i

A K&f ß;INT

PAULI ad PHILIPPENS.EPISTOLAM,

HUJUSQUESVECICAM

M ETAPHRASI N»EXERCITATIO II.

<2VAM,CONS. VENER. FACULT. THEOLOG. UPSAL,

PRtESIDEVIRO MAX. REVER. CELEBERR.

DOM.MAG. JOHANNEJ. AMNELL,

S. Theol. PRÜFESSORE Reg. et Ord.IN AUDiT. MAJ. CAROL. X DECEMBR.

MHCCLXIII.ii. a. m. g.

PUBLICO OFFERT EXAMINISTIFENDIARIUS REGlUS,'

JOHANNES PETR. EKSTRÖM,SUDERMANNUS.

U P S A L I iE.

16 AD PHILIPPENS. T. 9.

qvivalerent huic forma;! r/v# v/ueis-, otyctnr\Toiy ne^tactvrrfe*ut ip!i adeo defignarentur ChriRiani Phiiippenfes, ApoRolo adprime dileRi, qvorum. qvidem heic fpiritualiacommemorantur incrementa. Sane, vix Pauli adhucaitate recepta erat illa, qvce miniRris ecclefia: feqvioridemum xvo familiaris eva.it, auditores fuos compel-laudi forma: Eure liebe, Eders härligheter; qvamqvartihiec interim formula ex phrafi Paulina huj. 1. enata for^te fult; uti,poR alios, vifum eft etiam J.C. WOLFIOin Curis.

Eti h. 1. non incommode reddendum videtur ännut (Tqvod fenfu idem föret , hädanefter. Nobiscurn fentitDanus reddens fremdeles: BEZA item, DES. ERASMUS,FR. VATABLUS , ER. SCHMIDIUS, &c. qvi adbucexponunt; uti J. GEZEL1US ännu. (Sie 'Er; valet impoflerum Luc. XVI. 2. quem iflius adverbii de futurotempore ufum, pro poflbao, vel ex HOMERO confir-mat FL STEPH. in Thef.") Et fane de aus;mento Chri¬Riani amoris & incremento, C de progreflibus illis,qvosin ChriRianifmi Radio fabturi etiam pojl bcec ellent Phi¬iippenfes , aperte loqvitur ApoRolus.V Illud neqrralvY] converterim vel cum noRrate: mirik varda, vel cer'te, uti conRantius, & qvidem vul-go, efferri fvevifi, mä öjverflala; redundet: h. e. prarRansfit & excellens amor, ut qvi magis in dies' crefcat äu¬geatur; qvomodo noRrum 7Tsoiaaåvy convertit, ex SyrOjIMM. TREMELLIUS.

Ev eniyvoojet ubi reddit NoRer i all kunfkap, illud allre&ius abeR, qvum Gr^ece non exRet 7rdor\. Enlyvoo-tfvv autem ubi kunfkap exponit, nihil qvidem inntandumurgemus; at fubmonemus tarnen, Grcecam vocem,extifu facr. feriptorum, Svecica efle if^xraoors^av. E7rlyvw-«■«- enim, inprimis qvando -ipfius objeRum Deus ac resDivina: conRituuntur, majorem harum rerum cognitio-

*. -i mm

AD PHILIPPENS. T. 9.

ncm indicat, (judice H. GROTIO, qvi huc merito re-fert loca Eph. I. 17, (eq. IV. 13, feq. &c. > immovero, non meram importat theoriam, fed cognitionempracticain, vivam & adfe&uofam; utpote cum diledioné& cultu Dei conjundam. Qvo fenfu dicimtur paffimhi ©fcv yvatvui, qvi Deum, exoperibus& beneficiis fuis,ka cognovere , ut non poffint non ardenridimo ferriin. Deum amore, & promtiflimum Ei deferre obfeqvi-um. Ubi vero fic yvZcts <Sc t7t{yvx<ris, qyse ed vereChridianorum , una cum cognitione Dei, agnitioneminvolvit atqve obfervationem fui in Deum otficii; no-bis cum nollro kunfkap {kännedom ) prägnantem illamnotionem conjungere pariter licebit.

