Embed Size (px)
Citation preview
jul 2015
Mali jubilej i zahvala za dobru žetvu
mesečni bilten o životu manjinskih zajednica u Srbiji
KULTURNO LETO ČEHA U SRBIJI – Festival „Lepota različitosti“
Češka zajednicaKANCELARIJA ZA LJUDSKA I MANJINSKA PRAVA
Ideja za formiranje Mreže žena svih
nacionalnih saveta
Jačanje bilateralnihodnosa
Srbije i Rumunije
Bunjevačka zajednica
Makedonska zajednica INTERVJU
VLA
DA
REPU
BLIK
E SR
BIJE
Minority News18
Dani karanfila u Vranju
Manjinska uredništva nisu prevodilačke službe
Mali jubilej i zahvala za dobru žetvu
Objavljen pregled finansijskih izveštaja
nacionalnih saveta
ATTILA MÁRTON
Nacionalne manjine (ni) su uvek u modiLeto svakako nije vreme za pokretanje teških i neprijatnih tema,kao i javnih rasprava, dijaloga ili suprotstavljanja mišljenja. Letnja moda su svakako bikiniji, koji otkrivaju svašta, ali nepokazuju ništa. Slično je i sa pitanjima od značaja za nacionalnemanjine koje žive u Srbiji. O njima se tokom leta izveštavauglavnom sa kulturno-umetničkih manifestacija, o njihovimfolklornim nastupima ili o kulinarskim specijalitetima.
Zaključujući po izveštajima iz nacionalnih zajednica reklo bi seda je jedini problem pripadnika nacionalnih manjina u Srbijikako pripremiti dovoljno hrane za tolike goste i kako sa decomuvežbati neki novi korak nacionalnog plesa, ali na žalost to nijebaš tako.
Kao u priči o cvrčku i mravu, tako i mnogi predstavnici nacional-nih manjina i tokom leta vredno rade kako bi spremni dočekalizimu, a u našem slučaju jesen, jer već od jeseni nastavlja seborba za prava pripadnika nacionalnih manjina u Srbiji. Nijezaboravljeno ni to da treba izraditi novi zakon i da prethodnotreba obaviti široke i opsežne konsultacije i javnu raspravu, anal-izirati različite modele integracije nacionalnih manjina u političkisistem. Posebno je važno da afirmacija prava nacionalnih man-jina i integracija u sisteme odlučivanja bude takve da sve stranebudu relativno jednako zadovoljne, što se često zapostavlja kaoimperativ.
Država i državni organi često smatraju da je posao oko regu-lisanja određene oblasti završen kada se određeni zakondonese i usvoji u Skupštini, ali imperativ za svaku odgovornuvladu i državu treba da bude da oni, na koje se taj zakon odnosi,budu zadovoljni rešenjima i da ga bez prisile primenjuju, ali kakoje uvek malo vremena za kvalitetna rešenja, uvek se postavljadilema da li hoćemo i bilo kakvo rešenje ili nećemo rešenjeuopšte i uvek je odgovor isti. I tako godinama biramo manja zlai jedina moguća rešenja.
Susret Hrvata iz cijelogsvijeta
“Uz preporuke i smjernice za surad-nju s Hrvatima van Hrvatske, jednaod ključnih stvari sjednica Savjetajeste razvijanje novih kontakata,međusobno povezivanje i upozna-vanje,” zaključio je Slaven Bačić.
Na četvrtoj sednici Nacionalnogsaveta makedonske nacionalne za-jednice, održane 18. jula u prostori-jama Nacionalnog saveta u Pančevu,predstavljen je i usvojen šesto-mesečni izveštaj o radu saveta.
IZDVAJAMO UVODNIK 18
U Nišu održan okrugli stona temu "Uloga manjina u
negovanju multikulturalnosti"
U organizaciji udruženja " Caribrod"iz Niša, a uz podršku Generalnogkonzulata Republike Bugarske u Nišui Misije OEBS u Srbiji, u Nišu jeodržan Okrugli sto.
Upoznavanje sa tajnamamakedonskog izvornog
melosa
Rezolucija evropskog parlamenta je
veliki doprinos pravdi,pomirenju i stabilnosti
U okviru festivala narodnih instru-menata i pesama ,,Pece Atanasov-ski’,’ koji se tradicionalno održava već40 godina u selu Dolneni kod Prilepa,organizovan je i petodnevni seminarza izučavanje makedonskog izvornogmelosa, izvornih instrumenata i pe-sama, na kojem je učestvovao iAnsambl makedonskog nacionalnogsaveta u Republici Srbiji sa pevačkomgrupom “Toše Proeski”.
Bošnjačko nacionalno vijeće poz-dravlja Rezoluciju evropskog parla-menta kojom se osuđuje genocid uSrebrenici.
Četvrta sednica Nacionalnog saveta
U Srbiji žive pripadnici 30 različitih nacionalnih zajednica!
Ako imate pitanje vezana zafunkcionisanje Nacionalnih saveta
nacionalnih manjina ili za oblast pravanacionalnih manjina rado ćemo pronaći
i objaviti odgovor.
VEST
U saopštenju se podseća na to da su naosnovu Zakona o budžetu Republike Sr-bije, u okviru sredstava opredeljenih zarad Kancelarije za ljudska i manjinskaprva, utvrđena sredstva za finansiranjenacionalnih saveta nacionalnih ma-njina.
Za ove namene u 2013. i 2014. godiniopredeljena su budžetska sredstva uiznosu od 240.000.000 dinara nagodišnjem nivou.
Kancelarija je, u cilju kontrole namen-skog utroška sredstava, obavezala na-cionalne savete nacionalnih manjinana to da zaključe ugovore sa nezavis-nim revizorskim kućama po sop-stvenom izboru, radi obavljanja
revizije, a u skladu sa članom 117. Za-kona o nacionalnim savetima nacional-nih manjina.
U svim revizorskim izveštajima za 2013.i 2014. godinu navedeno je da je revi-
zija izvršena u skladu saMeđunarodnim standardima revizije(MSR 800), istaknuta je odgovornostrevizora za davanje mišljenja opriloženim finansijskim izveštajima, zapostupanje sa etičkim zahtevima, kao ida je revizija izvršena u razumnoj meriu kojoj se revizor može uveriti u to dafinansijski izveštaji ne sadrže materi-jalno značajne pogrešne iskaze.
Kancelarija za ljudska i manjinska pravaje, radi transparentnosti informacija outrošku sredstava nacionalnih savetanacionalnih manjina, na svojoj straniciobjavila pregled svih finansijskih izveš-taja nacionalnih saveta, sa iskazanimmišljenjem revizora za 2013. i 2014.godinu.
Izveštaji se mogu pogledati na linku:http://bit.ly/1Kw1fRr.
3
Objavljen pregled finansijskih izveštaja nacionalnih saveta
Minority News
ancelarija za ljudska i manjin-ska prava Vlade Republike Sr-bije saopštila je da je u okvirusvojih redovnih nadležnosti
objavila izveštaje o finansiranju na-cionalnih saveta nacionalnih manjinaza 2013. i 2014. godinu.
KZa rad Kancelarije za ljudska i
manjinska prva u 2013. i 2014.godini opredeljena su
budžetska sredstva u iznosu od240.000.000 dinara na
godišnjem nivou
Kancelarija za ljudska i manjinska prava je, radi transparentnosti informacija o utrošku sredstava nacionalnihsaveta nacionalnih manjina, na svojoj stranici objavila pregled svih finansijskih izveštaja nacionalnih saveta, sa
iskazanim mišljenjem revizora za 2013. i 2014. godinu
VEST
U cilju podrške realizaciji NAP za pri-menu Rezolucije 1325 Saveta bezbed-nosti UN, Kancelarija za ljudska imanjinska prava kontinuirano pripremaizveštaje za specijalne procedure UN oprimeni rezolucija UN u vezi sa pitanjempoložaja žena u Republici Srbiji, kao i in-formacije koje se odnose na stanjerodne ravnopravnosti za potrebe drugihrelevantnih tela UN iz oblasti rodne
ravnopravnosti.U toku je izrada Izveštaja o primenipreporuka 17. (unapređenje rodneravnopravnosti kroz sprovođenjeusvojenih strategija i akcionihplanova) i 23. (suzbijanje i borba pro-tiv nasilja nad ženama) iz Zaključnihzapažanja Komiteta za eliminisanjediskriminacije žena u vezi sa Drugim itrećim periodičnim izveštajem Re-publike Srbije o primeni Konvencije oeliminisanju svih oblika diskriminciježena. Na sednici je razmatrana inicijativa zarealizaciju evaluacije i revizije NAP-a,kao i prioriteti u vezi sa realizacijomplanskih aktivnosti iz nadležnosti rad-nih grupa Političkog saveta. Učešće uradu Političkog saveta uzeo je i pred-stavnik Kancelarije.
