Upload
chick
View
82
Download
11
Embed Size (px)
DESCRIPTION
I X . BÖLÜM DERS NOTLARI: DÜNYA TİCARETİNİN SERBESTLEŞTİRİLMESİ VE KÜRESEL TİCARET. Öğr. Gör. Elşen BAĞIRZADE. Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası İşletme Fakültesi Bakü - 20 11. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
IIXX. BÖLÜM DERS NOTLARI: DÜNYA TİCARETİNİN . BÖLÜM DERS NOTLARI: DÜNYA TİCARETİNİN SERBESTLEŞTİRİLMESİ VE KÜRESEL TİCARETSERBESTLEŞTİRİLMESİ VE KÜRESEL TİCARET
Öğr. Gör. Elşen BAĞIRZADEÖğr. Gör. Elşen BAĞIRZADE
Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi
Türk Dünyası İşletme FakültesiTürk Dünyası İşletme Fakültesi
Bakü - 20Bakü - 201111
Ders: Uluslararası Ders: Uluslararası
İktisat ve Dış Ticaret İktisat ve Dış Ticaret
Politikası Politikası
Sunumlarda Sunumlarda Paul R. Paul R.
Krugman Krugman veve Maurice Maurice
ObstfeldObstfeld tarafından tarafından
yazılmış “yazılmış “International International
Economics: Theory and Economics: Theory and
PolicyPolicy”” ve Halil Seyidoğlu ve Halil Seyidoğlu
tarafından yazılmış tarafından yazılmış
““Uluslararası İktisat: Teori, Uluslararası İktisat: Teori,
Politika ve UygulamaPolitika ve Uygulama” ”
isimli ders kitabları temel isimli ders kitabları temel
alınmıştır.alınmıştır.
Slide 8-2
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
İçindekilerİçindekiler
Giriş .................................................................................................................................................... 3 Çok Taraflı Ticaret Sistemi ................................................................................................................ 4 Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ-WTO) .................................................................................................. 5 DTÖ’nün amaçları ............................................................................................................................. 6 DTÖ'nün İşlevi ................................................................................................................................... 7 GATT ve DTÖ (WTO) neoklasik teoriye dayanr .............................................................................. 8 DTÖ’nün temel faaliyetleri ................................................................................................................ 9 DTÖ’nün iki temel kuralı ................................................................................................................. 10 DTÖ’nün yönetim yapısı .................................................................................................................. 11 DTÖ: karar süreci ............................................................................................................................. 14 GATT’dan DTÖ’ye varan gelişmeler ............................................................................................... 16 GATT (WTO) olmadığında dünya ticareti ....................................................................................... 17 GATT'ın Amaçları ............................................................................................................................ 18 GATT'ın Temel İlkeleri .................................................................................................................... 19 GATT’ın dünya ticaretini serbestleştirme mekanizması .................................................................. 20 GATT ve ticaret görüşmeleri ............................................................................................................ 21 Çeşitli GATT politika ve uygulamaları ............................................................................................ 25 Uruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrası ............................................................................................. 27 Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması ............................................................................................... 34 DTÖ( WTO) ile dünya ticareti ........................................................................................................ 35
Slide 8-3
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GiriGirişş
II.Dünya savaşından sonra ortaya çıkan dünya ticaretini serbestleştirme eğilimleri günümüzde de hızlı bir biçimde sürmektedir.
1980-90’lı yıllardan itibaren başlayan küreselleşme sürecinin ekonomik boyutu daha kabarıktır.
Ekonomik küreselleşmenin üç böyutu dikkat çekmektedir:• Ticari küreselleşme• Mali küreselleşme• Üretimin küreselleşmesi (çokuluslu şirketler)
Ticari küreselleşme süreci 1947’de GATT’ın oluşturulmasıyla başlar.
