C ATLAT A L VIT NAM 1. V tr a l : - c trang Hnh chnh nm c c im v
tr a l : nm u ,h ta a l , v tr tip gip trn t lin v trn bin 2. Lch s
hnh thnh v pht trin lnh th - c trang a cht khong sn . 3. c im t
nhin - a hnh : c trang hnh th thy a hnh ch yu l g ? hng a hnh ? hng
nghing chung ? - Sng ngi : c im sng ngi dy c , nhiu nc , chia hai
ma cn, l,.. - t : cc loi t chnh ,t ch yu l feralit, t ch yu ca tng
vng kinh t - Sinh vt : Trang thc vt ng vt : cc loi ng thc vt ch yu
ca vng , phn b cc loi rng ch yu . - Khong sn : cc loi khong sn ch
yu . - Kh hu : nhit , lng ma, gi ma , cc trm kh hu. * c im chung ca
a hnh VN : trang Hnh th . - c im vng ni , ng bng : Trang hnh th kt
hp trang cc min t nhin. - Th mnh i ni , ng bng : da vo cc trang yu
t t nhin : khong sn , sng ngi , sinh vt, t , - Ti nguyn vng bin :
Trang khong sn , thy sn . - Thin tai vng bin : bo xem trang kh hu
*Kh hu nhit i m gi ma : xem trang kh hu + Nhit i : Chng minh qua
nhit : nn nhit cao trung bnh t 18- 240C. + Tnh cht m : th hin qua
lng ma ln , TB t 1200 n 2800mm + Tnh cht gi ma : gi ma h : hng TN v
N, phm vi : c nc Gi ma ma ng : Hng B, phm vi : MB Gi phn Ty nam :
tc ng ng bng duyn hi min trung , pha nam Ty Bc , i khi c BBB. *Sng
ngi , t , sinh vt min nhit i m : xem cc trang cng tn *Thin nhin phn
ha a dng : + Chiu Bc Nam : xem trang kh hu thy kh hu ( nhit , ma
min Bc , ma ma kh ), H sinh thi rng ( trang ng , thc vt). + Chiu ng
Ty : thy c mi quan h gia vng bin , thm lc a, ng bng v i ni . (
trang hnh th ) + Theo cao : vng ni Ty Bc cao nht nn c y 3 ai cao ,
cn cc vng ni khc ch c hai ai cao. + Cc min t nhin : a hnh , khong
sn , sng ngi , sinh vt ,t ai , kh hu( Xem trang cc min t nhin kt hp
vi cc trang t nhin : sng ngi , t , sinh vt , khong sn , ..). * S
dng v bo v ti nguyn rng : kt hp vi trang lm nghip * Cc thin tai ch
yu : bo ( xem Atlat trang kh hu ) 4. a l dn c : - c im dn s : (
trang dn s ) + ng dn ( biu hnh ct s liu nm 2007) + Nhiu thnh phn dn
tc ( trang dn tc ) + Dn s tng nhanh ( Biu hnh ct ) + C cu dn s tr (
thp dn s) - Phn b dn c : trang dn s cho bit mt dn s khng ng u :
MN_B, TT- NT. - C cu lao ng phn theo khu vc kinh t : Biu min trang
Dn s - Mng li th : + Cc th trc thuc TW, tnh : Trang Hnh chnh + Cc
th c bit, loi 1,2,3,4,5: Trang dn s 1
+ Cc th c quy m dn s trn 1 triu ngi , 500001-1 triu ngi ,.:
trang Dn s . 5. a l ngnh kinh t : a. Chuyn dch c cu kinh t * Chuyn
dch c cu ngnh kinh t -Gia cc ngnh kinh t ( cc khu vc kinh t ):
trang kinh t chung- biu min . -Trong ni b tng ngnh kinh t : Trong
nng nghip : Trang nng nghip chung v trang chn nui .( biu hnh trn )
Trong cng nghip : trang cng nghip chung : biu hnh trn . b. Ngnh nng
nghip : * Ngnh trng trt : trang nng nghip chung kt hp vi nng nghip:
