İHRACAT – İTHALAT İŞLEMLERİarchive.ismmmo.org.tr/docs/yayinlar/MevzuatSerisi/... · 2015-08-11 · 7.4.2. Döviz Satım Belgesi (DSB)----- 181 7.4.3. Türk Parası Transfer

İÇİNDEKİLER

İHRACAT – İTHALAT İŞLEMLERİ

Birinci Bölüm

ULUSLARARASI TİCARETTE TEMEL KAVRAMLAR

1. ULUSLARARASI TĠCARETTE TEMEL KAVRAMLAR ........................................... 1

GĠRĠġ ...................................................................................................................................... 3

1. 1. Uluslararası Ticaret Tanımları ................................................................................. 5

1. 2. Uluslararası Ticaretin BaĢlıca Amaçları .................................................................. 8

1. 3. Uluslararası Ticaretin Türleri................................................................................... 11

1.3.1. İthalat ............................................................................................................ 11

1.3.2. İhracat............................................................................................................ 12

1.3.3.Transit Ticaret ................................................................................................ 12

1. 4. Uluslararası Ticarette Pazara GiriĢ Yöntemleri ...................................................... 13

1.4.1. Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ...................................................................... 16

1.4.1.1. Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Gelişimi ---------------------------------- 16

1.4.1.2. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Olabilmenin Şartları -------------------------- 16

1.4.1.3. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsünün Geri Alınması ------------------- 17

1.4.1.4. Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Avantajları ------------------------------ 18

1. 5. Uluslararası Ticaretin Yararları ............................................................................... 18

Örnek Olay: “Durgunluğa Karşı Pazarı Çeşitlendirdiler” .............................................. 21

İÇİNDEKİLER

viii

Ġkinci Bölüm

ULUSLARARASI TİCARET İŞLEMLERİNDE KULLANILAN BELGELER

2. ULUSLARARASI TĠCARET ĠġLEMLERĠNDE KULLANILAN BELGELER ........... 27

2. 1. Gümrük Beyannamesi .............................................................................................. 31

2. 2. DolaĢım Belgeleri (Movement Certıfıcate) ............................................................ 34

2.2.1. A.TR Dolaşım Belgesi ..................................................................................... 34

2.2.2. EUR.1 Dolaşım Sertifikası ............................................................................... 36

2. 3. Navlun Faturası ........................................................................................................ 38

2. 4. MenĢe ġahadetnamesi .............................................................................................. 39

2. 5. Sağlık Sertifikası (Veteriner Hekim Sertifikası) .................................................... 43

2. 6. Bitki Sağlık Sertifikası.............................................................................................. 43

2. 7. Ticari Fatura ............................................................................................................. 44

2. 8. Koli (Ambalaj) veya Çeki Listesi ............................................................................. 47

2. 9. Sigorta Belgesi .......................................................................................................... 48

2. 10. Manifesto ................................................................................................................. 50

2. 11. Ekspertiz/Analiz Raporu ....................................................................................... 51

2. 12. Gümrük MüĢavirlik Faturası ................................................................................ 51

2. 13. Helal Belgesi ............................................................................................................ 52

2. 14. ATA Karnesi ........................................................................................................... 52

2. 15. KonĢimento (TaĢıma Belgeleri) / Bill Of Lading .................................................. 52

2.15. 1. Deniz Konşimentosu… ............................................................................... 53

2.15. 2. Özellikli Konşimentolar ............................................................................. 54

2.15. 3. Diğer Taşıma Belgeleri .............................................................................. 54

2. 16. Tır Karnesi (Tır Carnet) ........................................................................................ 57

2. 17. Kambiyo Senedi (The Bill of Exchange) ............................................................... 58

2. 18. Uygunluk Belgesi .................................................................................................... 59

2. 19. Ön Statü Belgesi ...................................................................................................... 60

2. 20. Serbest Bölge ĠĢleme Formu .................................................................................. 60

2. 21. Türk Limanları Yat Kayıt Belgesi ........................................................................ 60

2. 22. ĠĢlenmiĢ Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu ........................... 60

2. 23. Ġthal EĢyasına Ait Kıymet Bildirim Formu .......................................................... 60

2. 24. CITES Belgesi ......................................................................................................... 60

Özet .................................................................................................................................... 61

Örnek Olay “İŞİN SIRRI: İhracat Uluslararası Pazarlamadır”. ......................... ..61

ULUSLARARASI TİCARET İŞLEMLERİ VE MUHASEBESİ

ix

Üçüncü Bölüm

ULUSLARARASI TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ

3. ULUSLARARASI TĠCARETTE TESLĠM ġEKĠLLERĠ ------------------------------------ 67

3. 1. INCOTERMS 2010 --------------------------------------------------------------------------- 67

3. 2. Teslim ġekilleri -------------------------------------------------------------------------------- 72

3.2.1. Ticari İşletmede Teslim / Ex Works (EXW) ---------------------------------------- 72

3.2.2. Taşıyıcıya Teslim / Free CARRIER (FCA) ----------------------------------------- 73

3.2.3. Gemi Yanında Teslim / Free Alongside Ship (FAS) ------------------------------ 75

3.2.4. Gemiye Yüklenerek Teslim / Free on Board (FOB) ------------------------------- 76

3.2 5. Mal Bedeli veya Navlun / Cost and Freight (CFR) -------------------------------- 77

