HUKUKUN TEMEL KAVRAMLARI

SOSYAL HAYATI DÜZENLEYEN KURALLAR

• İnsanlar, toplumsal hayat içinde belli kural vekaidelere göre yaşamaktadır. Sosyal hayatıdüzenleyen bu kurallar, zamanla gelişen vetoplumların ihtiyaçları doğrultusundaşekillenen kurallar bütünü olarak karşımızaçıkmaktadır.

• Sosyal düzel kurallarına uymamanınsonucunda yaptırım ( müeyyide ) uygulanır.

SOSYAL HAYATI DÜZENLEYEN KURALLAR

• 1- Din Kuralları: Toplumları ve kişileri belliemir ve yasaklara sevk eden, ilahi bir gücedayanan kurallar bütünüdür. Kötülükyapmamak, yalan söylememek vs. Dinkurallarına uymamanın yaptırımı günahkarsayılmaktır. Manevi yaptırıma sahiptir.

• 2- Ahlak Kuralları: Kişinin iyi yada kötüdavranışları yapması veya yapmaması şeklindekisorumluluklarla yüklenmesini ifade edenkurallar bütünüdür.

• Kişinin kendi nefsine karşı sorumlu olduklarıahlak kurallarına Sübjektif, başkalarına karşısorumlu oldukları ahlak kurallarına Objektifahlak kuralları denir.

• Yaptırımı ayıplama şeklinde ortaya çıkmaktadır.ve manevidir.

• 3- Görgü Kuralları: Nezaket Kurallarını içerenve toplumu bu yönde düzenleyen kurallarbütünüdür. Yaptırımı kınama, dışlanmaşeklinde ortaya çıkar ve manevidir. Yazılıolmayan kurallar bütünü olarak ortaya çıkangörgü kuralları genel ve soyut nitelikte değil,bölgesel ve dönemsel olarak ortayaçıkmaktadır.

• 4- Hukuk Kuralları: Hukuk Kuralları maddiyaptırıma sahip olan davranış kurallarıdır.Hukuk kuralları diğer kurallara nazaran cebrimüeyyideye sahiptir. Hukuk kurallarındatoplumun otokontrolü ortadan kalkar vedevreye devlet girer. Bu kurallar herkes içingeçerli, ve bağlayıcı ve devamlıdır.

YAPTIRIMSosyal düzen kurallarına uymamanın sonucu olarak karşılaşılan tepkiye yaptırım, bir diğer adıyla müeyyide denilir. Müeyyide maddi ve manevi olarak ikiye ayrılır.

Yaptırımlar kendi içinde beş başlık altında toplanabilir;

1- Ceza: Kanunun suç saydığı fiillere karşıöngörülen yaptırım türüdür. Kanunsuz suç veceza olmaz, yani suçlar ve cezalar ancakkanunla konulur ve kanunla kaldırılır.

• 2- Cebri İcra: Sorumluluklarını yerinegetirmeyen kişilere karşı öngörülen yaptırımtürüdür. Devlet eliyle kişinin yükümlülüğünüyerine getirmesi sürecidir.

• 3- Tazminat: Kişiye verilen zarar karşılığındaöngörülen yaptırım türüdür. Maddi vemanevi olarak ikiye ayrılır.

• 4- İptal: İdarenin yapmış olduğu yanlış birişlem veya eylem sonucunda öngörülenyaptırım türüdür.

• 5- Hükümsüzlük: Hukuki işlemelerin kanununöngördüğü şekillerle yapılmaması sonucu ortayaçıkan yaptırım türüdür. Yokluk, butlan ve tektaraflı bağlamazlık şeklinde ortaya çıkar.

• Yokluk: Hukuki işlemin kurucu unsurlarındanbirinde var olan eksiklik sonucu ortaya çıkanyaptırım türüdür. ( Resmi nikah memurukarşısında yapılmayan evlilikler)

• Butlan: Hukuki işlemin var olduğu, ancak geçersizolduğu durumlarda ortaya çıkan yaptırım türüdür.( ayırtım gücü olmayan kişilerin yaptığı evlilikler)

• Tek Taraflı Bağlamazlık: Hukuki işlemi yapantaraflardan birisinin sözleşme ehliyetininolmaması durumunda ortaya çıkan yaptırımtürüdür.