-Tnh hnh sn xut v phn b lng thc ( la ): Trang nng nghip la : +Biu
trn kt hp ct th hin din tch v sn lng la , t rt ra nng sut la +Vng
trng im la , cc tnh dn u v din tch v sn lng la -Tnh hnh sn xut, pht
trin cy cng nghip : trang nng nghip cy cng nghip +Biu ct th hin din
tch cy cng nghip hng nm v lu nm , biu trn , ct kt hp th hin din tch
v sn lng c ph, cao su v iu nm 2007. +S phn b cc cy cng nghip :
trang nng nghip chung v trang cy cng nghip * Ngnh chn nui : Trang
nng nghip : -C cu gi tr ngnh chn nui -Cc vng dn u v tru , b , cc
tnh c s lng dn u . *Ngnh thy sn : tnh hnh pht trin v phn b ngnh thy
sn : -Sn lng thy sn qua cc nm, c cu sn lng thy sn . ( biu ct chng )
-Thy sn khai thc : sn lng ( biu ct chng ) , cc vng dn u , cc tnh dn
u ( lc cc hnh ct k hiu vo bn ) -.Thy sn nui trng : sn lng ( biu d
ct chng ), cc vng dn u , cc tnh dn u ( ct t trong bn ) * Ngnh lm
nghip : -Hin trng ti nguyn rng : vn quc gia , d tr sinh quyn (
trang du lch ) -S pht trin v phn b lm nghip : trang lm nghip :Biu
ct chng : din tch rng , rng trng , rng t nhin . -Vng c che ph , tnh
c che ph ng u . c. Ngnh cng nghip : - Chuyn dch c cu cng nghip theo
nhm ngnh v theo thnh phn kinh t ( biu hnh trn ), theo lnh th ( s
phn ha cng nghip ,cc trung tm cng nghip tp trung ch yu BSH v vng ph
cn , NB , BSCL v ri rc duyn hi Min Trung , cc vng khc ch yu l im
cng nghip) - Cc trung tm cng nghip v c cu ngnh trong trung tm cng
nghip : VD: Trung tm CN H Ni : c cu ngnh cng nghip bao gm : sn xut
t, ha cht , c kh , vt liu xy dng , * Ngnh cng nghip trng im : Tnh
hnh pht trin v phn b cc ngnh cng nghip khai thc than , du kh , in ,
CNCB LTTP. - Ngnh cng nghip nng lng : Khai tc than , khai thc du kh
+Khai thc than: S phn b ( kt hp trang khong sn vi trang CN trng im
) Sn lng ( biu ct trang Cn trng im ) +Khai thc du kh :S phn b (
trang khong sn ) Sn lng ( biu hnh ct ) +in : tim nng thy in v nhit
in :trang sng ngi v khong sn Sn lng in : biu ct Cc nh my thy in ,
nhit in, cc nh my in ang xy dng , cng sut ca nh my . -Cng nghip ch
bin lng thc, thc phm : + Gi tr sn xut ca cng nghip ch bin ( biu ct
) + Cc trung tm cng nghip ch bin ( vng trn ) 2
+ T trng gi tr so vi ton ngnh cng nghip .( hnh trn ) d. Ngnh dch
v *Ngnh giao thng vn ti : ( trang giao thng vn ti ) -ng b : Cc quc
l mu , c bit quc l 1 v ng HCM., Cc ca khu quc t . - ng st : ng mu
en, ng st Thng Nht , t H Ni ta ra cc hng. - ng bin : Tuyn trong nc
di nht v quan trng nht l tuyn HP- TP HCM . Cc tuyn quc t xut pht t
cng Hi Phng v cng Si Gn . - ng hng khng : Cc tuyn quc t xut pht t
cc sn bay quc t . - Cc ca khu quc t , cc sn bay quc t : Ni Bi (
HN),Ct Bi ( HP) , Ph Bi ( Tha Thin Hu ), Nng ( TP.N) , Tn sn Nht (
TP. HCM ) -Cng quc t : Hi Phng , Si Gn ; cc cng bin ..cng sng .