3.2.6. Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun / Cost, Insurance and Freight (CIF) ------------ 78

3.2.7. Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To (CPT) --------------- 78

3.2.8. Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim/

Carriage and Insurance Paid To (CIP) ---------------------------------------------- 79

3.2.9. Terminalde Teslim/ Delivered At Terminal (DAT) -------------------------------- 80

3.2.10. Belirtilen Noktada Teslim / Delivered Ex Ship (DES) -------------------------- 80

3.2.11. Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim / Delivered Duty Paid (DDP) -------- 81

Örnek Olay: Gelişen Dünya’nın Teslimat Şekli D Tipi (Solareks) ---------------------------------- 83

Dördüncü Bölüm

GÜMRÜK REJİMLERİ

4. GÜMRÜK REJĠMLERĠ ----------------------------------------------------------------------------- 85

4.1. Dâhilde ĠĢleme Rejimi ------------------------------------------------------------------------- 86

4.1.1. Dâhilde İşleme İzin Belgesinin Esasları --------------------------------------------- 86

4.1.2. Dâhilde İşleme Rejimi ile İlişkili Kuruluşlar ---------------------------------------- 88

4.1.3. Dâhilde İşleme İzin Belgesinin Alınması ------------------------------------------- 88

4.1.4. Dâhilde İşleme İzin Belgelerinin Süresi -------------------------------------------- 88

4.1.5. Dâhilde İşleme İzin Belgelerinin Kapatılması ------------------------------------- 89

4.1.6. Dâhilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında Yurt İçi Alımlar ----------------------- 89

4.2. Hariçte ĠĢleme Rejimi -------------------------------------------------------------------------- 90

4.3. Ġhracat Rejimi ------------------------------------------------------------------------------------ 93

4.3.1. İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ---------------------------------------------------- 94

4.3.2. Vergi, Resim ve Harç İstisnası -------------------------------------------------------- 95

4.3.3. Gümrük Vergilerinin Hesaplanması -------------------------------------------------- 95

İÇİNDEKİLER

x

4.4. Gümrük Antrepo Rejimi ---------------------------------------------------------------------- 96

4.5. Gümrük Kontrolü Altında ĠĢleme Rejimi ------------------------------------------------ 101

4.6. Geçici Ġthalat Rejimi -------------------------------------------------------------------------- 102

4.7. Transit Rejimi ---------------------------------------------------------------------------------- 105

4.8. Serbest DolaĢıma GiriĢ Rejimi -------------------------------------------------------------- 107

Örnek Olay “Gaziantep’ten Dünyaya Antep Fıstığı…” ................................................... 113

BeĢinci Bölüm

İHRACAT İŞLEMLERİ

5. ĠHRACAT ĠġLEMLERĠ ---------------------------------------------------------------------------- 117

5. 1. Ġhracat Kavramı ------------------------------------------------------------------------------- 118

5. 2. Ġhracat Türleri --------------------------------------------------------------------------------- 120

5.2.1. Konsinye İhracat -------------------------------------------------------------------------- 120

5.2.2. Bedelsiz İhracat ------------------------------------------------------------------------- 121

5.2.3. Ticari Kiralama Yoluyla İhracat ------------------------------------------------------ 122

5.2.4. Transit Rejimi --------------------------------------------------------------------------- 123

5.2.5. Sınır Ticaret Merkezleri ---------------------------------------------------------------- 125

5.2.6. Ön İzne Bağlı İhracat ------------------------------------------------------------------- 125

5.2.7. Kayda Bağlı İhracat -------------------------------------------------------------------- 125

5.2.8. İthal Etmiş Malların İhracı ----------------------------------------------------------- 126

5.2.9. Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat -------------------------------------------------- 126

5.2.9.1. Serbest Bölgelerin Kurulması ve İşletilmesindeki Temel Amaçlar ----- 127

5.2.9.2. Serbest Bölgelerin İşlevleri --------------------------------------------------- 127

5.2.9.3. Serbest Bölgelerde Sağlanan Teşvik ve Avantajlar ----------------------- 127

5.2.9.4. Türkiye’de Bulunan Serbest Bölgeler--------------------------------------- 127

5.2.9.5. Serbest Bölgelerde Faaliyet Ruhsatı Alabilmek İçin Başvuru İşlemleri 130

5. 3. Ġhracat Rejim Kararları --------------------------------------------------------------------- 132

5.3.1. İhracat Serbestîsi Kararı ve İhracatın Koordinasyonu ----------------------------- 134

5.3.2. İhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi ---------------------------------------- 134

5. 4. Ġhracat Bedelinin Tahsil ġekilleri --------------------------------------------------------- 134

5. 5. Ġhracat Bedelinin Tahsil Süreleri ---------------------------------------------------------- 135

5. 6. Ġhracat Bedelinin Tahsili -------------------------------------------------------------------- 135

5. 7. Ġhracat Denetimleri -------------------------------------------------------------------------- 138

