Hướng dẫn kiểm tra đê

hệ thống sông Cả

~ Quản lý hiệu quả đê/sông ~

Chủ đề:

1. Chức năng, cấu tạo hình học đê và yêu cầu kết cấu

2. Nguyên nhân và cơ chế vỡ đê

3. Hướng dẫn kiểm tra đê

4. Khảo sát đê

5. Ứng phó khẩn cấp/nâng cấp công trình

Ngày 6/7/2015

Chi cục Đê điều và PCLB Nghệ An: Trần Quốc Toản

Nhóm chuyên gia JICA：Takayuki Nobe

Hệ thống sông Cả/Lam

1.

Bối cảnh xây dựng

sổ tay hướng dẫn

Sự cần thiết của tuần tra kiểm tra đê

1) Về nguyên tắc, đê được xây dựng từ đất trên cơ

sở sẵn có của các nguyên vật liệu

2) Đê hiện tại được hình thành thông qua nhiều lần tôn cao và đắp áp trúc

3) Tuy nhiên, theo thời gian, đê được kè hóa,

phương pháp xây dựng đê thay đổi

4) Nguyên vật liệu xây dựng đê và độ bền không

đồng nhất

continued

8) Ngoài ra, thay đổi chất lượng và biến dạng đê

chủ yếu do thời gian và các tác động bên ngoài

như dòng chảy lũ lụt, thấm, mưa và các áp lực

nhân tạo khác

9) Vì vậy, tuần tra kiểm tra đê định kỳ hoặc khẩn

cấp là hoạt động quan trọng và không thể thiếu

trong công tác quản lý đê

Sử dụng hướng dẫn kiểm tra đê

Sổ tay hướng dẫn kiểm tra đê được xây dựng như là:

(1) Hướng dẫn công tác tuần tra kiểm tra đê (quan

sát bằng mắt thường) để nhận biết điều kiện và

tình trạng kết cấu đê bao gồm các công trình liên

quan như cống tiêu, công trình bảo vệ bờ sông…

Thông qua công tác tuần tra như vậy,

(2) Điều kiện/tình trạng bất thường của đê và thay đổi

chất lượng do tuổi thọ đê sẽ được phân loại

(3) Kết quả kiểm tra được lưu lại như là nguồn thông

tin dữ liệu quan trọng cho công tác khác như:

khảo sát chi tiết, sửa chữa và quản lý tài sản

đê…

Bố cục sổ tay

Lời nói đầu

Chương 1: Mục tiêu hướng dẫn kiểm tra đê

Chương 2: Chức năng, cấu tạo hình học và yêu cầu

kết cấu

Chương 3: Nguyên nhân và cơ chế vỡ đê kết hợp

hình ảnh minh họa

Chương 4: Hướng dẫn kiểm tra đê (hạng mục tổng

quát và hạng mục ưu tiên)

Chương 5: Khảo sát kết cấu đê

Chương 6: Ứng phó khẩn cấp/nâng cấp công trình

Sổ tay sẽ được

điều chỉnh bổ sung

trong thời gian tới

2.

Chức năng, cấu tạo hình học và

yêu cầu kết cấu đê

(Chương 1 và 2)

2/40

Tình hình hiện tại của đê sông Cả

Đê là công trình mang tính lịch sử

1) Hầu hết đê hiện tại đã được xây dựng từ rất

lâu thông qua nhiều nhiều lần tôn cao và đắp áp

trúc thân đê

Quá trình lịch sử xây dựng đê (Kết cấu đa tầng)

2) Thành phần đất không đồng nhất nhưng lại

được trộn lẫn với nhiều nguyên vật liệu

khác

3) Người ta cho rằng, đê, được các thế hệ đi

trước xây dựng, là công trình phòng chống

thiên tai có giá trị về mặt lịch sử

Thành phần nguyên vật liệu đê (kết cấu đa tầng)

Chức năng và cấu tạo hình học đê

1) Chức năng đê là giữ dòng chảy lũ trong lòng dẫn

(dưới mực nước cao thiết kế) và không để tràn bờ

2) Cấu tạo hình học đê như sau:

3) Đê nhìn chung được xây dựng từ đất

Cấu tạo hình học đê đất

4) Vì vậy, kết cấu đê phải đủ vững chắc trước các tác

động bên ngoài

5) Ngoài ra, đê thường thay đổi về mặt chất lượng theo thời gian

6) Nếu không đủ mạnh, đê sẽ bị vỡ

7) Kết quả đó là thiệt hại nghiêm trọng sẽ xảy ra ở

vùng nông thôn và thành thị

Thiệt hại nghiêm trọng do vỡ đê

Yêu cầu kết cấu

Vì đê được xây dựng từ đất, dưới đây là yêu cầu

tối thiểu về kết cấu

1) Chống thấm: chống trượt/xói ngầm

2) Chống sạt lở: chống sạt lở

3) Chống động đất: chưa được chú ý tại Việt Nam

Cấp đê sẽ được đánh giá sau khi xây dựng hoặc nếu cần thiết.