*Thng mi : ( Trang thng mi ) -Tnh hnh pht trin ngnh thng mi +Ni
thng : Tng mc bn l hng ha v doanh thu dch v tiu dng ca c nc ( biu
hnh ct ) tng lin tc qua cc nm , nm 2007 t c 746159 t ng . C cu tng
mc bn l hng ha v doanh thu dch v tiu dng ca c nc phn theo thnh phn
kinh t c s thay i : gim t trng thnh phn nh nc v tng t trng thnh phn
ngoi nh nc v c vn u t nc ngoi . Nhng vng ni thng pht trin : cc th
thnh ph ln BSH v NB +Ngoi thng : - Ga tr xut , nhp khu nc ta tng
lin tc , nm 2007 t..( biu hnh ct ), cn cn xut nhp khu lun m t nm
200-2007 , lun nhp siu. - Hng xut khu , nhp khu : hnh trn , na b l
hng xut khu , na to l hng nhp khu - VN xut khu ch yu ra th trng Hoa
K, Nht bn v Ty u. - Nhp khu ch yu th trng chu , chu u. *Du lch : -
Ti nguyn du lch chia hai loi : +Ti nguyn du lch t nhin : di sn thin
nhin th gii , vn quc gia , khu d tr sinh quyn th gii , hang ng , nc
khong , du lch bin ( bi bin ), thng cnh . +Ti nguyn du lch nhn vn :
di sn vn ha th gii , di tch lch s cch mng , l hi truyn thng , lng
ngh c truyn . - Tnh hnh pht trin v phn b du lch : +Khch du lch v
doanh thu khch du lch tng lin tc qua cc nm ( bieur ct kt hp ng ) +C
cu khch du lch: biu trn +Trung tm du lch c ngha quc gia nh : H Ni ,
Hu , Nng , TP.HCM +Trung tm du lch c ngha vng : Hi Phng , H Long ,
Vinh, Vng Tu , Cn Th , Nha Trang. 6. Cc vng kinh t * Phn t nhin : a
hnh , khong sn , sng ngi , v tr a l . * Phn kinh t : cc tnh , thnh
ph ( ch mu nu ); cc trung tm cng nghip ca vng , cc cy trng vt nui
ch yu , cc khu kinh t ca khu , khu kinh t ven bin . * Nc ta c nhiu
iu kin pht trin tng hp kinh t bin ( kt hp cc trang t nhin v kin thc
hc ) * Cc vng kinh t trng im : -V tr , dn s , din tch cc vng , cc
trung tm cng nghip , c cu GDP phn theo ngnh ca tng vng ,GDP ca 3
vng so vi c nc . - Cc sn bay , cng bin , nh my in, di sn thin nhin
, di sn vn ha , khu kinh t ca khu , khu kinh t bin ., V BIU V NHN
XT I. Quy trnh v biu 1. Biu ct n: 3
Qui trnh th hin: - X l s liu: quy v xentimt - Lp h trc to . -
Chia khong cch, chn t l tng ng thch hp trc tung v trc honh. - Xc nh
cao cc ct. - V cc ct. - Ghi cc ch s ti cc u ct. - Ch thch v t tn ca
biu theo ng quy tc. 2. Biu trn qua 2 thi im: Qui trnh th hin: - X l
s liu: + Nu cho s liu % th i ra bng cch nhn s liu % cho 3,6 ra s ,
sau v bng thc o theo s liu ri ghi s liu % vo cc cung trn va v. + Nu
cha cho s liu % th i ra % bng cch ly gi tr c th chia cho gi tr tng
th ri nhn cho 100. Kt qu in vo bng, ghi n v % gc phi bn trn ca bng.