Kad 1TccvTi •) SV. och i allt for fland ; ubi r®h , ex membro orationis proxime antecedenti repeti-tum , denuo noder exprimit: qvod tarnen neceflariumnon ed. Qyod reliqvum ed, dto-^o-tv fi^nificantius ex-prelTere b. MARX. LUd HtRUS per erfalntnpy & b.JO. GEZELIUS per fårfarenhet, (H. GROTIUS itemper experitntiam,) qyam Svecus per fårfländ, Danusveper fbrrtemmelfe. Nempe cti&wis fenjum notat, vel pro-prie extemum corporis, vel, tranflatione fada, internumanimi; ( & poderiore illo fignificatu proxime con-venit cum antecedente f7rtyvcocsi') ita quidem, ut fimulexperientiam, qv se fen fui, vel externo , vel inferno, de¬betur, { adeoqve, nodro hoc loco, fpiritualem experten-tiamf) exhauriat. Paulo nimirum in votis ed, ut, mo-

^ x r/y % >0IOC T7JV f£/V, TCt Ut-

Ebr. V. 14.Ubi vero Noder ille habet /7/7, malit fortade qvisallahanda ärfarenhet; LUTH. prteeunte, qvi exponit al¬

lerlei , & confentiente Dana. liccs enitn non raro ed

am exercitatam) 7r^oevamur cum Apodolo

A 2 o-

*8 AD PHILIPPENS. T. to.

cmnigemts, varins: ( lic & Sveeus Act. II. 5. jr tv éSfrcrreddit allibanda folk ; ubi non ä-qve bene rec. Da ans/7#?;) id qvod pluribus exemplis illuftratum vide in Ex-ercitat. IV vf VI ad Acta Apofl. p. 45 & 6) Etliyero lic omitis generis f. multifaria memoiatur experien-tia , non tamen inteliigitur alia, qvam qua; fit fpiritua-Iis. Ylas enim fope admittit acceptionem, convenieti-ter argumento, de qvo fermo eft, reftrictäm & limi-tatam. Sic v. g. 1 Cor. I. 5. t. eis Keyos i\uj 7tucu yvci-

comprehendere neqvit eloqventiam mere humanam,& fcientiam philofophicam; fiqvidem, & fcribentis Pau¬li fcopus, & ipfe iacer contextus, fytis arguit, foluinintelligi verhamDei,& inprimis qvidem concionem gra¬tis, in Chrifto data;, rerumqve ,"qva; nobis illic pa-tenunt, cognitionem omnigenam.

Comm. 10. AcxifUot&tv ra hotCplqavTu.) SV. Bepråf-va bvad baß dr; idqve przeeuntibus verf. vulg., qva?habet: probare potiora^ & Germanica LUTH. qvibus Scadfentiuntur Syri interpres TREMELLIUS, SEBAST.CASTELLIO, DAN. HEINSIUS, ERASM. SCHMI-DIUS rec. Danus, See. qvorum ed, dignofeere qvapree-ßant. &c. Sic autem per tu $«x<pl(>ovTu> cum laud. HEIN-SIO in exercitat. S. intelligamus, oportet, preeeipua illa,,qvai ab Apoßolo pra ceteris ubiqve co/nmendairtur, qvo-rumqve heic etiam pra:ceflit mentio puta; amoremDei

proximi, cum s7Ctyvoo<m conjunetum & utv$no-€i. SectTHEOD. BEZA, itemqve CHR. SCHOETTGENIUS:explcrare, qvce dijcrepant; fei!, (qvomodo locum noftruminterpretantur /ELTNERUS & J. C WOLFIUS, h*eriam a priore illa metaphrafi recedentes,) qva; a leged. j: a veritate diferepant (Necfere aliter H. GRO-TIUS.) Nos vero, eamdem potius cum SV, ceterisqvelaudatis interpretibus viam ingreffi, putamus e re noncßea idius ope fupplementi> ex integro huj. L contextu

haut

AD PHTLTPPENS. T. ro. fyhaut faciie eruendi, locum expianare , per le planumfa t is. Non q videm eadem, omni ex: parte, ratio eftejusdem phraleos: ÄoYjy-dteis roL ^txCpi^ovrx, Rom. II. ig.Ubi fiqvidem immediate praxedit: ywarnen- to séty/jtcc(puta©«?, v 17.) videri faciie pollint proxime feqven-tia: v&j SoKifxu&ts tcl hccfögcvrx, fic exponenda: fccer-ms ea, qvce difcrepant ab illa voluntate Dei: qvomodoGallice reddit J.CLERICUS in Biblioth. Vet.& N. Fousdißinguez ce qvi en eft dijferent. Neqve jam olim aüteripfi explicuere patres, THEOPHYLACTUS & THEO-DORETUS. Interim nec funt fpernendi, qvi heic iti-dem reddidere: exploras, f. probjs [adprobas, eligis) pra-ßnntiora, (utiIi01 a; qvemadmodum & THEOPHYLA-CTO, &, quem BUD/EUS pag. 408 adlegat, JUSTI-NOMartyri, tx hccCptgcvrct non funt alia, qvam toc cvp-(psqovra, f. qvce conducwrt; idqve non prarter loqvendimorem profanornm: vid. HER.ODIANI Hiftoriar. L.ILc. III. p.72 edit. Argentorat.) cujusmodi admittunt in-terpretationem SV. interpres & CAR. Le CENE in no-Vae verfionis Gall. fpecimine. Sane &cc<péfovT<x nuncupa-ri Grcecis paiiim, non tantum qua differunt, fed & quaqprceßant, h. e. eximia qva-qve, & in fuo genere pracsllen-tia, neminem fugit.