5. 8. Geçici Depolama Yerlerine Getirilen EĢyaların Bekleme Süreleri ----------------- 138

5. 9. Ġhracat Süreci ---------------------------------------------------------------------------------- 139

5. 10. ĠĢletmelerin BaĢlıca Finansman Yöntemleri -------------------------------------------- 140

Örnek Olay: Kaliteli ve Uygun Fiyatlı Ürün Müşterisini Yaratır...................................... 141


xi

Altıncı Bölüm

İTHALAT İŞLEMLERİ

6. ĠTHALAT ĠġLEMLERĠ -------------------------------------------------------------------------- 145

6. 1. Ġthalat Kavramı -------------------------------------------------------------------------------- 145

6.1.1. İthalatın İşleyiş Süreci ------------------------------------------------------------------ 147

6. 2. Ġthalat Rejimi Kararı ------------------------------------------------------------------------- 147

6. 3. Ġthalat Yönetmeliği ve Ġthalata ĠliĢkin Tebliğler ---------------------------------------- 149

6.3.1. Komisyon Bedellerinin İthalat Bedelinden Mahsubu ----------------------------- 151

6.3.2. İthalat Hesabının Kapatılması --------------------------------------------------------- 151

6.3.3. İthalat İşlemlerinde Müeyyide Uygulamaları --------------------------------------- 152

6.3.4. İthalat Denetimleri --------------------------------------------------------------------- 153

6.3.5. Kesin İthalat Başvurularında İstenilen Belgeler ------------------------------------ 153

6. 4. Ġthal Malların Sınıflandırılması (Türleri) ------------------------------------------------ 153

6.4.1. Bedelsiz İthalat -------------------------------------------------------------------------- 154

6.4.1.1. Bedelsiz İthalat Hakkından Yararlanma Koşulları --------------------- 154

6.4.1.2. Bedelsiz İthalatta Yetkili Gümrük İdareleri ----------------------------- 156

6.4.1.3. Bedelsiz İthalat Hakkından Yararlanamayacak Kimseler ------------- 156

6.4.1.4. Bedelsiz İthalata Müracaat Süreleri -------------------------------------- 156

6.4.1.5. Bedelsiz İthalat İzni Verilebilecek Kimseler---------------------------- 156

6.4.1.6. Müracaatta Aranacak Belgeler ------------------------------------------- 157

6.4.1.6.1. Bedelsiz İthalat Başvurularında İbraz Edilecek Belgeler -- 157

6.4.1.6.2. Türkiye Gümrük Bölgesi Dışında Sürdürülen Ekonomik Bir

Faaliyetin Türkiye Gümrük Bölgesine Naklinin Şartları ve

Müracaatta Aranacak Belgeler ------------------------------- 157

6. 5. Ġthalatta Dikkat Edilecek Hususlar --------------------------------------------------- 158

6. 6. Ġthalatta ĠĢlem Süreci -------------------------------------------------------------------- 158

6. 7. Ġthalatçı ĠĢletmelerin BaĢlıca Finansman Yöntemleri ----------------------------- 160

Örnek Olay: “Tatlı Yedirip Tatlı Konuşanların Satışları Da Tatlı Olunca” ----------------- 161

İÇİNDEKİLER

xii

Yedinci Bölüm

KAMBİYO MEVZUATI

7. KAMBĠYO MEVZUATI -------------------------------------------------------------------------- 165

7. 1. Kambiyo’nun Tanımı ve Kapsamı ------------------------------------------------------ 165

7.1.1. Kambiyo İşlemlerinde Kullanılan Bazı Kavramlar ----------------------------- 166

7.1.2. Türk Parası, Döviz İle Kıymetli Maden, Taş ve Eşyalara İlişkin Hükümler - 168

7.1.3. Sermaye Hareketleri ------------------------------------------------------------------ 171

7.1.4. Usul ve Müşterek Hükümler -------------------------------------------------------- 174

7.1.5. Görünmeyen İşlemler ---------------------------------------------------------------- 176

7.1.5.1. Merkez Bankası Şubelerince Yapılacak İşlemler --------------------- 178

7. 2. Ġhracat Bedeli Dövizlerin Yurda Getirilmesi ------------------------------------------ 178

7. 3. DıĢ Ticaret ĠĢlemlerinde Kambiyo Yükümlülükleri -------------------------------- 179

7. 4. Kambiyo ĠĢlemlerinde Kullanılan Belgeler ------------------------------------------- 179

7.4.1. Döviz Alım Belgesi (DAB) --------------------------------------------------------- 180

7.4.2. Döviz Satım Belgesi (DSB) --------------------------------------------------------- 181

7.4.3. Türk Parası Transfer Bildirim Formu --------------------------------------------- 181

7.4.4. Kambiyo Senedi / (The Bill of Exchange) ------------------------------------------ 182

Örnek Olay: Deri El İşçiliği Ürünleri Teknoloji Ürünlerini İhracatta Bütünlüyor -------- 184

