I ANKARA ÜN VERS TES SOSYAL BLMLER ENST TÜSÜ TÜRK …acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/30346/303011.pdf · kasidelerin içeriğine baktığımızda birini Mustafa Paşa’ya, diğerlerini

I

T.C ANKARA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI

ESKİ TÜRK EDEBİYATI BİLİM DALI

SAèDì DİVANI

(İNCELEME‐METİN‐İNDEKS)

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan

Sema URALÇİN

Tez Danışmanı

Prof. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK

ANKARA‐2009

II

ÖN SÖZ

Çalışmamıza konu olan Saèdî 17.yüzyılın ikinci döneminde yaşamış ve 1105

Saferinde (Ekim 1693) vefat etmiştir. Osmanlı Devleti duraklama dönemindeyken yaşamış

ancak şiirlerinde dönemin olaylarına pek yer vermemiştir. İyi bir eğitim aldıktan sonra çeşitli

medreselerde müderrislik yapmıştır. Çalışmamızda, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ve

Süleymaniye Kütüphanesi’nde olmak üzere iki nüshası bulunan Dîvân’ını esas aldığımız

şâirimiz hakkında tezkirelerde bilgi bulunması, çalışmamızı verimli kılmıştır; ancak

tezkirelerdeki bilgilerin yetersiz olması şair hakkında ayrıntılı bilgi edinmemizi engellemiştir.

Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde çeşitli kaynaklarda şair

hakkında verilen bilgilerden ve divandaki şiirlerden yola çıkarak Saèdî’nin hayatını ele aldık.

İkinci bölümde Saèdî Divanı’nı nazım şekilleri, vezin, kafiye ve redif gibi şekle ait

özellikler yönüyle inceledik. Eserin dil ve anlatım özelliklerini değerlendirdik. Divanın

muhtevasının incelendiği bölümde ise şairin sıkça ele aldığı konulara değindik ve bunlara

örnekler verdik. Çalışmamız sırasında çeşitli vesilelerle faydalandığımız kaynakların

dökümünü “Kaynakça” başlığı altında verdik.

Üçüncü bölümde ise Saèdî Divanı’nın bugün için bilinen iki nüshasının tenkitli

metnine yer verdik. Tenkitli metnin hazırlanmasında gözetilen esasları belirterek

transkripsiyon işaretlerini de verdik. Önce nüshaları ayrı ayrı okuduk sonra nüshalar

arasındaki farkları tespit etmeye çalıştık. Sonuç olarak nüshaların her ikisinin de

eksikliklerinin olduğunu gördüğümüz için tenkitli metni hazırlarken Süleymaniye

Kütüphanesi Ali Emiri Nüshası’nı temel aldık.

Bu tezi hazırlamamda bana yardımcı olan danışman hocam Prof. Dr. İsmail Hakkı

Aksoyak’a teşekkür ederim. Ayrıca çalışmamda bana destek olan hocam Prof. Dr. Abdülkadir

Gürer’e de çok teşekkür ederim.

Sema URALÇİN

Ankara, 2009

III

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ………………………………………………………………………………………. I

İÇİNDEKİLER……………………………………………………………………………….II

KISALTMALAR…………………………………………………………………………….IV

I. BÖLÜM

SAèDÎ, HAYATI-EDEBİ KİŞİLİĞİ-ESERLERİ

A) Saèdî’nin Hayatı……………………………………………………………………VI

B) Edebî Kişiliği Hakkında Kaynaklarda Söylenenler …………………....................VI

1.Saèdî’ de Dil ve Üslûp………………………………………………………...VII

2.Divandaki Deyimler………………………………………………………...VIII

C) Divanı………………………………………………………………………………..X

II. BÖLÜM

SAèDÎ DİVANI’NIN ŞEKİL VE MUHTEVA ÖZELLİKLERİ

A) Divanın Şekil Özellikleri…………………………………………………………....X

1. Nazım Şekilleri…………………………………………………………………...X

a) Kaside………………………………………………………………………...X

b)Gazel………………………………………………………………………....XI

c)Tarih…………………………………………………………………………XII

d) Ruba’î……………………………………………………………................XII

2. Vezin…………………………………………………………………………...XIII

3. Kafiye ve Redif………………………………………………………………...XIII

IV

B) Divanın Muhteva Özellikleri………………………………………………….….XIV

SONUÇ…………………………………………………………………………………….XVI

KAYNAKÇA ………………………………………………………………………….XVII

III. BÖLÜM

SAèDÎ DİVANI

1. DİVANIN YAZMA NÜSHALARI……………………………………………………XXII

2. TRANSKRİPSİYON SİSTEMİ…………………………………………………...........XXII

3. SAèDÎ DİVANI’NIN TENKİTLİ METNİ…………. ……………………………………..1

Kasideler…………………...………………………………………………..…………...1

Gazeller…………………………………………………………………………..……..27

Tarihler…………………………………………………………………..………..……89

Ruba’îler…………………….…………………………………..……………………...91

ÖZET ……………………………………...………………………………………………..102

ABSTRACT……..…………………………………………………………………………..102

DİZİN……………………………………………...………………………………………...103

EKLER…………………………………………………………………………...………….123

V

KISALTMALAR

a.g.e. : Adı geçen eser

a.g.md : Adı geçen madde

A : Ali Emiri( Süleymaniye Kütüphanesi)

B. : Beyit

Ank. : Ankara

Ansk : Ansiklopedi

Bkz. : Bakınız

C. : Cilt

G. : Gazel

Haz. : Hazırlayan

K. : Kasîde

Kıt. : Kıta

Muh. : Muhammes

Müs. : Müseddes

N : Naèt

s. : Sayfa

S. : Sayı

T. : Tarih

Tah. : Tahmîs

Tb B. : Terkîb-i Bend

TDK : Türk Dil Kurumu

TTK : Türk Tarih Kurumu

Ü. : İstanbul Üniversitesi

Yay. : Yayınları

yk. : Yaprak

VI

I. BÖLÜM: SAèDÎ’NİN HAYATI, ŞAHSİYETİ VE ESERİ

A. HAYATI

Asıl adı Hâfız-zade Seyyid Mehmed Efendi’dir. Kaynaklarda Zeyrek-zâde Hafızı

Hafız Mustafa Efendi’nin oğlu1 ve nakîbü’l-eşrâf (peygamber soyundan gelenlerin işlerini

görmek üzere hükumetçe tayin edilen memur) olan Esad-zâde Efendi’nin kız kardeşinin

çocuğu2 olarak tanıtılmaktadır. Eğitimini tamamladıktan sonra başlangıçta maaşsız olarak

Kırk Akça medresesinde müderris olarak çalışmış, buradan ayrıldıktan sonra H.1096 (M.

1685) yılında Şeyhülislam Çatalcalı Ali Efendi’nin ölümünden sonra ibidâ-i hâric

(medreselerdeki üç tahsil derecesinde ilki) eğitimini alarak Fatıma Hanım Medresesine

müderris olmuştur. H.1099( M.1687) yılında Debbâğ-zâde Mehmed Efendi’nin ölümünden

sonra Firuz Ağa Medresesine hareket etmiş aynı yıl burada daha da itibar görüp Kadı Abdü’l-

halîm Medresesine hareket etmiştir.3 H.1105 Saferinde ( Ekim 1693) yılında vefat etmiştir.4

B. EDEBÎ KİŞİLİĞİ

Kaynaklarda hayatı hakkında yeterli bilgi bulunmayan Saèdî’nin faziletli, nazik ,

marifetli, şiir ve düz yazıda saf bir anlatımı olduğu üzerinde durulmuştur.5Saèdî’nin şiirlerinin

1 Sâlim Efendi,Tezkiretü’ş-Şuèâra, Haz. Prof. Dr. Adnan İNCE, Ankara, AKM. Yay. 2005. s. 398-399; Mehmet Nail TUMAN, Tuhfe-i Nailî, Haz. Cemal KURNAZ-Mustafa TATÇI, Ankara, Bizim Büro Yay. Ankara 2001, C 1, s.430. 2 Mustafa Safâyî Efendi, Tezkire-i Safâyî, Haz. Doç.Dr. Pervin Çapan, Ankara, AKM Yay., 2005.; Sâlim Efendi,

age. 3 Sâlim Efendi, age. 4 Sâlim Efendi,age. ; Mehmet Nail TUMAN,age. ; Mustafa Safâyî Efendi, age. ; İ. Beliğ, Nuhbetü’l-Asar, Haz.

Abdülkerim Abdülkadiroğlu, Ankara, AKM Yay. 1999 5 Sâlim Efendi,age., s. 399. Mustafa Safâyî Efendi, age.

VII

geneline baktığımızda manevî aşkın ön planda olduğunu görürüz. Divanda bulunan na’tlarda

Hz. Muhammed’e olan sevgisini anlatmıştır.

áam-ı sipÀh-ı òaùÀdan penÀh ider göñlüm

CenÀb luùfuña ey dergehi óiãÀr-ı şeref

Úarìn-i medh-i şerìfüñ olınca Saèdì-i zÀr

Selìúası ne èaceb olsa hem-civÀr-ı şeref6

Divanda yer alan rübâ’îlerde de tasavvufi konulara kısa kısa değinmiştir.

Ser-menzil-i èaşúa biz ki sÀèì olduú

Áyìn-i tecerrüde murÀèì olduú

Saèdî’nin şiir yazmadan önce ilimle uğraştığını belirterek hünerini göstermek için

şiir yazmadığını; asıl amacının “pìşgÀh-ı èizzete èarø-ı èubÿdiyyet” yani yüce makama

kulluğunu göstermek olduğunu vurgulamıştır.

ÒuãÿãÀ nice müddet şuàl-ı èilme òaùır edüp vaútim7

NihÀn eyledüm ùÀk-ı ferÀàa semt-i eşèÀrı

MurÀdum pìşgÀh-ı èizzete èarø-ı èubÿdiyyet

Ne ièlÀm-ı hünermendi ne iôhÀr-ı süòandÀrı

Saèdî kasidesinde Baki’yi de överek onun gibi bir şairin varlığıyla gurur duyduğunu

belirtmiştir:

Yaèni BÀúì Efendi ùÀle beúÀhu

Vaãf-ı õÀtıyla iftiòÀr ederüm

Yukarıdaki beyitle Baki’nin etkisinde kaldığını anladığımız şairimizin “saf saf” redifli

gazeliyle de onun gibi büyük bir şairin izinden gitmeye çalıştığını anlıyoruz.

6 27. şeref A: -Ü 7 17-23. A:- Ü.

VIII

Rÿy-ı üzre yaraşur zülf-i perìşÀn ãaf ãaf

Gülşenüñ revnakıdur sünbül ü reyhÀn ãaf ãaf

Òaller ãanma ùaúup nüsòa-i ruòsÀresine

Levó-i óüsninle noúùa oldı nümÀyÀn ãaf ãaf

1. Saèdî’de Dil ve Üslûp

Saèdî Divanı’nın içinde Arapça, Farsça kelime ve tamlama bulunmasına rağmen dili

çok ağır değildir. 17. yüzyılda yazılan diğer pek çok eserde olduğu gibi uzun tamlamalara sık

sık yer verilmiştir:

KemÀn-ı ebrÿvÀnın eylemiş derkÀr o şeh bilmem

NişÀn-ı zaòm-ı tìr-i àamze-i pür-kìn olan kimdür

Kimine èabd-ı åenÀ-òÀnıdur hemìşe ider

Medìóa-senci-i evãÀf-ı şehriyÀr-ı şeref

èAzìm-i baòt-nişìn-i úalem-rev-i iúbÀl

Ki midóat ile ider òÀme kesb ü kÀr-ı şeref

Sürÿd-ı sÀmièa-zìb-i ãarìr-i kilkümdür

äadÀ-yı muùrib-i ser-bezm-i iètibÀr-ı şeref

Gazellerde kullanılan dilin, yer yer terkiplerle dolu ağır bir hal almasına karşın, Na’t

bölümlerinde kullanılan dile göre daha sade ve anlaşılır olduğunu söyleyebiliriz.

IX

Divanda sık sık hitap sözcükleri kullanılmıştır. Özellikle hitaplarda sık kullanıldığını

gördüğümüz kelimeler ise şunlardır: “dÀverÀ, vÀlÀ-úadrÀ, perverÀ ” Bu ifadeler özellikle

kasideler bölümünde sık sık geçer:

SenedÀ müstenedÀ melce-i vÀlÀ-úadrÀ

Ey olan zümre-i pÀk-i rüsülüñ tÀc-ı seri

DÀverÀ dÀd-gerÀ Àãaf-ı vÀlÀ-úadrÀ

Ey vezìr-i èaôamet-güster ü pÀkìze-nijÀd

FaøÀéil-güsterÀ erbÀb-ı èirfÀn-perverÀ ãadrÀ

EyÀ aãóÀb-ı ùabè u ehl-i èirfÀnuñ nigehbÀnı

Ola cenÀbuña her rÿz u şeb selÀm-ı ÒüdÀ

Ey ÀfitÀb u eyÀ mÀh-ı şuèle-dÀr-ı şeref

Redifte daha çok Türkçe kelimeleri ve ekleri tercih eden şair kelime rediflerinin ses ve

çağrışımından yararlanmaya çalışır:

Sen ol şeh-i òÿbÀn-ı cihÀnsın ki derüñde

Her pÀdşÀh-ı hüsn ü bahÀ bendelik eyler

ÒÀk olsa tenüm dergehle bÀd götürmez

AmmÀ bu firÀúı dil-i nÀşÀd götürmez

GÀh kÀr-ı dil-nevÀzì ki geh cefÀ eksik degül

èÁşıú-ı dil-dÀdeye senden vefÀ eksik degül

X

2. Divan’daki Deyimler:

al al olmak:

Gül-endÀmum yine bir bülbülüñ òÿnını mı nÿş etdi

Görenler al al olmuş o verd-i dil-sitÀn dirler

NII-V/19

başdan savmak:

Seyr eyleyelüm o çeşm ile ebrÿnı

Başdan ãavalum òavÀùır-ı gìsÿnı

R-33

dil vermek:

Leb ü dendÀnına dil virdüm o şìrìn dehenüñ

Raàbetüm yoú güher-i kÀna dür-i nÀblara

G-103/4

el-aman dimek

O pür-çìn ebrÿvÀn kim aña dillerde kemÀn dirler

Òadeng-i àamzesinden úahramÀnlar el-amÀn dirler

el çekmek

N’ola ÀzÀde olsa pÀy-ı dil endìşe bendinden

Biz el çekdük bu bÀàuñ dÀmen-i serv-i bülendinden

G.88/1

XI

òÀk eylemek:

Tenin üftÀdeler òÀk eylesün rÀh-ı muóabbetde

ÒırÀm-ı nÀza ÀàÀz etmiş ol naòl-ı revÀn derler

G-43/4

òalel gelmek:

äarãar-ı Àh-ı dilüm bulmaúda dÀéim izdiyÀd

Bir òalel gelmez mi kÿhsÀr-ı àamuñ temkìnine

G.105/4

hevÀ olmak:

O bì-vefÀ yine bìgÀne ÀşinÀ olmuş

Benüm ümìd-i vefÀ itdigüm hevÀ olmuş

G-55/1

hak eylemek

Tenin üftÀdeler òÀk eylesün rÀh-ı muóabbetde

ÒırÀm-ı nÀze ÀàÀz itmiş ol naòl-ı revÀn dirler

G. 43/4

òayrÀn olmaú:

Ebrÿlarında çìn-i teàÀfül bedìd iken

ÓayrÀn olur göñül nigeh-i dil-nevÀzına

G-103/4

kaddini çeng eylemek

Úaddimüz çeng eyleyüp ney gibi efàÀn eylerüz

Bezm-i èaşúuñda gör e şÀhum ne úÀnÿn eyledük

G.63/2

XII

kalbi nerm olmak

Şuèle-i Àh-ı derÿnum olsa da ÀhengdÀr

Úalbi nerm olmaz o fettÀn-ı cefÀkÀruñ yine

G. 43/1

úahır çekmek:

KemÀn-ı ebrÿvÀnuñ úahrını çekdüm nice demdür

MükÀfat eyleyüp sitem-nişÀn-ı tìr-i müjgÀn et

G-9/4

meròamet eylemek:

Meróamet eylemedüñ èÀlemi ber-bÀd etdüñ

Áhumuz nÀle vü efàÀnlarumuz velvelemüz

G-47/3

mübtelÀ olmaú:

FiàÀn-ı èÀşıúı etmez úarìn-i gÿş-ı úabÿl

Göñül bir Àfet-i devrÀna mübtelÀ olmuş

G-55/3

kan yutmak

èİõÀr-ı yÀre baúduúca n’ola úÀn yutsa èÀşıúlar

Yaraşmaz nÿş-ı meyiz buña seyr-i gülsitÀn dirler

G. 43/3

merhaba vermek

LibÀs-ı naòveti tecdìd ider hengÀm-ı èìd olsa

Bezm ile meróabÀya virmez el eyyÀm-ı èìd olsa

G99/1

XIII

minnet çekmek:

Şimdi çekmem minnetin ser-rişte-i cemèiyyetüñ

MübtelÀ oldum kemend-i zülfine bir Àfetüñ

G.64/ 1

sevdÀlara düşmek:

Zülf-i siyeh-i yÀr ile sevdÀlara düşdüm

Úaydın göreyim bir sefer-i devr-i dırÀzuñ

G-68/3

yabÀna gitmek:

Sen ey Àhÿ-yı vaòşi àayruñ olduñ reyb-i fitrÀki

TekÀpÿmuz bizim gitdi yabÀna cüst ü cÿyuñda

G-119/4

tar u mar itmek:

BÀà-ı óüsnüde sünbül-i zülfüñ

BÀd-ı Àhumla tÀr u mÀr iderüm

N.VIII / 17

C. DİVANI

Türkiye’deki bütün yazma eser kütüphanelerinin taranması sonucu biri İstanbul

Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde T617 numaraya kayıtlı, diğeri ise Süleymaniye

Kütüphanesi Ali Emiri Yazma Eserler Bölümünde 207 numaraya kayıtlı olmak üzere iki

nüshasını tespit ettik.

XIV

II. BÖLÜM

SAèDİ DİVANI’NIN ŞEKİL VE MUHTEVA ÖZELLİKLER

A. DİVANIN ŞEKİL ÖZELLİKLERİ

1.NAZIM ŞEKİLLERİ

Saèdî Divanı’nda sırasıyla münÀcÀtlar, kasideler, gazeller, 2 tarih, rübâiler, Farsça

gazeller ve mesnevi şeklinde yazılmış bir mektup vardır.

a. Kasideler: Saèdî Divanı’nda bulunan kasideler na’tlar dışında başlıksız oldukları için

kime yazıldıklarını tespit etmek zordur. Divandaki ilk beş kaside na’ttir. Diğer

kasidelerin içeriğine baktığımızda birini Mustafa Paşa’ya, diğerlerini de Musahib Paşa

ve büyük bir şair olan Baki Efendi’ye yazdığını aşağıdaki beyitlerden anlayabiliyoruz:

MuãùafÀ Paşa-yı èÀlìşÀn u vÀlÀ-mertebe

Áãaf-ı ekrem nedìm-i òÀã-ı bezm-i şehriyÀr

N-5/11

Mekremet-kÀr u hüner-pìşe MuãÀhib Paşa

DÀver-i raómet-i endìşe òüdÀvend-i àayÿr

N4-V/11

Yaèni BÀúì Efendi ùÀle beúÀhu

Vaãf-ı õÀtıyla iftiòÀr iderüm

N4-VII/9

XV

Naèt başlıkları altında yer alan beyitlerde Saèdî, Hz. Muhammed’in insanlığı

karanlık çağdan ve cahillikten kurtarması üzerinde durmuştur. Ayrıca Hz. Muhammed’in

diğer peygamberlerden daha farklı olduğunu, bu nedenle kırk yaşına gelince başının üstüne

bulutların gölge yapmaları mucizesinden de bahsetmiştir:

Úadrini refèetle sÀéir enbiyÀdan farú içün

SÀyebÀn olmışdı úırúında seóÀb-ı èanberìn

G 2/15

Kasidelerde kullanılan aruz kalıpları ve sayıları şu şekildedir:

ÖLÇÜ SAYI

mefÀèìlün mefÀèìlün mefÀèìlün mefÀèìlün 3

mefÀèilün feèilÀtün mefÀèilün feèilün 2

feèilÀtün feèilÀtün feèilÀtün feèilün 3

fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilün 2

fÀèilÀtün mefÀèilün feèilün 1

b. Gazeller:

Divanın büyük bir bölümünü oluşturan gazeller aynı bölümde toplanmış olup 130

tanedir. “İbtidÀ-i áazeliyyÀt” başlığı altında toplanmış olan bu gazeller kafiye ve rediflerine

göre sıralanmıştır ve genellikle beş beyitten oluşmuşlardır.

Gazellerde kullanılan aruz kalıpları ve sayıları şu şekildedir

XVI

ÖLÇÜ SAYI

mefÀèìlün mefÀèìlün mefÀèìlün mefÀèìlün 40

mefÀèilün feèilÀtün mefÀèilün feèilün 24


fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilün 22

mefèÿlü fÀèilÀtün mefÀèìlü fÀèilün 1

mefèÿlü fÀèilÀtü mefÀèìlü fÀèilün 18

mefèÿlü mefÀèìl mefÀèìlü faèÿlün 7

feèilÀtün mefÀèilün feèilün 1

c. Tarihler:

Divanda iki tane tarih bulunmaktadır. Bunlardan ilki 1095 tarihli ve “TÁRİÒ-İ

BERÁY-I KAPUDÁNİ-İ MUäÁÓİB PAŞA” başlığıyla, ikincisi ise 1096 tarihli olarak

“TÁRİÒ-İ BERÁY-I ÚAäR-I MUäÁÓİB PAŞA” başlığıyla yazılmıştır.

Tarihlerde kullanılan aruz kalıpları ve sayıları şu şekildedir

ÖLÇÜ SAYI


XVII

d. Rubâèi: Divanda “RubâiyyÀt” başlığı altında 41 tane rubâi bulunmaktadır.

RubÀèilerde kullanılan aruz kalıpları ve sayıları şu şekildedir

ÖLÇÜ SAYI

mefèÿlü mefÀèìlün mefÀèìlü faèÿl 17

mefèÿlü mefÀèìlün mefÀèìlün fÀè 20

mefèÿlü mefÀèìlü mefÀèìlün faè 2

mefèÿlü mefÀèìlü faèÿl 1

2. VEZİN

Divanda kullanılan aruz kalıpları arasında en çok tercih edilen mefÀèìlün mefÀèìlün

mefÀèìlün mefÀèìlün kalıbıdır. Bu kalıp hezec bahrinin şiirimizde en çok kullanılan kalıbıdır8.

Saèdì’nin şiirlerinde mefÀèilün feèilÀtün mefÀèilün feèilün kalıbı ise kullanım sıklığında ikinci

sıradadır. Remel bahrinin bu kalıbı hem ahengi hem de kullanılışının kolaylığı nedeniyle Türk

şairlerince en çok benimsenen ve kullanılan kalıbıdır9.Türk şiirinde muzârî bahrinin en çok

kullanılan kalıbı olduğu gibi Türk aruzunun öteki kalıpları arasında da en çok başvurulan

kalıplarından biri olan mefÀèìlü fÀèilÀtü mefÀèìlü fÀèilün kalıbı10 Saèdî Divanı’nda da sık

kullanılmıştır. Aruz kalıplarının tercihi konusunda Saèdî’nin de Türk şairlerinin genel

eğilimine uyduğunu görmekteyiz.

8 Haluk İPEKTEN: Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul 1999. 9 Haluk İPEKTEN:a.g.e. , 214.

10 Haluk İPEKTEN:a.g.e. , 245.

XVIII

3. KAFİYE VE REDİF

Saèdî şiirlerinde büyük oranda redif kullanmayı tercih etmiştir. Gazellerinin hemen

hemen hepsinde redif vardır; ancak buna karşılık divanda bulunan iki tarihin ikisinde de redif

kullanmamıştır:

BÀrekallah zihì kÀò-ı laùìf ü zìbÀ

ÓabbeõÀ menzil-i èìş ü ùarab ü şevú ü ãafÀ

Ùaró-ı maùbÿèı neşÀù-Àver-i ùabè-ı èÀlem

Ùarz-ı maúbÿli ãafa-baòş-ı derÿn-ı dünyÀ

(T / 1-2)

Şair Divanı’nda bulunan 41 rubÀèiden 17 tanesinde de redif kullanmamıştır. Rediflerin

büyük bir kısmı kelime halindedir. Hatta kelime grubu, ikilemeler ve tamlama halinde verilmiştir.

Kafiyelerde ise tercihini daha çok —À,-Àn,-Àr,-Àb,-et,-n, kafiyelerinden yana olduğu görülmektedir.

B. DİVANIN MUHTEVA ÖZELLİKLERİ

Saèdî Divanı’nda yer alan şiirlerinde genellikle manevi aşk ön plandadır; ancak

gazellerinde sevgilinin güzelliği, sevgiliye duyulan aşk ile mey ve eğlence meclisleri gibi

konuları da işlenmiştir. Ayrıca baharın güzellikleri, çiçekler ve kuşlar gibi özellikler de

şiirlerinde yer alır. Şiirlerinde devrin sosyal hayatına dair bir takım ipuçları bulmak

mümkündür.

Divanda mitolojik kahramanlardan, peygamberlerden, filozoflardan,efsane

kahramanlardan da bahsetmiştir; ancak bunların sayısı fazla değildir.

XIX

Eyleyen òÀme-yi ãÿretüñe levó-i ìcÀd

Eylemiş kÀrını reşk-Àver-i naúş-ı BihzÀd

(N-4-III/1)

N’ola ten çÀk çÀk olsa güller şeróanÀk olsa

O şÀhuñ àamze Rüstem teberrÿyı çoú ber açmışdur (?)

( G-32/3)

Mihr-i evc-i èaôamet kim der-i iclÀlinde

Görinür õerre-ãıfat kevkeb-i DÀrÀ vü ÚubÀd

(N-4-III/14)

Şiddet-i ãarãar-ı òışm u àaøabından yıúılur

Olsa da òaãmı úavì hem-çü binÀ-yı ŞeddÀd

(N-4-III/15)

ÇehresÀy-ı der-i iclÀli Cem ü İskender

KÀse-şÿy-ı nièam-ı òˇÀn-ı simÀùı faàfÿr

(N-4-V/13)

Divanda yer alan kasidede dönemin vezir-i aèzamı Musahib Paşa methedilmiştir.

Ayrıca onun döneminde şairlerin de çok rahat ve mutlu oldukları anlatılmıştır:

äÀóib-i seyf-i úalem yaèni vezìr-i aèôam

DÀver-i mülk-i kerem rüstem-i meydÀn-ı cihÀd

(N-4-III/9)

èAhd-i luùfuñda hem esòÀb-ı faøìlet mesrÿr

Devr-i èadlüñde hem erbÀb-ı belÀàat dil-şÀd

(N-4-III/31)

XX

Divanında hiç mesnevi bulunmamasına rağmen Saèdî kendi şiirlerini Nizamî’nin

mesnevileriyle kıyaslamış ve şiirlerinin Nizamî’nin mesnevilerinden geri kalmadığını

vurgulamıştır:

NiôÀmi òamsesinden naôm-ı pÀküñ kalmaz ey Saèdì

Ki revnÀú-baòş-ı üslÿb-ı süòandur pençe-i cÀnÀn

(G-93/5)

XXI

SONUÇ

Saèdî Divanı (İnceleme-Metin-Dizin) adlı bu tez Saèdî’nin hayatı ve şahsiyeti ile

divanının şekil ve muhteva açısından incelendiği, divan metninin ortaya konulduğu bir

çalışmadır.

Saèdî hakkında, dönemi konu alan kaynaklardan ve tezkirelerden çeşitli bilgiler

elde edilmiş; ancak yeterli olmamıştır. Saèdî Divanı’nın bilinen iki nüshasından ilki İstanbul

Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde, diğeri ise Süleymaniye Kütüphanesi Ali Emiri

bölümündedir.

Saèdî’nin edebî şahsiyeti, tezkirelerin verdiği bilgilerin yanında şiirlerinden

hareketle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Şiirlerinde daha çok ilahi aşkı anlatan şair, ilahi aşka

ulaşabilmek için çektiği sıkıntıları anlatmıştır. Bunun yanında maddi aşkı da anlatan

gazellerinde sevgiliye duyulan özlem; mey, eğlence meclisleri ve baharın güzelliği gibi

konuları da işlemiştir.

17. yüzyılın ikinci yarısında yaşamış olan şairin genellikle Arapça ve Farsça

tamlama kurallarına göre yapılmış tamlamalardan oluşmuş bir dil yapısı dikkat çeker.

Özellikle kaside bölümlerinin dili gazellere göre biraz daha ağırdır. Yaşadığı dönemin

özelliğinden dolayı uzun tamlamalar kurmasına rağmen Sa’di’nin dili anlaşılır niteliktedir.

Divanın sonunda Farsça yazılmış olan gazeller de vardır.

XXII

KAYNAKÇA

Akalın, L. Sami, Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Varlık Yayınları, İstanbul 1960.

Aksan, Doğan, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin Yayınları, Ankara

2002.

Aksan, Doğan, Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Engin Yayınları, Ankara 2002.

And, Metin, Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası, İstanbul 1998.

Andrews, Walter G. , Şiirin Sesi Toplumun Şarkısı, İletişim Yayınları, İstanbul 2002

Aymutlu, Ahmet, Hece Vezinleri ve Örnekleri, İstanbul 1957.

Arat, Reşit Rahmeti, Eski Türk Şiiri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1965.

Banarlı, Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul 1971.

Belviranlı, Ali Kemal, Aruz ve Ahenk, Selçuk Yayınları, İstanbul 1965.

Bilgegil, M. Kaya, Edebiyat Bilgi ve Teorileri, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi

Yayınları, 1980.

Boratav, Pertev Naili, Folklor ve Edebiyat, İstanbul 1945.

Bursalı Mehmet Tahir, Osmanlı Müellifleri, 3 cilt, İstanbul 1333.

Caferoğlu,Ahmet, Türk Dili Tarihi, İstanbul 1997.

Cengiz, Halil Erdoğan, Açıklamalı Notlu Divan Şiiri Antolojisi, Turhan Kitabevi,

Ankara1969.

XXIII

Çavuşoğlu, Mehmet, Divanlar Arasında, Umran Yayınları, Ankara 1981.

Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara 2003.

Dilçin, Cem, Yeni Tarama Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1983.

Dilçin, Cem, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2000.

Dilçin, Dehri, Edebiyatımızda Atasözleri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1945.

Dürder, Enver Naci Gökşen), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1974.

Ekiz, Osman Nuri, Ansiklopedik Edebiyat Bilgileri Sözlüğü,İstanbul 1984.

Ergun, Sadettin Nüzhet, Tanzimata Kadar Muhtasar Türk Edebiyatı Tarihi ve Numuneleri,

Sühulet Kütüphanesi, İstanbul 1931.

Gencan, Tahir Nejat, Yazın Bilgileri ve Tarihsel Dilbilgisi, İstanbul 1947.

Gölpınarlı, Abdulbaki, Yüz Soruda Tasavvuf, İstanbul 1969.

Halk Ağzından Söz Derleme Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1982.

İlaydın, Hikmet, Türk Edebiyatında Nazım, İnkılap ve Aka Kitapevleri, İstanbul 1964.

İpekten, Haluk, Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Dergah Yayınları, İstanbul

1994.

İsen, Mustafa-Macit, Muhsin-Horata, Osman-Kılıç, Filiz-Aksoyak, İ. Hakkı, Eski Türk

Edebiyatı El Kİtabevi, Grafiker Yayınları, Ankara 2002.

İslam Ansiklopedisi, 13 cilt, İstanbul 1940-48

XXIV

İz, Fahir, Eski Türk Edebiyatında Nazım, İstanbul 1966.

Karaalioğlu, Seyit Kemal, Türkçe ve Edebiyat Sözlüğü, Okat Yayınları,İstanbul 1967.

Karaalioğlu, Seyit Kemal, Türk Şiir Sanatı, İnkılap ve Aka Kitabevleri, İstanbul 1966.

Karaalioğlu, Seyit Kemal, Edebiyat Terimleri Klavuzu, İstanbul 1975.

Karaca, Mehmet, İzahlı Edebi Sanatlar Antolojisi, İstanbul 1966.

Karahan, Abdülkadir, Türk Kültürü ve Edebiyatı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul

1992.

Kocakaplan, İsa, Açıklamalı Edebi Sanatlar, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1992.

Kocatürk, Vasfi Mahir, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara 1970.

Köksal, Fatih, Klasik Türk Şiiri Araştırmaları,Akçağ Yayınları, Ankara 2005.

Köprülü, M.Fuat,Türk Edebiyatı Tarihi,İstanbul 1980.

Köprülü, M.Fuat, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara 1981.

Köprülü, M.Fuat, Edebiyat Araştırmaları, Türk Tarih Kurumu Yayınları,Ankara 1966.

Kurnaz, Cemal, Divan Edebiyatı Yazıları, Akçağ Yayınları, Ankara 1997.

Kut, Günay, XVI ve XVII.Yüzyıl Türk Edebiyatına Toplu Bakış, İstanbul 1986

Külekçi, Numan , Açıklamalar Örneklerle Edebi Sanatlar, Akçağ Yayınları,Ankara 1995.

Levend, Agah Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1998.

XXV

Levend, Agah Sırrı, Divan Edebiyatı, İnkılap Kitabevi, İstanbul 1943.

Macit, Muhsin, Divan Şiirinde Ahenk Unsurları, Akçağ Yayınları, Ankara 1996.

Mehmed Süreyya, Sicil-i Osmani, 4 cilt,İstanbul 1311-1316

Muallim Naci, Lügat-i Naci, İstanbul 1322.

Mütercim Asım, Burhan-ı Katı,( Hazırlayanlar Mürsel Öztürk-Derya Örs) Ankara 2000.

Mütercim Asım, El-Okyanûsü’l-Basît fi-Tercemeti’l-Kamusi’l-Muhît, c.I-III, İstanbul 1230-

33;1305.

Onan, Necmettin Halil, İzahlı Divan Şiiri Antolojisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları,

İstanbul 1940.

Özön, Mustafa Nihat, Edebiyat ve Tenkit Sözlüğü , İnkılap Kitabevi, İstanbul 1954.

Özünlü, Ünsal, Edebiyatta Dil Kullanımları, Multilingual Yayınları, İstanbul 2002.

Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1971.

Pala, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ötüken Yayınları, Ankara 1998.

Pekolcay, Necla,İslami Türk Edebiyatı, Kitabevi Yayınevi, İstanbul 1967.

Sevük, İsmail Habib, Edebiyat Bilgileri, İstanbul 1943.

Sünbülzade Vehbi, Tuhfe-i Vehbi, İstanbul 1213.

Sünbülzade Vehbi, Nuhbe-i Vehbi, İstanbul 1220.

XXVI

Şemseddin Sami, Kamus-ı Türki, Alfa Yayınları,1998.

Şemseddin Sami, Kamusu’l- A’lam, 6 cilt, İstanbul 1311.

Tanyeri,M. Ali, Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler, Akçağ Yayınları, Ankara 1999.

Tarlan, Ali Nihat, Edebi Sanatlara Dair, İstanbul 1932.

Tarlan, Ali Nihat, Edebiyat Meseleleri, Ötüken Yayınları, İstanbul 1981.

Timurtaş, F. Kadri, Tarih İçinde Türk Edebiyatı, Vilayet Yayınları, İstanbul 1981.

Türk Ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 33 cilt, Ankara 1943-1986.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Devirler, İsimler, Eserler, Terimler, Dergah Yayınları,

İstanbul 1977-1990.

Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, AKM Yayınları, Ankara 2002.

Türk Dünyası Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara 2000.

Türk Dünyası Kavramlar ve Terimler Ansiklopedisi, AKM Yayınları, Ankara 2002.

Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1998.

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1988.

Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1991.

Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Osmanlı Tarihi, Ankara 1977.

Vankulu Lügati, İstanbul 1218

Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, I-II, YKY. Yayınları, İstanbul 1999

XXVII

Yazıcı, Rıfkı, Örneklerle Edebi Sanatlar, İzmir 1967.

Yazın Terimleri Sözlüğü, (Hazırlayanlar Tahir Nejat Gencan, Haydar Edizkun, Baha.

XXVIII

III. BÖLÜM

SAèDÎ DİVANI

1. Divanın Yazma Nüshaları:

Saèdî Divanı’nın bugün bilinen iki nüshası vardır:

a) İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde T617 numaraya kayıtlı olan divanda

sırasıyla 2 rübÀéi ,9 naèt, 102 gazel, 37rübÀéi, 2 tarih, 9 Farsça gazel,1 manzum mektup,

“Kaside-i SÀmièì Çelebi” başlığı altında 1 kaside , “Gazel-i Veysì Tahmis-i Mezbÿr” adı

altında 9 gazel ve en sonda da “HikÀye-i Latìfe” başlığı altında mensur bir kısım

bulunmaktadır.

b) Süleymaniye Kütüphanesi Ali Emiri Yazma Eserler Bölümünde 207 numaraya kayıtlı olan

nüshada ise sırasıyla 2 rübÀéi, 109 gazel, 2 tarih, 41 rübÀéi ve 14 Farsça gazel bulunmaktadır.

XXIX

2. Transkripsiyon sistemi:

é ء

a, e ا

A,a,E,e آ

B,b ب

P,p پ

T,t ت

æ,å ث

C,c ج

ç,Ç چ

Ó,ó ح

Ò,ò خ

D,d د

Õ,õ ذ

R,r ر

Z,z ز

J,j ژ

S,s س

ş,Ş ش

ä,ã ص

Ø,ë,ø,ê ض

Ù,ù ط

Ô,ô ظ

è ع

á,à غ

F,f ف

Ú,ú ق

K,k ك

G,g گ ,ñ

L,l ل

M,m م

N,n ن

ü,u,ö,o,v,V و

H,h,a,e ه

y,,Y ى ì,i,ı,À

‐ 1 ‐

DÌVÁN-I ÓÁFIÔ-ZÁDE SAèDÌ ÇELEBİ11

I12

1.mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlü faèÿl

2. mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlü faèÿl

3. mefèÿlü mefÀèilü mefÀèilün fÀè

4. mefèÿlü mefÀèilü mefÀèilün fÀè

1. YÀ Rab dilüme cilÀ virüp naèt-ı Resÿl

2. MiréÀt-ı süòanda görine rÿy-ı úabÿl

3. Gül-deste-i naômumı göre luùfından

4. Ol gül-bün-i gülşen-i şefÀèat maúbÿl

II13

mefèÿlü mefÀèilün mefÀèilü faèÿl

Ey şÀh-ı cihÀn-penÀh-ı mülk-i iècÀz

Ve’y pÀdişeh-i keremver-i bende-nüvÀz

Vaãfuñda úuãÿr u èaczin iúrÀr edüp

Eyler úalemüm zebÀn-ı óÀl ile niyÀz

11 Ü: - A. 12 I. A.1a. Ü.2a. 13 II. A. 1a. Ü.2a.

‐ 2 ‐

-1-14

NAèT-I RESßL (A.S)15

mefÀèilün feèilÀtün mefÀèilün feèilün

1. ZebÀn-ı kilküm olınca güher-niåÀr-ı şeref

Olur süòan güher-i gÿş-ı iftiòÀr-ı şeref

2. Eger ser-i úalemüm olsa úaùre-rìz-i midÀd

Olurdı noúùası òÀl-i leb ü èiõÀr-ı şeref16

3. Kümeyt-i òÀmeme olduúca ruòãat-ı cünbìş

Eder bu sÀóa-i maènÀyı pür-àubÀr-ı şeref

4. Sürÿd-ı sÀmièa zìb-i ãarìr-i kilkümdür

äadÀ-yı muùrib ser-bezm-i iètibÀr-ı şeref

5. Resìdedür úalemümden riyÀø-ı èÀlemde

Şükÿfe-i çemen-i feyø ü berg ü bÀr-ı şeref

6. Çekìdedür zülÀl-i süòan ki òÀmemden

Olur óadìúa-i ÀfÀúa çeşmesÀr-ı şeref17

7. Bu gÿne naúş-ı mübÀhÀt u ibtihÀcı n’ola

Nümÿde eylese kilk-i ãuver nigÀr-ı şeref

14 1. A. 1a. Ü.2a. 15 Ü: - A. 162. şeref A: - Ü. 17 6. şeref A: -Ü.

