StJv Tf ©ffDiffertatio Philologien,

ACTA PAULICORINTHIACA

EXPON ENS;

C ujusPa r t em P oß er tor em,

Adfentiente Ampi. Fac. Philof. UpCEt Moderante

Mag JOHANNFL OD ER O.

Grmc, lit. PROFHSS» Reg. et ord.

Pro G r ad u

Publice Examinandam SiftitStipendiarius Kåhreanus,

Andreas Wendgren,üplandu5.

In Acroat. Guftaviano D. XXVII Maji,.A. Mdcclxxiii.h. a, m. s,

UPSALIiE,

Typis Edm anniani s.

VIRO,SUMME REFERENDO A1QUE AMPLISS1M0,

Domino

JOHANNI J.AMNELL,

S. S. Theoloc. DOCTORI et PROFESSOR!Celeberrimo.

Utriusque Consistorii ADSESSORI Gravissimo,Ecclesue VAksalensis PASTORI Districtus-

que Lagundensis PRiEPOSITOvlgllantissimo >

PaTRONO ac Nutritio Maximo,Beneficentissimo ,

SA CR UM.

§, vir.

^pVoftquam §. proxlmc prjEcedenti expofuimus, quo«modo Äpoftolus omnibus probris ab impiis

sc? A Judasis fit oneratus, fequitur, ut ea etiam rudipenicillo adumbremus, quse Paulus per reliquum tem¬poris Corinthi gcflerit; in quibus id omnium primumnobis perpendendum occurrit, quod Deus, omniumdiscupiens falutem hominum, miniftrum fuum, timorepercülfum ev ogccpccTi hortatus fit, ne, praefra&a Corinthi-orum malitia perterritus, urbem prius relinqueret, quamanimos eorum , quantum fieri poflet, vera Dei cogni-tione imbuiflet. Je, inqvit Lucas, o Kvgios JV ogccpa-tos tv wkti tm Uccvåm. Ad quae verba illorum nqn mo-ramur opinionem, qui exiftimant, to ev vw.t) commodehinc exfulare pofle, utpote quod in antecedentibus ver-bis,- c^clfAccTcs, lateat, quemadmodum etiam in codiceAlexandrino & Verfione Syriaca omiflum efle notavitMILLIUS: certe enim nullum efle dubium videtur,quin illud o^a^cc etiam contigifle potuerit interdiu, ut S.Petro, A£h X. atque alias ipfi etiam Apoftolo noflxo.His autem verbis eum adlocutus eft Dominus ev tm c%d-fj-ccri: Mrj <po(35, dkkcc kccket, ngZj pfj <xim7Cy\(jv\s j JW* lyd hfxtHerd Zu Quae verba VALLA ira interpretatur: Loqve-*'*■> ne taceas\ propter qvod ego fum tecum ; Ted magistarnen emphatice GROTIUS: quia ego fum tibi auxilio:ALthiops omittit yerba ifla, lyd hjM ^eTol Sä, atque ita

A tantum

\ T j r fffe^e3 ) 1T C <j(0

tan tum fimpdcicer legit: - XuKsi^ vAi fA/j o-tv-r^yjs* $!on é$hssTciSweTctl Zoi^ & quidem dicit MILLIUS, fibi omninoeile verba iita 7fu^s[A^Ayiasojs fufpeSta a , quum vero iaceteris Codd. compareant, non nos quidem oporfet nul-lam illorum rationem habere: in primis qnum fidem il¬la ftciant promifli, quo abiturus Dominus Difcipulorumaminos er.xit Matth. XXVHI. 20: fya jasS' v/auv it/at 7;u-crus tus tjy.égus , unde non potuit non nafci fiduciaauxilii adverfus infurreTuros hodes confequendi, hocquidem firmior, quod Deus porro adfeverate dixeric :é$hs &7IYI&ustotl Za. Ad quae verba GROTIUS obferva-vit ellipfm eile accufativi %e^us j Et verum quidemetiara ed, acculativum calum huic verbo in formamedia additum occurrere, ut i7riTiSe&ui (poßov rm,apud XENOPHONTÉM, €7TlTl$!(&Ul (tffaluv tiv) J Sup¬plicium irrogare, apud THUCYDIDEM : at ubi. fignificathofliliter invadere & adgredi aliquem, ferme femperadhibetur non adjecto cafu ifto; neque ut adjiciatur e reeile videtur, quum forma media fignificationem habeatreciprocam, atque fit adeo bnrl&e&xt tm, idem ac Itjw-Sévui suvtov Tivi, immittere feipfuvi in aliqvem, vel biitt-bsvui five bttcpégeiv ^t^us tivi , quce grjais ufurpatur abHOMERO b).