Sekizinci Bölüm İHRACATÇI BİRLİKLERİ İLE İLİŞKİLERİ DÜZENLEME

8. ĠHRACATÇI BĠRLĠKLERĠ ĠLE ĠLĠġKĠLERĠ DÜZENLEME .................................... 189

8. 1. Ġhracatçı Birliklerine Üyelik ĠĢlemleri ................................................................... 189

8.1. 1. İhracatçılar Birliğine Üyelik İşlemi ve Süreci ............................................... 189

8.1. 2. İhracatçılar Birliğine Üyelik İçin Gerekli Evraklar ....................................... 193

8.1.2.1. Gerçek ve Tüzel Kişi İşletmeler İçin Gerekli Evraklar .................... 193

8. 2. Ġhracatçı Birliklerinde Onay .................................................................................. 194

8.2. 1. İhracatçı Birliklerinin Gelirleri ve Nispi Aidat .............................................. 194

Örnek Olay: Kalitenizi Belirli Bir Standarda Ulaştırırsanız Müşteriler Sizi Bulacaktır…..195


xiii

ULUSLARARASI TİCARET İŞLEMLERİNDE MUHASEBE VE FİNANSMAN

Birinci Bölüm

ULUSLARARASI TİCARET İŞLEMLERİNDE MUHASEBE

1. ULUSLARARASI TĠCARET ĠġLEMLERĠNDE MUHASEBE .................................. 199

1. 1. Muhasebenin Önemi ............................................................................................... 201

1. 2. Uluslararası Ticaret Muhasebesi Ġçin Gerekli Ön Bilgiler .................................. 202

1.2 1. Kambiyo, Döviz, Efektif ve Kur Kavramları .................................................. 203

1.2.2. Dış Ticaret İşlemlerinde Kambiyo Yükümlülükleri ....................................... 206

1. 3. Uluslararası Ticarette Hesap Planı ........................................................................ 206

1.3.1. Hesap Planı Düzenleme .................................................................................. 207

1.3.2. Uluslararası Ticarette Kullanılan Hesaplar ...................................................... 208

1.3.2.1. Kasa Hesabı ve Yabancı Para Kasası İşlemleri ................................ 208

1.3.2.2. Yabancı Paralı Alınan Çekler ........................................................... 212

1.3.2.3. Yabancı Paralı Bankalar Hesabı ...................................................... 215

1.3.2.4. Yabancı Paralı Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri ........................ 218

1.3.2.5. Yurt Dışı Alacaklar .......................................................................... 220

1.3.2.6. Yabancı Para Cinsinden Alacak Senetleri ........................................ 223

1.3.2.7. Diğer Ticari Alacaklar Hesabı .......................................................... 227

1.3.2.8. Yurt Dışı Üretim ve Stok Hesapları ................................................. 230

1.3.2.9. Yurt Dışı Avans Hesabı .................................................................. 234

1.3.2.10. Duran Varlık Hesapları .................................................................... 236

1.3.2.11. Yabancı Paralı Verilen Avanslar Hesabı .......................................... 241

1.3.2.12. Kredi Hesapları ................................................................................ 243

1.3.2.13. Yurt Dışı Satıcılar Hesabı ................................................................ 245

1.2.2.14. Yabancı Para Cinsinden Borç Senetleri............................................ 248

1.3.2.15. Gelir Tablosu Hesapları ................................................................... 252

1.3.2.16. Maliyet Hesapları ............................................................................. 263

1. 3.2.17. Nazım Hesapları............................................................................... 267

TEKDÜZEN HESAP PLANI ........................................................................................... … 269

İÇİNDEKİLER

xiv

Ġkinci Bölüm

FİNANSMAN ARAÇLARI

2. FĠNANSMAN ARAÇLARI ........................................................................................... 279

2. 1. Leasing (Finansal Kiralama) ............................................................................... 281

2.1.1. Finansal Kiralama (Leasing) Tanımı ............................................................. 282

2.1.2. Leasingin Unsurları ........................................................................................ 283

2.1.3. Leasing'e Konu Olabilecek Mallar .................................................................. 285

2.1.4. Leasing Sisteminin İşleyişi ............................................................................. 286

2.1.5. Leasing Türleri ................................................................................................ 287

2.1.6. Leasing´in Ekonomik Etkileri ......................................................................... 288

2.1.7. KDV Uygulaması ............................................................................................ 290

2.1.8. Leasing Sürecine İlişkin Muhasebe Uygulaması ............................................. 291

2. 2. Faktorink ................................................................................................................ 292

2.2.1. Faktöring Tanımı ............................................................................................. 293

2.2.2. Faktöring’in Fonksiyonları ............................................................................. 293

2.2.3. Faktöring İşleyişi ............................................................................................ 294

2.2.4. Faktöringin Maliyeti ........................................................................................ 295

2.2.5. Faktöringin Türleri .......................................................................................... 296

2.2.5.1. Yurtiçi Faktöring .............................................................................. 296

2.2.5.1.1. Yurtiçi Faktorink Yoluyla Sağlanacak Avantajlar ............ 296

2.2.5.2. Yurtdışı Faktöring ............................................................................ 297

2.2.5.2.1. İhracat Faktöring ............................................................. 297