Hukukun Kaynakları

• Hukukun kaynaklarını üç ana başlık altındatoplayabiliriz. Bunlar; Yazılı Kaynaklar, YazısızKaynaklar ve Yardımcı Kaynaklardır.

• 1- Yazılı Kaynaklar: Devletin yetkili makamlarıtarafından oluşturulmuş hukuk kurallarıdır.Bu kuralların bir diğer adı Mevzuattır.Anayasa, Kanun Hükmünde Kararname,Kanun, Tüzük ve Yönetmelik örnek olarakgösterilebilir.

• Anayasa: Anayasa devletin temel yapısını,yönetim biçimini, devlet organlarınınbirbirleriyle olan ilişkilerini, kişilerin temelhak ve hürriyetlerini düzenleyen temelmetindir.

• Kanun: Anayasanın yetki verdiği organtarafından( TBMM ) yazılı bir şekildeoluşturulan, genel, sürekli ve soyut hukukkurallarından ibarettir. Kanunlar geriyeyürütülemez. Kanunların genel olmasıdemek herkese aynı şekliyle uygulanmasıdemektir.

• Kanun Hükmünde Kararname: TBMM’nin birkanunla yetki vermesi üzerine BakanlarKururlu tarafından, belli konuları düzenlemekamacıyla çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır.KHK’ler aynı kanunlar gibi resmi gazetedeyayımlanır ve yürürlüğe girer. KHK’ler,Kanunlar kadar bağlayıcılık arz eder. KHKçıkarma yetkisi, ülkemizde ilk defa 1961Anayasasında 1971 yılında yapılan birdeğişiklikle ortaya çıkmıştır.

• Tüzük: Tüzük herhangi bir kanununuygulanmasını göstermek veya kanununemrettiği işleri belirtmek üzere, kanunlaraaykırı olmamak şartıyla Danıştay’ınincelemesinden geçirilerek Bakanlar Kurulutarafından çıkarılırlar. Cumhurbaşkanıtarafından imzalanır ve Kanunlar gibi resmigazetede yayımlanır. Tüzük çıkartma yetkisiAnayasamızca sadece Bakanlar Kurulunatanınmıştır.

• Yönetmelik: Başbakanlık, Bakanlıklar,Bakanlar Kurulu ve Kamu Tüzelkişilerininkendi görev alanlarını ilgilendiren kanunlarınve tüzel kişilerin uygulanmasını sağlamaküzere ve bunlara aykırı olmamak şartıylaçıkarttıkları yazılı hukuk kurallarıdır.

• 2- Yazısız Kaynaklar: Toplumda uzun yıllaruygulana gelen ve herkesçe kabul gören, bukurallara uyulmasının mutlak kabul edildiğiörf ve adetler, hukukun yazısız kaynaklarınıoluşturmaktadır.

• 3- Yardımcı Kaynakları: Bunlarda Yargıiçtihatları ve Doktrin ( Bilimsel Görüşler )olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır.

KANUN BOŞLUĞU VE HUKUK BOŞLUĞU

• Kanun Boşluğu: Somut olaya uygulanacakyazılı bir hukuk kuralının olmaması ya dakuralın somut olaya tam olarakuygulanamamasıdır. Yasa koyucu bu boşluğubazen bilerek; bazen de istemeden sebepolmaktadır. Kanun boşluğu söz konusuolduğunda hakim önüne gelen meseleyi yazısızhukuka bakarak çözer ve boşluğu doldurur.

• Hukuk Boşluğu: Hem Yazılı Hukukta hem deYazısız Hukukta sorunu çözecek bir kural mevcutdeğildir. Bu durumda hakim meseleyi yasakoyucu gibi düşünerek yani kendisi hukukyaratarak çözecektir.

