• Home

  • Documents

  • Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar...
31
Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur Jörundur Svavarsson Háskólasetri Suðurnesja Líffræðistofnun Háskólans

Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

  • Upload
    ranit

  • View
    62

  • Download
    8

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur. Jörundur Svavarsson Háskólasetri Suðurnesja Líffræðistofnun Háskólans. Hrein náttúra, eða hvað?. Ljósm. Pálmi Dungal. Mengandi efni í íslenskum lífverum?. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar

sjávarlífverur

Jörundur Svavarsson

Háskólasetri Suðurnesja

Líffræðistofnun Háskólans

Page 2: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

• Hrein náttúra, eða hvað?

Ljósm. Pálmi Dungal

Page 3: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Mengandi efni í íslenskum lífverum?

• Hversu mikið er um mengandi efni í íslenskum lífverum? Lítið, meðal eða mikið?

• Er íslenskt lífríki undir álagi af völdum mengandi efna?

Page 4: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Fyrirliggjandi upplýsingar

• Mengandi efni metin í:– fuglum

• fálka, haferni, æður, fýl, langvíu, o.fl.

– ref– fiskum

• þorski, sandkola, hákarli, o.fl.

Page 5: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Dæmi um magn

• Fálki– PCB sambönd (Kristín Ólafsdóttir o.fl. 2001)

Page 6: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Dæmi um magn

Page 7: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Dæmi um magn

• Hákarl– PCDD – díoxín í lifur (Strid o.fl. 2007)

Page 8: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Dæmi um magn

Page 9: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Magn mengandi efna

• “lítið” í:• þorski, sandkola, rjúpu, andfuglum, o.fl.

• mikið í:• fálka

• skúm

• fýl

• hákarli

• kræklingi og nákuðungi nærri höfnum

Page 10: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Magn mengandi efna

• ástæður– enn illa þekktar

• fæðunám, flutningi efna, ...

• áhrif– enn verr þekkt

• ????

Page 11: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Aðsteðjandi hættur

• olíuflutningar

• Olíuhreinsunarstöðvar– PAH sambönd

• ný efni– PFOS– Brómineruð eldhömlunarefni– ……

Page 12: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Þörf á aukinni þekkingu um:

• magn mengandi efna í íslenskum lífverum

• áhrif mengandi efna á íslenskar lífverur– frjósemi, afkomu, vöxt, hegðun, ....– krabbamein, æxlamyndun, vansköpun, ....

Page 13: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Háskólasetur Suðurnesja

• Að Garðvegi 1, Sandgerði

– Samstarf við Fræðasetrið í Sandgerði, Náttúrustofu Reykjaness og Botndýrarannsóknastöðina

Page 14: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Áherslur á Háskólasetri Suðurnesja

• á áhrif mengandi efna á ýmsar sjávarlífverur– þorsk, sandhverfu, hrognkelsi, krækling,

nákuðung, beitukóng, ...

Page 15: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Sérstaða Háskólaseturs Suðurnesja

• Einstakur tilraunastofusjór (9°C, 32 prómill)

• Þekking/sérhæfing– Notkun bíómarkera – líffræðileg svörun við álagi

• Öndun, fæðunám, erfðaskemmdir, o.fl.

Page 16: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Bíómarkerar

• Álagsmat á einstakar lífverur– Öndun og fæðunám kræklings

• Metið vaxtarrými (Scope for growth)

ljósm. Halldór P. Halldórsson

Page 17: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Bíómarkerar

• Álagsmat á einstakar lífverur– Öndun og fæðunám kræklings í Reykjavíkurhöfn

Page 18: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Bíómarkerar

• Álagsmat á einstakar lífverur– Skemmdir á erfðaefni (single strand breakages)

Comet assay; ljósm. Halldór P. Halldórsson

Page 19: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Bíómarkerar

• Álagsmat á einstakar lífverur– Skemmdir á erfðaefni (single strand breakages)

Page 20: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Bíómarkerar

• Álagsmat á einstakar lífverur– Skemmdir á erfðaefni (DNA viðbætur)

Page 21: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Bíómarkerar

• Mikið álag á sjávardýr nærri hafnarsvæðum– Vansköpun hjá sniglum– Vaxtarrými kræklings lítið– Skemmdir á erfðaefni

– PAH sambönd úr olíu– Lífræn tinsambönd úr botnmálningu

Page 22: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Háskólasetur Suðurnesja

• Mikilvægt í íslenskum umhverfisrannsóknum

Page 23: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Háskólasetur Suðurnesja

• Mikilvægt í íslenskum umhverfisrannsóknum

Page 24: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Garðvegur 3

• Frekari uppbygging á tilraunaaðstöðu að Garðvegi 3 – samvinna við:– Sandgerðisbæ, Fræðasetrið, Náttúrustofu

Reykjaness, Keldur og Botndýrarannsóknastöðina– Tilraunir með fiska

• Þorskrannsóknir (Guðrún Marteinsdóttir og nemendur)

• Tilraunir með bóluefni (Bjarnheiður Guðm. Keldur)

• Rannsóknir á áhrifum mengandi efna

Page 25: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Framtíðarspurningar

• Áhrif efna úr olíum (PAH o.fl.) á fiska og hryggleysingja?