Na sastanku je konstatovano da će i ovaposeta dati snažan impuls razvoju bila-teralnih odnosa i na taj način ojačati iekonomsku saradnju dveju zemalja, čijipotencijali nisu dovoljno iskorišćeni.
Vučić je Johanesu preneo zahvalnost napodršci Rumunije evrointegracijama Sr-bije i tom prilikom istakao da su srpsko-rumunski odnosi važni i za čitav region.
On je izrazio nadu da će angažovanje Sr-bije, Rumunije i Bugarske u okviru Kra-jovske grupe doprineti našem bržempribližavanju EU.
Vučić i Johanes su ponovili spremnost dase sva pitanja o položaju rumunske na-cionalne manjine u Srbiji rešavaju uokviru Međuvladine mešovite komisijeza manjine.
Premijer Srbije je istakao da je rumunskanacionalna manjina u Srbiji, kao i srpskau Rumuniji, most saradnje dveju zemaljai kultura.
Održana deseta sednica Političkogsaveta Vlade za sprovođenje NAP-a
Jačanje bilateralnih odnosa Srbije i Rumunije
petak, 24. jula 2015. godine,u Vladi Republike Srbijeodržana je deseta sednicaPolitičkog saveta Vlade za
sprovođenje Nacionalnog akcionogplana (NAP) za primenu Rezolucije1325 Saveta bezbednosti Ujedinjenihnacija – Žene, mir i bezbednost u Re-publici Srbiji.
U
redsednik Vlade RepublikeSrbije, Aleksandar Vučić,razgovarao je sa predsed-nikom Rumunije Klausom
Johanesom, koji je boravio u prvojzvaničnoj poseti Srbiji, o saradnji uoblasti energetike, kao i o izgradnjiautoputa Beograd–Temišvar.
P
Kancelarija za ljudska i manjinska prava je, radi transparentnosti informacija o utrošku sredstava nacionalnihsaveta nacionalnih manjina, na svojoj stranici objavila pregled svih finansijskih izveštaja nacionalnih saveta, sa
iskazanim mišljenjem revizora za 2013. i 2014. godinu
4 Minority News
VEST
Pod pojmom multikulturalnost po-drazumeva se da pojedinci, pripad-nici različitih kultura, žive jednipored drugih, što sa sobom nosi nesamo etničku, nego i jezičku, reli-gioznu i socioekonomsku različitost.Stabilnost jednog društva zavisi odintegrisanosti svih njenih građana,pri čemu integracija nacionalnihmanjina nikako ne znači asimilaciju,već podrazumeva kulturni plura-lizam koji omogućava pripadnicimamanjinskih naroda očuvanje sop-stvenih osobenosti, uz istovremenupunu integrisanost u društvenu za-jednicu" - istakla je Jefić Branković. Okrugli sto se organizuje u okviru
Projekta za razvoj kulturne i jezičkeraznovrsnosti i multikulturalnog di-jaloga, finansiranog od strane Minis-tarstva inostranih poslova RepublikeBugarske.
Okruglom stolu su, između ostalih, pris-ustvovali i Atanas Krstin - Generalnikonzul R. Bugarske u Nišu, Hristo Hris-tov - konzul R. Bugarske u Nišu, DejanMilev - zamenik predsednika bugarskognacionalnog saveta, predstavnici misijeOEBS u Srbiji, predstavnici lokalnih in-stitucija u čijem delokrugu rada senalaze pitanja manjina, kao i pred-stavnici romske, makedonske, ru-munske, slovenačke i vlaške nacionalnemanjine.
5
U Nišu održan okrugli sto na temu "Uloga manjina u negovanju
multikulturalnosti"
Minority News
organizaciji udruženja " Caribrod" iz Niša, a uz podršku Generalnog konzulata Republike Bugarske u Nišu i MisijeOEBS u Srbiji, održan je u Nišu okrugli sto na temu " Uloga manjina u negovanju multikulturalnosti". PredstavnicaKancelarije za ljudska i manjinska prava Vlade Srbije, Sanja Jefić Branković, uzela je učešće u okruglom stolu i tomprilikom pomenula da je od izuzetne važnosti razumeti i prihvatiti različite kulture, kako bi se ostvarila međusobna
sinergija i osetilo svo bogatstvo multikulturalnosti jedne zemlje. " Pripadnike manjinskih naroda u Srbiji treba ohrabrivatida neguju svoju tradiciju i vrednosti, a država će se sa svoje strane truditi da im omogući sve preduslove kako bi to i ostvar-ili.
U
6 Minority News
Makedonska zajednica
Prvog dana manifestacije održanoje takmičenje u pripremi srpskihjela i lovačkih specijaliteta, a pose-tioci su mogli da vide defile inastup kulturno umetničkih druš-tava iz Vranja.
Drugog dana, pored dečjegmaskenbala i šahovskog turnirabila je organizovana i promocijamakedonske nacionalne kuhinje,zahvaljujući vrednim rukamačlanova udruženja, koji su sepotrudili da prezentuju makedon-ska nacionalna jela u najboljem
svetlu. Sam užitak je bio obogaćenmakedonskom muzikom i igromKUD ,,Branko Čajka’’ iz Tetova, kojisu bili gosti manifestacije.
Makedonska kultura i tradicija bilesu promovisane i kao deo etnosajma, preko rukotvorina članovaudruženja, koji su još jednompokazali i dokazali najpoznatijuizreku čoveka čije ime nosi njihovoudruženje, da ,,svet razumeju kaopolje za kulturno nadmetanje na-roda.’’
Makedonska kultura i tradicijaprezentovani na manifestaciji
,,Dani karanfila’’ u Vranjupština Vranjska Banja organizovala je početkom jula tradi-cionalnu kulturno-turističku manifestaciju ,,Dani karanfila’’.U okviru manifestacije udruženje Makedonaca iz Vranja,,Goce Delčev’’ prezentovalo je makedonska karakteristična
jela i najpoznatije makedonske brendove kao što su Tikveš i Grozd, asve to pod pokroviteljstvom makedonskog nacionalnog saveta.
OIzvor: Nacionalni savet makedonske nacionalne manjine
Najveću pažnju su privukli gosti izČeške republike, sastav „Pan Optikum“iz mesta Usti nad Labem i „Valaškacimbalovka“, orkestar čiji su članovimuzičari iz raznih krajeva zemlje, aokupljaju se posebno za nastupeovakve vrste. Domaćini su se pred-stavili lepim izborom starih čeških pe-sama koje su posebno izveli dečji hor,a zatim i hor odraslih pevača muzičkesekcije udruženja. Sa modernijim pes-mama i aranžmanima nastupile su de-vojke, članice sastava „Kruška Ladies“.
Kruščičani se redovno odazivaju iučestvuju na brojnim domaćim istranim manifestacijama, a ovogmeseca njihova odlična folklorna sek-cija nastupila je na čuvenoj smotri folk-lora „Vršački venac“.
I gosti iz okoline su tradicionalnoprisutni na ovoj muzičkoj priredbi kojaje revijalnog karaktera. Hor „Bella Mu-sica“ iz Bele Crkve proslavio se u Praguosvajajući pobedničko postolje međujakom konkurencijom horova iz višeevropskih zemalja. Njihovo izvođenjeodisalo je svežinom i perfektnomusklađenošću, odajući utisak profe-sionalizma, pre svega zahvaljujući iz-vanrednim rukovodiocima i predanomradu svih njegovih članica. Pevačkodruštvo „Krajani“ takođe je već nastu-palo na prethodnim festivalima i, kao iuvek predstavili su se izborom starihčeških pesama koje žele da otrgnu odzaborava. To je i osnova dugogodišnjegpostojanja i rada ovog društva koje pri-pada muzičko pevačkoj sekcijiudruženja „Češka beseda Bela Crkva“.