‐ 3 ‐

8. Kemine èabd u åenÀ-òÀnıdur hemìşe eder

Medìóa-sencì-i evãÀf-ı şehriyÀr-ı şeref

9. Bülend-pÀye-i CenÀb-ı Muóammed-i èArabì

Sipihr-i aèôam-ı dergÀhıdur medÀr-ı şeref

10. Şeh-i gürÿh-ı rüsül vekketÀz-ı ãaón-ı kemÀl

Ôahìr-i leşker-i İslÀm u şeh-süvÀr-ı şeref

11. èAzìz-i taòt-nişìn-i úalem-rev-i iúbÀl

Ki midóat ile eder òÀme kesb-i kÀr-ı şeref

12. Şehinşeh-i óaşem-ÀrÀ-yı kişver-i melekÿt

Ki nÀmına oúunur òuùbe-i diyÀr-ı şeref

13. YegÀne-şÀh-ı serìr-i kerem ki olmışdur

Vücÿd-ı eşrefi bÀdì-i iştihÀr-ı şeref

14. Òıdìv-i èÀlem-i èulvì Resÿl-i bÀ-temkìn

Ki intisÀb-ı maúÀm iledür vaúÀr-ı şeref

15. Òuceste naòl-i ser-efrÀz-ı ravøa-i raómet

Ki pÀy-bÿsını etmekde cÿybÀr-ı şeref

16. CemÀlidür gül-i òalvet-sarÀy-ı gülşen-i úurb

NihÀl-i úÀmetidür serv-i sebzezÀr-ı şeref

17. Zihì gül-i çemen-ÀrÀ-yı èÀlem-i èizzet

Ki èandelìb-i òoş-elhÀnıdur hezÀr-ı şeref

‐ 4 ‐

18. KemÀl-i ãunè-ı İlÀhì zihì gül-i raènÀ

Ki oldı zìver-i destÀr-ı rÿzgÀr-ı şeref18

19. MeşÀm-ı cirmüme hìç bÿy-ı şek ãuèÿd etmez

Şüküfte etmede mÀnendini bahÀr-ı şeref

20. Fürÿà-ı bezm-i taúaddüs şuèÀè-ı maófi’l-i rÀz

Ki nÿr-ı cebhesidür mihr-i tÀbdÀr-ı şeref19

21. ÓayÀt-ı úÀlıb-ı èÀlem ki raàbet eylemede

Derinde òiõmete rÿóÀniyÀn-ı dÀr-ı şeref

22. ŞehÀ ne gevher-i tÀbÀn-ı kÀn-ı èilm-i şerìf

Ki silk-i şerèa odur dürr-i şÀhvÀr-ı şeref20

23. Meger ki sÿde olur seng-i ÀsitÀnesine

RevÀc buldı cihÀnda èaceb èayÀr-ı şeref21

24. Óabìb-i òÿb-óiãÀlÀ Resÿl-i õì-úadrÀ

EyÀ der-keremi menzil-i úarÀr-ı şeref

25. èAùÀ-yı dest-i şefÀèatle eyleyüp teşrìf

Kef-i kerìmüñi et baña úaùre-bÀr-ı şeref

26. áam-ı sipÀh-ı òaùÀdan penÀh eder göñlüm

CenÀb-ı luùfuña ey dergeh-i óiãÀr-ı şeref

18 18. şeref A: -Ü. 19 20. şuèÀ : şuèÀr Ü. 20 22. şeref A: -Ü. 21 23. şeref A: -Ü.

‐ 5 ‐

27. Úarìn-i medh-i şerìfüñ olınca Saèdì-i zÀr

Selìúası ne èaceb olsa hem-civÀr-ı şeref22

28. Óarìm-i ravøa-i pÀküñ hemìşe olduúca

MeùÀf-ı ceyş-i sürÿş-ı ùavÀf-kÀr-ı şeref

29. Ola cenÀbuña her rÿz u şeb selÀm-ı ÒüdÀ

Ey ÀfitÀb u eyÀ mÀh-ı şuèle-dÀr-ı şeref

-223-

NAèT-I ŞERÌF24

feèilÀtün feèilÀtün feèilÀtün feèilün

1. Müjde miréÀt-ı dile ber-ùaraf oldı kederi

äÿret-i şÀhid-i feyø etdi yine cilveleri

2. Döndi ãavfetle hemÀn cÀm-ı zer òurşìde

Jeng-i ôulmetden olup nÿr-ı maóabbetle beri

3. ZÀéil etdi àam u endÿhını ber-şevú-i celì

Nitekim tìre-şebi pertev-i mihr-i seóeri

4. Nice şevú ehl-i dile mÀye-i luùf-ı cÀvìd

Ki odur mÀéide-i nièmet-i Óaú mÀ-óaøarı

22 27. şeref A: -Ü 23 2. A.2a. Ü.2b 24 Ü: -A.

‐ 6 ‐

5. Nice şevú ehl-i dilüñ ziynet-i silk-i ùabèı

Dür-i deryÀ-yı feraó kÀn-ı ãafÀnuñ güheri

6. Nice şevú ehl-i dili bülbül-i òoş-naàme eder

Var ise gülşen-i şÀdìnüñ odur verd-i teri

7. Nice şevú edeli rÀh-ber baña HÀdì-i ezel

Reh-i naèt-i Şeh-i Kevneyne düşürdüm güõeri

8. Meded-i bì-mededÀn yaènì Resÿl-i MuòtÀr

Ki yeter kÀffe-i èÀleme kemter naôarı

9. MültecÀ-yı dü cihÀn maórem-i rÀz-ı YezdÀn

DÀver-i èÀlemiyÀn müstenid-i ins ü peri

10. Şeh-i evreng-i şerîèat ki şâhÀn-ı èÀlem

Oldılar ùÀlib-i ruòsÿdegì-i òÀk-i deri

11. ÓabbeõÀ şÀh-ı felek-taòt ü melÀéik-leşker

Faòr eder şÀn-ı bülendi ile nevè-i beşeri

12. Ümmeti fırúasınıñ farúına pür devletdür

SÀyedÀr etdi hümÀ-yı keremi bÀl u peri

13. Eåer-i feyø-i nesìm-i kerem-i òulúından

Ser-te-ser bÀà-ı Behiştüñ açılur àoncaları

‐ 7 ‐

14. Úaddi bir naòl-i çemenzÀr-ı saèÀdetdür kim25

Cümle iósÀn u şefÀèatdür anuñ berg ü beri

15. Dìde-i óıfôı eger olsa nigehbÀn-ı ùuyÿr

BÀzdan olmaz idi mürà-i øaèìfüñ òażeri

16. Tìr-i dil-dÿz-ı cehÀlet neler işlerdi eger

Olmasa şerèi anuñ cünd-i èibÀduñ siperi

17. O’dur ol nÿr-ı İlÀhì ki çerÀà-ı òüsni

Etdi pervÀne-i ser-geştesi şems ü úameri

18. Seneden müsteniden melce-i vÀlÀ úadrÀ

Ey olan zümre-i pÀk-i rüsülüñ tÀc-ı seri

19. Ùÿùî-i nÀùıúanuñ õÀéiúası bulmışdur

Naèt-ı şìrìnüñ ile leõõet-i şehd ü şekeri

20. Feyø-i endìşe-i naètıñle göñül òüsrevdür

Reh-i medhüñde niåÀr etse èaceb mi düreri26

21. Var iken ârzû-yı kÀle-i naètiñ dilde

Saèdî-i zÀr yine ãarf eyle naúd-i hüneri

22. Rÿz-ı maóşerde budur dÀèiyesi sulùÀnum

DÀéimÀ zìr-i livÀ-yı keremüñ ola yeri

25 14. naòl-i çemenzÀr : serv-i çemenzÀr Ü. 26 20. düreri : güheri Ü.

‐ 8 ‐

23. Nola ÀàÀz-ı dürÿd ü medóüñde eylese úalemüm

Silk-i naètüñ güher-i taãliyedür zìb ü feri

24. Ravøa-i pÀk-i şefÀèat eåerüñ olduúca

BÀà-ı cennet gibi her Ànda òandÀn u ùÀrî

25. Ola hem-vÀre tahiyyÀt u ãalÀt u teslìm

Ùaraf-ı èiõõetüñe luùf-ı ÒüdÀ’nuñ eåeri

-327-

NAèT-I ŞERÌF28

mefÀèìlün mefÀèìlün mefÀèìlün mefÀèìlün

1. Ruòuñdur ÀfitÀb-ı evc-i èizzet yÀ Resÿlallah

Cebìnüñdür meh-i burc-ı saèÀdet yÀ Resÿlallah

2. MeùÀf-ı Rÿó-ı Úuds olsañ n’ola şÀm-ı saèÀdetde

CemÀlüñdür çerÀà-ı bezm-i úudret yÀ Resÿlallah

3. èAceb mi pÀdişahlar bende olsa ÀsitÀnıñda

CenÀbuñdur şeh-i iúlìm-i rif’at yÀ Resÿlallah

4. ŞefÀèat menbaèısın teşne-lebler dest-i luùfuñdan

Olur sìr-Àb-ı tesnìm-i èinÀyet yÀ Resÿlallah

5. èAceb mi olsa Saèdì ÀşinÀ- yı lücce-i luùfuñ

CenÀbuñdur der-i baór-ı semÀóat yÀ Resÿlallah

27 3. A. 3a. Ü.3b. 28 Ü: -A.

‐ 9 ‐

-4-

NAèT-I ŞERÌF29

I30

mefÀèilün feilÀtün mefÀèilün feèilün

1. Bu şeb ki şemè-i fürÿzende-i dil-i bì-tÀb

Olurdı nÿrda bezm-i mihr-i èÀlem-tÀb

2. Bu şeb ki şuèle-i úandìl-i ùabè-ı pür-lemèa

Olurdı zìver-i ùÀú-ı sipihr-i heft-úıbÀb

3. Bu şeb ki şaèşaè-i şevú-i neyyir-i òÀùır

Ederdi şemèa-i kÀfÿr-ı ÀfitÀb-ı müõÀb

4. Bu şeb ki ãafvet-i Tesnìm-i feyø-i bì-ôulmet

Verirdi cebhe-i Àb-ı óayÀta çìn-óicÀb

5. Bu şeb ki jÀle-i feyø ü nesìm-i èÀlem-i àayb

Úılardı gülşen-i ãaón-ı derÿnumı şÀd-Àb31

6. Bu şeb ki neşve-i cÀm-ı leb-À-leb tevfìú

Ederdi çÀşnì-i Kevåeri dile işrÀb

7. Bu şeb ki cÿşiş-i baór-i ãafÀdan olmış idi

KenÀr-ı úulzüm-i endìşe pür dürr-i nÀ-yÀb

29 Ü: -A. 30 I. A.3a. Ü.3b. 31 5. gülşen-i ãaón-ı derÿnumı: ãaón-ı derÿnumı Ü.

‐ 10 ‐

8. Bu şeb ki dest-i keremle küşÀde etmiş idi

Dür-i òizÀne-i feyøi miftaóü’l-ebvÀb

9. Bu óÀlet-i ferÀó-efzÀ olunca cilve-nümÀ

Vücÿdum eyledi şevú-i meserret istièÀb

10. Bu inbisât ile úılardum zamÀn-ı nÀùıúamı

æenÀ-güõÀr Resÿl-i güzìn èarş-ı cenÀb

11. Güzìde-server-i Àdem netìce-i èÀlem

ÒülÀãa-i eåer-i òÀk ü bÀd ü Àteş ü Àb

12. YegÀne rÀyiø-i raòş-ı şeref ki lÀyıúdur

ŞuèÀè-ı mihri èinÀn eylese hilÀli rikÀb

13. O şeh ki bende-i fermÀn-ı óükmi oldı cihÀn

èAceb mi dÀéire-i şerèi olsa ùavú-ı riúÀb

14. Dür-i ãadefçe-i fıùrat ki baór-i luùfından

SezÀdur olsa eger nüh felek miåÀl-i óabÀb32

15. Laùìf-i nÿr-ı muãavver ki úande èazm etse

Olurdı farúına elbetde sÀyebÀn seóÀb

16. Ki edemezdi nigeh tÀb-ı hüsnüne òurşìd

O mihr-i evc-i şeref olmayınca zîr-i niúÀb

32 14. fülk-i muóÀl-ı óabÀb: fülk-i kemìne òabÀb Ü.

‐ 11 ‐

17. Meh-i sipihr-i hidÀyet ki feyøi nÿrundan

Göründü úÀfile-i gümrehÀna rÀh-ı ãavÀb

18. Ùabìb-i çÀre-resÀn kim olunca rÿz-ı suéÀl

Eder şefÀèatini òaste-i èiúÀba cevÀb

19. æenÀsına o şehüñ àÀyet olmaz ey Saèdì

Maóallidür edesin menzil-i dürÿda şitÀb

20. Hemìşe tÀ ola meclÀ-yı nÿr-ı feyø-i ÒüdÀ33

Derÿn-ı ehl-i süòan òÀùır-ı ulü’l-elbÀb

21. äalÀt-ı bì-óad u pÀyÀn selÀm-ı bì-àÀyet

RevÀn-ı enverine ola tÀbe-rÿz-ı óisÀb

II34

fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilün

1. Es-selÀm ey gevher-i tÀbende kÀn-ı yaúìn

Òatm-i mektÿb-ı nübüvvet òÀtem-i engüşt-i dìn

2. Midóat-i menşÿr-ı vaãf-ı òilúatüñ òayrü’l-beşer

Óikmet-i irsÀl-i õÀtuñ raómeti’l-èÀlemìn

3. KÀse-i leb-rìz-i bezm-i nièmetüñ mihr-i münìr

Bende-i òiõmet-güõÀr-ı devletüñ çarò-ı berìn

33 20. Hemìşe tÀ ola meclÀ-yı nÿr-ı feyø-i ÒudÀ: Hemİşe meclÀ-yı feyø-i nÿr-ıÒudÀ Ü. 34 II. A.3b. Ü. 4a

‐ 12 ‐

4. Raòş-ı zìbÀ-yı ùarìú-i rifèatüñ esb-i BurÀú

Peyk-i raènÀ-yı rikÀb-ı èizzetüñ Rÿóü’l-emîn

5. Dest-i cÿduñ ebr-i bÀrÀn-ı èinÀyet eylemiş

KiştzÀr-ı èÀleme luùf eyleyüp Rabb-i Muèìn

6. Rişte-i naôm-ı cihÀn bulmazdı óüsn-i intiôÀm

Silk-i mevcÿdÀta zÀtuñ olmasa dürr-i Yemen

7. Naèt-ı pÀküñ böyle taórìr etdi kilk-i şermnÀk

Oldı ol èacz ile levó üzere fersÿde-cebìn35

8. Òüsrev-i mülk-i şerìèat şÀh-ı taòt-ı meróamet

Zìb-i evreng-i şefÀèat dest-gìr-i müéminìn

9. EfdÀl-i èÀlem Nebì-yi mürsel-i rifèat-mekÀn

Ekrem-i òayl-i rüsül peyàamber-i èiõõet-mekìn

10. Maórem-i òalvet-sarÀy-ı úurb-ı maúbÿl-i ÒüdÀ

DÀòil-i ãaón-ı óarìm-i rÀz-ı memdÿó-ı güzìn

11. NevbahÀr-ı mekremet-pìrÀye-i òuld-ı ÒüdÀ

Gülbün-i revnÀú-fezÀ-yı gülşen-i şerè-i mübìn

12. Ôulmet-i şÀm-ı nifÀú u kiõbi rıf’at-ÀftÀb

Rÿz-ı fìrÿz-ı òulÿã u ãıdúa ãubó-ı rÀst-bìn

35 7. üzere: üstüne Ü.

‐ 13 ‐

13. Kürsì-i eflÀk-i kÀò-ı úadrinüñ bir silmi

èArş-ı aèôam òod-serÀy-ı şÀnına bir şeh-nişìn

14. PÀy-mÀl-i cilve-i úaddi gülistÀn-ı Behişt

ÒˇÀst-gÀr-ı òidmet-i devlet-meéÀbı óÿr-ı èìn

15. Úadrini rıfèatle sÀéir enbiyÀdan farú içün

SÀyebÀn olmışdı úırúında seóÀb-ı èanberìn

16. Rÿy-ı mÀl-ı pÀyına furãat bulandur kÀm-yÀb

TÿtiyÀ-yı òÀk-i rÀhın küól edendür kÀm-bìn

17. Mekremet-kÀrÀ şefièÀ dest-gìrÀ serverÀ

Ey nigeh-bÀn-ı günehkÀrÀn-ı nÀlÀn u óazìn

18. İlticÀ etsem maóÀldür ÀstÀn-ı luùfuña

Dergehüñdür ceyş-i àamdan èÀleme óıãn-ı óaãìn

19. CÀh-ı tÀrìú-i òaùÀdan kimse bulmazdı necÀt

Olmasa tÀr-ı nigÀh-ı şefúatüñ óabl-i metìn

20. Eyle şÀhÀ nÀéil-i luùf-ı nigÀh-ı şefúatüñ

Saèdì-i zÀr oldı dergÀhuñda èabd-ı kem-terìn

21. Vaútidür ey òÀme ÀàÀz-ı selÀm et şerm ile

äafóa-i naètınde ol şÀhuñ edüp bÿs-ı zemìn

22. Hüccet-i iècÀzını tÀ göstere levh-i úamer

TÀ ki dest-i çaròda pervìn ola naúş-ı nigìn

‐ 14 ‐

23. Nÿr-ı òÿrşìd-i ãalÀt u pertev-i mÀh-ı selÀm36

Ravøa-i pÀk-i Resÿle rÿz u şeb olsun úarìn

III37


1. Eyleyen òÀmemi ãÿret-ger-i levó-i ìcÀd

Eylemiş kÀrını reşk-Àver-i naúş-ı BehzÀd

2. ÓabbeõÀ kilk-i hüner-pìşe ki maôhÀr úılmış

Feyø-i taèlìme debistÀn-ı eõelde üstÀd

3. Ne úalem bÀà-ı Behişt-i hünerüñ ùÀvÿsı

O sebebden siyeh etmiş úademin reng-i midÀd

4. Ne úalem tÀze nihÀl-i çemenistÀn-ı süòan

Ki verir ehl-i dile mìve-i maènìden zÀd

5. PÀyına cÿy-ı midÀdum n’ola cÀrì olsa

BÀà-ı endìşeme lÀzımdur o serv-ÀzÀd

6. Ne úalem bülbül-i òoş-naàme-i gülzÀr-ı edÀ

Ki gül-i gülşen içün eyleyemez Àh u feryÀd

7. Lìk bir gülbün-i raènÀ-yı bahÀr-ı keremüñ

Midóat-i gülşen-i aòlÀúın edinmiş evrÀd

36 23. òÿrşìd-i ãalÀt pertev-i mÀh: òÿrşìd-i ãalÀt u pertev-i mÀh Ü. // ravøa-i pür-nÿrına her rÿz u şeb:ravøa-i

pak-i Resÿle rÿz şeb 37 III. A.4.a Ü.4b.

‐ 15 ‐

8. Gül-i ãad-berg-i gülistÀn-ı kemÀl u iúbÀl

Revnaú-ı tÀc-ı òıred zìb ü fer rüşd ü sedÀd

9. äÀóib-i seyf ü úalem yaèni vezìr-i aèôam

DÀver-i mülk-i kerem Rüstem-i meydÀn-ı cihÀd

10. ÚahramÀn-ı vüzerÀ Àãaf-ı iúlìm-küşÀ

Dest-gìr-i fuúarÀ muhterem-i ãÀhib-i dÀd

11. Şeh-i evreng-i èaùÀ òüsrev-i taòt-ı himmet

KÀm-baòş-ı fuøalÀ meróamet-engìz-i èibÀd

12. Pertev-i ãubó-ı saèÀdet meh-i burc-ı rifèat

RÿşenÀ baòş-ı felek dÀver-i Àyìne nihÀd

13. Óaydar-ı maèreke hem-nÀm-ı Resÿl-i MuòtÀr

Bermeki dÀd u èatÀ kÀr u mekÀrim-i hem-zÀd

14. Mihr-i evc-i èażamet kim der-i iclÀlinde

Görünür õerre-ãıfat kevkeb-i DÀrÀ vü ÚubÀd

15. Şiddet-i ãarãar-ı òışm u àaøabından yıúılur

Olsa da òaãmı úavì hem-çü binÀ-yı ŞeddÀd

16. Bu ãalÀbetle bu úuvvetle èazìmet edicek

ÚahramÀn olsa da òaãmı edemez aña èinÀd

17. Nerm olur şuèle-i şemşìr-i cihÀn-gìr ile

Düşmen-i dìnüñ eger olsa da vücÿdı pÿlÀd

‐ 16 ‐

18. Tìà-i bir cÿy-ı revÀndur çemen-i èÀlemde

Ki úomaz õerrece òÀr u òas-ı küfr ü ilóÀd

19. Leşker-i úahrı ile kişver-i küffÀr òarÀb

Eåer-i èadli ile mülket-i İslÀm ÀbÀd

20. Reéy ü tedbìrine óükkÀm kemer-beste àulÀm

Emr ü fermÀnına aèyÀn muùiè u münúÀd

21. Kef-i dest-i keremi neyyir-i baòt-ı ãuleóÀ

Naèl-i raòş-ı àaøabı dÀğ-ı dil-i ehl-i fesÀd

22. O úadar emn-i emÀñ üzre cihÀn kim óÀlen 38

Devr-i èadlinde bulup emtièa-i fitne fesÀd

23. Olsa der-bend-i òaùar-nÀkde taómìl-i metÀè

Düzdler úÀfile-i tÀcire eyler imdÀd

24. Oldı devrinde cihÀn tÀ o úadar ÀzÀde

ÁşiyÀn eyledi naòçìrine dÀm-ı ãayyÀd39

25. Óükm-i taúvÀsı ile zümre-i rindÀn-ı cihÀn

SübóÀ-gerdÀn-ı ãalÀó oldı miåÀl-ı zühhÀd

26. Eyleyen himmetine naôm-ı umÿr-ı taèlìú

Re’yini òÀn-úah-ı salùanata úıldı èimÀd

38 22. emn-i emÀñ: emn ü emÀn Ü. 39 24. dÀm-ı ãayyÀd Ü: dÀmen ãayyÀd

‐ 17 ‐

27. Bÿy-ı aòlÀú-ı pesen-dìde-i zìbÀsı ile

GüõerÀn eylese gülzÀrı eger gÀhì bÀd

28. Òarlar èÿd ola gül micmer ü şebnem èanber

Pür ede gülşen-i hem rÀyihaé-i misk-i ziyÀd

29. DÀverÀ dÀd-gerÀ Àãaf-ı vÀlÀ úadrÀ

Ey vezìr-i èaôamet-küster ü pÀkìze-nijÀd

30. Sensin ol õÀt-ı mükerrem ki müdÀm etmedesün

Dest-i himmetle nice òÀne-i úalbi bünyÀd

31. èAhd-ı luùfuñda hem asòÀb-ı faøìlet mesrÿr

Devr-i èadlüñde hem erbÀb-ı belÀàat dil-şÀd

32. Himmetüñle füøelÀ vÀãıl-ı maúãÿd u merÀm

Raàbetüñle şuèarÀ nÀéil-i maùlÿb-ı murÀd

33. Himmet ü raàbetüñe maôhar olursam ben de

Devletüñde olurum úayd-ı emelden ÀzÀd

34. Saèdì-i zÀr åenÀ-òÀn u duèÀ-gÿyuñdur

ÁşinÀ-yı nigeh-i luùfuñ edüp eyleme yÀd

35. Ne úadar himmetüñe bendeñi taúrìb etseñ40

Kimseler ôannum odur eyleyemez istibèÀd

40 35. ne úadar himmetüñe: ne himmetüñe Ü.

‐ 18 ‐

36. äubó-ı encÀm-ı süòandür ki duèÀ demleridür

Yeter ey òame yeter eyleme tekåìr-i sevÀd

37. TÀ ki tevfìú-i eõel òÀme-i ehl-i hüneri

Eyleye rÀh-ı åenÀ-yı küremÀya irşÀd

38. Mesned-ÀrÀ-yı vezÀret ede dÀéim seni ÓÀú

Devletüñ dÀéim ü åÀbit ola ömrüñ de ziyÀd

39. CÀh-ı aèlÀ-yı saèÀdet saña teébìd olunup

ÚudsiyÀn-ı èÀlem-i èulvìde ede istisèÀd

IV41

fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün

1. BÀrekallÀh eyledi feyø-i nesìm-i nevbahÀr

Gülşen-i èÀlemde ãunè-ı GirdgÀr’ı ÀşikÀr

2. Sırr-ı pÀk keyfe yaóyi’l-arøda óayrÀn olup

Nergis-i bÀà-ı cihÀn açmaúda èayn-ı iètibÀr

3. LÀle güller nümÀyÀn oldı ãanmañ cÀ-be-cÀ

Derd-i èaşú-ı yÀr ile bÀà etdi cismin dÀàdÀr

4. Óiããemend-i ebr-i yÀrÀm-ı germ oldum diyü

Şevú ile devr etmede eùrÀf-ı bÀà-ı cÿybÀr

41 IV. A.5a. Ü. 5b.

‐ 19 ‐

5. Ol úadar şevú u ùarab etdi sirÀyet èÀleme

Raúã eder gelse elinden ãaón-ı gülşende çınÀr

6. Verd-i ter òandÀn olup etdi tebessüm àoncalar

NÀleler etmekde bülbül şevú ile bì-iòtiyar42

7. ÓabbeõÀ faãl-ı òuceste mevsim-i èìş ü ùarab

Vaút-i gülgeşt-i çemen hengÀm-ı seyr-i sebzezÀr

8. Ol úadar ãaón-ı gülistÀn eyledi kesb ü şeref

Olsa cÀéiz reşk-fermÀ-yı sipihr-i bì-úarÀr

9. áıbùa-engìz-i felek olmaz mı gülşen kim aña43

èİzz ile teşrìf ede ol dÀver-i èÀlem-tebÀr

10. MuãùafÀ PÀşÀ-yı èÀlìşÀn u vÀlÀ-mertebe

Áãaf-ı ekrem nedìm-i òÀã bezm-i şehriyÀr

11. GülistÀn-ı midóatinde şevú ile evãÀfına

Bülbül-ÀsÀ böyle ÀàÀz etdi kilk-i naàmekÀr

12. áonce-i gül-zÀr-ı devlet serv-i bÀà-ı salùanat

Revnaú-ı bezm-i felek pìrÀye-baòş-ı rÿzgÀr

13. MesnedÀrÀ-yı serìr-i luùf vücÿd-ı maèdelet

Òüsrev-i evreng-i mülk-i şefúat ü óilm ü vaúÀr

42 6. itmekde: úılmaúda Ü. 43 9. gülşen kim: gülşen ki Ü.

‐ 20 ‐

14. Şeb çerÀà-ı dìn-ü devlet şemè-i bezm-i maèrifet

MÀh-ı burc-i èizz ü rifèat reşk-i mihr-i tÀbdÀr44

15. Dergeh-i vÀlÀsı cÀy-ı ilticÀ-yı òÀã u èÀm

ÒÀk-pÀy-ı tÿtiyÀ-yı çeşm-i aèyÀn u kibÀr

16. Maèdelet-pìşe òüdÀvend-i kerem-endìşe kim

Ebr-i dest-i luùfını istedi bÀàa úaùrebÀr

17. Her giyÀhın serv eder hem çaròa hem-ser servini

Güllerin òÿrşìd-i raòşÀn ile eyler hem-èayÀr

18. İktisÀb-ı ãafvet etdi øamìrinden anÿn

èÁrıø olmazdı daòì Àyìneye jeng-i àubÀr

19. Şimdi bezm-i salùanat şemè-i şeb-ÀrÀ istemez

Oldı rÀy-ı enveri gÿyyÀ çerÀà-ı şuèledÀr

20. Neyyir-i õÀtın úoyup meyl-i çerÀàÀn istemiş

Yana yana cürmünü pervÀne eyler iètiõÀr

21. Medh-i òulúın etmeyüp vaãf-ı gülistÀn eylemiş

Bülbül-i şeydÀ peşìmÀn olup eyler Àh u zÀr

22. Úuvvetinden feyø alan mürà-i dili èÀşıú eder

ŞÀhbÀz-ı àamze-i òÿn-rìz-i dildÀrı şikÀr

44 14. mÀh-ı evc: mÀh-ı burc Ü.

‐ 21 ‐

23. Áãaf-ı rÿşen-øamìrÀ ãafder-i ãÀhib-i dilÀ

Ey òüdevend-i cihÀn-bÀn u vezìr-i kÀmkÀr

24. Gerçi ben bir maèrifet-küster hünerver bende kim

Bende yoúdur midóat-ı õÀtuñ edÀya iútidÀr

25. Vaãfÿnı mümkin mi taóúìú üzre taèbìr eylemek

Gülşen-i medhüñde ger olsa ziyÀnum ãad hezÀr

26. áonce-i ùabèum güşÀde oldı bÀd-ı luùf ile

LÀyıó oldı úalbime şimdi bu şièr-i ÀbdÀr

27. Bülbül-i sermest ü şeydÀ etmege defè-i óumÀr

äubó-dem her verd-i ter bir gÿne cÀm-ı òoş-güvÀr

28. èAndelìb-i zÀrı óayrÀn eylemiş gülzÀrda

Bir ùarÀfdan şìve-i gül bir ùarafdan cevr-i òÀr

29. Sünbülü gördüm ãaba Àşüfte etmiş bÀàda

BÀd-ı Àhumdan perìşÀn oldı ãandum zülf-i yÀr

30. GÿyyÀ ruòsÀre-i òoy-kerde-i cÀnÀnedür

Ülfet etmiş her seóer şebnemle rÿy-ı lalezÀr

31. Her ùarÀfdan seyl-i eşk-i èÀşıú-ı şeydÀ gibi

Cÿylar ãaón-ı çemende servi etmiş der-kenÀr

32. Vaãf-ı gülşen tÀbe-key vaút-ı duèÀdur SaèdiyÀ

Edelüm deryÿze kÀrì-i der-perverdigÀr

‐ 22 ‐

33. TÀ ki bÀd-ı nev-bahÀrı gülsitÀn-ı èÀleme

Eyleye ãunè-ı ÒüdÀ-yı lÀ-yezÀli ÀşiúÀr

34. áonce-i baòtuñ küşÀde eyleye dÀéim ÒüdÀ

BÀà-ı devlet gülbün-i õÀtuñla etsün iftiòÀr

35. Naòl-ı õÀtuñ óıfô ede BÀrì òazÀn-ı àuããadan

Olasın gülzÀr-ı devletle hemìşe ber-úarÀr

V45


1. Müjde-i maúdem-i gülden edeli kesb-i sürÿr

NÀlesin naàme-i şevú etdi hezÀr-ı mehcÿr

2. Görünür kevkebe-i leşker-i sulùÀn-ı bahÀr

Zìb-i bÀà oldı úumÀş-ı çemen-i tÀze ôuhÿr

3. Perde-dÀr olmak ile èaks-i seóóÀb-ı müşkìn

Oldı gülşen yine hem-ãÿret-i beyt-i maèmÿr

4. Nev-èarÿs-ı güle ÀrÀyiş içün jÀleleri

Dest-i meşşÀùa-i ãubò eyledi dürr-i menşÿr

5. Pençe-i mihr-i münìr etmege keşf-i niúÀb

Úalmadı àoncelerüñ rÀz-ı nihÀnı mestÿr

45 V. A.6a. Ü.6b.

‐ 23 ‐

6. NÀzenìnÀn-ı çemen eyledi èarø-ı dìdÀr

Dìde-i nergis-i şehlÀ n’ola olsa pür-nÿr

7. Mest-i ãahbÀ-yı neşÀù oldı derÿn-ı lÀle

Vechi var çÀk-i girìbÀnı ùutulsa maèõÿr46

8. Òaber-i bÀd-ı bahÀr etdi cihÀnı pür-şevú

Nitekim müjde-i teşrìf-i cenÀb-ı destÿr

9. Nice destÿr-ı mükerrem ki debìr-i èÀlem

Eyler elúÀbını bu vech ile zìb-i menşÿr47

10. Dür-i deryÀ-yı kerem gevher-i kÀn-ı himmet

Mesned-ÀrÀ-yı şeref ãadr-ı muèallÀ-yı ãudÿr

11. Mekremet-kÀr u hüner-pìşe MuãÀhib PÀşÀ

DÀver-i meróamet-endìşe òüdÀvend-i àayÿr

12. Kevkeb-i baòtına iúbÀl ü saèÀdet maúrÿn

Òidmet-i dergehine èizzet ü devlet meémÿr

13. Çehre-sÀy-ı der-i iclÀli Cem ü İskender

KÀse-şÿy-ı nièÀm-ı òon-simÀùı faàfÿr

14. Ùabè-ı pÀkìzesi èirfÀn-ı hünerle mevãÿf

ÕÀt-ı müstaóseni iósÀn ü keremle meşhÿr

46 7. girìbÀn: girìbÀnı Ü. 47 9. zìb-i menşÿr : zìb ü menşÿr Ü.

‐ 24 ‐

15. Reéy ü tedbìri pesen-dìde-i ùabè-ı èuúalÀ

Fikr ü endìşesi ber-vefú-i riyÀż-ı cumhÿr

16. èAúlıdur mÀh-ı cihÀn-tÀb-ı sipihr-i evreng

Reéyidür mihr-i øiyÀ-küster-i eflÀk-ı umÿr

17. Dest-i hükm ile olup bÀb-ı èadÀlet meftÿó

Olmaz Àyìne-dil øamm-ı kederle meksÿr

18. Emr ü nehyi o úadar eyledi refè-i bìdÀd

Óükm-i èadli o úadar eyledi defè-i maóõÿr

19. Bend-i dil eylemeden zülf-i bütÀn etdi ferÀà

SÀàar-ı nÀzdan el çekdi nigÀh-ı maómÿr

20. Eåer-i maèadaleti oldı hem-sÀz-ı cihÀn

N’ola şehbÀz ile hem-lÀne olursa èaãfÿr

21. Óisse-mend olsa gehì reéy-i münìrinden eger

Pertev-engìz-i meh ü mihr olsa şÀm-ı deycÿr

22. äadr-ı vÀlÀ güherÀ bedr-i sipihr-i hünerÀ

Ey meh-i evc-i kemÀl ü kerem ü èaúl u şuèÿr

23. Ne úadar eylese mièmÀr-ı òayÀlüm iúdÀm

Úaãr-ı evãÀfuña geldikde eder yine úuãÿr

24. ÒˇÀhişüm devlet-i iúbÀle duèÀdur ancaú

áaraøum èarø-ı èubÿdiyyete oldı maúãÿr

‐ 25 ‐

25. Esb-i kilkim reh-i medhüñde tekÀpÿ eyler

TÀ ola sÀóa-i óüsn-i naôarıñda manôÿr48

26. Ùÿùì-i ùabèum olup úand-i åenÀna muètÀd

Saèyum Àyìne-i maènÀda göründi meşkÿr

27. Şevú-i evãafuñ ile jeng-i derÿnÿm açılup49

Eyledi òÀùıruma bir àazel-i tÀze òuùÿr

28. Sitem-i àamze-i fettÀn ile çeşm-i pür-şÿr

Künc-i àamda komadı èÀşıú-ı nÀlÀna óuøÿr

29. Zülf-i pür-òam dökülüp sìne-i sìmìn üzre

Naúş-ı sünbüldür olur zìver-i cÀm-ı billÿr

30. SÀèidin görmek ile úalmadı òÿn-ı eşküm

Eyledüm tecribe menè-i dem edermiş kÀfÿr

31. èAnber-i òÀl-i rÿò-ı Àlini seyr eyleyeli

Olmadı bÿy-ı heves micmere-i dilden dÿr

32. SaèdiyÀ bezm-i süòanda yeter olma küstÀò

Gerçi luùf u kerem-i dÀvere olduñ maàrÿr

33. Vaútidür úıble-i maúãÿda teveccüh edesin

Eyleyüp rÀh-ı duèÀda yine beõl-i maúdÿr

48 25. olalı: tÀ ola Ü. 49 27. açılup:açılur Ü.

‐ 26 ‐

34. TÀ ki her bülbül-i òoş-naàme-i müştÀúa ola

Müjde maúdem-i şÀhenşeh-i gül mÀye-i sÿr

35. DÀimÀ şevú-i peyÀm-ı gül-i iúbÀlüñden

èAndelìb-i çemen-i midóatüñ olsun mesrÿr

36. Gülşen-i devletini Óaú ede dÀéim memdÿó

NÀm-ı pÀküñ ola gülzÀr-ı duèÀda meõkÿr

37. Eyleye õÀtuñı ãıóóatle muèammer MevlÀ

èİzz ü iclÀlüñi müstaókem ede Rabb-i şekÿr

38. ÓabbeõÀ müjde-i şevú-Àver-i feròunde eåer50

ÓabbeõÀ sÀmièa-pìrÀ òaber-i cÀn-perver

39. Nice müjde der-i pÀkìze-i deryÀ-yı neşÀt

Yeridür gÿş-ı dil èÀleme olsa zìver

40. Nice müjde güher-i kÀn-ı sürÿr u şÀdì

Vechi var dÀver-i cÀn eylese zìb-i fer

41. Nice müjde o úadar oldı ãafÀ-baòşÀ kim

Ùÿùì-ebkemi bì-Àyìne-gÿyÀ eyler

42. Nice müjde eåer-i èÀùıfet-i Rabb-i Muèìn

Nice müjde òaber-i luùf-ı meserret-rehber

50 38-76. A: -Ü.

