed in zijn, zelfs beter gaan

doen"

19

"Ik voel het in zijn oefeningen over honkbal, hij mengt er dingen in uit het

dagelijks leven, je kunt plezier hebben en dingen leren en je hoeft niet te

kiezen tussen de twee"

"Het zijn dingen als voeding geweest, over hoe te luisteren, over hoe een

positief teamlid te zijn of een klasgenoot te zijn"

"Vroeger raakte ik super nerveus op het veld en kreeg ik angst en zo, het

aspect van mindfulness stelt je in staat om jezelf te kalmeren. Het helpt

gewoon zo goed, geen enkele coach heeft dat ooit voor me gedaan, daar

ben ik zo dankbaar voor "

David Klein - "We missen hier nooit een leermoment, een leerzame les,

dus dat is duidelijk waar we ons op focussen. Ik heb het gevoel dat ik op

deze aarde was gezet om dat te doen "

"Hij besteedt veel tijd aan het werken met elk kind individueel, zelfs als

het maar voor een paar minuten per keer is"

David Klein - "Sport leren kinderen levenslessen, maar het is echt de

kwaliteit van de coach, de positieve coaches die de levenslessen leren

door middel van de sport"

Ik hoop dat je dat leuk vond. Dit zijn enkele geweldige verhalen in de video, toch?

Sport kan de bron zijn van geweldige hoogte- en dieptepunten. Laten we kijken

of we sommige van hen samen kunnen identificeren in de volgende activiteit.

OPDRACHT 4.1 - STUDIEGIDS TAAK Schrijf een aantal van de positieve en negatieve uitkomsten op die in de vorige

video zijn genoemd.

Positieve uitkomsten Negatieve uitkomsten

20

21

Hoofdstuk 4 - Paragraaf 2 - Deel 2 Psychosociale resultaten door sportdeelname

BEKIJK HET FILMPJE EN/OF LEES DE TEKST

Bekijk het bijbehorende filmpje in de online MOOC of lees het in de studiegids.

Wanneer je er beter door leert, mag je ook beide doen.

Hoe is activiteit 4.1 gegaan? Hoeveel positieve en negatieve resultaten heb je

weten te vinden?

In dit gedeelte gaan we enkele van de belangrijkere resultaten identificeren in de

6 verschillende categorieën. Weet je nog wat de categorieën zijn? Hier zijn ze

weer voor jou:

• Ontwikkeling van het zelfbeeld

• Emotionele ontwikkeling

• Sociale ontwikkeling

• Morele ontwikkeling

• Cognitieve ontwikkeling

• Ontwikkeling van vaardigheden voor het dagelijkse leven

Figuur 4.2 - Psychosociale ontwikkelingskader in de sport (Lara-Bercial, 2018)

22

Ontwikkeling van het zelfbeeld

Ontwikkeling van het zelfbeeld kan over het algemeen worden omschreven als

een begrip van 'wat het betekent om jou te zijn' en het beeld dat we hebben over

onszelf. Onderzoek toont aan dat wanneer sport juiste wijze wordt aangeboden,

dit het volgende kan opleveren:

• Een positief identiteitsgevoel

• Een goede dosis zelfrespect

• Zelfvertrouwen

• Een gevoel van hoop en doelen in het leven

Natuurlijk is het omgekeerde ook mogelijk. Wanneer sport niet op de juiste

manier aangeboden wordt, kan dit tegengestelde effecten hebben, zoals een

verminderd gevoel van eigenwaarde en minder zelfvertrouwen, een negatief

identiteitsgevoel en een gevoel van hopeloosheid. Maar maak je geen zorgen;

we zullen later zien hoe we kunnen proberen dit te vermijden.

Emotionele ontwikkeling

Emotionele ontwikkeling omvat bewustzijn van jezelf en van anderen, in het

bijzonder rondom identificatie, het begrijpen en het beheer van emoties en

gevoelens. Uiteindelijk willen we dat onze kinderen en jongeren volwassenen

worden die emotioneel stabiel en gezond zijn, nietwaar? Sport is een geweldige

plek voor persoonlijke groei. Enkele van de positieve resultaten die onderzoekers

hebben gevonden, zijn onder meer:

• Algemeen toegenomen emotioneel welzijn

• Begrip van emoties

• Emotionele controle

Zoals al eerder genoemd kent sport echter twee kanten. In bepaalde gevallen

kan dit leiden tot de ontwikkeling van negatieve emoties of een verminderd

vermogen van kinderen om ze te beheersen. Dit alles kan ook een impact

hebben op het algehele emotionele welbevinden van het kind.

Sociale ontwikkeling

Een ander gebied van potentiële groei door sport is sociale ontwikkeling. Dit

gaat over het vermogen van het kind om contact te maken met anderen, om

23

positieve relaties te vormen en om sociale normen te begrijpen en aan te nemen.

Sociale ontwikkeling stelt kinderen in staat om in de samenleving te functioneren.

Welnu, het lijdt geen twijfel dat sport een sociale activiteit is. Zelfs in individuele

sporten is interactie met anderen vereist. Deelname aan sport is van nature een

omgeving waarin sociale ontwikkeling kan plaatsvinden. Enkele van de meest

voorkomende ontwikkelingsgebieden die geïdentificeerd, zijn:

• Een gevoel van verbondenheid

• Interpersoonlijke vaardigheden

• Samenwerkingsvaardigheden

• Sociaal kapitaal (sociale verbanden snappen)

Voor het grootste deel kan sport een zeer effectief hulpmiddel voor positieve

sociale ontwikkeling zijn. Er zijn echter ook enkele negatieve uitkomsten

mogelijk. Bijvoorbeeld: de vorming van groepjes, mogelijke pestsituaties tussen

teamgenoten en voor jonge talentvolle sporters, sociaal isolement vanwege de

tijd die ze besteden aan sport.