EtÅr^tvt7s.) SV. Rem. Proprie videtur hXiv^eves di~£tum, qvod adr/jv elx>p>, (al. eAtjy, EUSTATHIO inter-jsrete r*iv rev yA/cv dvyqv, qvam nuncupant poétee céÅxsrnshtoto,) y^lverctp ? ( &otx,q!veTxi >) h. e. qvod ad Jolis jitbar{. ad lucem diiurnam dijudicatur, dilcernitur , explora-tur; qvodqve lic mamjeftum eft ac perfpicuum: dißinetumitem atqve impermixtum XENOPHONTI, Cyropted. L,VIII. ( cfr & H. STEPH. in adpendice.) Hinc, faftaad animum translatione, ita dici coepit, qvidqvid nonfucatum eft, fed fincerum, & fpe&atxpuritatis; qvomododicitur pÅAcfmjs- dtctvacc 11 Petr. III. 1. Sic & ukty.fivetx,Paulo i Cor» V. 7, fq. 11 Cor. I. 12. &c. virtu

A3 ' eft,'

/

so AD PHTI IPPFKS. T. to.

eft, conjun&a cum tv cthrfie'u, h. e. cum reditudineac puritate doclrinx pariter ac vitce; itemqve cum tvaVAcTfjT/, f. Jimplicitate Ghriftiana, candore & integri-tate: oppofita vero tv vuvjoc vcy 7rcvrgdc, h. c. maligni-tati in univerfum, verfutite & improtia: machinationi,qvte 1. c. cum tv &/uv comparatur haut fécus, ac, le¬ge oppofitionis, uAtxglvetbc cum Tois di<fö\j.ois. Acjupev au-tem h. 1. metaphorice accepfum, fignificare purum, fan-Elum, pulcre monet CHR. SCHOElTGENIUS. I aqvelaudemus, oportet, qvam noller adhiber, voculx mcta-phrafin; cui favent & Syrus, a TREMELIJO converlus :mundi[itis; & Scholiafia, siÅixqlvetocv interpretati xtcSocgcTvroc.

A71^c<jv.c7tci) SV. 8&ive 1 innit: ingom till jorargelfe.(tion offendentes qvemqvam, leu qvi neinini fitis offendicu -lo.) Et fane fic accipit ApoRolus 1 Cor. X 32. A?r^cV-xc7:ot y/möf y&f Xnlcclois, x&j E/åvti, iv exKÅVicrUf tSGe$. i. e. nec jnd&is, ner paganis, ncc vero tdhnßianee ec-clefije 7r^cay.cfxfuocti eßote Ii offendiculo; qvod qvia nonpnebent aliis, qvi ipli funt cum his c t oc7reca--XC7TCI conjun&i' h. 1. videri poflint. Qvte licet ita lint,monendum tarnen ducimus, neutro.paffive acceptam vo-cem Grsccam cum iis, qvae prarcedunt, qva'qve feqvun-tur, propius convenire ; ^ qvo fenfu & alias d-nqco-/.o7tovcwetävvw, ( BUDAiO &STF.PHANO interpretibus, con-Jcientiam inoffenfam, illcefatn, oco^ocÅv,) idem dicit A-poftolus AcE. XXIV. 16. Fixiftimaverim. noftro pariterloco intelligi homines , qvi, cum fint uÅivgivfi*. , luntetiam aWawrc/, (Judee v. 24. ) leu qvi in via Chri-llianifmi nusqvam ojfendunt*, ( qvi, per Div. gratiam ,cavent, ne in quodpiam impingant ofFendiculum,) velqvod ad doclrinarw, vel qvod advitam; HENR. STE-PHANO THEOD. BEZ;E& ER. SCHMIDIO , inoffenjocurfu pergentes5 Verti nobis fortaflé qveat oßadde; velcum SV. interprete A3. 1. cit. (fi dictionis Grteca; tro-

pum

AD PHITJPPENS. I. io. 21

pum cum nova metaphora, aliunde qvidem petita, fedron aliud fubinnuente, commutaie fas erit,) obejmit*tade; ccGTtiXet Jac. I. 27. Il.Petr. III. 14. Qvod vero Re-verendifli GEZEI.IUS in notis adponit, oanßcte/ige, ha¬bere qvid ambiguitatis nobis videtur.