‐ 27 ‐

43. Müjde-i rÿó-fezÀ müjde-i ümìd-küşÀ

Müjde-i şevú-nümÀ müjde-i şÀdì-Àver

44. Müjde-i tehniyet-i cÀh-ı bülendì fetvÀ

Ki şeref buldı olup feyø-i İlÀhìye maúar

45. Rütbe-i iórÀzını ol mesned-i èÀlìdir eden

Yoòsa kim ãÀóibinüñ şÀn-ı şerìfi berter

46. İútióÀl etmek ile òÀk-i der-i devletini

Eyledi dìde-i iúbÀli añÀ óüsn-i naôar

47. Mülk-i Morevì olan burc-ı saèìd-i fetvÀ

ÕÀtını gördi hele kendi de mihr-i enver

48. N’ola dil-şÀd u feraónÀk ü ãafÀ-yÀb olsa

äÀóibin buldu olup luùf-ı ÒüdÀya maôhar

49. Nice ãÀóib ki eder cevher-i gül evãÀfın

äafóa-i mihre baúup şevú ile böyle ezber

50. Òüsrev-i mülk-i yaúìn pey-rev-i nuèmÀn-güzìn

HÀdì-i meslek-i dìn efżal-i aèyÀn-ı beşer

51. Vird-i òuld-ı kerem ÀrÀyiş-i gülzÀr-ı himem

Úuvvet-i úalb-i ümem dÀfiè-i Àsìb ü øarar

52. Neyyir-i evc-i èalÀ bedr-i sipihr-i ÀlÀ

KÀm-baòş-ı èulemÀ fÀøıl-ı pÀkìze-siyer

‐ 28 ‐

53. Revnaú-ı ãadr-ı şeref Òaøret-i Şeyòü’l-İslÀm

Menbaè-ı faøl u èaùÀ mecmaè-ı envÀè-ı hüner

54. O kerìm ibn-i kerìm ibn-i kerìm ibn-i kerìm

Nesebi Ádem’e dek cümle ekarim yek-ser

55. Cÿd-ı ecdÀdıdur eflÀk-ı èaùÀya óÀvì

N’ola eylerse mütemmim kerem ü luùfun eàer

56. Etdi meh-tabèına meyl olmak içün nÀéil-i nÿr

Óikmet oldur ki anuñ çaròına mÀéil dediler

57. Heves-i òıdmeti ol õÀt-ı celilü’ş-şÀnuñ

Feleki bende eder mınùıúasın aña kemer

58. Olsa seyyÀreye temkìn ü vaúÀrı sÀrì

Felek-i heştüme pìrÀye olan necme döner

59. Keremi úavs-ı nehÀr-ı ferÀha verdi küşÀd

Úavs-ı leyl-i àam olup ùÀú-ı fenÀda muàber

60. Óıfôını úılsa nesÀúsÀz-ı umÿr-ı eødÀd

Şemè-i sÿzÀn ola pervÀneye zerrìn-pister

61. Dehen ü úaddini yÀd etse ãabÀ gülzÀra

Òarlar èÿd ola gül-i micmer ü şebnem èanber

62. Şuèle-i reéy-i münìri o úadar rÿşendür

Şemè-i bì-fer görünür aña naôar şems ü úamer

‐ 29 ‐

63. æebt eden óilm ü vaúÀrın o yem-i eføÀlüñ

ÒÀmesin keştì-i engüştine eyler lenger

64. Şevú ile kesb-i kemÀl etmege ÀmÀde olur

Bu èÀlì rütbeé-i faølından eger etse òaber

65. Leõõet-i naôm-ı bedièini beyÀn eyleyemem

Ney-şeker olsa úalem mahbere hem dürc-i şeker

66. äadr-ı vÀlÀ-güherÀ fÀzıl-ı èÀlì-úadrÀ

Ey keremkÀr-ı èaùÀ-úìş ü meèÀlì-küster

67. Midóatüñde úaãabü’s-sabaúı ederdüm iórÀz

Ceyş-i àam olmasa miømÀr-ı dilimde muømer

68. Nice mümkün dil-i bì-çÀreye sevdÀ-yı süòan

Sÿú-ı òÀùırda elem olmış iken sevdÀger

69. Bu kerÀmet kerem-i õÀt-ı şerìfüñdendür

ÌútidÀrum söze ümìd edemezdüm bu úadar

70. Saèdì-i zÀra àaraø èarø-ı èubÿdiyyetdür

ÒˇÀhiş-i himmetüñ olmuş aña mevrÿå-ı peder

71. Maùlabum oldı nesìm-i keremüñden taórìk

Rütbeé-i dÀòile óÀlÀ bulunup ser-defter

72. Budur ümìd-geh-i eyyÀm-ı èadÀlet eåerüñ

Etmeye òÀùır-ı ehl-i dili endÿha memerr

‐ 30 ‐

73. ÓÀlüme èilmi muóìù oldı o baór-i keremüñ

Besdür èıùnÀb-ı maúÀl eyleme ey òÀme yeter

74. TÀ ki pür-nÿr-ı sürÿr ede dili ÀfÀúı

Müjde maúdem-i şÀhenşeh-i mülk-i òÀver

75. Ede her óÀlde tevfìú-i İlÀhì yÀrı

Ola her kÀrda luùf-ı ãamedÀnì yÀver

76. Maúdemin bÀèiå-i ÀsÀyiş-i èÀlem ede Óaú

Eåer-i meymenet-i cÀhı ola fetó ü ôafer

VI51

mefÀèìlün mefÀèìlün mefÀèìlün mefÀèìlün52

1. BahÀr etse bedÀyièle n’ola tenvìr ebãÀrı

Muóìù-i feyø-i ekmeldür füãÿlüñ oldı muòtÀrı

2. Olup zerrìn ü nergis ãafóa-i ezhÀra ÀrÀyiş

Müõehheb etdi ressÀm-ı ãabÀ dìvÀn-ı gülzÀrı

3. N’ola şìrÀze-bend-i nüsòa-i bÀà olsa sünbüller

TamÀm etdi çeküp cedvellerin büstÀna enhÀrı

4. Varaú gül òaùù benefşe noúùa jÀle bir kitÀb olmuş

èAceb mi ders-i òˇÀn-ı şevú ederse bülbül-i zÀrı

51 VI. A.7a. 52 A:- Ü.

‐ 31 ‐

5. SuéÀl-i òüzn ü àam merdÿd-ı eşkÀl-i elem münòal

Mey için baòå edermiş ... şehr-i esrÀrı

6. Ferah-baòşÀ neşÀù-Àver keder-fersÀ ãafÀ-küster

TemÀşÀ etmemişdür kimseler el-óaúú bu ÀåÀrı

7. Meger kim ÀsitÀn-ı òüsrev-i mülk-i feøÀéilden

Ola bu mertebe feyø-i etem ü ekmel ü sÀrì

8. Zihì pìrÀye ãadr-ı muèallÀ õÀt-ı bì-hemtÀ

Ki olmışdur bu üslÿp üzre VÀmıú …

9. BahÀr-ı mekremet òuld-ı saèÀdet ravøa-i èiffet

Çemen-pirÀy-ı reéfet-mÀye cÿd u keremkÀrì

10. MedÀr-ı dìn ü devlet úuùb-ı çarò-ı èÀlem-i taúvÀ

MelÀõ-ı mülk ü millet maóø-ı luùf-ı Óaøret-i BÀrì

11. Fürÿà-ı burc-ı fetvÀ mihr-i evc-i Şeyòü’l-İslÀm

Ki reşk-endÀz-ı òurşìd-i cihÀn-bÀn olmuş envÀrı

12. Keremver ehl-i mürÿr maèdelet-küster ki devrinde

Hüner-mendÀne göstermez felek Àhen-i ÀzÀrì

13. Olaydı müstefìz anlar ùabè-ı pür øiyÀsından

ZamÀnuñ farú olınmazdı nehÀrınden şeb-i tÀrı

14. Yem-i faøl ü kemÀlinden óabÀb u úaùre èad etsem

SezÀdur úubbe-i çarò-ı berrìn ü baór-i zeòòÀrı

‐ 32 ‐

15. ZamÀne gevher-i lüèlüye miúdÀrı bildirdi

Edüp dünyÀyı müstaànì ser-in kilk-i dürer-bÀrı

16. Edüp dil-beste bezm-i ùaleb şermiyle luùfı

Naôar-ı óayr-ı aòlÀkı òired mefÿn-ı eùvÀrı

17. NişÀn-ı hilm ü vaúÀrından cihÀnuñ deşt ü kühsÀrı

Nümÿne ùabè-ı ãafından riyÀø-ı cildiñ enhÀrı

18. KeremkÀrÀ ahÀlì-serverÀ ãadrÀ şeref-baòşÀ

AyÀ evreng-i faøluñ òüsrev-i pÀkìze-girdÀrı

19. Ne óaddüm èarø-ı kÀlÀ dergeh-i devlet-meéÀbında

Hücÿm-ı midóatüñ taórìk eder kilk-i åenÀkÀrı

20. DuèÀ-yı devletüñdür mÀye-i faòr ü mübÀhÀtüm

äafÀ bulmam olursa ùabèum ol endìşeden èÀrì

VII53


1. Görenler sÀàar-ı ãahbÀda èaks-i rÿy-ı cÀnÀnı

äanurlar mÀha feyø-i nÿr eder òurşìd-i raòşÀnı

2. Elinde sÀúìé-i meh-peykerüñ cÀm-ı øiyÀ-küster

Úamer etmiş maúar gÿyyÀ felekde burc-ı mìzÀnı

53 VII. A.8a. Ü 8b.

‐ 33 ‐

3. Zihì cÀm-ı øiyÀ-küster ki ifrÀt-ı şuèÀèından

Eder müstaànì-i şemè-i şeb-ÀrÀ bezm-i zindÀnı

4. Degüldür ãubó-ı ãÀdıú reşk-i devr-i cÀm-ı ãahbÀdır

Sipihr-i kec-rev eyler her seóer çÀk-i girìbÀnı

5. Zihì ãahbÀ ki cÀéizdür kemÀl-i cÿş-ı pertevden

áarìú-ı bahr-i envÀr etse fülk-i çarò-ı gerdÀnı

6. Nedendür böyle ÀåÀr-ı saèÀdet cÀm-ı ãahbÀda

Meger kim bÀdesi olmuşdur anuñ èaşú-ı YezdÀnı

7. Yaòud ol ÀfitÀb-ı evc-i faøluñ nÿr-ı tabèından

Edince iktisÀb-ı feyø-i pertev oldı nÿrÀnı

8. YegÀne fÀøıl-ı èÀli-himem èallÀmeé-i èÀlem

Felek-mesned sipihr-i èilm ü faøluñ mÀh-ı tÀbÀnı

9. Eger temkìni olsa sebèa-i seyyÀreye sÀrì

æevÀbit olmak üzre èad eder ehl-i raãadÀnı

10. Yine ber èaks-i evvel hem olur ÀåÀr-i luùfından

æevÀbit sebèa-i seyyÀrenüñ sürèatde aúrÀnı

11. SezÀdur çarò-ı aùlas esbine olursa pÀy-endÀz

Odur evreng-i faøluñ muóterem sulùÀn-ı õì-şÀnı

12. Kef-i dür-pÀş u gevher-bÀrını yÀd eyleyüp her dem

Gezer ÀvÀre olmuş baór u kÀnı ebr-i nìsÀnı

‐ 34 ‐

13. Eger olsaydı bÿy-ı gülşen aòlÀúına maôhar

Daòi etmezdi bülbül Àrzÿ ãaón-ı gülistÀnı

14. Øamìr-i enveri maósÿs olup görseydi pervÀne

Ederdi terk-i èaşú şuèle-i şemè-i fürÿzÀnı

15. Eger luùfı verirse úalbe úuvvet-i aynına almaz

Dil-i bì-tÀb-ı èÀşıú àamze-i òÿn-rìz-i òÿbÀnı

16. FaøÀéil-küsterÀ erbÀb-ı èirfÀn perverÀ ãadrÀ

EyÀ aãóÀb-ı ùabè-ı ehl-i èirfÀnuñ nigehbÀnı

17. ÒuãÿãÀ nice müddet şuàl-ı èilme òaãr edüp vaútim54

NihÀn eyledüm ùÀk-ı ferÀàa semt-i eşèÀrı

18. MurÀdum pìşgÀh-ı èizzete èarø-ı èubÿdiyyet

Ne ièlÀm-ı hünermendi ne iôhÀr-ı süòandÀrı

19. Bilür erbÀb-ı dÀniş kim zamÀn-ı èadl ü cÿduñdur

Elóamdüli’llah metÀè-ı èilm ü faøluñ ola nÀ-zÀrı

20. Yeter baãt-ı süòan vaút-i duèÀdur bahr-i dilden

İcÀbet silkine naôm eyle Saèdì dürr-i şehvÀrı

21. Rebìèin nüsòası oldıúca manôÿr uli’l-ebãÀrı

KüşÀde eyledikce gülistÀn-ı ùabè-ı ebrÀrı

54 17-23. A:- Ü.

‐ 35 ‐

22. RiyÀø-ı èizz ü iúbÀlüñ ÒüdÀ ser-be-ser edüp dÀéim

ÒazÀn-ı óüzn ü endÿh olmaya bir vech ile tÀrì

23. Olup ôıll-i ôalìl-i devlet ile èÀlem Àsÿde

Her emrinde aña tevfìú-i BÀrì eyleye bÀrı

24. Benüm ol òoş-edÀ şÀèir ki tìà-i ùabè-ı pÀkümle

Musaòòar eylemiş BÀrì baña iúlìm-i èirfÀnı

25. Bu istièdÀd-ı fıùrìdür degüldür kesb ile mümkün

Bi-óamdili’llah ki oldum maôhar-ı elùÀf-ı RabbÀnı

26. ÓalÀvet buldı vÀãfuñla o deñlü naôm-ı şìrìnüm

ZülÀl-i şièrüme leb-teşne etdüm Àb-ı óayvÀnı

27. Gider gerd-i keder miréÀt-ı dilden úand-ı medóüñle

N’ola ùÿùì-i ùabèum şevú ile etse àazel-òˇÀnı

28. Ruòuñdur gülşen-i óüsn ü bahÀnuñ verd-i òandÀnı

Dil-i bì-çÀre anÿn hezÀr-ı zÀr u nÀlÀnı 55

29. Úabÿl etmez tecezzì cevher-i ferd-i leb-i laèlüñ

Delìlüm n’ola ibùÀl eylese úavl-i óakìmÀnı56

30. Girer bu ãÿrete lÀ-büd benÀnuñ naúş-ı óüsninden

Olursa cism-i èÀşıú úÀlıb-ı ãarf-ı heyÿlÀnı

55 21. Dil-i bì-çÀredür anÿn Ü: Dil-i bì-çÀre anÿn 56 22. delìlüm : kelÀmum Ü. / ibùÀl: bÀù

‐ 36 ‐

31. BuòÀr-ı Àhıdur èuşşÀú-ı zÀruñ kim ãuèÿd etdi

Degül bì-hÿde çarò-ı kìne-cünÿñ ebr-i bÀrÀnı

32. èìnan-ı òÀme-i çÀbük-revüñ øabù eyle ey Saèdì

Semend-i ùabè-ı pÀküñ tÀbe-key geşt ede meydÀnı

33. DuèÀ-yı devlet-i iúbÀline et ibtidÀ çün kim

Úaãìde intihÀsında odur resm-i süòandÀnı

34. Felekler tÀ ki gerdiş eyledikce Óaúú’uñ emriyle

Eder mÀhı münevver feyø-i òÿrşìd-i cihÀn-bÀnı

35. Òusÿf ile küsÿfı görmeyüp tÀbende olsunlar

Meh-i iúbÀl ü mihr-i devletüñ etdükçe devrÀnı

VIII

fÀèilÀtün mefÀèilün feèilün

1. Her ne dem fikr-i laèl-i yÀr ederüm

Çeşm-i òÿn-bÀrı çeşmesÀr ederüm

2. N’ola bülbül gibi fiàÀn etsem

Fikr-i dildÀr-ı gülèiõÀr ederüm

3. Dÿd-ı Àhumla çarò-ı şeffÀfı

Hem-çü Àyìne pür-àubÀr ederüm

4. Her úaçan óasret-i èiõÀrından

Sìnemi ben ki dÀàdÀr ederüm

‐ 37 ‐

5. áıbùa-engìz-i ãaón-ı gülşen edüp

áayret-i ãaón-ı lÀlezÀr ederüm

6. Mest-i ãahbÀ-yı laèl-i yÀr olalı

RÀz-ı pinhÀnı ÀşikÀr ederüm

7. Lücceé-i ùabèum olıcak cÿşÀn

Nice biñ dürri der-kenÀr ederüm

8. Her birin şÀh-ı mülket-i faøluñ

ÒÀk-i dergÀhına niåÀr ederüm

9. Yaèni BÀúì Efendi ùÀle beúÀh

Vaãf-ı õÀtıyla iftiòÀr ederüm

10. Medó edüp gülsitÀn-ı aòlÀúın

ÒÀmemi èandelìb-i zÀr ederüm

11. Naúd-i endìşe-i åenÀsı ile

Sÿú-ı maènÀda òayli kÀr ederüm

12. Nÿr-ı faølın òayÀl edersem eger

Tabèumı mihr-i tÀbdÀr ederüm

13. Vaãf-ı naôm ile gevher-i süòanum

Gÿş-ı maømÿna gÿşvÀr ederüm

14. Yine feyø-i zülÀl-i luùfından

TÀze bir şièr ÀbdÀr ederüm

‐ 38 ‐

15. Her úaçan Àh-ı şuèle-bÀr etsem57

Küre-i nÀrı şermsÀr ederüm

16. Árzÿ-yı lebüñle cÀn u dili

MÀéil-i cÀm-ı òoş-güvÀr ederüm

17. BÀà-ı óüsnüde sünbül-i zülfüñ

BÀd-ı Àhumla tÀr u mÀr ederüm

18. Serv-i mevzÿn-ı úaddüñ añduúca

Eşkümi reşk-i cÿy-bÀr ederüm

19. Fikr-i seyr-i ruòuñla ser-tÀ-pÀ

DÀàumı çeşm-i intiôÀr ederüm

20. Edeyüm SaèdìyÀ duèÀya şurÿè

TÀbe-key vaãf-ı bì-şümÀr ederüm

21. TÀ ki taórìk-i midóat-ı õÀtın58

Pìşe-i kilk-i siórkÀr ederüm

22. Ede dil-òÀˇhını müyesser Óaú

Bu duèÀyı edüp úarÀr ederüm

57 15. etsem: ederüm Ü. 58 21. taórìr: taórìk Ü.

‐ 39 ‐

İBTİDÁ-İ áAZELİYYÁT59

-160-

fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün

1. O mehe fiàÀn u Àhum eåer eylemez mi ÀyÀ

Bu esìr-i şÀm-ı hicre naôar eylemez mi ÀyÀ

2. Reh-i bÀà-ı kÿy üzre tenümi àubÀr etdüm

O civÀn-ı serv-i úÀmet güõer eylemez mi ÀyÀ

3. Dilüñ etdi zÀrı her dem nice biñ hezÀrı ebkem

O güle nesìm-i òoş-dem òaber eylemez mi ÀyÀ

4. Bize dÀmen-i cefÀsın yine vaúf-ı cünbiş etmiş61

Felek Àteş-i dilümden óaõer eylemez mi ÀyÀ

5. Naôar eyleyince Saèdì yine kÀn-ı naôm olanlar62

Bu zemìn-i nevde beõl-i güher eylemez mi ÀyÀ

-263-


1. Fikr-i cÀm-ı laèlidür ol Àfetüñ hem-dem saña

Reşk ederse ey göñül şÀyeste ruó-ı Cem saña

59 İbtidÀ-i àazeliyat. Ü: àazeliyÀt 60 1. A.9a. Ü.9a 61 itmiş: etdi Ü. 62 5. naôar eyleyince Saèdì: göricek bu şièri Saèdì Ü. 63 2. A. 9b. Ü.8b.

‐ 40 ‐

2. Reng ü bÿyuñdan o şÿòuñ èÀrıøın eyler òayÀl64

Ey gül-i gülşen neden üftÀdedür şebnem saña

3. èÁşıú-ı ruòsÀr-ı Àlin oldıàum işrÀb eder

Eşk-i òÿnìnim ki çeşmüm gösterür her dem saña65

4. Şìşe-i úalbüm ãaúın etme şikest ü pÀy-mÀl

Hem baña óayf olur ey şÿò-ı cefÀ-cÿ hem saña66

5. Oldı Saèdì’nüñ derÿnı ùoldı şevú-i viãÀl67

ÒÀne-i dil şimdi àÀyet teng oldu ey àam saña

-3-68


1. Olur oldıúca ol zencìr-i zülf-i müşg-gÿn peydÀ

FelÀtun-ı òıredde lÀleveş dÀà-ı cünÿn peydÀ

2. Olur şeb-gerd-i rÀh-ı fürúate tÀrìki àamda

ŞerÀr-ı Àh-ı dìlde her nefes bir reh-nümÿn peydÀ

3. BahÀr-ı derd ü àamda feyø-i bÀrÀn-ı muóabbetden

Eder her laóôa cÿş-ı çeşm-i giryÀnum èuyÿn peydÀ

4. ÒayÀl-i şemè-i rÿyuñla úalursam böyle ser-geşte

Olur mÀnende-i fÀnÿs çoú naúş-ı derÿn peydÀ

64 2. o şÿòuñ èÀrıøın eyler òayÀl: èaceb ruòsÀr-ı dilber mi ãanur Ü. 65 3. saña A: -Ü. 66 4. saña A: -Ü. 67 5. Oldı Saèdì’nüñ: Saèdì-i zÀruñ Ü. 68 Ü.8b. : -A.

‐ 41 ‐

-469-

mefèÿlü fÀèilÀtün mefÀèìlü fÀèilün

1. èAşú oldu çünki bu dil-i meyyÀle ÀşinÀ

BìgÀnedür sükÿna dil-i nÀle ÀşinÀ70

2. DÀà-ı derÿna úand-ı nebÀt olsa vechi vÀr

Olduúca laèl-i nÀzuki tebòÀle ÀşinÀ

3. Vermez metÀè-ı èìş u deme naúd-i eşkini

TüccÀr-ı èaşú olmaz imiş kÀle ÀşinÀ

4. Bì-gÀne-i òayÀl-i der-Ààuş eden bizi

Ol mehliúÀyı eylememiş hÀle ÀşinÀ

5. Òÿy-gerde eylemiş ruò-ı cÀnÀnı SaèdìyÀ71

Gülşende verd-i Àli eden jÀle ÀşinÀ

-572-


1. äafÀ-baòş-ı derÿn-ı ehl-i àamdur meclis-i ãahbÀ

NümÿdÀr-ı bisÀù-ı bezm-i Cem’dür meclis-i ãahbÀ

2. NevÀ-yı pest-i muùribden ãadÀ-yı mest-i rüsvÀdan

èAceb cÀy-ı sürÿd-ı zìr ü bÀmdur meclis-i ãahbÀ

69 4.A. 9b. Ü. 9a. 70 1. bìgÀnedür : bìgÀne Ü. / nÀle : nÀlÀna Ü. 71 5. Òÿy-gerde eylemiş ruò-ı cÀnÀnı SaèdìyÀ: Saèdì àaddÀr-ı dilberi òÿy-gerde eylemiş Ü. 72 5. A. 9b. Ü.9a.

‐ 42 ‐

3. Fürÿà-ı ãubó-ı şevúe òande-rìz olmış leb-i sÀàar

ÇerÀà-efrÿz-ı şÀm-ı èìş ü demdür meclis-i ãahbÀ

4. HevÀ-dÀrÀn-ı èişret èÀlem-i Àbı görür anda

Egerçi Àteş-endÀz-ı elemdür meclis-i ãahbÀ

5. ŞarÀb-ı köhne ey Saèdì civÀn-ı nÀle olmazsa

ÓarÀm olsun ki bir dÀm-ı sitemdür meclis-i ãahbÀ

-673-


1. Vatan-sÀzì-i rÀóat rütbe-i èaşúa òaleldür hep

O bÀàuñ bülbülÀnı lÀne bìzÀr-ı ezeldür hep

2. Bulunmaz vÀúıf-ı esrÀr-ı òaù ü òÀt olur merdum

Muòabbet fitenüñ her noúùası maòaldür hep

3. Niçün çìn-i küdÿret gösterirsin cebhede sÀúì

áaraø nÿş-ı şarÀb-ı nÀbdan defè-i kederdür hep

4. HevÀ-yı zülf-i pür tÀbuñla dil Àşüfte olmuşdur

Beni leb-rìz-i sevdÀ eyleyen ùÿl-i emeldür hep

5. äadÀúat SaèdiyÀ temyìz-i luùf u cevre mÀènidür

Reh-i èaşúında yÀrıñ her ne gördümse güzeldür hep

73 6. A. 9b. Ü 9a

‐ 43 ‐

-774-

fÀilÀtün fÀilÀtün fÀilÀtün fÀilün

1. SÀàar-ı laèl-i lebüñle neşve-yÀb etdüñ bu şeb

SÀúiyÀ üftÀdeñi mest-i şarÀb etdüñ bu şeb

2. Eyledüñ pervÀneni ey şemè-i meclis-sÿòte

Göñlümi sÿzÀn-ı rÿy-ı şuèle-tÀb etdüñ bu şeb

3. èArø-ı dìdÀr etdüñ ey òurşìd-peyker ãubóa dek

Òalúı müstaànì-i nÿr-ı mÀhtÀb etdüñ bu şeb

4. Rÿz-ı rÿşende şeb-i deycÿrı farú etdürmedüñ

Rÿy-ı raòşÀnuñ ki ey meh bì-niúÀb etdüñ bu şeb

5. VÀsf-ı dendÀn ile ol deryÀ-yı óüsnüñ SaèdiyÀ

Gevher-i naômuñ naôìr-i dürr-i tÀb etdüñ bu şeb

-875-


1. Degülsem lÀyıú bÿs-ı lebüñ rÿyuñ nümÀyÀn et

áaraż bir neşvedür mest eylemezsen bÀri óayrÀn et

2. äürÀói gibi pür òÿn ney gibi pür sÿzdur göñlüm

Beni bezmüñde gÀhì luùf edüp giryÀn u nÀlÀn et

74 7 A.10a. Ü.9b 75 8 A.10a. Ü.9b

‐ 44 ‐

3. Ruò-ı rengìnüñ üzre kÀkül-i müşginüñi göster

Güli óÿb-rìz-i òaclet sünbül-i bÀàı perìşÀn et

4. KemÀn-ı ebrÿvÀnuñ úahrını çekdüm nice demdür

MükÀfat eyleyüp sinem nişÀn-ı tìr-i müjgÀn et

5. Ya manôÿr-ı nigÀh-ı èişve ya pÀ-mÀl-ı nÀz ile

Rehüñde Saèdì-i üftÀdeñì memnÿn-ı iósÀn et

-976-

fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèÿl

1. èÁlemi teşrìf içün şÀh-ı cihÀn-bÀn-ı ãubh

Oldı úumÀş-ı sefìd zìver-i meydÀn-ı ãubh

2. Girye-i òÿnìndür süròì-i reng-i şafaú

Gevher-i òurşìd iken mÀ-óaãal-ı kÀn-ı ãubó

3. TÀm èıyÀr olmadur mÀyeé-i nièmet hemÀn

Dehri bütün seyr eder pertev ile nÀn-ı ãubó77

4. äarf-ı zer-i mihr edüp kÀle-i şeb olmada

DÀd u sitedden tehì olmadı dükkÀn-ı ãubó78

5. Tìregì-i şÀm-ı àam gitmez idi SaèdiyÀ

Neşve-resÀn olmasa sÀàar-ı raòşÀn-ı ãubó

76 9 A.10a. Ü.9b 77 3.ãubó A: -Ü. 78 4. ãubó A: -Ü.

‐ 45 ‐

-1079-

mefèÿlü fÀèilÀtü mefÀèìlü fÀèilün

1. Geldükçe bÿy-ı òÀl-i lebüñle nesìm-i èìd

Eyler meşÀm-ı cÀnı muèaùùar şemìm-i èìd

2. İlbÀs-ı òilèat etdi ser-À-ser cihÀna hep

Çıúdıúda tÀc-ı mihr ile şÀh-ı kerìm-i èìd

3. Bir bezm-i òÀã eder miyüz ÀyÀ o mÀh ile80

ŞÀmil olunca èÀleme luùf-ı èamìm-i èìd

4. Bir mÀha meróabÀ ile èÀlemde SaèdiyÀ

Tecdìd imiş muóabbeti resm-i úadìm-i èìd

-11-81


1. Gelince bezme cÀm-ı zer-nişÀn mÀnende-i òurşìd

Olur pertevde ÀfÀú-ı cÀn mÀnende-i òurşìd

2. KüşÀyiş bulmaàa ÀmÀdedür hep àonceveş diller

BedìdÀr eyle rÿyuñ sen hemÀn mÀnende-i òurşìd

3. Eder rÿşen zemìn-i ôulmet-ÀbÀd-ı àam-ı hicri

Fürÿà-ı rÿyuñ olduúca èinÀn mÀnende-i òurşìd

79 10 . A. 10b. Ü.10a. 80 3 òÀã A: - Ü. 81 A:-Ü.

‐ 46 ‐

4. Zemìn-i ÀsumÀn pür-şÿr-ı èişve şuèle-tÀbuñdur

Derÿn-ı gülde de dÀàuñ nihÀn-ı mÀnende-i òurşìd

5. Şeb-i fürúat ãabÀó-ı èìd olur èuşşÀúa ey Saèdì

Görünse ol meh-i nÀ-mihribÀn mÀnende-i òurşìd

-12-82


1. ÁyÀ ki neşvemüz mey-i pür-şÿrdan mıdur

YÀ çeşm-i mest ü àamze-i maòmÿrdan mıdur

2. Òurşìd-i èaşú vÀãıùa-i sÿziş eylemiş

Bilmem ol Àfetüñ teni billÿrdan mıdur

3. Olmaz mı zìb-i hÀle-i Ààÿşumuz èaceb

Her dem neôôÀremüz o mehe dÿrdan mıdur

4. Geldükce dilde zaòm-ı àama çÀre-sÀz olur

PeykÀn-ı tìri merhem-i kÀfÿrdan mıdur

5. Saèdì o şÿò bilmedi miúdÀr-ı óüsnini

Áyìnesi èaceb dil-i meksÿrdan mıdur

-1383-

mefÀèilün mefÀèilün mefÀèilün mefÀèilün

1. áurÿr-ı óüsn ile ol pÀdişehden gitdi nÀzişler

Nice demdür ki erbÀb-ı niyÀza yoú nevÀzişler

82 10. A: -Ü. 83 13. A.10b. Ü.10a.

‐ 47 ‐

2. Nesìm-i Àhumuzdan ol nihÀl-i nÀze meyl etse

Resìde olsa dÀmÀn-ı ümìde dest-i òˇÀhişler

3. Olursa muøùarib naúd-i revÀnlar kìse-i tende

Anuñ kim kÀle-i óüsnünde vardur bu nümÀyişler

4. Taóammül eylemezler tÀb-ı èaşúa şemè ü pervÀne 84

Anınçündür gece meclisde sÿzişler güdÀzişler

5. äadÀúat var mıdurèaşúında Saèdì’nüñ diyü cÀnÀ

CefÀlarla teàÀfüllerle etdüñ ÀzmÀyişler

-1485-


1. Ne mekr-i zülf-i pür-òamdan ne teéåìr-i nigehdendür

Beni ser-mest-i sevdÀ eylemek çeşm-i siyehdendür

2. RikÀb-ı naòveti dest-i taôallüm görmemiş gitmiş

Benüm şekvem semend-i èişvede pÀdişehdendür86

3. ÒayÀl-i reh-güõÀr-ı yÀrı sormam çeşm-i fikrümden

CilÀ-yı dìde-i iúbÀlümüz ol òÀk-i rehdendür

4. Rÿò u pìşÀnì-i cÀnÀna baòş-ı nÿr eder dehre

Dem-À-dem rÿşenì-i çaròı ãanmañ mihr ü mehdendür

84 4. tÀb-ı èaşúa : tÀb-ı óüsne Ü. 85 14 A.10b. Ü.10a. 86 2. pÀdişehdendür : bir pÀdişehdendür Ü.

‐ 48 ‐

-1587-


1. SÀúiyÀ bÀde mi destüñdeki güldeste midür

Gülbün üzre dehenüñ àonce-i nev-reste midür

2. Ùarfı destÀr ki pìçìde olur vaút-i bahÀr

Zülfüñe sünbül-i ter èÀşıú-ı dil-beste midür

3. Reh-rev-i vÀdì-i óayrÀnì-i èaşúum bilemem

Revişüm şimdi şitÀb üzre mi Àheste midür

4. Úaãd eder èÀleme şemşìr-i teàÀfül der-kef

Çeşm-i mestüñ èacaba zinde midür òaste midür

5. Saèdì-i zÀruña ey şÀh-ı serìr-i èişve

Bu úadar cevr ü sitem şÀnuña şÀyeste midür

-1688-


1. Zìr-i niùÀú dilbere òançer-i òalìdedür

GÿyÀ òadeng-i àamzelerinden remìdedür

2. Ser-ãafha-i cemÀl-i dil-ÀrÀda ebrÿvÀn

Dest-i debìr-i ãunè-ı ÒüdÀ’dan keşìdedür

87 15. A.11a. Ü.10a. 88 16. A11a. Ü. 10b.

‐ 49 ‐

3. Yoúdur peyÀm-ı vuãlatına iètimÀdumuz

ZìrÀ bu ana dek òaber-i nÀşinidedür

4. Ázürde etmesin anı tÀb-ı çerÀà-ı Àh

Ol nÀzenìn-i óüsn ü bahÀ nev-resìdedür

5. Saèdì ruòunda òÀl-i siyÀhı o Àfetüñ89

Bir noúùadur ki kilk-i úaøÀdan çekìdedür

-1790-


1. Reh-i emelde göñül emn ile òaùar iledür

äafÀ-yı sÀàar-ı ãahbÀ ile keder iledür

2. Göñül ya müjde-i vuãlat yaòÿd peyÀm-ı firÀú

Nesìm-i ãubó ile elbette bir òaber iledür

3. O seng-dil n’ola nerm olsa saña ey dil-i zÀr

Dem-i seóerde olan Àh ile eåer iledür

4. Òulÿã-ı èaşú ile çeşmüm hemìşe giryÀndur

ŞarÀb-ı nÀb ile meclisde giryeler iledür

5. èAceb mi bülbül-i dil SaèdiyÀ fiàÀn etse

Raúìb-i òÀr ile her dem o verd-i ter iledür

89 5. o : ol Ü. 90 17 A.11a. Ü.10b.

‐ 50 ‐

6. Ázürde etmesün anı tÀb-ı çerÀà-ı Àh

Ol şemè-i bezm-i óüsn ü bahÀ nÿr iledür91

-1892-

mefèÿlü mefÀèìlü mefÀèìlü faèÿlün

1. TÀ óüsn-i ruòuñ èÀleme tÀbendelik eyler

Zülfüñ de aña èÀşıú-ı efgendelik eyler

2. Sen ol şeh-i òÿbÀn-ı cihÀnsın ki derüñde

Her pÀdişeh-i hüsn ü bahÀ bendelik eyler

3. Bülbül heves-i rÿyuñ ile bezm-i çemende

èİşret-gede-i gülşene òˇÀnendelik eyler

4. Ben beõl ederüm naúd-i niyÀzı aña ammÀ

Ol èişve-fürÿşum baña nÀzendelik eyler93

5. Saèdì gibi üftÀdelerüñ bìm-i nigehden

Ser-tÀ-be-úadem tenleri lerzendelik eyler

-1994-


1. BahÀr-ı vaãla bedel hicr-i bì-emÀn mı gelür

Fuãÿl-i èÀlem èaşúında hep òazÀn mı gelür

91 6. A: - Ü. 92 18. A 11b. Ü.10b. 93 eyler A: -Ü. 94 19 A.11b. Ü.10b.

‐ 51 ‐

2. Nedür bu òiffet ile giryeñ ey dil-i ser-mest

ÒumÀr-ı rıùl-ı maóabbet saña giryÀn mı gelür

3. Göründi òÀtem-i laèl-i lebi tebessüm ile

èArÿs-ı hüsne èaceb àaybdan nişÀn mı gelür

4. Hemìşe gÿşına yeksÀndur ol şeh-i óüsnüñ

Sürÿd-ı şevú mi feryÀd-ı el-amÀn mı gelür

5. Rehinde basù-ı úumÀş-ı niyÀz eder Saèdì

Semend-i nÀz ile ol şÀh-ı dil-sitÀn mı gelür

-2095-


1. Neşve-baòş-ı dil ü cÀn gerçi leb-i ãÀfìdür

Beni mest eylemeye bir nìm-nigeh kÀfìdür

2. Maórem-i bezm-i viãÀle yaraşur cÀm-ı neşÀù

Òaste-i fürúate zehrÀbe-i àam şÀfidür

3. Sevk-i àamda beni bì-gevher-i eşk-i ter eden96

Dem-be-dem dìde-i àam dìdemüñ isrÀfıdur

4. Úalsa göñlüm n’ola pìrÀmen-i ruòsÀrında

Bülbülüñ cÀy-gehi gülşenüñ etrÀfıdur

95 20 A. 11b. Ü.11a. 96 3. àamla: àamda Ü. / eşk-i ter eden: ek eden Ü. // dìdemüñ: dìdenüñ Ü.

‐ 52 ‐

5. èÁşıú ÀzÀde olur bend-i úabÀdan Saèdì

Cism-i zerd ehl-i àamuñ aùlas-ı zer-bÀfıdur97

-2198-


1. Benüm giryÀn olan çeşmüm muóabbet çeşme-sÀrıdur

N’ola vermezse faãl-ı èÀdili hep böyle cÀrìdür

2. Göñül bir nev-civÀnuñ mest-i cÀm-ı èaşúı olmışdur99

ÚıyÀs etmek fiàÀn ü Àh u zÀrum iòtiyÀrìdür

3. NümÀyÀn oldı miréÀt-ı dilümde ãÿret-i èaşúuñ

Derÿnum jeng-i nÀmÿs-ı cihÀndan şimdi èÀrìdür

4. BahÀr-ı àamda buldum perveriş feyø-i maóabbetle

Vücÿd-ı dÀà-dÀrum bÀà-ı òasret-i lÀlezÀrumdur

5. BerÀberdür ser-À-pÀ SaèdiyÀ hep rütbe-i èuşşÀú100

FirÀú-ı vaãl-ı dilber cümle emr-i iètibÀrìdür.

-22-101


1. Dil fikr-i ebrÿvÀnını ùÀúat-şiken bilür

Zÿr-ı kemÀn-ı èaşúını yÀrıñ çeken bilür

97 5. ehl-i àamuñ: ehl-i dilüñ Ü. 98 21 A. 11b. Ü.11a. 99 2. nev-cüvÀnuñ: cüvÀnuñ Ü. 100 5. ser-pÀ SaèdiyÀ: SaèdìyÀ ser-À-pÀ Ü. 101 20. A: -Ü.

‐ 53 ‐

2. Etmez leb-i fütÀde seni destine meóek

áÀyet èayÀr-ı óüsnini ol sìm-ten bilür

3. Risto-yı èaúlı èacz ile dem-beste eylemiş

Bilmem nigÀh-ı nÀzı o şÿòuñ ne fen bilür

4. Nevmìd olur mı neyl-i şebistÀn-ı vaãldan

Ol dil ki şemè-i Àhını pertev-fiken bilür

5. MÀnend-i kilk-i zaòm-òÿr rÿzgÀr olur

Saèdì o bì-vücÿd ki resm-i süòan bilür

-23102-


1. ÒalÀã-ı bend-i èaşú-ı yÀra furãat-bìn olan kimdür

RehÀ ümìd-i dÀm-ı zülf-i müşk-Àgìn olan kimdür

2. KemÀn-ı ebrÿvÀnın eylemiş derkÀr o şeh bilmem

NişÀn-ı zaòm-ı tìr-i àamze-i pür-kìn olan kimdür

3. HemÀn herkes úarìb-i bÿy-ı àaflet olmada yoòsa

Óaúìúatde bu bÀà-ı köhneden gül-çìn olan kimdür

4. Ne òÀli fitneden òÀlì ne zülf-i úayd-ı şefúatde

Dil-i maôlÿma eyÀ dÀd içün taèyìn olan kimdür103

102 23 A.12a. Ü.11a. 103 4.kimdür A: -Ü.

‐ 54 ‐

5. Görüp óüsn-i edÀsın midóat-ı óüsnüñde Saèdì’nüñ

Sen inãÀf eyle àayri lÀyıú-ı taósìn olan kimdür

-24104-


1. Áşıúa cÀnÀne laèl-i dil-nişìn gösterür

Naúş içün ser-ãafóa-i cÀna nigìnin gösterür

2. LÀle-i pür-òÿna ey gül bir nigÀh-ı àayret et105

èÁşıúÿñ dÀà-ı dil-i zÀr u òazìnin gösterür

3. Lücce-i dil olmasun mı mevc-òìz-i ıøùırÀb

Ol dür-i yektÀ baña çìn-i cebìnin gösterür

4. Dil beyÀn etdükce gÀhì mÀcerÀsın ol şehe

Eşkini seyl-Àb eder Àh u enìnin gösterür

5. Baèìå-i sevdÀ-yı Saèdì’den ederlerse suéÀl

KÀkül-i pür-çìn-i yÀr-ı nÀzenìnin gösterür

-25106-


1. Tekellümünde mi èÀlem leb-i terinde midür

äafÀ meyinde midür yoòsa sÀàarında mıdur

104 24 A.12a. Ü. 11a. 105 2. pür-òÿna: gül-gÿna Ü. 106 25 A. 12b. Ü. 11b.

‐ 55 ‐

2. Muúìm-i kÿy degül gülşeni mekÀn etmiş

MaúÀmı bülbül-i zÀruñ meger yerinde midür

3. MeşÀm-ı cÀnuma bÿy-ı vefÀ gelür ÀyÀ

Dil-i sitem-zede zülf-i muèanberinde midür

4. FütÀde dillere hep zaòmı àamzedür kÀrı

Ol Àfetüñ keremi tìà-i òançerinde midür

5. Göñül dedükleri Àşüfte SaèdiyÀ bilmem

èAceb ruòunda mı zülfünde mi berinde midür

-26107-


1. Nühüfte şevúa sebeb òande-i dehÀnuñdur

äafÀ-yı cÀnum ise laèl-i dil-sitÀnuñdur

2. HilÀl gibi vücÿdum felekde oldu nizÀr

Beni bu óÀle úoyan meyl-i ebrÿvÀnuñdur

3. Eden òayÀlümi Àşüfte cismümi bÀrìk

HevÀ-yı zülfüñ ile òˇÀhiş-i miyÀnuñdur

4. Òadeng-i àamzeñi ketm etme ey kemÀn-ebrÿ108

Hemìşe sìne-i èÀşıú senüñ nişÀnuñdur

107 26 A.12b. Ü. 11b. 108 4. ketm etme Ü: ketm ey

‐ 56 ‐

5. Rehüñde Saèdì-i ser-meste iltifÀt eyle

Ki lÀyıú-ı nigeh-i çeşm-i nükte-dÀnuñdur

-27-109


1. Fikr-i ruò ile çeşm-i terüm gülsitÀnlanur

Her dem sirişk-i dìdede cuy revÀnlanur

2. Ol ÀfitÀb-ı óüsne bu kevn cilvegÀh olup

Sinem felekde şimdi benüm ÀsmÀnlanur

3. MüjgÀn-ı tìr ü àamzesi şemşìr-i nÀzdur

Ebrÿ-yı dil-keşi o cevÀnuñ kemÀnlanur

4. Gönülde tÀ ki mihrin o mÀhuñ nihÀn eyler

RÀz-ı derÿn-ı èÀşıú-ı şeydÀ èayÀnlanur

5. Ádem esìr-i dÀne-i òÀl-i èiõÀrıdur

Saèdì feøÀ-yı kÿyu o şÿòuñ òubÀnlanur

-28-110


1. Fikr-i ruò ile çeşm-i terüm gülsitÀnlaruz

Her dem sirişk-i dìdede cuy-ı revÀnlaruz

2. Ol ÀfitÀb-ı òaste bugün cilvegÀh olup

Sinem felekde şimdi benüm ÀsumÀnlaruz

109 Ü. 11b :-A. 110 Ü: -A

‐ 57 ‐

3. MüjgÀnı tir ü àamzesi şimşìr-i nÀzdur

Ebrÿ-yı dil-keşi o cevÀnuñ kemÀnlaruz

4. Gönlüñde tÀ ki mihrin o mÀhuñ nihÀn ile

RÀz-ı derÿn-ı èÀşıú-ı şeydÀ èayÀnlaruz

5. .. . esìr-i dÀne-i òÀl-i èõÀrıdur

Saèdì feøÀ-yı gÿm-ı o şÿòuñ canÀnlaruz

-29111-


1. Dile yÀrıñ dem-i hecriñ teéemmül òayli müşkildür

HezÀr-ı zÀra zìrÀ óasret-i gül òayli müşküldür

2. NigÀh-ı germ edersin mihr-i rÿy-ı yÀra bilmezsin

Fürÿà-ı óüsnine tÀb u taóammül òayli müşküldür

3. Teraúúìde dem-À-dem òˇÀhiş-i teşrìf-i yÀr ammÀ

O şÀha bezm-i èuşşÀúa tenezzül òayli müşküldür

4. Yine pÀ-beste oldum nÀgehÀn bir dÀm-ı sevdÀya

Dil-i ÀzÀde serde úayd-ı kÀkül òayli müşküldür

5. Meded luùf eylesün tìr-i nigÀhın ol kemÀn ebrÿ

Göñülde SaèdiyÀ zaòm-ı teàÀfül òayli müşküldür

111 29 A. 12b. Ü.11b.

‐ 58 ‐

-30112-


1. İçüp òÿn-ı dili ol àamzeler òayli dem etmişler

İki mestÀne-i Àlüfte-meşreb èÀlim etmişler

2. Dil-figÀrÀn-ı mihnet óÀżır etsün gerden-i cÀnı

CefÀ-cÿlar kemend-i ùurrayı òam-der-òam etmişler113

3. N’ola zìb-i gül-i dÀà olsa şimdi şebnem-i eşküm

èAdÿlar tab-ı mülden rÿy-ı yÀrı pür-nem etmişler

13a

4. SezÀdur èÀşıúuñ memhÿr ise menşÿr-ı iúbÀli

Şehan-ı mülk-i èaşúa laèl-i lebinden òÀtem etmişler

5. FiàÀna başlayup èuşşÀú-ı Saèdì evc-i kÿyuñda

HezÀr-ı òoş-nevÀ-yı gülistÀnı ebkem etmişler

-31-114


1. Çeşm-i mestüñ tÀ mey-i efsÿn ile Àlÿdedür

Zaòm-ı şemşìr-i nigÀhuñ òÿn ile Àlÿdedür

2. Óasret-i laèl-i lebüñden rìze-i elmÀs-ı àam

Zaòm-ı nÀsÿr-ı dil-i maózÿn ile Àlÿdedür

3. äÀf-dil elbette mÀéildür küşÀd-ı cebheye

Cÿy-ı dil-cÿ dÀéimÀ hÀmÿm ile Àlÿdedür

112 30 A 12b. Ü. 12a. 113 2. ùurre-i òam òam: ùurreyi òam-der-òam Ü. 114 Ü:- A.