atis sfasv £o,vtos y.ut s7v) JCSovi $epy,suévoio* r \ \ D t o /

QQt KciAyjs 7ruqu vrjvcri [ougeius %si$us sTroiaei.Hoc, inquam, fenfu frequenter verbum hoc occurrit,quum apud alios Scriptores Graecos, tum apud XENO¬PHONTEM c) c7ietuv uiäårjSs yjy.us ztritise/atvss ^ y.utuvquv, & alio )oco d): breiådv uiSuvrjSe HjuS s7tiTt^sfj.b8to is hut06 to $ej*icv ks^us, tots y&j v[asis tois ku&' v[aus £711-

itui-

a) conf. Pro/. §. 12/4. b) H, L v. 3$, c) in Cyropad.VII. pag, 13p. d) ibidem.

«W ) iy '(büyßifiire, cujusmodi loca pluria diiigenter adnofavitRAPHELIUS £>). Re$e ergo ERASMUS. reddit, nemo teadorietur: at KEUCHFNIUS /) verti mavuit conjurabit y

qu^ ilgnißcatio priori confencit; utrumque enim hofti»um elt, atque alterum ex altero confequitur. AdditLucas, rei declarands caufa, rs xccxocoxl ae, quafi evex.cc rSxctKoZaotl er?, atque ideo re&e vertit GROTiUS: at tibiVoceat\VQlut malunt alii: ut te male traBerd. Nam ita ex-

ponitur xccxxv nonnunquam, uti xcixmis notat vexatio-rsem & malam traclationem, quomodo BUD-/EUS ex¬ponit d!y//]v KCiKöcaetés ryf btcc^iccs' apud PLUTARCHUM,per crimen male admimflratas provincia\ Cur autem in-trepido animo atque indefeflo fludio, oporteret Paulum,ab hoflium infidiis tutum, Evangelio Chrifti propagandooperari, rationem inde repetit Deus, quod numerofaeilet turba Corinthi, Deo dicata: j/077 hcccs kl fuct ttcaws-iv Tij wcÅei rccvrq. Ubi populus Dei vocantur, qm Pauliminifterio eflent Chriftiana facra amplexuri: quomodoJob, X. 16. refpe&u habito flatus futuri, n^ßccTccetjam illi dicuntur, quos fupremus olim Paftorin ifluraefTet numerum adgregaturus. Hoc coelefli adfatu ere&usPaulus exocSiaev eviccvrcv y&j'fXYivots sjr, ^ocaxoov ev ccvTotc revAcyov T8 ©sa. Verbum Kot&l&v, quod neutraliter interdumufurpatur eodem fenfu ac xocSl&cBcct, vel xotSége&cct, me-taphorice beic fumitur pro manere, comtnorari, quomo¬do Hebraeorum sen ufurpari, notiffimum eft,

§. VIII.Secundum clementiflimam Summi Numinis curam,

qua miutanti in his rerris Ecclefias fubinde propugnato-res lufeitat, r,e hoflium fuccumbat furoribus, pie nava-