Ticari küreselleşme iki ayrı doğrultuda gelişmektedir:• GATT veya sonradan DTÖ doğrulutusundaki çoktaraflı görüşmeler• İktisadi birleşmeler
Slide 8-4
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Çok Taraflı Ticaret Sistemi
Bugünkü çok taraflı ticaret sistemiBugünkü çok taraflı ticaret sistemi üç aşamada üç aşamada oluşmuştur:oluşmuştur:
• GATT (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel GATT (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması – 1948)Anlaşması – 1948)
• Ticaret müzakereleri turlarıTicaret müzakereleri turları
• 1994 Marakeş Konferansı DTÖ’nün kurulması 1994 Marakeş Konferansı DTÖ’nün kurulması ve Uruguay Raund Anlaşmalarıve Uruguay Raund Anlaşmaları
Slide 8-5
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Dünya Ticaret ÖrgütüDünya Ticaret Örgütü (DTÖ-(DTÖ-WTO)WTO)
1 Ocak 1995 yılında Urugvay Görüşmeleri (Raundu) sonucu ve GATT’ın temelinde oluşturulmuştur.
GATT sanayi malları üzerindeki dünya ticaretini serbestleştirmeye yönelikti.
DTÖ yaptırım gücü artırılmış, sanayi, tarım ve hizmet ticaretinin serbestleştirilmesile birlikte fikri mülkiyet haklarını da kapsamaktadır.
GATT 1947 Urugvay Toplantılarında yenilenerek GATT 1994 adıyla DTÖ bünyesine dahil edilmiştir.
Tüm Batılı sanayileşmiş ülkeler dahil olmakla, dünya ticaretinin %90’nı kapsayan 150 den fazla ülke örgütün üyesidir.
Slide 8-6
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
DTÖ’nün amaçları DTÖ’nün amaçları
Ticarette Ticarette engellerin, kısıtlamaların ve yasaklamalarınengellerin, kısıtlamaların ve yasaklamaların kaldırılmasıkaldırılması
Dünya ticaretinin kural ve disiplinlere dayalı saydam ve tahmin edilebilir bir sisteme oturtulması
Kaynakların daha verimli kullanılması Ticaretin serbestleştirilmesi ve arttırılması
Ticarette Ticarette engellerin, kısıtlamaların ve yasaklamalarınengellerin, kısıtlamaların ve yasaklamaların kaldırılmasıkaldırılması
Dünya ticaretinin kural ve disiplinlere dayalı saydam ve tahmin edilebilir bir sisteme oturtulması
Kaynakların daha verimli kullanılması Ticaretin serbestleştirilmesi ve arttırılması
Slide 8-7
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
DTÖ'nün İşlevi
Uruguay Raund ile birlikte GATT kurumsal bir yapıya kavuşmuş ve Dünya Ticaret Örgütü'ne dönüşmüştür
DTÖ Marakeş Anlaşmalarının uygulanmasından sorumludur DTÖ'yü Kuran Anlaşmanın hükümleri uyarınca, ticaretin
liberalleştirilmesi bir “süreç”tir Bu yönde ilerleme sağlanması yeni müzakere süreçlerini
gerektirecek ve bu müzakereler de yine DTÖ çatısı altında yapılacaktır
Kararların üyeler tarafından alınması Üyelerin çoğunluğu “Gelişme Yolunda Ülkeler” “Consensus” İlkesi Sekretaryanın tarafsızlığı
Slide 8-8
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GATT ve DTÖ (GATT ve DTÖ (WTO) neoklasWTO) neoklasiik k teoriye dayanrteoriye dayanr
Tüm ülkeler ticaretten kazanırTüm ülkeler ticaretten kazanır Daha fazla ticaret = daha fazla faydaDaha fazla ticaret = daha fazla fayda Tüm sektörler eşittirTüm sektörler eşittir Serbest ticaret optimaldırSerbest ticaret optimaldır Karşılaştırmalı üstünlük alanlarında uzmanlaşma Karşılaştırmalı üstünlük alanlarında uzmanlaşma
optimaldır.optimaldır.
Slide 8-9
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
DTÖDTÖ’’nün temel faaliyetlerinün temel faaliyetleri Örgütün kapsamına giren (GATT’dan devralınan) anlaşmaların
uygulanması, yönetimi ve işleyişinin sağlanması. Yapılacak yeni çok yanlı ticaret görüşmeleri için bir forum
oluşturma, ticareti serbestleştirme çabalarına yeni alanlar katma. Üyeler arasında çıkabilecek anlaşmazlıkları çabuk ve etkili
biçimde çözmek üzere bir arabuluculuk mekanizması kurma (Anlaşmazlıkların Çözüm Organı).