‐ 59 ‐

-32115-


1. VezÀn oldıúça gülzÀra ãabÀ kim güller açmışdur

O şÿòuñ vaãf-ı rÿyuñda hezÀrÀn defter açmışdur116

2. Dil-i zÀruñ der-i gencìne-i baòtı küşÀd olmuş

GirìbÀnın yine meclisde ol sìmìn-ber açmışdur

3. N’ola ten çÀk çÀk olsa güller şeróa-nÀk olsa

O şÀhuñ àamze-i Rüstem-neberdi çoú yer açmışdur117

4. O naòl-ı bÀà-ı òaclet şevúe gelmiş bezm-i ãahbÀda

Meger gül àonca-i şermin bir iki sÀàar açmışdur118

5. DimÀà-ı òÀùıra bÿy-ı terehhüm geldi zülfünden

O şÿòa SaèdiyÀ derdin dil-i àam-perver açmışdur

-33119-


1. Òançerin zìb-i niùÀú etse o mÀh-ı enver

Burc-ı mÀhìye döner gird-i miyÀnıñda kemer

2. Kemer ü òançeri sevdÀsına düşmem úaùèÀ

Baña ebrÿsı kemer àamzesi besdür òançer

115 32 A 13a. Ü. 12a. 116 1. açmışdur A: -Ü 117 3. . açmışdur A: -Ü 118 4. . açmışdur A: -Ü 119 33. A. 13a. Ü. 12b.

‐ 60 ‐

3. Òançer-i zer-keşine baú o büt-i sìmìnüñ

Beñzer ol Àya kemerden ede hemvÀre güõer

4. Pìç ü tÀba düşürür èÀşıúı fikr-i kemeri120

Heves-i òançeri òod dilleri ãad çÀk eyler

5. Oldı Saèdì úalemüm zìb-i miyÀn-ı maènì

Kemer ü òançeri vaãfıyla bulaldan zìver

-34121-


1. Şu òulú-ı àamze òÿn-rìz-i cihÀngìr iledür

Øabt-ı iúlìm-i melÀóat daòi şemşìr iledür

2. Olsa ebrÿları peyveste n’ola ser der-pìş

Kişver-i óüsne amÀn vaút-ı tedbìr iledür

3. Dem-i ãubó ile bulur úadr-i bülendì òÿrşìd

Rifèat-ı rütbe-i òÿbı nefes-i pìr iledür

4. SaèdiyÀ her ne úadar olmasa muótÀc-ı libÀs

ŞÀhid-i naôma nümÀyiş yine taèbìr iledür

-35-122

1. Gelse òırÀma nÀz ile ol büt-i èişvekÀrumuz

ÒÀk-i reh-i niyÀz olur ùÀúatumuz úarÀrumuz

120 4. èÀşıúı : Àdemi Ü. 121 A 13a.: -Ü. 122 Ü 13a. :-A.

‐ 61 ‐

2. Merhem-i dürc-i laèl ile dÀèiye-i şifÀdadur

Zaòm-ı ten-i nizÀrumuz dÀà-ı dil-figÀrumuz

3. Nerm edemez mi èÀúıbet òÀùır-ı Àhenìnini

Sÿz-ı derÿnda olan Àh u enìn ü zÀrumuz

4. Gerçi nuúÿd-ı eşkümüz sìr-i metÀè-ı óüsnine

Sÿú-ı àamında óÀãılı sÿd eder oldı kÀrumuz

5.èAşú ile çehre-sÀy olup òÀk-i derin zer eyledük

Bildi o sìm-ten hele mertebe-i èayÀrumuz

6. Fülk-i ümìdümüz gelir sÀóil-i baòr-i vuãlata

Baòtımıza müsÀèid eylese rÿzgÀrumuz

7. Bülbülünü bilir o gül Saèdì-i zÀra meyl eder

Gülşene kÿyına daòı varsa hezÀrımız

-36-123


1. Úays-ı ãaórÀ-yı ümìdüz Àrzÿ úaydındayız

Ol àazÀl-ı deşt-i óüsni óasb-cÿ úaydındayız

2. MÀéil-i laèl-i lebüñ müştÀú-ı bÿs-ı destüñüz

äanma ey sÀúì bizi cÀm u sebÿ úaydındayız

3. Bÿy-ı sevdÀ añlasa lÀyıúdur meşÀm-ı òÀùıra

Òayli demlerdür ki zülf-i müşk-bÿ úaydındayız

123 Ü 13a. :-A.

‐ 62 ‐

4. NevbahÀr-ı aşúda cÿy oldı eşk-i dìdemüz

Biz daòı endìşemizde Àb-ı rÿ úaydındayız

5. NÀéil-i luùf-ı òitÀbı olmada Saèdì raúìb

Biz dehÀn-ı àıybetinden güft ü gÿ úaydındayız

-37-124


1. Bezm-i ãafÀda muntaôır-ı naúl-i àabàabuz

Keyf-i şarÀb-ı laèl-i leb ile leb-À-lebiz

2. YeksÀn gelür şarÀb ile òÿn-ı ciger bize

MeyòÀne-i fenÀda èaceb ùurfe-meşrebiz

3. Zerd olsa cismimüz n’ola teéåìr-i èaşú ile

ZìrÀ kitÀb-ı óasrete cild-i müõehhebiz

4. MuótÀc-ı nÿr-ı meşèale-i óüsn olanlarız

Deşt-i hevesde óayret ile reh-rev-i şebiz

5. Mey eşk-i dìde nÀle-i ney Àh u zÀrımız

Saèdì cihÀn-ı èaşúda bezm-i mürettebiz

124 Ü 13a. :-A.

‐ 63 ‐

-38-125


1. Biz dÀàdÀr-ı sìneye külòan diyenleriz

Pür-sÿz-ı èaşú olan dile külòan diyenleriz

2. Dest-i sitemle çÀk-ı girìbÀna mÀéiliz

Ser-tÀ-be pÀy cÀmeye dÀmen diyenleriz

3. Rÿò-ı revÀnumuz bizim ol nev òırÀmdur

Cisme úabÀ vü cÀnumuza ten diyenleriz

4. Medhÿş-ı şevú olup ten-i lÀàarla mey gibi

Biz rÀz-ı èaşúı nÀle ederken diyenleriz

5. Saèdì metÀè-ı vuãlatı sÿd eylemez bize

Her bir zebÀn èaşúına bir fen diyenlerüz

-39-126

(mükerrerdür)


1. İçüp òÿn-ı dili ol àamzeler òayli dem etmişler

İki mestÀne-i Àlüfte-meşreb èÀlim etmişler

2. SezÀdur èÀşıúuñ memhÿr ise menşÿr-ı iúbÀli

Şehan-ı mülk-i èaşúa laèl-i lebden òatem etmişler

125 Ü 13a. :-A. 126 A 12b. : -Ü.

‐ 64 ‐

3. FiàÀna başlayup èuşşÀú-ı Saèdi evc-i kÿyuñda

HezÀr-ı òoş-nevÀ-yı gülistÀn ebkem etmişler

-40-127

mefèÿlü fÀèilÀtü mefÀèìlü fèilün

1. TÀc-ı serini ehl-i dilüñ rev-rÀh eder

Aldanma mekr-i çarò-ı kebÿda külÀh eder

2. BìdÀr olursa dìde gibi èaceb midür

Bir dil ki çìn-i kÀkülini òˇÀbgÀh eder

3. Gördüm semenle sünbül ãandum ki ol peri

èArø-ı beyÀnın meger zem ü zülf-i siyÀh eder

4. PÀ-mÀl-ı cilvesi o bütüñ ol felekde kim

MÀnend-i sÀye mihr ü meh-i òÀk-rÀh eder

5. Dil-beste olma hırmen-i iúbÀle SaèdiyÀ

MuètÀd-ı rüzgÀrı bilürsün tebÀh eder

-41128-


1. Her ne dem kÀkül-i ruòsÀresine óÀéil olur

Ruh-ı pür-tÀbına bir nìm-i nigeh óÀ’il olur

2. Mihr-i èuşşÀúda noúãÀn u tamÀmı añlar

O meh-i evc-i melÀóat ne èaceb kÀmil olur129

127 A 13b. :-Ü. 128 41 A 13b. Ü.12b.

‐ 65 ‐

3. Geşt-i dil bÀàçe-i sìne ne òoş yerlerdür

Tuòm-ı àam naòl-i elem bÀr-ı sitem óÀãıl olur130

4. Görse de rÿyuñı ter-i dür yine çeşm-i èuşşÀú

Mihr ile ãanma bizim şebnemümüz zÀéil olur

5. SaèdìyÀ cÿy gibi ùabè-ı òÀùır-ı mestÀne-revş

Görse bir serv-i ser-efrÀzı hemÀn mÀéil olur

-42131-


1. N’ola desem o gülüñ óüsni bÀàı Àteşdür

Ki zülfü dÿd-ı siyehdür yañaàı Àteşdür

2. èAceb mi zìb-i derÿnum olursa şuèle-i Àh

Ki künc-i derd-i àamuñ şeb-çerÀàı Àteşdür

3. O şemè-i èişveye pervÀneyüm ki èÀşıúına

HevÀ-yı vuãlatı Àteş ferÀàı Àteşdür

4. ÒayÀl-i èanber-i òÀlin buòÿr ederse n’ola

Ki èÀşıúuñ dil-i muòtel dimÀàı Àteşdür

5. ŞerÀre-rìz ede gör dÿd-ı Àhı ey Saèdì

Ki tìà-i ehl-i àamuñ cümle dÀàı Àteşdür

1292. taèaccüb: ne èaceb Ü. 130 3. naòl-ı elem bÀr-ı sitem: naòl-ı emel-bÀr-ı elem Ü. 131 42 A 13b. Ü.12a.

‐ 66 ‐

-43132-


1. O pür-çìn ebrÿvÀn kim aña dillerde kemÀn derler

Òadeng-i àamzesinden úahramÀnlar el-amÀn derler

2. Gül-endÀmum yine bir bülbülüñ òÿnın mı nÿş etdi

Görenler Àl Àl olmuş o verdi dil-sitÀn dirler

3. èİõÀr-ı yÀre baúduúca n’ola úÀn yutsa èÀşıúlar

Yaraşmaz nÿş meysiz buña seyr-i gülsitÀn derler133

4. Tenin üftÀdeler òÀk eylesün rÀh-ı muóabbetde

ÒırÀm-ı nÀza ÀàÀz etmiş ol naòl-ı revÀn derler134

5. HemÀn naúd-i niyÀzı SaèdiyÀ èuşşaú beõl etsün

MetÀè-ı nÀzına ol naòvet-fürÿşuñ rÀygÀn derler

-44-135

mefÀèìlün feèilÀtün mefÀèìlün feèilün

1. Göñül mülÀóaôa-i ebrÿvÀndan ayrılamaz

O reh-neverd-i muóabbet kemÀndan ayrılamaz

2. Hemìşe dil n’ola fikr-i kenÀr-ı yÀr etse

áarìú-i lücce-i àamdur miyÀndan ayrılamaz

132 43 A 13b. Ü. 12b. 133 3. dirler A: -Ü. 134 4. dirler A: -Ü. 135 Ü 13b. :-A.

‐ 67 ‐

3. HevÀ-yı mihr-i ruòu eşkümi gül-Àb edeli

Göñül o ùurrası èanber-feşÀndan ayrılamaz

4. Ne deñlü ùÿùì-i dil-i telò-kÀm olsa

O Àyìne ruò-ı şìrìn-dehÀndan ayrılamaz

5. èAceb mi òÀme-i Saèdì olursa gevher-rìz

MüdÀm-ı midóat-i laèl-i bütÀndan ayrılamaz

-45136-


1. Bülbül gibi úafes ise de ÀşiyÀnemüz

Şevú-i gül-ruòuyla kesilmez terÀnemüz

2. FeryÀd-ı cÿy-bÀr-ı dil eşk-i dìdeden

İúlìm-i hicre çekdi bizi Àb u dÀnemüz

3. HelvÀ-yı şekkerìn lebüñ tez bulurdı dil

YÀr ile olmasa şeker-Àb-ı miyÀnemüz

4. MÀnend-i cÀm olmaz idüú böyle bì-úarÀr

Sergeşte etmese bizi devr-i zamÀnemüz

5. Saèdì hevÀ-yı èaşúımızı eyledi füzÿn

Delvì -i nevde bu àazel-i èÀşıúÀnemüz

136 Ü 13b. :-A.

‐ 68 ‐

-46-137


1. Ne seyr-i bÀà ne ãaóbÀ-yı àamzedÀ biliriz

èİõÀr-ı yÀrı görüp laèl-i dil-rübÀ biliriz

2. NevÀziş-i lebüñ olmazuz fer-i naúìbesi

CefÀ-yı kÀkül-i pür-çìni der-úażÀ biliriz

3. TeàÀfül eylemesin teg o mest-i cÀm-ı àurÿr

CefÀ vü cevr ü sitem itmesin vefÀ biliriz

4. Görünse de o perì Àh u nÀle eylemeden

Ne güft ü gÿ ne temennÀ ne òod recÀ biliriz

5. èAceb mi olsa òoş-Àyende naômuma SaèdìyÀ

Sencìde luùf-ı tenÀsüb bulup edÀ biliriz

-47-138


1. Bì-dimÀàız àam-ı fürúat yetişür meşàalemüz

Heves-i salùanat-ı vuãlata yoú óavãÀlamuz

2. Ceres-i nÀlemüz etmekde temennÀ-yı viãÀl

Gÿşe-i menzil-i hicrÀn olalı meróalemüz

137 Ü 13b. :-A. 138 Ü 13b. :-A.

‐ 69 ‐

3. Meróamet eylemedüñ èÀlemi ber-bÀd etdüñ

Áhumuz nÀle vü efàÀnlarumuz velvelemüz

4. Lerze-nÀk olsa n’ola tenleri üftÀdelerüñ

SÀkin-i sÀóa-i èaşúuz bulunur zelzelemüz

5. SaèdiyÀ nüsòa-i rÿyuñda dolaşduú zülfe

èUúdedÀr olmada gitdükce bizim meséelemüz

-48-

(Aradaki sayfa eksik)


1. SaèdiyÀ nüsòa-i rÿyında ùolaşduú zülfe

èUúdedÀr olmada gitdükce bizim meséelemüz

-49139-


1. ÒÀk olsa tenüm dergehüñe bÀd götürmez

AmmÀ bu firÀúı dil-i nÀ-şÀd götürmez

2. Geh zülfüne bend etmede geh mÿy-ı miyÀnı

Yanında o şeh bendesin ÀzÀd götürmez

3. Dil-i faòteveş eylemesün nÀle bì-cÀ140

NÀzındadur ol úÀmeti şimşÀd götürmez

139 49. A 14a. Ü.14a. 140 bì-cÀ: ederse Ü.

‐ 70 ‐

4. Teklìf-i terehhüm edemem àamzeye zìrÀ

Çeşm-i siyeh-i maèreke muètÀd götürmez141

5. Saèdì o mehüñ meclis-i aàyÀra ùuluèun

Ùabèumda olan àayret-i hem-zÀd götürür142

-50-143


1. Úalursa böyle eger sÿzìş-i nevÀlarumuz

ÓicÀz eder yerümüz germì-i hevÀlarumuz

2. Ya şerbet-i leb-i dil-keş ya óubb-ı òÀl-i siyeh

Esìr-i derd-i firÀúuz budur devÀlarumuz

3. Mey içmezüz àam-ı èaşúuñla ülfet etmişken

Ki tÀ görünmeye bìgÀne ÀşinÀlarumuz

4. Ya güft ü gÿy-ı temennÀ yaòod niyÀz u recÀ

Ümìd-i vaãl ile ancaú budur edÀlarumuz

5. Ne sÿd olmayacak SaèdiyÀ küşÀyiş-i dil

CihÀnı ùutsa daòı şièr-i dil-küşÀlarumuz144

141 4. A: -Ü. 142 5. A: -Ü. 143 50 A.14a. Ü.14a. 144 5. daòì Ü: -A.

‐ 71 ‐

-51-145


1. Şevú-i cÀm-ı laèl-i ruó-efzÀyı görmüş geçmişiz

Biz ãafÀ-yı sÀàar-ı ãahbÀyı görmüş geçmişiz

2. Şimdi dil ÀzÀde serdür fikr-i zülf-i yÀrdan

Òayli demlerdür ki ol sevÀyı görmüş geçmişiz146

3. Hemçü kÿhsÀr olmaduú deşt-i hevesde ber-úarÀr

Cÿy-bÀr ÀsÀ biz ol ãaórÀyı görmüş geçmişiz

4. CÀy-gìr-i gülşen-i vaãl olmaduú mÀnend-i òÀr

Çün ãabÀ ol bÀà-ı àam-fersÀyı görmüş geçmişiz147

5. SaèdiyÀ rah-ı süòanda çoú tekÀpÿ eyleyüp

Nice üstÀd-ı süòan-pìrÀyı görmüş geçmişiz

-52-148


1. Esìr-i fürúat iken vaãl-ı yÀr ümìd ederüz

MiyÀn-ı lücce-i àamda kenÀr ümìd ederüz

2. ÒazÀn-girifte-i hicrÀn iken riyÀø-ı emel

HevÀ-yı seyr-i ruò ile bahÀr ümìd ederüz

145 51 A.14a. Ü.14a. 1462. sevdÀyı Ü: sevÀyı / geçmişiz A: -Ü. 147 4. geçmişiz A: -Ü. 148 A 14a. :-Ü.

‐ 72 ‐

3. NihÀl-i òˇÀhişe pìçìde oldı ãarãar-ı Àh

Daòı bu bÀàda biz berg ü bÀr ümìd ederüz

4. O àoncenüñ da ……………….vuãlatına

MiåÀl-i bülbül-i şeydÀ …… ümìd ederüz

5. Bizi sitem-òor-ı aàyÀr ederken ey Saèdì

O şeh yanında daòı iètibÀr ümìd ederüz

-53-149


1. HilÀl oldı tenüm dilden òayÀl-i ebrÿvÀn gitmez

Vücÿdum mÿya döndü dìdeden naúş-ı miyÀn gitmez

2. Ùutar mÀnend-i mihr ÀfÀúı óüsn-i èÀlem-ÀrÀsı

Ne dem gülgeşte gitse ol perì-rÿyum nihÀn gitmez

3. Òadeng-i cÀy ile sìnemde gÿyÀ bezm-i óÀã eyler

Úalur geldükce sükkÀnı o şÿòuñ bir zamÀn gitmez

4. èİõÀr-ı nÀz iken zaòm-ı nigehden óıfô eder gÿyÀ

Õirih-ÀsÀ ruòunda òalúa òalúa gìsÿvÀn gitmez

5. Tenezzül muúteõÀ-yı devlet-i dünyÀdur ey Saèdì

Derÿnundan hümÀnuñ daòi kim sitem-òˇÀn gitmez

149 A 14a. :-Ü.

‐ 73 ‐

-54-150


1. Olur dil-i şükÿh-rìz vaãl u fürúat nìk ü bed bilmez

O bir efsÀne òˇÀn-ı meclis-i àamdur ãaded bilmez

2. Göñül naúş-ı miyÀnun zìb-i Ààÿş-ı òayÀl etmez

Teng-ôarf-ı muóabbet fikr-i bÀrìk-i òıred bilmez

3. Òaddinüñ cevr-i derde merd olan itmez siperdÀrı

RıøÀ iúlìminüñ İskender’i tedbìr-i sed bilmez

4. Dür-i yektÀya olmaz sÀóil-ÀsÀ devr ü bìgÀne

MiåÀl-i mevc-i baór ol ÀşinÀ kim dest-i red bilmez

5. Olan óikmet-şinÀs-ı óükm-i necm-i èaşú ey Saèdi

Olur bÀlÀ-nişìn mesned-i óayret-i raãad bilmez

-55-151


1. O bì-vefÀ yine bìgÀne ÀşinÀ olmuş

Benüm ümìd-i vefÀ etdigüm hebÀ olmuş152

2. BahÀ-yı laèl-i lebi naúd-i cÀn vermek içün

Bu çÀrsÿ-yı muóabbetde bir nidÀ olmuş

150 A. 14a. : -Ü. 151 55 A. 14b. Ü. 14a. 152 1. hevÀ: hebÀ Ü.

‐ 74 ‐

3. FiàÀn-ı èÀşıúı etmez úarìn gÿş-ı úabÿl

Göñül bir Àfet-i devrÀna mübtelÀ olmuş

4. O mest-i èişve ki miréÀt-ı sìnesin açmış

KüşÀd-ı òÀùır edüp bÀèiå-i ãafÀ olmuş

5. Varup ùolaşmaz imiş çìn-i zülfe ey Saèdì

Ne çÀre keyf-i muóabbetde bir òaùÀ olmuş

-56-153

mefÀ’ilün feèilÀtün mefÀ’ilün feèilün

1. O àonce-leb ki daòi ser-be-pes-i òaclet imiş

HezÀr-ı zÀrına sermÀye-i melÀmet imiş

2. äafÀ-yı ãÿret-i vaãl eylemezmiş anda úarÀr

O dil ki Àyìne-i jeng-yÀb-ı fürúÀt imiş

3. MetÀè-ı nÀzı ser-À-ser o èişve-perdÀzuñ

Meger nigÀh-ı òarìdÀrına èinÀyet imiş154

4. ViãÀl-òˇÀhı olurdum görünce àamzelerin

Meger ki gÿşe-i hicrÀnına işÀret imiş155

5. ÒayÀlin etmez imiş ÀşinÀ-yı òalvet-i dil

O deñli yÀr-ı nihÀn-ı óarìm-i èismet imiş

153 56. A.14b. Ü.14b. 154 3. nigÀr: nigÀh Ü. 155 4. imiş A: -Ü.

‐ 75 ‐

6. Çemende dÀmen-i gül zìb-i dest-i òÀr olmuş

Derÿn-ı bülbül ise òÀròÀr-ı àayret imiş

7. Tereddüd eyleme hìç èarø-ı óÀle ey Saèdì

O şeh fütÀdelere mÀéil-i èadÀlet imiş

-57-156


1. Rÿy-ı üzre yaraşur zülf-i perìşÀn ãaf ãaf

Gülşenüñ revnakıdur sünbül ü reyhÀn ãaf ãaf

2. Òaller ãanma ùaúup nüsòa-i ruòsÀresine

Levó-i óüsninde noúùa oldı nümÀyÀn ãaf ãaf

3. Rÿz-ı vaãlına hücÿmuñ gören üftÀdelerüñ

Dem-i èìd oldı diyü gitmede úurbÀn ãaf ãaf

4. Şevú-i cÀm-ı leb ü esrÀr-ı òaù ile yÀruñ

Reh-güõÀrında ùurur mest ile óayrÀn ãaf ãaf

5. Seyre mi çıúdı o şehbÀz èaceb ey äaèdì

Her dıraòt üzre fiàÀn etmede müràÀn ãaf ãaf

156 Ü 14b. :-A

‐ 76 ‐

-58-157


1. Bülbül-i merdüm nevÀyum gülşen olmuş olmamış

Nev-bahÀr-ı vaãlatı şevú-efken olmuş olmamış

2. èAzm-i vÀdì-i tecerrüd eyleyen yeksÀn bilür

Her giyÀh-ı òuşk òÀr-ı dÀmen olmuş olmamış

3. Mürg-i dil bend-i kemend-i zülfden bulmaz rehÀ

Zìr-i tÀú-ı ebrÿvÀnuñ meémen olmuş olmamış

4. Encümen zìb-i şeb-i àam şuèle-i Àhum yeter

Şemè-i mehle bezm-i èÀlem rÿşen olmuş olmamış

5. SaèdiyÀ germÀbe-i çeşmümde vardur Àb u tÀb

Sÿz-ı hicr ile derÿnum külòan olmuş olmamış

-59-158


1. Lebinde óÀlini dil àÀéibÀne ister imiş

O mürà-i lÀne-i endìşe dÀne ister imiş

2. Göñül ya dÀàıñı ya zaòm-ı tìrini göster

O şeh esìr-i àamından nişÀne ister imiş

157 41. A 14b.: -Ü. 158 59 A.15a. Ü.14b.

‐ 77 ‐

3. Òadeng-i àamzeye tìr-i nigÀha mÀéil olup

HelÀke èÀşıú-ı şeydÀ bahÀne ister imiş

4. MetÀè-ı vuãlat-ı cÀnÀne müşteri olana

Sirişkümüz gibi vÀfir-i òizÀne ister imiş

5. Felekde meh daòi mihr ile olmuş ÀvÀre

O mihr-i óüsnü gezüp òÀne òÀne ister imiş

6. Varınca menzil-i Úaysa reh-i melÀmetde159

Semend-i dil daòı çoú tÀziyÀne ister imiş160

7. ÓikÀyet eyle aña ser-güzeştüñ ey Saèdì

O ùıfl-ı mehd-i melÀóat fesÀne ister imiş

-60-161


1. Derÿn-ı dÀàdÀrı úayd-ı kÀkülden tehì bulduú

O bÀàı lÀleden pür-lìk sünbülden tehì bulduú 162

2. Gören görmüş mey-i şevú-i ãafÀyı bezm-i èÀlemde

Bu cÀm-ı ser-nigÿnu şimdi ol mülden tehì bulduú163

3. Ne bir efàÀn eder dil var ne bir nÀzende dil-cÿ var

Bu gülzÀr-ı fenÀyı bülbül ü gülden tehì bulduú164

159 6. melÀmetde: muóabbetde Ü. / imiş A: -Ü. 161 60 A.15a. Ü.15a. 162 1. lìk Ü: -A 163 2. bulduú A: -Ü.

‐ 78 ‐

4. O şeh èuşşÀú ile ãuló olmuş ancak èarãa-i óüsnün

Òadeng-i àamzeden tìr-i teàÀfülden tehì bulduú

5. O şÿò-ı èişve-kÀruñ vaèd-i vaãlın etmiş ey Saèdì

Dil-i óasret-keşi ãabr u taóammülden tehì bulduú

-61-165


1. ŞeydÀ eden fütÀdeleri rÿy-ı yÀr imiş

Efzÿnì-i cünÿna sebep nevbahÀr imiş

2. PeykÀn-ı tìr-i çeşmi ki hep sìneden geçer

Ol àamzeden şikeste dile bergüzÀr imiş

3. Olduú görünce nÀme-i dildÀrı muøtarip

Vaèd-i viãÀli baúmamışuz der-kenÀr imiş

4. Fülk-i ümìd sÀóil-i maúãÿdı bulmaàa

LÀzım olan müsÀèade-i rÿzgÀr imiş

5. Gördüm leùÀfetin o nihÀl-i melÀóat

Bildüm ki mìve-òˇÀh-ı vuãlatda bÀr imiş

6. Rem-gerde oldı bilmedi Àhÿ-yı dil dirìà

èAzm-i şikÀr eden meger ol şeh-süvÀr imiş

164 3. bülbül-i gülden: bülbül ü gülden Ü. 165 A 15a. :-Ü.

‐ 79 ‐

7. Düşdüm ümìd-i mìve-i iósÀna bilmedüm

O naòl-i tÀze berg niyÀzumda bÀr imiş

8. EsrÀr-ı òaùù-i laèli ile óayretüm bilüp

Saèdì baña o Àyìne-rÿ pür-àubÀr imiş

-62-166


1. Gül-i rÿyuñ temÀşÀsıyla dil görseydi òandÀnlıú

HevÀ-yı sünbül-i zülfüñle çekmezüm perìşÀnlıú

2. TeàÀfül tìàini dest-i nigehden etmez efkende

O òÿnì àamzeñe gelmez mi hiç ôÀlim peşìmÀnlıú

3. Lebüñde baóã-i rücóÀn eylemiş Àb-ı óayÀt ammÀ

Bu daèvÀ åÀbit olmaz etmesün bìçÀre óayvÀnlıú

4. Senüñ mest-i lebüñ meftÿn-ı esrÀr-ı òaùùüñ oldum

Degüldür bende bì-hÿde bu girìbÀnlıú bu óayrÀnlıú

5. Tebessüm eylesün o şeh sen fiàÀn etdükce ey Saèdì167

Güle òande münÀsibdür hezÀr-ı zÀra nÀlÀnlıú

166 62 A. 15a. Ü.15a. 167 5. eylesün: itsün Ü.

‐ 80 ‐

-63-168


1. Çeşm-i giryÀnı dem-i hecrüñde pür-òÿn eyledük

Eşkümüz endìşe-i laèlüñle mey-gÿn eyledük

2. Úaddimüz çeng eyleyüp ney gibi efàÀn eylerüz

Bezm-i èaşúuñda gör a şÀhum ne úÀnÿn eyledük

3. Tesliyet virdüñ peyÀm-ı vaèd-ı vaãluñla dile169

Böyle bir efsÀneden ol ùıflı memnÿn eyledük

4. Dil gezend-i mekr-i sihr ü fitneden ÀzÀd iken

èÁúıbet ol àamze-i fettÀna meftÿn eyledük

5. Óasret-i rÿy-ı cihÀn-tÀb ile Saèdì Àh edüp

Bir şerÀr-ı kemteri òurşìd-i gerdÿn eyledük

-64-170


1. Şimdi çekmem minnetin ser-rişte-i cemèiyyetüñ

MübtelÀ oldum kemend-i zülfine bir Àfetüñ

2. YÀr-ı gül-rìz-i nevÀziş dìde-i pür-cÿy sirişk

CÀn-fezÀdur mevsimi óaúúÀ bahÀr-ı vuãlatuñ

168 63 A. 15b. Ü.15a. 169 3. vaèd-i vaãluñ: vaède vaãluñ 170 A. 15b.: -Ü.

‐ 81 ‐

3. TÀ ki zìb-i úÀmetüñdür òilèat-ı luùf u èitÀb

Gÿşe-i dÀmÀn-ı dildür cÀyı dest-i óayretüñ

4. Fürúatüñde úÀlıb-ı efsürde dürr-i bezm-i şarÀb

CÀy-nişìn gÿyÀ ki ey rÿó-ı muãavver ãoóbetüñ

5. Òançerüñ etmiş ten-i aàyarı gördüm şerha—nÀk

Sìnem oldı çÀk çÀk zaòm-ı tìà-i àayretüñ

6. Böyle bed-mestÀne àavàÀyı emel etmezdi dil

Olmasaú bed-òÿşi biz raùl-ı girÀn-ı àafletüñ

7. ÁşikÀr etdüñ yine Saèdì çerÀàı Àhuñı

Vuãlat-ı miórÀb-ı ebrÿ olmuş ancaú niyetüñ

-65-171


1. BütÀnı eylemiş fermÀn-ber laèl-i dür-bÀrı

Senüñ tesòìr-i kevkeb eyleyen çeşm-i füsÿnkÀruñ

2. Göñül bir zırh-ı raúúÀs idi mihrüñ hevÀsıyla

CihÀn-ÀrÀ-yı behcet olmadan òurşìd-i ruòsÀruñ

3. Baña nÀr olmamaú mümkün mi şemè-i mihr ile èÀlem

ÇerÀà-efrÿz-ı bezm-i àayr olurken tÀb-ı dìdÀruñ

171 A. 15b :-Ü

‐ 82 ‐

4. İfÀúat-yÀb olur mı òastalar derd-i muóabbetden

Ùabìb-i nÀz iken nabø-ı ÀşinÀ-yı çeşm-i bìmÀruñ

5. ZemistÀn-ı fütÿrı buldı Saèdì mevsìm-i tabèuñ

Yine bu nevbahÀrdan òÀlì degül bÀà-ı eşèÀruñ

-66-172


1. Alursa dil yiridür naúd-i cÀna laèl-i terüñ

GedÀ-yı kişver-i àam úıymetin bilür güherüñ

2. Ne yÀrı bezm edebildük ne çaròa kÀr etdük173

Senüñ de bilmezüz ey Àh yoú mudur eåerüñ

3. O naòl-ı bÀà-ı cefÀ òayli ser-firÀz olmış

HebÀya gitmemiş ey dil hele bu giryelerüñ

4. Úudÿmüñ oldı sebeb şevú-i èandelib-i dile

O àonceden yine ey bÀd var gibi òaberüñ

5. ÒalÀã olur mı göñül SaèdiyÀ keş-À-keşden174

MiyÀnı üzre göre hìç tÀbını kemerüñ

172 66 A.15b. Ü.15a. 173 2. yÀre bezm: yÀri nerm Ü. 174 göñül A: -Ü.

‐ 83 ‐

-67-175


1. Düşer göñül ruò-ı cÀnÀna lÀledür diyerek

Úabÿl ederse o gül-çehre jÀledür diyerek

2. Ümìd-i sÀàar-ı laèlüñle devr eder èuşşÀú176

MüdÀm-ı òˇÀhişümüz bir piyÀledür diyerek

3. O mÀh-ı evc-i melÀóat kenÀra gelmez mi

KüşÀde saàarımız görse hÀledür diyerek177

4. Ne òÿn-ı dil úodu üftÀde bu ne laòt-ı ciger

áamuñda èÀşıú-ı zÀra nevÀledür diyerek

5. MiåÀl-i Saèdì-i Àşüfte düşdü sevdÀya

Göñül maóabbetümüz zülf-i òÀledür diyerek

-68-178


1. Gör meylini ol naòl-i nev gülşen-i nÀzuñ

Memnÿnu nice olmayayum bÀd-ı niyÀzuñ

2. DildÀdesini maórem-i rÀzın ki etmez

Ázürdesiyüm àamze-i bìgÀne-nevÀzuñ

175 67 A.16a. Ü.15b. 176 2. laèlüñle: laèl ile Ü. 177 4. diyerek A: -Ü. 178 67 A.16a. Ü.15b.

‐ 84 ‐

3. Zülf-i siyeh-i yÀr ile sevdÀlara düşdüm

Úaydın göreyim bu sefer-i devr ü dırÀzuñ179

4. Şemè-i ruò-ı cÀnÀneya pervÀne mi olduñ

Ey èÀşıú-ı bì-çÀre nedür sÿz u güdÀzuñ180

5. Saèdì göricek cÀme-i nÀz ile òırÀmın

PÀ-mÀliyüm ol serv-úad-ı èişve-ùırÀzuñ

-69-181


1.YÀrı nerm etmedüñ Àhum eåerüñ yoú mı senüñ

Yaúmaduñ òırmen-i çarò-ı şererüñ yoú mı senüñ182

2. NÀle-i bülbül-i dil gülşeni berbÀd etdi

Bilmem ey àonce-dehanum òaberüñ yoú mı senüñ

3. Gördüñ aàyÀrı sezÀvÀr-ı nigÀh-ı luùfa

Ey cefÀ-cÿ bize bir naôaruñ yok mı senüñ183

4. CÀy-ı ÀsÀyiş edinmek ne èaceb genc-i àamı

Kÿy-ı dilberde göñül yoòsa yerüñ yoú mı senüñ184

5. Keşf-i rÀz et o sitem-pìşeye ey Saèdì-i zÀr

Şuèle-i Àh-ı dilüñ çeşm-i terüñ yoú mı senüñ

179 3. bir: bu Ü. 180 4. sÿz u güdÀzuñ: sÿz-ı güdÀz Ü. 181 69 A.16a. Ü.15b. 182 1. şererüñ: eåerüñ Ü. 183 3. bize de bir Ü: bize bir 184 4. yoú mı senüñ A: -Ü.

‐ 85 ‐

-70-185


1. Tebessümden mi ey nÀzük-beden tebòÀle-i laèlüñ

Neden Àzürde-leb olduñ neden tebòÀle-i laèlüñ

2. Sipend-i aòker-i laèl-i lebüñdür bezm-i óüsnüñde

èAceb mi eylese defè-i fiten tebòÀle-i laèlüñ

3. ÓabÀb-ı Àb-ı óayvÀnuñ derÿnuñ çÀk çÀk etmiş

NeşÀù-efken revÀn-baòşÀ-yı ten tebòÀle-i laèlüñ

4. Dil-i òÿnìn-i èÀşıú Àb olup laèlüñden úalmışdur

Deàil pìrÀye-i genc-i dehen tebòÀle-i laèlüñ

5. Ney-i kilk-i şeker remz-i beyÀn olsun mı Saèdìnüñ

ÚumÀş-ı noúùaca cÀy-ı süòan tebòÀle-i laèlüñ

6. Óuãÿãa siór-i naôm-ı Óaøret-i KÀşif’den olmışdur

Fürÿà-endÀz çün dürr-i èAden tebòÀle-i laèlüñ

7. Netìce gevher-i kemyÀb-ı zì-úıymet nedir bilmez

O naømı görmeyen seyr etmeyen tebòÀle-i laèlüñ

185 A 16a :-Ü.

‐ 86 ‐

-71-186


1. Dehenden şekveyi dilden àam-ı hicri baèìd etdük

HilÀl ebrÿ-yı cÀnÀneyi gördük de èìd etdük

2. èİõÀr u kÀküli fikriyle keşf-i rÀz edüp Àòir

Gül-i rengìn-i dÀà u sünbül-i Àhı bedìd etdük187

3. Degüldür sìnemüzde şerhalar ÀzÀr-ı fürúatden

Yetişdüñ bezm-i vaãla defter-i hicri resìd etdük188

4. N’ola şebnem-nümÀ-yı şerm olursa ol gül-i nevres189

Ki küstÀòÀne gül-çìn-i ruòsÀruñ ümìd etdük

5. LibÀs-ı tÀze ey Saèdì yaraşdı şÀhid-i naôma

NeşÀù-ı èìd ile nÀ-güfte bir ùaró-ı cedìd etdük

-72-190


1. Feyø eyledükce bÀde-i nÀbı sebÿlaruñ

Ey pìr-i mÿ pür oldı derÿnı kedÿlaruñ

2. Ôulmet-sarÀy-ı úalbimizi rÿşen eyleyen

Fikr-i cemÀl-i enveridür mÀh-rÿlaruñ191

186 71 A.16a. Ü.15b. 187 2. dÀà u sünbül Ü: dÀàı sünbül 188 3. yetişdüñ : erişdüñ Ü. 189 4.gül-i nevres: gül-i raènÀ Ü. 190 72 A.16b. Ü.16a.

‐ 87 ‐

3. Bilmem ki bÀàa mı gider o serv-i úÀmetün

ZìrÀ àarìb keåreti var hÀy u hÿlaruñ

4. Olma firìb gülşen-i dehr-i òazÀn-pezìr192

Ey tÀze gül gide dem ola reng ü bÿlaruñ

5. Vaãf-ı dehÀn u mÿy-ı miyÀn ile SaèdiyÀ

Yoú yerlere nedür bu senüñ güft ü gÿlaruñ

-73-193


1. BahÀr-ı dil-küşÀdur dÀà-ı èaşúı ÀşikÀr etsek

Mey-i maóbub ile gülgeşt-i ãaón-ı lÀlezÀr etsek

2. Leb-i deryÀ cemÀl-i dil-rübÀ ãahbÀ görüp ey dil

äafÀ bulsaú feraó kesb eylesek defè-i òumÀr etsek194

3. Olup sevdÀ-yı zülf-i fikr-i ruòsÀr ile ÀvÀre

Ne sünbülzÀra meyl etsek ne gülşen iòtiyÀr etsek195

4. Dil-i ser-mest-i èaşúa tÀze tÀze neşveler versek

Ya nÿş-ı cÀm-ı mey etsek ya bÿs-ı laèl-i yÀr etsek196

191 2. enverdür: enveridür Ü. 192 4. gülşen-i dehr-i òazÀn: gülşen-i òazÀn Ü. 193 73. A.16b. Ü.16a. 194 2. etseñ A: -Ü. 195 3. etseñ A: -Ü. 1964 . etseñ A: -Ü.

‐ 88 ‐

5. Edüp kesb-i ãafÀ seyr-i ruò-ı ãÀf ile dildÀruñ

Göñül Àyinesinden SaèdiyÀ refè-i àubÀr etsek

-74-197

fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün faèilün

1. GÀh kÀr-ı dil-nüvÀzı geh cefÀ eksik degül

èÁşıú-ı dil-dÀdeye senden vefÀ eksik degül

2. GÀh düşnÀm-ı lebüñden geh èitÀb-ı àamzeden

Zaòm-ı cÀn-ı èÀşıú-ı zÀra devÀ eksik degül

3. Áh ederler sìne-i pür-dÀàdan üftÀdeler

Gülşen-i derd-i maóabbetden ãabÀ eksik degül

4. Pertev-i òurşìd olmuş çihre-sÀy-ı dergehüñ198

Saña ey meh-rÿ felekde mübtelÀ eksik degül

5. Vuãlatında bìm-i fürúat fürúatinde derd-i àam

èÁşıú-ı nÀ-kÀma miónet SaèdiyÀ eksik degül

-75-199

fÀèilÀtün fÀèilÀtün fÀèilÀtün faèilün

1. Serv-i gülzÀr-ı melÀóatdur úadd-i dil-cÿ degül

SebzezÀr-ı bÀà-ı behcetdür òaùù-ı òoş-bÿ degül

197 74. A.16b. Ü.16a. 198 4. olmuş Ü: olmaz 199 A 17a : -Ü.

‐ 89 ‐

2. DÀà-ı sìnem lÀyıú olmaz mı nigÀh-ı raàbete

Perveriş-yÀb-ı maóabbetdür gül-i òod-rÿ degül

3. Çeşm-i èayÀrı yeter àÀret-ger-i òoş olmada

Beste-i zülf olmamızda beste dÀrÿ degül

4. ÒÀlide-i geşt-i dile taòm-ı cünÿn olmaúdadur

MÀye-i sevdÀ bize ancaú àam-ı gìsÿ degül

5. Naôm-ı óüsn-i èÀlem-ÀrÀsında maùlaè resmidür

Zìver-i levh-i cemÀl-i yÀr olan ebrÿ degül

6. Giryemüzden iòtirÀz etsün o serv-i nev-òırÀm

Cÿş-ı seyl-Àb-ı sirişk-i dìdedür bu cÿ degül

7. Reh-rev-i rÀh-ı òÀùar-nÀk-ı maóabbet olmasun

DÀà-ı àam-ı Saèdì aña kim heykel-i bÀzÿ degül

-76-200201


1. áam-ı òazÀn ile Àh-ı seóer çeker bülbül

Bu rÿzgÀruñ elinden neler çeker bülbül

2. Sebeb ne òandesine güllerin diyü ãoraraú

DehÀn-ı àonce-i terden òaber çeker bülbül

3. CemÀl-i gül aña èaks etmek iótimÀliyle

äafÀ-yı cÿyı görünce keder çeker bülbül

200 76 A. 17a. Ü. 16b. 201 76 A. 17a. Ü.16a.