Češka zajednica
7 Minority News
reli jul 2015. godine bio jeispunjen kulturnim sadrža-jima koje su za pripadnikečeške zajednice i brojne
posetioce priredila češka udruženjasa područja južnog Banata. „Češkabeseda Kruščica“ iz istoimenog mestau opštini Bela Crkva, organizovalo jetradicionalni festival horova i muzič-kih i pevačkih grupa pod nazivom„Lepota različitosti“, koji je okupiostotinak učesnika svih generacija.
V
KULTURNO LETO ČEHA U SRBIJI – Festival „Lepota različitosti“
Jaroslav Bodnar
U programu Festivala nastupio je imuzički sastav „Bohemia“ iz mesta Gen-jik u Republici Rumuniji, u kome živeisključivo Česi. Čuvajući tradiciju češkenarodne muzike – „dechovke“, članoviovog orkestra muziku izvode na načinkoji je ovdašnjim pripadnicima češke za-jednice blizak, te su uvek rado viđenigosti u raznim prilikama.
Festival „Lepota različitosti“, iakomuzičkog karaktera, nikada nije samo to.Ovo je prilika da se sretnu zemljaci izraznih krajeva, da se razgovara i peva nasvom jeziku, da se sklope prijateljstva.Zato se nakon festivala svi učesnici i gostiokupljaju na večeri. Popije se i po koječeško pivo, a kad „Bohemia“ ponovozasvira valcere i polke, igra se i peva dojutra. To je jedan od razloga zbog koga jeKruščica omiljeno mesto ljubitelja češkemuzike.
8 Minority News
Manifestacija je počela u junu nas-tupima folklornih ansambala iz Češkerepublike i Srbije, a završila se u julumesecu takođe gostovanjem folklorakao i izložbom posvećenom češkomfolklornom blagu.
Folklorni ansambl “Šafran” iz Češke re-publike nastupom na početku mani-festacije svakako je bio najveća atrakcijaza mnogobrojne Vrščane i druge koji supo prvi put imali priliku da vide, pomnogo čemu originalne, nastupe ovogmešovitog sastava iz mesta Jablonecnad Nisou. Bogatom programu do-prineli su i nastupi domaćeg kulturno-umetničkog društva “Grozd” iz Vršca,kao i uvek rado viđeni gosti folklorni imuzički ansambl udruženja “Češkabeseda Kruščica”, naselja u opštini BelaCrkva.
Gosti manifestacije bili su predstavniciUstecke oblasti u Češkoj Republici, sa
kojima su članovi ovog mladogudruženja već uspostavili prve kon-takte.
Posetioci manifestacije su tokomnjenog odvijanja u više navrata moglida čuju i muzički sastav “Praška fra-jerka” iz mesta Litoměřice. Sedamumetnika koji ga čine nastupali su širomČeške republike kao i u Nemačkoj, Dan-skoj, Finskoj, Švajcarskoj i Austriji. U nji-hovim pesmama se prepoznaju običajii tradicija raznih krajeva i oblasti koje sui sada predstavili svojom profesional-nom svirkom uz moto: “Ko je Čeh - tajje muzikant”.
Domaćini su se predstavili i pevačkimdruštvom koje je deo KUD “LazaNančić”, poznatim folklornim ansam-blom iz Vršca.
Još jedan izuzetan muzički sastav izČeške republike oplemenio je muzički
deo manifestacije. Bio je to sastav“Češki Evergreen” iz mesta Milešov.Sastav izvodi pesme starije dobi, ali idalje imaju svoje slušaoce među svimgeneracijama i poznate su širom sveta.Sarađuju sa poznatim umetnicima,glumcima i pevačima, a nastupaju popozorištima i domovima kulture. Na-ravno, ceo program izveli su na češkomjeziku, jer je on, kako i sami kažu, bogati melodičan. Izvanredna pevačica kojusmo imali priliku da čujemo, Jitka Dole-jšova, ujedno je i vođa ovog sastava.
Program manifestacije “Mesec češkekulture u Srbiji” završen je izložbom“Češka republika – folklorno blago usrcu Evrope”, autorke Jarmile Mr-nuštikove. Postavka je obuhvatila ele-mente tradicije koji se vekovima čuvajuu Češkoj, kao i osobenosti različitih kra-jeva zemlje kroz narodne nošnje ispecifične običaje koji u njima opstaju.
Iako bez prethodnog iskustva u organi-zaciji ovakvih skupova, udruženje„Češka beseda Vršac“ iznelo je programna zavidnom nivou i dalo podstrekdrugim društvima da nastave ovo kul-turno leto Čeha u Srbiji.
9 Minority News
Češka zajednica
KULTURNO LETO ČEHA U SRBIJI –Mesec češke kulture u Srbiji
Jaroslav Bodnar
ulturno-umetničko-prosvetno udruženje “Češka beseda Vršac” spadau najmlađa udruženja Čeha u Srbiji. Oformljeno je u maju mesecu2014. godine i od tog momenta, zalaganjem svojih članova, beleži nizaktivnosti pre svega na polju kulture. Ove godine ostvarili su po prvi
put manifestaciju “Mesec češke kulture u Srbiji”. Projekat je finansijski podržaloMinistarstvo kulture Republike Srbije kao i Ministarstvo inostranih poslovaČeške Republike.
K
Na sednici je prisustvovalo 19 članovaSaveta, kao i direktor Novinsko izdavačkeustanove "Makedonski informativni iizdavački centar" (NIU MIIC).
Predstavljajući šestomesečni izveštaj oaktivnostima Saveta, predsednik BorčeVeličkovski posebno je istakao postignutiuspeh u Leskovcu, gde će se od septem-bra učiti Makedonski jezik sa elemen-tima nacionalne kulture u čak dvaodeljenja. Pored Jabuke i Kačareva, i pre-duzetih aktivnosti za otvaranje novihodeljenja u Glogonju i Plandištu, prvi putmakedonski jezik će se izučavati i u cen-tralnoj Srbiji, što predstavlja istorijskiuspeh u oblasti obrazovanja make-donske nacionalne zajednice u Srbiji. Kaonajzaslužnije za ovaj poduhvat, koji sučlanovi saveta pozdravili aplauzom,predsednik je naveo predsednicu odb-ora za obrazovanje, Mare Karanfilović,podpredsednicu Saveta, Ivanu Cvetko-vić, kao i aktiviste udruženja ,,Ilinden’’ izLeskovca.
Finansijski izveštaj o radu Saveta, kao irebalans budžeta za 2015. godinu, izaz-vali su diskusiju, nakon koje je određenibroj članova saveta odličio da napusti
sednicu.
• "Dužnost i obaveza predsednikaSaveta je da u okviru pravilnika za radomogući vreme za diskusiju svim prijav-ljenim diskutantima, po svakoj tačkidnevnog reda, ali i da vodi računa otome da to vreme ne bude previše pro-longirano. Po otvorenoj diskusiji u okviruprve i druge tačke dnevnog reda, gde sena potpuno identičan način sprovodioPravilnik, bila je skrenuta pažnja disku-tantima koji su prešli predviđeno vreme.Na trećoj tački dnevnog reda, zbognepovezanosti diskusije sa samomtačkom niti sa temom u okviru koje sesprovodi diskusija, opomenut je posled-nji prijavljeni diskutant da je predviđenovreme za diskusiju isteklo, čime se došlodo situacije da određeni broj članovaSaveta, bez ikakvog jasnog obrazloženja,napusti sednicu, posle čega sam progra-sio pauzu. Želim da verujem da, zbogvremenskih uslova i visokih temper-atura, određeni broj članova nije bio do-voljno spreman da i dalje učestvuje nasednici, koja je posle pauze nastavila saradom. Svakako ne želim da verujem dasu članovi Saveta koji su napustili sed-nicu imali nameru ili želju da pokušaju
da blokiraju dalji rad sednice na-cionalnog saveta, solidarišući se sakolegama koji nisu bili sremni da uvaževremenska ograničenja diskusija", is-takao je predsednik Veličkovski.