Üyelerin dış ticaret politikalarını gözden geçirme ve değerlendirme (Ticaret Poltikalarını Gözden Geçirme Mekanizması – TPRM, Ticaret Poltikalarını Gözden Geçirme Organı).
Sürekli bir kurumsal yapı olarak IMF, Dünya Bankası ve bunlara bağlı kuruluşlarla yakın işbirliği yapma.
Uluslararası ticaret sisteminin faydalarından yararanmaları için gelişmekte olan ülkelere ve dönüşüm ekonomilerine yardımcı olma.
Slide 8-10
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
DTÖDTÖ’’nün iki temel kuralınün iki temel kuralı
GATT’dan devralınan iki temel kural var:• En çok kayrılan ülke kuralı
• Ulusal işlem kuralı
Slide 8-11
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
DTÖDTÖ’’nün yönetim yapısınün yönetim yapısı
Bakanlar Konferansı (Ministerial Conference)• Üye ülkelerin ilgili bakanlarından oluşur• En yüksek karar mevkidir• En az 2 yılda bir toplanır
Genel Konsey (General Council)• Daha sık toplanr ve tüm ülke temsilcilerinden oluşur• Bakanlar Konferansı adından faaliyet gösterir• Cenevrede toplanır
Genel Direktör• Örgütü temsil eder ve ilgili bakanlar tarafından atanır
Konseyler• Mal ticareti• Hizmet ticareti• Ticaretin fikri mülkiyet hakları
Çeşitli komiteler Yönetim üyelik ve konsensusa dayanmaktadır. Merkezi Cenevrededir.
Slide 8-12
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Bakanlar KonferansıBakanlar Konferansı
Anlaşmazlıkların Anlaşmazlıkların Halli OrganıHalli Organı
Ticaret Politikalarını Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme OrganıGözden Geçirme Organı Genel Genel
KonseyKonsey
Mal TicaretiMal TicaretiKonseyiKonseyi
Ticaretle Bağlantılı Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Fikri Mülkiyet Hakları KonseyiHakları Konseyi
Hizmetler Hizmetler TicaretiTicaretiKonseyiKonseyi
DTÖ’NÜN KURUMSAL YAPISIDTÖ’NÜN KURUMSAL YAPISI
Komiteler:•Finansal Hizmetler Finansal Hizmetler TicaretiTicareti•Özel TaahhütlerÖzel Taahhütler• Ulusal DüzenlemelerUlusal Düzenlemeler KomitesiKomitesi• GATS Kuralları GATS Kuralları Çalışma GrubuÇalışma Grubu
Çoklu AnlaşmalarÇoklu AnlaşmalarSivil Havacılık KomitesiSivil Havacılık KomitesiKamu Alımları KomitesiKamu Alımları Komitesi
Komiteler:•Ticaret ve ÇevreTicaret ve Çevre•Ticaret ve KalkınmaTicaret ve Kalkınma•Bölgesel Ticaret Bölgesel Ticaret AnlaşmalarıAnlaşmaları•Ödemeler DengesiÖdemeler Dengesi•Bütçe, Finans ve Bütçe, Finans ve YönetimYönetim
Çalışma Grupları:•KatılmalarKatılmalar
Komiteler:•Pazara GirişPazara Giriş•TarımTarım•Sağlık ÖnlemleriSağlık Önlemleri•Ticarette Teknik EngellerTicarette Teknik Engeller•Subvansıyonlar ve Telafi Edici ÖnlemlerSubvansıyonlar ve Telafi Edici Önlemler•Anti-DumpingAnti-Dumping•Gümrük DeğerlemeGümrük Değerleme•Menşe KurallarıMenşe Kuralları•İthalat Lisanslarıİthalat Lisansları•Ticaretle Bağlantılı Yatırım ÖnlemleriTicaretle Bağlantılı Yatırım Önlemleri•Korunma ÖnlemleriKorunma ÖnlemleriÇalışma Grupları:• Devlet Ticari TeşekkülleriDevlet Ticari Teşekkülleri•Sevk Öncesi İncelemeSevk Öncesi İnceleme