‐ 90 ‐

4. èArÿs-ı gülbüni tezyìn içün sirişkinden

Çemende silk-i nihÀle güher çeker bülbül

5. Gül-i sefìd ile hem-dem olaldan ey Saèdì202

Hemìşe sìneye bir sìm-ber çeker bülbül

-77-203


1. Zìver-i bÀà-ı derÿnum serv-i mevzÿnum benüm

MÀye-i şevúüm ãafÀ-yı úalb-i maózÿnum benüm

2. Bir eåer eyler niyÀzum nerm olursun èÀúıbet

NÀzenìnüm kÀrger olmaz mı efsÿnum benüm

3. Reh-güõÀruñ ey gül nev-reste olsun lÀlezÀr

Durmasun aúsun dem-À-dem eşk-i gülgÿnum benüm204

4. Bir gün eyler nÀéil-i bÿs-ı leb-i laèlüñ beni

Fürúatüñde dìdeden rìzÀn olan òÿnum benüm205

5.èİşve-kÀrum óayretümden óis edüp óÀlüm demiş

Saèdì-i zÀr olmada gitdükce meftÿnum benüm

202 5 .olalda: olaldan Ü. 203 77 A. 17a. Ü.16b. 2043. benüm: -A, -Ü. 205 4. benüm A: -Ü.

‐ 91 ‐

-78-206


1. RecÀ-yı vuãlat u bÿs u kenÀra eylemedüm

Daòı niyÀzımı ol èişvekÀra eylemedüm

2. Görünce zaòm-ı nigÀhın dedüm ziyÀd olsun

DevÀ ümìdin merhem edüp aña çÀre eylemedüm207

3. Úarìn eden baña ol mÀhı feyø-i mihr midür

Felekde òˇÀhiş-i baòt u sitÀre eylemedüm

4. Nümÿnedür àamuma çÀkì-i girìbÀnı

Daòı úabÀ-yı teni pÀre pÀre eylemedüm

5. FirÀú-ı laèl ile nÿş-ı òÿn edüp ey Saèdì208

Nühüfte rÀz-ı àamı ÀşikÀre eylemedüm

-79-209


1. Çìn-i àaøabı cebhe-i dildÀrda gördüm

Resm-i sitemi àamze-i òÿn-òˇÀrda gördüm

2. PervÀne gibi yaúdı beni Àteş-i àayret

Şemè-i ruóını meclis-i aàyÀrda gördüm

206 78 A. 17b. Ü.16b. 207 2. merhem A: -Ü. 208 5.ey Ü: -A. 209 79 A. 17b. Ü.17a.

‐ 92 ‐

3. Naúd-i òıred olmaúda ãunup gevher-i laèli210

Ol Àfet-i devrÀnı yine kÀrda gördüm

4. Zencìr-i cünÿnı edeyüm zìver-i gerden

ZìrÀ şiken-i zülfünü ruòsÀrda gördüm

5. Saèdì gibi dildÀde olup çeşmine yÀrüñ211

Efgendeligi nergis-i bìmÀrda gördüm

-80-212


1. N’ola feryÀd edersem èişvekÀrumdan cüdÀ düşdüm213

HezÀr-ı bÀà-ı hicrüm gülèiõÀrumdan cüdÀ düşdüm

2. N’ola nÀ-çÀr olursam sìne-i çÀk-i óayret olmaúda214

ÒayÀl ü òÀùır u ãabr u úarÀrumdan cüdÀ düşdüm

3. N’ola mÀnend-i zerre dÀimÀ ser-geşte-cÀy olsam

Nice demdür o mihr-i tÀbdÀrumdan cüdÀ düşdüm215

4. Kebÿter-veş n’ola Àhum revÀn-ı kÿy-ı yÀr olsa

áarìbim künc-i fürkatde diyÀrumdan cüdÀ düşdüm

5. Baña mümkin mi Saèdì şÀd olup àamdan rehÀ bulmaú

äafÀ-baòş-ı derÿn u àam-küsÀrumdan cüdÀ düşdüm

210 3.laèlin: laèli Ü. 211 5. dil-dÀde olup: dil-dÀde midür Ü. 212 80 A. 17a. Ü.17a. 213 1.düşdüm A: -Ü. 214 2. olursam : olursa Ü. 215 3. düşdüm A: -Ü.

‐ 93 ‐

-81-216


1. GerdÀnında zülf-i èanber nükhetin seyr eyledüm

Yasemenle sünbülüñ cemèiyyetin seyr eyledüm

2. Maùlaè-ı necm-i sirişk olsa èaceb mi çeşm-i ter

Ol meh-i nÀ-mihribÀnuñ ùalèatın seyr eyledüm

3. Bir nigehle dillere hem zaòm hem merhem urur

áamze-i siór-Àferìnüñ ãanèatın seyr eyledüm

4. Rÿy-ı cÀnÀn u dil-i sÿzÀnı añdum bezmde

Şemè ile pervÀnenüñ kim ülfetin seyr eyledüm

5. Bir eåer görmüş gibi gülşende óüsn-i yÀrdan

Nergis-i bÀàuñ nigÀh-ı óayretin seyr eyledüm

6. Sebz-pÿş etmiş ser-À-ser leşkerin bu cÀmeden

ŞÀh-ı nevrÿzuñ çemende devletin seyr eyledüm217

7. Ketm-i rÀza úalmamış Saèdì-i zÀrın ùÀúati

Eşk-i òun-Àmìz ü dÀà-ı óasretin seyr eyledüm

216 81 A.17b. Ü.16b. 217 6. eyledüm A: -Ü.

‐ 94 ‐

-82-218


1. RÀz-ı dehenüñ laèl-i terinden òaber aldum

Ol kÀn-ı nihÀnı güherinden òaber aldum

2. EsrÀrını èuşşÀúuñ açup zülf-i siyÀhı

ÓÀl-i dil-i şeydÀyı yerinden òaber aldum

3. AóvÀl-i şikÀrı yine ãayyÀdı bilürmüş219

Güm-geşte dili àamzelerinden òaber aldum

4. Òançer-keş imiş vaãl-ı miyÀn isteyene yÀr

Bu ince òayÀli kemerinden òaber aldum

5. GülzÀr-ı cihÀn dÿr idigün bÿy-ı vefÀdan

Saèdì dem-i bÀd-ı seóerinden òaber aldum

-83-220


1. BeyÀn-ı sÿzı ney-i óoş-nevÀdan ögrendüm

Rica-yı bÿseyi cÀm-ı ãafÀdan ögrendüm

2. Girih-küşÀyì-i gìsÿyı şÀneden aldum

NiúÀb-ı refèeti bÀd-ı ãabÀdan ögrendüm

218 82 A. 18a. Ü.17b. 219 3. ãayyÀd: ãayyÀdı Ü. 220 83 A 18a. Ü.17b.

‐ 95 ‐

3. Vücÿd-ı maóvını pervÀneden taèallüm edüp

FiàÀnı bülbül-i derd-ÀşinÀdan ögrendüm

4. SevÀd-ı zülfini etdüm nesìm-i ãubóa suèÀl

DiyÀr-ı Çìni yine reh-nümÀdan ögrendüm221

5. Medìha-i leb-i şeker-feşÀnın ey Saèdì

ZebÀn-ı òÀme-i şìrìn edÀdan ögrendüm222

-84-223


1. ZevÀli fikrin edüp ÀfitÀbdan geçelüm

Añup òumÀr-ı mey cÀm-ı şarÀbdan geçelüm

2. Raúam şümÀr-ı sirişk etmesün hevÀ-yı emel

Ümìd elde bir olsun óesÀbdan geçelüm

3. Ne bÿse-òéÀhı laèl ü ne fikr-i àamze-òışm

RecÀ-yı luùf u hırÀs-ı èitÀbdan geçelüm

4. TerÀne-i dil-i zÀr u òazìnümüz besdür

äadÀ-yı çeng ü enìn ü rebÀbdan geçelüm

5. Ne sÿd sÿz-ı dil ü eşk-i dìdeden Saèdì

Senüñle dÀèiye-i Àb u tÀbdan geçelüm

221 4. A: -Ü. 222 5. A: -Ü. 223 A.18a: -Ü.

‐ 96 ‐

-85-224


1. Òoş ol zamÀn ki senüñ bÿse-çìn-i rÿyuñ idüm

Resìde-i şeref-i luùf-ı güft ü gÿyuñ idüm

2. ÒazÀn-girifte-i hicrÀn degüldi bÀà-ı viãÀl225

NigÀh u kÀm ile óayrÀn reng ü bÿyuñ idüm

3. Úafes-nişìn-i firÀú olmamışdı bülbül-i dil

TerÀne-senc-i gülistÀn-ı ãaón-ı kÿyuñ idüm

4. Yoà idi tuòm-ı elem geşt-i dilde bir dÀne

Úarìn-i mekr-i siyeh òÀl-i fitne cÿyuñ idüm226

5. MiåÀl-i Saèdi-i Àşüfte bend-i zülfüñde227

Esìr-i òalúa-i pür-çìn-i tÀr-ı mÿyuñ idüm

-86-228


1. Her dem küşÀde olsa da aàÿşumuz bizim

Gelmez kenÀra serv-i semen-pÿşumuz bizim

2. Mest-i maóabbetüz hele yoúdur òumÀrumuz

Olmaz úarìn-nişìn-i keder-nÿşumuz bizim

224 85 A. 18a. Ü.17a. 225 2. bÀà-ı viãÀl: bÀà-ı cióÀn Ü. 226 4. úarìn: firìb Ü. 227 5.bend-i zülf: mekr-i zülf Ü. 228 86 A.18b. Ü.17a.

‐ 97 ‐

3. ÓayrÀnlaruz ki òanúah-ı àamda èaşú ile

HÿşyÀra òande etmede medhÿşumuz bizim

4. DeryÀ-yı èaşúız dür-i şehvÀr-ı bahr-i óüsn

Ancaú nesìm-i Àh iledür cÿşumuz bizim

5. DellÀl-i çÀrsÿ-yı kemÀlüz ki SaèdiyÀ

Olmaz tehì-i kÀle-i nev-dÿşumuz bizim

-87-229


1. Gerçi sermest-i mey-i sÀàar-ı èişret degülüm

Hele Àzürde-i derd-i ser-i mihnet degülüm

2. İntiôÀrum òaber-i vuãlat-ı cÀnÀneyedur

Yoòsa ey bÀd-ı ãabÀ ben saña óasret degülüm

3. Etmem ümìd-i rehÀ kÀküline bende iken

Yine pÀ-beste-i zencìre-i minnet degülüm230

4. èArøa-i kÀle-i nÀz etmesün ol èişve-fürÿş

Şehr-i èaşúında anuñ ehl-i ticÀret degülüm

5. SaèdiyÀ gÿşe-i èuzletde úarÀr eyleyeli

MÀéil-i daàdaàa dildÀde-i devlet degülüm

229 87 A.18b. Ü.17b. 230 3.minnet: miónet Ü.

‐ 98 ‐

-88-231


1. N’ola ÀzÀde olsa pÀy-ı dil endìşe bendinden

Biz el çekdük bu bÀàuñ dÀmen-i serv-i bülendinden

2. Nühüfte etmese Àb-ı óayÀtı zìr-i lÀèlinden

O şÿòuñ tÀze cÀn bulmazdı èÀşıú-ı nÿş-òandından232

3. O naòl-ı bÀà-ı èişvem cevrin efzÿn etdi gitdükce

Óaõer úılmaz mı bilmem ãarãar-ı Àhum gezendinden

4. Ya maòmÿr-ı mey-i devlet ya giryÀn-ı felÀketdür

SuéÀl etsek bu bezmüñ úanúı mest-i neşvemendinden

5. Yine miréÀt-ı óüsn-i yÀrı vaãf etmiş gibi Saèdì

äafÀlar kesb olunmuş güfte-i èÀlem-pesendinden

-89-233


1. äad cevr görürsem o büt-i sìm tenümden

Bir şekve-i òÀm olmaya ãÀdır dehenümden

2. DivÀr-ı óayÀtum nice bÀnìde olur kim

AàyÀra temsìl görürüm yÀseminümden

3. EùrÀf-ı óiãÀr-ı dili ceyş-i àam alup Àh

Atlamadadur nÀvek-i Àhum bedenümden

231 88 A.18b. Ü.17b. 232 2. èÀşıú-ı Ü: -A. 233 A 18b: -Ü.

‐ 99 ‐

4. Ey mÀh-ı miyÀnuñ ola Ààÿşuma düşmen

EsrÀruñ ketm etmez sìm-ber-i sìmden

5. Saèdì n’ola mestÀne òırÀm eylese òÀmem

O rütbe mey kesb eyledi cÀm-ı süòanumdan

-90-234


1. Seyr-i ruòsÀr ile bildüm mihr-i enver olduàın

Cebhesinden añladum mÀh-ı münevver olduàın

2. Böyle istemezdüm zebÀn-ı òÀˇhişi vaúf-ı niyÀz

Bilmesem ol èişve-kÀruñ nÀz-perver olduàın

3. Áteş-i àamdan fürÿzÀn eyledüm dil-micmerin

Rÿy-ı Àlinda görüp òaùù-ıèanber olduàın

4. Ülfet etdüm àamze-i dilberle cefÀ bilmedüm

Dest-ber tìà-i teàÀfül kef-be-òançer oldıàın

5. Düşmedüm sevdÀ-yı genc-i vuãlata fehm etmedüm235

Zülf-i yÀrıñ SaèdiyÀ pìçìde ejder olduàın

234 90 A. 19a. Ü.18b. 235 5. düşmedüm: düşmedin Ü.

‐ 100 ‐

-91-236


1. Añduúca nevbahÀr-ı viãÀlüñ zamÀnların

Cÿy eylemekde dìdeler eşk-i revÀnların237

2. İmsÀk olur mı tìr-i nigÀha bu mertebe

Ebrÿlaruñ hemìşe úurarlar kemÀnların

3. Baú ejderhÀ-yı Àhuma úalb-i òazÀnuma 238

Seyr eyle bende genc-i maóabbet nişÀnların

4. FeryÀd edüp dehÀn u miyÀnuñ àam ile dil

FÀş etdi keyf-i èaşú ile rÀz-ı nihÀnların

5. Saèdì olurdı hÀle-i maúãÿdumuz bedìd

Mehrÿlaruñ kenÀra getürseñ miyÀnların

-92-239


1. NihÀl-i ùÀlièi mÀnend-i úaddi ser-firÀz olsun

MiåÀl-i kÀküli òam-der-òamı èömri dirÀz olsun

2. Vaôifemdür benüm sÀàar-keş-i bezm-i niyÀz olmak

HemÀn ol èişvekÀr-ı dil-firìbim mest-i nÀz olsun240

236 91 A.19a. Ü.18a. 237 1. eşk-i revÀnların: Àb-ı revÀnların Ü. 238 3. ejderhÀ: ejdehÀ Ü. 239 92 A.19a. Ü.18a. 240 2. olsun A: -Ü.

‐ 101 ‐

3. CefÀsı hep vefÀ òışmı kerem ÀzÀrı èÀlemdür

Baña tek cevr eden ol nÀzenìn-i dil-nevÀz olsun241

4. äabÀ èuşşÀúa rehber ol maúÀm-ı kÿy-ı dildÀra

Erüp evc-i murÀda nÀéil-i vaãl-ı HicÀz olsun

5. Gerekdür girye gözde dÀà serde şeróalar tende

MiyÀn-ı ehl-i àamda SaèdiyÀ bir imtiyÀz olsun

-93-242


1. Ne dem òançer be-kef dehşet-figend-i pençe-i cÀnÀn

Şekìb ü ãabr u hÿşa rÀhzendür pençe-i cÀnÀn

2. N’ola olmazsa òÀùır-ı dest-bürd-i àamdan Àsÿde

HırÀs-engìz-i mülk-i cÀn u tendür pençe-i cÀnÀn

3. ÓıãÀr-ı dil òayÀl-ÀbÀd-ı óüsn-i behced olmuşdur

Aña mÀnend-i burc bedendendür pençe-i cÀnÀn

4. Derÿn-ı şebde göstermiş o sÀóir pençe-i mihri

Úarìn-i ùurre-i èanber-şikendür pençe-i cÀnÀn

5. NiôÀmì òamsesinden naôm-ı pÀküñ kalmaz ey Saèdì

Ki revnÀú-baòş-ı üslÿb-ı süòandur pençe-i cÀnÀn

241 3. olsun A: -Ü. 242 A 19a: -Ü.

‐ 102 ‐

-94-243


1. SevdÀ-zedeyim fikr-i muóÀl eyledigümden

Áàÿş-ı miyÀnını òayÀl eyledigümden

2. TimåÀl-i emel Àyìne-i dilde görünmez

Ümìd-i temÀşÀ-yı cemÀl eyledigümden

3. Gülberg-i ferÀó-çìde-i dest-i nigehümdür

Endìşe-i bÿs-ı ruò-ı Àl eyledigümden244

4. Ol şÿò eder laèlini leb-rìz-i tebessüm

Derd-i dilüme çÀre suéÀl eyledigümden

5. Saèdì çekerüm fürúati bir èaks-i emel hep

HemvÀre temennÀ-yı viãÀl eyledigümden

-95-245


1. Görüp timåÀl-i luùf Àyìne-i ruòsÀr Àlıñden

Dil-i hicr ülfetüm geçmez temennÀ-yı viãÀlüñden

2. Dil-i Àşüfte-ser şeydÀ serümde mÀye-i sevdÀ

HevÀ-yı pür-òamdan òayÀl-i naúş-i òÀlüñden

243 94 A.19a. Ü.18a. 244 3. bÿs-ı ruò: bÿs-ı leb Ü. 245 95 A.19b. Ü.18b.

‐ 103 ‐

3. Ne var ser-germ-i hecre laèl-i cÀn-baòşuñla luùf etseñ

Dil-i leb-teşneyi sìr eyleseñ Àb-ı zülÀlüñden

4. ÇerÀà-ı gerdeniñ fikriyle naúşum ÀşiúÀr oldı

Beni gerdende bir fÀnÿsa döndürdüñ òayÀlüñden

5. O mihr-i meh cebìnüñ rÿz-ı vaãlın úaãd eder Saèdì

Budur ey çarò maúãÿdı şumÀr-ı mÀh u sÀlüñden

-96-246


1. NigÀh et münèakis olsun ruò-ı pür-tÀb deryÀda

Görünsün pertev-i òurşìd-i èÀlem-tÀb deryÀda

2. Baúınca baóre ey cÀdÿ nigeh èaks etdi ruòsÀruñ

Bitürdi siór ile óüsnüñ gül-i şÀd-Àb deryÀda

3. ÒayÀl-i óalúa-i zülfüñ n’ola gitmezse çeşmümden

Bilürsün ey dürr-i yektÀ olur gird-Àb deryÀda

4. Dilümde èÀteş-i èaşú-ı cihÀn-sÿz ol úadardur kim

Eger bir Àh edeydüm òuşk olurdı Àb deryÀda247

5. KenÀr-ı baóre her dem eşk-i òÿñ-Àlÿduñ aúduúca

Çoàaldı SaèdiyÀ mercÀn u dürr-i nÀb deryÀda

246 96 A 19b. Ü.18b. 247 4.deryÀda A: -Ü.

‐ 104 ‐

-97-248


1. Sihre ÀàÀz eylemiş ol çeşm-i cÀdÿlar yine

MÀr şeklin baàlamış zülf-i semen-bÿlar yine

2. Geh nihÀn olup gehì zencìr-i zülfüñ gösterüp

Ádemi dìvÀne etmekde perì-rÿlar yine

3. Micmer-i èaşúında sÿzÀn etdi èanberveş dili

Rÿy-ı èÀteş-tÀbı üzre òÀl-i hindÿlar yine249

4. Zaòm-ı tìr-i àamzeye sìnem müheyyÀdur benüm

Der kemÀn olsun hemÀn ol iki ebrÿlar yine250

5. Sünbüle mümkin mi gülşende perìşÀn olmamak

Zìb-i rÿy-ı yÀr imiş Saèdì o gìsÿlar yine

-98-251


1. Gül-i rÿyuñ úoyup úalmış göñül zülf-i perìşÀnda

èAcebdür èandelìbe lÀnelenmek sünbülistÀnda252

2. MeşÀm-ı òˇÀhişüm Àlÿde-i bÿy-ı èabìr etmem

Şemìm-i kÀkül-i müşgìni var kÀm ü dil ü cÀnÀnda

248 97 A. 19b. Ü.18b. 249 3. rÿy-ı èÀşinÀ ki: rÿy-ı Àteş-tÀbı 250 4.yine A: -Ü. 251 98 A.20a. Ü.19a. 252 1. lÀnelenmek: lÀne itmek Ü.

‐ 105 ‐

3. Eger vÀèiô görürse vaãf-ı rüstÀòìzi terk eyler

Bu şÿr u fitne kim vardır òırÀm-ı úadd-i cÀnÀnda

4. HevÀ-yı mihr-i rÿy-ı yÀr ile cevlÀn eder her gün

Degül bìhÿde bu ser-geştelik òurşìd-i raòşÀnda

5. N’ola erbÀb-ı dil mest olmada bì-iòtiyÀr olsa

Bu keyfiyet ki var Saèdì leb-i laèl-i cüvÀnanda

-99-253


1. LibÀs-ı naòveti tecdìd eder hengÀm-ı èìd olsa

Bizim ile meróabÀya vermez el eyyÀm-ı èìd olsa

2. Lebinden tÀ ki dÿrum pür-òumÀr-ı derd ü endÿòum

äafÀ-baòş olamaz destümde sÀàar cÀm-ı èìd olsa254

3. Dil-i mehcÿrumuz bilmem görür mü pertev-i şevúı

Şeb-i Úadr olsa rÿz-ı vuãlat olsa şÀm-ı èìd olsa255

4. NeşÀù-efzÀ-yı dil olmaz peyÀm-ı vuãlatuñ gayri

Hemìşe gÿş-ı cÀnda cÀy eden hep nÀm-ı èìd olsa256

5. Lebinden bÿse-çìn olsa der-Ààÿş etse dil-dÀrı

Felekde Saèdì-i nÀ-şÀda bir kÀm-ı èìd olsa

253 99 A.20a. Ü.19a. 254 2. olsa A: -Ü. 255 3.olsa A: -Ü. 256 4. olsa A: -Ü.

‐ 106 ‐

-100-257


1. Güõer eylerse bir Àdem o gülüñ gülşenine

ÒÀr-ı dìvÀr ede müjgÀnın pìrÀmenine

2. èArø-ı óÀle yine furãat mı verir cÿy-ı sirişk

Destimüz yetmiş o servüñ ùutalum dÀmenine258

3. Úayd-ı temyìzi geçüp vuãlat u fürúat demeyüp

èAlemüñ baúmayalum gülşenine külòanına

4. İmtizÀcın hele kettÀn ile bedrüñ gördüm

O mehüñ ãarf-ı naôar edeli pìrÀhenine

5. Hem èÀyÀr-ı zer iken çehre-i zerd Saèdì

VÀãıl olmaz mı èaceb dilber-i sìmìn tenine

-101-259


1. ÒırÀma başlasa ol èişvekÀr Àheste Àheste

Olur ehl-i muóabbet òÀksÀr Àheste Àheste

2. MurÀd-ı òˇÀb-ı nÀz-ı àonce mey …. etmekdür

èAceb mi naàmeler etse … Àheste Àheste

257 100 A.20a. Ü.19a. 258 2. servüñ Ü: serüñ 259 A 20a: -Ü.

‐ 107 ‐

3. HemÀn sen ÀşinÀ-yı lücce-i èaşú olmaàa saèy it

MiåÀl-i mevc olur bÿs u kenÀr Àheste Àheste

4. HirÀs ü bìmden mürà-i dile pervÀz mümkün mi

Süzülmüş şÀhbÀz-ı çeşm-i nÀz Àheste Àheste

5. Tebessümle o şeh gösterdi Saèdì gevher-i laèlin

Dür-i eşküm n’ola etsem niåÀr Àheste Àheste

-102-260


1. äad Àferìn dilüñ bu füsÿn-ı niyÀzına

Verdi küşÀd o pÀdişehüñ genc-i nÀzına

2. Òÿn-Àb-ı çeşmi neyleyeyim dÀà-ı dil yeter

Düşmem bu èÀlemüñ heves-i imtiyÀzına

3. İôhÀr-ı bÿy-ı luùfı dilÀ ez-derÿn degül

PÀ-beste olma sünbül-i zülfüñ piyÀzına

4. Ebrÿlarında çìn-i teàÀfül bedìd iken

ÓayrÀn olur göñül nigeh-i dil-nevÀzına

5. BÀzìçegÀh derd ü àamı iòtiyÀr eder

Meftÿn olan bu tÀzelerüñ èişve nÀzına

260 102 A.20a. Ü.19a.

‐ 108 ‐

6. EfàÀn u nÀle èÀşıúa çeng ü rübÀb olur

MuèùÀd olınca bezm-i àamuñ sÿz ü sÀzına

7. Saèdì hevÀ-yı laèlüñ ile Àh u zÀr eder

Mestüñ şarÀb-ı bÀèiå olur keşf-i rÀzına

-103-261


1. Ruòãat-ı naôra içün ebrÿ-yı pür-tÀblara

Çehre-fersÀ olalım gÿşe-i mihrÀblara

2. Çeşm-i ter şìşe-i gülberg-i òayÀlüñ olalı

Müjemiz òÀr-ı cefÀ olmadadur òˇÀblara

3. Reh-i èaşúında döker eşkini üftÀdeleriñ

NÀvdÀn olsa n’ola dìdesi òÿñ-Àblara262

4. Leb ü dendÀnına dil verdüm o şìrìn dehenüñ263

Raàbetüm yoú güher-i kÀna dür-i nÀblara

5. SaèdiyÀ çÀrsÿ-yı èaşú ile biz òÀk-i rehüz

Ùabèumuz kÀn ise de gevher-i nÀ-yÀblara

261 103 A.20b. Ü.19b. 262 3. A: -Ü. 263 4. leb ü dendÀnına: leb ü dÀnuña

‐ 109 ‐

-104-264


1. ÓirÀma başlasun ol èişvekÀr Àheste Àheste

Olur ehl-i maóabbet hÀksÀr Àheste Àheste

2. MurÀd-ı òˇÀb-ı nÀz àoncayı pejmürde etmekdür

èAceb mi naàmeler etse hezÀr Àheste Àheste

3. ŞitÀb eyle göñül rÀh-ı niyÀza cilve-sÀz olsun

Semend-i nÀz ile ol èişvekÀr Àheste Àheste

4. HemÀn sen ÀşinÀ-yı lücce-i èaşú olmaàa ãaèy et

MiåÀl-i mevc olur bÿs u kenÀr Àheste Àheste265

5. Nesìm-i Àhum olmaz mı sebeb güftÀr-ı dil-dÀra

Açarken àonca-i bÀd-ı bahÀr Àheste Àheste266

6. HırÀs u bìmden mürà-i dile pervÀz mümkün mi

Süzülmüş şÀhbÀz-ı çeşm-i yÀr Àheste Àheste267

7. Tebessümle o şeh gösterdi Saèdì gevher-i laèlin

Dür-i eşküm n’ola etsem niåÀr Àheste Àheste

264 Ü 19b: -A. 265 Àheste:-Ü 266 Àheste:-Ü 267 Àheste:-Ü

‐ 110 ‐

-105-268


1. Baú nigÀh-ı luùfına hem cebhe-i pür-çìnine

Ol şehüñ èÀşıú nice olmaz fedÀ ayìnine

2. Ceõbe-i óüsn-i cihÀn-tÀb ile yÀruñ gitdiler

CÀn-ı şìrìnine dil zülf-i müşg Àgìnine269

3. CÀyımız yÀ kÿşe-i ebrÿ yÀòÿd miórÀb ola

ÚÀéiliz èÀşıúuñ münÀsib vech ile taèyìnine

4. äarãar-ı Àh-ı dilüm bulmaúda dÀéim izdiyÀd

Bir òalel gelmez mi kÿhsÀr-ı àamuñ temkìnine

5. Naúd-i cÀndur úıymet-i laèl-i güher-bÀrum demiş

MÀéil oldum SaèdiyÀ ol Àfetüñ taòmìnine

-106-270


1. Böyle naúd-i òÿşdan gelmezdi istiànÀ bize

Olmasaydı kÀkül-i sermÀye-i sevdÀ bize

2. Etme baór-i eşküñi bì-hÿde ey dil mevc-òìz

Der-kenÀr olmaz bilirsin ol dür-i yektÀ bize

268 105 A.20b. Ü.19b. 269 cÀn-ı 270 A 20b: -Ü.

‐ 111 ‐

3. HÀle-i Ààÿşumuzdan dÀm edüp dÿr etdiler

èÁúıbet ol mÀhı çoú èaddetdiler aèdÀ etdiler

4. Mest-i cÀm-ı bezm-i èaşúuñ başúadur keyfiyyeti

Ser-fürÿ etse èaceb mi sÀàar-ı mìnÀ bize

5. JÀle-pÀş olsa hevÀ-yı vuãlat ile dìdemüz

Çìn çìn eyler cebìnin ol gül-i raènÀ bize

-107-271


1. DehÀnuñdan baña yoúdur ferÀàat güft ü gÿlarla

Gözümden zÀéil olmaz naúş-ı óüsnüñ şüst ü şÿlarla

2. Olur mÀnend-i Kays ÀvÀre-i deşt-i cünÿn göñlüm

Ol Àhÿyu şikÀr etmek olursa cüst ü cÿlarla

3. Ruò-ı rengìn ile gìsÿ-yı müşkün nümÀyÀn et

GülistÀn-ı cihÀna zìb ü fer ver reng ü bÿlarla

4. Şeb-i deycÿr olur her rÿz-ı rÿşen baña dilbersiz

Felekde aòter-i baòtum alışdı mÀh-rÿlarla272

5. SezÀ mı şevú-i bezm-i vaãluña aàyÀr ola lÀyıú

Úala Saèdì-i zÀruñ künc-i àamda Àrzÿlarla

271 107 A.21a. Ü.20a. 272 4. aòter-i baòtum:aòter-i ùabèum Ü.

‐ 112 ‐

-108-273


1. N’ola müsÀèade etseñ sirişk-i dìdelere

ÙarÀvet-Àver olur naòl-ı nev-resìdelere

2. Şikenc-i zülfüñ içün tÀb-ı ebruvÀnuñ içün

NigÀh-ı meróamet et úÀmeti òamìdelere

3. NişÀnedür eåer-i óükm-i ser-nüviştümden

Baúılsa ãafóa-i sìnemdeki keşìdelere

4. ŞikÀr-ı èÀşıú-ı zÀr olmadıúların bilürüz

Yine göñül verürüz Àhÿ-yı remìdelere

5. NebÀt-ı laèlini gösterdi SaèdiyÀ o ãanem

Óaõer óaõer ki òalel gelmeye èaúìdelere

-109-274


1. O mÀha olsa daòì pertev-i nigeh cÀme

Sıúar vücÿdını elbette gÀh geh cÀme

2. Naôìridür diyemem ôulmet içre Àb-ı óayÀtı

Ne dem ki zìver-i endÀmıdur siyeh cÀme

3. NeôÀremi kesemem òilèat-ı cemÀlinden

Olursa cismüme ser-tÀ-be-pÀ veleh cÀme

273 108 A.21a. Ü.20a. 274 A.21a: -Ü.

‐ 113 ‐

4. Ol ÀfitÀba olurdı úabÀ-yı şÀyeste

Olaydı encüm eger sìm-i tökme meh cÀme

5. Dil-i şikeste Saèdì midür úıyÀs eyler

Elin uzatmaz o sermest-i keç-küle cÀme

-110-275


1. Gìsÿ-yı yÀr silsile bend-i dil olmada

Bilmem ne çÀre etsem işim müşkil olmada

2. Dil ùÀlib-i neôÀre-i mihr-i ruò-ı ümìd

Ebr-i siyÀh-ı baòtum ise óÀéil olmada

3. Úılmaúda teng óavãalasın hÀle-i reòÀ

Óüsnü o meh-likÀnuñ ise kÀmil olmada

4. Olmaz sipÀh-ı fitne Àb-òÿndan tehì

YÀrÀn-ı bezm-gÀh-ı emel àÀfil olmada

5. Saèdì viãÀl-i fürúate verme vücÿd kim

ŞÀm u seóer sürÿr u keder zÀéil olmada

275 A.21a: -Ü.

‐ 114 ‐

-111-276


1. Sirişk-i óasret ile sÿziş-i muóabbet ile

Göñül ne nÀle eder Àb u tÀb-ı miónet ile

2. Çemende àoncayı bülbül mehÀbe etmişdür

LeùÀfet-i lebüñi vaãf eder nezÀket ile

3. Òulÿãumu nice bulduñ çoú imtiòÀn etdüñ

Sitem ile cevr ile bì-dÀd ile óaúÀret ile

4. Tenümde zaòm-ı àamuñ hep dehÀn-ı şekve olur

Ne dem ki óÀlüme baúsañ nigÀh-ı şefúat ile

5. Görünce èÀrıø-ı cÀnÀnı SaèdiyÀ gülşen

Ne renge girdi göre şerm ile òacÀlet ile

-112-277


1. Gülşen-i dehrüñ gülünde bÿy-ı naòvet olmasa

Bülbülünde nÀliş-i cÀngÀh-ı óasret olmasa

2. Biz de olurduú nümÀ-òˇÀh-ı nihÀl-ı Àrzÿ

Bergi mihnet mìvesi bÀr-ı melÀmet olmasa

276 111 A.21a. Ü.20a. 277 112 A.21b. Ü.20a.

‐ 115 ‐

3. Girye etmezdi emel fikriyle erbÀb-ı heves

Serlerinde neşve-i ãahbÀ-yı àaflet olmasa

4. Maùlaè-ı necm-i sirişk olmazdı böyle dìdemüz278

èArø-ı dìdÀr eyleyen ol òurşìd-i ùalèat olmasa

5. Cilve-i reftÀrı pür-şÿr eylemezdi èÀlemi

SaèdiyÀ ol Àfetüñ úaddi úıyÀmet olmasa

-113-279


1. Vaútidür gül-rìz olursa çeşm-i òÿn-bÀruñ yine

DÀàdÀrısın göñül bir lÀle ruòsÀruñ yine

2. Gelse de dÀéim dimÀà-ı hÿşuña bÿy-ı cünÿn

Çıúma bendinden o zülf-i èanberìn-tÀrın yine

3. Şuèle-i Àh-ı derÿnum olsa da Àhen-güdÀz

Úalbi nerm olmaz o fettÀn-ı cefÀkÀruñ yine

4. Úaldı dil girdÀb-ı àamda ol dür-i yektÀ ise280

Olmada pìrÀye-i Ààÿş-ı aàyÀruñ yine

5. Var ise bir fitne-cünÿñ düşdi bahr-i èaşúına 281

IøùırÀbın naúl ederler Saèdì-i zÀruñ yine

278 4. maùlaè-ı necm-i sirişk olmazdı: aòter-i eşküm nihÀn olmazdı Ü. 279 113 A.21b. Ü.21a. 280 4.dür-i yektÀ ise : dür-i yektÀyı gör 281 5 .var ise bir fitne-cünÿñ düşdi bahr-i èaşúına: düsdi bahri èaşúına bir nÀzenìnüñ àÀlibÀ Ü.

‐ 116 ‐

-114-282


1. Telò-gÿy olmazsa da her çend benden àayriye283

MÀéil olmam ol büt-i şìrìn dehenden àayriye

2. Yek nefes gülberg-i cismin zìb-i Ààÿş etmemiş284

KÀéil olmam nÀzenìnüm pìrehenden àayriye

3. Òayli demler gülşen-i óüsninde ser-gerdÀn olup

Düşmedi üftÀde-dil çÀh-ı õeúÀndan àayriye

4. Eşk-i sìmìn ü ruò-ı zerrìnüme baúmazsa da285

Dil òarìdÀr olamaz ol sìm-tenden àayriye

5. Pür òatÀ etmez mi ey Saèdì sevÀd-ı fikrini

Çìn-i zülfüñ beñzeden müşk-i Òutenden àayriye

-115-286


1. FütÀdeler görüp ebrÿvÀnı peyveste

Ne mümkün olmayalar bende-i kemer-beste

2. Baúıñ baúıñ ruò-ı cÀnÀne üzre kÀküline

Hemìşe sünbüle pìçìdedür o güldeste

282 114. A.21b, Ü.21a. 283 1.olmazda :olmazsa da Ü. 284 2.itmemiş: itmesün Ü. 285 4. zerrìnüme: rengìnüne 286 115 A.22a. Ü.20b.

‐ 117 ‐

3. Görince àamze be-kef çeşm-i yÀrı òafv ederüm

Elinde òançer ola kim varır siyeh meste

4. Nesìm-i Àhumı etdi ãabÀ-yı bÀà-ı cünÿn287

ÒırÀm-ı èişve ile bir nihÀl-i nev-reste

5. áubÀr-ı òÀk-i niyÀz olsa SaèdiyÀ èuşşÀú

O serv-i nÀz ile reftÀre gelse Àheste

-116-288


1. Hücÿm-ı èaşú-ı dilde eşk-i dìdemden úıyÀs eyle

Òurÿş-ı rüzgÀrı cÿşiş-i yemden úıyÀs eyle

2. MücellÀ dilleri ser-geşte vü pür-òÿn eder devrÀn

Bu remzi bezm-i meyde sÀàar-ı Cem’den úıyÀs eyle289

3. Firìb-i óÀli olma her perì ruòsÀrenüñ ey dil

Gezend-i dÀneyi aóvÀl-i Ádemden úıyÀs eyle

4. Ne bì-tÀb olduàum bìmÀr-ı çeşmüm görüp fehm et

PerìşÀn óÀlimi ol zülf-i pür-òamdan úıyÀs eyle290

5. O şÿòuñ úadr-ı vaãlın furúatinden añla ey Saèdì

äafÀ-yı cÀm-ı şevúi neşve-i àamdan úıyÀs eyle

287 4. bÀà-ı cünÿn: cünÿn-ı bÀà Ü. 288 116 A.22a. Ü.20b. 289 2. eyle A:-Ü. 290 4. úıyÀs eyle A: -Ü.

‐ 118 ‐

-117-291


1. Çoàaldı dÀàlarum rÿy-ı yÀrı gördükce

Açıldı lÀlelerüm hep bahÀrı gördükce

2. Olur àazÀl-i dilüñ çeşmi óalúa-i fitrÀk

Semend-i nÀz ile ol şehsüvÀrı gördükce

3. Düşer ümìd-i kenÀra sefìne-i òˇÀhiş

Göñül müsÀèade-i rüzgÀrı gördükce

4. Gelür mi èÀşıú-ı ruòsÀr-ı Àlì òÀùırına

èAceb o àonca dehÀnum hezÀrı gördükce

5. Kemend-i kÀkülüne bend olurdum ey Saèdì

Úalaydı ùÀúatüm ol èişvekÀrı gördükce

-118-292


1. Cem’üñ cÀmı Süleyman’uñ nigìni söylenür dilde

O şÀhuñ dürc-i laèl-i dil-nişìni söylenür dilde

2. Felekde pertev-i òurşìde raàbet úalmamış gitmiş

O mÀhuñ tÀbiş-i mihr-i cebìni söylenür dilde

291 117 A.22a. Ü.20b. 292 118 A.22a. Ü.21a.

‐ 119 ‐

3. Úarìn-i zülf olanlar àamzelerden iótirÀz etsün

O derbendüñ sipÀh-ı der-kemìni söylenür dilde

4. O şeh şÀyeste-i gÿş úabÿl etmez dil-i zÀruñ

FiàÀn ü nÀlesi Àh u enìni söylenür dilde

5. Yine Saèdì gibi ehl-i niyÀza müjdeler olsun

MelÀóat mülkünüñ bir nÀzenìni söylenür dilde

-119 -293


1. N’ola ey serv ÀrÀm eylemezsüñ bÀà-ı kÿyuñda

MiåÀl-i cÿy-ı eşk ÀvÀre olduú cüst ü cÿyuñda

2. Bizi dìvÀne etdi bir nigehle ey perì peyker

Ne ãÿret cilvelerdür bilmezüz miréÀt-ı rÿyuñda

3. Dil-i pür-sÿz u tÀbum micmer-i bezm-i cünÿn oldu

Şemìm-i fitne hissetdükce òÀl-i müşg-bÿyuñda

4. Sen ey Àhÿ-yı vaòşi àayruñ olduñ zìb-i fitrÀki

TekÀpÿmuz bizim gitdi yabÀne cüst ü cÿyuñda

5. Dirìà etmek sezÀ mı şehd-i laèlüñ Saèdì-i zÀra

Süòan-perdÀz iken mÀnend-i ùÿtì güft ü gÿyuñda

293 A. 22b: -Ü.

‐ 120 ‐

-120-294


1. Dilde hiç dÀèiye-i vuãlat-ı yÀr olsun mı

áarúa-i èaşúda ümìd-i kenÀr olsun mı

2. NÀéil-i bÿse-i laèli n’ola şÀd olsa müdÀm

Nÿş-ı cÀm-ı mey-i Kevåerde òumÀr olsun mı

3. Óasret-i Àyìne-i rÿyu ile ol şÿòuñ

Cismimiz rÀh-ı maóabbetde àubÀr olsun mı

4. Dest-i aàyÀrda gördük yine zülf-i siyehin

Rÿzumuz Àh ile böyle şeb-i tÀr olsun mı

5. SaèdiyÀ òÀl-i ruò-ı yÀra nigÀh etdikce

Dil-i mihnet-zedede ãabr-ı úarÀr olsun mı

-121-295


1. Gördükde rÿy-ı alıñı gülberg-i ter gibi

Dökdüm sirişk-i dÀnelerin jÀleler gibi

2. Ey meh tamÀm olup şeb-i tarìk-i óasretüñ

Görsem fürÿà-ı óüsnüñi mihr-i seóer gibi

3. RÀz-ı óayÀt-baòş-ı lebüñ ãaúlarum müdÀm

Dürc-i nihÀn cÀnum içinde güher gibi

294 120 A 22b. Ü.21a. 295 121 A 22b. Ü.21a.