Morele ontwikkeling

Het volgende gebied dat we gaan bekijken, is morele ontwikkeling. Het kan

worden gedefinieerd als het vermogen van het individu voor moreel denken en

gedrag. Bijvoorbeeld:

• Een gevoel van goed en fout

• Het vermogen om anderen te respecteren

• Het begrip en de acceptatie van de regels in de samenleving

Dit is een belangrijk gebied. De twee belangrijkste morele uitkomsten van sport

zijn:

1. Leren zichzelf, anderen en eventuele externe regels te respecteren

2. Een verhoogde capaciteit voor moreel denken en besluitvorming.

Met andere woorden: leren om niet vals te spelen of anderen pijn te doen

Helaas kan sport ook op dit gebied een negatief effect hebben, vooral als

kinderen ouder worden: dingen als vals spelen, overmatige agressie, doping en

drugsmisbruik, drinken en roken zijn allemaal gemeld in verschillende

onderzoeken. Coaches en ouders moeten dit allemaal goed in de gaten houden!

Cognitieve ontwikkeling

24

Een ander belangrijk groeigebied in verband met sport is cognitieve

ontwikkeling. In de context van jeugdsport kunnen we het zien als het vermogen

van het kind om het proces te verwerken en informatie te produceren. De

voordelen van sport op dit ontwikkelingsniveau zijn keer op keer bewezen door

onderzoek. Dit omvat:

• Verbeterd leervermogen en academische prestaties

• Grotere capaciteit voor besluitvorming

• Een duidelijke verbetering van communicatievaardigheden

Levens- en professionele vaardigheden

Ten slotte is er een reeks vaardigheden die moeilijk te categoriseren zijn in een

van de voorgaande vijf gebieden. De meeste van hen passen in wat door

onderzoekers is genoemd als de ontwikkeling van vaardigheden voor het

dagelijkse leven. Enkele van deze vaardigheden zijn onder meer:

• Een verhoogde werkethiek

• Meer zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid

• Doelbepalende vaardigheden

• Sterke tijdmanagement en organiserend vermogen

• Een gezonde dosis gevoel voor competitie

Concluderend hebben we gezien dat psychosociale ontwikkeling in en door sport

een zeer goed mogelijkheid is. We hebben enkele van de meest voorkomende

voorbeelden gegeven, maar misschien kun je er nog een paar identificeren uit

jouw persoonlijke ervaring als sporter, coach of ouder.

Oké, laten we naar het volgende deel gaan. Hierin zullen we kijken naar de

omstandigheden van de omgeving en het gedrag van volwassenen dat de

meeste van deze resultaten tot stand kan brengen.

25

Hoofdstuk 4 - Paragraaf 2 - Deel 3 Maak het mogelijk

BEKIJK HET FILMPJE EN/OF LEES DE TEKST

Bekijk het bijbehorende filmpje in de online MOOC of lees het in de studiegids. Wanneer

je er beter door leert, mag je ook beide doen.

In de vorige paragraaf hebben we een aantal van de belangrijkste psychosociale

uitkomsten geïdentificeerd die kinderen door sport kunnen ontwikkelen. Het is

essentieel om de mechanismen te begrijpen die dit alles kunnen laten gebeuren.

Denk eraan, dit is zo belangrijk, dat we het niet aan het toeval kunnen overlaten!

In een van onze recente studies konden we vier type mechanismen identificeren

die een positieve persoonlijke ontwikkeling bevorderen. We noemen ze:

1. De Aandacht fabriek

2. Het Groene Huis voor Groei

3. De Persoonlijke Boost

4. De Simulator van het Echte Leven

26

Figuur 4.3 - Mechanismen die leiden tot positieve ontwikkeling in de sport (Lara-

Bercial, 2018)

The Attention Factory

De aandacht fabriek is opgebouwd rond het idee dat sportparticipatie kinderen

een duidelijke focus in het leven biedt. Iets waar ze echt van genieten en willen

doen. Deze focus genereert positief gedrag op andere gebieden van hun leven,

zoals familie en school. Het lijkt ook te fungeren als een beschermend schild

tegen negatieve attitudes en gedrag. De wens om het goed te doen in de sport

en de dagelijkse routine en structuur blijken zeer belangrijke factoren te zijn.

De Attention Factory is gekoppeld aan positieve resultaten zoals:

• Een sterke identiteit

• Een gevoel van hoop en doel

• Een goede werkethiek

• Een groter gevoel voor competitie

The Greenhouse for Growth

Het volgende mechanisme is wat we Het groene huis voor groei noemden. Dit

gaat over de kenmerken in de sportomgeving die de basis leggen voor

ontwikkeling. De belangrijkste succesfactoren zijn hier; een humanistische

clubfilosofie, betrokken coaches, passende ondersteuning van ouders en de

relatie met het team en de clubleden.

De Greenhouse for Growth leidt tot goede resultaten, zoals:

1. Positieve eigenwaarde en zelfvertrouwen

2. Respect voor anderen

3. Sociaal kapitaal

De Personal Boost

Een ander mechanisme was gegroepeerd onder wat we de persoonlijke boost

noemden. Dit gaat over alle situaties die plaatsvinden in de sport die mentaal

een boost geven aan het kind. De belangrijkste elementen zijn; regelmatige

27

succeservaringen, persoonlijke trots en de mogelijkheid om negatieve energie te

verwerken.

