ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

----------------------------------------

NGUYỄN THU TRANG

PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC,

THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC

Chuyên nganh: Chủ nghĩa xã hội khoa học

Ha Nội-2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

----------------------------------------

NGUYỄN THU TRANG

PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC,

THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY

Luân văn Thac sĩ chuyên nganh: Chủ nghĩa xã hội khoa học

Mã sô: 60 22 03 08

Ngươi hương dân khoa học: PGS.TS Hoang Bá Thịnh

Ha Nội-2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu khoa học của riêng tôi dưới sự

hướng dẫn của PGS.TS Hoàng Bá Thịnh. Các số liệu, tài liệu nêu ra và trích

dẫn trong luận văn là trung thực. Kết qua nghiên cứu của luận văn không trùng

với các công trình khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Thu Trang

LỜI CẢM ƠN

Trong suôt quá trình học tâp va thực hiện đề tai, tôi đã nhân được sự

giúp đỡ, những ý kiến đóng góp, chỉ bảo quý báu của các thầy giáo, cô giáo

trong Khoa Triết học, Đai học Khoa học xã hội va Nhân văn Ha Nội.

Để có được kết quả nghiên cứu nay, ngoai sự cô gắng va nỗ lực của bản

thân, tôi còn nhân được sự hương dân chu đáo, tân tình của PGS.TS. Hoang

Bá Thịnh la ngươi hương dân trực tiếp tôi trong suôt thơi gian nghiên cứu đề

tai va viết luân văn.

Tôi cũng nhân được sự giúp đỡ, tao điều kiện của UBND huyện Hoai

Đức, Phòng Văn hóa thông tin huyện, Hội Phụ nữ huyện, các anh chị em va

ban bè đồng nghiệp, sự động viên, tao mọi điều kiện về vât chất, tinh thần của

gia đình va ngươi thân.

Vơi tấm lòng biết ơn, tôi xin chân thanh cảm ơn mọi sự giúp đỡ quý

báu đó!

Tác giả

Nguyễn Thu Trang

MỤC LỤC

DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG .................................................................................... 1

MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 2

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................................................. 3

3. Mục đích va nhiệm vụ nghiên cứu ..................................... Error! Bookmark not defined.

4. Đôi tượng va pham vi nghiên cứu ...................................... Error! Bookmark not defined.

5. Ý nghĩa lý luân va thực tiễn của luân văn .......................... Error! Bookmark not defined.

6. Cơ sở lý luân va phương pháp nghiên cứu ........................ Error! Bookmark not defined.

7. Đóng góp mơi của nghiên cứu ........................................... Error! Bookmark not defined.

8. Kết cấu của luân văn ........................................................... Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA PHÒNG, CHỐNG

BẠO LỰC GIA ĐÌNH Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC - HÀ NỘIError! Bookmark not defined.

1.1. Khái niệm,chức năng va vai trò của gia đình ................ Error! Bookmark not defined.

1.1.1. Khái niệm gia đình va chức năng của gia đình ........ Error! Bookmark not defined.

1.1.2. Loai hình gia đình ................................................... Error! Bookmark not defined.

1.1.3. Vị trí, vai trò của gia đình trong giai đoan hiện nay . Error! Bookmark not defined.

1.2. Bao lực gia đình va các hình thức bao lực gia đình ....... Error! Bookmark not defined.

1.2.1 Khái niệm Bao lực gia đình ..................................... Error! Bookmark not defined.

1.2.1 Các hình thức bao lực gia đình ................................. Error! Bookmark not defined.

1.3. Phòng, chông bao lực gia đình ........................................ Error! Bookmark not defined.

1.3.1 Khái niệm phòng, chông bao lực gia đình ................ Error! Bookmark not defined.

1.3.2 Nguyên tắc, nội dung phòng, chông bao lực gia đình Error! Bookmark not defined.

1.3.3 Các chủ thể tham gia phòng, chông bao lực gia đình Error! Bookmark not defined.

1.4. Cơ sở thực tiễn của phòng, chông bao lực gia đình ....... Error! Bookmark not defined.

1.4.1. Cơ sở pháp lý, chính sách, pháp luât về phòng chông bao lực gia đìnhError! Bookmark not defined.

1.4.2. Vai nét về bao lực gia đình ở Việt Nam hiện nay .... Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG II: TÌNH HÌNH BẠO LỰC GIA ĐÌNH VÀ CÔNG TÁC PHÒNG,

CHỐNG BLGĐ Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC – HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2009 – 2014Error! Bookmark not defined.