• Kural İçi Boşluk: Bu boşluk türü de aslında birkanun maddesi vardır. Ancak içi boştur. Hakimtaktir yetkisini kullanarak bu boşluğu doldurmakzorundadır. Mesela velayet davalarında çocuğunvelayeti hakimin taktirindedir.

HUKUKUN DALLARI

• 1- Kamu hukuku

• Devlet – Devlet arasındaki ilişkiyi düzenler

• Devlet – Birey arasındaki ilişkiyi düzenler:

Anayasa Hukuku, İdare Hukuku, Ceza Hukuku, Vergi Hukuku, İş Hukuku, İş Hukuku, Usul Hukuku, İcra ve İflas Hukuku, Uluslar arası Hukuk

• 2- Özel Hukuk

• Birey – Birey arasındaki ilişkiyi düzenler.

• Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku, Devletler Özel Hukuku

HAK

• Hak: hukuk düzeni tarafından kişileretanınmış olan irade gücüdür. Nitelikleribakımından haklar ikiye ayrılır. Mutlak haklarve nispi haklar.

• Mutlak Haklar: sahibine en geniş yetkilerveren, her zaman ve herkese karşı ilerisürülebilen haklara verilen addır.

• Nispi Haklar: Sadece taraflar arasında ilerisürülebilen haklardır.

Hakların Edinilmesi

• Hakkın kazanılması deyimi, bir hakkın birkişiye bağlanmasını, yani bir hak ile bir kişiarasında bir bağlantı kurulmasını ifadeetmektedir. Hakları doğuran üç olgu vardır.

• Hukuki Olay: Hukuk düzeninin kendilerinehukuki sonuçlar bağladığı olaylardır.

Hukuki Fiil

• İnsan iradesinin ürünü olan ve kendisinehukuki sonuçlar bağlanan olaylardır.

Hukuki İşlemBir veya birden fazla kimsenin hukuki birsonuca yöneltilmiş irade açıklaması demektir.

KİŞİ• Hukukta kişi terimi, haklara ve borçlara sahip

olabilen varlıklar hukuk açısından birerkişidir.

• Hukuk düzeni biri gerçek kişi, diğeri tüzel kişiolmak üzere kişilik kavramını ikiyeayırmaktadır.

• Gerçek Kişiler insandır. Tüzel Kişiler ise bellibir amacı gerçekleştirmek üzere kurulmuş vehukuk düzeninin aradığı koşullara sahipbulunan kişi ya da mal topluluklarıdır.

Ehliyet Açısından Kişilerin Sınıflandırılması

• Tam Ehliyetliler: Ayırt etme gücüne sahip,ergin ve kısıtlı olmayan kişilerdir. Bunların fiilehliyetleri tamdır. Kendi fiilleri ile hakkazanabilir ve borç altına girebilirler. Tamehliyetliler verdikleri her zarardansorumludurlar.

• Sınırlı Ehliyetliler: Kendilerine yasal danışmantayin edilmiş kimselerdir. Yasal danışman,kanuni temsilci olmadığı için bu işlemleri tekbaşına yapamaz işlem yine kendisinedanışman tayin edilen kişi tarafından yapılır.Yasal danışman sadece bu işlememuvaffakiyet bildirmek hakkına sahiptir.

• Sınırlı Ehliyetsizler: ayırtım gücüne sahip olanküçükler ya da ayırtım gücüne sahipkısıtlılardır. Bunlar ehliyetsizdirler fakat bazıdurumlarda ehliyetsizlikleri sınırlandırılmıştır.Ayırtım gücüne sahip küçükler ile kısıtlılarkanuni temsilcilerinin rızası olmadan bizzatkendi tasarrufları ile işlem yapamazlar. Ancakhaksız fiillerinden doğan zarardansorumludurlar. Sınırlı ehliyetsizler için kanuntarafından temsilciler öngörülmüştür.Küçükler için velayet, kısıtlılar içinde vesayetkanunla düzenlenmiştir.