- V 2 ng trn c bn knh khc nhau theo t l. Tm ca 2 hnh trn phi cng nm
trn mt ng thng theo phng nm ngang. - Ghi cc thi im (s nm) pha di 2
ng trn - K bn knh c s. - Xc nh cc min gi tr (cung trn) ca cc i lng
thnh phn theo chiu kim ng h v ph hp vi trnh t ca bng s liu (o bng
thc o ) . - Dng k hiu th hin min gi tr (cung trn) ca cc i lng thnh
phn (ng nht 2 biu ). - Ghi ch s ca cc min gi tr (cung trn) bng n v
%. - Ch thch v t tn ca biu theo ng qui tc. 3. Biu ng biu din: Qui
trnh th hin: - X l s liu quy v xentimt. - Lp h trc to trc ng theo
gi tr %, trc ngang theo gi tr nm, quy v xentimt. - Chia khong cch,
chn t l tng ng thch hp trc tung v trc honh. - t tn trc v ghi n v cc
trc. - Xc nh cc im. - Ni cc im vi nhau bng cc on thng. - Ghi cc ch
s ti cc im. - Ch thch v t tn ca biu theo ng quy tc. 4. Biu ct kt hp
vi ng: Qui trnh th hin: - X l s liu: Quy v xentimt. - Lp h trc to :
hai trc ng theo cc n v khc nhau, trc ngang theo n v nm. - Chia
khong cch, chn t l tng ng thch hp trc tung v trc honh . - t tn trc
v ghi n v cc trc. - Xc nh chiu cao ca cc ct biu , ph hp vi khong
cch thi gian trc honh. - Xc nh cc im. - Ni cc im vi nhau bng cc on
thng. - X lGhi liu: ca cc ct ti u cc ct, ghi ch s ca cc im ti cc
im. - s ch s + -Nu chov t tn ca th khng phi i sso liu, ch cn quy i
v xentimt v. Ch thch sn n v % biu theo ng qui tc. + Nu cha cho s
liu % th i ra % bng cch cch ly gi tr c th chia cho gi tr tng th ri
nhn 5. Biu qu in cho 100. Kt min: vo bng, ghi n v % gc phi bn trn
ca bng. - Qui trnh trchin:: chia khong cch trc tung, trc honh theo
ng t l. Trc ng ly 1 cm ng Lp h th to vi 10% Chia ti 100 - Ch gii vo
biu v ghi tn biu . 4
HNG DN NHN XT BIU , GII THCH 1. Nhn xt biu : - Nhn xt chung: Nhn
chung - Nhn xt c th, dn chng s liu. + Nhn xt c th tng i tng km theo
s liu dn chng + C th so snh cc i tng hoc so snh cc giai on, thi im
ca i tng. 2. Gii thch: Da vo kin thc hc cc bi c lin quan gii thch.
K NNG NHN XT BIU c th t im cao mn a l, k nng nhn xt biu l mt yu t
quan trng gip cc bn c mt bi thi thnh cng! Tuy nhin, mi loi bi v mi
loi biu li yu cu nhng phng php nhn xt khc nhau, gy lng tng cho khng
t bn trong khi lm bi thi. Sau y l mt s k nng cc bn tham kho: DNG 1:
DNG BIU CT Trng hp ct n (ch c mt yu t) * Bc 1: Xem xt nm u v nm cui
ca bng s liu tr li cu hi tng hay gim? v tng gim bao nhiu? (ly s liu
nm cui tr cho s liu nm u hay chia u c). * Bc 2: Xem s liu khong
trong tr li tip l tng (hay gim) lin tc hay khng lin tc? (lu nhng nm
no khng lin tc). * Bc 3: Nu lin tc th cho bit giai on no nhanh,
giai on no chm. Nu khng lin tc: th nm no khng lin tc. * Kt lun v
gii thch qua v xu hng ca i tng. V d: V biu v nhn xt tnh hnh dn s nc