We ontdekten dat de persoonlijke impuls leidde tot positieve resultaten zoals:

1. Een positieve identiteit

2. Toegenomen zelfvertrouwen

3. Hoge niveaus van emotioneel welzijn

De Real-Life Simulator

Eindelijk, het laatste type mechanisme die we vonden, was wat we de simulator

van het echte leven noemden. En hierbinnen valt heel veel! Het bevat alle

ervaringen in de sport die ook in de wereld daarbuiten voorkomen. Enkele van

de belangrijkste kenmerken zijn onder meer; de ervaring met concurrente, deel

uitmaken van een team, de constante focus om de aandacht erbij te houden en

te leren, blootstelling aan verschillende soorten mensen en deel zijn van een

minimaatschappij

De real-life simulator leidt tot een enorme hoeveelheid resultaten, maar enkele

van de meest voorkomende zijn:

1. Samenwerkingsvaardigheden

2. Emotionele controle en

3. Een sterke werkethiek

Dus dat is het. We hebben nu een veel duidelijker idee van wat kinderen kunnen

ontwikkelen door sport. Wat nog belangrijker is, we weten ook wat voor soort

omgevingen en gedragingen van coachen ervoor zorgt dat dit alles gebeurt.

Het is tijd dat je nadenkt over jouw club/ school/ gemeenschapsgroep en je

coaching om te zien hoe goed je het doet in dit gebied.

Maak nu de volgende activiteit.

OPDRACHT 4.2 – PERSOONLIJKE COACHING TAAK – Vergelijk je persoonlijke ervaringen met de ervaringen van de kinderen die je coacht

28

REFLECTIE VRAGEN:

1. Denk eens terug aan je eigen sportieve ervaringen, vooral als kind:

a) Wat waren de belangrijkste dingen die sport voor jou opgeleverd heeft?

b) Waarom heb je deze uit sport gehaald?

c) Hoe heeft jouw coach dit helpen verwezenlijken?

Wat heb je opgedaan?

(1a)

Waarom? (1b) Trainer? (1c)

2. Uit je eigen ervaring als coach:

a) Wat denk je dat je deelnemers ontwikkelen door betrokken te zijn?

b) Waarom denk je dat ze deze dingen leren?

c) Doe je iets specifieks om dit te laten gebeuren?

Wat heb je opgedaan?

(2a)

Waarom? (2b) Coach? (2c)

ACTIVITY 4.3 – COACHEN MET ANDEREN – ACTIEF EXPERIMENTEREN – UITVOEREN IN

JE EIGEN CONTEXT

29

1. Ga naar je club en vraag kinderen en hun ouders naar de belangrijkste

effecten die hun betrokkenheid in sport hen oplevert. Leg hun antwoorden

hieronder vast:

Wat kinderen zeiden Wat ouders zeiden

Noem een aantal overeenkomsten en verschillen

•

•

•

•

•

•

•

•

ACTIVITY 4.4 – COACHEN IN JOUW OMGEVING - Audit van de psychosociale ontwikkeling van jouw club of team

30

Vul het onderstaande reflectie formulier in met belangrijke vragen over jouw

huidige praktijksituatie in relatie tot de inhoud van dit gedeelte van de cursus.

Welke psychosociale ontwikkelingsresultaten denk je dat bij jouw club of team

het meest bevorderd worden?

Welke processen leiden daartoe?

Wat zou je nog meer kunnen doen om ze te bevorderen?

Hoe zou je het aanpakken?

Wat zou jij meer willen doen om het nog meer te verbeteren? Noem één ding:

31

Hoofdstuk 4 - Paragraaf 3 Een model van persoonlijke ontwikkeling door middel van sport

BEKIJK HET FILMPJE EN/OF LEES DE TEKST

Bekijk het bijbehorende filmpje in de online MOOC of lees het in de studiegids. Wanneer

je er beter door leert, mag je ook beide doen.

Inmiddels zou je een vrij duidelijk beeld moeten hebben van de psychosociale

voordelen die kinderen kunnen behalen met sport. Je moet ook bekend zijn met

enkele van de omgevingsomstandigheden die deze ontwikkeling ondersteunen.

Wil je nog een paar ideeën en hulpmiddelen gebruiken in je sessies? Mooi! Laten

we eens kijken naar een eenvoudig model dat met succes is gebruikt om

persoonlijke ontwikkeling door middel van sport te stimuleren.

Dit model is bekend geworden als het C-systeem voor persoonlijke

ontwikkeling door middel van sport. Het oorspronkelijke idee kwam van

professor Richard Lerner in de VS en het is aangepast voor sport door David

Haskins en UK Coaching.

Het model komt voor uit wat bekend staat als de Positive Youth Development-

beweging (PYD), ook wel ‘de positieve ontwikkeling van de jeugd’. PYD richt zich

op het ondersteunen van kinderen en jonge mensen om de attitudes en de

vaardigheden te ontwikkelen die ze nodig hebben om te groeien. PYD gaat niet

over het wegnemen van negatief gedrag. PYD gaat meer over het toerusten van

kinderen met wat ze moeten doen om volledig bijdragende leden van de

samenleving te worden.

Een favoriete mantra van PYD is dat we moeten kijken naar kinderen en

jongeren, niet als problemen dat beheerst moeten worden, maar als

mogelijkheden die kunnen worden ontwikkeld.

Dit is een veel positievere en proactieve benadering van persoonlijke

ontwikkeling.

32

In een notendop bevat het C-systeem zes elementen. Wanneer deze zes

elementen voldoende ontwikkeld zijn, lijken kinderen te gedijen en meer

succesvolle overgang naar volwassenheid te ervaren. Deze elementen

omvatten:

1. Competentie (Competence) gaat over het ontwikkelen van een positief

beeld van je eigen handelen. Dat wil zeggen: voelen en ervaren dat dingen

lukken die belangrijk voor je zijn.