• Tam Ehliyetsizler: Ayır etmek gücüne sahipolmayanlar tam ehliyetsizler grubuna girerler.Böylece prensip olarak ayır etme gücübulunmayan kişilerin fiilleri ve özellikleyaptıkları hukuki işlemleri geçersiz olduğugibi ayırt etme gücüne sahip bulunmayanlarhaksız fiillerinden ve borca aykırı davranıştansorumlu tutulamazlar.

• DEVLET: Bir insan topluluğunun, belli birtoprak parçası üzerinde egemenlik kurmasıylaoluşmaktadır. Devlet kuran insantopluluğunun sayısının ya da toprakparçasının büyüklüğünün önemi yoktur.

• Toplum bilimi açısından devlet; toplumunörgütlenme modelidir.

• Siyaset bilimi açısından devlet;kurumsallaşmış siyasal iktidar tipidir.

• Hukuk bilimi açısından devlet ise egemenkamu tüzel kişisidir.

• NOT: Hukuk Bilimi açısından devletin ikiözelliği vardır.

• a) Egemen olmasıdır. Egemenlik ise İç ve DışEgemenliktir. İç Egemenlik: Yasama, Yürütmeve Yargı yetkisine sahip olmaktır.

• b) Tüzelkişi olmasıdır. Devlet Tüzelkişi olduğuiçin hak ve eylem ehliyetine sahiptir.Dolayısıyla hak ve borç altında girebilir. Davalıve davacı olabilir. Mal varlığı edinebilir.Devlet hukuku koyan temel güçtür. Sözgelimidevlet kendi alacağını kendisi tahsil edebilir.Kamu yararı için kamulaştırma yapabilir.

• DEVLETİN VARLIK KOŞULLARI

Devletin varlığı için gerekli koşullar üç taneolup bunlar:

• 1- Topluluk (Millet)

• 2- Ülke ( Toprak – Vatan)

• 3- Egemenlik ( İktidar) dır.

• DEVLET ŞEKİLLERİ

• Devlet şekilleri kendi içerisinde:

• A) Yapısına Göre Devlet Şekilleri,

• B) Egemenliğine Göre Devlet şekilleri, olmaküzere iki ana grupta incelenir.

• A) YAPISINA GÖRE DEVLETLER

• Yapısına göre devletler kendi içerisinde tekyapılı devletler ve karma ( Bileşik ) yapılıdevletler olmak üzere iki ana grupta incelenir.

• 1- TEK YAPILI DEVLETLER: Tek Yapılı Devletlerkendi içerisinde Üniter Devletler ve BölgeliDevletler olmak üzere iki kısıma ayrılmıştır.

a) Üniter Devlet: Üniter devlet tek bir hukuk veyasa birliği olan devlettir. Yani ülke sınırlarıiçinde Yasama, Yürütme ve Yargılama birliğivardır. Türkiye Cumhuriyeti Üniter birdevlettir. Çünkü insan topluluğu, toprakparçası, egemenliği ve organları tektir.Anayasamızda Türkiye Cumhuriyeti Devletiülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünüifade etmektedir. Buradaki bölünmezlik ilkesi,devlet yapısı bakımından Üniter devletolduğudur.

• b) Bölgeli Devlet: Bölgeli Devlet, milletlerinözerkliğini tanımakla birlikte, ulusun tekliğini veülkenin bölünmez bütünlüğünü koruyan devletmodelidir. Bölgeli Devlette bir yandan milletintekliği ve ülkenin bölünmez bütünlüğü korunaraktek yapılı devlet özelliği korunurken, diğer yandanbölgedeki milletlerin özerkliği kabul edilerekFederal devletlere özgü bir yönetim tarzı dabenimsemek suretiyle, Üniter devlet anlayışınıyumuşatmaktadır. Bölgeli devlette bölgelerin,merkezi devletten ayrı Yasama ve Yürütme organlarıvardır. Ama bunların yetkileri Federe devlete göresınırlıdır. Federal Devletten farklı olarak bölgelidevlette yargı birliği vardır. Tipik örmeği 1978Anayasanı ile İspanya’da uygulanmakta olan biryapılanmadır.