Pauli opeias fuccreicens decusfuum debuit Corinthia-A 2 ca

e) Adnot. Xenopbonteis, f) in h. I,

iSf?) ^ t < t SP/5W ) 10 v. «BS»

ca Ecclefia. Quam vero mercedem Iaborum & vigilia-rum Jjdaei Apoftoio, falutis iilorum cupidifiimo, tribu-erint, fatis nos docent Apoftolici annales. Commove*bantur quidem, non ad fequendura Dolorem fuum fi-deiiflimum, fed ad perfequendum. TctWlwos enim «v-f}v7rocT£vovTos rrjc koctstts^cocv opoSv/Aoioov c i 'Iaücciotra ndvAa. Nonnulli Codices habent: «VSvWrs ovroc,cum ejjet Pro - Conful, quod ex interpretamento nacumefle videtur; alioquin autem parum refert, utram am«plectamur leåionem, quum fenlus idena fit. Scilicetdocent nos Hiflorise Romanae Scriptores, fuba&as pro-vincias adminiftratas quondam fuiflTe a Praetoribus, itatarnen, ut fi vehementius & periculofius bellum ingruis-fet, eo ipfi proficifcerentur Confules, a Graecis di£tiV7TCCT01 y quafi unkftrwroty [quod (upremus is eflet Magi-flratus Ordinarius in Romana Republica. Quod fi hifcePraetoribus aut Confulibus, juri in Provinciis dicundopraefe^is, imperium prorogaretur, adpellabantur Pro-Prae-tores & Pro - Confules. Inde vero fuit ordinarium rr.u«nus Pro-Conlulis, cum Confulari digmtate & Li&oribus:generali etiam nomine dicebatur Prsefes vel Praefe&us,etiam qui Confulari provincias praeerat: Provinciae enimalias erant Praetorice, quae a Praetoribus adminiflrabantur,alias Confulares, quibus regundis Pro«ConfuIes prasficie*bantur. Sed accidebat tarnen, ut, pro Senatus Karbi-trio, eadem Provincia modo Practoria, modo Confula-ris eflet, h. e. nunc a Prastore five Pro - Praetore, nunca Confule vel Pro~Confule adminiftraretur, aut etjamcum jure five Praetorio five Confulari, licet is, qui pras-eflet, nec Praetor antea fuifiet nec Conful. Quod veroad Achaiam attinet, cujus Gallio diciturb. e ipfi admiftrandas praefeåus, am uWra-, loco Con-fulis, docet ex SVETONIO 5c DIONE GROTIUS, e-am Augufti tempore fuifle Provinciam Confularem:

Tiberio

«5^3 > * ry f <&>) 1 7 V

Tiberium eam Macedonia? junxide, ac Ca?farianam fe-cifle: Claudiurn denique Senatui reddidide, rurfusquePro - Confularem fecide. Ad hujus ampliflimi honorisgradum pervenit Galiio, quem non modo folida erudi-tio, fed etiam fingularis morum fvavitas, tam fplendidomunere reddidide dignum, perhibetur. Plerique enimadfeverant, fuide Gallionem illum magni Senecae fratremmajorem natu, cui Philolophus ipfe hoc tribuit elogi-um: g) Gallionem, inquit, fratrem meum, nemo non parumamat, etiam qui plus amare von potefl, Ec pod pauca ;coepifli mirari comitatem incompofitam fvavitatem\ quaillos quoque, quos tranfit, abducit. Nemo enim mortaliumuni tam dulcis efl, quam bic omnibus. Ad hunc etiam re-fpexitle videtur idem atio loco, b) illud mihi, inquiens,in ore erat Domini mei GaUionis, qui quum in Acbaia febrinhabere coepiffet, protimts navem adfcendit, clamitans, noncorporis ejje, jed loci morbunt. Meminit heic de Gallionc inAchaia degente, unde etiam nonnihil probabilitatis illo-rum accedit fententia;, qui dicunt, non eura diverfum eflea Gallione, clv^vnocToo rys Di<dus autem prius tra-ditur Novatus, ortus ex Annasa Gente Hilpanenfe &Equedri familia, patre Seneca feniore, Rhetore feu De-clamatore, matte Elbia ieu Helvia, Novatus vero no-men iuum dein mutavit, & in Junii Galiionis familiamtranfiit, a quo adoptatus podea Junius Arinaus Galiionominabatur. Hoc exidente Achaite Pro-Confule, rocre-7l£^7ia0iV C[AO$VfJlCC$OV c t töj ndvÅto. Q uod ob ferva-runt nonnulli interpretes,, verbum, hoc loco adhibitum,-KXTfgit^utBcii, quandam includere notionem violentia? ,

quaft ab ingenti multitudine non tam dedu&us, quampotius pertraitus fuidet Paulus, id nos quidem non reji-ciendum prorlus ede putamus ; quamquam ne fic qui-