2.2.5.2.1.1. İhracat Faktöring Türleri ................................ 297

2.2.5.2.1.2. İhracat Faktöringi Yoluyla Sağlanacak

Avantajlar ..................................................... 298

2.2.5.2.2. İthalat Faktöring ............................................................... 298

2.2.5.2.2.1. İthalat Faktöringi Yoluyla Sağlanacak

Avantajlar ..................................................... 299

2.2.6. Faktöring Şirketlerin Yapamayacakları İş ve İşlemler .................................... 299

2.2.7. Faktöring İşlemi Yapmaya Uygun Başlıca Sektörler ...................................... 299

2.2.8. Faktöringin Ekonomik Etkileri ........................................................................ 300

2.3. Forfaiting ................................................................................................................. 301

2.3.1. Forfaiting Tanımı ............................................................................................ 301

2.3.2. Forfaiting Süreci, Tarafları ve İşleyişi ............................................................ 302

2.3.2.1. İhracatçının Forfaiteri Bilgilendirmesi ................................................ 303

2.3.2.2. Forfaiterin İhracatçıya Teklifini Sunması ........................................... 304

2.3.2.3. İhracatçı İle Forfaiter Arasında Sözleşme Yapılması .......................... 304

2.3.2.4. Alacağın Forfaiter Tarafından Satın Alınması ................................... 305


xv

2.3.3. Forfaitingin Maliyeti ...................................................................................... 305

2.3.3.1. Forfaiting İşleminin İthalatçıya Olan Maliyeti .................................... 305

2.3.3.2. Forfaiting İşleminin İhracatçıya Olan Maliyeti ................................... 305

2.3.4. Forfaitingin Avantaj ve Dezavantajları ........................................................... 306

2.3.4.1.İhracatçı Açısından Avantajları ve Dezavantajları .............................. 306

2.3.4.2. İthalatçı Açısından Avantajları ve Dezavantajları .............................. 306

2.3.4.3. Forfaiter’e Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar ............................. 307

2.3.4.4. Garantör’e Sağladığı Avantajlar ve Dezavantajlar ............................. 307

2.3.5. Forfaiting İşleminde Aranan Garantiler .......................................................... 307

2 3.6. Forfaiting Finansmanında Riskler .................................................................. 308

2.3.7. Forfaiting Yönteminin Doğuşu ve Türkiye'de Forfaiting Uygulaması ............ 309

2. 4. Türk Exımbank Kredileri ....................................................................................... 310

2. 4.1. Eximbank Kredi Türleri ................................................................................. 311

2.4.1.1. Kısa Vadeli Eximbank Kredileri ......................................................... 312

2.4.1.1.1. Sevk Öncesi İhracat Kredileri .......................................... 313

2.4.1.1.1.1. Sevk Öncesi TL İhracat Kredisi (SÖİK-TL) . 314

2.4.1.1.2. Sevk Öncesi Döviz İhracat Kredisi (SÖİK-DVZ) ............ 316

2.4.1.2. Dış Ticaret Şirketleri (DTŞ) Kısa Vadeli İhracat Kredisi ................ 317

2.4.1.2.1. DTŞ Kısa Vadeli TL İhracat Kredisi ................................ 317

2.4.1.2.2. DTŞ Kısa Vadeli Döviz İhracat Kredisi ........................... 319

2.4.1.3. İhracata Hazırlık Kredileri................................................................ 320

2.4.1.3.1. İhracata Hazırlık TL Kredisi............................................. 321

2.4.1.3.2. İhracata Hazırlık Döviz Kredisi ........................................ 322

2.4.1.4. KOBİ İhracata Hazırlık Kredileri ..................................................... 322

2.4.1.4.1. KOBİ İhracata Hazırlık TL Kredisi .................................. 322

2.4.1.4.2. KOBİ İhracata Hazırlık Döviz Kredisi ............................. 326

2.4.2. Orta ve Uzun Vadeli Eximbank Kredileri ...................................................... 326

2.4.2.1. Özellikli Krediler ............................................................................. 327

2.4.2.1.1.Yurt Dışı Mağazalar Yatırım Kredisi ................................ 327

2.4.2.2. Gemi İnşa ve İhracatı Finansman Programı ..................................... 328

2.4.2.3. Yurt Dışı Müteahhitlik Hizmetlerine Yönelik Teminat Mektubu

Programı .......................................................................................... 330

2.4.3. Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kapsamındaki Krediler ..................................... 331

2.4.3.1. Uluslararası Nakliyat Pazarlama Kredisi

(Karayolu/Denizyolu/ Havayolu) ..................................................... 331

2.4.3.2. Turizm Kredisi ................................................................................ 333

2.4.4. İslam Kalkınma Bankası Kaynaklı Krediler .................................................... 338

2.4.4.1. İhracat Finansmanı Programı .......................................................... 338

2.4.4.2. İhracata Yönelik Üretim Finansman Kredisi Kredinin Amacı ........ 339

2.4.5. Ülke Kredi/Garanti Programı .......................................................................... 341

2.4.6. İhracat Kredi Sigortası .................................................................................... 343