2. Vertrouwen (Confidence) gaat over een persoonlijk gevoel van algemene

zelfwaardering; bijvoorbeeld: 'Ik ben een waardig mens, ongeacht hoe ik eruit

zie of wat ik kan’. Vertrouwen heeft ook te maken met onze perceptie van

hoe goed we kunnen omgaan met de eisen van het dagelijks leven; dit wordt

ook self-efficacy (zelfsturing of doelmatigheid) genoemd

3. Verbinding (Connection) gaat over het opbouwen van positieve relaties met

mensen, organisaties of omgevingen waarin we leven. Deze positieve

relaties komen zowel het kind als de anderen ten goede en creëren een

gevoel ergens bij te horen van iets dat groter is dan zichzelf

4. Karakter (Caracter) houdt zich bezig met een gevoel van goed en fout en

van respect voor maatschappelijke en culturele regels

5. Zorgzaamheid (Caring) gaat over het ontwikkelen van empathie en over het

vermogen om voor anderen te zorgen. Het gaat ook om het gevoel te worden

ondersteund door mensen om ons heen

6. Creativiteit (Creativity) wordt begrepen als het vermogen om oplossingen

voor problemen te vinden en om originele gedachten en ideeën te hebben

33

Figuur 4.4 - Het C-systeem - aangepast van Haskins (2010)

Wat erg interessant is aan het C-systeem, is dat uit onderzoek blijkt dat kinderen

die hoog scoren op de C's zelfs een extra C: Contribution lijken te ontwikkelen.

Deze kinderen lijken in staat om een grotere bijdrage te leveren aan hun eigen

ontwikkeling en aan de mensen om hen heen en hun gemeenschappen. Het is

een Win-winsituatie, voor kinderen, sport en de maatschappij.

Kan sport bijdragen aan de C's?

Natuurlijk is sport een ideale plek om de C's te ontwikkelen, toch? Laten we eens

kijken wat we als coach kunnen doen om hen te ondersteunen:

1. Competentie: om competentie te ontwikkelen zouden coaches activiteiten

moeten aanbieden op het juiste niveau. Deze zullen het zelf ingeschatte en

het daadwerkelijke niveau van de kinderen geleidelijk verbeteren. Hier is

het ook belangrijk dat coaches manieren vinden om de kinderen te laten

zien dat ze beter worden. Doelen stellen en zo nu en dan testen op

persoonlijke records zijn een goede manier om dit te laten zien.

2. Vertrouwen: om vertrouwen te ontwikkelen, moeten coaches kinderen

helpen om regelmatig succes te ervaren en te creëren wat een

‘beheersklimaat’ wordt genoemd. Dit gaat over het helpen van kinderen om

zich te focussen op hun verbetering in plaats van ze te vergelijken met

andere kinderen of met topsporters. Dit gezegd hebbende, is een groot deel

van het opbouwen van vertrouwen het uitdagen van kinderen om een

bepaald niveau van veerkracht te ontwikkelen, het vermogen om te gaan

met falen, tegenslagen en teleurstellingen.

34

3. Verbinding: verbinding is een heel belangrijk stukje van de puzzel. Het

kan natuurlijk worden ontwikkeld door deel uit te maken van een groep,

maar coaches kunnen het ook stimuleren door ervoor te zorgen dat het

horen bij een club als bijzonder aanvoelt en door kinderen hun waardering

te tonen. Coaches kunnen ook verbinding stimuleren door kinderen een

kans te geven om samen te werken met anderen, door anderen te helpen

en zelfs door hen tijdens de sessie de coach te laten helpen. En waarom

niet zo nu en dan sociale evenementen organiseren: een disco of

bowlingavond zijn altijd succesnummers!

4. Karakter: Voor het ontwikkelen van karakter is sport perfect. Onderdeel

zijn van een omgeving die deelnemers, coaches, scheidsrechters, ouders

en de regels van de sport respecteert, zou daaraan moeten bijdragen.

Coaches moeten deze waarden te allen tijde uitdragen en naar voren

brengen.

5. Zorgzaamheid: Coaches hebben hier een belangrijke rol! Bijvoorbeeld

door het begroeten van kinderen, hen vragen te stellen over hun dag of hoe

hun weekend ging, etc. Coaches kunnen ook regelmatig aan de kinderen

vragen wat ze kunnen doen om de training te verbeteren of leuker te

maken. En coaches kunnen ook situaties creëren waarin kinderen voor

elkaar moeten zorgen, bijvoorbeeld door een 'buddy’s-systeem' te

gebruiken waar tweetallen op elkaar moeten letten.

6. Creativiteit: Creativiteit kan worden bevorderd door activiteiten te

gebruiken en situaties te creëren waarin deelnemers zelf moeten nadenken.

Kinderen helpen begrijpen, in plaats van kopiëren en gedachteloos

herhalen, is essentieel. Kleine spelletjes, teamuitdagingen, zelfevaluaties

en ondervragingstechnieken kunnen hier een grote impact hebben.

35

Figuur 4.5 - Beleef de C's - Aangepast van Haskins (2010)

Het is veel om op te nemen, toch? Maar het is ook een beetje een recept met

veel ingrediënten die we kunnen gebruiken om een goed persoonlijk

ontwikkelingsdiner voor de kinderen die je coacht te bereiden. Belangrijk is dat

voor degenen die zich zorgen maken over het gebrek aan tijd dat coaches

ervaren bij het werken aan persoonlijke ontwikkeling, alles waar we het zojuist

over gehad hebben kan worden geïntegreerd in jouw reguliere trainingssessies.

Het heeft alleen een beetje extra aandacht en voorbereiding nodig. De impact op

de kinderen is de moeite waard!

Ik hoop dat je dit gedeelte leuk vond. Maak nu activiteit 4.4.

36

OPDRACHT 4.3 – PERSOONLIJKE COACHING TAAK – Introduceren van de C’s in jouw sessies

Bedenk eens hoe jij de C's in jouw sessies al promoot en wat je verder nog zou

kunnen doen

Wat doe je al om deze C te

promoten?

Wat kan je nog meer

doen?

Competentie

Vertrouwen

Verbinding

Karakter

Zorgzaamheid

Creativiteit

37

38

Hoofdstuk 4 - Paragraaf 4 Hoe de sport passend te maken voor het kind en niet het kind passend voor de sport

BEKIJK HET FILMPJE EN/OF LEES DE TEKST

Bekijk het bijbehorende filmpje in de online MOOC of lees het in de studiegids. Wanneer

je er beter door leert, mag je ook beide doen.