• 2- KARMA (BİLEŞİK) YAPILI DEVLETLER:

Karma yapılı devlet egemenliğin tek olmadığı,devlet örgütünün tek bir bütün olmadığı,hukuk birliğinin olmadığı, yani birden çokdevletten oluşan devletler topluluğudur.Karma devlet iki veya daha çok devletin sıkveya gevşek bağlarla birleşmelerindenmeydana gelmiş bir devlet çeşididir. Karmayapılı devletler ise kendi içinde devletbirlikleri ve devlet toplulukları olmak üzereikiye ayrılmaktadır.

• a) Devlet Birlikleri: Devlet Birlikleri, iki ayrıdevletin ayrılıklarını az veya çok koruyarakbirleşmesinden meydana gelen devletbiçimidir.

• b) Devlet Toplulukları: Devlet toplulukları daiki veya daha fazla devletin bir arayagelmesiyle oluşturdukları bileşik devletlerdir.Devlet toplulukları kendi içerisindeKonfederasyon ve Federasyon olmak üzereikiye ayrılır.

• KONFEDERASYON:

• İkiden fazla devletin bağımsızlıklarınıkoruyarak, ortak ve sınırlı menfaatlerinisağlamak amacıyla bir anlaşma ile kurduklarıve istedikleri zaman kopabildikleri devlettopluluklarıdır. Çağımızda federasyon öncesibir aşamadır.

• FEDERASYON, FEDERAL DEVLET:

• Birden çok devletin, ortak, fakat sınırlıolmayan yaşamsal çıkarlarını korumakamacıyla ortak bir anayasa ilebirleşmelerinden meydana gelen devlettopluluklarıdır.

• Federasyon, kendi içlerinde belli bir özerkliğikoruyarak iki veya daha çok devletin aynımerkezi iktidara tabi olmak suretiyleoluşturduğu bir devlet topluluğudur. FederalDevlette ülke ve insanlar için iki ayrıegemenlik söz konusudur. Yönetim katılma veözerklik esasına göre sağlanır. Özerklik,Federal Devleti oluşturan Federe Devletler’inkendilerine özgü yetkilerinin olması veyetkilerini merkezi Federal otoriteninmüdahalesi olmaksızın kullanabilmeleridir.

• Federe Devletler Anayasanın belirlediğiçerçeve içinde iç egemenliğe ve bu içegemenliklerini kullanabildikleri yasama,yürütme ve yargı organlarına sahiptir. ABD,Almanya, Kanada, Avusturya, İsviçre,Avustralya ve Rusya Federasyonu FederalDevletlerdir.

• KONFEDERASYON İLE FEDERASYONARASINDAKİ FARKLAR

• 1- Konfederasyon uluslar arası anlaşmalarla,Federasyon ise anayasa ile kurulur.

• 2- Konfederasyon anlaşmayla girildiğindenKonfederasyona üye devletlerin istediklerizaman çıkabilecekleri kabul edilmektedir.Federasyonda ise Federe devletlerin ayrılmahakları yoktur.

• 3- Konfederasyona üye devletler bağımsızdır.Federe devletler ise Federal Devlete bağlıdır.

• 4- Konfederasyonun Konfedere Devletlerüzerinde zorlama gücü yoktur. Oysa FederalDevletlerin zorlama gücü vardır.

• 5- Konfederasyonda tek vatandaşlık vardır. Buüye devletlerin vatandaşlığıdır. Federasyondaise Federal vatandaşlık ve Federal vatandaşlıkolmak üzere iki vatandaşlık söz konusudur.

• 6- Konfederasyonda üye devletlerin uluslararası kişiliği vardır. Konfederasyonun tüzelkişiliği yoktur. Federasyonda yalnızca FederalDevletin uluslar arası kişiliği vardır. AncakFederal Devletler ayrı tüzel kişiliklere sahiptir.

• 7- Konfederasyonun tek organı diyet adıverilen bir meclistir. Bu mecliste KonfedereDevletlerin temsilcileri vardır. Diyet meclisigenellikle bu delegelerin oy birliğiyle kararalabilir. Kararları da doğrudan konfederedevletlerde geçerli değildir. Diyet meclisininkararlarının her Konfedere Devlet tarafındanayrıca onaylanması gerekir.