Page 26: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Framtíðarspurningar

• Álag á sjávarlífverur af völdum– eldvarnarefna (brominated flame retardants)– vatnsvarnarefna (Perfluorinated compounds;

FFOS, PFOA)

Page 27: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Framtíðarspurningar

• Tengsl mengandi efna við sjúkdóma í lífverum (og í manninum)

Page 28: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Framtíðarspurningar

• Tengsl mengandi efna við sjúkdóma í lífverum (og í manninum)– áhrif á varnarkerfi líkamans ....

Page 29: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Framtíðarspurningar

• Tengsl mengandi efna við sjúkdóma í lífverum (og í manninum)– áhrif á varnarkerfi líkamans ....

Page 30: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

Framtíðarspurningar

• Tengsl mengandi efna við sjúkdóma í lífverum (og í manninum)– áhrif á varnarkerfi líkamans ....

Page 31: Hrein íslensk náttúra eða hvað? Rannsóknir á áhrifum mengandi efna á íslenskar sjávarlífverur

• Takk fyrir

Framtíðarspurningar


Sími: 410 4190 Eldur í mannlausu húsi · Norður og Suður Ameríka 11.40-12.10 Íslenskar myndir 12.10-12.40 Hádegishlé 12.40-15.45 Íslenskar myndir 16.00-16.30 Verðlaunaafhending

Sími: 410 4190 Eldur í mannlausu húsi · Norður og Suður Ameríka 11.40-12.10 Íslenskar myndir 12.10-12.40 Hádegishlé 12.40-15.45 Íslenskar myndir 16.00-16.30 Verðlaunaafhending

Documents
MS ritgerð í fjármálahagfræði Íslenskar eignaverðsvísitölur · MS ritgerð í fjármálahagfræði Íslenskar eignaverðsvísitölur Þróun eignaverðs og hagkvæm eignasöfn

MS ritgerð í fjármálahagfræði Íslenskar eignaverðsvísitölur · MS ritgerð í fjármálahagfræði Íslenskar eignaverðsvísitölur Þróun eignaverðs og hagkvæm eignasöfn

Documents
2*13(+$(4 - Szarvas Campmunkatçrsak: baliga judit á balkçnyi nîri á bandi çgi á bed( marci á csernus fanni á csillag marcell á fidî á heged)s arno á herendi eszter á

2*13(+$(4 - Szarvas Campmunkatçrsak: baliga judit á balkçnyi nîri á bandi çgi á bed( marci á csernus fanni á csillag marcell á fidî á heged)s arno á herendi eszter á

Documents
Nor.urorka ma. 2002aðeins inn kalt vatn. Raforkunotkun frystikistu/-skáps er um 12% Gætið þess að kæliristin á bakhlið kistunnar sé hrein og að loft geti leikið um hana

Nor.urorka ma. 2002aðeins inn kalt vatn. Raforkunotkun frystikistu/-skáps er um 12% Gætið þess að kæliristin á bakhlið kistunnar sé hrein og að loft geti leikið um hana

Documents
Cath: Redigert til word fra PDF dok ://frae.is/wp-content/uploads/2017/11/EQM_21... · Web view1.2.1Býður upp á aðstöðu við hæfi og, ef það á við, uppfyllir innlendar/íslenskar

Cath: Redigert til word fra PDF dok ://frae.is/wp-content/uploads/2017/11/EQM_21... · Web view1.2.1Býður upp á aðstöðu við hæfi og, ef það á við, uppfyllir innlendar/íslenskar

Documents
Ká á O á – Rá N á: A á á á á á á á á á á á á á á báeffect.tka.hu/documents/HU_pilot/zarojelentes_EFFeCT.pdf · Az értékelés folyamata és a használt értékelési

Ká á O á – Rá N á: A á á á á á á á á á á á á á á báeffect.tka.hu/documents/HU_pilot/zarojelentes_EFFeCT.pdf · Az értékelés folyamata és a használt értékelési

Documents
平成30 年度実施事業概要 · B ¤ > º 24 z ¸J¹º» í ¼ » Á Á Á Á Á Á Á Á Á 174,300 ½ B* ¤ > º 6 z ¸J¹º» í ¼ » Á Á 1,222,100 ½ B* ¤ >