In de vorige paragrafen hebben we gekeken naar wat coaches kunnen doen om

de persoonlijke ontwikkeling van kinderen door middel van sport te bevorderen.

Er waren veel ideeën en praktische tips die we meteen kunnen gebruiken. De

groei en ontwikkeling van kinderen zorgt ervoor dat we ze willen, wat ze nodig

hebben, en hoe we dat aanbieden in de loop van de tijd verandert. We hebben

meerdere keren gezegd dat KINDEREN NIET MINIVOLWASSENEN zijn, maar

een kind van 5 en 12 jaar zijn ook heel verschillend en moeten daarom ook op

een andere manier behandeld worden. Als we dat niet doen, riskeren we dat ze

zich vervelen, blessures krijgen of zelfs helemaal stoppen met sporten ...

Om de zaken nog wat ingewikkelder te maken, wordt de ontwikkeling van

kinderen beïnvloed door wat de drie leeftijden van sport worden genoemd:

chronologische leeftijd, biologische leeftijd en ervaringsleeftijd:

Chronologische leeftijd is de werkelijke leeftijd van het kind volgens de

geboortedatum.

De biologische leeftijd is de ontwikkelingsleeftijd van het kind op basis van de

mate van ontwikkeling naar volwassenheid toe. Onderzoek toont aan dat

kinderen van dezelfde chronologische leeftijd maximaal 3 of 4 jaar uit elkaar

kunnen liggen op basis van hun biologische leeftijd. De kinderen op deze foto

hebben allemaal dezelfde chronologische leeftijd, maar ze zijn duidelijk niet

dezelfde biologische leeftijd.

39

Ervaringsleeftijd is het aantal jaren dat een kind een sport of activiteit beoefent.

Dus, twee kinderen kunnen de chronologische en biologische leeftijd delen, maar

toch verschillen in termen van vaardigheid en begrip als iemand aanzienlijk meer

ervaring heeft.

Als coaches zouden we moeten proberen de actuele ontwikkelingsfase van elk

kind uit te werken, gebaseerd op de combinatie van de drie verschillende

leeftijden en hierop onze manier van coachen aanpassen. Dit wordt veel

gedetailleerder behandeld in MOOC 2, maar we willen je op dit punt een

eenvoudig model laten zien, een paar jaar geleden ontwikkeld door iCK-directeur

dr. Sergio Lara-Bercial, om je te helpen dit thema te begrijpen.

40

Groei en ontwikkeling: het SPEC-model (de sociale, fysieke

(physical), emotionele en cognitieve ontwikkeling van

kinderen)

Figuur 4.5 - Het SPEC-model (gereproduceerd van Wildcats Activ8 Coaches

'Resource - Sport Northern Ireland, 2012)

Laten we beginnen met het gebied voor sociale ontwikkeling. Dit is wat coaches

moeten weten:

1. In het begin zijn kinderen erg egocentrisch en niet in staat om samen

te werken of te delen. Wanneer ze de kans krijgen worden ze echter steeds

beter in staat om in groepen te werken en er echt van te genieten. Voor jou als

coach kan dit betekenen dat je bewust moet zijn dat zeer jonge kinderen

misschien niet klaar zijn om in groepen te werken of om taken te voltooien

waarvoor veel samenwerking of collaboratief denken vereist is. Het kan ook

betekenen dat sommige kinderen egoïstisch en egocentrisch lijken, maar dat

betekent niet dat ze 'slechte kinderen' zijn, het is gewoon zoals ze zijn!

2. Kinderen begrijpen niet altijd het verschil tussen hun prestaties en

die van het team. Ze snappen niet dat verschillende spelers ook verschillende

rollen kunnen hebben. En ze hebben er moeite om te zien dat samenwerken

voor een gemeenschappelijk doel, zelfs als dit betekent dat je je eigen doelen

41

opoffert, een wenselijk ding is om te doen. Nogmaals, als coach, wees niet

boos als een kind egoïstisch of ongeïnteresseerd lijkt. Help ze gewoon te

begrijpen totdat ze het begrijpen!

3. Kinderen (net zoals volwassenen) hebben de neiging om

vriendschappen te ontwikkelen, maar niet met iedereen om hun heen, ook

ontstaan er kleine vriendschapsgroepen. Als coach gaat het niet zozeer om het

verbreken van deze groepen, maar om het creëren van kansen voor kinderen

om ook om te gaan met kinderen waar ze normaal niet veel tijd mee

doorbrengen. Het doelbewust koppelen van kinderen met een ander kind kan

ertoe leiden dat ze elkaar wat beter leren kennen en dichter bij elkaar komen.

Hoe zit het met de dimensie Fysieke ontwikkeling. Enkele belangrijke feiten die

coaches moeten weten, zijn onder andere:

1. Kinderen groeien op verschillende manieren van de geboorte tot de

volwassenheid en dit heeft invloed op wat ze kunnen leren en doen, en op hun

gevoeligheid voor blessures. Sommigen van hen, met name meisjes, kunnen

een groeispurt doormaken wanneer de puberteit al begint vanaf 11 jaar. Wat

coaches moeten weten, is dat tijdens perioden van snelle groei, de coördinatie

eronder kan lijden. De hersenen moeten zich aanpassen aan de nieuwe

verhoudingen en kinderen kunnen last krijgen van groeipijn en vatbaarder zijn

voor plotselinge of overbelasting blessures.

2. Kinderen groeien van boven naar beneden en vanuit het midden

naar buiten. De implicatie voor coaches is dat kinderen meer controle hebben

over lichaamsdelen dichter bij de hersenen en de middellijn dan degenen die

verder weg zijn. Denk er op deze manier aan, ze zullen beter met hun handen

zijn dan met hun voeten en beter met kracht-gebaseerde activiteiten dan op

behendigheid gebaseerde (bijvoorbeeld passes op lange afstand versus

passes die geplaatst moeten worden).