ta theo bng sau v nhn xt (n v: triu ngi) Nhn xt: - T nm 1921 n nm
2002: dn s nc ta tng lin tc v tng t 15,6 ln 80 triu ngi (tng 64,4
triu ngi; hay tng gp hn 5 ln). - T nm 1921 n nm 1960: dn s nc ta
tng chm, gp 2 ln trong 39 nm (hay tng 14,6 triu ngi trong 39 nm,
bnh qun mi nm tng 0,37 triu ngi). - T nm 1960 n nm 1990: dn s nc ta
tng nhanh hn, gp 2,2 ln ch trong 30 nm (hay tng 36 triu ngi trong
30 nm, bnh qun mi nm tng 1,2 triu ngi). - Nm 1990 n nm 2002: dn s
nc ta c xu hng tng chm li, tng 13,8 triu ngi trong 12 nm, bnh qun
mi nm tng 1,2 triu ngi. - Dn s nc ta tng nhanh qua cc nm, c bit vo
nhng nm 60 v 70, y l thi k bng n dn s nc ta. Xu hng tng chm li vo u
th k 21.Tuy t l tng dn s hng nm c gim nhng dn s vn tng nhanh bi v
dn s nc ta ng. Trng hp ct i, ba (ghp nhm) (c t hai yu t tr ln) *
Nhn xt xu hng chung. * Nhn xt tng yu t mt, ging nh trng hp 1 yu t
(ct n) 5
* Sau kt lun (c th so snh, hay tm yu t lin quan gia hai ct) * C
mt vi gii thch v kt lun. V d: Hy nu nhn xt v sn lng than sch v phn
ho hc Vit Nam giai on 1976 1997(n v: Nghn tn) Nhn xt: * Giai on
1976 1997: - Than sch nc ta tng khng lin tc, tng t 5.700 ln 10.647
nghn tn (tng 4.947 nghn tn). - Phn ho hc cng tng khng lin tc, tng t
435 ln 994 nghn tn (tng 559 nghn tn ). - Ngnh cng nghip ch bin than
sch lun c sn lng cao hn cng nghip ch bin phn ho hc. * Trong : -
Giai on 1976 1985: C than v phn bn u tng, than tng 100 nghn tn, phn
tng 96 nghn tn. - Giai on 1985 1990: c than v phn bn u gim, than
gim 1.173 nghn tn, phn gim 177 nghn tn. - Giai on 1990 1997: c than
v phn bn u tng tr li, than tng 6.020 nghn tn, phn tng 650 nghn tn.
>>>Tm li: T nm 1976 1997: C than v phn bn c thi gian tng
khng lin tc ging nhau, trong phn bn tng nhanh hn than (phn tng 2,28
ln, cn than tng 1,87 ln). Do nhu cu ngy cng tng ca qu trnh pht trin
kinh t t nc, do vy sn lng ca ngnh cng nghip ch bin tng ln. * Trng
hp ct l cc vng, cc nc - Ci u tin l nhn nhn chung nht v bng s liu ni
ln iu g. - Tip theo hy xp hng cho cc tiu ch: Cao nht, th nh thp nht
(cn chi tit). Ri so snh gia ci cao nht v ci thp nht, gia ng bng vi
ng bng, gia min ni vi min ni. - Mt vi iu kt lun v gii thch. V d:
Cng sut ca mt s nh my thy in nc ta. (n v: nghn kw) Nhn xt: >>
Trong cc nh my thy in nu trn, ta thy: - Nhn chung h thng cc nh my
thy in ca nc ta c cng sut khng ln (tr thy in Ho Bnh). - Nh my thy
in Ho Bnh c cng sut ln nht 1.900.000 kw - Th nh l Yaly c cng sut
700.000 kw - Th ba l Tr An c cng sut l 400.000 kw - Th t l a Nhim
160.000 kw - Th nm l Thc M 150.000 kw - Cui cng (hay ghi thp nht) l
Thc B 110.000 kw - Nh my thy in Ho Bnh cao hn Thc B n 17,3 ln.