平成30 年度実施事業概要 · B ¤ > º 24 z ¸J¹º» í ¼ » Á Á Á Á Á Á Á Á Á 174,300 ½ B* ¤ > º 6 z ¸J¹º» í ¼ » Á Á 1,222,100 ½ B* ¤ >

Documents
 · Sabato 12 marzo Auditorium Pollini ore 18.00 á á á á á Ú á

 · Sabato 12 marzo Auditorium Pollini ore 18.00 á á á á á Ú á

Documents
Greinargerð - íslenska - heilbrigdiseftirlit · 2 ÍSLENSKAR ORKURANNSÓKNIR Reykjavík: Orkugarður, Grensásvegi 9, 108 Rvk. – Sími: 528 1500 – Fax: 528 1699 Akureyri: Rangárvöllum,

Greinargerð - íslenska - heilbrigdiseftirlit · 2 ÍSLENSKAR ORKURANNSÓKNIR Reykjavík: Orkugarður, Grensásvegi 9, 108 Rvk. – Sími: 528 1500 – Fax: 528 1699 Akureyri: Rangárvöllum,

Documents
â...t ÿ ñ ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal

â...t ÿ ñ ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal ¨ á â á â7 » ý ý kcal

Documents
Íslenskar þurrkaðar sjávarafurðir til Nígeríu · 2018-10-12 · v Útdráttur Þetta verkefni fjallar um ástandið á þurrfisksmarkaðnum í Nígeríu um þessar mundir

Íslenskar þurrkaðar sjávarafurðir til Nígeríu · 2018-10-12 · v Útdráttur Þetta verkefni fjallar um ástandið á þurrfisksmarkaðnum í Nígeríu um þessar mundir

Documents
Kolefnisfótspor rafbíla við íslenskar aðstæður · landa um sjálfstæði í orkumálum. Á Íslandi hefur verið áhugi á rafvæðingu bílaflotans árum saman. Það var

Kolefnisfótspor rafbíla við íslenskar aðstæður · landa um sjálfstæði í orkumálum. Á Íslandi hefur verið áhugi á rafvæðingu bílaflotans árum saman. Það var

Documents
1848 - uw.huuradalomtortenet.uw.hu/kiadvanyok/2018_programfuzet.pdf · 1848 És az uradalmak 10. orszÁgos uradalomtÖrtÉneti konferencia ( Á ÁÁ Á )helyszÍn: Á Á Á Á Á

1848 - uw.huuradalomtortenet.uw.hu/kiadvanyok/2018_programfuzet.pdf · 1848 És az uradalmak 10. orszÁgos uradalomtÖrtÉneti konferencia ( Á ÁÁ Á )helyszÍn: Á Á Á Á Á

Documents
medadmgujarat.ncode.inmedadmgujarat.ncode.in/WEB/NUR2019/R2/2nd_Round_Instructions.pdf · t ã á ä ä á á á á á á Zj $ ^h; P Y ' DkaRj STh e° £X dp

medadmgujarat.ncode.inmedadmgujarat.ncode.in/WEB/NUR2019/R2/2nd_Round_Instructions.pdf · t ã á ä ä á á á á á á Zj $ ^h; P Y ' DkaRj STh e° £X dp

Documents
¬ 1 - Manara Brasserie Constantaá á á á á

¬ 1 - Manara Brasserie Constantaá á á á á

Documents
Stefán Hrafn Hagalín · 2015. 11. 2. · Innlent vs. Innflutt Íslenskar umbúðir eru framleiddar í alþjóðlega gæðavottuðum verksmiðjum Íslendingar búa vel að starfsfólki,

Stefán Hrafn Hagalín · 2015. 11. 2. · Innlent vs. Innflutt Íslenskar umbúðir eru framleiddar í alþjóðlega gæðavottuðum verksmiðjum Íslendingar búa vel að starfsfólki,

Documents
CHOFER REPARTIDOR...AGENTE DE VENTAS ã á ã t w v r S á ã á A V á á á A á s S á V á

CHOFER REPARTIDOR...AGENTE DE VENTAS ã á ã t w v r S á ã á A V á á á A á s S á V á

Documents
Inset B LEGEND á á áá á á - Police · á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á

Inset B LEGEND á á áá á á - Police · á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á

Documents
hbs.is íslenskar... · Web viewAamund, Jane. Colorado draumurinn. Aamund, Jane. Júlíana Jensen. Aamund, Jane. Klingivals. Aamund, Jane. Ofan vatns. Abulhawa, Susan. Morgnar í

hbs.is íslenskar... · Web viewAamund, Jane. Colorado draumurinn. Aamund, Jane. Júlíana Jensen. Aamund, Jane. Klingivals. Aamund, Jane. Ofan vatns. Abulhawa, Susan. Morgnar í