3. Energiesystemen voor kinderen zijn niet zo ontwikkeld als die van

een volwassene. Hun aerobe en anaerobe systemen zullen tot hun tienerjaren

niet op volle capaciteit werken. Voor coaches betekent dit dat vooral jonge

kinderen niet langer dan 5 tot 20 seconden per keer arbeid zouden moeten

leveren, met vergelijkbare herstel tijden. Ze zullen geleidelijk in staat zijn om

deel te nemen aan langere en intensere activiteiten.

Ok, dus laten we nu kijken naar het gebied Emotionele ontwikkeling. Dingen

waar coaches zich bewust van moeten zijn, zijn onder meer:

1. Ten eerste vinden jonge kinderen het moeilijk om met

teleurstellingen om te gaan of als dingen niet op hun eigen manier gebeurt.

Sommigen reageren misschien door er een driftbui uit te gooien, terwijl anderen

misschien droevig zijn en zich terugtrekken. Als coach kun je niet van elk kind

verwachten dat het zich op dezelfde manier gedraagt. Door elk kind te leren

kennen en met de ouders te praten over de beste manieren om hen te helpen

hun emoties onder controle te houden, zal heel nuttig voor je zijn.

42

2. Ten tweede kunnen kinderen weinig emotioneel zelfbewustzijn hebben. Dit

betekent dat ze niet echt de impact van hun acties en gedragingen realiseren.

Het betekent ook dat ze moeite hebben om emoties en gevoelens uit te

drukken, en dit kan opnieuw leiden tot driftbuien of dat ze zich terugtrekken.

Op de lange termijn werken een kalmerende stem en herhaalde uitleg over de

impact van de emoties veel beter dan straf.

3. En tot slot, de meeste kinderen ervaren geen 'vertraagde

bevrediging', dus het idee van 'als je hard werkt, spelen we aan het einde een

partijtje’ werkt niet echt. Als coach, is het zaak de ontwikkeling van de

vertraagde voldoening te stimuleren en tegelijkertijd ervoor zorgen dat er

voldoende onmiddellijke voldoening is voor hen om van de sessies te genieten

en terug te blijven komen voor meer.

En tot slot, laten we het gebied Cognitieve ontwikkeling verkennen:

1. Ten eerste moeten coaches begrijpen dat kinderen op meerdere

manieren leren, door te doen, door te observeren en na te doen, door te

luisteren, enz. Maar coaches moeten ook weten dat kinderen in eerste instantie

veel meer zullen leren door te doen en uit te proberen dan door te observeren

en te luisteren. Voor jou als coach betekent dit dat de focus moet liggen op het

creëren van kansen voor kinderen om dingen te doen en te proberen en daarbij

het gebruik van eenvoudige voorbeelden en uitleg wanneer dat nodig is.

2. Ten tweede is de concentratieboog van kinderen kort en is het

vermogen om veel informatie te verwerken minder goed ontwikkeld dan bij

adolescenten of volwassenen. Met andere woorden, praat niet te lang, geef

geen ingewikkelde of lange uitleg en laat ze niet in rijen wachten! Als je dat

doet, is de kans groot dat ze hun concentratie verliezen, zich vervelen en

dingen doen waarvan je niet wilt dat ze dat doen!

3. En tot slot, kinderen hebben ook moeite om het verschil te zien

tussen oorzaak en gevolg en tussen inspanning en vaardigheid. Om deze

reden hebben ze de neiging om te denken dat als ze het hard proberen, het

ook meteen lukt. Mislukking kan daarom moeilijk zijn om mee om te gaan en

coaches hebben een grote rol te spelen bij het laten begrijpen van jonge

spelers dat leren niet van de ene op de andere dag gebeurt.

Wat betekent dit allemaal voor jou als coach? Stel je de vier dimensies voor als

vier gerelateerde, maar toch verschillende reizen die de kinderen moeten maken

op weg naar volwassenheid. Er zijn een paar consequenties voor coaches:

1. Activiteiten aanbieden op het juiste niveau: als we willen dat activiteiten,

volledige sessies en programma’s effect hebben, moeten deze op het juiste

niveau worden aangeboden. Maar niet alleen op de fysieke dimensie, dat is de

meest zichtbare dimensie is van de vier, maar van alle vier. Kinderen ontwikkelen

zich op verschillende niveaus in alle vier de gebieden. Een kind kan het fysieke

vermogen hebben om iets te doen, maar als het sociaal, emotioneel of cognitief,

43

is de taak op het verkeerde niveau aangeboden wordt dan zullen ze het niet

kunnen doen of niet consequent doen.

We gebruiken iets dat we de ‘coachingszones’ noemen om dit punt te

illustreren. Zoals je in deze figuur kunt zien, als we het goed doen en onze

activiteiten en sessies goed zijn vlak boven het huidige niveau van vaardigheden

van de kinderen, gebeurt de magie en genieten ze ervan en leren ze veel. We

noemen dat de leerzone, en dat is waar we willen dat kinderen zo veel mogelijk

tijd in onze sessie doorbrengen

Coachingszones

Figuur 4.6 - De coachingszones (gereproduceerd van Wildcats Activ8 Coaches

'Resource - Sport Northern Ireland, 2012)

Alles daaronder noemen we de Comfortzone, waar het geleerde kan worden

verstevigd en dingen veilig voelen, maar als kinderen daar te veel tijd

doorbrengen, vallen ze snel in de Vervelingzone en je weet, dan gebeurt er niets

goeds.