>>> Cc nh my thy in ca nc ta v ang p ng mt phn ln nhu cu v
tiu th nng lng cho quc gia. Trong tng lai nhu cu in nng tng cao v
th vai tr ca nng lng ni chung, thy in ni ring cng c vai tr to ln.
ngy cng p ng y nhu cu , hin nay Chnh ph ang cho xy dng thm cc nh my
thy in c cng sut ln hn na (nh thy in Sn La cng sut 2,4 triu kw) DNG
2: BIU TRN * Khi ch c mt vng trn: ta nhn nh c cu tng qut ln nht l
ci no, nh l, ba l V cho bit tng quan gia cc yu t (gp my ln hoc km
nhau bao nhiu %). c bit l yu t ln nht so vi tng th c vt xa khng? Lu
: T trng c th gim nhng s thc n li tng, v th cn ghi r. V d: xt v t
trng ngnh nng nghip gim khng ghi trng kiu ngnh nng nghip gim v nh
th l cha chnh xc, c th b tr hay khng c cho im. * Khi c t hai vng
trn tr ln (gii hn ti a l ba hnh trn cho mt bi) 6
- Nhn xt ci chung nht (nhn tng th): tng/ gim nh th no? - Ta nhn
xt tng hay gim trc, nu c ba vng tr ln th thm lin tc hay khng lin
tc, tng (gim) bao nhiu? - Sau mi nhn xt v nht, nh, ba ca cc yu t
trong tng nm, nu ging nhau th ta gom chung li cho cc nm mt ln thi
(khng nhc li 2, 3 ln) * Cui cng, cho kt lun v mi tng quan gia cc yu
t. * C thm gii thch cht v vn . * Trng hp cho bng s liu mang gi tr
tuyt i (t ng, nghn tn, nghn ha) th cn phi x l ra s liu tng i ( % ).
V cn lu nu c t 2 hnh trn tr ln chng ta cn tnh bn knh ca hnh trn. V
d 1: V biu c cu lao ng phn theo cc ngnh kinh t nc ta nm 1999 (n v:
%) Ta nhn xt nh sau: Nm 1999, nc ta: - Lao ng trong ngnh nng, lm,
ng nghip chim nhiu nht: 63,5%. - Dch v ng th hai vi 25%. - Cng
nghip thp nht ch cn 11,5% lao ng. - Lao ng trong ngnh nng, lm, ng
nghip nhiu gp 5,5 ln lao ng trong cng nghip v gp 2,5 ln dch v. - Tm
li: Nn kinh t nc ta ch yu vn l nng, lm, ng nghip. Cng nghip, dch v
vn cn chim t trng thp. Do im xut pht kinh t thp, hn na li phi tri
qua chin tranh ko di. V d 2: Cho bng s liu sau: (n v: %) a)V biu c
cu tng sn phm trong nc (GDP) phn theo khu vc kinh t nc ta. b) Nhn
xt V 2 biu trn Nhn xt: T nm 2000 n nm 2002 tng sn phm phn theo khu
vc kinh t nc ta c s chuyn dch: + Nng lm ng nghip gim, gim t 24,6 %
xung cn 23% (gim 1,5%). + Cng nghip v xy dng tng, tng t 36,7% ln ti
38,4% (tng 1,7%). + Dch v khng tng, c gim nhng khng ng k (0,01%). -
Trong c 2 thi im th dch v lun ng u, k n l cng nghip v thp nht l nng
lm ng nghip. - Nm 2002 sn phm cng nghip v dch v tng ng u v gn tng
ng nhau. - Tm li: nn kinh t nc ta c xu hng i ln theo hng cng nghip
ho. DNG 3: BIU MIN * y l dng biu c yu cu ca bi ging vi dng biu hnh
trn (biu c cu). Nn rt d nhm ln vi xy dng biu trn. * xc nh v biu
min, vi s liu c th hin trn 3 nm (ngha l vic v ti 4 hnh trn nh thng
thng th ta li chuyn sang biu min). Vy s liu cho c trn 3 nm m th hin
v c cu th v biu min. Cch nhn xt: - Nhn xt chung ton b bng s liu:
nhn nhn, nh gi xu hng chung ca s liu. - Ta nhn xt hng ngang trc:
theo thi gian yu t A tng hay gim, tng gim nh th no, tng gim bao
nhiu? Sau n yu t B tng hay gim yu t C (mc chnh lch) - Nhn xt hng