2.1. Đặc điểm, tình hình huyện Hoai Đức - Ha Nội .............. Error! Bookmark not defined.

2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên ................................ Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Đặc điểm kinh tế- chính trị- xã hội .......................... Error! Bookmark not defined.

2.2. Thực trang bao lực gia đình ở huyện Hoai Đức ............. Error! Bookmark not defined.

2.2.1. Bao lực giữa vợ - chồng .......................................... Error! Bookmark not defined.

2.2.2. Bao lực giữa cha, mẹ vơi con .................................. Error! Bookmark not defined.

2.2.3. Bao lực giữa các thanh viên khác trong gia đình ..... Error! Bookmark not defined.

2.3 Nguyên nhân của bao lực gia đình ................................... Error! Bookmark not defined.

2.4. Hâu quả của bao lực gia đình .......................................... Error! Bookmark not defined.

2.5. Vai nét về hoat động phòng, chông bao lực gia đình ở Việt NamError! Bookmark not defined.

2.6. Thực trang phòng, chông bao lực gia đình ở huyện Hoai Đức giai đoan 2009 -2014Error! Bookmark not defined.

2.6.1. Nội dung phòng, chông bao lực gia đình được triển khai tai huyện Hoai ĐứcError! Bookmark not defined.

2.6.2. Kết quả công tác phòng, chông bao lực gia đình tai huyện Hoai ĐứcError! Bookmark not defined.

2.7. Phòng, chông bao lực gia đình ở huyện Hoai Đức: Thuân lợi va khó khănError! Bookmark not defined.

2.7.1. Thuân lợi ................................................................ Error! Bookmark not defined.

2.7.2. Khó khăn ................................................................ Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNHError! Bookmark not defined.

Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC-HÀ NỘI .................................... Error! Bookmark not defined.

3.1. Nhóm giải pháp thiên về tuyên truyền, giáo dục nhân thứcError! Bookmark not defined.

3.1.1. Giải pháp về giáo dục công dân .............................. Error! Bookmark not defined.

3.1.2. Giải pháp về huy động sức manh dư luân xã hội ..... Error! Bookmark not defined.

3.1.3. Giải pháp về xây dựng môi trương văn hóa ............. Error! Bookmark not defined.

3.1.4. Giải pháp về huy động nội lực của bản thân ngươi bị haiError! Bookmark not defined.

3.2. Nhóm giải pháp thiên về chế tai bằng pháp luât .............. Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Giải pháp về hoan chỉnh hệ thông pháp luât, giáo dục pháp luât va tư vấn về pháp

luât ............................................................................ Error! Bookmark not defined.

3.2.2. Giải pháp xây dựng lực lượng “cứu hộ” đặc biệt ..... Error! Bookmark not defined.

3.3. Phương hương hoat động trọng tâm trong thơi gian tơi Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................. Error! Bookmark not defined.

1. Kết luân ............................................................................... Error! Bookmark not defined.

2. Khuyến nghị......................................................................... Error! Bookmark not defined.

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 5

1

DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG

Bang 1:Số vụ bạo lực gia đình ở Việt Nam, giai đoạn 2009-2015Error! Bookmark not defined.

Bang 2: Cơ cấu lao động huyện Hoài Đức năm 2014 Error! Bookmark not defined.

Bang 3: Thực trạng bạo lực gia đình huyện Hoài Đức giai đoạn 2009-2014Error! Bookmark not defined.

Bang 4: Tình hình bạo lực gia đình trên địa bàn xã, thị trấn của huyện Hoài ĐứcError! Bookmark not defined.

Bang 5: Kết qua xử lý bạo lực gia đình huyện Hoài Đức giai đoạn 2009 - 2014Error! Bookmark not defined.

Hình 1: Số vụ BLGĐ trên địa bàn huyện Hoài Đức giai đoạn 2009 - 2014 .............. 58

Hình 2: Độ tuổi nạn nhân bị bạo lực gia đình ............................................................. 62

2

MỞ ĐẦU

Gia đình - cái nôi đầu tiên đón nhân va nuôi dưỡng con ngươi. Gia đình la

yếu tô quan trọng hang đầu đôi vơi sự hình thanh va giáo dục nhân cách con

ngươi. Mỗi cá nhân trong xã hội đều mong muôn có một gia đình hanh phúc,

đó la mong ươc rất chính đáng ma con ngươi luôn muôn hương tơi. Tuy

nhiên, trong xã hội đã va đang tồn tai những trở lực lam ảnh hưởng đến chất

lượng cuộc sông gia đình. Một trong sô đó la vấn đề bao lực gia đình ma nan

nhân chủ yếu la phụ nữ va trẻ em.