‐ 121 ‐

4. Çeşm-i siyeh derÿnuñı dil yÀr olur ãanur

Bilmez füsÿn-ı àamzelerüñ bì-òaber gibi

5. Úaddi òam oldı bÀr-ı àam-ı ebruvÀn ile

Saèdì kemÀn-ı saòt-ı maóabbet çeker gibi296

-122-297


1. Eyledi èaşú ile Àşüfte dil-i şeydÀyı

KÀkülinden bilürüz biz bu úadar sevdÀyı

2. Olmasun ùalièime perde-keş ebr-i cefÀ

Etmesün zülf ile pÿşìde ruò-ı zìbÀyı

3. Der-kenÀr eyler meddi hÀle-i baòtum mihri

Alsam Ààÿşuma ol mihr-i cihÀn-ÀrÀyı

4. Ederim Àyine-i çaròa nigeh óayretle

Bana göstermedi ol şÿò-ı perì-sìmÀyı

5. Nigehe àamzeye müjgÀn ile çeşm-i siyehe

ÁşinÀ oldı görüñ Saèdì-i bì-pervÀyı

296 5. A: -Ü. 297 122 A. 23a. Ü.22b.

‐ 122 ‐

-123-298


1. Şeker-rìz-i tebessüm oldıúca laèl-i mey-gÿnı

FerÀàat eylemezüz her sitemden àamze-i òÿnı

2. Semend-i nÀza pÀ-mÀl eyledükce geşte èaşúın

Göñül ol şehsüvÀrüñ olmamaú mümkün mi memnÿnı

3. N’ola çeng olsa úaddüñ ney gibi nÀlÀn olup ey dil

Şeh-i evreng-i óüsnüñ böyledür hemvÀr-ı úÀnÿnı

4. Cebìnin mevc-òìz-i çìn-i nÀz etdükce ol Àfet

áarìú lücce-i óayret eder bu cÀn-ı maózÿnı

5. HevÀ-yı şÀhid-i endìşeden Saèdì biz el çekdük

Yine ãad çÀk olur dil görmesün bir tÀze maømÿnı

-124-299


1. ŞarÀba meyl eder her tÀze-rÿ nevrÿzdur şimdi

Pür olsun köhne bÀdeyle sebÿ nevrÿzdur şimdi

2. HevÀ-yı èaşú-ı dilber dilde şevú-i cÀm-ı mey serde

Olur bezm-i ãafÀda hÀy u hÿ nevrÿzdur şimdi300

298 A. 23a: -Ü. 299 124 Ü.21b: -A. 300 2. şimdi -Ü.

‐ 123 ‐

3. Görünmez ebr-i zülfü mihr-i rÿy-ı tÀb-dÀrından

O şÿòa diúúat etsek mÿ-be-mÿ nevrÿzdur şimdi301

4. N’ola dÀrü’ş-şifÀ-yı vuãlatından eylese èÀşıú

DevÀ-yı müşk-i laèlin Àrzÿ nevrÿzdur şimdi302

5. Şeb-i Úadri ãafÀ-yı èìdi Saèdì kimse yaratmaz

MiyÀn-ı ehl-i dilde güft ü gÿ nevrÿzdur şimdi

-125-303


1. GÀh öpsem leb-i cÀn-baòşıñı peymÀne gibi

Geh ãarılsam şiken-i kÀkülüñe şÀne gibi

2. Ruò-ı pür-tÀb ile sen bezme çerÀà-efrÿz ol

Ben de sÿzÀn olayım şevú ile pervÀne gibi304

3. ÓÀlimi èarø edicek òˇÀba varır dìdelerüñ

Çekdigüm rÀh-ı maóabbetde hep efsÀne gibi

4. ÁşìnÀ-yı nigehüñ maórem-i esrÀruñ iken

Ne sebebden bu teàÀfül bize bìgÀne gibi

5. SaèdiyÀ ùÿl-ı emel àÀéiledür dÿr u dırÀz

èÁşıúa zülf-i òam-ender-òam-ı cÀnÀne gibi

301 3.şimdi –Ü. 302 4.şimdi –Ü. 303 125 Ü.21b: -A. 304 gibi –Ü.

‐ 124 ‐

-126-305


1. èAşúıñda cüst ü cÿlarımız gitdi úalmadı

Evvelki Àrzÿlarımız gitdi úalmadı

2. Derd ü àamuñla beste-leb-i genc-i óayretiz

Şevúüñle güft ü gÿlarımız gitdi úalmadı

3. Cevrüñle oldı şimdi dil-i zÀrumuz òÀmÿş

Luùfuñla hÀy u hÿlarımız gitdi úalmadı306

4. DevrÀn şikeste etdi bu bezmüñ ayÀàını

Leb-rìz olan sebÿlarımız gitdi úalmadı307

5. Cÿy etdik eşk-i dìdeyi bÀà-ı melÀmete

Saèdì o Àb-rÿlarımız gitdi úalmadı

-126-308


1. Cÿş-ı eşküm görüp enhÀr feryÀd eyledi

Áh u zÀrumdan benüm kuhsÀr feryÀd eyledi

2. Çare-cÿy oldum devÀ-sÀz olmaduñ derd-i dile

Dest-i cevrüñdeñ göñül nÀçÀr feryÀd eyledi

305 126 Ü.21b: -A. 306 úalmadı –Ü. 307 úalmadı –Ü. 308 Ü.21b: -A.

‐ 125 ‐

3. Etmedüñ maórem beni dÀrü’ş-şifÀ-yı vuãlata

Künc-i fürúatde dil-i bìmÀr feryÀd eyledi

4. DÀmen-i gülberg-i òandÀnı görünce çÀk çÀk

áayretinden èandelìb-i zÀr feryÀd eyledi

5. Sünbül-i Àhum gül-i dÀğum görünce SaèdiyÀ

Raóm edüp aóvÀlüme ezhÀr feryÀd eyledi

-127-309


1. Yine Àhum cebìn-i yÀrı pür çìn-i sitìz etdi

Nesìm-i şekvedür deryÀ-yı óüsnü mevc-òìz etdi

2. Göñül pervÀz ederken gülşen-i óüsninde bì-pervÀ

Görüp şehbÀz-ı çeşmin gÿşe-i zülfe girìz etdi310

3. N’ola leb-rìz-i ãahbÀ-yı neşÀù olsa dil-i èÀşıú

O şeh bezm-i ãafÀda cÀm-ı laèlin òande-rìz etdi311

4. Lebin merhem-resÀn-ı sıóóat etsün ol kemÀn ebrÿ

Ki müjàÀn ile cismüm zaòmdÀr-ı tìr-i tìz etdi312

5. Derÿnun òÿn edermiş SaèdiyÀ mÀnende-i nÀfe

O şeydÀ kim dilin meftÿn-ı zülf-i müşk-bìz etdi

309 Ü.22a: -A. 310 etdi: -Ü. 311 etdi: -Ü. 312 etdi: -Ü.

‐ 126 ‐

-128-313


1. Sìne èÀşıú-ı bìçÀrede dÀà olmaz mı

Öyle bir òanúÀha böyle çerÀà olmaz mı

2. Dest-i àamzeñde şehÀ tìà-i teàÀfül tÀ key

èArø-ı óÀl-i dil-i nÀlÀna mesÀà olmaz mı

3. èÁşú-ı dildÀr ile ey dil nice bir Àh edesin

Bu hevÀdan saña èÀlemde ferÀà olmaz mı

4. Bir gül-endÀm ile hem-dem degülüm yoòsa bu dem

èAõm-ı gül-geşt-i çemen ãoóbet-i bÀà olmaz mı314

5. SÀúiyÀ Saèdì-i giryÀn u òumÀr-Àlÿde

Köhne ãahbÀ ile tecdìd-i dimÀà olmaz mı

-129-315

feèilÀtün mefÀèilün feèilün

1. Gülşen-i bezme verd-i terdür mey

BÀà-ı èÀlemde muèteberdür mey

2. ÚaùarÀt-ı èaraúdadur dür lìk

áıbùa-fermÀ-yı her güherdür mey

313 Ü.22a: -A. 314 olmaz mı :-Ü 315 Ü.22a: -A

‐ 127 ‐

3. N’ola sÀúi olursa pervÀne

Bezme bir şemè-i şuèle-verdür mey

4. Dil-òarìdÀr-i laèl-i dilberdür

Gerçi yÀúÿt-ı hÿbterdür mey

5. SaèdiyÀ kÀr-ı fitne-sencìde

Leb-i cÀnÀneden beterdür mey

‐ 128 ‐

TÁRİÒ-İ BERÁY-I KABßDÁNÌ-İ MUäÁÓİB PÁŞÀ316

I317


1. BÀrekallah zihì feyø-i nesìm-i tevfìú

Etdi fülk-i felegi keştì-i deyÀ-yı ãafÀ

2. ÓabbeõÀ èÀùıfet-i óaøret-i fettÀó-ı muèìn

Úıldı bir dÀveri vÀlì-yi umÿr-ı deryÀ318

3. Nice dÀver yem-i iósÀn u kerem lücce-i cÿd

Menbaè-ı luùf u himem maôhar-ı elùÀf-ı ÒüdÀ

4. Ùabè-ı pÀkìzesi àayret-keş-i dìn ü devlet

Meşreb-i pÀki meded-kÀrì-i óÀl-i fuúarÀ

5. Úabudanlıú ki vücÿduyla şeref-yÀb oldı

N’ola ger baór niåÀr eylese lüélüé-yi åenÀ

6. Dest-gìri vü ôahìri ola her dem BÀrì

DÀéimÀ eyleye manãÿr u muôaffer MevlÀ

7. DÀèi-i devleti Saèdì dedi tÀriòin anuñ

ÚabÿdÀn oldı luùf-pìşe MuãÀóib PÀşÀ

١٠٩٥

316 Ü:-A 317 A.23a, Ü.25a. 318 2.úıldı: etdi Ü.

‐ 129 ‐

TÁRİÒ-İ BERÁY-I ÚAäR-I MUäÁÓİB PÁŞÁ319

II320


1. BÀrekallah zihì kÀò-ı laùìf ü zìbÀ

ÓabbeõÀ menzil-i èìş ü ùarab ü şevú u ãafÀ

2. Ùaró-ı maùbÿèu neşÀù-Àver-i ùabè-ı èÀlem

Ùarz-ı maúbÿlu ãafa-baòş-ı derÿn-ı dünyÀ

3. Zìver-i tÀc-ı sipihr olmaàa erzÀnìdür

Silk-i sÀóilde bedìd oldı bu dürr-i yektÀ

4. Dÿn eder pÀye-i gerdÿnu o saúf-ı èÀlì

áıbùadan úÀmeti çaròuñ ne èaceb olsa dütÀ

5. Áb u fevvÀreleri Kevåeri işrÀb eyler

Úaãr-ı cennet dese de lÀyıú olur Àdem aña

6. äÀfdur tÀ o úadar ÀbruvÀn perveri kim

Gösterür ãÿret-i şevúi dile miréÀt-ÀsÀ

7. Nice ãÀf olmasun ol Àb-ı óayÀt-efzÀ kim

Ola şÀyeste-i iúbÀl-i òad-bÿ dÀnÀ

8. Áb-ı rÿy-ı vüzerÀ yaèni MuãÀóib PÀşÀ

Eyleyen teşneleri luùf ile sìr-Àb-ı èaùÀ

319 A: - Ü. 320 II. A.23b.Ü.25a.

‐ 130 ‐

9. Sebeb-i naôm-ı cihÀn rükn-i esÀs-ı devlet

Zìnet-i kÀò-ı felek revnÀú-ı çarò-ı vÀlÀ

10. Dest-i himmetle bu kÀşÀneyi bünyÀd etdi

Ede hemvÀre mübÀrek kereminden MevlÀ

11. äıóóat ü devlet ile èömrini efzÿn etsün

Ola her şÀm u seóer hem-demi tevfìú-i ÒüdÀ

12. Seyr edüp şevú ile Saèdì dedi tÀriòi anuñ

CÀn-fezÀ cÀy-ı emìn úaãr-ı MuãÀóib Paşa

sene ١٠٩٢

‐ 131 ‐

RUBÁèİYÁT

-1-321

mefèÿlü mefÀèìlün mefÀèìlü faèÿl

Ey muódes-i kÀéinÀt olan õÀt-ı úadìm

Derküñde bilür úuãÿrını èaúl-ı selìm

Günehüñde şifÀ-yı ãadr taóãìl edemez

Biñ kere teéemmül etse bìçÀre óekìm322

-2-323

velehü

mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlün faè

Ser-menzil-i èaşúa biz ki sÀèì olduú

Áyìn-i tecerrüde murÀèì olduú

RÀzın êuyÀlı èanÀãır-ı erbaèanuñ

Biz sÀlik-i meslek-i rübÀèì olduú

-3-324

velehü


Ey àıbùa-i pertev-i meh-i èÀlem-tÀb

TÀb-ı ruòuñı görenler oldu bì-tÀb

Olmazdı teninde böyle dÀà u şerha

èÁşıú eger etmeyeydi derdini óisÀb

321 1.A.23b. Ü.22b. 322 1. teéemmül: tefekkür Ü. 323 2. A.23b. Ü.22b 324 3. A.24a. Ü.22b

‐ 132 ‐

-4-325

velehü

mefèÿlü mefÀèìlü mefÀèìlün faè

Ey mÀye-i ÀrÀm dil ehl-i hevÀ

Oldum àam-ı zülfüñle esìr-i sevdÀ

Biz tìre-şeb-i hicrde nÀ-bÿd olduú

Sen úandesin ey mÀh-ı cihÀn-tÀb ÀyÀ

-5-326

velehü

1. mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlün faè


3. mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlü faèÿl


Ey mÀéil-i reng ü bÿy-ı çarò-ı bì-dÀd

GülzÀr-ı derÿnı eyledüñ òÀr-ÀbÀd

Düşdük heves-i maèÀşa mÀnende-i gül

Şebnem úadir eylemezmiş saèy maèÀd

-6-327

velehü


MeyòÀne-i èaşúı edeli cÀy-ı nişest

Bì-sÀúì vü sÀàar u şarÀb olduú mest328

Her kim ki şinÀver olsa baór-i èaşúa

İmdÀd degil øarar virir pÀyla dest

325 4. A.24a. Ü.22b 326 5. A.24a. Ü.22b 327 6. A.24a. Ü.22b 328 6. bì-sÀúì vü sÀàar : bì-sÀàar u sÀúì Ü.

‐ 133 ‐

-7-329

velehü


Bir cins-i ãafÀdan oldı dil şimdi baèìd

Hep nevè-i òazÀn gelür aña faãl-ı ümìd

AàyÀrımıza olaydı mÀniè diyerek

Resm-i dili kÀkülüñle etdük taúyìd

-8-330

velehü

1.mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlün faèÿl



4. mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlün faèÿl

Ol kim ola úısmeti ezel renc ü keder

Darb-ı àama çÀresiz taóammül eder

Tefrìú edeli felek beni yÀrümden

Taøèìf olunmada àamum şÀm u seóer

-9-331

velehü


Tecrìd ile ol ki reh-rev-i èuzlet olur

İksìr ile òÀk-i rÀhı hem-ùıynet olur

Bir özge ùarìúe sÀlik olduú biz kim

Keşf olsa ayaúda başda çoú miónet olur

329 7. A.24a. Ü.23a. 330 8. A.24a. Ü.23a. 331 9. A.24a. Ü.23a.

‐ 134 ‐

-10-332

velehü

1. mefèÿlü mefÀèìlü mefÀèìlü faèÿl

2. mefèÿlü mefÀèìlü mefÀèìlü faèÿl

3. mefèÿlü mefÀèìlü mefÀèìlü faè

4. mefèÿlü mefÀèìlü mefÀèìlü faè

Biz fenn-i óaúìúate edüp ãarf-ı şuèÿr

Bildik ne imiş mÀl-i ÀlÀm-ı sürÿr333

Vaãl ise göñül netìce-i ÀmÀlüñ

Temhìd-i muúaddemÀta benden destÿr

-11-334

velehü


GüftÀruñ ile küll-i murÀdum açılur

ReftÀruñ ile dürr-i sirişkim ãaçılur

áamzeñ göricek firÀr eder ãabr u úarÀr

Elbette şehÀ óarÀmìlerden úaçılur335

-12-336

velehü

1.mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlün faè


3 mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlün faèÿl


332 10. A.24b. Ü.23a. 333 10. ÀlÀm-ı sürÿr: ÀlÀm u sürÿr Ü. 334 11. 10. A.2b. Ü.23a. 335 11. şehÀ óarÀmìlerden: óarÀmìlerden şehÀ Ü. 336 12. A.24b. Ü.23a.

‐ 135 ‐

Ey dürr-i girÀn-bahÀ v’ey sìmìn-ber

Zerd oldı tenüm àamuñla mÀnend-i zer

Gördükce lebüñ bu rengle dìdemüzüñ

ElmÀs-ı sirişki èaynı laèle döner

-13-337

velehü


Gül-berg-i ruòun görünce zÀr olduú biz

PervÀne-i şemè-i rÿy-ı yÀr oldıú biz

èUşşÀú çoàaldı gülşen-i kÿyında

Bir gül-ruò içün yine hezÀr oldıú biz

-14-338

velehü


Biz şÿre zemìn-i èaşúa gülzÀr derüz

Gülberg-i ter-i zemÀniye òÀr derüz

Ol rÿó-ı revÀnumuz ki yÀr oldı bize

èAúl u dil ü cÀn u fikre aàyÀr derüz

337 13. A.24b. Ü.23a. 338 14. A.24b. Ü.23b.

‐ 136 ‐

-15-339

velehü


RuòsÀr ile kÀküli olup maùlabumuz

SevdÀ-zedeligde geçdi rÿz-ı şebümüz

Olduú o mehüñ yine úarìn-i mihri

Saèdì ne èaceb saèìd ise kevkebümüz

-16-340

velehü


MÀnende-i serv gerçi ÀzÀdelerüz

PÀyına o naòl-i nÀzuñ üftÀdelerüz

Naúş-ı emel ü òaùù-ı hevesden sÀlim

Biz mekteb-i àamda levóa-i sÀdelerüz

-17-341

velehü


Endìşe-i bÿse-i lebden dÿruz

CÀm-ı Cem’e raàbet etmeyen maòmÿruz

èUrbÀn-ı reh-i muóabbetüz ammÀ kim

Biz perde-i şerm-i èaşú ile mestÿruz

339 15. A.24b. Ü.23b. 340 16. A.24b. Ü.23b. 341 17. A.25a. Ü.23b.

‐ 137 ‐

-18-342

velehü

1.mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlün faè




Ey àonce-dehÀn vey nihÀl-i nev-res

Yetmez mi ber-i viãÀlüñe dest-i heves

Dil reh-rev-i Kaèbe-i muòabbet olalı

FeryÀd ü fiàÀn etmede hem-çü ceres

-19-343

velehü

1.mefèÿlü mefÀèìlün mefÀèìlün faèÿl

2. mefèÿlü mefÀèìlün mefÀèìlün faè

3. mefèÿlü mefÀèìlün mefÀèìlün faè

4. mefèÿlü mefÀèìlün mefÀèìlün faèÿl

Òalvet-geh-i èaşúa eyledük vaøè-ı úadem

EfàÀnumuza ãaêÀmuz olmaz maórem

TenhÀ yüridiñ óiãÀr-ı èaşúa bì-bÀk

AmmÀ yine dÿd-ı Àhumuz ùutdı èalem

342 18. A.25a. Ü.23b. 343 19. A.25a. Ü.24a.

‐ 138 ‐

-20-344

velehü


Zülfe ùuùulup elemden ÀzÀd oldum

Olduúca òarÀb-ı èaşú-ÀbÀd oldum

Àm-ı lebini o nev-resüñ görmüş idüm

Keyfüm yeñeden yetişdi dil-şÀd oldum

-21-345

velehü


èAşkında fiàÀn-ı cÀn-güdÀz eylemedük

Mest olduú ayıúda keşf-i rÀz eylemedük

Şemşìr-i nigÀh-ı yÀre olduú mÀéil

Zaòm-ı siteminden iótirÀz eylemedük

-22-346

velehü


Memnÿn oluruz àamuñla maózÿn olsaú

DÀnÀ oluruz o zülfe mecnÿn olsaú

Hep rÀh-ı maóabbetüñde mebõÿl ederüz

Biz mÀlik-i genc-i mÀl-ı ÚÀrÿn olsaú

344 20. A.25a. Ü.24a. 345 21. A.25a. Ü.23b. 346 22. A.25a. Ü.23b.

‐ 139 ‐

-23-347

velehü


Derd-i dilüme èaceb devÀdur laèlüñ

Dil òˇÀste-i èaşúuña şifÀdür laèlüñ

YÀúÿt-ı sirişki òaracla girmez ele348

Ey kÀn-ı cefÀ girÀn-baòÀdür laèlüñ

-24-349

velehü


Olsaú n’ola keyf-i àamda dÀéim òoş-óÀl

Maòmÿr eder ehl-i èaşúı cÀm-ı ÀmÀl

èUşşÀúa ùarìú-i àamda yolsız dirler

Etmezse reh-i cefÀda cismi pÀ-mÀl

-25-350

velehü


NÀz öncüsün aldı çeşm-i cÀnÀnumdan

FeryÀd benim enìn ü efàÀnumdan

èAks-i gül-rÿyı gelmez oldı gözüme

Ázürde midür ki òÀr-ı müjgÀnumdan

347 23. A.25a. Ü.23b. 348 23. sirişki A: -Ü. 349 24. A.25b. Ü.24a. 350 25. A.25b. Ü.24a.

‐ 140 ‐

-26-351

velehü

mefèÿlü mefÀèìlü mefÀèìlün faè

Dil Úays gibi èaşú ile Mecnÿn olsun

Leylìveş olan zülfüñe meftÿn olsun

Çeşmi gibi mest etdi beni keyf-i lebi

èÖmri òam-ı zülfü gibi efzÿn olsun

-27-352

velehü


äahbÀ úanÀèati çeküp rindÀne

Ol keyf-i àınÀ-yı úalb ile mestÀne

Mest-i mey-i naòvet olma bezmüñde eger

SÀúì felek olsa mihr ü meh peymÀne

-28-353

velehü


Hem nÀz u girişme hem nezÀket sende

Hem Àb-ı zülÀlveş-i leùÀfet sende

Sìneñ gibi görmedüñ mücellÀ-miréÀt

Ey sìm-beden nedür bu ãafvet sende

351 26. A.25b. Ü.24a. 352 27. A.25b. Ü.24a. 353 28. A.25b. Ü.24b.

‐ 141 ‐

-29-354

velehü

mefèÿlü mefÀèìlün mefÀèìlün faè

Biz tÀzelerüñ gerek esìr olup kÀkülüne

Meyl eylemedük bu gülşenüñ sünbülüne

Gül yüzlülerüñ àamıyla dil nÀle idüp

Taèlìm-i fiàÀn eder çemen bülbülüne

-30-355

velehü


Görsem yine ol perì nümÀyÀn olsa

Merdümlük edüp úarìn-i insÀn olsa

Çeşm-i dili òayra etmese dÿd ümìd

Áteşkede-i emel-i fürÿzÀn olsa

-31-356

velehü


Bilse dilümüñ esìr-i renc oldıàını

BìçÀre hemìşe nÀle-senc oldıàını

Ejder gibi zülfünü ùılsım etse n’ola

Bilmez mi o nev-resìde genc oldıàını

354 29. A.25b. Ü.24b. 355 30. A.25b. Ü.24b. 356 31. A.26a. Ü.24b.

‐ 142 ‐

-32-357

velehü

mefèÿlü mefÀèilün mefÀèìlü faèÿl

Bÿs eyleyeyüm leb-i revÀn-perveriñi

Nÿş eyleyeyüm o cÀn-fezÀ sÀàarıñı

Ben àamzene ÀşinÀ olan bì-bÀkim

Gösterme baña miyÀndaki òançeriñi

-33-358

velehü


Seyr eyleyelüm o çeşm ile ebrÿyı

Başdan ãavalum òˇÀùır-ı gìsÿyı

HicrÀnı ile hilÀle döndüm her gün

Göster baña ey sipihr ol meh-rÿyı

-34-359

velehü


Peyveste edüp feleklere dÿdumuzı

Farú eylemedüñ ziyÀn ile sÿdumızı

Pür-zaòm-ı àamz cebìre-i ihmÀle

Vaøè eylemüşüz hemìşe bihbÿdumuzı

357 32. A.26a. Ü.24b. 358 33. A.26a. Ü.24b. 359 34. A.26a. Ü.24b.

‐ 143 ‐

-35-360

velehü


Seyr etmek ile çü sebèa-i seyyÀre

EflÀk-i hevesde olmaduú ÀvÀre

MÀnend-i åevÀbit idi temkìnüm lìk

Oynatdı beni àamında ol meh-pÀre

-36-361

velehü


Etmezse dilüm çü mÀh-ı nev kesb-i kemÀl

áayretle olur miål-i pertev pÀ-mÀl

Taóãìl-i merÀtib-i kemÀni bilürüm

Tekmìl-i medÀrìc-i firÀz-ı iúbÀl

-37-

velehü

okunmuyor

360 35. A.26a. Ü.24b. 361 36. A.26a: -Ü.

‐ 144 ‐

-38-362

velehü


Laèlüñ gibi hìç laèl-i dil-cÿ bilmem

MÀnend-i miyÀn-ı dil-keşüñ mÿ bilmem

Álemde nice sevÀd-ı aèôam gezdüm

Ben böyle siyÀh çeşm ü ebrÿ bilmem

-39-363

velehü


Ey dìde-küşÀ-yı èÀlem èilm ü èÀmel

Dil nüsòasına yaraşmamış òaùù-ı emel

Reng-i gül-i nev-bahÀra meyl eyler iseñ

Levn-i varaú-ı òazÀnı fikr et evvel

-40-364

velehü


Terk-i àam-ı yÀr edüp vefÀdan geçemem

Neşve içün mey-i ãafÀdan geçemem365

Olursa da rişte gibi cismüm bÀrik366

Ben güher-i laèl-i dil-rübÀdan geçemem

362 38. A.26b: -Ü. 363 39. A.26b: -Ü. 364 40.A.26b. Ü.24a. 365 40. neşve: bir nesne Ü. 366 40. bÀrik : tÀrìk Ü.

‐ 145 ‐

-41-367

velehü


Dil eylemese çü mÀh-ı nev kesb-i kemÀl

áayretle olur miåÀl-i pertev-i pÀ-mÀl

Tekmìl-i medÀric-i kemÀli bilürüm

İórÀz-ı merÀtib-i firÀz-ı iúbÀl

367 41.A.26a: -Ü.

‐ 146 ‐

Seyyid Meómed Saèdeddìn ÚÀşif Çelebi Meróÿma İrsÀl Eyledikleri Mektÿbuñ äÿretidür

fÀèilÀtü mefÀèìlü faèÿlün

1. Gel ey kilk-i sÀkit ü nÀùıú

áam küsÀr-ı muvÀfıú u ãÀdıú

2. Yaèni taórìr-i midóat-ı fÀżıl

Vaãf-ı maòdÿm-ı mÀcid ü kÀmil

3. VÀsıùì asl ü Mevlevì-eùvÀr

Meånevì-òˇÀn u maènevì-güftÀr

4. FÀris-i yeke-tÀz-ı ãaón-ı yaúìn

Seyyidü’l-èaãr bil ki Saèdeddìn

5. Óaú müyesser eyleye mülÀúatı

Müştehirdir teúÀrüb-i Àtì

6. SÀkinüèt-ùabè muntaôam óarekÀt

TercemÀn-ı hezÀr-gÿne luàat

7. KÀşif-i müşkilÀt-ı fażl ü kerem

èÁùıfet hemdem ü èaùÀ-tevÀm

8. Eyleye ol saèÀdete nÀil

Meclis-i fażla ola biz dÀòil

‐ 147 ‐

9. Daòı maòdÿm erişdi MevlÀ

Hıfô-ı BÀrìde ola ãubó u mesÀ

10. Reviş ü cünbüşünde óÀlet var

Vażè u ùavrıñda istiúÀmet var

11. Baède taúdìm èÀdet-i iclÀl

Odur óÀl-i ùabè-ı pÀki suèÀl

12. Keåret-i fikr ü vefret-i eşàÀl

Oldu bÀdì-i úaãr-ı naôm-ı maúÀl

13. ÔÀhiriñ sÀde bÀùınuñ refìú

Ehl-i dildür saña enìs ü refìú

14. Luùf u MevlÀ ola meded-kÀrì

DÀme fì-óıfô-ı Rabbü’l-BÀrì

15. BÀúì hemvÀre devlet ü iclÀl

Der teraúúì saèÀdet ü iúbÀl

16. Hem rÀh-ı beyÀna rÀèìsiñ

Hem ùarìú-i kemÀle sÀèìsiñ

17. BaèdeõÀ ey muòìù-i fażl u himem

Cÿş ederse yem-i kemÀl ü kerem

18. DÀèì-i òÀliã-i ãadÀúatkÀr

Yaèni èabd-i faúìr Saèdì-i zÀr

‐ 148 ‐

19. Seni bir kÀra edeyüm taèyìn

Ola maósÿd ÀsumÀn u zemin

20. Bendeñizden olursa istinbÀ

Haúúa minnet ki sÀlimüz óÀlÀ

21. Lìk sÿz-ı firÀú ile dÀéim

Mużùarìbdür ziyÀde aóvÀlüm

22. Medói verdüm duèÀsı muètÀdum

EfżÀlü’l-fÀżılìn üstÀdum

23. Baède temhìd gÀyet-i tebcìl

DÀmen-i pÀkin eylerüz taúbìl

24. Ola dÀèim ãafÀ vü ãıóóatde

èİzzet ü devlet ü saèÀdetde

‐ 149 ‐

SAèDÎ DİVANI

Sema URALÇİN

ÖZET: Bu çalışmada, 17. yüzyılda yaşamış olan Saèdî Dîvânı’nı araştırmacıların hizmetine

sunmayı hedefledik. Şâirin hayatı ve eserinin önemli olması bizi artık yitirilmekte olan bir

dünya görüşünün sanat anlayışından son izleri taşıyan bu eseri çalışmaya sevk etmiştir.

Çalışma, devir-şahsiyet-eser ekseninde ele alınmıştır. Dîvân metni, transkripsiyon harfleriyle

yeneden yazılmıştır. Dîvân’ın tıpkıbasımı ise “Ekler” bölümünde verilmiştir.

THE DİVAN OF SAèDÎ

Sema URALÇİN

ABSTRACT: In this study, we aimed to serve the people who search the divan of Saèdî,

lived in 17 th century. That there is important about poet and his works, directed us to study

this work of art which is a world opinion started to lose it’s value. Divan has been taken

charge of period, personality and work. The text of Divan has been rewrote with the

trancripcion alphabet. The facsimile of Divan is given in additional period.