dc: yu t no xp hng nht, nh, ba v c thay i th hng hay khng? - Tng kt
v gii thch. V d: V biu v nhn xt chuyn dch c cu kinh t theo ngnh ng
bng Sng Hng (n v: %) Nhn xt: 7
- Nhn chung ng bng sng Hng t trng ngnh dch v tng nhanh v dn chim
t trng cao trong c cu kinh t ca vng. Cng nghip c tng nhng chm, nng
nghip gim nhanh. Hng ngang: T nm 1986 n nm 2000: ng bng sng Hng, c
cu kinh t c s chuyn dch: - Nng nghip gim lin tc v gim nhanh t 49,5%
xung 29,1%, gim 20,4%. - Cng nghip tng lin tc, tng nh t 21,5% ln
27,5% tng 6%. - Dch v tng lin tc, tng kh nhanh t 29% ln 43,4% tng
4%. Hng dc: T nm 1980 n nm 1990, nng nghip ng u, dch v ng th hai,
cng nghip ng th 3. T nm 1995 -2000, dch v vn ln ng th nht, nng
nghip ng th hai v cng nghip ng th 3. Kt lun: ng bng sng Hng c s
thay i v c cu kinh t, i t nng nghip qua dch v, qua cng nghip. iu ny
ph hp vi xu th chung ca th gii v cng cho thy con ng i ln cng nghip
ho, hin i ho ca nc ta ni chung v ca ng bng sng Hng ni ring. DNG 4:
DNG BIU TH( BIU NG ) Trng hp th hin mt i tng: Bc 1: So snh s liu nm
u v nm cui c trong bng s liu tr li cu hi: i tng cn nghin cu tng hay
gim? Nu tng (gim) th tng (gim) bao nhiu? (ly s liu nm cui tr cho s
liu nm u hay chia gp bao nhiu ln cng c) Bc 2: Xem ng biu din i ln
(tng) c lin tc hay khng? (lu nm no khng lin tc) Bc 3: + Nu lin tc
th cho bit giai on no tng nhanh, giai on no tng chm + Nu khng lin
tc: Th nm no khng cn lin tc Bc 4: Mt vi gii thch cho i tng, gii
thch nhng nm khng lin tc. Trng hp ct c hai ng tr ln: - Ta nhn xt
tng ng mt ging nh trn theo ng trnh t bng s liu cho: ng A trc, ri n
ng B, ri n C,D - Sau , chng ta tin hnh so snh, tm mi lin h gia cc
ng biu din. - Kt lun v gii thch. V d: Cho bng s liu sau DN S V SN
LNG LNG THC NC TA GIAI ON 1980 2005 1. Trn cng mt h to v ng biu din
dn s v ng biu din sn lng lng thc qua cc nm. 2. Nhn xt v din bin dn
s v sn lng lng thc ca nc ta giai on 1980 2005. Tr li: 1. V biu -
Biu 2 ng biu din - C ch gii v tn biu . 2. Nhn xt - Dn s v sn lng
lng thc ca nc ta u tng, nhng tc tng khng u: + Dn s tng 1,55 ln. +
Sn lng lng thc tng 2,75 ln. Do sn lng c tc tng nhanh hn dn s, nn
bnh qun lng thc theo u ngi nc ta tng kh nhanh (nm 1980 l 268
kg/ngi, nm 2005 l 476,5 kg/ngi). - Tuy nhin, tc tng sn lng lng thc
cn chm v tng 1% dn s th phi tng 4% sn lng lng thc. Do m bo an ninh
lng thc mt mt phi y mnh pht trin sn xut lng thc mt khc phi h thp t
l tng dn s. DNG 5: BIU KT HP Cc bc nhn xt ca dng ny th ging nh biu
th V d: Cho bng s liu sau: DN S V T SUT GIA TNG DN S T NHIN NC TA
GIAI ON 1960 2006 8
1. V biu kt hp th hin quy m dn s v t sut gia tng dn s t nhin nc
ta, giai on 1960 2006. 2. Nu nhn xt. 3. Gii thch v sao hin nay quy
m dn s nc ta vn tng mc d t l tng dn s gim nhanh. Hng dn tr li: 1. V
biu : - Biu kt hp ng (t sut gia tng t nhin) v ct (dn s). - C ch
gii, ch khong cch nm. - Tn biu . 2. Nhn xt - Dn s nc ta lin tc tng
qua cc nm (dn chng). - T l gia tng dn s t nhin c xu hng gim (dn
chng). y l kt qu ca vic trin khai cuc vn ng dn s, k hoch ho gia nh.