Eis Xfiw. ) SV. cum STRPHANO, VATA-BLO, COMENIO, BEZA, SCHMIDIO, Dam inter-prete, &c. intill Chrifii dag; ut idem fit, qvod antec.comm, 6 fécas ) fye^as Xfi?5' qvomodo lane &alias eis accipitur; e. gr» Matth. X. z2. eis réÄcs, ad fi-ncm usqve. & c. Neqve vero fic lenfui prafentis locimale confulitur, qvando intelliguntur homines, in da tuiiAix^iveixs & inoflfenfo curfu perfeverantes ad dism as¬sy ve emortnalem: qvo qvales tuerint deprehenli , talcsolim prodibunt in Judicium , noviflimo die a Chridoindituendum i ad qvod qvidem pertineve heic iy^xvriv iayjocTYiv paffim alias nuncupatam, dubio ca-ret. (Cfr. 1 Thelf. V. 23.; Neqve alia mens fuit H.GROTIOj qvando eis iyé^xv X^S h. 1. Semper interpre-tatus ed. *) At fic tarnen,, absqve hoc circuitu, éum-dem loci nodri aperiet fenfum, qvi converterit: på Chri•fti dag- Indicare enim nobis videtur Apodolus, fic fö¬re, ut puri a labe inoffenfi exfißant extremb die, live,ut ta:es olim a Chrido judice compeiiantur. Enallageprcepofetionum i is & iv Grarcis freqvens ed.- fic Matth,ir. 23. Marc. I. g, 39. dicitur Chridus xaroiKyrai us 7tc-Å/v HxfxqtS" vr)()v7ceiv eis rrjv IxÅlÅa/xv fBxnriSyvxi eislc^u\Y\v pro.* fa rrj mcÄei' &c. ac, mutata vice, Matth.'

x!_ *) Fiufhrt ex noftro hoc loco colligere qVis velit, exifiimnO"ePaulum , 111 luam & illorum , ad qvos nunc fcribit, tetatein incidereomnino oportere ultimum Cbrifti adventum. Qvinixnmo adhuc tumfuperfuifle qvsdain, qvar 7Tctqaaictv K\ißn antecedere debeant,.po.ftero demum conlummandn tempore, non obfcure iigniiicat alias iden*Apoftolus. Vide uThell. II, 1, feqq.

AD PHILIPPENS. I. ii.

X. 16. AncseXÅoo vyocs sv ytoca ?\vy.ccv, pro: tis rc ysccw-&c. (Similiter profani: v. c. sus tis ro ytcov XF.NOPHT.Cyropa^d. I, IV. p**o sv ytaa>' tk paflim t is rc nufcv ,ro sv tä3 nufvri, Latine itidem in pvajens., VicifTirnIomericum tv yjqo) neasiv efl pro is yjH^us. &c.) Nihil

adeo vetabit, qvin h. 1. tis ryfyuv fit idem, qvod ev r\y'^ct •uti habet interpres Syri TRF.MELLIUS tn die ChriftL

Comm. 11. IIfrkrgcoysvci v.ccorrZv <ftv.Uioavvi]s rZv (WJyjcS X^isS.) SV. Upfyüte med rättfdrdighetenes frukt: bvifi¬ken gcnojn J. Chr. kommer. Sic &z Lat. verfio vulg. infing ti lari: frudlu juliitiae. A t Grarce, haut fine pondere,numerus pluralis inférvit fignificando ttår^coyun C. ryne-(paaslu, abumlmitid , de qva fermo efh- Itaqve, cumceteris plerisqve interpretum, &: nos verterirnus: ratt'färdighets frukter, hvilke komma genom jl. Chr. Com-nieniorantur heic bona renatorum opera , fruclus ill ifidei juflificar, per uyunyy operofa;. (cum prteced. comm.9 huj! cap. cfr Gal. V. 6.) Q via vero fruetus hi exfide in Chriftum proveniunt; & illi qvidem viribus ,non hominum naturs propriis, fed fupernaturaiibus, exgratia I)., propter Chriftum, in regeneratione concefTis,accepti referendi: defignantur iidem h. 1. norr.ine7iuv rov $iu I. Xgisii, ( feil, cvroov rj ytveyéva>v,) qvi aliasetiam, principii operativt habita ratione, /nuneupantur