Direktor NIU MIICA, Viktor Šećerovski,predstavio je izveštaje o radu ove insti-tucije u prvoj polovini 2015. godine.Ističući probleme sa kojima se suočavaNIU MIIC on je naglasio i, da imajući uvidu socijalne i ekonomske prilike u našojdržavi ali i indolentnost i indiferentnostmatične države Makedonije, NIU MIIC jeipak napravio ne veliki ali vidljiv pozitivniiskorak. Pored redovnih izdanja revije,,Makedonska videlina’’, dečijeg časopia,,Sunica’’, časopisa za književnost, umet-nost i kulturu ,,Videlo’’ i omladinskogtrojezičnog časopisa ,,Alka’’ koji se re-dovno dostavljaju svim udruženjima uSrbiji, NIU MIIC je uspeo da formira Na-cionalnu biblioteku i da klasifikuje knjigepo svim bibliotekarskim standardima.
Po konstataciji da je dosadašnjem direk-toru NIU MIICa istekao mandat, članoviNacionalnog saveta usvojili su odluku zaraspisivanje i srovođenje konkursa zaizbor novog direktora ove institucije. Po-jašnjenje o sprovođenju proceduresamog konkursa od strane Upravnogodbora NIU MIICa dao je predsednikovog odbora, Ivan Mitroviski.
Predsednik Izvršnog odbora, Peco Ris-teski, referisao je o radu Izvršnog odboraizmeđu dve sednice Saveta, predstavioje i obrazložio odluke koje je ovaj odbordoneo, i zahvalio se svim članovimaSaveta koji su učestvovali u izradi pravil-nika, na osnovu kojih se obezbeđujekvalitetniji i transparentniji rad Saveta.
Na kraju sednice potvrđena je i odlukada se centralna proslava najvećeg make-donskog praznika, Ilinden 2015., održi uJabuci, a predsednik Saveta, kao i članovisaveta iz Jabuke, Dobre Trajkovski iBlagoja Sokolovski, upoznali su prisutnesa preuzetim aktivnostima i planovimaza program manifestacije.
10 Minority News
Makedonska zajednica
Četvrta sednica Nacionalnog savetaa četvrtoj sednici Nacionalnog saveta makedonske nacionalne zajednice, održane 18. jula u prostorijama Na-cionalnog saveta u Pančevu, predstavljeni su i usvojeni šestomesečni izveštaj o radu saveta, kako narativni takoi finansijski, rebalans budžeta za 2015. godinu, izveštaji o radu Novinsko izdavačke ustanove "Makedonski infor-mativni i izdavački centar", a doneta je i odluka o raspisivanju konkursa za izbor direktora ove institucije. Obra-
zložene su i verifikovane odluke Izvršnog odbora donesene u periodu između dve sednice Saveta, a potvrđena je i odlukada se centralna proslava Ilindena održi u Jabuci.
NIzvor: Nacionalni savet makedonske nacionalne manjine
11 Minority News
Bunjevačka zajednica
ovodom sprovođenja ak-tivnosti podrške politikamarodne ravnopravnosti unu-tar nacionalnih saveta i
obuke osnaživanja žena koje su ušle unacionalne savete da se aktivno baveovim politikama, predstavnice MisijeOEBS-a su u sredu, 1. jula, posetile Na-cionalni savet bunjevačke nacionalnemanjine.
Tom prilikom je savetnica za pitanjarodne ravnopravnosti Misije OEBS-a uSrbiji, Zorana Antonijević, istakla da jeprijatno iznenađena zastupljenošću ženau Bunjevačkom nacionalnom savetu, aposebno je istakla značaj što je na čeluSaveta upravo žena.
– Ovo je jedan od dva nacionalna savetau kojima su predsednice žene, što pred-stavlja pozitivan primer. Veoma je vidljivi izvestan napredak u odnosu na onokako je sastav ovog Saveta izgledao uprethodnim sazivima, a kako izgledasada– navela je Antonijević, te je dodala
da se kroz istoriju pokazalo, da tamo gdepostoji kritična masa žena, promenamože da se desi u pravcu veće rodneravnopravnosti.
Potpredsednik BNS-a Nikola Babić jetokom sastanka naglasio da u raduSaveta podjednako učestvuju i žene imuškarci, a svi su tu zahvaljujućistručnosti i kvalitetima. On je istakao da,uz predsednicu BNS-a Suzanu KujundžićOstojić, žene nose i dva od četiri Odborau Savetu – tako je predsednica Odboraza kulturu Kata Kuntić, a Odbora za obra-zovanje Mirjana Savanov.
– Postoji ravnopravna podela izmeđusvih nas u Savetu, ali je ona nastala spon-tano, na osnovu procena o tome šta kood nas može da pruži i na koji načinmože da doprinese još boljem iznačajnijem radu Saveta, koji će seodraziti na celu bunjevačku zajednicu–objasnio je on.
Krajem juna je na edukaciji o rodnoj
ravnopravnosti, koju je organizovao Na-cionalni demokratski insitut, učestvovaoi NSBNM. Tom prilikom je predloženo dase formira mreža žena iz svih nacionalnihsaveta u Srbiji, sa ciljem što bolje sarad-nje i razmene iskustava na primerimadobre prakse.
– Na edukaciji smo se uključili u rad saženama iz drugih nacionalnih saveta,kako bi ojačale naš položaj u njima, i kakobi rodna ravnopravnost doživela svojedelovanje na institucionalnom nivou. Utom smislu je veoma važna saradnja sdržavnim insitucijama i Misijom OEBS-au Srbiji u ovoj oblasti koja se ne tičesamo žena, već svih nas–rekla je MirjanaSavanov.
Sastanku su u prostorijama BNS-a pri-sustvovali i savetnica u Odeljenju zademokratizaciju Misije OEBS-a u Srbiji,Jelena Jokanović,predsednik Izvršnogodbora BNS-a Mirko Bajić, kao i predsed-nica Odbora za kulturu, Kata Kuntić.
Ideja za formiranje Mreže žena svih nacionalnih saveta
Izvor: Bunjevačko nacionalno vijeće
PMisija OEBS-a posetila Bunjevački nacionalni savet kako bi se upoznala s poštovanjem rodne ravnopravnosti.
Od 21 nacionalnog saveta nacionalnih manjina, žene su na čelu dva Nacionalna saveta.
Kroz istoriju pokazalo da, tamo gde postoji kritična masa žena, promena može da se desi u pravcu veće rodneravnopravnosti
omborska bunjevačkaDužionica 2015., već potradiciji, održana jeposlednje nedelje jula
meseca, i to po 15. put u organizacijiUG „Bunjevačko kolo”.
Od reosnivanja Udruženja domaćinii predsedništvo Udruženja građana„Bunjevačko kolo” na čelu s DejanomParčetićem, predsednikom, potpred-sednikom Aleksandrom Bošnjakom,potpredsednicom AleksandromKalčan Medurić, te počasnimpredsednikom Đurom Bošnjakom,primili su su brojne zvanice i goste,među kojima su gradonačelnikSombora Saša Todorović, predsed-nica Bunjevačkog nacionalnog savetamr Suzana Kujundžić Ostojić, članIOBNS Tihomir Vrbanović, prim. drVlado Babić, republički poslanik,prim. dr Zoran Parčetić, član Grad-skog veća za oblast zdravstvene i so-
cijalne zaštite, Član gradskog veća zakulturu Nemanja Sarač, direktoricaZavoda za proučavanje kulturnograzvitka Srbije Marina Lukić Cvetić,predstavnici Bunjevačke matice,predstavnici Bunjevaca iz Gare i Bajeu Mađarskoj, gosti iz Slovenije,Holandije, SAD... koji su svojim pri-sustvom uveličali svečanost jubilarne15. Dužionice.
Početak manifestacije završnežetelačke svečanosti bio je uvaroškom hotelu, odakle se povorkadomaćina, risara i gostiju uputilasomborskim ulicama do crkvePresvetog Trojstva.
Svečana povorka predvođena jejahačima, a potom mladima, polazni-cama Umetničkog studija„Bunjevačkog kola”. Mlade umitnice– Iva Hajnal, Ivana Andreković,Ivana,Katarina i Andreja Bogdan, Nevena
Serenčeš, Ana Anđelić i VanesaMarković su ukraljičkoj-bunjevačkojnošnji simbolično nosili klas saplavim pantljikama. Za njima se kre-tala kolona učesnika svečanostipredvođena mladima u nošnjamakoji su nosili simboličnu krunu,remek delo slamarske sekcije „Kola“,posebno izrađenu povodom jubi-larne 15.Dužionice. Za pešačkom ko-lonom gostiju, kao prepoznatljivostbunjevačke dužionice, uparađeni fi-jakeri nosili su risare i glavni risarskipar– bandaša Žarka Goretića i ban-dašicu Ivanu Jakšić.