ÜNİTER DEVLET İLE FEDERAL DEVLET ARASINDAKİ FARKLAR

• 1- Üniter Devlette tek devlet vardır. FederalDevlette ise Federal Devlet ve Federe Devletolmak üzere iki devlet vardır.

• 2- Üniter devlette tek bir hukuk düzeni vardır.Federal Devlette iki tür hukuk düzeni vardır.Birincisi Federal hukuk düzeni, ikincisi iseFedere Devletin kendi hukuk düzenidir.

• 3- Üniter Devlette yasama, yürütme ve yargıerkleri bir tanedir. Federal devlette iki tür erkvardır. Birincisi Federal Devletin yasama,yürütme ve yargı erkleri, ikincisi FedereDevletlerin yasama, yürütme ve yargıerkleridir.

B- EGEMENLİK KAYNAĞINA GÖRE DEVLET ŞEKİLLERİ

• 1- Monarşi: Devlet başkanının soya bağlıolarak geçtiği devlet biçimidir. Kendi içindeMutlak Monarşi ve Meşruti Monarşi olmaküzere ikiye ayrılır.

• Mutlak Monarşi: Devlet iktidarını paylaşanbir makam olmadığı tüm devlet yetkilerinintek bir kişide toplandığı monarşi biçimidir. Buyetkili kişiyi bağlayan bir organ yada anayasayoktur.

• Meşruti Monarşi: Yetkileri elide bulundurankişinin yetkilerinin yasal bir sınırlandırmayatabi tutulduğu yani sınırlandığı hükümetsistemidir. Devlet iktidarını sınırlandıran birmakam vardır. Yani padişahın yetkilerianayasa ile sınırlandırılmıştır.

• 2- Cumhuriyet: Egemenliğin bir kişiyeveya bir zümreye değil toplumuntümüne ait olduğu devlettir. Devletintemel organları seçim ilkesine göreoluşturulur. Demokratik devlet olarak tabilinir.

• 3- Ologarşik Devlet: Hâkimiyetin birguruba veya bir sınıfa ait olduğu birdevlettir.

• 4- Teokratik Devlet: Din kurallarına göreyönetilen devlettir.

• DEMOKRASİ: Halkın kendi kendisiniyönetmesi, yani halk iktidarı demektir.Demokrasi teorisinde şu özelliklerbulunmalıdır.

• 1- Temel kamu hakları tanınmış ve güvence altına alınmış olmalıdır.

• 2- Birden çok siyasi parti olmalıdır.

• 3- Muhalefetin iktidar olma şansı olmalıdır.

• 4- Seçimler serbest olmalıdır.

• 5-Seçimler düzenli aralıklarlatekrarlanmalıdır.

• 6-Siyasi makamlar seçimle iş başınagelmelidir.

EGEMENLİĞİN KULLANILMASI BAKIMINDAN DEMOKRASİ TİPLERİ

• 1- DOĞRUDAN DEMOKRASİ: Bu sistemde halkegemenliğini doğrudan doğruya kullanır.Örneğin eski Yunan Şehir Devletleri’dir.

• 2-TEMSİLİ DEMOKRASİ: Egemenliğinkullanılması genel seçimle seçilmiş ulus adınahareket eden temsilcilere tanınmıştır.

• NOT: Temsili Demokrasinin Araçları Şunlardır:

• a- Parlamentonun feshi

• b- Dilekçe hakkıdır.

• 3- YARI DOĞRUDAN DEMOKRASİ:Egemenliğin kullanılmasının halk iletemsilcileri arasında paylaşıldığı demokrasitipidir. Egemenliğin kullanımı halkın seçtiğitemsilcilere verilmiştir. Fakat bazı durumlardahalk, egemenliğin kullanılmasına doğrudankatılabilir. İsviçre ve İtalya

• NOT: Yarı Doğrudan Demokrasinin AraçlarıŞunlardır:

• a- Halk Oylaması ( Referandum ): Yasamaişleri konusunda halk oyuna başvurmayöntemidir.