İÇİNDEKİLER

xvi

Üçüncü Bölüm

ÖDEME ŞEKİLLERİ VE MUHASEBE KAYITLARI

3. ÖDEME ġEKĠLLERĠ VE MUHASEBE KAYITLARI ............................................ 347

3.1. PeĢin Ödeme (Advance Payment / Prepayment) ................................................... 349

3.1.1. Peşin Ödeme Tarafları ve İşlem Akışı ......................................................... 350

3.1.2. Peşin Ödeme Sürecinde İhracatçının Avantaj ve Dezavantajları.................. 352

3.2. Mal Mukabili Ödeme (Açık Hesap / Open Account) ........................................ 353

3.2.1. Mal Mukabili Ödemede İşlem Akışı ............................................................ 354

3.2.2. Mal Mukabili Ödeme Tarafları .................................................................... 355

3.3. Belge KarĢılığı (Vesaik Mukabili) Ödeme / Poliçeli SatıĢ

(Documentary Collections /Cad) .......................................................................... 357

3.3.1. Belge Karşılığı Ödemede İşlem Akışı ....................................................... 359

3.3.2. Belge Karşılığı Ödemede İhracatçının Riskleri ve Korunma

Yöntemleri Belge Karşılığı Satışta İhracatçı Riskleri ............................... 360

3. 4. Kabul Kredili Ödeme / (Acceptance Credit) ....................................................... 361

3.4.1. Kabul Kredili Ödemede İşlem Akışı ve Tarafları ...................................... 362

3.4.2. Kredili Ödeme Şeklinde İhracatın Muhasebeleştirilmesi .......................... 363

3.5. Konsinye Ġhracat - Konsinyasyon (Consignations) ............................................ 365

3.5.1. Konsinye Satış Şeklinde İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi ............ 366

3.6. Açık Hesap Ödeme ġeklinde Ġhracat .................................................................. 369

3.7. Akreditif (Letter Of Credıt-L/C) ...................................................................... 370

3.7.1. Akreditif İşleminin Özellikleri .................................................................. 371

3.7.2. Akreditifli Ödemede İşlem Akışı .............................................................. 372

3.7.3. Akreditifli Ödemede Taraflar .................................................................... 373

3.7.4. Akreditif Türleri ........................................................................................ 374

3.7.4.1. Cayılabilir (Kabilirücu) Akreditif / Revocable ......................... 374

3.7.4.2. Cayılamaz (Gayri Kabilirücu) Akreditif / Irrevocable ............. 374

3.7.4.3. Teyitli Akreditif (Confirmed L/C) ........................................... 375

3.7.4.4. Teyitsiz Akreditif (Unconfirmed L/C) ...................................... 375

3.7.4.5. Döner (Rotatif) Akreditif (Revolving Credit L/C) .................... 375

3.7.4.6. Peşin Ödemeli (Kırmızı Şartlı) Akreditif (Red-Clause L/C) ..... 375

3.7.4.7. Yeşil Şartlı Akreditif (Gren-Clause L/C) .................................. 376

3.7.4.8. Karşılıklı Akreditif (Back-To-Back L/C).................................. 376

3.7.4.9. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C) .............................. 376

3.7.4.10. Garanti Akreditifi / Teminat Akreditifi (Stand-by Credits) ...... 376

3.7.4.11. Yetki Mektupları ....................................................................... 377

3.7.4.12. Vadeli (Ödenmesi Ertelemeli) Akreditif (Deffered Payment) .. 377

3.7.5. Akreditifin Başlıca Faydaları ..................................................................... 378

3.7.6. Akreditif İşlemlerinde Görülen Başlıca Sorunlar ...................................... 380

3.7.7. Akreditifli Satış Şeklinde İhracat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi ........ 381


xvii

Dördüncü Bölüm ULUSLARARASI TİCARET İŞLEMLERİNDE KDV

4. ULUSLARARASI TĠCARET ĠġLEMLERĠNDE KDV ............................................. 385

4. 1. Ġhracat ĠĢlemlerinde KDV ...................................................................................... 387

4. 2. Katma Değer Vergisi Kanunu (KDVK) ve Ġstisnaya ĠliĢkin Hükümler .............. 389

4. 3. Ġthalat ĠĢlemlerinde KDV Uygulaması................................................................... 390

4. 4. Ġhracat Süreci .......................................................................................................... 391

4. 5. KDV’nin Ġadesi ........................................................................................................ 395

4. 6. Ġnternet Vergi Dairesi ............................................................................................. 393

4.6.1. İnternet Vergi Dairesi Üzerinden Şifre Alınma Süreci.............................. … 395

4.6.2. Vergi Dairesi Üzerinden e-Beyanname Düzenlemeye Yetkili Olanlar ..... … 396

4. 7. Ġnternet Vergi Dairesi Üzerinden Katma Değer Vergisi (KDV1)

Beyannamesinin Düzenlenmesi .............................................................................. 397

4.7.1. Genel Bilgiler Kulakçığı .............................................................................. 398

4.7.2. Matrah Kulakçığı ......................................................................................... 398

4.7.2.1. Tevkifat Uygulanmayan İşlemler...................................................... 399

4.7.2.2. Kısmi Tevkifat Uygulanan İşlemler .................................................. 400

4.7.2.3. Diğer İşlemler ................................................................................... 400

4.7.3. İndirimler Kulakçığı .................................................................................... 401