U crkvi Presvetog Trojstva održana jemisa Zahvalnica koju je, uz som-borsko sveštenstvo, vodio apostolskinuncije nadbiskup Orlando Antonini,ambasador Vatikanau Srbiji. Posletradicionalnog Bandašicinog kola navaroškom trgu, posvećeni hleb ivenac poneli su bandaš i bandašica,
Bunjevačka zajednica
12 Minority News
Svečana povorka predvođena je jahačima, a potom mladima, polaznicama Umetničkog studija „Bunjevačkog kola”.
Mali jubilej i zahvala za dobru žetvuODRŽANA „SOMBORSKA BUNJEVAČKA DUŽIONICA 2015.”
Izvor: Bunjevačko nacionalno vijeće
S
13 Minority News
Žarko Goretić i Ivana Jakšić i svečanopredali gradonačelniku Sombora,Saši Todoroviću.
– Ovo je praznik koji odslikava praviduh grada Sombora. Ne samo udanašnjim teškim vremenima, negoi u nekim, možda, i težim vremenima,uprkos kojima smo živeli u toleranciji,ili ja više volim reći trpeljivosti, jedniprema drugima – rekao jegradonačelnik Todorović.
Svečani ručak i veselje nastavljeno jeu gradskom hotelu „Crystallux”. Tomprilikom domaćin i predsednikUdruženja Dejan Parčetić iskazao jesvoju veliku zahvalnost Upravi gradaSombora te Ministarstvu kulture iPokrajinskim sekretarijatima koji supodržali ovogodišnji projekat Dužion-ice, kao i svim sekcijama, članovimaUdruženja, te pojedincima naizuzetnoj angažovanosti i truduuloženom tokom pripravljanja i orga-nizovanja završne žetelačke sveča-nosti.
– Ne smemo zaboraviti glavne akterežetve koja je za nama u koju su, iakouz pomoć savremene mehanizacije,uložili puno sati, napora i znoja da natropskim temperaturama obavežetvu i skupe krušna zrnja za hleb naš
svakdašnji – podsetio je Đuro Bošn-jak, počasni predsednik Udruženja„Bunjevačko kolo”.
Čestitajući praznik svima, a pre svegasomborskim Bunjevcima i UG„Bunjevačkom kolu” svečanostDužionice, petnaestu po redu,predsednica BNS, mr SuzanaKujundžić Ostojić je rekla:
– Ovo je prilika da se svi zajedno se-timo onih koji su reosnovali UG„Bunjevačko kolo”, onih koji su danasovde i koji nisu, da im se zahvalimopuno na tom pionirskom radu te dase setimo onih koji su pre sto godinapokrenuli „Bunjevačko kolo”, isvakako da poželim svima onima kojiga danas vode i rade u njemu, i svimau Somboru, da ono traje još dugo,dugo i da se Dužionica ovako leposlavi.
Proslava Dužionice je bila prilika zaobraćanje gradonačelnika SašeTodorovića gostima i domaćinimaUG „Bunjevačkog kola”.
– Čestitam vam praznik i još jednom,po ko zna koji put, učinili ste meveoma ponosnim što samgradonačelnik grada Sombora.
Gradonačelniku Todoroviću je,tomprilikom, predsednik Parčetić uručiočlansku kartu – počasnog člana UG„Bunjevačko kolo”.
Svoje impresije kao počasnogčlana
„Bunjevačkog kola” iznela jei direk-torica Zavoda za proučavanje kul-turnog razvitka Srbije, Marina LukićCvetić.
– Čast mi je što sam članica
Dejan Parčetić iskazao je svoju veliku zahvalnost Upravi grada Sombora te Ministarstvu kulture i Pokrajinskimsekretarijatima koji su podržali ovogodišnji projekat Dužionice
Ovo je prilika da se svi zajedno setimo onih koji sureosnovali UG „Bunjevačko
kolo”, onih koji su danas ovdei koji nisu, da im se
zahvalimo puno na tom pionirskom radu te da se
setimo onih koji su pre sto godina pokrenuli „Bunjevačko
kolo”, i svakako da poželimsvima onima koji ga danas
vode i rade u njemu, i svima uSomboru, da ono traje još
dugo, dugo i da se Dužionicaovako lepo slavi
mr Suzana Kujundžić Ostojić
Moramo se s time suočiti, članstvo u Evropskoj uniji dovodi do korenitih promena u nacionalnom ustavnom pravu
14 Minority News
„Bunjevačkog kola” i ovo je bila pri-lika da se bliže upoznam sa Dužioni-com, o kojoj mi je tako puno govoriogospodin Đuro Bošnjak. Pripremajućislamarsku izložbu „Zlato Bunjevač-kog kola” upoznala sam se saobičajima vezanim za kosidbu, risare,krune, posvećenje hleba, tako dasam odlučila da sve to lično doživim.
Prepuna sam pozitivnih impresija, anaročiti utisak na mene je ostavilasveta misa, svečano obučeni gosti,bogatstvo prelepih narodnih nošnji...Drago mi je što sam danas bila međuBunjevcima!
Gost Dužionice bio je i Ivan Goretić,Bunjevac koji najvećideo svog životaživi i radi u Sloveniji, a „Bunjevačkomkolu” jedan od značajnih donatora zarad malih umetnika iz Umetničkogstudija. Kao srećan i ponosan stricnasvog bratanca (sinovca) Žarka uulozi Bandaša sa velikim oduševljen-jem je kazao
– Nisam nikad bio prisutan naDužionici, veoma je lepo, prepunsam utisaka, a najviše mi se dopadaposvećenje hleba, predaja grado-načelniku i deljenje hleba svim gos-tima kao znak blagostanja i mira.Posebno mesto na Dužioniciimala jekruna – dar Slamarske sekcije
„Bunjevačkog kola”, posebnoizrađena u čast jubileja, 15 godinaobeležavanja završne žetelačkesvečanosti. Prelepo delo vrednih sla-marki Udruženja predstavio je gos-tima predsednik Parčetić i iskoristiopriliku da umetnicama uručiprigodne zahvalnice.
Veselje i dobar štimung ulepšalisučlanovi GKUD „Ravangrad” ipred-stavnici OKUD „Ivo LolaRibar” iz
Sonte, te Tamburaški sastav„Mesečina”.
Svečanost „Somborske bunjevačkeDužionice 2015.” kao projekat po-držali su Ministarstvo kulturei in-formisanja Republike Srbije,Pokrajinski sekretarijat za kulturu ijavno informisanje, Pokrajinski sekre-tarijat za obrazovanje, propise,up-ravu i nacionalne manjine nacionalnezajednice i Uprava grada Sombora.
Prelepo delo vrednih slamarki Udruženja predstavio je gostima predsednik Parčetić i iskoristio priliku da umetnicama uruči prigodne zahvalnice
15 Minority News
Ono što je bilo zajedničko za sve, počevši od Hrvata u Americi pa do nas, jeste nedopustivo spor proces dobivanjahrvatskog državljanstva
»Mi smo tu da iznesemo naše pre-poruke i zaključke. Položaj Hrvata jeposve drugačiji recimo u Čileu i Ar-gentini, Sjevernoj Americi ili Australijii susjednim zemljama. Pitanja sučesto različita i na nama je da ta pi-tanja pokušamo sublimirati u nekezajedničke nazivnike i kao takveuputiti Vladi. Ono što je bilozajedničko za sve, počevši od Hrvatau Americi pa do nas jeste nedopus-tivo spor proces dobivanja hrvatskogdržavljanstva. S druge strane, Hrvatiu SAD-u su zainteresirani za ulaganjai za uvođenje direktnih letova do Za-greba, tako da su to vrlo različiti in-
teresi«, kaže Slaven Bačić, pred-sjednik Hrvatskog nacionalnog vijećai član Savjeta. “Razvijanje novih kon-takata, međusobno povezivanje iupoznavanje jeste jedna od ključnihstvari sjednica Savjeta”, zaključio jeBačić.
Uz njega, Hrvate u Srbiji u Savjetupredstavljaju Petar Kuntić, predsjed-nik DSHV-a i Tomislav Žigmanov, di-rektor Zavoda za kulturu vojvođan-skih Hrvata koji je i potpredsjednikovog Savjeta za hrvatsku manjinu u12 europskih zemalja.