Documents
Ms-1551 matematika szorzasgyakorlo · 2014-01-28 · varázskép 5. À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á ÀÀ Á À Á À Á À Á ÀÀ Á À Á ÀÀ

Ms-1551 matematika szorzasgyakorlo · 2014-01-28 · varázskép 5. À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á À Á ÀÀ Á À Á À Á À Á ÀÀ Á À Á ÀÀ

Documents
Vélsmiðja Ingvars Guðna SMIÐJA Í SVEIT · 2013-07-10 · VIG framleiðir vandaðar og traustar þvottasnúrur fyrir íslenskar að stæður. VIG þvottasnúrunar liggja samsíða

Vélsmiðja Ingvars Guðna SMIÐJA Í SVEIT · 2013-07-10 · VIG framleiðir vandaðar og traustar þvottasnúrur fyrir íslenskar að stæður. VIG þvottasnúrunar liggja samsíða

Documents
Z { ç !> ¹ * * ã 4 ó - CIRS · Ç } { | Ó, Ó Ó N z ?- á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á

Z { ç !> ¹ * * ã 4 ó - CIRS · Ç } { | Ó, Ó Ó N z ?- á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á

Documents
Samanburðarrannsókn á uppbyggingu knattspyrnuþjálfunar ......• (umreiknað í íslenskar krónur m.v. gengisskráningu Seðlabanka Íslands 10. maí 2017) • Grunnmenntun þjálfara

Samanburðarrannsókn á uppbyggingu knattspyrnuþjálfunar ......• (umreiknað í íslenskar krónur m.v. gengisskráningu Seðlabanka Íslands 10. maí 2017) • Grunnmenntun þjálfara

Documents
DOSSIER D'APPROBATION - Vieillevigne 44€¦ · á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á

DOSSIER D'APPROBATION - Vieillevigne 44€¦ · á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á á

Documents
Á Á »Á Á Á - htz.hr KUĆA_0.pdf · b lsp[ okv npäfuf tb[obuj j twf p npsj j gbvoj lpkb kf plsvävkf $*+&/" 0esbtmj lo 6ëfojdj tuvefouj vnjspwmkfojdj lo Á Á »Á Á Á wjtju

Á Á »Á Á Á - htz.hr KUĆA_0.pdf · b lsp[ okv npäfuf tb[obuj j twf p npsj j gbvoj lpkb kf plsvävkf $*+&/" 0esbtmj lo 6ëfojdj tuvefouj vnjspwmkfojdj lo Á Á »Á Á Á wjtju

Documents
û y B ہارِchashmamedia.org/static/sultan.ur.pdf · 0 Á Å Ç y Á É Á ¢ Ù â Á 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . Ó Á ¶ Á شرا £ِ Á ö 5 . . . . . . . . . .

û y B ہارِchashmamedia.org/static/sultan.ur.pdf · 0 Á Å Ç y Á É Á ¢ Ù â Á 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . Ó Á ¶ Á شرا £ِ Á ö 5 . . . . . . . . . .

Documents
1á ¡á ¢á á ¢á á ¡á ¢á á á £á á á á á á á á á 2019 · Title: Microsoft PowerPoint - 1á ¡á ¢á á ¢á á ¡á ¢á á á £á á á á á á á á á _2019

1á ¡á ¢á á ¢á á ¡á ¢á á á £á á á á á á á á á 2019 · Title: Microsoft PowerPoint - 1á ¡á ¢á á ¢á á ¡á ¢á á á £á á á á á á á á á _2019

Documents
Kortlagning útflutningsfyrirtækja sem framleiða íslenskar náttúruvörur

Kortlagning útflutningsfyrirtækja sem framleiða íslenskar náttúruvörur

Documents
3c - Már Viðar Másson | Niðjatöl, sögur og myndir. · Web viewÞverárkirkju og voru viðstaddir messu hjá séra Benedikt Kristjánssyni. „Kirkjan var hrein og snotur að

3c - Már Viðar Másson | Niðjatöl, sögur og myndir. · Web viewÞverárkirkju og voru viðstaddir messu hjá séra Benedikt Kristjánssyni. „Kirkjan var hrein og snotur að

Documents
Að fá stóma er hrein lífsgjöf° fá stóma er hrein... · 1.3. Tilgangur rannsóknar og gildi fyrir hjúkrun Tilgangur rannsóknarinnar er að kanna lífsgæði fólks sem hefur

Að fá stóma er hrein lífsgjöf° fá stóma er hrein... · 1.3. Tilgangur rannsóknar og gildi fyrir hjúkrun Tilgangur rannsóknarinnar er að kanna lífsgæði fólks sem hefur

Documents