A 3 dem

g) praf. ad qz\ Nat. L. IV. b) Ep. loq..

il ) is ( ©dem vim Vocis prorfüs adfecuti videntur; ufurpdtur e-nim e(plsu&c&t etiam de illis, qui repente ex infidiis pro-deunt ad opprirnendos alios, quomodo Vulcanus apudLUCIANUM, quum clancuium obfervaviflfet tempus,quo Mars & Venus ad concubitum convenirenf, oppor-tuno demum tempore etpkarcti olvrbis. Cui adfinis efr iftefignificatus, qvo £(phcc<&oct notat inflnre, fupevvenire, ad-fiare, ut Luc. XXIV. 4, ubi SCHMIDIUS ica •7xoo%oc(p<>ä^?r.i7rkt]aciv dvToiis, ita fubito apparuernnt, ut non accedere, fedjam momento fedentes viderentur > Sic etjam Petro ÅngelusDomini i7;hr, dormienti, A£t. XII. 7. Quod autero hic nondicitur awevrhwuv, led addita prsepofitione koctu, & vo¬ce opcSv/uccåcv, eo magis fignificatio intenditur. EftenimcpcSvfjuxcicv xotTsCplsu&oci rivt, concorditer & fociato impe-tu inlurgere adverfus aliquem, velut ex infidiis. F.o au«tern confilio adverfus illum infurrexerunt, ut ad Pro-Confulis tribunal eum abducerent, & violafat legis cri¬men ipil irnpingerent. "Hyocyov avrcv £71) ro ßijy.oo, Aéyov-rss ^ ori 7lct%<x rov vcpov ccvct,7r£&si rås ccvS-gwTWs aeßecäcoi rov©eoV. Scilicet, auclor eft JOSEPHUS z) promulgatum aClaudio Czelare fuiffe ediftum, quo liberum religionisexercitium in toto Romano Regno fit Judatis conceslum.Ad ifthoc decretum refpicientes forte Judasi Paulum de-ferebant apud Magiftratum, quod violaret aviram reli-gionem , do&rinam ipfis de Chrifto proponendo, cul-tusque Levitici lan£btatem minuendo, atque adeo etiamrefcmdere conaretur Ca^faris decretum, cujus tuendi ne-cefiitatem Pro-Confuli injunctam eile autumabant. Quoqvidem in loco verfanti animo mirum forte occurrat,fieri potuifie, ut talia adverfus Paulum tenta^ent Judaei,qvum pridem promiiifiet Deus, neminem elfe illum ho-ftiliter adgrefiurum j fed oblervandum eft, Deum non

pro-

i) Antiqvit, Jud, XIX. c. /.

@ ) 19 (promifHTe, exfortem illum futurum omnis vexationis*aut adyes fariorum neminem quidquam adverfus illumconacrum eile; Ped, Jpio pra?fents & protegente, co-natus eorum irritos futuros.

