ĐẠI CƯƠNG VỀ NGHIỆN &

CAI NGHIỆN THUỐC LÁ

1

Báo cáo viên: ThS. Lê Khắc Bảo

Bộ môn Nội – Đại học Y Dược TPHCM

NỘI DUNG TRÌNH BÀY

I. Cơ sở thần kinh – sinh học của nghiện

thuốc lá

II. Cơ sở thần kinh – tâm lý của cai nghiện

thuốc lá

2

3

Rối loạn tâm thần và hành vi: F01- F99

– F01-F09 Rối loạn tâm thần do các bệnh thực thể

– F10-F19 Rối loạn tâm thần, hành vi do dung chất

hướng thần

oF10 Nghiện rượu

oF11 Nghiện ma túy

oF17 Nghiện nicotine

oF19 Nghiện các thuốc hướng thần khác

– F20-F29 Tâm thần phân liệt, rối loạn dạng tâm thần

phân liệt và ảo giác, các dạng rối loạn tâm thần không

liên quan khí sắc khác

4 Phân loại mã số bệnh tật quốc tế ICD – 2011

NGHIỆN THUỐC LÁ KHÔNG CHỈ ĐƠN

GIẢN LÀ MỘT THÓI QUEN !

CƠ CHÊ GÂY NGHIỆN THUỐC LÁ CUA

NICOTINE

5

NICOTINE - THỤ THỂ SẼ LÀM PHÓNG

THÍCH CHẤT DẪN TRUYỀN THẦN KINH

66

Giảm cân

An tâm

Tập trung

Sảng khoái,

yêu đời

Chú ý

Thư dãn

Tăng hiệu quả

hoạt động trí óc

+

KHI

CÓ

NICOTINE

Thèm ăn

Trầm cảm,

hưng phấn

Mất ngủ

Bứt rứt

Lo âu

Ớn lạnh

Sốt

Cáu gắt

Giảm tập

trung

–THIÊU

7

BIÊN THIÊN NỒNG ĐỘ NICOTIN

Ngưỡng

sảng khóai

Ngưỡng

khó chịu

Nicotine

huyết tương

Thời gian

Củng cố (+)

Củng cố (–)

8

HẬU QUẢ

Người nghiện phải tiếp tục hút thuốc lá để:

1. Duy trì được những cảm giác dễ chịu do hút

thuốc lá mang lại VÀ

2. Tránh né những cảm giác khó chịu do thiếu

thuốc lá gây ra.

9

THỜI GIAN NGHIỆN THUỐC LÁ

Hút mỗi ngày (23.1)

0 3 6 9 1

2

15 18 21 24 27 30 33 36 39 42 45 tháng

Dung nạp thuốc (13.0 ) Nghiện thực sự

(40.6 )Hội chứng cai thuốc (11.0 )

Nghiện về thể chất (5.4 )

Cảm giác đói thuốc ( 4.5)

Nghiện về tư tưởng ((2.5)

Hít nguyên hơi (1.5)

Hít cả điếu (2.5 )

Bắt đầu hútHút mỗi tuần (19.4 )

Hút mỗi tháng (8.8 )

10

KHẢ NĂNG GÂY NGHIỆN CHẤT

Nghiện vừa hoặc nặng, theo tiêu chuẩn DSM IV

Khi sử dụng chất gây nghiện mức độ ít

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Amphétamines Alcool Cannabis Tabac Cocaïne Héroïne

3% 4% 5%

53%56%

60%

Woody et al. Severity of dependence: data from the DSM-IV field trials, Addiction 1993 ; 88 : 1573-911

MỨC ĐỘ GÂY NGHIỆN CHẤT

Mức độ

nghiệnHeroin Cocain Rượu Cần sa

Thuốc

lá

Không 18% 14% 47% 49% 13%

Nhẹ 9% 10% 14% 18% 27%

Vừa 9% 19% 12% 13% 40%

Nặng 64% 57% 27% 20% 20%

12

DIỄN BIÊN CAI NGHIỆN CHẤT

0

20

40

60

80

0 3 6 9 12 tháng

100

RƯỢU

CẦN SA

THUỐC LÁ

MORPHINE

13

THÔNG ĐIỆP CẦN NHỚ

1. Nghiện thuốc lá: bệnh tâm thần – thể

chất do tương tác giữa nicotin & cơ thể

2. Cơ chế gây nghiện thông qua củng cố

dương tính – âm tính

3. Nghiện thuốc lá có đặc tính xảy ra

nhanh, ít bỏ sót nạn nhân, khó cai nghiện

14

I. Cơ sở thần kinh – sinh học của nghiện

thuốc lá

II. Cơ sở thần kinh – tâm lý của cai nghiện

thuốc lá

15

NỘI DUNG TRÌNH BÀY

CÔNG THỨC CAI THUỐC LÁ

1. KIẾN THỨC

2. QUYẾT TÂM

3. HỖ TRỢ

THÀNH CÔNG =

16

QUYÊT TÂM CAI THUỐC LÁ

HÚT CAI

CUNG CỐ(+)

Lợi ích khi cai

CUNG CỐ (-)

Tác hại khi hút

CUNG CỐ(+)

‘Lợi ích’ khi hút

CUNG CỐ (-)

‘Tác hại’ khi cai

17

TRƯỞNG THÀNH QUYÊT TÂM

CAI THUỐC LÁ

Có ý định

Chuẩn bị Cai thuốc

Tái nghiện Thành côngThờ ơ

Củng cố

VONG XOĂN ỐC ĐI LÊN !18

TRƯỞNG THÀNH QUYÊT TÂM

CAI THUỐC LÁ

19

CƠ CHÊ NGHIỆN & CAI NGHIỆN

‘Lợi ích’ khi hút thuốc lá

Hút thuốc lá

‘Tác hại’ khi cai thuốc lá

Củng cố (+)

Củng cố (–)

Jean Perriot, Tabacologie et sevrage tabagique - 2003

‘Lợi ích’ khi cai thuốc lá

‘Tác hại’ khi hút thuốc lá

Cai thuốc lá

20

THÔNG ĐIỆP CẦN NHỚ

4. Quyết tâm = thành tố quan trọng nhất trong

công thức thành công cai thuốc lá

5. Tương tác giữa 4 thành phần: lợi ích & tác hại

của hút thuốc lá so với cai thuốc lá là cơ chế

hình thành quyết tâm cai thuốc lá

6. Hỏi lý do hút / cai thuốc lá giúp xác định giai

đoạn trưởng thành quyết tâm cai thuốc lá

21