Aan het andere uiterste, wanneer we kinderen vragen om iets te doen dat ver

boven hun huidige niveau van bekwaamheid ligt, noemen we het de paniekzone

en in de paniekzone gebeurt ook niet veel goeds. Kinderen trekken zich terug,

hebben een terugval of raken in paniek en komen niet meer terug! De

paniekzone kan goed gebruikt worden, wanneer we willen dat kinderen een

beetje moeite en mislukking ervaren om te zien of het ze lukt om zichzelf terug

te brengen naar een emotionele toestand waarin het leren kan gebeuren. Dit

moet nu op een zeer bekwame en gecontroleerde manier worden gedaan, omdat

het snel kan escaleren en uit de hand kan lopen!

44

2. Inclusief alle kinderen: De tweede implicatie voor coaches van het

multidimensionale karakter van kinderen is dat er verschillende niveaus van

ontwikkeling zullen zijn tussen alle kinderen in je team en op alle vier de

gebieden. Dit maakt het bieden van geschikte activiteiten voor alle kinderen in

jouw sessie een uitdagende taak, maar wel een die de moeite waard is om voor

te werken. Het uitvoeren van gedifferentieerde sessies vergt een beetje planning

en vaardigheid, maar het is heel erg belangrijk. We zullen dit in MOOC's 2 en 3

behandelen.

OK! Nu begrijp je iets meer over hoe kinderen groeien en zich ontwikkelen en

wat het voor jou als coach betekent. Voltooi de volgende activiteiten om ervoor

te zorgen dat je deze ideeën kunt toepassen op jouw coaching.

OPDRACHT 4.4 - STUDIEGIDS TAAK – Hoe kun je het beter doen

Bedenk eens hoe je de C's in jouw sessies al promoot en wat je verder nog zou

kunnen doen.

We hebben een reeks scenario's samengesteld. Kijk of je kunt achterhalen waar

het mis ging voor deze coaches op basis van wat we in dit gedeelte hebben

besproken en beschrijf hoe ze het beter zouden kunnen doen!

Scenario 1

John coacht en traint een groep 11-jarigen voetbalspelers. Sommige

kinderen kunnen de vaardigheden aan en anderen worstelen. Het

geluidsniveau onder de jongens is toegenomen en ze worden een beetje

luidruchtig, John kan zelfs gevloek horen en het lijkt erop dat het

agressieniveau omhoog gegaan is. John is bezorgd dat de training op dit

moment misschien niet veilig is.

1. Wat is het eerste dat John zou moeten doen?

2. Waarom denk je dat de training misschien zo is gegaan?

45

3. Wat kan John doen om de training weer naar een veilige

omgeving en plezierige sfeer terug te brengen?

Scenario 2

Jenny werkt met een groep van 7-jarigen meiden op een basketbalkamp.

De meisjes doen een technische oefening, sommigen van hen begrijpen

de instructies duidelijk, maar ze kan zien dat sommigen verveeld raken

en zich terugtrekken, anderen praten met elkaar en een groep van 3 heeft

besloten om iets heel anders te gaan doen.

1. Wat kunnen de redenen zijn waarom de meisjes zich zo

gedragen?

2. Wat kan Jenny doen om de sessie weer op het goede spoor te

krijgen?

Scenario 3

Hannah coacht en traint een gemengde groep van 9-jarigen handballers.

Sommige kinderen zitten al een jaar in de groep en anderen zijn net vorige

week bij de groep gekomen. De jongens gaan de meisjes plagen en de

meisjes raken van streek en trekken zich terug. Dit is al eerder gebeurd

in eerdere sessies en in feite zijn er ook al veel meisjes gestopt.

46

1. Wat had Hanna kunnen doen om deze situatie te vermijden?

2. Hoe kon de club Hannah helpen?

3. Hoe kon Hannah de jongens en meisjes aanmoedigen om beter

samen te werken?

ACTIVITY 4.2 – PERSOONLIJKE COACHINGTAAK – Hoe goed zijn jouw SPEC’s?

En ten tweede willen we dat je, gebruikmakend van de onderstaande tabel,

nadenkt over hoe goed jouw sessies voor alle kinderen en op alle vier

ontwikkelingsgebieden van het SPEC-model zijn en wat je in de toekomst beter

zou kunnen doen.

Hoe goed zijn jouw sessies voor

alle kinderen in dit gebied?

Wat zou je beter kunnen doen?

Fysiek

47

Emotioneel

Sociaal

Cognitieve

48

Hoofdstuk 4 – samenvatting & conclusies Wat sport betekent voor kinderen en wat het hen oplevert

BEKIJK HET FILMPJE EN/OF LEES DE TEKST

Bekijk het bijbehorende filmpje in de online MOOC of lees het in de studiegids. Wanneer

je er beter door leert, mag je ook beide doen.

In dit gedeelte gaan we hoofdstuk 4 samenvatten: 'Wat sport voor kids betekent

en wat het kan doen voor hun persoonlijke ontwikkeling'.

We begonnen het hoofdstuk door aan te tonen dat sport veel meer voor kinderen

kan betekenen dan alleen hun fysieke, technische en tactische vaardigheden te

ontwikkelen. We hebben ook gezien dat dit niet toevallig gebeurt en dat we er

expliciete plannen voor moeten maken. Een reden hiervoor is dat we weten dat

sport, wanneer het op de verkeerde manier aangeboden wordt, ook negatieve

ervaringen kan opleveren, met vreselijke gevolgen.

Psychosociaal ontwikkelingskader voor sport

Met dit in de geest, en om coaches te helpen helder te krijgen wat persoonlijke

ontwikkeling in de sport betekent, hebben we een model uit ons nieuwste

onderzoek gebruikt. Dit model bevatte 6 ontwikkelingsgebieden die je hier in het

diagram kunt zien. Dit zijn:

• De ontwikkeling van het zelfbeeld

• Emotionele ontwikkeling

• Sociale ontwikkeling

• Morele ontwikkeling

• Cognitieve ontwikkeling

• Ontwikkeling van vaardigheden voor het dagelijkse leven

In het model konden we ook vier type mechanismen identificeren die een

positieve persoonlijke ontwikkeling bevorderen.