»Bilo je riječi i da se trebaubrzati i pojednostaviti procesdobivanja hrvatskog državljanstvakao i uključivanje predstavnikahrvatske zajednice izvan Hrvatske uproces donošenja odluka koje se njihneposredno tiču, kao što su dodjelapomoći za Hrvate izvan Hrvatske, jersu do sada oni bili isključeni iz togprocesa. Također, jedna od pre-poruka je i o potrebi uključivanjavećeg broja Hrvata u proces glaso-vanja kada su u pitanju izbori zaHrvatski sabor i Predsjednika«,rekao je Žigmanov. Rad Savjetapodijeljen je u četiri jedinice koječine hrvatsko iseljeništvo (preko-oceanske zemlje), iseljenici ueuropskim zemljama, Hrvati kaoautohtone manjinske zajednice u12 zemalja Srednje i JugoistočneEurope kao i Hrvati u Bosni iHercegovini.
Tatjana Ljubić Izvor: Hrvatska riječ
Hrvatska zajednica
Susret Hrvata iz cijelog svijeta“Uz preporuke i smjernice za suradnju s Hrvatima van Hrvatske, jedna od ključnih stvari sjednica Savjeta
jeste razvijanje novih kontakata, međusobno povezivanje i upoznavanje” zaključio je Slaven Bačić
azličite potrebe i problemi Hrvata u svijetu, poput stjecanjahrvatskog državljanstva, obrazovanja na hrvatskom jeziku, temogućnosti ulaganja, bile su neke od tema Druge sjednice Sav-jeta Vlade Republike Hrvatske za Hrvate izvan RH, održanoj u
Zagrebu na kojoj je sudjelovalo preko 60 učesnika iz cijelog svijeta. Savjetpredstavlja Hrvate iz cijelog svijeta, a služi kao savjetodavno tijelo VladiRH.
R
16 Minority News
Pomoć od Državnog ureda dolazi i na političkoj razini kada se radi o problemima koje predstavnici određenih tijelau hrvatskoj zajednici ne mogu sami razriješiti
HRVATSKA KAO ATRAKTIVNOODREDIŠTE UMIROVLJENIH
ISELJENIKA?
Zaključci koje je usvojio Savjet su općia odnose se na partnerske odnose sHrvatima izvan Hrvatske, unaprijeđe-nje programa učenja hrvatskog jezikadiljem svijeta, očuvanje hrvatsketradicijske kulture, olakšani processtjecanja hrvatskog državljanstva,razvijanje boljeg modela glasovanjau inozemstvu, jačanje komunikacijepoduzetnika.
Savjet će u daljnjem radu istražitikako promovirati Hrvatsku kaoatraktivno odredište za umirovljenikehrvatskog iseljeništva, uvođenjeizravnih letova do prekooceanskihzemalja i osnivanje kulturnih promo-tivnih ureda u svjetskim metropo-lama.
“Osim predlaganja konkretnih mjera,uloga Savjeta i svih nas je prije svegajačati zajedništvo, kako između Re-publike Hrvatske i Hrvata koji živeizvan njezinih granica, tako i zajed-ništvo između pripadnika hrvatskemanjine, hrvatskog iseljeništva teHrvata u Bosni i Hercegovini”, is-taknula je Daria Krstičević, predsto-jnica Državnog ureda za Hrvate izvanRepublike Hrvatske.
KONKRETNA POMOĆKROZ DRŽAVNI URED ZA
HRVATE IZVAN RH
No, iako Savjet ima samo savjeto-davnu ulogu, dobra komunikacijas Državnim uredom za Hrvate izvanHrvatske jeste važna jer, primjerice,nema nikakvog »struktuiranja ma-njinskih prava od strane vlasti gledeobrazovanja, a zahvaljujući držav-nom uredu i preko njih Ministarstvuobrazovanja pomoglo se u tiskanjuudžbenika bez kojih ne bi mogli ra-diti, budući da Ministarstvo prosvjeteSrbije to ne financira«, rekao je Bačić.
Pomoć od Državnog ureda dolazi i na
političkoj razini kada se radi o prob-lemima koje predstavnici određenihtijela u hrvatskoj zajednici ne mogusami razriješiti.
»Onda je potrebna neka vrsta radana političkom planu, naravno u
domeni legitimnih ovlasti diplo-matsko-konzularnih predstavnika(DKP) ili pak razine bilateralnih sus-reta. Tu se stvar oko udžbenikapokazala kao najbolja u smislu da supostojala kontinuirana zalaganja ipredstavnika DKP-a da se to pitanjeriješi iako ne na način na koji smo mi,odnosno predstavnici hrvatske zajed-nice očekivali, a to je da Srbija finan-cira tiskanje udžbenika a ne da budutiskana sredstvima Hrvatske«, rekaoje Žigmanov.
Savjet je osnovan 2013., kada jeodržana konstitutivna sjednica.Prošle godine sjednica Savjeta jeotkazana jer je odlučeno da se novackoji bi bio potrošen na održavanjesjednice uputi kao donacija zapomoć poplavljenim područjima uPosavini.
Savjet će u daljnjem radu istražiti kako promovirati Hrvatsku kao atraktivno odredište za umirovljenikehrvatskog iseljeništva, uvođenje izravnih letova do prekooceanskih zemalja i osnivanje kulturnih promotivnih
reda u svjetskim metropolama
“Osim predlaganja konkretnihmjera, uloga Savjeta i svih nas
je prije svega jačati zajedništvo, kako između
Republike Hrvatske i Hrvatakoji žive izvan njezinih
granica, tako i zajedništvoizmeđu pripadnika hrvatske
manjine, hrvatskog iseljeništva te Hrvata u Bosni
i Hercegovini”
Daria Krstičević
Zakljucci sa sjednice: Poseban angažman u BiH i snažna podrška hrvatskoj manjini u Europi
Savjet je usvojio 12 zaključaka koji su fokusirani na različiteprobleme i inicijative u kojima ističe kako je važno unaprjeđivatidobre partnerske veze Hrvatske s Hrvatima koji žive izvan zemlje, na svimrazinama provoditi i unaprjeđivati programe učenja hrvatskog jezika uhrvatskim zajednicama diljem svijeta, osmišljavati nove projekte i nastavitipostojeće koji pridonose očuvanju hrvatske tradicijske kulture, poticati ipredlagati zakonska rješenja koja će pripadnicima hrvatskog narodaomogućiti olakšani primitak u hrvatsko državljanstvo, omogućiti nesmetanoglasovanje i zastupljenost u Saboru, provoditi afirmativnu poreznu politikuprema povratnicima i poticati poduzetničku suradnju s iseljeništvom, promi-cati Hrvatsku kao destinaciju za turizam. Istaknuta je i nužnost podržavanjaposebnog angažmana Hrvatske u odnosu na Hrvate u BiH kao i snažna po-drška hrvatskoj manjini u europskim zemljama.
Slaven Bačić, predsjednik Nacionalnog savjeta hrvatske nacionalne manjine
HR: Odnedavno ste na mjestu glavnogi odgovornog urednika Drugog pro-grama Televizije Vojvodine. Koji su vamprogrami vojvođanskog javnog servisapovjereni?
U odnosu na moje dosadašnje zadaće nateleviziji nema neke velike razlike, jersam i do sada na neki način bio zaduženza Drugi program. Taj program jest pro-gram na jezicima nacionalnih zajednica,ali kako s postojećim ljudstvom nemožemo proizvesti 24 sata programa najezicima nacionalnih zajednica, onda tajprogram nije u potpunosti manjinski.Kao i u protekle dvije i pol godine, takoću se i ubuduće truditi kadrovski ikvalitetom ojačati manjinska uredništvai da na Drugom programu bude što višemanjinskog programa. Uz potporumenadžmenta RTV Vojvodine u protekledvije i pol godine uspjeli smo kadrovski
ojačati Drugi program, što naravno nijedovoljno. Također smo uspjeli da emisijekoje pripremaju manjinska uredništvabudu vidljivije i kvalitetnije. Kada govo-rimo o uredništvu na hrvatskom jeziku,ono je kadrovski pojačano. EmisijaIzravno dobila je svoj okvir i mislim da jeto dobra koncepcija. Da bismo unapri-jedili emisiju Svjetionik potrebno je jošljudi. Od dolaska odgovorne urednice Je-lene Tumbas vidan je i napredak uDnevniku koji se emitira na hrvatskomjeziku, koji je sada sređeniji i više odgo-vara potrebama građana Vojvodine.Napretka ima, ali to ne znači da je posaozavršen. Dapače, trudit ću se da ikadrovski i kvalitetom poboljšamo pro-gram.