to rev llvtvyurcs, Gal. V. 22, Eph. V. 9* Ariiculumvero,< um elüpfiparticipii, Grasco more pofitum, (qvemnon obfervat vülgata Latina, vertens: repleti fritShi jitft.per J. Chriftum,) SV. optinie redd it per relativum prono-men, cum vcrho idoneo.- hvilke komma\Neqve efl*, qvodpraroptemus illud b. m. GF.ZELIl, Danicjve interpre-tis: fom fke. ) Utpote x«f7rc/, $icc Xgisis ytveysvet. fruetusfunt, qiii exßftunt (oriuntur, proveniunt) per Chr.

åt» cauffa ejfticientis Noder, ufitato more , nonmale transfert genom. Verum tarnen a*qve bene reddihcec potuiflénf: frukter, hwilke komma af y. Chnfto. Sx~pe nimirum <hd cum genit. valet idem, qvod uno vel

ev.

AD PHILIPPENS. I. 12.

ex. Sic i Cor. I. 9, ©fcV, <5V é erfföriTe ' Gud,aj (SV. in-terpres genom) hvilkeu i kallade aren. &c. (Illud euch,qvod, parenthefeos notis claufum , adjicit b. I.UTH.,iflc interpretatus : fruchten - - - *//> durch y. C6r. g*-feheben (in euch,) confuito Svecus omittit, qvoniamGrarce non exftat.)

Conim. 12. F/vcyaxf/v oe v/mcce ßtshcgoii, cc^eK<po'.) SV.vill att i veta fko len, kdre broder. Minn tu la flint,qvtt heic obfervare licet. I:mo AE, qvod, in tranlituad argumentum aliud, Apoftolus , narrationem de re¬bus (uis jam occipiens, adhibet, fua exprimere lingvanon neceTarium duxit interpres. Neqve tamen qvid-qvam prohibet, q^o minus exprimamus: Men jag vM£fc. II:ao. Futwo tempore prafens Grarcum commode non-nunqvam reddit vernacula. Illud Noflri: att i veta [ho¬ten, magis probamus, qvam ii converfum eilet: att iveten. Interea dilaudamus hoc nomine interpretem,qvod Graccis voculis preffius inharreat, ubi non fva-det aliud lingux iure indoles. Qvare nec eft, qvod proadlats metaphrafi Noftratis fubftituendam velimus Da-nicam : jeg vil lade eder vide; aut , qvam habet illaprzeeuntem, Germanicam LUTH. ich laße euch ließen.III;tio. AAEATOI, ut apertior evadat vocantis cafusfex-ponit käre bröder; uti LUTH. lieben brüder; (mine brö¬der, ad exemplum Syri, a TR F MELI . IO exprefli, ef-ferri qvoqve pollit:) qvali adjectione I.atinis interpre-tibus non fuit opus. Ex more Apoftolico, Paulus eocompellat nomine fidei Chriftianae focios, qvos frater-no compledebatur amore. Nuncupantur hi infra,comm. 14, a'ifA(po) ev Kuf/a. (fubaud. cvrec , qvod Rom.XVI. it. plene dicitur. ) Qvre qvidem adjeclio iucu-lentius declarat, intelligi fratres, qvod adtinet ad Dotni-m m, Chrißum,) & ad profei]ionem*communis in Ipfuirifidei; non uoeKtpcvs % cvyytveis kcctcc oocqvcc, quales me-morat Apoflolus nofler Rom. IX..3, fqq.- Tot Kctr e/xe,) fubaudi cvtoc rj yevc/uevcc Trgccy/xctroc. SV. Töet

B med

24 AD PHILIPPENS: L it.

medmig ßedtdr. Optitne fane.Neqve aliud erit, ficunr reo»Demo efferamus.* de ting, fom mig dro vederfarne. (fommig händt: qvce mihi acciderunt; ex verfione BEZ/E ,,VÅTABLI & SCHMIDII, qvx planior eft ac potior,qvam vulg. vetus: qv& circa me ßmt. Brevior ceterisCASTELLIO: mei cajus•; ajii: conditio mea; mine handel]er,mitt tiUftånd: lic etiam nihil Variante lenfu.) IpfePAU¬LUS, fuamhanc loquendi formamEph. VLat. interpreta¬tus, Ivu, inqvityf jrjre tu kait IjUf, TI llEAZSU^h. e. qvid re~nun agam, qvave utar forte,) nfh. 5c feq. comm. 22.'Ivu yvoüte tu 1rsfi ypcov~ (idem, q vod tu vrßs r/uas- cfrA£t. XXIII. 30» Matth. XXVII. 4. i. e. qvee ad me fpe-