Dưới đây là cấp đê đánh giá theo kích thước và lưu lượng.

Kích thước đê theo từng cấp tại Việt Nam

Năng lực chịu tải (Lưu lượng lũ tính toán)

Kích thước cấu tạo hình học đê

Xóa hoặc không?

3.

Nguyên nhân và cơ chế vỡ đê

(Chương 3)

Vỡ đê và thiệt hại do vỡ đê

Nguyên nhân và cơ chế vỡ đê

1) Trong trường hợp không khắc phục sự cố

bất thường được phát hiện trong quá trình

tuần tra kiểm tra, đê sẽ bị hư hỏng hoặc vỡ

trong trường hợp xấu nhất

2) Nguyên nhân hư hỏng đê hoặc vỡ đê là do

thấm, sạt lở hoặc tràn đỉnh

3) Dưới đây là nguyên nhân và cơ chế vỡ đê

Trường hợp-1: Rò rĩ và thấm

Mưa

TH1-1 Nền ít thấm

TH1-2 Nền thấm permeability

Trượt

Xói ngầm

Hư hỏng mái do thấm/xói ngầm

Sủi nước: dấu hiệu của hiện tượng xói ngầm

TH-2: Sạt lở Trượt lở

Trượt lởTH-3: Tràn đỉnh

Trường hợp-4: Sụt trượt cống và nứt

Vừa mới xây dựng Qua thời gian

Sụt trượt cống

Đê

4.

Kiểm tra đê bằng tuần tra

(Chương 4)

Mục tiêu tuần tra kiểm tra

1) Nhận biết điều kiện và tình trạng bất thườngcủa kết cấu đê và ghi lại các tình trạng bấtthường bằng hình ảnh và bản vẽ tóm tắt

2) Cung cấp thông tin cần thiết cho khảo sátvà giải pháp phòng chống

Mục tiêu và thời gian tuần tra kiểm tra

Phương pháp và hệ thống kiểm tra

1) Kiểm tra đê → tuần tra bằng xe đạp/đi bộ

2) Quan sát bằng mắt thường

3) Đội kiểm tra → hơn 02 người

4) Chụp ảnh các tình trạng bất thường, kết hợp

sử dụng thước đo

5) Lập kế hoạch kiểm tra đối với các hạng mục

ưu tiên

6) Phối hợp văn phòng huyện/xã

7) Lưu giữ kết quả tuần tra bao gồm hình ảnh

và bản vẽ phác thảo

Hư hỏng nhỏ → Vỡ đê

Dấu hiệu bất thường/hư hỏng

Xây dựng danh mục để tuần tra (như là

hướng dẫn)

Dưới đây là 2 danh mục tuần tra kiểm tra:

1) Danh mục tổng quát: đối với đê chung

2) Danh mục ưu tiên: đối với 6 đoạn đê thuộc 6

hạt quản lý dọc hệ thống sông Cả/Lam

Danh mục kiểm tra tổng quát

Danh mục tổng quát đối với tuần tra kiểm tra đê

được xây dựng theo các loại dưới đây:

1) Đê đất

2) Cống qua đê

Tham khảo

3) Đê biển

4) Công trình sông liên quan

5) Lòng dẫn

Ví dụ danh mục kiểm tra tổng quát

1) Tuần tra kiểm tra trên diện rộng của hệ

thống sông

2) Tuần tra kiểm tra có hiệu quả là rất cần

thiết

3) Hệ thống sông Cả: 6 hạt chuyên trách quản

lý đê

4) Vì vậy, danh mục ưu tiên trong tuần tra

được các hạt phối hợp xây dựng

5) Danh mục này định kỳ sẽ được điều chỉnh

tùy thuộc vào tình trạng đê

Danh mục ưu tiên dọc hệ thống sông Cả

Lựa chọn danh mục ưu tiên

1) Thiệt hại hoặc vùng rủi ro trước đó

2) Dòng chảy trước đó

3) Độ cao trực tiếp giữa đỉnh đê và nền phía đồng là cao

4) Độ rộng sông hẹp và sát đê

5) Sự xuống cấp của lòng sông nghiêm trọng, và

6) Các yếu tố khác (vị trí bất thường được kiểm tra thường

ngày)