Theo Luật phòng chống bạo lực gia đình: “Bao lực gia đình la hanh vi cô

ý của thanh viên gia đình gây tổn hai hoặc có khả năng gây tổn hai về thể

chất, tinh thần, kinh tế đôi vơi thanh viên khác trong gia đình”[27]. Bao lực

gia đình không chỉ xảy ra trong các gia đình ở vùng sâu, vùng xa, kinh tế khó

khăn, dân trí thấp ma nó còn xảy ra trong các gia đình ở thanh thị, kinh tế khá

giả, có học thức va nhân thức cao. Bao lực gia đình không chỉ la vấn đề riêng

của mỗi gia đình ma đã trở thanh vấn nan của toan xã hội.Theo sô liệu thông

kê bao lực gia đình ở Việt Nam năm 2010 cho thấy khi kết hợp ba loai bao

lực chính: thể xác, tình dục va tinh thần do chồng gây ra đã có hơn nửa phụ

nữ (58%) từng bị ít nhất một trong ba loai bao lực nay trong cuộc đơi.

Khoảng 10% phụ nữ cho biết đã từng bị bao lực thể xác bởi một ngươi khác

không phải la chồng kể từ khi 15 tuổi, tuy nhiên có sự khác biệt khá lơn giữa

các vùng vơi khoảng dao động từ 3% đến 12%. Ngươi gây bao lực chủ yếu la

các thanh viên trong gia đình (65% phụ nữ bị bao lực la do thanh viên trong

gia đình gây ra) [34]. Như vây, kết quả nghiên cứu cho thấy bao lực gia đình

đôi vơi phụ nữ la tương đôi phổ biến va cần có biện pháp phòng, chông kịp

thơi.

Những năm gần đây, tình trang bao lực gia đình ở huyện Hoai Đức,

Thanh phô Ha Nội có xu hương tăng dần, đã va đang gây ra nhiều hâu quả

nghiêm trọng. Nó không chỉ gây tổn thương tơi cuộc sông, sức khoẻ, danh dự

3

của các thanh viên trong gia đình, ma còn vi pham tơi các chuẩn mực đao đức

của xã hội, tiếp tay cho sự gia tăng của các tệ nan như mai dâm, ma túy,

ngươi lang thang cơ nhỡ, nan buôn bán trẻ em va phụ nữ. Bao lực gia đình

gây hâu quả nghiêm trọng vơi cá nhân, gia đình va xã hội tuy nhiên nhiều nan

nhân lai không dám hoặc không muôn tô cáo ngươi có hanh vi bao lực gia

đình. Có nhiều lý do như tâm lý xấu hổ, sợ định kiến xã hội ảnh hưởng đến

con cái, gia đình hoặc không đủ kiến thức pháp luât để tô cáo ngươi có hanh

vi bao lực gia đình.

Gia đình có tôt thì xã hội mơi ổn định va phát triển. Chính vì vây, muôn

xây dựng chủ nghĩa xã hội thì điều quan trọng nhất la phải thấy được vị trí,

vai trò của gia đình va có những biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn những yếu

tô trực tiếp tác động đến sự bền vững của gia đình. Trong đó bao lực gia đình

la một nội dung quan trọng ma chủ nghĩa xã hội cần quan tâm nghiên cứu.

Đặc biệt, ở Việt Nam, trong thơi kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, vấn đề nay

phải được quan tâm, nghiên cứu để đưa ra giải pháp khắc phục triệt để tân gôc

rễ sâu xa của nó. Phải đi vao nghiên cứu thực trang ở từng cơ sở, địa phương,

để đưa ra giải pháp phù hợp vơi đặc điểm của từng địa phương.

Xuất phát từ yêu cầu đòi hỏi của lý luân va thực tiễn va để có thêm cơ sở

cho việc nghiên cứu va đưa ra các giải pháp phòng chông bao lực gia đình,

việc nghiên cứu “Phòng, chống bạo lực gia đình ở huyện Hoài Đức, thành

phố Hà Nội hiện nay” trong giơi han của một luân văn Thac sỹ, la một vấn

đề có ý nghĩa lý luân va thực tiễn cấp bách.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Vấn đề bao lực gia đình, nguyên nhân, hâu quả va giải pháp phòng chông

bao lực gia đình la vấn đề đã được nhiều tâp thể, nhiều nha nghiên cứu trong

nươc va ngoai nươc quan tâm, nghiên cứu ở những mức độ khác nhau.