HR: Koliko sati programa dnevnopripremaju manjinska uredništva i nakojim jezicima?
U prosjeku na našem Drugom programupolovicu čini program na jezicima na-cionalnih zajednica. Zadaća nam je tusatnicu povećati. Povećanje obujma pro-grama jest moguće, ali ne sa sadašnjimbrojem ljudi. Ukoliko ne uspijemoznačajno povećati satnicu manjinskihprograma, radit ćemo na tomu da tobudu vidljivije emisije. Neki pomaci suveć napravljeni. Uspjeli smo nedjeljom,od jutra do večeri emitirati samo ma-njinske programe. Moj je cilj da od jesenisvaki dan bude takav, da više manjinskihprograma, pa makar i repriza, bude uvidiljivom dijelu programa. RTV Vojvo-dine emitira program na deset jezika. Tosu mađarski, hrvatski, slovački, rusinski,ukrajinski, romski, bunjevački, ru-munjski, makedonski i naravno srpskijezik. Za uvođenje novih jezika potrebnaje dozvola regulacijskog tijela zaelektroničke medije i Upravnog odboraRTV Vojvodine. Mislim da se, za sada, pr-venstveno trebamo baviti postojećimprogramima.
HR: Koliko ste zadovoljni programimakoje pripremaju manjinska uredništva išto najviše opterećuje rad tih ured-ništva?
Najveća prepreka je malobrojnost tihuredništva. U nekim uredništvima do-datni je problem starosna struktura.Ljudi će uskoro u mirovinu i samim timnisu motivirani kao mladi, niti spremnina promjene i tehničke i programske ino-vacije. Rješenje bi bilo upošljavanjenovih ljudi.
HR: Jesu li manjinska uredništva pod ut-jecajem vodećih manjinskih političkihstranaka, je li u njima previše folklora idrugih sadržaja vezanih uz tradicijskukulturu?
Radiotelevizija Vojvodine zakonom jedefinirana kao javni servis, što znači da
17 Minority News
Intervju
Manjinska uredništvanisu prevodilačke službe
adiotelevizija Vojvodine jedinstvena je po tome što program pripremai emitira na deset jezika nacionalanih zajednica koje žive u Vojvodini.Među tih deset jezika je i hrvatski, s obzirom da se televizijski programna hrvatskom jeziku emitira od 2010. godine, a radijski od 2012. go-
dine. Nedavno su imenovani čelni ljudi RTV Vojvodine, pa i glavni i odgovorniurednik drugog programa Televizije Vojvodine koja emitira program na manjin-skim jezicima. To je Attila Márton, koji je do sada obnašao dužnost pomoćnikaglavnog i odgovornog urednika RTV-a.
R
Uspjeli smo da emisije koje pripremaju manjinska uredništva budu vidljivije i kvalitetnije
ATTILA MÁRTON, GLAVNI I ODGOVORNI UREDNIK RTV VOJVODINE, DRUGOG PROGRAMA TELEVIZIJE
Moramo naći dobar put između toga da imamo specifičnu misiju kao dijelovi javnog servisa na jezicima nacionalnih zajednica i toga da izbjegnemo drugu krajnost, a to je nekakva samoizolacija
18 Minority News
Treba istaknuti da naše manjinska uredništva nisu prevoditeljske službe i svako od uredništva samo pravi svoj program prilagođen svojim gledateljima. Vijesti na Drugom programu nisu kopija vijesti s Prvog programa
ne smije biti podložna nikavom gospo-darstvenom ili političkom utjecaju. Javniservis mora biti neovisan i mora imatineovisnu uređivačku politiku. Tu smoradi javnosti i ljudi nam moraju vjerovati.Po zakonu smo obvezni promicati plura-lizam. Mislim da je srbijanski Zakon ojavnom servisu dobar i naša je zadaćaodgovoriti tome zakonu. Koliko će u pro-gramima biti folklornih sadržaja ovisi osamim ljudima koji rade u manjinskimuredništvima, ali i o tome koliko u samimzajednicama ima života van folklornihmanifestacija. Ne možemo izvještavati oonome čega nema, ne možemo izmiš-ljati događaje. Protiv sam toga da na-cionalne zajednice svodimo na folklorneekskluzivitete. To je prije svega šteta zapripadnike nacionalnih zajednica. Nismomi neka egzotika koja živi po getima. Mito nismo, mi smo građani ove zemlje kojiimaju iste probleme kao i ostali (i jošneke druge) i o tim problemima trebagovoriti. U programu na hrvatskomjeziku nema šutnje o događajima iz bližepovijesti, ne blokiramo nikoga da se po-javi u našem programu, štoviše, pozi-vamo ljude različitih stavova. Sigurnonismo idealni, ali ne treba zaboraviti daprogram na hrvatskom jeziku pripremašest novinara, uključujući i dopisnike izSubotice i Sombora. Mađarsko ured-ništvo ima 26 uposlenika i pripremadvadesetak različitih emisija i kako seonda može reći da je to uredništvo folk-lorno orijentirano? Ili recimo uredništvona rusinskom, koje je, kao i uredništvona mađarskom jeziku, sudjelovalo upripremi serijala o korupciji u agraru.
HR: Uredništvo na hrvatskom jezikupostoji od 2010. godine. Šest se putatjedno emitira Dnevnik od po 10 mi-nuta, te jednom tjedno dvije emisije odpo pola sata – Izravno i Svjetionik.Planira li se proširenje programa nahrvatskom jeziku?
Jesam za to da programa na hrvatskomjeziku bude više, ali s postojećim ljud-stvom to je nemoguće. To je moje miš-ljenje koje se poklapa i s mišljenjemuposlenika u hrvatskom uredništvu.Vjerojatno vaši čitatelji znaju, ali nijezgorega i ponoviti, da ne postojiposebno radijsko uredništvo nahrvatskom jeziku i odgovorna urednicana televiziji priprema i radijski programna hrvatskom.
HR: Često se govori o samoizolaciji na-cionalnih manjina, ali to je u svakom
slučaju dvosmjerni odnos i pitanje jekoliko je većina zainteresirana za man-jinu. Kada govorimo o javnom servisu,koliko se često prilozi iz manjinskihuredništva mogu vidjeti u programu nasrpskom jeziku, jer vjerojatno postojeneki događaji ili teme koje su intere-santni i za druge gledatelje?
Razmjena programa postoji u oba smje-ra. Najpoznatija takva naša emisija jePaleta. Njen slogan, koji sam osobnodefinirao, jest – Da se bolje upoznamoda bismo se bolje razumjeli. Paletu emi-tiramo svakog radnog dana i u njoj supredstavljeni najbolji sadržaji iz manjin-skih programa. Uredništvo na hrvatskomjeziku ima termin od 10 minuta, a broj-nija uredništva imaju veću minutažu.Emisija se premijerno emitira na Prvomprogramu i titlovana je na srpski jezik.Nije to jedina takva emisija, jer postoje idokumentarci na nekoliko jezika koji setitluju na srpski. Postoji razmjena infor-macija između uredništva, naročito In-formativnog programa. Razmjenaunutar televizije postoji i to je dobro, jerna kraju krajeva RTV Vojvodine moraimati jedinstvenu uređivačku politiku.
Treba istaknuti da naše manjinska ured-ništva nisu prevoditeljske službe i svakood uredništva samo pravi svoj programprilagođen svojim gledateljima. Vijestina Drugom programu nisu kopija vijestis Prvog programa. Ali mi na Drugom pro-gramu ne smijemo izostavljati stvaribitne za cijelo društvo, jer i Hrvate u Ta-vankutu i Subotici također interesirahoće li poskupjeti mlijeko i kakva jemeđunarodna pozicija države u kojojžive. Moramo naći dobar put izmeđutoga da imamo specifičnu misiju kao di-jelovi javnog servisa na jezicima na-cionalnih zajednica i toga da izbjegnemodrugu krajnost, a to je nekakva samoizo-lacija. Kao javni servis imamo zadaću in-formirati, educirati, zabavljati, ali imamo,kao manjinska uredništva, ulogu raditina očuvanju nacionalnog identiteta.