Dưới đây là gợi ý lựa chọn danh mục ưu tiên

dọc hệ thống sông dựa vào đặc tính riêng biệt

của từng đoạn đê

Danh mục ưu tiên tại các đoạn đê

Peculiar/characteristic

problem in this reach

Peculiar/characteristic

problem in this reach

Vỡ đê

Mẫu kết quả kiểm tra

đê ứng dụng thực tế

Mẫu kết quả kiểm tra

1) Điều kiện bất thường được phát hiệntrong tuần tra sẽ được ghi lại để sửdụng thực tế trong kiểm tra đê vàkhảo sát/sửa chữa công trình

2) Trong kết quả kiểm tra, cần đính kèmhình ảnh hoặc sơ lược bản đồ để cánbộ chuyên trách khác có thể hiểuđược tình trạng bất thường của đê

① Mẫu tuần tra

② Điều kiện bất thường được phát hiện

③ Báo cáo vấn đề nổi bật bằng mẫu 2

hoặc 3 với số file

④ Chỉ dẫn số file của biểu mẫu

Mẫu tuần tra (hàng tháng)

①Báo cáo thiệt hại kết hợp hình ảnh

②Cơ quan cấp cao hơn đưa ra chỉ thị

③Diễn biến và kết quả của giải

pháp ứng phó

Mẫu tuần tra

đối với điều kiện bất thường của đê

①Báo cáo thiệt hại kết hợp hình ảnh

② Cơ quan cấp cao hơn đưa ra chỉ thị

③Diễn biến và kết quả của

giải pháp ứng phó

Mẫu tuần tra đối với điều kiện bất thường

của công trình qua đê

Biểu ghi kết quả

kiểm tra

Hồ sơ đê

trong lương lai

Ví dụ hồ sơ đê(Bảng mẫu chẩn đoán)

5. Khảo sát đê

(Chương 5)

Khảo sát đê

Lớp cắt lộ thiên

bằng thiết bị

đo mực nước

bằng Cảm biến

Phương pháp kiểm tra tính ổn định

Thăm dò địa vật lýĐánh giá an toàn bằng thăm dò địa vật lý tổng hợp: kiểm tra độ nén và thấm

Phân tích động lực phần tử hữu hạn (FEM) 2 chiều: kiểm tra độ biến dạng

Khảo sát hang ngầm

Data Source: Kawasaki Geological Engineering Co., Ltd.

Ra-đa dò xuyên nền bằng sóng liên tục: kiểm tra hang ngầm

Máy thử tải trọng điểm

Data Source: Kawasaki Geological Engineering Co., Ltd.

6.

Ứng phó khẩn cấp/

nâng cấp công trình

(Chương 6)

Ứng phó khẩn cấp khi có lũ

Xử lý lỗ rò ở mái đê thấm

sũng nước

Xử lý rò mái đê không

thấm nước

Xử lý thấm mái đê phía đồng

Xử lý sủi bùn cát ở ao hồ

Xử lý sủi bùn cát ở giếng khơi

Xử lý đùn sủi cát ở ruộng

Xử lý tập đoàn mạch sủi bùn cát

Xử lý sạt nông mái đê do thấm

Xử lý sạt mái đê phía sông do sóng

Xử lý sạt mái đê phía sông do dòng chảy

Xử lý trượt sâu mái đê phía đồng

Xử lý tràn cục bộ qua đê Xử lý nứt ngang đê

Nâng cấp đê (truyền thống)

Trong trường hợp lớp đáy ít thấm

Đệm lót (bịt kín)

Vật liệu lọc (tiêu nước)

Đệm lót và vật liệu lọc (bịt kín/tiêu nước)

Trong trường hợp lớp đáy ít thấm

Đắp đối trọng

Lớp phủ mặt

(mở rộng đê)

Mở rộng đê

Tôn cao và mở rộng đê sông Cả

Trong trường hợp lớp đáy thấm

Cọc ván với vật liệu không thấm

Lớp phủ với vật liệu không thấm

7.

Quản lý đê và sông

Bảo vệ thành phố Vinh và vùng ngoại ô

1. Đê là công trình có giá trị được các thế hệ đi trước

xây dựng từ rất lâu

2. Đê đã và đang bảo vệ con người, tài sản và tài

nguyên khác

3. Sông là diện mạo của thành phố và khu vực với mặt

nước trong xanh và cũng là nơi vui chơi giải trí của dân

cư

4. Tiếp tục các công trình đê và sông có giá trị như vậy

cho thế hệ mai sau

5. Từ đó, kiểm tra đê đóng vai trò quan trọng và không

thể thiếu của kĩ sư sông/cán bộ có liên quan

Ưu tiên quản lý đê và sông

Trân trọng cảm ơn!