adtinent; qvo modo &tu xu&spe reddere nondu-bitat CHR. SCHOETTGENIUS.) Qvod reliqvum eft,ha: nobis formte videntur peripbraßica, non invplven-tes aliud, qvam tu ly.oi (n^ocyyuru,) tu yy-hegct' resmece, noßree.: adfentientibus BULX/EO, STEPHANO,&in Crit. Sacr. H. GROTIO Cfr A d:. XVII 2% XVIII.15.. Eph. I. 1 v &C. ubi Tins tum vy.us ttcmtrün' vartus 0 Kot& vßus' n v^us 7rlw~ h. e.. aliqvi yeßra-tium poétarum ; lex veftra veßra fides. Et profecto,qvte FESTUS Agrippte narrat Ad:. XXV. 14, feqq. tuy-utu tcv llauAcv, qvid aliud, qvam caujja Paulis feures Paulina? quemadmodum PLUTARCHO, ad cal-cem vit® Galbte, tu -kutu tov fuxßuv funt res Galbce,f. quae ad Galham pertinent; DEMOSTHENIqve & ISO-CRATI , tu y.uTu Tw ticxivj negotia funt, quce fpe&untad civitatem, hujusve ßaturn. Alia profanor. audtordmJoca,his conlentanea, proferunt RAPHELIUS, ELSNE-RUS, WOLFRJS.^V F/r 7t(>0Y07tr\v th fvuyyrXla eXqXvSe.) SV. dr konifnetevangeüo tili framgång. Nihil mutandum. (idemerit:har landt tili evangelii framgång.) Eft enim, profanis e-tiam au&oribus, e. gr. PLUTARCHO paffim , itenvqve DIOGENi LAERT. in yita Bionis, L.IV. C.VIL

p. 411.

AV PHILIPPENS. I. t£p. m. 441T vr^oconyj progreffb, incrementumHESYCHIOidem, qvod uvfyaa. cfr feq v. 15. & 1 Tim.- IV- 1^.

Comm. 13. <I>«vf^5r - - - év cåco tm 7T(ictirca()icti.)SV. Uppenbare - - - 6fver hela rädbufet. ( LUTH.771 dem gantzen riebtbaiije; Domhmts edercur & Da no. Suntautem vicina adeo Richthaus, Rathhaiis, ut nihil hac exparte ad verfionem Svecicam monendum videatur. )Qvamqvam vero etiam fuere non pauci, qvipratoriimh. 1. referre malint ad prstonas cohortes, qvibus corpo¬ris cuftodiam Romanus Imperator credidit;utadeo exponendum nobis föret lifvakt: nos tarnen, cumH. GROTIO, ULR. HUBERO, HERM. WITSIO, J.C. WOLFIO, J. GEZELIO noftrate, cetcris, Prxtoriamdomarn tutius heic accipimus deloco publico, qvi parsfuérit palatii Romanor. CaTarum, inferviente judiciis£ dicendo juri. Qvando autem Lat. interpretes red-dunt: in totopratorio, (LUTH. i tern: in dem gantz. riebtb.)commode Svecus effcrt: OFFER hela Rådb., per tot.pratoriit?n, uti & CASTELLIO habet. Aliqvando ni-mirum lv refpondet t» per Latinor., ad locum fe refe-renti; v. C. Matth. IX. 13. AleCptjfjciaav iv cht]' rij ytj éxei-yrj. Luc. VII. 17. l£ijA$fv o Aoyos év cA»? Tij lu^ccloc, n#}Iv 7rccayj Tij ' h. e. per totam regionein \ per Ju-daam univerfam, o per omnem terram circamjacentern .*ubi nos haut immerito: ufuer bela landet; &c.