4.7.3.1. İndirimler .......................................................................................... 402

4.7.3.2. Bu Döneme Ait İndirilecek KDV Tutarının Oranlara Göre Dağılımı 402

4.7.4. İhraç Kaydıyla Teslimler Kulakçığı ............................................................. 403

4.7.5. İstisnalar – Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler Kulakçığı .......................... 404

4.7.5.1. Kısmi İstisna Kapsamına Giren İşlemler Tablosu ............................. 404

4.7.5.2. Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler ............................................. 405

4.7.5.3. Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler .................................................. 405

4.7.6. Düzenleme Bilgileri Kulakçığı .................................................................... 407

4.7.7. Ekler Kulakçığı ............................................................................................ 408

4.7.7.1. İade Hakkı Doğuran İşlemlerle İlgili Yüklenilen KDV Kulakçığı .... 408

4.7.7.2. İndirilecek KDV Listesi Kulakçığı ................................................... 409

4.7.7.3. İhracat İstisnası ile İlgili Gümrük Beyannamesi ve Satış Faturaları

Listesi Kulakçığı ............................................................................... 410

4.7.7.4. KDV Kanunun 13/f Maddesi Kapsamında Yüklenici Firmalara

Yapılan Teslim ve Hizmetlere Ait Listesi Kulakçığı ........................ 410

4. 8. KDV Ġade Talebine ĠliĢkin Ġnternet Vergi Dairesi Liste Alındısı ........................ 411

4.8.1. İnternet Vergi Dairesinden KDV İade Talep Listelerinin Gönderilmesi için

Şifre Alınması Süreci ................................................................................... 411

4.8.2. KDV İade Talebine İlişkin İnternet Vergi Dairesi Liste Alınması Süreci.... 411

4. 9. KDV Ġade Alacağının Vergi ve SGK Borçlarına KarĢılık Mahsubu ................... 412

4.9.1. Mahsup Edilebilecek Borçlar....................................................................... 412

4.9.1.1. İthalde Alınanlar Dışındaki Vergi Borçlarına Mahsup ..................... 412

4.9.1.2. İthalde Alınan Vergilere Mahsup ...................................................... 413

İÇİNDEKİLER

xviii

4.9.1.3. SGK Prim Borçlarına Mahsup .......................................................... 413

4.9.2. Mahsup Talebi ............................................................................................. 413

4.9.2.1. Ortaklık Payı ve Ortaklık Tesis Tarihi .............................................. 414

4.9.3. Mahsup Talebinde Aranılan Belgeler .......................................................... 414

4.9.3.1. Belge İbraz Edenlerin Yapacakları İşlemler ..................................... 416

4.9.4. Mahsup Sonrası Alacağın Nakden İadesi .................................................... 417

4. 10. Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Uygulamaları ................................................. 417

4.10.1. Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’nın Kuruluş Amaçları ............. 418

4. 11. Tekdüzen Hesap Planında Katma Değer Vergisi ile ilgili Hesaplar ................. 420

4. 12. Üretici-Ġhracatçı ĠĢletmelerde Ġhracatta Yüklenilen KDV’lerin Tahsili ........... 423

BeĢinci Bölüm DEVLET YARDIMLARI VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

5. DEVLET YARDIMLARI VE MUHASEBELEġTĠRĠLMESĠ ...................................... 437

5.1. Devlet Yardımlarının Amacı ................................................................................. 439

5.2. Ġhracata Yönelik Devlet Yardımları Kapsamı .................................................... 440

5.3. Devlet Yardımlarının ÇeĢitleri ............................................................................. 440

5.3.1. Uluslararası Nitelikteki Yurt İçi İhtisas Fuarlarının Desteklenmesi ............ 441

5.3.2. Çevre Maliyetlerinin Desteklenmesi ............................................................ 442

5.3.3. Araştırma- Geliştirme (Ar-Ge) Yardımı ...................................................... 443

5.3.4. İstihdam Yardımı ......................................................................................... 445

5.3.5. Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi .............................................. 445

5.3.6. Yurt Dışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım

Faaliyetlerinin Desteklenmesi...................................................................... 446

5.3.7. Yurt Dışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi Türk Ürünlerinin

Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi ve

Turquality®’nin Desteklenmesi................................................................... 448

5.3.8. Pazar Araştırması ve Pazarlama Desteği ..................................................... 450

5.3.9. Eğitim ve Danışmanlık Yardımı .................................................................. 451

5.4. Devlet Yardımlarını Uygulayan Kamu KuruluĢları ve Destek Türleri ............. 453

5.4.1. Dış Ticaret Müsteşarlığı ............................................................................... 455

5.4.2. İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi (İGEME) .................................................. 456

5.4.2.1. İGEME Faaliyetleri ........................................................................ 457

5.4.2.2. İGEME İl Temsilcilikleri ................................................................ 458

5.4.3. İhracatçı Birlikleri .......................................................................................... 459

5.4.3.1. Görevleri ........................................................................................... 459

5.4.3.2. Örgüt Yapısı ..................................................................................... 459