‐ 150 ‐

DİZİN TABLOSU

Àb..........G-117,G-111/1,G-109,G-104,G-101,

G-96, G-95, G-88,G-84, G-75,G-70,

G-62,G-58, G-45, G-36, G-24,

N-4-VII, N-4-I

ÀbdÀr………….…………...N-4-VIII, N-4-IV

Àb-ı çeşm…….…………. ..…………G-102/2

Àb-ı deryÀ……….………..………….. G-96/2

Àb-ı óayÀt…..G-109/2, G-104, G-101, G-88/2,

G-62/3, G-45/3, N-4-I/4

Àb-ı óayvÀn…..……………N-4-VII/26, G-70

Àb-ı neşÀt…..………………..………....T-1/ 7

Àb-ı revÀn….….……………...……..…..T-1/6

Àb-ı rÿ………….……G-36/4, G-117/4, T-1/8

Àb-ı sirişk …….………………………G-75/6

Àb-ı zülÀl……….………………G-95/3, R-28

èabd…………..……….………………. N-1/8

èabd-ı kem-terìn …..…….…………N-4-II/20

èaceb……….... R-23, R-15, B, G-106, G-100,

G-81, G-69, G-57, G-40, G-37, G-19,

G-12, G-12, N-2, N-1, N-1

èaceb.........G-120, G-104, G-101, G-70, G-46,

G-44, G-42, G-25, G-17,G-5, N-4-VI,

N-4-I, N-3

èacz………..………….……..G-22/3, N-4-II/7

açılmaú…….. R-11,G-120/1,N-4-V/27 N-2/13

èadÀlet…..………………G-56, N-4-V, N-4-V

èadl………..……….………….N-4-V, N-4-III

Àdem………..………………..N-4-I/11,N-4-V

ÀfÀú……………….............. G-53, N-4-V,N-1

Àfet……....G-112/5, G-105/5, G-64/1, G-25/4,

G-16/5,G-12/2, G-2/1

Àfet-i devrÀn…..……………....G-79/3,G-55/3

ÀfitÀb…..…N-4-VII/3,N-4-I/29, N-3/1,G-84/1

ÀfitÀb-ı òaste…….…………………….G-27/2

ÀfitÀb-ı müõÀb…..……………………N-4-1/3

ÀàÀz eylemek……..….……………..…G-97/1

ÀàÀz itmek………..….…...…….N-4-IV, G-43

ÀàÀz-ı derd……..…….….……..…… N-2 / 23

aàyÀr……………...…R-7, R-14, G-107, G-52

Ààÿş…… ……..…………G-129, G-106,G-94

Àh…….. N-4-VIII/3, N-4-VIII/15, N-4-VII/31

N-4-IV/21, N-4-IV/29, G-122/1,G-121/1,

G-121/5, G-118/4,G-104, G-102/7,

G-91/3, G-89/3,G-88, G-86/ 4, G-80/4

G-76/1, G-75/3, G-71/2G-69/1, G-66/2,

G-64/7, G-63/5, G-58/4, G-47/3,G-40/1

G-37/5, G-35/3, G-22/4, G-21/2,

G-17/3,G-17/6, G-16/4, G-13/2, G-1/1

Àh itmek……………………………......G-123/3

Àh-ı dil………………………….G-105/4, G-3/2

Àhÿ…………………….…G-107/2,G-126, G-61

Àhÿ-yı remìde………………...……….… G-108

Àhÿ-yı vaòşi…………………………….G-127/4

Àheste……………G-17/3, G-101, G-118, G-104

aòlÀú…………………………...N-4-VI , N-4-III

aòlÀú-ı pesen-dìde …………………...N-4-III/26

èÀúıbet……………………...……………..G-106

èaúl………………………..….…………….R-14

aèlÀ………………………..….…………..N-4-III

èÀm……………………………..……..…N-4-IV

ÀmÀl………………….…………..…………R-24

Àmìz………………….…………..…………G-81

ammÀ….......R-17, G-62, G-49, G-29, R-19,G-18

èanber…………G-113, G-93, G-81, G-44, G-42,

N-4-V, N-4-III

èanberìn………………..………………….N-4-II

èandelìb……………………..…...G-98/1, G-66/4

èandelìb-i òoş-elhÀn.......G-121, N-4-VIII, N-1/17

èandelìb-i zÀr………..….N-4-VIII/10, N-4-IV/28

èandelìb-i çemen……….……………...N-4-V/35

aña……..R-7, B, G-78, G-76, G-75, G-59, G-43,

G-18, G-18, N-4-VII, N-4-V, N-4-V,

N-4-V, N-4-IV, N-4-III

Arabì…………………………………………N-1

èÀrıø…………………..…………………..N-4-IV

èÀrìdür……………………..………………..G-21

èarş…………….…………….N-4-II/13, N-4-I/10

èarÿs……….……………………...……….N-4-V

èarø….…N-4-IV/2, N-4-V/6, N-4-V/6, N-4-V/24,

151

N-4-V/70

èarø itmek………………………………G-116/ 3

èarø-ı beyÀø……………………...…..........G-40/3

èarø-ı dìdÀr…………………….…G-7/3, G-112/4

èarø-ı hÀle…………………….…G-56/7, G-100/2

èarø-ı óÀl………….…………………G-123/2

èarø-ı pür-neşve….…………………….G-8/1

èarô-ı èubudiyyet…………......…N-4-VII/ 18

èarô-ı úÀlÀ………...…………….… N-4-V/19

Àrzÿ-yı kÀle-i naèt.……………………N-2/21

Àrzÿ…………….. G-117/1, G112/2, G-107/5,

G-36/1, N-4-VII/4, N-4-VII/4

Àãaf-ı ekrem……………...……..…N-4-IV/10

Àãaf-ı rÿşen-øamìr …………..…….N-4-IV/23

ÀsÀyiş……………………………G-69, N-4-V

èaãfÿr…………………...……………...N-4-V

ÀsimÀn……………………………………G-II

ÀsitÀne…………………………..…N-3/3, N-1

ÀstÀn-ı luùf……………...…………...N-4-II/18

ÀsumÀn………………...………………...G-11

èaşú……..R-26, R-20, R-17, R-19, R-14, R-2,

R-6, G-35, G-129, G-119,G-115,

G-104, G-103, G-101, G-96, G-91,

G-86, G-86, G-54, G-39,G-38, G-37,

G-30, G-23, G-17, G-12, G-11,G-4/3

G-4/1, N-4-IV

èaşú-ı YezdÀn………………...…....N-4-VII/12

èaşú-ı şuèle………………...G-11/4,N-4-VII/14

èaşú-bÀd…………………...…......……….R-20

èÀşıú..…...R-21,G-105, G-42, G-39, G-30,G-24

G-65, G-123, G-122, G-120, G-115,

G-108, G-105, G-88, G-74, G-70,

G-68, G-67, G-59, G-28, G-27, G-26,

G-18, G-15, N-4-VII, N-4-VII, N-4-V

N-4-IV

ÀşikÀr….…G-95,G-73, G-64, N-4-VIIi, N-4-IV

ÀşinÀ………….………….G-129, G-50, N-4-III

ÀşiyÀn……….……………….………….N-4-III

ÀşnÀ- yı lücce…………..………………...N-3/5

Àşüfte………...G-129, G-95, G-85, G-67, G-26,

G-25, G-6, N-4-IV

èatÀ-kÀr………….……………………...N-4-III

èaùÀ…………….…….... N-4-V, N-4-V, N-4-III

Àteş…………. .G-79, G-42, G-5, G-1, N-4-I/11

Àteş-i èaşú…….………………………...G-96/4

Àteş-endÀz…….……………………….....G-5/4

Àteş-i àam....…..………………………...G-90/3

Àteş-i hicrÀn……..………………….........N-4-II

Àteşkede……………………………......…..R-30

Àver…..G-108, N-4-VI, N-4-V, N-4-V, N-4-III

ÀyÀ…….………………………………....G-12

èayÀr…….………………………….G-22, N-1

Àyìne………...G-I, G-127, G-129, G-95, G-94,

G-61,G-56,G-44, N-4-VIII, N-4-V,

N-4-IV, N-4-V

èayn-ı iètibÀr…………………..…..…N-4-IV/2

ÀzÀd…….....R-20, G-63, G-49, N-4-III, N-4-III

ÀzÀde.....R-16,G-88, G-51, G-29, G-20, N-4-III

aèôam.……...R-38, N-4-III/9, N-4-II/13, N-1/9

èaôamet.…………………………….N-4-III/14

èazìmet……..…………………………..N-4-III

èazìm-i baòt-nişìn…..………………......N-1/11

èazm…………………..………………N-4-I/15

Àzürde………………….……R-25, G-17, G-16

bÀd……G-104, G-87, G-83, G-82, G-68, G-66,

G-49, G-47, N-4-V, N-4-IV, N-4-IV,

N-4-III, N-4-I, N-1

bÀà……....64, 79, G-126, G-123, G-118, G-117

G-88, G-85, G-80,G-81, G-77,G-75,

G-66, G-65, G-51, G-46, G-32, G-23,

G-21, G-8, G-1, N-4-VI, N-4-V,

N-4-IV, N-4-III, N-2

bÀàçe…………………...…………………G-41

bÀèiå………………...G-II, G-102, G-55, N-4-V

bahÀr….....G-73, G-64, G-58, G-36,G-21, G-19,

G-3, N-4-VI, N-4-IV, N-4-III, N-1

baór……G-106,G-96, G-96, R-6, G-70, N-4-VI,

N-4-V, N-4-I, N-4-I ,N-3

baòş……G-128, G-99, G-93, G-80,G-20, G-14,

G-5, N-4-VI, N-4-IV, N-4-III

baòşÀ….………...G-70, N-4-VI, N-4-VI, N-4-V

baòt…....74, G-129, G-110, G-107G-78, N-4-III

baòt-nişìn.. …………………………………N-1

BÀúì Efendi….…………………………N-4-VII

152

bÀl…………….…………………………….N-2

bÀrÀn………….…………...G-3, N-4-IV, N-4-II

bÀrekallÀh……..………………………...N-4-IV

baãt…………….…………………...…..N-4-VII

bÀ-temkìn……….………………….……….N-1

bÀzdan………….………………….………..N-2

bedÀyiè………….…………………….…N-4-VI

bedìdÀr……………..………………………G-11

bediè………………….…………………..N-4-V

bed-òÿş………….………………………...G-64

behcet………….………………………….G-65

behişt...................................N-2, N-4-III, N-4-II

belÀàat……….…………………………N-4-III

ben…………....R-40, R-38, R-32, G-116, G-18

bend…….….G-120, G-110, G-85, G-58, G-49,

G-23, G-20, N-4-VI, N-4-III

bendegi……….………………………...N-4-III

bende…………….………G-118, N-4-I, N-4-II

benefşe………….……………………...N-4-VI

berg……………R-13, G-61, N-4-III, N-2, N-1

berrìn...…………….……………………N-4-II

bermekì-dÀd………….………………...N-4-III

ber-şevú………………….………………...N-2

ber-ùaraf…………………….……………...N-2

besdür………………………….….…….N-4-V

beste…...G-117, G-87, G-75, G-40, G-29, G-22

beste……….……………………………...G-75

beşeri………….……………………………N-2

beter……………….…………….G-128, G-124

beyÀn………………….…...G-70, G-24, N-4-V

beõl……………………….....G-18, G-1, N-4-V

bezm…………....G-126, G-122, G-119, G-115,

G-110, G-107, G-106, G-102, G-92,

G-71, G-70, G-66, G-65, G-64, G-60,

G-58, G-53, G-37, G-32, G-29, G-20,

G-18, G-17, G-10,G-5,N-4-VII,N-4-V

N-4-IV,N-4-II, N-1

bì-àÀyet……………………….………….N-4-I

bìçÀre…………………………….……….R-31

bìgÀne…………………..………………….G-4

bìgÀne-nevÀz……………….….………….G-68

bì-óadd………………………..………….N-4-I

bihzÀd……………………………..……N-4-III

bì-úarÀr……………………..……G-45, N-4-IV

bì-mededÀn……………………...………….N-2

binÀ…………………………………...…N-4-III

bì-raóm…………………………………….G-V

bì-tÀb………………R-3, G-119, N-4-VII, N-4-I

bìzÀr………………...………………………G-6

bì-ôulmet………………...………………..N-4-I

BurÀú……………………………………..N-4-II

burc……..N-4-VII, N-4-VI, N-4-V, N-4-III, N-3

bülbül……52, G-111, G-85, G-83, G-76, G-76,

G-76, G-76, G-76, G-76, G-69, G-60,

G-56, G-52,G-58, G-45, G-25 G-18,

G-17, N-4-VIII, N-4-VII, N-4-VI,

N-4-V, N-4-IV, N-4-III, N-2

bülbülÀn… ……………..…………………..G-6

bülbül-ÀsÀ……………..………………..N-4-IV

bülend………………..…………………….N-2

bülend-pÀye………..………………………N-1

bünyÀd…………..……………………...N-4-III

bürÿz…………..…………………………N-4-I

bütÀnı………..……………………………G-65

bÿs……..…...….R-32,G-94, G-77, G-73, G-36,

G-8, N-4-II

bÿy…....R-5,G-113, G-112, G-102, G-98, G-82,

G-32, G-36, G-25, G-23, G-10,

G-5, N-4-VII, N-4-IIIN-4-V, N-1

cÀ-be-cÀ……..…………………………..N-4-IV

cÀdÿ………..……………………………...G-96

cÀéiz……..……………………………...N-4-IV

cÀh…….... ……………………...N-4-III, N-4-II

cÀme…………….………………………...G-38

cÀm…...G-III, G-I, R-24, G-127, G-122, G-119,

G-115, G-106, G-99, G-89, G-84, G-83

G-73, G-60, G-57, G-51, G-46, G-21,

G-20, G-11, G-2, N-4-VIIi, N-4-VII,

N-4-VII, N-4-VII, N-4-VII, N-4-V,

N-4-IV, N-4-I, N-2

cÀnÀn…..G-118, G-87, G-68,G-67, G-59, G-24,

G-24, G-14 N-4-IV,

cÀn…………………..G-128, G-64, G-38, G-26

cÀvid………………………………………..N-2

cÀy……………….………R-6, B, G-70, N-4-IV

cebhe…………….…………G-105, G-90, N-4-I

cebìn…………….…………………………..N-3

cefÀ……R-23, G-129, G-103, G-90, G-74, G-69,

G-2

cefÀ……….…………………..G-46, G-46, G-30

cehÀlet…….…………………………………N-2

Cem……………………………………....G-125

cemÀl…………………………………..N-1, N-3

cemèiyyet….……………………………….G-64

cenÀb……….…………..N-3, N-4-V, N-4-I, N-1

cennet………...….…………….………….…N-2

153

ceres…………….………….………….…G-47

cevÀb………….….………………….…..N-4-I

cevÀn……………….……………..G-28, G-27

cevr…………G-111, G-92, G-89, G-54, G-46,

G-15, N-4-IV

ceyş…….................... G-89, N-4-II, N-1N-4-V

cihÀd……………..…………………….N-4-III

cihÀn…......R-4, B, G-129, G-105, G-96, G-63,

G-65 ,G-50 G-37, G-21, G-9, N-1,

N-4-VI,N-4-V, N-4-IV, N-4-III,

N-4-II,N-4-I, N-2

cihÀngìrì…………….…………………....G-IV

cilveger………………….……………...…N-2

cilve…………………….……………....N-4-II

cilve-nümÀ……………….…………...…N-4-I

cism………………............R-24, G-38, N-4-IV

cumhÿr………………….....……………N-4-V

curéa………………….….……………….G-IV

cümle…………………..….G-42, G-21, N-4-V

cünbiş…………………..…………….G-1, N-1

cünd………………………………….……N-2

cünÿn……………………………….…..G-130

cürm………………………….…..N-1, N-4-IV

cÿ…………………………….…………G-117

cÿşiş….. …………………….…..G-119, N-4-I

cÿş………….……………….……………G-86

cÿy…………….G-126, G-100, N-4-III, N-4-III

cÿy-bÀr……………..………….….N-4-IV, N-1

çÀkì…………………...…………………...G-78

çÀre-resÀn….………..…………………….N-4-I

çarò…………N-4-II, R-5, B, G-95, G-69, G-40

N-4-VIIi, N-4-VII, N-4-VI, N-4-II

çÀrsÿ………..………………G-103, G-86, G-55

çÀşni………..……………………………..N-4-I

çehre-sÀy…..…………………………….N-4-V

çekìde………..……………………………..N-1

çemen…….…R-29, G-123, G-119, G-111,G-81

G-76, G-56 G-18, N-4-V, N-4-V,

N-4-IV, N-4-III, N-1

çemen-ÀrÀ……..…… ……………………….N-1

çemenistÀn…….……… ………………...N-4-III

çemen-pirÀ……...……… ………….……N-4-VI

çemenzÀr……………………………………..N-2

çend………………………………….G-114

çerÀà….......... G-95, G-65, G-5 G-17, G-16,

N-4-IV, N-4-IV, N-3, N-2

çerÀàÀn………………………………...N-4-IV

çesÀn……………………………………..G-IV

çeşm…….….R-30, R-25, G-128, G-103, G-75,

G-63, G-49, G-31, G-15, G-129,

G-118, G-113, G-104, G-101, G-97,

G-81, G-69, G-65, G-65, G-41,G-28

G-27, G-26, G-21, G-17 G-14, G-14

G-12, G-3, N-4-V, N-4-IV, N-4-VIII

çeşmesÀr…….…………………..N-4-VIII, N-1

çınÀr……………………….…………....N-4-IV

çìn………………G-130, G-122 G-117,, G-102,

G-85, G-79 G-55, G-40, G-24, G-6

N-4-I

dÀà……................... R-3, G-123, G-120, G-102,

G-92, G-81, G-75, G-73, G-38, G-35,

G-30,G-24, G-21, G-4, G-3, N-4-VIII

N-4-IV

dÀd…………………...R-5, G-111, G-23, N-4-III

dÀd-gerÀ …………………………………N-4-III

dÀéim……R-24, G-113, G-105, N-4-VII, N-4-V,

N-4-IV, N-4-III

dÀéimÀ……………………………………… N-2

dÀéire………………………………………N-4-I

dÀèiye………………….G-127, G-84, G-35, N-2

dÀmen….. G-88, G-58, G-56, G-38, G-1, N-4-III

dÀnÀ………………………………………...R-22

dÀne………………………………………G-128

dÀòile……………………………………..N-4-V

dÀòil………………………………………N-4-II

DÀrÀ……………………………………...N-4-III

dÀrÀn………………………………………...G-5

dÀr…………………………………………...N-1

dÀver……………...N-2, N-4-III, N-4-IV, N-4-V

debistÀn………………………………….N-4-III

defè…………. G-73, G-70, G-6, N-4-V, N-4-IV

degül…...G-102, G-75, G-74, G-71, G-62, G-25,

G-8, N-4-VII

dehÀn….G-15, G-36, G-76, G-82, G-114, N-4-V

dehr………………………………………….G-9

delìl……………………………………..N-4-VII

dellÀl……………………………………….G-86

delvì………………………………………..G-45

dem….G-123, G-111, G-109, G-96, G-93, G-86,

G-82,G-77,G-76, G-72,G-63, G-58,G-57,

G-53, G-41, G-39,G-30, G-29,G-28,G-27,

G-22, G-20, G-17, G-14, G-12, G-2, G-1,

N-4-VIII, N-4-VII, N-4-V, N-4-IV

dem-À-dem…..……………………….G-77,G-29

dendÀn……….………………………………G-7

der……………....G-32 ,N-4-V, N-4-IV,N-2, N-1

154

der-bend……….…………………………N-4-III

derd…...G-121, G-102, G-99, G-94, G-87, G-83,

G-74,G-74,G-65,G-50, G-42, N-2, N-4-IV,R-23

dergÀh………….….N-1, N-4-I, N-4-II ,N-4-VIII

derk…………….……………………………R-1

deryÀ…. .G-122, G-96, G-86, G-73, G-56, G-7,

N-4-V, N-2

derÿn………………....G-53,G-21, N-4-V, N-4-I

deryÿzegÀrì…………..…………………..N-4-IV

dest……R-18,G-127, G-123, G-121, G-94,G-64,

G-62, G-56, G-54, G-38, G-22, G-16,

G-14, G-13, N-4-V, N-4-IV, N-4-III,

N-4-II, N-4-I, N-3,N-1,N-4-V,N-4-III

N-4-II

destÀr….…………………………….. G-15, N-1

dest-ber.……………………………………G-90

dest-gìr.……………….................N-4-II, N-4-III

deşt…….……………………………G-41, G-37

devlet…G-3, G-88, G-87, G-53, N-4-VII,N-4-III

N-4-VI, N-4-V, N-4-IV, N-4-IV, N-4-II

devlet-meéÀb.……………………………..N-4-II

devr….…....G-68, G-54, G-45, N-4-VII, N-4-VI,

N-4-IV

devrÀn…………………….G-117, G-79, N-4-VII

deycÿr…………...……….…………………..G-7

dìdÀr……………G-112, G-75, G-65, G-17, G-16

G-7, N-4-V

dìde………… R-39, G-64, G-37, 34, G-20, G-14

N-4-V, N-4-III

dil………..R-41, R-39, R-26, R-23, R-18, G-127,

G-126, G-124, G-114, G-110, G-109,

117, G-105, G-99, G-95, G-73, G-70,

G-68,G-63, G-60, G-49, G-45, G-44, G-42,

G-40, G-32 G-31,G-30, G-29, G-25, G-24,

G-23, N-4-VII, N-4-III, N-4-I, N-2,

dil-beste………….………………..G-15, N-4-VI

dil-dÀde……………….……………………G-74

dil-dÀr…………. G-99,G-79 G-61, N-4-IV

dil-dÿz…………………………………N-2

dil-şÀd………………R-20, N-4-V, N-4-III

dìn………………………..N-4-III, N-4-IV

dìvÀne……………………….G-126, G-97

diyÀr…………………………………..N-1

duèÀ…...N-4-III, N-4-III, N-4-VII, N-4-VI

dürer….…………………….....N-2, G-105

dürr..G-113, G-106, G-104, G-101, G-103,

G-96, G-86, G-54, N-4-VII, N-4-V,

N-4-I, G-24, N-4-V, N-4-III, N-3,

N-2, R-12, R-11,

dürÿd..………………………………N-4-I

düzd…..…………………………...N-4-III

dÿd……..………………... R-34, N-4-VIII

eåer…..N-2, N-4-I, N-4-III, N-4-V, G-108,

G-17, G-69, G-66, G-58

ebãÀr…………....………..N-4-VII, N-4-VI

ebkem………………………………N-4-V

ebr……....G-129, G-115, N-4-VII, N-4-IV,

N-4-II

ebrÿ……….…. R-33, R-38, G-122, G-103,

G-75,G-71, G-64, G-53, G-43,

G-29, G-26, G-16

ebrÿvÀn……………………...….G-58, G-8

ecdÀd……….…………………….....N-4-V

edÀ………………….……………....N-4-IV

efàÀn……...……….………….. R-19, G-47

efdÀl…………...….…………………N-4-II

eflÀk………………………....N-4-V, N-4-II

efrÿz……………………..G-116, G-65, G-5

efzÿn……………………….……R-26,G-88

efzÿn…………………………….…….G-61

eger...............R-27, R-3, G-109, G-98, G-96,

G-50,N-4-VIIi,N-4-V,N-4-III,N-4-I, N-2,

ehl…….... R-24, R-4, G-125, G-115, G-104,

G-101, G-92, G-87, G-42, G-40, G-20, G-5,

N-4-VII, N-4-VII, N-4-VI, N-4-V, N-4-III,

N-4-III, N-4-III, N-4-I, N-2, N-2, N-2

èıyÀd………...…………………………..N-2

èıyÀr………………...…………...G-100, G-9

èibÀd………………………...……….N-4-III

èilÀc………………………………...….G-IV

èilm…………………….……….N-1, N-4-V

èimÀd…………………………….…N-4-III

èinÀd……………….……………….N-4-III

èinÀn…………….……………………N-4-I

èinÀyet…………..……….G-56, N-4-II, N-3

èiõÀr……………...G-71, G-53, G-46, G-43,

N-1, N-4-VIII

èiõõet-mekìn………………………....N-4-II

èiõõet……………..…………….N-4-II, N-2

èişret………………..……..G-87, G-18, G-5

èişvekÀrı…………………..………….G-120

èiúÀb…………………………..………N-4-I

èizz…………..……………N-4-VII, N-4-IV

èizzet………………..……….….N-4-V, N-3

ekmel……………….…….…………N-4-VI

ekrem…………….….………N-4-IV, N-4-II

155

elbette……………….…………………R-11

el………….………….……..G-118, N-4-VII

emÀn…….…………….……………. N-4-III

emel……... R-39, R-30, R-16, G-116,G-112,

G-110, G-94, G-94, G-84, G-64, G-52

emn………………………………… N-4-III

emtièa………………………………..N-4-III

enbiyÀ…………………………...........N-4-II

encÀm………………………………..N-4-III

encümen……………………………….G-58

endÀm………………………………….G-43

endìşe……... R-17, G-88, G-63, G-59,G-94,

N-4-VIII, N-4-V, N-4-IV, N-4-I,

N-2, N-4-III

endÿh………………...………… N-2, N-4-V

engüşt…………………...…….N-4-II, N-4-V

enver…………..…....N-4-VII, N-4-IV, N-4-I

eõel……………….…….……….N-4-III, N-2

èömr…………………..………………...R-26

erbÀb……….....G-112, G-98, G-13, N-4-VII,

N-4-VII, N-4-III

esb…………………………….………N-4-II

esìr……....R-31, R-4, G-59, G-28, G-27, G-1

esòÀb……...….………………………N-4-III

esrÀr………...…….. G-82,G-62, G-61, G-57,

G-6, N-4-VI

es-selÀm………....…….………………N-4-II

eşèÀr………….……………….N-4-VII, G-65

eşk……………G-126, G-119, G-117, G-114,

G-96, G-91,G-84, G-81,G-77,

G-45,G-37,G-36, G-20, G-2,

N-4-IV

eşkÀl…………………….…………N-4-VI

eşref…………………….……………..N-1

èubudiyyet …………….…N-4-V, N-4-VII

ulvì…………………….……..N-1, N-4-III

eùrÀf…………………….……………G-89

èurbÀn……………….……………….R-17

èuşşÀú…………….………………….R-24

èuúdedÀr……….…..………….G-48, G-47

evãÀf……………..…..N-1, N-4-IV, N-4-V

evc………..G-92, G-67, G-41, G-39,G-30,

N-4-VII, N-4-VI,N-4-V,N-4-IV

N-4-III, N-4-I, N-3

evrÀd………………….……………N-4-III

evreng…....G-130,N-4-VII, N-4-VI, N-4-V

N-4-IV, N-4-III, N-4-II, N-2

èÿd…………..……………..N-4-V, N-4-III

ezel………….…………….…………...G-6

faãl………….………………...R-7, N-4-IV

fÀnus……….………………….……...G-95

faøìlet……….………………….…..N-4-III

faòr………….………………….……...N-2

faòteveş…….………………….……..G-49

farú……....G-7, N-4-VI, N-4-II N-4-I, N-2,

FelÀtun….………….………………….G-3

felek………...R-27, R-8, G-74, G-40, G-28

G-27, G-26, G-1, N-4-VII, N-4-VI,

N-4-IV, N-4-V,N-4-III, N-2

felek-taòt….…………….…….……….N-2

fenn……………….…….……..G-IV, R-10

ferah…………….…….………..…..N-4-VI

ferÀó-efzÀ……………….….…..…….N-4-I

feraó-kÀn……….…….….……………..N-2

fer………………….…….……N-2, N-4-III

fermÀn………....…….….…...N-4-I, N-4-III

fersÿde-cebìn....…….……………….N-4-II

feryÀd…...….....G-121, G-80, G-19, N-4-III

fesÀd……..….….………………… .N-4-III

fetó………...….…………………….N-4-V

fettÀn……...…….……………………G-63

feyø……. ....….G-78, G-21, G-3, N-4-VIII,

N-4-VII, N-4-VI, N-4-V, N-4-I,

N-2, N-1

fezÀ…..……………….…………..…...G-64

fıùrat…...……………….…………..…N-4-I

fıùrì………..………….………….…N-4-VII

fiàÀn……... ..R-29, R-21, R-18, G-62, G-57,

G-39, G-30,G-21, G-17, G-1, N-4-VIIi

fikr…...…G-IV, G-I, G-I, R-39, R-14, G-94,

G-84, G-73, G-72, G-54, G-53,

G-51, G-44, G-33, G-28, G-27,

G-22, G-2, N-4-VIIi

firÀú……….……….……………G-85, G-17

fìrÿz…………..………………………N-4-II

fiten…..…………………………………G-6

fitne….….77, G-128, G-126, G-124, G-113,

G-110, G-98, G-85, N-4-III

fuãÿl……….…………………………..G-19

füøelÀ…….………………………….N-4-III

furãat….……………….G-100, G-23, N-4-II

fülk…….………………...G-61, G-35, N-4-I

fürúat……..G-100, G-74, G-54, G-52, G-47,

G-20 G-11 , G-3

fürÿà…….….G-29, G-11, G-5, N-4-VI, N-1

fürÿş…………….………………G-18, G-43

156

fürÿzende……….……………………..N-4-I

füsÿnkÀr………….…….………………G-65

fütÀde…………….……..G-25, G-56, G-118

fütÿr…………………….………….…...G-65

àaflet…………………….……………G-64/6

gÀh…….…………….…...G-116, G-74, G-74

gÀhì…….….……….……..G-24, G-8, N-4-III

àam……...G-V, G-II, R-40,R-35, R-29, R-24,

R-22, R-16, R-12, R-8, R-4, G-128,

G-119/5, G-117/2, G-113/4, G-107/5,

G-105/4, G-102/ 6, G-102/ 5, G-93/2, G-92/5,

G-91/4,G-90/4, G-89/3,G-86/3, G-80/1, -78/5,

G-75,G G-74/5, G-71,G-69/4,G-67/4,G-59/2,

G-58/4, G-54/1, G-52/1, G-47, G-42/5,G-42/2

G-41/3, G-32/5, G-31, G-21/4,G-20/5,G-20/3,

G-20/2, G-12/4 ,G-11/3, G-9/5, G-5/1,G-3/3 ,

G-3/2, G-2/5, N-4-II/18, N-4-V/28, N-4-V/50,

N-4-V/67,N-4-VI/5

genc…………R-31, R-22, G-102, G-91, G-80,

G-70, G-42

gerde…….………………………..G-4, N-4-IV

gerdÿn…………………... ……………...G-63

gevher…...G-104, G-103, G-101, G-70, G-44,

G-20, N-4-VIIi, N-4-VII, N-4-VI, N-4-V, N-1

gevher……G-104, G-103, G-101, G-70,G-20,

G-9 N-4-V, N-4-II, N-1

gezer……………………………………...N-2

girìbÀn……………………….….G-78, N-4-V

giryÀn…………….…G-123, G-88, G-21, G-8

gìsÿ……………….……………………G-110

giyÀh……………….…………..G-58, N-4-IV

göñül…... R-10, G-130, G-122, G-121, G-120

G-111, G-113, G-108, G-107, G-104,

G-102, G-98,G-69, G-67, G-73, G-67,

G-66, G-65, G-59, G-55, G-54, G-44,

G-28, G-27 G-20, G-21, G-17, G-8,

G-2, N-2, N-1

àÀéibÀne………………………….…...G-59/1

àazel……………….....G-45, N-4-VII, N-4-V

àam-fersÀyı…… ……….…………….G-51/4

àam-ı èaşú………………..….………..G-50/3

àam-ı gìsÿ……………………….…... G-75/4

àam-ı òazÀn…………………..………G-76/1

àam-ı hicri……………………………G-71/1

àam-ı sipÀh………….………..............N-1/26

àam-ı yÀr……….…………………….... R-40

àamze………..R-11,R-32, G-129/5, G-128/4,

G-125/3, G-123/2,G-118/3,G-84/3,G-82/3

G-62/2, G-61/2, G-60/4, G-59/3,G-56/4,

G-49/4, G-43/1, G-39/1, G-34/1, G-33/2,

G-32/3, G-30/1, G-28/3, G-27/3,G-26/4,

G-25/4, G-23/2,G-16/1, G-12/1,

N-4-VII/15, N-4-V/28, N-4-IV/22

àamze-i bìgÀne.…………….. ….........G-68/2

àamze-i dilber .………………………G-90/4

àamze-i fettÀn….…………………… G-63/4

àamze-i òÿn ……………………..….G-130/1

àamze-i òÿn-òˇÀr…………………..…G-79/1

àamze-i siór……………….……..…...G-81/3

àaraø……………………N-4-V/24, N-4-V/70

àaraø-ı nÿş-ı şarÀb….…..………………G-6/3

àavàÀ...……………….…..…………...G-64/6

àÀøab………………......N-4-III/21,N-4-III/15

àayb…………………...………G19/3,N-4-I/5

àÀyet….R-36,G-22/2, G-2, N-4-I/19, N-4-I/21

àıbùa-engìz……...………….N-4-VIIi, N-4-IV

àonca………………………………….N-4-IV

àonce.............R-18, G-101, G-76, G-69, G-66,

G-56, G-15

àonce-dehan….……G-69,N-2, N-4-IV, N-4-V

àubÀr….......G-127, G-73, G-61, G-1, N-4-VIII

N-4-IV, N-1

àulÀm…………….…………………….N-4-III

güdÀz….…………. .…………………….R-21

güftÀr…..…………...……………………R-11

güher........R-40, G-103 ,G-79,N-4-V,N-2, N-1

güher-niåÀr..….…………………………...N-1

gül…….… R-39, R-25, R-13, R-6, R-5, R-39,

G-123G-123, G-121, G-113, G-106,

G-96,G-77, G-76, G-75, G-72,G-71,

G-67,G-64, G-62,G-56, G-45, G-35,

G-32,G-30,G-29, G-24, G-23, G-2,

N-4-VI,N-4-V, N-4-IV, N-4-III,N-1

gülberg…...……G-128, G-121, G-114, G-103

gülbün…..…..……..…N-4-IV, N-4-III, N-4-II

157

gülgeşte…....……………..G-73,G-53, N-4-IV

gülgÿn…..…..…………………………...G-77

gülistÀn.....................G-107,G-85, G-39, G-30,

N-4-VII, N-4-IV, N-4-III, N-4-II

gülşen…..R-13, G-124, G-122, G-114, G-111,

G-74,G-73, G-72, G-68, G-58, G-51,

G-35,G-2, N-4-VIII,N-4-VII, N-4-VII,

N-4-V,N-4-IV,N-4-III,N-4-II, N-2,N-1

gülzÀr…....R-5,R-14, G-82, G-75, G-60, G-32,

N-4-V, N-4-VI, N-4-IV, N-4-III

gümÀn……...……………………..G-43, G-22

güm-rehÀne…..….……………………...N-4-I

günehkÀrÀn……...……………………..N-4-II

güõÀr…….………..…...…G-14, G-57, N-4-II

güõer…….………..…………..G-100, N-4-III

gürÿh….…………..……………………...N-1

güster.……N-4-VII, N-4-VI, , N-4-V, N-4-III

güşÀd ……….G-102, G-55 G-32, G-31, N-4-I

güşÀde………………...G-86, N-4-IV, N-4-IV

güşÀyiş……....……....……….………….G-11

güzìde-server...…...…....………………..N-4-I

güzìn………….…….…..N-4-V, N-4-II, N-4-I

gÿne……………...…..….……….N-4-IV, N-1

gÿşe…………….…..…...……………….G-56

gÿş………………...G-99, G-55, N-4-V, N-1

gÿy……………..……………………N-4-III

gÿyyÀ………….….…………………N-4-IV

óabÀb…………..….………….N-4-VI, N-4-I

óabbeõÀ……….N-4-V, N-4-IV, N-4-III, N-2

òaber……...G-128, G-87, G-82, G-76, G-69,

G-66, G-17, G-16, G-1, N-4-V,

N-4-V, N-4-V

óabìb…………..……….…………G-43, N-1

òadd……………..…….……………….G-16

òadeng…………......G-60, G-59, G-53, G-26

hÀdì………….….….…….………...….…N-2

óadìúa…………..…….….……………....N-1

heft-úibÀb………..……..…………….…N-4-

òˇÀhiş………….……...……………….N-4-V

óÀéil……….……….…..……….G-110, G-41

òÀk………...R-9, G-118, G-103, G-49, G-43,

G-40, G-35, G-14, N-4-VIII, N-4-IV

N-4-V, N-4-I, N-2

òÀk-pÀy………………………………N-4-IV

òÀk-rÀh……………..…………………N-4-II

óÀl………R-24, B, G-123, G-82, G-5, N-4-V

òalÀã……………………………..G-66, G-23

òÀle…………………………………..…G-67

óÀlet…..………………………...…G-II, N-4-I

òÀl.………..G-127, G-126, G-97, G-85, G-50,

G-28, G-27, G-23, G-16, G-10, N-4-V, N-1

òÀlide……………….………………...…G-75

óall………………….…………………...G-35

òalú……………….………………..……..G-7

òalvet………………..…………………...R-19

òalvet-sarÀy………..…………..….N-4-II, N-1

óamdüli’llah……….……………....…N-4-VII

òam…….…………..……. R-26, G-116, G-92

òÀme…….G-83, G-68, G-44, N-4-VII, N-4-V,

N-4-III, N-4-II, N-1

òˇÀn……………......………………….N-4-VII

òançer………G-82, G-64, G-33, G-25, N-4-III

òandÀn…………………… G-62, N-4-IV, N-2

òande…..G-122, G-86, G-76, G-62, G-26, G-5

òÀn-úah………………………………...N-4-III

òÀr……………...….R-25, G-103, G-100, G-58

òarÀb.………………………...….R-20, N-4-III

óarÀbe…………………………………..G-104

óarÀmì…………………. R-11, N-4-V, N-4-III

óarìm……………………….G-56, N-4-II, N-1

òÀã………………..……G-10, N-4-IV, N-4-IV

òaãm…………..…….……………….... N-4-III

òˇÀste…….……..………..…R-23, G-20, N-4-I

òˇÀst-kÀr…………..…………….………N-4-II

óasret… …..G-127,G-112, G-111, G-87, G-63,

G-60, G-31, G-29, N-4-VIIi

óaşem-ÀrÀ…………………………...……..N-1

òÀtem…………………………….G-19, N-4-II

òatm…….………………………………N-4-II

óaú….…N-4-VIIi, N-4-V, N-4-V, N-4-III, N-2

òaùÀ………………………………..N-4-II, N-1

òaùar-nÀk…….…………………………N-4-III

òÀùır….... R-33,G-93, G-80, G-55, G-41, G-35,

G-4-V, N-4-I

òaùù………….R-39, R-16, G-90, G-61, N-4-VI

óavãala…….…….………………………G-110

òayÀl…….G-96,G-95, G-94, G-93, G-80, G-56

G-54, G-53, G-42, G-26, G-14,G-4,

G-3, G-2, N-4-VIIi

óayÀt…………………………G-89, N-4-I, N-1

óaydar………………………………….N-4-III

óaõer……………………...……….G-108, G-1

òoş-elhÀn……………………….………….N-1

òoş-güvÀr…………………...N-4-VIIi, N-4-IV

òoş-naàme ……………….N-4-V, N-4-III, N-2

òuãÿãen……………………………….N-4-VII

158

òubter…………………………………...G-124

òuceste…………………………………N-4-IV

òuceste-naòl……………………………….N-1

òudÀ…………...G-16, N-4-IV, N-4-IV, N-4-II,

N-4-II, N-4-I, N-2, N-1

òudevend………………………………N-4-IV

òulÀãa……………………………………N-4-I

òuld……………………N-4-VI, N-4-V, N-4-II

òulú…………………………........N-4-IV, N-2

òulÿs…………………………...……….N-4-II

óumÀr……….…………... G-84, G-19, N-4-IV

òumÀr-Àlÿde…………...………………..G-123

òurc……………………...……………….R-23

òurşìd……....G-125,G-112, G-98, G-96, G-74,

G-65, G-63, G-12, G-11, G-9, G-7,

N-4-VII, N-4-VI, N-4-I, N-2

òurÿş……………...……………………..G-119

òusrev…...N-4-VI, N-4-V, N-4-IV N-4-III, N-2

òusÿf……...………….………………...N-4-VII

òuùbe………...…………….………………..N-1

òuùÿr…………...………….……………..N-4-V

òüdÀvend……...…………….….N-4-V, N-4-IV

óükkÀm………..….……….……………N-4-III

óüsn……...G-130, G-110, G-107, G-105, G-96,

G-93, G-88, G-86, G-81, G-75, G-53

G-37, G-23, G-19, G-17, G-16, G-13,

G-7, N-4-VII, N-4-V, N-4-V, N-4-II, N-2

òÿb-óıãÀla….……………………………….N-1

óÿb-rìz……….……………………………..G-8

òÿn……....G-IV, G-67, G-39, G-37, G-30, G-9,

G-2, N-4-V

òÿn-rìz……….………………..N-4-IV, N-4-VII

óÿr………….…………………………….N-4-II

òÿr-serÀy…………..……………………...N-4-II

òÿrşìd……………..…...N-4-VII, N-4-IV, N-4-II

òayl………………..……………………...N-4-II

òayli………………..………………..G-51, G-36

òayr………………..……………………….R-30

óayrÀn…. ..G-102, G-86,G-85, G-62, G-57, G-8,

N-4-IV, N-4-IV

óayret……………………………..... G-77, G-61

òayrü’l-beşer………………………..…….N-4-II

óayvÀn…….…………………………..……G-62

òazÀn………..….R-7, G-76, G-72, G-19, N-4-IV

óazìn…………..…………………………..N-4-II

òéÀh……………..………………………….G-84

óıãìn……………..………………………...N-4-II

óıãn………………..………………………N-4-II

òıdìv………………..………………………...N-1

òıdmet………………..….…. N-4-V, N-4-II, N-1

òıdr……………………..………………..…..N-2

óıfôı……………………..…………………...N-2

óıfô………………………..…………...….N-4-V

òırÀm……..………….G-118, G-101, G-43, G-35

òıred………..………….G-79, G-54, G-3, N-4-III

òırúa………..………………………………...N-2

òışm…………..……………………G-84, N-4-III

óiããemend……..………………………….N-4-IV

óiãÀr……………..……………...R-19, G-89, N-1

óicÀb……………..…………………………N-4-I

òidmet-güõÀr……………………………..N-4-II

òiffet……………………………………….G-19

óikmet……………………………………N-4-II

òilúat……………………………………..N-4-II

óisÀb…………………………………R-3, N-4-I

óisse-mend………………………………N-4-V

òizÀne……….…………………………….N-4-I

helvÀ…...….………………………………G-45

hemÀn………...……G-104, G-101,G-97, G-92,

G-43, G-41, G-23, G-11, G-9, N-2

hem-civÀr…………………………………..N-1

hem-çü…………………………...R-18, N-4-III

hem-èıyÀr………...…….………………N-4-IV

hemìşe…...................R-34, R-31, G-118, G-99,

G-91, G-76, G-44, G-26, G-19,

G-17, N-4-I ,N-4-IV, N-1

hem-lÀne……...………………………...N-4-V

hem-nÀm………..…….………………..N-4-III

hem-ser…………..…….………………N-4-IV

hem-vÀre…………..…….………………...N-2

hengÀm………………...………..G-99, N-4-IV

herkes…………………...………………..G-23

hevÀ………..G-130, G-115, G-98, G-95, G-62,

G-52, G-44, G-42, G-26, G-6, G-5

heves….……...R-35, G-37,G-47, G-33, N-4-V

hezÀr…………....R-13, G-104, G-62, N-4-VII,

N-4-V, N-4-IV, N-1

hezÀr…………G-80, G-62, G-56, G-39, G-30,

G-29, N-4-VII, N-4-V

hicr………...……………….G-58, G-52, G-19

hicrÀn………...…………….…………….R-33

hìç……………………….…...R-38, G-66, N-1

hidÀyet…………………….……………..N-4-I

hilÀl………...G-71, G-53, G-26, N-4-I, N-4-V,

N-4-III ,R-33

himmet………………..……….N-4-III, N-4-V

159

hulÀset……………………………………G-61

hüccet...…………………………………N-4-II

hücÿm………………………….G-119, N-4-VI

hümÀ……………………………………….N-2

hüner……………...N-2,N-4-V, N-4-V, N-4-III

hüner-pìşe……………………...N-4-V, N-4-III

hünerver……………………….……….N-4-IV

hüsn…………………………….…G-19, N-4-I

hÿşyÀr……………………….…………G-86

ibtihÀc……………………….…………..N-1

icÀbet…………………….…………N-4-VII

ìcÀd……………………….…………N-4-III

iclÀl……………………….…………N-4-III

içün……...R-40, R-13, G-108, G-103, G-76,

G-24, G-23, G-9, N-4-V, N-4-V,

N-4-III, N-4-II

iècÀz………….…..…………………...N-4-II

ièlÀm………….….………………....N-4-VII

iètibÀr……….….….G-21G-52, N-4-IV, N-1

iètimÀd………..……………………….G-16

iètizÀr………..……………………...N-4-IV

İfÀúat…………..……………………...G-65

iftiòÀr……………….N-4-VIIi, N-4-IV, N-1

iken…..G-126, G-116, G-102, G-100, G-87,

G-65, G-63, G-53, G-52, G-23, G-9,

N-4-V, N-2

ikmÀl………………………….…….N-4-VI

iksìr………………………….………….R-9

iktisÀb……………………….………N-4-IV

İlah……… ………….……N-1, N-2, N-4-V

ilóÀd…………………….…………...N-4-III

ilticÀ…………………………………N-4-II

imdÀd………………………….........N-4-III

imtizÀc…………….…………………G-100

inãÀf………………….………………..G-23

inbisât…………………….……….…..N-4-I

intiôÀm………………….……….…...N-4-II

İntiôÀr……………….…….……….…..G-87

intisÀb……………….…….………….…N-1

iórÀz………………………..….R-41, N-4-V

iósÀn……………………….……..……..N-2

iòtirÀz…………………………...……..G-75

irsÀl….……………………….….…...N-4-II

irşÀd….……………………………...N-4-III

İslÀm……….…………………...N-4-V, N-1

İslÀm-ÀbÀd ….……………………….N-4-III

istibèÀd…….………………………...N-4-III

istìèÀb…….………………….………...N-4-I

istisèÀd….…………………….……...N-4-III

işrÀb…….………………………..G-2, N-4-I

iştihÀr….………………………….……..N-1

iúbÀl…..…R-41, R-36, G-39, G-30, N-4-VII,

N-4-V, N-4-VII

iúlìm-güşÀ……….……..…………….N-4-III

iúlìm……………...G-54, G-34, N-4-VII, N-3

iútidÀr………………………...N-4-IV, N-4-V

jÀle………….…… G-128,G-4, N-4-VI, N-4-I

jeng………..G-56, G-21, N-4-V, N-4-IV, N-2

úaçan……………………..N-4-VIIi, N-4-VIIi

úadar……G-129, G-34, G-15, N-4-V,N-4-IV,

N-4-IV, N-4-III

úadd……………………...G-128, N-4-V, N-2

úadem………………………………...N-4-III

úadrÀ………………………………….N-4-III

úadr…………………………....G-115, N-4-II

úÀfile…………………………..N-4-III, N-4-I

kÀffe...……………………………………N-2

kÀfÿr……………………………………N-4-I

kÀò…………………………………… N-4-II

úahramÀn……………. G-43, N-4-III, N-4-III

úahr…………………………….…….N-4-III

kÀkül ……..G-120,G-106, G-98, G-92, G-71,

G-60,G-46, G-41, G-29, G-8, R-15, R-7

úala….……………...…………………G-107