Kotl reis Xontois■ 7roici.) Pendere qveat dativus a prasced.(pave^e yevh&oot' qvomodo interpretes Latini recentio^res aeeipiunt', unde vertere, cum Dario, & nos pote-rimus: jor alla andra. Svecus autem reddens: miralla andra , ( LUTH. item bey den and. allen , ) da-tivi Graci regimen arcefliviile videtur ab év antece-deute, ( EN TM TtfouTooflto? ) cujus qvidem repetitio-nem copula intercedens admittat. Nec facile Noflratidicam qvis feripferit; qvum notilTimum fit, Iv, dativoperfotia jun&um, Eepius valere apad, vel iriter,&t pro-fanis auvtoribus, quos laudat H» STEPHANUS, & Sa-

B 2 crisr

26 AD PHILIPPENS. I. ii,

cris, v. c. Acl. II. 29. IV. 34. XXV. 6. Joh. I. 14. &c.Sane Sveco, to iv repetenti, verfio favet Syriaca,qvamfiftit TREM.,& vulg. Latina, reddens: in cetcris omni-hus\ ubi tamen ro in expungendum vuLt LAUR. VAL¬LA. Qvod ^vero ad ipiam rem adtinet, figniticat heicApoftolus, non folis judicibus, fed cunclis etiam reli-qvis, Roma: degentibus, ( f. non per totum modo prce-torium, fed & per totam urhem,) innotuillé r&s kapts■ccvTtf' per qvos, mctonymice acceptos, innuit univerfamvwculomim fuorum rationem, cauilamqve fuanij qvamqvidem in prcetorio confidenter agens Paulus, eademopera vel maxime egit cauflam Del atqve evangclii.Hane vero etiam cum fua conneftit ipfe, pra:dicansheic , Tts 3e?fuous clvrt (ficiVF^ovs iv XfJiTto yevéo&ct/ * & a-lias fubinde Åevpicv ev Kvqlw, $ Åte/uiov rov Kvglov , fetenuncupans ; Eph. IV. 1. II. 7 im. I. 8- b. e.. propterconfefTionem nominis Chrifti, & pra-dicationem evan-gelii , in vincula conjeftum. Hinc tantum abfuit, utduriora fata Pauli, a £ii is & Chrifti hoftibus apud Ro¬manos judices deiati , & cuftodia jam detenti , propå»gationi veritatis evangelica: pofucrint obicem; ut con¬tra potius, ex occafione fua: in pratorio cc7icXoylus ,in evangelii incrementum ceflerint: qvod teftantemantec. comm. 12 Apoftolum audivimus v qui fupra etiam,COmm. 7, rcvs re dVfT/UPtV oiVTt', K&f TY\V UTioKoylocv, {Juiin foro, & fimul evangelii, dejenjionem, v. 17.) Pf-fici!oc<riv ris tvccyyshln , conjunxit: ad quem locum cfr,quse funt adnotata in Exercitnt. 1. p. 11, fq. Adeo Pau¬lus quidem, ut ipfe fatetur, vMY.o7rcddii (7tccvtoc v7iophti )fjtiXfi hea-fxxv oiAA' c Acycs rev Get cv déJlrrcc/. 11 77m.II. 9, fq. Senfus eft: ApoRolo,non item Evangelio ,compedes injeCios fuide.

Comm. 14. Kos) rtsr xÅe',c\:ots röov oc$e\$Zv -ToÅfxoiv t. A. ) SVECUS: Och att ( cu^e fubau-

diendum repetens ex antec. comm Nofter, litat per-fpicuitatL) inange bröder &c. lta cum LUTH. Nofter,ac fi Grace exflaret: itoKKoi cUshtßol. Licet autem h. 1^

ta'

AD PHILIPPENS. T. 14. 27I -- -

I - - --

-T-

tacita admitti poffit comparatio, qua fratres lubindicen»-tur plures, quam ante: baut diffitendum tamen, ufitatb-fimam elfe Gratis, cui locum dedit interpres, enallagengraduum, coniparativi pro pofitivo \ qualem oblervare li¬cet etiam Ati. XIII. 31. XXIV. 17. XXVIII. 23. &c. ubiwAe/W ypsfocs, 'sti1 7rÅe!cv<% , mänga dagar, många är ',itidem reddit Nofter. Plura permutationis graduum ex-empla ftudiofe collegit Pl. R. & CG Mag. P. WASE-KIUS in Sciagrapbia EraAAayan' L. Gr. N. Fed. membr.11. p. 7. Si cui tamen ^(fccTiy.oWe^os prafenti Joco vi-debitur ccmparativus Graxus, qvi vel fvperlativi vicemexplere nonnunqvam adfoletj ita qvidem, ut permidtifratres, aut maxima• horum pars, innuantur: converte-re qveatcum BEZA, CASTELLIONE & Dano: plcri-qve fratrum; defldße: qvomodo &: et 71hslevs Ati. XXVII.12. commode exponi poterunt; uti & SV. exponit: mä-fla parten. Porro, nÅelcvus (h) rdv die,A<£aV, qvum red-di poflet mänge (de fidfle) af bröderna; teqve beneeffe-rentem animadvertimus Noltrum: mänge broder. Ni-rnirum Gracus ille genitivus, qvem Grammatiei partiativnm adpellant, cafni reäio noftratium fa?pius axjvivalet.Q vin immo funt Gracor. fcriptorum loca, qvce vixaiiter Svetice pofbnt exponi * v. c. c t ocyrSc) roivTiixv h&i ci (pocvÅot, qvomodo loqvi amant Graci, ver-te re q vis dubitet gode och onde männifkor?