§. ix.Quum jam cauflam coram judice diåurus eflet Pau¬

lus, bis verbis ejus cogniionem a fe removet Gallio ;h yh év v\\< cc§!y//ifxcc n rj gcc^ié^yriycc 7rcv?igcv > 00 'l&odici-, xcc~rci Abyov dv fivecr^c yy\v vyoov. Ubi id intercedere videturdifcrimtnis inter cidxyjy.a, & ^lé^yyjyoc, quod illud refe-tural violentiam qvamcumqve , quat contra legem alicuiinferatur, hoc autem relpicit ad artificiofos dolos &technas, quibus quis alium circumvenire nitatur. Siautem ratio habeatur originis, dici is debet fahxgyetv,qui fa: i le ad aliquid patrandum accedit: qvi vero facilequidvis agit, is faspe agit, nulia antegrefla deliberatio-ne, atque adeo temere & negligenter agit: nec raro eaagit, quas egifle nefas fit, atque ideo fcclerate & auda-ttér agit. Confequens hinc eft, ut. gochz^yriycc, quunaproprie fit aäio, ad quam perpetrandam quis facile acce*dat; defignet tarnen etiaai fcelus temerarium, ex proje»da audacia commiflum: at in fpecie tarnen hoc nomi¬ne notatur veteratorium facinus: quornodo a LUCIANO:k) yYi%txvvyctroi xarol rS aVArff, dvcZryj, emopxloCydvotifryyvTioc, vocantur gxfyxgyqyccTa«, Periode ergo eft, acft Gallio heic dixiflct : fi qux injuria cuiquara eflet aPaulo illäta , aut fi quid nexuiflet artificiofum fraudis o-pus , cujus evoivendi eflenc & retegendi occulti nodi ,vmtdc acyov ccv yvec%oyr,v vyoov. Triplici in primis fenfuufurpari fvevit ro xctrd Abyov: primo enirn exponitur,n quibusdaca fententiis merito, atque utifaseft: quomodo

DIO-

k) in Libr. de im Um. credendo Calumiu.

© y 2o ( ®DTODORUS SICULUS l) dicit: kootoo Koyov votK^vroctY.KI 7T(*os otKföetocv stat iuÅpéifAoveCy tnerito vocantur, £5° r everaJunt felices. Deinde etiam reddi nonnunqvam pofluntverba hxc, ex voluntate voto\ fic 7rguypurcc dicunturnon uno in loco apud POLYBIUM v.octcc Ko^ov x^elv,quum ex voto & animi fententia fuccedunt. Neutraraexplicationem ref.ouit contextus narrationis: parum enimad fenfum intereOe videtur, utrum dicamus Gallionemindicare voluifle, fe ex voluntate Judarorum aufcultatururaede objeda Paulo crirn?na, an illum merito , atque utfas eilet, aures ede illis commodaturum , fi quidquamadferrent, quod ad ejus cognitionem pertineret. Nequetamen intercedam, fl auis malit tertiam fequi explican-di viam, atque dicere Koyov refpicere heic ad fuppredumgenitivum dhv^pooros , aut alium ejus modi, quali di-ceret: Si aliquod crimen edet, aufcultarem vos roorooKoyov fc. rS ci^w/scoToe, pro ratione, vel magnitudine &gravitate criminis illius: quomodo HERODOTUS m)dicit : KooTcc Koyov t3 ttoc^oixo^svh pro ratione tempo•ris prateriti.Reddo autem «vé%e<0«; aufcultare, aures alt•cutpatienter prabere ; fic enim tmv sv ia-KKrjaloots: Ke»yovroov, apud DEMOSTHENEM, & avé%ec9of* t£v Kot^o-qévroäVy apud jfcSCHINEM, ed patienter audire maledicosatque in concione verba facientes. 'E; Je, dicit porro Gal-lio, &T7JIUU ht Ttsqt Keys, de verbis tantum rebusve, quaein difceptationem cadere, atque in utramqve partemdifputari queant,?^ ovopuroovyde nominibus,an nempe Jefusdicendus edet Chriftus, & pro Media patribus promidohabendus, quod Paulus adfeverabat, Judaei autem prse-fra£te negabant, kcci vofjia, rS xoc& v/uocs, & de lege ri-tibusque, quaj ad vedram pertinent religionem, c\psSeccvTot: Quae efle fölet loquendi forma folemnis illis, qui

l) pag. 240. tn) Libr. II* c, 4.