Tiêu biểu cho các nghiên cứu về gia đình, bao lực gia đình có thể kể đến

một sô công trình va bai viết sau đây:

4

- “Bạo lực giới trong gia đình Việt Nam và vai trò của truyền thông đại

chúng trong sự nghiệp phát triển phụ nữ” Hoang Bá Thịnh, (chủ biên), Nxb

Thế giơi, Ha Nội, năm 2005. Tác giả đã đưa ra những quan điểm sâu sắc va

toan diện về vấn đề bao lực giơi trong gia đình Việt Nam, trong đó không chỉ

có bao lực của ngươi chồng đôi vơi ngươi vợ ma còn có cả bao lực của ngươi

vợ vơi ngươi chồng. Đồng thơi tác giả đề câp đến vai trò quan trọng của

truyền thông đai chúng trong sự nghiệp phát triển phụ nữ, để giúp những

ngươi phụ nữ có thêm cơ hội trong công việc va cuộc sông, góp phần vao sự

nghiệp phát triển đất nươc trong thơi kỳ đổi mơi.[32]

- “Gia đình học” của các tác giả Đặng Vũ Cảnh Khanh, Lê Thị Quý Nhà

xuất bản Lý luân chính trị, Ha Nội, năm 2007. Trong cuôn sách nay tác giả đề

câp nhiều vấn đề về gia đình giúp cho ngươi học tâp va nghiên cứu về gia

đình nhân thức được những vấn đề cơ bản nhất trong nghiên cứu va học tâp

về gia đình, những luân cứ khoa học cho các giải pháp tăng cương vai trò gia

đình Việt Nam phù hợp vơi yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của nươc ta

hiện nay. Trên cơ sở đó nêu nên những định hương cơ bản cho việc xây dựng

mô hình gia đình mơi kế thừa được các giá trị truyền thông tôt đẹp của dân

tộc va kết hợp vơi việc tiếp thu những tinh hoa của nhân loai. Đồng thơi các

tác giả cũng nêu lên một sô kiến nghị vơi Đảng va Nha nươc hương tơi việc

hoach định các chính sách về giải pháp đúng đắn cho vấn đề gia đình ở nươc

ta trong thơi kỳ Công nghiệp hóa, Hiện đai hóa va hội nhâp quôc tế.[13]

- “Nghiên cứu gia đình và giới thời kì đổi mới” của các tác giả Nguyễn

Hữu Minh va Trần Thị Vân Anh (đồng chủ biên), Nxb Khoa học xã hội, Ha

Nội, năm 2009. Cuôn sách đã tâp trung giải quyết từ những vấn đề chung,

tổng quát đến những vấn đề mang tính chuyên sâu như: phụ nữ, gia đình, trẻ

em… Các bai viết trong cuôn sách đã phân tích va đánh giá một chặng đương

quan trọng trong quá trình phát triển của gia đình Việt Nam vơi những sự biến

đổi sâu sắc.[17]

5

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trần Tuyết Ánh, 2014, Nghiên cứu các giai pháp phòng, chống bạo lực

gia đình ở Việt Nam hiện nay, Bộ VHTT&DL.

2. Bộ Văn hóa, Thể thao va Du lịch, 2011, Kỷ yếu hội nghị - hội thao sơ

kết chiến lược phát triển gia đình Việt Nam, các văn ban, đề án về công tác

gia đình giai đoạn 2011 – 2015 và tổng kết kế hoạch hành động phòng, chống

bạo lực gia đình giai đoạn 2008 – 2015.

3. Chính phủ nươc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2009, Nghị định

số 08/2009/NĐ-CP ngày 04/02/2009 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành

Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Nxb Chính trị quôc gia, Ha Nội.

4. Chính phủ nươc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2013, Nghị định

số Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 quy định xử phạt vi phạm

hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng chống tệ

nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình, Nxb

Chính trị quôc gia, Ha Nội.

5. C. Mác- Ph. Ăngghen, 1995, Toàn tập, Tâp 3, Nxb Chính trị quôc gia,

Ha Nội.

6. C’ác tác giả, 2005, Nghiên cứu BLGĐ trên cơ sở giới ở Việt Nam, Viện

nghiên cứu Gia đình va Giơi.

7. Nguyễn Thị Kim Dung, 2010, Hồ Chí Minh với cuộc đấu tranh về

quyền bình đẳng của phụ nữ, Nha xuất bản Dân trí, Ha Nội.

8. Đảng cộng sản Việt Nam, 2001, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc

lần thứ IX, Nxb Chính trị quôc gia, Ha Nội.