3. Gii thch - Do quy m dn s hin nay ln hn trc y nhiu, v vy tuy t l
gia tng dn s gim nhanh, nhng tng dn s vn tng nhanh. - Do hu qu ca
vn tng nhanh dn s trc y nn s ph n trong tui sinh nc ta hin nay chim
t l kh ng. X L S LIU :RN LUYN K NNG TNH TON TRONG A L Trong thi yu
cu thc hin cc tnh ton, cn ghi cng thc, n v tnh ra sau c th ch lp
bng in kt qu tnh ngoi nhp (hoc bm my tnh). Sau ay l mt s dng tnh
ton trong a l thng gp:
1. Tnh che ph rng. - che ph rng =
Din tch rng Din tch vngx 100
- n v: % VD: Tnh che ph rng nc ta nm 1943 bit din tch rng lc l
142500km2, din tch c nc l 331212 km2. 2. Tnh t trng trong c cu. - T
trng trong c cu = - n v: % VD: Bi tp 2 trang 86 SGK. 3. Tnh nng sut
cy trng. - Nng sut cy trng =
Gi tr c th
Gi tr tng th
x 100
Sn lng Din tch
- n v: tn/ha hoc t/ha. * Ch n v cho ng vi yu cu bi. VD: Tnh nng
sut la nc ta nm 2005 (tnh bng t/ha) bit din tch gieo trng l 7,3
triu ha v sn lng la l 36 triu tn. 9
4. Tnh bnh qun lng thc theo u ngi. - Bnh qun lng thc theo u ngi
=
Sn lng lng thc S dn
- n v: kg/ngi. VD: Tnh bnh qun lng thc c ht theo u ngi ng bng
sng Hng nm 2005 bit s dn BSH lc l 16137000 ngi, sn lng lng thc c ht
l 5340 nghn tn. 5. Tnh thu nhp bnh qun theo u ngi. - Thu nhp bnh
qun theo u ngi =
Tng thu nhp quc dn S dn
- n v: USD/ngi. VD: Tnh thu nhp bnh qun theo u ngi ca Hoa k nm
2005 bit GDP ca Hoa K lc l 12 445 t USD v dn s l 296,5 triu ngi. 6.
Tnh mt dn s. - Mt dn s =
S dn Din tch
- n v: ngi/km2 VD: Tnh mt dn s nc ta nm 2006 bit s dn nc ta lc l
84156000 ngi v din tch c nc l 331212 km2. 7. Tnh tc tng trng mt i
tng a l qua cc nm: ly nm u tin ng vi 100%. - Ly gi tr nm u = 100% -
Tc tng trng nm sau = x 100 gi tr nm u - n v :% VD: Bi tp 1 Cu a
Trang 98 SGK. 8. Tnh tc tng trng trung bnh/nm ca mt i tng a l trong
mt giai on. - Tc tng trng trung bnh/nm =
Gi tr nm sau
Gi tr nm sau - gi tr nm u x 100 Gi tr nm u Khong cch nm
- n v: % VD: Tnh tc tng trng trung bnh/nm ca gi tr sn xut long
thc nc ta giai on 20002005 bit gi tr sn xut long thc nm 2000 l
55163,1 t ng v nm 2005 l 63852,5
10