rei alicujus curat« a fe araoliuntur: quomodo Sacerdo-tes & Seniores Judteorum de admiflfo jflagitio anxiumJudam repellunt Matth. XXVII. 4. ti, inquiunt, 7r$osq-juccc* av c\pef. Sed re&e an fecus fecerit Gallio, quodqverelam Juda^orum fufcipere noluerit, disquiri hoc lo-Go poteft. Sunt, qui vehementer in illum excandefcanr,profanum hominem vocitantes, qui nuilam religioniscuram habuerit. Et fateamur oportet, merito ipfi vitioverti, quod opportuniflima uti noluerit occafione avito-rum inania facrorum cognofcendi, atque ex Pauli a«lio-rumque ore hauriendi veram de Deo & falutis via no-titiam. Sed de hac re quaeftio heic non eft: de eo am-bigitur, an negletti officii incufari debeat, quod Paulum,crimine compellatum, caufTam dicere uon fiverit, atquematarum litium arbiter efle noluerit. Nos, falvo alio-rum judicio, ita fendmus : Pro-Confulis illius fuerat,atque eft nullius non Civilis Magiflxatus, omni modocavere, ne religionis caufla tranquillitatem publicam tur-baturi motusjexcitentur: quin etjam, quum Ctefaris cdföojus datum fuifiet Judaeis in toto regno Romano patrurnreligionem exercendi, fui muneris partes neglexifle di-cendus fuifiet, fl quidem fivillet, aliquem violento mo¬do impedire, ne ifto fruerentur privilegio. Sed id noritentavic Paulus: id laboravit tantum, ut Scripturam riteinterpretaretur, & popularium animos liberaret erroribus,quibus erant occupati. Hinc natte inter Paulum & Ju-daeos erant controverfiae de quibusdam dogmatibus, adreligionem ipforum pertinentibus : atque de illis co¬gnofcendi neque jus neque facultas erat Gallioni. Satisluo officio fecifle dicendus fuifiet, fi cavifiet, ne li-tes iftae in tumultum evaderent; neque quidem potue-rat homo Judaicae aeque ac Chriftianae religionis igna-rus tantas componere lites.

B

ɧjp ) 2 2 ( «fp§• X.

Ut vero re£te fecerit Gallion, quod temeratse reli-gionis crimen Paulo intentantes Judsos a fuo tribuna-Si repulerit; id tamen reprehendendum in illo eft, quodSofthenem, fe prsfente, impune csdi permiferit. krn*Außo/Jievci Jl?, inquit Lucas, 7tdtvres c i ^EAAyjvss ZaoSsvrivrov ci^urvvocyooyov stvtttcv s^qocBsv rS ßq/Ltcoroe., kcoi 8åsvT8T00V rop FaAA/W; e/ueAsv, Vox illa/EÅÅjfm-, exfulat enon-nullis Codicibus, ideoque pro additamento alicujus in-terpretis habetur a GROTIO; at alii, pro c'EAAvives, le-gunt ot'l8$ocioiy Sed utramque leftionem improbat MIL-LIU5: n) 01 %XKqvss, inquit, infcrtum efi in noftris perpe-ram. Melius MS. Cod. in Collegio Novo, o t 'tebictioi; de bisliquidem agitur in prcecedentibus. Et bi ipli procul dubio e~runt, qui jam verberabant Softhenem: Sed neque hoc neque illudaliud eft , quam marginale Scbohon; ergo legendum puta tMILLIUS: s7ttKccßofAsvoi <ie 7rccvres Zooc&eiriv jc, r. A. ita tamenut refpici ajat ad Judsos: quam fententiam non indeinfringi putat, quod, quum Softhenes, fualu & im«pulfu Judaeorum, in crimen vocaverit Paulum, fieri nonpotuiftet, ut hunc antefignanum fuum verberibus one-rarent; nam non ineptum fuerit dicere, Judsos , quumdeprehendiflent, non Tibi ex voto rem cecidiOé, vefanumjmpetum (uum vertifte in illum, cuius ufi fuiftent mi-nifterio in adferendis contra Paulum crimioationibus;ni dicere quis maluerit, Softhenem jam ad Pauli fe caus-fam , sque ac Crifpum v. 8? adclinavifle, neque diver-fum efie ab illo, cujus mefninit Apoftolus i.Cor. 1:1,atque hinc natum fuide Judsorum odium & furorem.Sea hoc tarnen adfeverate non dixerimus. Majori uti-que adfeveratione adfirmari pofte videtur, non, quxnonnullorum fuit féntentia, Softhenem hunc eundem-

fuiOe

n) Prolcg. (f. 13jl.