• b- Halk Vetosu: Halk kendiliğinden hareketegeçerek, Yasama organınca kabul edilmiş olanbir yasaya hayır diyebilmesidir.

• c- Halk Girişimi: Halkın belli sayıda imzatoplayarak belli bir konuda yasa çıkarmasıyada değişiklik yapması için Yasama organınıharekete geçirmesidir.

• d-Temsilcilerin Azledilmesi: Halkınçalışmasından memnun kalmadığıtemsilcilerini görevden alınmasına imkanveren bir usuldür.

HÜKÜMET SİSTEMLERİ• Hükümet Sistemleri şu şekilde beş guruba

ayrılmıştır.

• 1- Monarşik Hükümet Sistemi: Bu sistemdedevlet içinde tek ve en yüksek otoritehükümdardır. Yasama, Yürütme ve hatta Yargıyetkisi hükümdarda toplanır. Yasama veYürütme kuvvetleri Yürütmede toplandığıhükümet sistemidir.

• 2- Meclis Hükümet Sistemi: Yasama veYürütme kuvvetinin Yasamada birleştirenhükümet sistemidir. Yasama organı hemkanun yapar hem de bu kanunlarıuygulamaktadır. Bu hükümet sistemindeyasama organı tek kişiliktir. Bu hükümetsisteminde meclis kendisini feshetmeyetkisine sahiptir. Bu sistemde devlet başkanıolmadığı gibi, meclis başkanı yürütmenin’debaşkanıdır. Bakanlar meclis içinden ve meclistarafından tek tek seçilir.

• 3- Başkanlık Sistemi: Yasama ve yürütmeişlemleri birbirinden kesin ve sert bir biçimdeayrılmıştır. Bu sistemde hem yürütme gücününbaşı, hem de devletin başı olan başkanın bellibir süre için halk tarafından seçildiği ve yasamagücünün başkanı düşüremediği, başkanındayasama gücünü feshedemediği hükümetsistemidir. Yürütme organı tek kişiliktir.Başkanlık sistemi katı bir güçler ayrılığı ilkesinesahiptir. Başkan halk tarafından seçilir. Başkanyasama organını feshedemez ayını kişi hemyürütmede hem de yasamada yer alamaz. (ABD, Şili, Kolombiya, Peru, Filipinler )

• 4- Parlamenter Sistem: Kuvvetlerin yumuşakayrılığına veya işbirliğine dayanan hükümetsistemi olarak tanımlanır. Parlamentersistemde yasama ve yürütme organlarıhukuken birbirinden bağımsız olmaklaberaber, aralarında birtakım işbirliği veetkileşim mekanizmaları da vardır. Buunsurlar:

• a- Yasama – yürütme ilişkisinin yumuşakgüçler ayrılığına dayandığı ve yürütmegücünün yasama gücünden çıkıp, ona karşısorumlu olduğu bir hükümet sistemidir.

• b- Hükümet yasama organına karşısorumludur.

• c- Yürütme çift başlıdır. Devlet başkanı veBakanlar Kurulu diye ikiye ayrılır.

• d- Devlet başkanı yasama organı karşısındasorumsuzdur. Fakat bakanlar kurulu yasamaorganına karşı sorumludur.

• e- Yasama organı hükümeti güvensizlikoyuyla düşürebilir, Yürütme organı da yasamaorganını feshedebilir.

• f- Aynı kişi hem yürütmede hem de yasamadayer alabilir. Yani bir kişi hem milletvekili hembakan olabilir.

• g-Bakanlar kurulu yasama organınınçalışmalarına katılabilir.

• 5- YARI BAŞKANLIK SİSTEMİ: Devlet başkanısabit bir dönem için genel oyla seçilir. Devletbaşkanı yürütme yetkisini bir başkasıylapaylaşır. Başkan parlamentodan bağımsızolmakla beraber, yalnız başına veya doğrudandoğruya hükümet etmeye yetkili değildir.