úalb……. .…..G-2, N-4-VII, N-4-IV, N-4-III

úÀleb…….……...………………………..N-1

úalem…….....G-33, N-4-V, N-4-III, N-2, N-1

úalem-rev……..…………..……………...N-1

úÀlıb…………….…..………...G-64, N-4-VII

kÀle……………………G-87, G-86, G-9, N-2

kam-baòş……………………………..N-4-III

kÀm-bìn………………………………..N-4-II

kÀmil…………………………………..G-110

kÀm-yÀb……………………………….N-4-II

ùÀlib……………………………....G-110, N-2

úamer……………………G-II, N-4-V, N-4-II

úamer…………………………..N-4-VII, N-2

úÀmet…………………….. G-108, G-49, N-1

úanÀèat…………………………...……..R-27

kÀn…………...R-23, G-82, G-9, G-1, N-4-V,

N-4-V, N-1

úand……………………G-4, N-4-VII, N-4-V

úande………………………………..….N-4-I

úandìl……………………………….….N-4-I

úÀnÿn……………………………….…..G-63

kÀr………. .G-124, G-74,G-79, G-77, N-4-V,

160

N-4-III, N-1

úarÀr……………………………….…….N-1

úarìn……64, R-30, R-15, G-125, G-93, G-86

G-85, G-55, G-23, N-4-II, N-1

kÀse…………………………...N-4-V, N-4-II

úaùre-bÀr…………..…………....N-4-IV, N-1

úaùre-rìz………………………………….N-1

úavì…………………………………..N-4-III

úırú…………………………………....N-4-II

úuãÿr………………………………….N-4-V

ÚubÀd………………………………..N-4-III

úudret………………………...….N-3, N-4-II

úuds…………………………....………..N-3

úudsiyÀn …….………………….……N-4-III

úulzüm…….…………………………..N-4-I

úumÀş……….…....………G-19, G-9, N-4-V

úurb……….………….………… N-4-II ,N-1

úuvvet…………..…….…….N-4-IV, N-4-III

keder………. R-8, G-110, G-86, G-76, G-17,

N-4-VII, N-4-VI

kef…………………… N-4-VII, N-4-III, N-1

kefş………………………………………R-9

kemÀl…....R-41, R-36, G-86, N-4-VII, N-4-V

N-4-V, N-4-III, N-1

kemÀn….... G-128, G-122, G-97, G-29, G-26

G-23, G-8

kemend………… …………………….G-120

kemer…………… ……………………. G-33

kemer-beste……… ………….G-118, N-4-III

kemter……………….……………G-63, N-2

kem-terìn…………….………………..N-4-II

kenÀr……..…..G-129, G-127, G-120, G-106,

G-104, G-101, G-91, G-86,G-78,

G-67 G-61,G-52, G-44 N-4-VIII,

N-4-IV, N-4-I

kerem….G-92, G-29, N-4-V, N-4-IV,N-4-III,

N-4-I N-2, N-1

kerìm……………………..G-10, N-4-V, N-1

kesb….R-41, R-36,G-89,G-88,G-73,N-4-VII

N-4-V, N-4-IV, N-1

kes……………………………………….G-6

ketm………….…… G-IV, G-89, G-81, G-26

Kevåer……….…………………………N-4-I

kevkeb…….…………..G-65, N-4-III, N-4-V

keyf…….R-27, R-26,R-24, R-20,G-91,G-55,

G-37,N-4-IV

kibÀr…………………….……………N-4-IV

kilk…..….G-70, G-42, G-22, G-16, N-4-VIII,

N-4-VI, N-4-V, N-4-IV, N-4-II,

N-4-III, N-1

kiõb…………..……… ……………….N-4-II

kirdgÀr………..…….… ……………..N-4-IV

kişver………..….…G-66, G-34, N-4-III, N-1

kitÀb…………..……………….G-37, N-4-VI

kuhsÀr…………..……………………..G-121

kuól…………..………………………..N-4-II

küdÿret………..………………………….G-6

küffÀr…………..……………………..N-4-III

küfr……………..…………………….N-4-III

kühsÀr…………..………………G-105, G-51

külòan…………..…….…...G-58, G-38, G-38

kümeyt…………..……………………….N-1

küremÀ……………..…………………N-4-III

kürsi………………..………………….N-4-II

küstÀò……………..…………………..N-4-V

küsÿf……………..………………….N-4-VII

kÿşe……..G-122, G-105, G-103, G-87, G-47

kÿy……..……………………..…………N-2

laèl……... G-122, G-115, G-104,G-101,G-79

G-67, G-63 R-38

lÀle………..……G-120, G-113, G-24, N-4-V

lalezÀr...G-77, G-73, G-21, N-4-VIII, N-4-IV

laùìf…….………………………………N-4-I

lÀyıú…….………………………G-36, N-4-I

lÀzım…….…………………………...N-4-III

leb-À-leb….……………………………N-4-I

leb…..… ….R-17, R-12, R-20G-128, G-124,

G-111 G-73, G-70, G-62, G-59, G-46, G-45,

G-36, G-10, G-8 G-7, N-4-VIIi

leb-rìz..........G-117 G-122, G-94, G-6, N-4-II

leõõet……………………………N-4-V, N-2

leşker…….……………..N-4-V, N-4-III, N-1

leùÀfet……………………R-28, G-111, G-61

levh………….………...G-75, N-4-II, N-4-III

Leylì……………………………………R-26

livÀ………………………………………N-2

luùf………….G-95, G-85, G-46, G-36, G-10,

N-4-VI, N-4-VII,N-4-V, N-4-IV,

N-4-II, N-3, N-2, N-4-I

lücce…….G-130, G-104, G-101, G-52, G-44,

N-3N-4-VIII

lüèlü……………… ………………….N-4-VI

maèÀd……………………………………..R-5

maèadalet………………………………N-4-V

maèÀşa…………………………………….R-5

maèdelet ……………………………... N-4-IV

161

mÀéide…………………………………….N-2

mÀéil………………………………..R-5, G-56

maènÀ……………G-40, N-4-VIIi, N-4-V, N-1

maèreke ………………………..G-49, N-4-III

maèrifet………………………………. N-4-IV

mÀh…… R-41,R-36, R-4, G-109,G-106,G-95,

G-90, G-89, G-78, G-67 G-33,G-10,

N-4-VII, N-4-V N-4-IV, N-4-II, N-1

mÀhtÀb…………………………………….G-7

mÀl……………………R-22, R-10, G-40, G-8

mÀlik…………………………………….R-22

mÀnende.....R-16, R-12, R-5, G-122, G-11,G-3

mÀnend…….R-38, R-35, G-126, G-107, G-93,

G-92,G-80,G-53, G-51,G-45,G-40,

G-22 N-1

mÀniè……………………………………...R-7

maóabbet………………….. R-22, G-91, G-19

maòal……………………………………...G-6

mÀ-óaøar…………………………………..N-2

maóbub…………………………………..G-73

maófi’l-rÀz………………………………...N-1

maôhar……………... N-4-VII, N-4-V, N-4-III

maôlÿm…………………………………..G-23

maòmÿr……………………………R-24, R-17

maóø…………………………………...N-4-VI

maórem……....G-116, G-68, G-20, N-2 N-4-II

maóşer……………………………………..N-2

maóv……………………………………..G-83

maózÿn……………………………R-22, G-31

maúÀm……………………………...G-92, N-1

maúãÿd………………………...N-4-III, N-4-V

maúbÿl………………………………….N-4-II

maúdem………………………………...N-4-V

maùlab…………………………………..N-4-V

maùlaè…………………………...……….G-75

maùlÿb………………………...……….N-4-III

mÀye…………R-4, G-95, G-77,G-75, N-4-VI,

N-4-V, N-2

mebõÿl……………….………………......R-22

meclÀ……………………….……………N-4-I

meclis………….G-79, G-54,G-49,G-49, G-32,

G-17, G-13 G-7,G-5

medÀr……………...………………………N-1

meded……...……………………….G-78, N-2

medh…….N-4-VIII ,G-4-V, N-4-IV, N-2, N-1

medìha……...……….…………………...G-83

medìóa-senc……….………………………N-1

meftÿn……...R-26, G-122, G-102, G-63, G-62

meger….. ….....G-56, G-32, N-4-VII, N-4-VI,

meh……….....R-35, R-27, R-3, G-128, G-110,

G-109, G-95, G-81, G-59, G-41,

G-40, G-12,G-11,G-7, G-1,G-58

N-4-VII, N-4-V, N-4-III, N-4-I

mehcÿr………..………………….….….N-4-V

mekÀn…………..………………..G-25, N-4-II

mekÀrim……..…………………………N-4-III

mekremet………..…….N-4-VI, N-4-II, N-4-V

Mekremet-kÀr……………………..……N-4-II

mektÿb…………………………..……...N-4-II

melÀéik-leşker………………….…………N-2

melÀóat……………………….………...G-125

melÀz……………………….…………N-4-VI

melce………………….…………………..N-2

melekÿt……………………….…………..N-1

melik……………………….…………N-4-IV

memdÿó…………………….………….N-4-II

memerr………………………….……..N-4-V

memnÿn………………………….……...R-22

menbaèìn……………………….…...……N-3

mendÀne ………………………….…..N-4-VI

menè……………………………...……N-4-V

menşÿr…….…………..…G-39, G-30, N-4-II

menzil………R-2, B, G-59, G-47, N-4-I, N-1

merÀm………….………..……………N-4-III

merÀtib………..………………….R-41, R-36

merdÿd………..……………………...N-4-VI

merhem………..… G-122, G-81, G-78, G-12

meróabÀ………..……………………….G-10

meróamet……..………..G-108, G-47, N-4-II

meróamet-engìz..…………………….N-4-III

mertebe………..G-91, G-35, N-4-VI, N-4-IV

meserret………..………………N-4-V, N-4-I

meslek………..………………….R-2, N-4-V

mesnedÀrÀ……..……N-4-IV, N-4-V, N-4-III

mesrÿr………..………………N-4-V, N-4-III

mest……R-27, R-26, R-21,R-6,G-106,G-102,

G-98, G-92, G-88, G-86, G-73, G-62

G-57, G-55, G-46, G-21, G-20, G-19

G-14, G-12, G-8, G-7, G-5, N-4-VIII

N-4-V

mestÀne…..R-27,G-89,G-64,G-41,G-39,G-30

mestÿr……………… …………R-17, N-4-V

meşÀm………………..……………G-25, N-1

meşÀúúa……………..………………...N-4-V

meşkÿr………………..……………….N-4-V

meşreb………………..………….G-39, G-30

162

meşşÀùa………………..……………....N-4-V

metÀè…..…..G-59, G-56, G-43, G-38, G-35,

G-4, N-4-VII, N-4-III

meùÀf……..………………………...N-3, N-1

mevãÿf…..…………………………….N-4-V

mevrÿs-ı peder..………………………N-4-V

mevsìm………..………………G-65, N-4-IV

mey…………….….G.-73, G-50, G-37, G-25

meydÀn……………..…………..G-9, N-4-III

meyl…….. ...R-29, R-39, G-115, G-73, G-68

G-35,G-26,G-13,N-4-V,N-4-IV

meymenet…..………………………...N-4-V

meyòÀne ……..…………………...R-6, G-37

miåÀl………G-126,G-104,G-101,G-92,G-85,

G-67, G-54, G-52

miåÀl-ı zühhÀd…...…………………...N-4-III

micmer…………….....G-126, N-4-V, N-4-III

midÀd………………...……………….N-4-III

midÀd…………………...…………….N-4-III

midhat……......G-44, G-23, N-4-VIIi, N-4-V,

N-4-V, N-4-IV, N-1,N-4-III, N-4-II

mihr…......G-129,G-128,G-125,G-115,G-110,

G-98, G-95, G-90, G-80,G-78,G-59,

G-44, G-41, N-4-VIII, N-4-VII,

N-4-VI, N-4-V, N-4-IV,N-4-III,

N-4-II, N-4-I, N-4-I, N-2, N-1

minnet………...…………………………G-64

miréÀt……G-126, G-88, G-55, G-21, N-4-VII,

N-2

misk…………….……………………N-4-III

miúdÀr………….……………………N-4-VI

mìve…………....G-112, G-61, G-61, N-4-III

miyÀn…...R-38,G-94, G-82,G-72,G-53,G-33

MuãÀhib Paşa………………………...N-4-V

muãavvir………………………..G-64, N-4-I

MuãùafÀ Paşa………………………...N-4-IV

muèaùùar………………………………..G-10

muèìn………………………...N-4-V, N-4-II

muhterem……………………………N-4-III

muóabbet…G-127, G-116,G-75, G-67,G-55,

G-43, G-21, G-10, G-6, N-2

muóÀl……………………...…N-4-II, N-4-I

Muóammed……………………………..N-1

muódes………………………………….R-1

muóìù………………………………....N-4-V

muótÀc…………………………………G-37

muòtÀr………………..N-4-VI , N-4-III, N-2

murÀd....G-104, G-101, N-4-VII N-4-III, N-1

muúaddem ………………………….. .N-4-V

muúaddemÀt…………………………....R-10

muúìm……………………………….…G-25

muùrib………………….…….…………..N-1

mübÀhÀt………………….….….N-1, N-4-VI

mübìn....................................................N-4-II

mübtelÀ………………….…….……….G-64

müdÀm………………………..G-128, G-127

müémin……………………….….…...N-4-II

müfettihi’l-ebvÀb…………….…….….N-4-I

müjde…………………….G-17, N-4-V, N-2

müjemiz…………………...………….G-103

müjgÀnı……………….…...R-25,G-28, G-27

mükÀfat……………….……………… ...G-8

mükerrem…………….……...N-4-V, N-4-III

mülÀóat……………….………………..G-75

mülket………….…………N-4-VIII, N-4-III

mülk………….... G-93, G-39, G-30, N-4-VI,

N-4-V, N-4-III, II

mültecÀ…………………………..………N-2

mümkin….G-130,G-118,G-104, G-101,G-97,

G-80, G-65, N-4-VII, N-4-IV

münÀsib………………………………..G-105

münìr……………….N-4-VIIi, N-4-V, N-4-II

münòal………………………………..N-4-VI

münúÀd……………………………….N-4-III

müõÀb…………………………………..N-4-I

müràÀn………………………………….G-57

mürà……..G-104, G-101, G-59, N-4-IV, N-2

mürsel…………………………………N-4-II

müstaànì ……………………….G-7, N-4-VII

müstaósen……………………………..N-4-V

müstened…………………………………N-2

müstenid………………………………….N-2

müşgìn…………………………………G-107

müşkil………………………………….G-110

mütemmim…………………………….N-4-V

nÀb…………………………………..……G-6

naàmekÀr…….………………………..N-4-IV

naòl………….………………R-16, G-61, N-2

naòvet……......R-27, G-112, G-99 G-43, G-14

nÀéil…….... ..G-127,G-92, G-77, G-36 N-4-V,

N-4-III, N-4-II

naúd…….G-106, G-66, G-55,G-18, G-13,G-4,

N-2

nÀlÀn……………...…G-130, G-62, G-8, N-4-II

nÀm………………...………………………N-1

nÀr……………………….……………N-4-VIIi

163

naèt………………………………....N-4-II, N-2

nÀùıúa…………………………..……N-4-I, N-2

naúş……..R-16,G-107,G-95, G-54,G-53, G-24,

N-4-VII, N-4-V N-4-III, N-4-II, N-1

nÀvek………………… …………………..G-89

nÀ-yÀb……………… …....………………N-4-I

nÀz………………… …………………....N-4-V

nÀzende…………………………….G-60, G-49

nÀzenìn....…………………..........G-125, N-4-V

naôar…..G-100, G-69, G-1, N-4-V, N-4-V, N-2

naôm…...G-93,G-75, G-70,G-34,G-7, N-4-VII,

N-4-V, N-4-III, N-4-II

nebiyy……………………………….…..N-4-II

necÀt……………………………….……N-4-II

nedìm……………………………….….N-4-IV

nefes…………………...G-I, G-114, G-34, G-3

neôôÀre…………………….…….……...G-109

nergis…………………….……...G-81, N-4-IV

nerm……………………….…….G-35, N-4-III

nesÀúsÀz…………………….…………..N-4-V

nesebN-…………………….……………...4-V

nesìm….. ..G-86,G-83, G-75,G-10,G-1, N-4-V,

N-4-IV, N-4-I, N-2

neşÀù………………….... G-122, G-20, N-4-VI

neşve…….....R-40, G-119, G-112,G-20, G-12,

G-9, G-8, N-4-I

neşve-resÀn………….…………………….G-9

netìce……………….……………..R-10, N-4-I

nev……..R-41, R-39, R-36, R-31, R-20, R-18,

G-118,G-108,G-86,G-77,G-75, G-68,

G-58,G-21,G-15,N-4-IV,N-4-V,N-4-II

nevÀle……………………………………G-67

nevÀzì……………………………………G-74

nevÀziş…………………………………..G-46

nevbahÀr……...…G-91, G-61, N-4-IV, N-4-II

nevmìd………….……………………….G-22

ney…………….G-130, G-63, G-37, G-8, N-1

neyyir……………….…N-4-V, N-4-IV, N-4-I

nezÀket…………………………..R-28, G-111

niåÀr………G-104, G-101, N-4-VIIi, N-2, N-1

nice………R-38, G-123, G-111, G-105, G-89,

G-80, G-68, G-51, G-13, G-8, G-1,

N-4-VII, N-4-V,N-4-III, N-2

nièmet…….……………………….....G-9, N-2

nifÀú……….………………………..…..N-4-II

nigÀh……....R-21, G-111, G-108,G-105, G-96,

G-85, G-81, G-75,G-69,G-29,G-24,

G-22, G-8, N-4-V, N-4-II, N-4-II

nigÀr…….…………………………..G-56, N-1

nigeh….......G-129, G-109, G-102, G-96, G-68,

G-41, G-26, G-20, N-4-III, N-4-I

nigehbÀn…..………………….........N-4-II, N-2

nigìn……….………….………….G-24, N-4-II

nihÀd…..……………….……………….N-4-III

nihÀl…….......R-18, G-118, G-112, G-92, G-61,

G-52,N-4-III, N-1

nihÀn…. G-128, G-97, G-56, G-53, G-28, G-27,

G-11, N-4-V, N-4-VII

nişÀn…. …………………...G-59, G-23, N-4-VI

nitekim……………………………...N-4-V, N-2

niúÀb………………………...G-7, N-4-V, N-4-I

niùÀú………………………………...G-33, G-16

niyÀz…..G-118, G-92, G-90, G-50, G-35, G-19,

niyet……………………………………….G-64

noúùa…………....G-6, G-16, G-57, N-4-VI, N-1

n’ola………..R-31, R-24, G-130, G-127, G-126,

G-124, G-122, G-115, G-108, G-104,

G-101, G-98,G-96, G-93, G-89, G-88

G-80, G-71, G-47, G-44, G-43, G-42,

G-37,G-34,G-20,G-17,N-4-VII,N-4-VI

N-4-V, N-4-III, N-3, N-1

nübüvvet………………………………....N-4-II

nühüfte………………………G-88, G-78, G-26

nümÀ……………………...G-112, G-71, N-4-V

nümÀyÀn....R-30, G-107,G-57,G-21,G-8,N-4-IV

nümÿde……………………………………..N-1

nümÿn………………………………………G-3

nümÿne……………………………………G-78

nüsòa…………………………………...N-4-VII

nÿr…… G-37,G-17, G-16, G-7, N-4-VII,N-4-V,

N-4-II, N-4-I, N-2, N-1

nÿş…………………………………R-32, G-127

ömr………………………………………N-4-III

pÀdişah.……………………………………...N-3

pÀk........G-93, N-4-VII, N-4-V,.N-4-VI, N-4-IV,

N-4-II, N-1 N-2

pÀkìze-nijÀd…...…………………………N-4-III

pÀkìze……….…..………………………..N-4-V

pÀ-mÀl.………….R-41, R-36, R-24, G-130, G-8

pÀre……………...…………………..R-35, G-78

pÀy………………..………………………N-4-II

pÀyÀn……………...……………………….N-4-I

pÀy-bÿs………….…..………………………N-1

pÀy-mÀl………………..………………….N-4-II

penÀh…………………..…………………....N-1

pençe……………………..………………N-4-V

164

per……………….....… G-119, G-57, G-40, N-2

perde………….……..……………..R-17, G-129

perì……R-30, G-129, G-126, G-97, G-53, G-46,

G-36

perìşÀnlıú…..………………………..G-62, G-62

perrÀn………...……………………………...N-2

pertev………… R-41, R-36, R-3, G-125, G-109,

G-99, G-96, G-74, G-22, G-11, G-9, II,

N-4-V, N-4-III ,N-4-II, N-2

pertev-engìz...…………………………….N-4-V

pervÀne………G-124, G-116, G-85, G-83, G-68,

G-42 G-13, G-7, N-4-VII, N-4-V

N-4-IV, N-2

perverdigÀr…………………………….N-4-IV

perveriş…………………………………..G-75

pervìn…………………………………...N-4-II

pesen-dìde……………………..N-4-V, N-4-III

peşìmÀn………………………………..N-4-IV

peyàamber……………………………...N-4-II

peyÀm……………...G-99, G-17, G-16, N-4-V

peydÀ………………….……………...G-I, G-3

peyk…………………….………………N-4-II

peykÀn………………….…………G-61, G-12

peyveste………………….………………R-34

pìrÀye……G-113, G-70, G-51, N-4-VI, N-4-V

N-4-IV, N-4-II

pìşÀnì…………………………………….G-14

pür-àubÀr………………………………….N-1

pür-devlet…………………………………N-2

pür-lemèa………………………………..N-4-I

pür-nÿr………………….………………N-4-II

pÿlÀd………………….………………..N-4-III

raàbet………….…...R-17, G-125, N-1, N-4-III

rabb…………….……………….N-4-V, N-4-II

raènÀ……………...G-106, N-4-III, N-4-II, N-1

rÀéyet……………….…………………..N-4-III

rÀh-ber……….……………………………..N-2

rÀh………...R-22, G-127, G-116, G-104, G-75,

G-43, G-3, N-4-V, N-4-III, N-4-I

raómet……………………………..N-4-V, N-1

raómetü’l-èÀlemìn……………………….N-4-II

raòşÀn………………………...G-9, G-7 N-4-IV

raòş……………………...N-4-III, N-4-II, N-4-I

rÀst………………………………………N-4-II

raúìb………………………………………G-17

ravøa………………...N-4-VI, N-4-II, N-2, N-1

rÀyiha…………………………………...N-4-III

rÀz……...R-2, G-91, G-78, G-68, G-38, N-4-V,

N-4-II, N-2

recÀ……………………...…………G-84, G-78

reéy…………………....N-4-V, N-4-IV, N-4-III

ref’et…………......N-3, N-4-IV, N-4-III, N-4-II

reftÀr……………...……………………….R-11

reh………...R-24,R-18, R-17, R-9, G-83, G-59,

G-44, G-37, G-35 G-26,, G-19, G-17,

G-14, G-8G-6, G-3, G-1, N-4-V, N-2

reh-rev……..….…………………....G-75, G-15

reng………..….…………...G-9, N-4-V, N-4-III

resìde……..……….…………..G-85, G-13, N-1

resm………..…….…………………..R-7, G-79

ressÀm……………..……………………N-4-VI

resÿl……………..…....N-4-III, N-4-I, N-2, N-1

resÿlallah………..………………………… N-3

reşk……………….…....G-2, N-4-VIII, N-4-IV

reşk-Àver……………….……………….N-4-III

reşk-fermÀ…………….………………..N-4-IV

revÀc………………….……………………N-1

revÀn…………….... R-14, G-38, N-4-III, N-4-I

reviş……………….……………………....G-15

revnaú …………….…..N-4-V, N-4-IV ,N-4-III

revnÀú-fezÀ……….……………………...N-4-II

rıfú………………….……………………N-4-II

rifèat…….………….…………………….N-4-II

rikÀb……………….………….…. N-4-II ,N-4-I

rind………………….………...….R-27, N-4-III

rişte………………….…………………...N-4-II

riúÀb………………….…………………...N-4-I

riyÀø………………….………………G-52, N-1

ruò…...G-116, G-107, G-14, G-8, N-4-VII, N-3

ruòãat………………………………G-103, N-1

ruòsÀr………G-120, G-113, G-96, G-95, G-90,

G-73, G-71, G-65 G-2

ruòsÀre………………….…G-57, G-41,N-4-IV

ruòsÿdegì…………………………………..N-2

Rüstem…………………………………N-4-III

rüsül………………………….N-4-II, N-2, N-1

rüşd…………………………………….N-4-III

rütbe…………………………………….N-4-V

rÿó……………………………………….…N-3

rÿóÀniyÀn…………………………………..N-1

Rÿóu’l-emìn………………….………….N-4-II

rÿşen…..G-107, G-72, G-58, G-11, G-7, N-4-III

rÿy..............G-97, G-90, G-81, G-57, G-41 G-7,

N-4-II

rÿy-mÀl…………………………………..N-4-II

rÿz…….R-15, G-127 G-107, G-99, G-95, G-57

165

G-7, N-4-VII, N-4-II, N-4-I, , N-2, N-1

rÿzgÀr……………………………………..G-76

sÀàar…..R-32, R-6, G-119, G-106, G-99, G-92,

G-87, G-67, G-51, G-32, G-17, G-9, G-7,

G-5, VII, N-4-V

saèÀdet……...N-4-VII, N-4-VI, N-4-V, N-4-III,

N-4-III, N-3, N-2

sÀéir……………………………………..N-4-II

saèy……………..…………R-5, G-101, N-4-V

sÀlik……….………………………….R-9, R-2

salùanat…………………….….N-4-IV, N-4-III

sÀóa………………………...G-47, N-4-V, N-1

saòn……………………………………N-4-III

sÀrì……….………………….N-4-VII, N-4-VI

sÀúì…….…………………...……………R-27

sÀúiyÀ………………………G-123, G-15, G-7

ãabÀ……..…N-4-VI/2, G-32/1 G-51/1,G-74/3,

N-4-V/61

ãabÀ-yı neşÀù…....…………………….G-122/3

ãabÀ-yı bÀà……...…………………... G-118/4

åÀbit……………………….N-4-III/38, G-62/3

ãad…………………………... G-89/1,G-102/1

ãadÀúat………………………….G-6/5,G-13/5

ãadÀ-yı muùrib…………………………..N-1/4

ãadÀ-yı çeng…………………………...G-84/4

ãadefçe-i fıùrat……………………….N-4-I/14

ãadr-ı muèallÀ………………………N-4-V/10

ãadr-ı vÀlÀ……………………….. ...N-4-V/22

sÀyebÀn………………………....N-4-I, N-4-II

sÀyedÀr…………………………………...N-2

ãÀóib…….....N-4-V/49, N-4-V/48, N-4-V/45,

N-4-III

ãaón…... …..G-85, G-73, N-4-VIIi, N-4-VIII,

N-4-VII, N-4-IV, N-4-IV, N-4-IV,

N-4-II, N-4-I, N-1

ãaórÀ…………………………………..G-51/3

ãamedÀn…........................................N-4-V/75

ãanma………………..G-57/2, G-41/4,G-36/2

ãanmaú……...….G-14/4, N-4-IV/3 N-4-VII/1

ãarãar-ı Àh……….....G-52/3, G-88/3, G-105/4

ãarãar-ı òışm………………..……. N-4-III/15

åebt………………………..…………..N-4-V

åenÀ……………………..……………...N-4-I

åenÀ-güõÀr……………..……………….N-4-I

åenÀ-òÀn……………..………….N-4-III ,N-1

ãarf…………………..………………..N-2/21

ãarf itmek…………..…………………G-43/5

ãarf-ı heyÿlÀn……..……………...N-4-VII/30

ãarf-ı naôÀr ……..……………….…..G-100/4

ãarf-ı şuèÿr……...…………………..…...R-10

ãarf-ı zer-i mih...r…………………….. G-9/4

ãavÀb………..…………….………....N-4-I/17

ãayyÀd……..…………...……....G-82, N-4-III

åubó….... G-III, G-5, N-4-VII,N-4-IV, N-4-III

ãuèÿd……………………………N-4-VII, N-1

ãulóan…………………………………N-4-III

ãunè……………...G-16, N-4-IV, N-4-IV, N-1

sebèa………………...R-35, N-4-VII, N-4-VII

sebeb…………….G-76, G-26, G-116, N-4-III

sebÿ……………………………………G-117

sebze…………………………………….G-81

sebzezÀr…………………..G-75, N-4-IV, N-1

sedÀd…………………………………..N-4-III

sefìd………………………………..G-76, G-9

selÀm……………………... N-4-II, N-4-I, N-1

selìúası……………………………………N-1

semÀóat…………………………………...N-3

semend…..G-130, G-120, G-104, G-59, G-19,

N-4-VII

semt………………………………… N-4-VII

senedÀ…………………………………….N-2

seng……………………………………...G-17

seóÀb……………………………N-4-II, N-4-I

seóer…… R-8, B, G-128, G-110, G-76, G-17,

N-4-IV, N-2

ser-bezm………………………………….N-1

ser-defter………………………………N-4-V

ser-efrÀz…………………………………..N-1

ser-geşte…………………………………..N-2

ser………………….. N-4-IV, N-2, N-1, G-87

serìr……………………….G-15, N-4-IV, N-1

sermest…………………G-109, G-87, N-4-IV

sertÀb…………………………………….G-38

ser-te-ser ………………………….............N-2

serv…….. ..G-126, G-118, G-88, G-86, G-77,

G-75, G-72, G-68, G-41, G-1, N-4-IV,

N-4-III, N-1, N-4-II

sevdÀ ….…......R-15, R-4, G-106, G-95, G-94

G-90, G-75, G-73, G-24, G-14, G-6, N-4-V

sevk……...……………………………....G-20

seyf……..…………….……………….N-4-III

seyr……. R-35, R-33,G-95, G-91, G-90 G-81,

G-81, G-70, G-57, G-52, G-46, G-43,

G-35, G-9, N-4-VIIi, N-4-V, N-4-IV,

N-4-I

seyyÀre………..…....N-4-VII, N-4-VII, N-4-V

166

sezÀ…...G-126, G-39, G-30, N-4-VII, N-4-VI,

N-4-I

ãıdú………..……………………………N-4-II

ãıfÀt……..……………………………...….N-2

ãıóat...……..…………………………....N-4-V

silk…….…....G-76, N-1, N-4-VII, N-4-II, N-2

sìm-ber….………………………...G-89, G-76

sìmìn……....R-12, G-114, G-100, G-35, G-32,

G-22, N-4-V

sìne…….…………………………….N-4-VIIi

sipÀh …….…………….….G-125, G-110, N-1

siper…….……………………….………...N-2

sipihr…….…..R-33, N-4-VII, N-4-V, N-4-IV,

N-4-I, N-1

sìr-Àb…………….………………………. N-3

sirişk……. R-23, R-12, G-128, G-112, G-111,

G-108, G-100, G-84, G-81, G-75,

G-64, G-28, G-27

sitem…........ G-111, G-69, G-52, G-46, G-41,

G-25, G-15, G-8, N-4-V

siyÀh………………..G-II, R-38, G-110, G-40

siyeh……..G-128, G-118, G-109, G-85, G-68

G-50, G-49, N-4-III

suéÀl………G-94, G-88, G-24, N-4-I, N-4-VI

sulùÀn……………………….…………….N-2

ãuúÿt…….……………………….……….N-2

ãuver…….…………………….………….N-1

ãürÀói…….……………………..………...G-8

ãÿret….......G-126, G-56, G-21, N-2, N-4-VII,

N-4-III, N-4-V

sübóÀ-gerdÀn……………………….....N-4-III

Süleyman………………………………G-125

süllem………………………………….N-4-II

sünbül….…. G-102, G-71, G-70, G-62, G-57,

G-51, G-40, G-22, G-15, G-8, N-4-I,

N-4-III, N-4-IV, N-4-V, N-4-VII,

N-4-VIII, N-1

sürÿd………………………………G-19, N-1

sürÿr…………... R-10, G-110, N-4-V, N-4-V

sürÿş……………………………………...N-1

sÿde………………………………………N-1

sÿd………………………………………R-34

sÿzÀn……………...G-116, G-97, G-7, N-4-V

ãafÀ…….. N-4-I/7, N-4-VI/20, G-5/1, G-25/1,

G-37/1, G-55/4, G-73/2, G-76,G-80,

G-83/1, G-88/5, G-115/2, G-122, G-115

T/1, R-7, R-40

ãafÀ-baòş…..………...N-4-V/41, G-99/2, T /2

ãafa-güster………………………. ...N-4-VI/6

ãafÀ-sìr………………………………..G-73/5

ãafa-yÀb…………………………. N-4-V/48

ãafÀ-yı cÀnum……………………...... G-26/1

ãafÀ-yı cÀm…………………..…….. G-119/5

ãafÀ-yı úalb …………………..………G-77/1

ãafÀ-yı sÀàar…………………G-17/1, G-51/1

ãafÀ-yı ãÿret……………….………… G-56/2

ãafóa-i naèt………………...N-4-V, N-4-II/21

ãafvet……………………….R-28, N-4-IV/18

ãafvet-i Tesnìm….…………................N-4-I/4

ãahbÀ…. .…….G-123/5, G-73/2,-51/1, G32/4,

G-17/1, G-5/4,G-5/4, G-5/3, G-5/2,

G-5/1, G-5/1, N-4-VII/6, N-4-VII/1

N-4-VII/5N-4-VII/1, N-4-V/7

ãahbÀ-yı àaflet……………….………...G-112

ãÀhib-i dÀd………………….………....N-3/10

ãÀhib-i dilÀ………………….….…N-4-IV/ 23

ãalÀbet………………………….….N-4-III/16

ãalÀt…………….N-4-II/ 23,N-4-I/ 21, N-2/25

şÀd-Àb…………………………………...N-4-I

şÀd-nìk……………………………………N-2

şaèşaè…………………………………...N-4-I

şâhÀn……………………………………..N-2

şÀhbÀz………………………………...N-4-IV

şÀhenşeh……………………………… N-4-V

şÀh……..G-125,G-32,G-19,G-18,G-15, G-10,

G-9, N-4-VIIi, N-4-II, N-2, II

şÀhid………………………G-130, G-71, N-2

şÀhvÀr………………………………….…N-1

şÀm…….G-99, G-9, G-1, N-4-V, N-4-II, N-3

şÀn……………...…N-4-V, N-4-II, N-2, G-15

şarÀb………………………………G-17, G-5

şÀyeste………….... G-125, G-109, G-15, G-2

şeb……..R-4, G-128, G-127, G-58, G-9, G-7,

G-7, G-3, N-4-VII, N-4-VI, N-4-IV,

N-4-II, N-4-I, N-1

şebnem…….…R-5, G-71, G-30, G-2, N-4-V,

N-4-III, N-4-I

şeddÀd………………………………...N-4-III

167

şefÀèat…………..N-4-II, N-4-I, N-1, N-2 N-3

şefièÀ…………………………………..N-4-II

şefúat………………....G-111, N-4-IV, N-4-II

şeh ………R-11, G-130,G-123 , G-105,G-19,

G-18, N-3, N-2, N-1, N-4-III, N-4-I

şehan…………………………….G-39, G-30

şehÀne……………………………………N-1

şehbÀz………………….G-122, G-57, N-4-V

şehd……………………………...G-126, N-2

şehinşeh………………………………….N-1

şeh-nişìn ………………………………N-4-II

şehr…………………………………...N-4-VI

şehriyÀr…………………………N-4-IV, N-1

şeh-süvÀr…………………………………N-1

şeker……………………………………...N-2

şemè….…….R-13, G-124, G-65, G-42, G-22,

G-17, G-7, G-3, N-4-VII, N-4-IV, N-4-I

şemìm…………………………….……..G-10

şems……………………………...N-4-V, N-2

şemşìr……………..R-21, G-31, G-15, N-4-III

şerè…………………. .N-4-II, N-4-I, N-2, N-1

şerÀr…………………………………….....G-3

şerÀre…………………………………….G-42

şeref….. G-85, N-4-VI, N-4-V, N-4-IV, N-4-I,

N-1

şerièat……………………………...N-4-II, N-2

şerìf……………………………….……….N-1

şerm……………….R-17, G-111, G-71, N-4-II

şermnÀk…………………………………N-4-II

şevú……... G-116, G-115, G-107, G-66, G-60,

G-58, G-57, G-51, G-45, G-38, G-2,

N-4-VII, N-4-VI, N-4-V, N-4-V, N-4-IV,

N-4-I, N-2

şeydÀ…G-122, G-95, G-59, G-52, G-28, G-27,

N-4-IV

şiddet…………………………………...N-4-III

şimdi……..R-7,G-117,G-115,G-60,G-30,G-28,

G-27, G-21, G-15, G-2, N-4-IV

şìrìn…………..G-114, G-103, G-83, G-44, N-2

şìşe…………………………………………G-2

şitÀb……………………………….G-15, N-4-I

şuèÀè………………………………. N-4-I, N-1

şuèarÀ…………………………………..N-4-III

şuèle….. G-113, G-69, G-58, G-42, G-11, G-7,

N-4-VIIi, N-4-VII, N-4-V N-4-III,

N-4-I, N-1

şuèledÀr…………………………..N-4-IV, N-1

şüküfte…………………………………….N-1

şüst……………………………………...G-107

şÿ……………………………………….G-107

şÿò………...G-127, G-119, G-88, G-53, G-32,

G-28, G-27, G-22, G-2

şÿr………………………………... R-14, G-12

taãliye……………………………………..N-2

tÀbÀn………………………………………N-1

tÀbendegÀn……………………………..N-4-II

tÀb………... G-111, G-108, G-65, G-41, G-17,

G-16, G-13, G-6, N-4-V, N-4-I

tÀc…………………………G-10, N-4-III, N-2

tÀcir……………………………………N-4-III

taèbìr……………………………G-34, N-4-IV

taèlìm………………………………….N-4-III

tahiyyÀt…………………………………...N-2

taómìl…………………….…………..N-4-III

taórìr…………………….....N-4-VIIi, N-4-II

taósìn…………………….………….….G-23

taòt……………………..G-II, N-4-III, N-4-II

tÀr…………………….….……..G-85, N-4-II

tÀrìú………………….…….………….N-4-II

ùÀk…………………….……...N-4-VII, N-4-I

taúaddüs…………………….…….….…..N-1

taúrìb………………………….….…..N-4-III

taúvÀ……………………………….....N-4-III

tamÀm………………………………..N-4-VI

tÀze……………… ….R-29, G-102, N-4-VIIi

taøèìf……………………………………..R-8

teàÀfül…..G-123, G-116, G-102, G-90, G-29,

G-15

tebessüm….G-130,G-94, G-70, G-19, N-4-IV

tecdìd………………………….. G-123, G-10

tecerrüd…………………………………G-58

tecezzì……………………………….N-4-VII

tecribe…………………………………N-4-V

tecrìd……………………………………..R-9

tedbìr………………………....N-4-V, N-4-III

teéåir………………………………...N-4-VII

teébìd…………………………………N-4-III

tefrìú……………………………………..R-8

tehì………………….G-110, G-86, G-60,G-9

tehniyet…….………………………….N-4-V

tekellüm…….…………………………..G-25

tekye-tÀz…….…………………………...N-1

temÀşÀ…………………………N-4-VI, G-62

temennÀ………………………………....G-46

temhìd…………………………………..R-10

temyìz…………………………………G-100

168

ten….R-3,G-111,G-70,G-64,G-38,G-35,G-32

tenôir…………………………………..N-4-V

tenvìn…………………………………N-4-VI

terÀne…………………………….G-85, G-84

tereddüd………………………………...G-56

terehhüm………………………………..G-49

ter………………………………………...N-2

teslìm…………………………………….N-2

tesnìm…………………………….N-4-I, N-3

teşne-leb…………………………………N-3

teşrìf………..G-29, G-9, N-4-V, N-4-IV, N-1

teverrüd…...….…………………………..N-4-I

tevfìú…...…….……... N-4-VII, N-4-V, N-4-III

tìà……..G-123, G-90, G-64, G-60, G-42, G-25,

N-4-VII, N-4-III

timåÀl……………………………………...G-94

tìre-şeb……………………………………...N-2

tìr……...G-122, G-97, G-91, G-61, G-59, G-29,

G-23, G-8, N-4-III, N-2

tuòm……………………………………….G-85

tÿtiyÀ…………. ………………..N-4-II, N-4-IV

úabÀ………………………...G-109, G-78, G-38

ùabè….. G-103, G-49, N-4-VIII, N-4-VII, N-4-V

N-4-VI, N-4-VI, N-4-I, N-2

ùabìb………………………………..G-65, N-4-I

ùannÀz……………………………………….G-6

ùarab……………………………N-4-IV, N-4-IV

ùaraf………………………………..N-4-IV, N-2

ùÀr…………………………………………...N-2

ùarìú….. ……………………...R-24, R-9, N-4-II

ùÀúat……………………………………....G-120

ùavÀfkÀr…………….…….………………….N-1

ùavú………………………………………..N-4-I

ùÀvÿs……………………………………..N-4-III

ùurre………………………………... G-93, G-30

ùuyÿr………………………………………...N-2

ùÿùì………………………...N-4-VII, N-4-V, N-2

uli’l-elbÀb………………………………….N-4-I

uúdehÀ……………………………………...G-V

üftÀde…………...G-114, G-74, G-67, G-43, G-7

ülfet……………………………….G-90, N-4-IV

ümìd…...R-30, R-7, G-127, G-120, G-110, G-94,

G-87, G-84,G-71, G-67, G-61, G-55, G-52

G-50, G-23, G-13, N-4-V, N-4-V

ümmet…….………………………………….N-2

üstÀd……………………………….G-51, N-4-III

üstüòˇÀn…………………………………….G-53

üzre………..G-97, G-66, G-57, G-57, G-15, G-8,

N-4-VII, N-4-VI, N-4-IV, N-4-III

vaãf………G-98,G-72, G-32, N-4-VIII, N-4-VII,

N-4-IV, N-4-II

vÀãıl………………………………………N-4-III

vaèd………………………………………...G-61

vÀlÀ………. N-4-V, N-4-V, N-4-IV, N-4-III, N-2

vÀlÀ-úadrÀ………………………….……..N-2

vaøè……………………………….……..R-34

vaòşi…………………………….……..G-126

varaú…………………………….……N-4-VI

vaúÀr…………………………….N-4-IV, N-1

vÀúıf………………………………………G-6

vaút………….. G-113, N-4-IV, N-4-V, N-4-II

vech……………………………N-4-V, N-4-V

vefú…………………………………….N-4-V

verd…G-124, G-43, G-17, G-4, G-3, N-4-VII,

N-4-IV, N-2

vezÀret………………………………...N-4-III

vezìr……………………….…N-4-IV, N-4-III

viãÀl………………………………G-61, G-56

vuãlat……………………... G-64, G-42, G-38

vücÿd……….G-110,G-83, G-53, G-26, G-22,

G-21, N-1, N-4-VII, N-4-IV, N-4-III, N-4-I

vüzerÀ………………………………… N-4-III

yabÀn…………………………………...G-126

yaóyi…………………….……………..N-4-IV

yaúìn……………………………N-4-V, N-4-II

yÀúÿt…………………….……….R-23, G-124

yÀr…………...G-105, G-90, G-57, G-29, G-22

yÀrÀn……………………………………G-110

yegÀne-rÀyiø……………………………..N-4-I

yegÀne-şÀh…………………………..G-I, G-58

yektÀ………………G-113, G-106, G-96, G-24

Yemen…………………………………..N-4-II

yer…………………………………. G-69, N-2

yezÀli…………………………………..N-4-IV

YezdÀn…………………………………….N-2

yoà……………………………………….G-85

yüz………………………………………..R-29

zÀéil………………………G-110, G-107, G-41

zÀéilullÀh…………………………………..N-2

zamÀne…………………………………N-4-VI

zaòm….. R-34,R-21, G-111,G-97, G-78, G-74,

G-64, G-59, G-53, G-35, G-31, G-29,

G-23, G-12

øaèìf………………………………………..N-2

õÀéiúa………………………………………N-2

ôahìr………………………………………. N-1

169

øÀmìr………………………………...…N-4-IV

ôann…………………………………….N-4-III

zÀr………….R-13, G-121, G-108, G-102, G-84,

G-77, G-69, G-24, G-17, N-4-VIIi,

N-4-VII, N-4-IV, N-4-IV, N-4-III,

N-4-II, N-2, N-1

õÀt…………………………….…N-4-IV, N-4-II

zebÀn………….…G-90, G-83, G-38, N-4-I, N-1

zede……………………………………….G-127

zemìn…………………..R-14, G-11, G-1, N-4-II

zemistÀn……………………………………G-65

zerd………………………………….R-12, G-37

zer……………………………………...G-9, N-2

õerre-ãıfat………………………………...N-4-III

õerrece…………………………………...N-4-III

zerrìn-bister………………………………N-4-V

zevÀli……………………………………….G-84

zìb…….G-114, G-107, G-64, G-58, G-56, G-54,

G-42, G-33, G-30, G-12, N-4-V, N-4-III,

N-2, N-1

zìbÀ……………………………....N-4-III, N-4-II

zìb…….…G-97, G-64, G-58, G-56, G-54, G-42,

G-33, G-30, G-12, N-4-V, N-4-II

zihì……… …….N-4-VII, N-4-VII, N-4-VI, N-1

õÀt…………………….N-4-VIII, N-4-V, N-4-IV

õì-úadrÀ……….……………………………..N-1

zìr………………….G-88G-58, G-16, N-2, N-4-I

zìrÀ……………………..G-79, G-72, G-37, G-16

zìver…….G-109, G-79, G-77, G-75 G-9, N-4-V,

N-4-I, N-1

ziyÀd……………………………….G-78, N-4-III

ziyÀn……………………………………...N-4-IV

ziynet-i silk…………………………………..N-2

ôuhÿr……………………………………....N-4-V

ôulmet………………………………. N-4-II ,N-2

zühd………………………………………...G-14

zülÀl……………………..N-4-VIII, N-4-VII, N-1

zülÀlveş……………………………………..R-28

zülf… R-26, R-31, G-129, G-127, G-125, G-122,

G-119, G-116, G-115, G-113, G-108, G-105,

G-102, G-98,G-97, G-96, G-95, G-90, G-82,

G-81, G-75, G-73, G-68, G-67, G-57, G-51,

G-42 G-40, G-36, G-26, G-25, G-23, G-15,

G-14, G-6, G-3, N-4-VIII, N-4-V, N-4-IV,

N-4-III, N-2

170

Documents

I ANKARA ÜN VERS TES SOSYAL BLMLER ENST TÜSÜ TÜRK …acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/30346/303011.pdf · kasidelerin içeriğine baktığımızda birini Mustafa Paşa’ya, diğerlerini