HR: Konačno se treba okončati privati-zacija medija u Srbiji. S obzirom na toda dio elektroničkih medija koje čekaprivatizacija emitira i programe najezicima nacionalnih zajednica, kolikoće predstojeća privatizacija ugrozitipravo nacionalnih zajednica na informi-ranje na svom jeziku? Koliko je u tojsituaciji još značajnija RTV Vojvodine sasvojim programom na manjinskimjezicima?
Osobno, kao privatna osoba, žalim zasvakim medijem koji će se ugasiti. Ako tobude tako, a ja se ipak nadam da neće,onda će RTV Vojvodine kao javni servisVojvodine imati još značajniju ulogu, jerće za neke manjinske jezike to ostati je-dini medij. U tom smislu RTV je poduzelaneke mjere, pa je u tehničkom smisluučvrstila dopisništvo u Subotici, a prijegodinu dana s radom je počelo dopis-ništvo u Somboru koje ima dopisnike kojipriloge pripremaju za mađarski i hrvatskijezik i za program koji se priprema zabunjevačku nacionalnu zajednicu.
Javni servis mora biti neovisan i mora imati neovisnu uređivačku politiku
Protiv sam toga da nacionalne zajednice svodimo
na folklorne ekskluzivitete. To je prije svega šteta za pripadnike nacionalnih
zajednica. Nismo mi neka egzotika koja živi po getima. Mi to nismo, mi smo građani
ove zemlje koji imaju iste probleme kao i ostali (i još
neke druge) i o tim problemima treba govoriti
Attila Márton Attila Márton se novinarstvom bavi od 1994. godine. U Radioteleviziji Vo-jvodine proveo je 14 godina na poslovima urednika i voditelja Dnevnika ipolitičkih emisija na mađarskom jeziku. Bio je urednik i novinar dnevnoglista Magyar szó, urednik i komentator internetskih novinaVajdaság Ma/ Vojvodina danas, urednik dnevnika na srpskom jeziku naRadiju 021, kao i kolumnist Blica, Kikindskih i Bečejskog mozaika, suradnikinternetskih novina i magazina iz Mađarske i Rumunjske, glavni uredniknekadašnjeg privatnog tjednika Heti Újság, predavač, mentor i suradnik uNovosadskoj novinarskoj školi.
19 Minority News
Cilj seminara je da edukuje talentovaneučesnike, kako pevače tako i sviračetradicionalnih instrumenata, kako bipostali nosioci tradicionalnih muzičko-folklornih vrednosti u svom kraju. Semi-nar su vodili prof dr Rodna Veličkovska,koja je i umetnički direktor festivala, profdr Ilčo Jovanov i prof Goranče Angelovsa Muzičke akademije univerziteta,,Goce Delčev’’ iz Štipa.
Predstavnici makedonskog nacionalnogsaveta, koji čuvaju, neguju i promovišumakedonsku kulturu i tradiciju u Srbiji,učestvujući na ovom seminaru, imali sumogućnost da se bliže upoznaju sa taj-nama i specifičnostima makedonskogizvornog pevanja. Proširena znanja i
unapređene veštine sigurno će impomoći u daljem radu u negovanju ali irazvoju tradicionalne makedonske
muzike preko savremenih načinaprezentacije.
Stečena znanja i veštine imali su prilikuda odmah i prezentuju učestvujući naFestivalu, na kome je učestvovalo više od300 učesnika, izvođača makedonskemuzike i igre iz cele Evrope, a međuprisutnim gostima bili su i predsednikMakedonije dr Đorge Ivanov i pod-predsednik Skupštine Republike Make-donije, Antonio Milošoski.
Makedonska zajednica
Upoznavanje sa tajnama makedonskogizvornog melosa
okviru festivala narodnih instrumenata i pesama ,,Pece Atanasovski’,’koji se tradicionalno održava već 40 godina u selu Dolneni kod Prilepa,organizovan je i petodnevni seminar za izučavanje makedonskogizvornog melosa, izvornih instrumenata i pesama, na kojem je
učestvovao i Ansambl makedonskog nacionalnog saveta u Republici Srbiji sapevačkom grupom ,,Toše Proeski’,’ pod pokroviteljstvom Nacionalnog savetamakedonske nacionalne zajednice u Srbiji. Na ovom izuzetno značajnom seminaruučestvovalo je više od 20 učesnika iz cele Evrope.
U
ošnjačko nacionalno vijećepozdravlja Rezoluciju evrop-skog parlamenta kojom seosuđuje genocid u Sre-
brenici.
Usvajanje ove Rezolucije je veliki dopri-nos pravdi, pomirenju i stabilnosti u re-gionu i predstavlja čvrsto opredjeljenječlanica Evropske unije da se ovakavstravičan genocid nikada ne ponovi.
Bošnjačko nacionalno vijeće osuđujeponašanje državnog rukovodstva Srbijekoje negira genocid počinjen nad Boš-njacima u Srebrenici dok u isto vrijemeto isto rukovodstvo Srbije podržava Re-publiku Srpsku koja je nastala na osnovupočinjenog genocida i etničkog čišćenjana prostorima Bosne i Hercegovine.
Osuđujemo postupak Ruske Federacijekoja je stavljanjem veta spriječiladonošenje Rezolucije o genocidu u Sre-brenici u Savjetu sigurnosti UN i time
onemogućila da se učini taj neophodancivilizacijski korak.
Univerzalno je pravilo da će svaki zločinkoji se ne kazni biti ponovljen. Ovačinjenica sama po sebi predstavlja veliku
prijetnju za Bošnjake Sandžaka koji sutokom 90-tih bili izloženi organizovanomdržavnom teroru pri čemu je izvršen ve-liki broj zločina nad Bošnjacima a da dodanas niko nije kažnjen.
Rezolucija evropskog parlamenta je veliki doprinos pravdi, pomirenju
i stabilnosti
BIzvor: Bošnjačko nacionalno vijeće
Izvor: Bošnjačko nacionalno vijeće
Bošnjačka zajednica
20 Minority News
Na sastanku su razmatrani tzv. materi-jalni elementi Akcionog plana, odnosnoosnovne teme koje će biti konkretizo-vane aktivnostima koje treba da unapri-jede položaj nacionalnih manjina u Srbijii doprinesu poboljšanju ostvarenjaprava manjina.
Svi prijedlozi Bošnjačkog nacionalnogvijeća usvojeni su kao zajednički stavoviKoordinacije nacionalnih savjeta i na tajnačin postali sadržaj Akcionog plana.Na insistiranje predstavnika Vijeća utekst Akcionog plana ušao je princippoštovanja Sandžaka kao tradicionalnegeografske i historijske oblasti kao i pro-
gram posebnih afirmativnih mjera zanacionalne zajednice koje su preživjeleetničko čišćenje, organizovani teror,masovne otmice i zločine tokomdevedesetih godina prošlog vijeka.
Predstavnici BNV-a su, također, inisisti-rali na obezbjeđenju održivoga sistemainformisanja na jezicima manjina,očuvanju medija od posebnog značajaza nacionalne manjine obustavljanjemnjihove privatizacije i formiranjemredakcije na jezicima manjina priJavnom RTV servisu Srbije.
U vezi sa obrazovanjem prihvaćen je pri-
jedlog BNV-a da je tzv. dvojezična nas-tava neprihvatljiv model koji vodi u di-rektnu asimilaciju pripadnike manjina,kao i obezbjeđenje ostvarenja prava naobrazovanje Bošnjaka na maternjembosanskom jeziku u svim sredinama, aposebno u Prijepolju, Priboju i NovojVaroši, gdje Ministarstvo prosvjete op-struira i sprječava to.
Zaštita Sandžaka kao historijske oblastiotpredsjednici Bošnjačkog nacionalnog vijeća Esad Džudžo i MuhedinFijuljanin učestvovali su u radu Radne grupe za izradu Akcionog planaza nacionalne manjine u Palati Srbija u Beogradu.P
Publikaciju podržava Fondacija za otvoreno društvo, Ambasada Sjedinjenih Američkih Država iz Beograda iMisija OEBS u Srbiji. Mišljenja objavljena u biltenu ne predstavljaju nužno zvanične stavove vlada
i organizacija koje finansiraju projekat