SPSS 'S *) fW j 25 V W

fuifie ac Crifpunh, qui itidem dicitur d^xtawolyooyos v.ram dicere convenit, vel Softhenem in Crifpi locurö,Chrifliana facra amplexi, fufte&um fuifie, vel plures inampliffima urbe patuifle Judteorum Synagogas, aut, fihoc minus probabile videatur, ut omnino VITRlNGyEo) vifum fuit, Sofihenem atque Crifpum uni eidemqueSynagoga? eodem tempore prasfe&os fuiHe, Qvod fi ve-ro vocabulum, rAAyves, non extrudendum efie cenfueris,dicas, ifios nec Judads nec Pauli partibus favifle , fedifta voluifle fieviendi licentia rem gratam faeere Pro-Con-fuli: Covinthii enim> ut GROTIUS fuper hoc argumen-to commentatur, qui tribuali adftabant, cum viderent Jil-dceos cum contemtu abigi, quod fuis qvaßiunculis obßrepuis-fint Pro-Confuli, o Iiis jam occupato rebus, ipfi qvoque, ve¬lat grutum judici facluri, verbera ingejjere Soßheni, quo ce~lerius abirent. jfta mos erat Gracorum, ablus fuos aptaread ea, quee potentibus placerent. Unde CICERO/?) Gra-cos, inquit, dinturnajervitute ad nimiam adfentationem eru•ditos. Sed utcuoque hoc exiftimatum fuerit, certumfamen eft,. ineptae lenitatis atque indulgentias notam ef-fugere non pofTe Gaiiionem, quod fiuo in confpeZtu &coram tribunal! fuo fiverit tumultuantes homines immi-tibus fsevire verberibus in virum, quem non minus, acceteros Corinthios, ab injuriis tueri debuifiet. Paulusvero fingulari Dei cura e violentis Corinthiorum mani¬bus ereprus, fratribus valedicens urhem reliquif, &, A-quila & Priicilla fiipatus, cum qpibus amicitias hofpitia-que junxerat, navibus in Syriam veffus efi. cO bl ndv-Aos, inquit porro Sacer fcriptor v. i8-5 ert ^qoc^ktvoosqccs tuocvds, rots dbsXCpots ci7rcTcc£cé{/eYce e^e7rXei hs rrjv Zu-f/oiv, Kxi pvv dvrbo HßanXXco AkvXccs, xet^dfASVos rrjv vaCpx-Arjv tv KeyxgextSj Erant autern Cenchra? portus Corinthi*

B 2 acus}

o) de Synag pet. p. jgq. p) in Epifi. ad fratrem.

Ü ) H < $acus, ex parte maris iEgaei ad orientera vel ad Sinum Sa-ronieum. Utrum vero Paulus, an Aqvilas, in ifto portucaput totonderit ex Grasco textu non iiqvee, quum raKs^dnsvos ad utrumqve referri queat. Antiquiffimarn fu-ifle illam explicationem, qua ad Aquilam votum ifludrefertur, conllat ex veteri Latina verfione; ita enim il¬la: Aquila, qui Jibi totonderat caput. Neque ab illa ab-horruerunt FLACIUS, CASTALIO, BEZA, HEINS!-US, GROTIUS, HAMMONDUS, HEUMANNUS, alii-que. Quod fl vero Paulo id tribuere velis, dicas, ideum dedifle Judads, ad quos iter moliebatur, quo ma¬gis fe rudibus adhuc, necdum bene edoctis, adcommo-daret. Jftis enim illum caerimoniis indulfille, quod adeultum Numinis eas pertinuifle putaffet, minime crederefas eft. Sed qua: huic loco objici folent, difficultatibus

omnibus nos facillime liberabimus, fi prioremample&amur explicationem.

Tß UPXITO KAI TU EZXÅTn AQ~A