5.4.4. İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) ..................................................................... 460

5.4.5. Türk Patent Enstitüsü (TPE) ........................................................................... 464

5.4.5.1. Türk Patent Enstitüsü'nün Görevleri ................................................. 466

5.4.6. Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) .................................................. 466

5.4.6.1. Finansman Kaynakları ...................................................................... 467


xix

5.4.7. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ................... 468

5. 5. Devlet Yardımlarına ĠliĢkin Uygulama ve Muhasebe Kayıtları ........................... 470

Altıncı Bölüm İTHALAT İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

6. ĠTHALAT ĠġLEMLERĠNĠN MUHASEBELEġTĠRĠLMESĠ ....................................... 475

6.1. PeĢin Ġthalat ĠĢlemleri ve MuhasebeleĢtirilmesi ................................................. 477

6.2. Akreditifli Ġthalat ĠĢlemleri ve MuhasebeleĢtirilmesi .......................................... 479

6.2.1. Vadeli Akreditifle İthalat ............................................................................. 480

6.2.2. Görüldüğünde Ödemeli Akreditifle İthalat ................................................... 482

6.3. Mal Mukabili Ġthalat ĠĢlemleri ve MuhasebeleĢtirilmesi ...................................... 485

6.4. Vesaik Mukabili Ġthalat ĠĢlemleri ve MuhasebeleĢtirilmesi ................................. 487

6.5. Kabul Kredili Ġthalat ĠĢlemlerinin MuhasebeleĢtirilmesi ..................................... 490

6.6. Ġthalat ĠĢlemlerinde Katma Değer Vergisi (KDV) ................................................ 495

6.6.1. İthalat İşlemlerinde KDV Uygulaması ............................................................. 495

6.6.2. Teşvikli Yatırım Malları İthalatında KDV ....................................................... 497

6. 7. Ġthalat Süreci ........................................................................................................... 499

EKLER -------------------------------------------------------------------------------------- 501

1. Başlıca Ekonomik Göstergeler ............................................................................... 503

2. Dış Ticaret Değerleri ............................................................................................... 503

3. Kamu Finansmanı–Mali Sektör ............................................................................... 504

4. Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına Göre Yıllık İhracat .............................. 504

5. Uluslararası Standart Sanayi Sınıflamasına Göre Yıllık İthalat ............................... 504

6. Ödemeler Dengesi ................................................................................................... 505

7. Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına (GEGS) Göre İhracat ............................ 506

8. Fiyat Faiz Hareketleri .............................................................................................. 506

9. Türkiye'nin Sosyal Göstergeleri .............................................................................. 507

10. Türkiye’nin 2001-2010 Yılları Arasında Ülkelere Göre İhracatı ............................. 508

11. Türkiye’nin 2001-2010 Yılları Arasında Ülkelere Göre İthalatı .............................. 509

12. Ülke Gruplarına Göre İthalat ................................................................................... 511

13. Ülke Gruplarına Göre İhracat .................................................................................. 512

14. Bölgeler İtibariyle Firma Sayısı ve İhracat Değeri ................................................ 513

15. Bölgeler İtibariyle Firma Sayısı ve İthalat Değeri ................................................. 514

16. İhraç Değeri Yüksek Maddeler ................................................................................ 515

17. İthal Değeri Yüksek Maddeler................................................................................. 515

18. Ülkeler İtibarı İle İzin Verilen Yabancı Sermaye .................................................... 516

19. İhracatımızda İlk 20 Fasıl ........................................................................................ 516

20. İthalatımızdaki İlk 20 Fasıl ...................................................................................... 517

21. Türkiye’den İhracı Yasak Mallar Listesi ................................................................. 518

22. Türkiye’den İhracı Ön İzne Bağlı Mallar Listesi ..................................................... 519

KAYNAKÇA ......................................................................................................... 521

İÇİNDEKİLER

xx

KISALTMALAR

AB: Avrupa Birliği

BSMV: Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi

C/H: Cari Hesap

DAB: Bankalarca Düzenlenen Döviz Alım Belgesi

DBT: Döviz Beyan Tutanağı

DFĠF: Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu

DĠĠB: Dâhilde İşleme İzin Belgesi

DSB: Bankalarca Düzenlenen Döviz Satım Belgesi

DTH: Döviz Tevdiat Hesabı

EXĠMBANK: Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ

GB: Gümrük Beyannamesi

GKS: Genel Kredi Sözleşmesi

KDV: Katma Değer Vergisi

KGV: Kambiyo Gider Vergisi

KKDF: Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu

MÜSTEġARLIK: Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı

TCMB: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

TEBLĠĞ: İhracat, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı

Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkındaki Tebliğ

TL: Türk Lirası

TPKK: Türk Parasının Kıymetini Koruma Mevzuatı

TPTB Türk Parası Transfer Belgesi

USD: Amerikan Doları

Documents

İHRACAT – İTHALAT İŞLEMLERİarchive.ismmmo.org.tr/docs/yayinlar/MevzuatSerisi/... · 2015-08-11 · 7.4.2. Döviz Satım Belgesi (DSB)----- 181 7.4.3. Türk Parası Transfer