IIe7ici§cTots teis åsa^cis pu..) Vix melius qvisqvamloci fenfum exprelTerit , qvam SV. flyrkte af mina bo¬jor. ( fiducia Jumta ex vinculis meis\ uti habet SGHMI-PHUS.) Subaudimus qvidem 5c nos : PN ( hvi) reis J?-v/*o7s • at lic tamen reddere nolimus cum quibusdam iwvinculis; qvin interpretemur potius ex vinculis, f..per & propter vineida , confidentieres redditos: qva: qvi¬dem (ajpenumero Gracar. prxpofitionum illarum vis efhDe cetero, qvam late pateant c 1 totam Pauli ca»ptivi cauflam, ipfiusqve in foro apologiam, completien-tes, jam ante ad v, 13 paucis tetigimus. Sic autem qvis>

B 3, no»

AD PHILIPPF.NS. T. 14.

non videt rationem fiduciue Chriftianorum, qvi Romxeranf, vinculis Paulinis infigniter firmata:? Adeosutpotehicredundavit fruRus, Apo folo contra adcufatores fuos, &illos qvidem evartgelii hoftes, piam caullam fortiter tuente.

FIegirror levs roAfxctv - - rov Acyov AotAe'iv.) Pailllo libe-rius ,& qvidem eleganter, SV. dro tbefs driftigare) vord¬ne till att tala ordet. Preflius, at vix melius, redde re qvispoflit: mer Cvel,.ad a:qvandum pondus adverbii Grxci,mycket mer) drifta att tala ordet. Ceteram in propatulo eft,rov Acyov KocKsiv, tala ordet, efle idem, ac loqvi verhim Deitqvacum additione reddunt h. l.vulgata Lat. & Syriaca,qvam TREMfcLLIUS exhibet. Aoyov abfolute & x.xr e£o-%*;v dici pa ilin verbumDiv., neminem prseterit*, vid. Matth.XIII. 20, fqq. Marc. II. 2. Jac. I. 22, lq. &c. qvum lo*eis aliis efFeratur, cum adjeRo, Aoycs- Qecv, 1 TheflCII.13. qui & heic Aoyu dvSgdnuv opponitur; item Acyos Ko-glcv, AR. IV. 29. Similiter ro ffipoc > etiam fine addito,Eph. V. 26. «See. eft verbu n D. \ plene alias fipoe, ©fSf,leqv. cap. VI. 17. Et Rom. X. 8- apoftolus, "Din (toqvod limpliciterexftat Deuteron. XXX. 14., interpretatus,tcur estv, inqvit, to rr\s 7rlso wgua-GOfxev. (Qvi 11immo ro ActAelv, fubaudiendo etiam rev Aoyov. depreedi*catione verbi D. adhibetur: c fr AR. III. 24. IV. r. &c.)Ita-que non audiendus SEß. CASTELLIO, qvi Latinitatis,qvam lenPusgenuini,ftudiofior,reddit h.l. Aöyov AxAeiv perverba facere, Ceterum, qvi faRum fit, ut ecclefiac Romana:membris fiducia crelceret, utque adeo Chrifti evangeliuminrrepide magis, qvam ante, profiterentur ac divulgarent,modovidimus. Sane Chrillianis ejus loci,perDiv.gratiam,efficaciffimo Luit incitamento illa captivi Apoftoli, d-noAoryY\rx\xk\o\) re h&j ivccyyeAiTocu'-vov, Trocgfaalccy pradentia animi&: conftantia mirabilis, qvam qvidem is SanRo Spiri-tui, luam inflruenti lingvam, & corTuum munienti, re-tulit acceptam. O Kvgios , inqvit ApoRolus, pa nctgk-5i\ (puta sv ti? ccTioAoy'ct pev,) -r^f sveSvvd/Mnas fxe, 'Iva, Si i[XXro KYiqvyfxoc 7TÄt]fo(pc{ri$ij. jctå. ii Tim. IV. 16, fq.