We noemen ze:

49

• De Aandacht fabriek

• Het Groene Huis voor Groei

• De Persoonlijke Boost

• De Simulator van het Echte Leven

C-systeem voor persoonlijke ontwikkeling door middel van

sport.

In dit hoofdstuk gingen we verder kijken naar de realiteit door gebruik te maken

van het C-systeem voor persoonlijke ontwikkeling door middel van sport. Het C-

systeem stelt voor dat kinderen en jongeren die Competentie, Vertrouwen,

Verbinding, Karakter, Zorgzaamheid en Creativiteit ontwikkelen een meer

succesvolle overgang maken naar vroege volwassenheid. Deze kinderen lijken

in staat om een grotere Bijdrage te leveren aan hun eigen ontwikkeling en aan

de mensen om hen heen en hun gemeenschappen.

Groei en ontwikkeling: SPEC Model

Ten slotte hebben we gekeken naar hoe kinderen groeien en ontwikkelen met

behulp van het SPEC-model van sociale, fysieke, emotionele en cognitieve

ontwikkeling. Het gebruik van dit eenvoudige model heeft ons geholpen te

begrijpen hoe de wensen en behoeften van kinderen in de loop van de tijd

veranderen. Vergeet niet dat we als coaches elk kind moeten leren kennen en

activiteiten op het juiste niveau in alle vier ontwikkelingsgebieden moeten

aanbieden om ze in ‘de leerzone’ te houden!

En dat is het voor hoofdstuk 4. Voltooi de quiz om te controleren of je begrijpt

wat er in het hoofdstuk aan bod is gekomen. Maak daarna de afsluitende

opdrachten.

Heel erg bedankt voor je harde werk! We zien je terug in het volgende hoofdstuk

"Wat zijn de ingrediënten van een positieve sportomgeving?"

50

STUDIEGIDS TAAK: QUIZ

1. Identificeer de 6 categorieën van het psychosociale ontwikkelingskader:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

2. Identificeer 4 types mechanismen die positieve persoonlijke

ontwikkeling bevorderen

1.

2.

3.

4.

3. Noteer uit de volgende lijst de 6 C's van het persoonlijke

ontwikkelingsmodel

- Competentie - Competitie

- Vertrouwen - Verbinding

- Kalmte -Samenwerking

- Karakter - Inzet

- Zorgzaam - Creativiteit

3. Koppel de volgende leeftijden van sport aan de juiste omschrijving:

1) Chronologische leeftijd; 2) Biologische leeftijd; 3) Training van leeftijd

o De ontwikkelingsleeftijd van het kind op basis van de mate van

ontwikkeling naar volwassenheid toe. Onderzoek toont aan dat kinderen

van dezelfde chronologische leeftijd maximaal 3 of 4 jaar uit elkaar

kunnen liggen op basis van hun biologische leeftijd.

o Het aantal jaren dat een kind een sport of activiteit beoefent

51

o De werkelijke leeftijd van het kind volgens de geboortedatum.

Q1

• De ontwikkeling van het zelfbeeld

• Emotionele ontwikkeling

• Sociale ontwikkeling

• Morele ontwikkeling

• Cognitieve ontwikkeling

• Ontwikkeling van vaardigheden voor het dagelijkse leven

Q2

• De Aandacht fabriek

• Het Groene Huis voor Groei

• De Persoonlijke Boost

• De Simulator van het Echte Leven

Q3

- Competentie

- Vertrouwen

- Verbinding

- Karakter

- Zorgzaam

- Creativiteit

Q4

1. Chronologische leeftijd is de werkelijke leeftijd van het kind volgens de

geboortedatum.

2. De biologische leeftijd is de ontwikkelingsleeftijd van het kind op basis van

de mate van ontwikkeling naar volwassenheid toe. Onderzoek toont aan dat

kinderen van dezelfde chronologische leeftijd maximaal 3 of 4 jaar uit elkaar

kunnen liggen op basis van hun biologische leeftijd.

3. Ervaringsleeftijd is het aantal jaren dat een kind een sport of activiteit

beoefent. Dus, twee kinderen kunnen de chronologische en biologische

leeftijd delen, maar toch verschillen in termen van vaardigheid en begrip als

iemand aanzienlijk meer ervaring heeft

52

Hoofdstuk 4 – Afsluitende opdrachten

ACTIVITEIT 1 - PERSOONLIJKE COACHING

(schriftelijk/ mondeling):

Kies een van de C's en stel jezelf de komende twee weken als doel om deze C

verder te ontwikkelen. Beschrijf in 500 worden of neem een video van ongeveer

3 minuten op met een reflectie over hoe je dit ervaren hebt.

ACTIVITEIT 2 - COACHING MET ANDEREN:

Geef een interactieve workshop voor de ouders van de kinderen die je coacht

over de voordelen van sport voor hun kinderen op basis van de ideeën die in dit

hoofdstuk worden gepresenteerd. Beschrijf in 500 worden of neem een video

van ongeveer 3 minuten met een reflectie op hoe deze ervaring verliep.

VERDER KIJKEN/ LEZEN

• Sport Ireland Coaching Children Programme description and link to its

Factsheets: https://www.sportireland.ie/Coaching-Ireland/Coaching-Children/

• Prof Richard Lerner YouTube talk about the 5 Cs:

https://www.icoachkids.eu/who-what-how-key-principles-of-coaching-

children.html

• Positive Coaching Alliance Founder Jim Thompson’s TEDTalk:

https://www.icoachkids.eu/who-what-how-key-principles-of-coaching-

children.html

• Blogs on www.iCoachkids.eu

➢ https://www.icoachkids.eu/who-what-how-key-principles-of-coaching-

children.html