9. Vũ Song Ha, 2005, Sự im lặng của phụ nữ và sự hòa thuận trong gia

đình: Thái độ và hành vi tình dục của phụ nữ nông thôn có gia đình, Nxb Thế

giơi, Ha Nội.

10. Vũ Tuấn Huy, 1999, Bạo lực trong gia đình, nguyên nhân và kết qua,

Viện xã hội học.

6

11. Vũ Tuấn Huy, 2003, Mâu thuẫn vợ chồng trong gia đình và những yếu

tố anh hưởng, Nxb Khoa học xã hội, Ha Nội.

12. Nguyễn Văn Huyên, 2005, Văn minh Việt Nam, Nxb Hội nha văn, Ha

Nội.

13. Đặng Vũ Cảnh Khanh, Lê Thị Quý, 2009, Gia đình học, Nxb Chính trị-

hành chính.

14. Đặng Vũ Cảnh Linh- Lê Thị Quý, 2007, Bạo lực gia đình: Một sự sai

lệch giá trị, Nxb Khoa học xã hội, Ha Nội.

15. Dương Thị Minh, 2004, Gia đình Việt Nam và vai trò của người phụ nữ

trong gia đình hiện nay. Nxb Khoa học xã hội, Ha Nội.

16. Hồ Chí Minh, 2000, Toàn tập, Tâp 10, Nxb Chính trị quôc gia, Ha Nội

17. Liên hợp quôc tai Việt Nam, 2010, Bạo lực trên cơ sở giới- Báo cáo

chuyên đề.

18. Nguyễn Hữu Minh- Trần Thị Vân Anh, 2009, Nghiên cứu gia đình và

giới thời kì đổi mới, Nxb Khoa học xã hội, Ha Nội.

19. Nguyễn Hữu Minh- Trần Thị Vân Anh, 2009, Bạo lực gia đình đối với

phụ nữ ở Việt Nam. Thực trạng, diễn tiến và nguyên nhân, Nxb Khoa học xã

hội, Ha Nội.

20. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoai Đức, 2009 Báo cáo tổng hợp

thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2009.

21. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoai Đức, 2010, Báo cáo tổng hợp

thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2010.

22. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoai Đức, 2011, Báo cáo tổng hợp

thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2011.

23. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoai Đức, 2012, Báo cáo tổng hợp

thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2012.

24. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoai Đức, 2013, Báo cáo tổng hợp

thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2013.

7

25. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoai Đức, 2014, Báo cáo tổng hợp

thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2014.

26. Quôc hội nươc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2007, Luật bình

đẳng giới, Nxb Chính trị quôc gia, Ha Nội.

27. Quôc hội nươc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2008, Luật phòng

chống bạo lực gia đình, Nxb Chính trị quôc gia, Ha Nội.

28. Quôc hội nươc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2012,Luật Xử lý

vi phạm hành chính, Nxb Chính trị quôc gia, Ha Nội.

29. Quôc hội nươc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2013, Luật Hôn

nhân và gia đình, Nxb Văn hóa thông tin, Ha Nội.

30. Quỹ dân sô Liên hợp quôc - UNFPA, 2007, Nghiên cứu rà soát các

Chương trình phòng chống bạo lực trên cơ sở giới ở Việt Nam.

31. Lê Thị Quý 1999, Bạo lực gia đình và anh hưởng của nó đến việc hình

thành nhân cách của trẻ em, Tap chí khoa học về phụ nữ sô 4.

32. Hoang Bá Thịnh, 2005, Bạo lực giới trong gia đình Việt Nam và vai trò

của truyền thông đại chúng trong sự nghiệp phát triển phụ nữ, Nxb Thế giơi,

Ha Nội.

33. Lê Thị Thu, 2000, Giai pháp phòng chống bạo lực gia đình đối với phụ

nữ.

34. Tổng cục thông kê Việt Nam, 2010, Nghiên cứu quốc gia về bạo lực

gia đình đối với phụ nữ tại Việt Nam.

35. Trương Đai học Luât Hà Nội, 1999, Từ điển giai thích thuật ngữ luật

học: Luật dân sự, Luật hôn nhân và gia đình, Luật tố tụng dân sự, Nxb Công

an nhân dân.

36. Tương Lai, 1998,Vấn đề của gia đình trong sự biến đổi và phát triển

của xã hội, Tap chí Xã hội học, sô 3(63).

37. Ủy ban Nhân dân huyện Hoai Đức, Báo cáo kinh tế - xã hội năm 2009,

2014, 2015.