İkametgahİkametgah: : CenevreCenevre, , İsviçreİsviçreKuruluşKuruluş: 1 : 1 YanvarYanvar 1995 1995OluşmuşturOluşmuştur: Ur: Urugvay raundu görüşmeleriugvay raundu görüşmeleri (1986-94) (1986-94) ÜyelikÜyelik: 150: 150 ülkeülkeBBütçeütçe: 175m : 175m İsviçreİsviçre frankıfrankı, 2006, 2006SekreterlikSekreterlik: ~630: ~630Genel DirektörGenel Direktör: Pas: Paskkal Lamal Lamii
FFonksyonlarıonksyonları::
•• DTÖ ticaret anlaşmalarını yönetmekDTÖ ticaret anlaşmalarını yönetmek• • Ticaret müzakereleri üzre forumTicaret müzakereleri üzre forum• • Ticaret müzakerelerini yönetmekTicaret müzakerelerini yönetmek• • Ulusal ticaret politikalarını gözden geçirmekUlusal ticaret politikalarını gözden geçirmek• • Teknik destek ve GOÜTeknik destek ve GOÜ’’ler için eğitimler için eğitim• • Diğer uluslararası örgütlerle işbirliğiDiğer uluslararası örgütlerle işbirliği
DTÖDTÖ
500 500 sayfalık kurallarsayfalık kurallar/ 23,000 23,000 sayfalık yorumlarsayfalık yorumlar
DTDTÖ: Ö: karar sürecikarar süreci
Uluslararası ticaret kuralları üyeler tarafından Uluslararası ticaret kuralları üyeler tarafından müzakere yoluyla anlaşmaya bağlanır.müzakere yoluyla anlaşmaya bağlanır.
Slide 8-15
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
DTÖ: karar süreciDTÖ: karar süreci
Slide 8-16
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GATTGATT’’dan DTÖdan DTÖ’’ye varan gelişmelerye varan gelişmeler
1930’larda dünya ticaretinde yoğun koruyuculuk ve iktisadi milliyyetçilik hareketleri yaygınlaşmıştır.
Bu durumdan özellikle Batılı sanayileşmiş ülkeler şikayetçiydi. 1944’te Bretton Woods Konferanslarında IMF ve WB
oluşturulmuştur. 1947-1948 arasında Havana’da toplanan elli kadar ülkenin temsilcisi
Uluslararası Ticaret Örgütü (ITO) oluşturulması kararı aldılar. ITO yasasında kurumun temel görevinin uluslararası ticaretin
liberalleştirilmesiydi. Fakat yasa yoğun muhalefet nedeniyle ülke parlamentolarından geçmedi.
1948’de uluslararası ticaretin liberalleşmesine yönelik olarak geçici GATT anlaşması imzalandı ve onun parlamentolar tarafından onaylanması gerekmiyordu.
GATT giderek süreklilik kazandı ve Cenevrede bir daimi sekretaryası oluşturulmuştur.
GATT (GATT (WTO)WTO) olmadığında dünya ticareti olmadığında dünya ticareti
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
kasım
Aralık 1929
1930
1931
1932
1933
$3.0 mlrd
$0.9 mlrd
Dünya ticaretine korumacılığın etkisi,Dünya ticaretine korumacılığın etkisi, 1929– 1929–19193333
Ticaret göstergeleriTicaret göstergeleri: : her ayher ay
Slide 8-18
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GATT'ın Amaçları
Ticaretin serbestleştirilmesi Engellerin kaldırılması ve uluslararası ticaretin kural ve
disiplinlere dayandırılması Şeffaf ve öngörülebilir bir ticaret sistemi oluşturulması Miktar kısıtlamaları yerine tarifeler yoluyla koruma
sağlanması Tarifelerin bağlanması ve zaman içinde aşağı çekilmesi
Slide 8-19
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GATT'ın Temel İlkeleri
En Çok Kayrılan Ülke Prensibi• Herhangi bir ülkeye tanınan herhangi bir hak ya
da lehte muamelenin diğer üye ülkelere de tanınması
Ulusal Muamele hükmü• Yerli ürün ile ithal ürün arasında doğrudan veya
dolaylı olarak vergilendirme veya diğer kesintiler açısından yerli ürün lehine ayrımcı bir muamele yapılmaması
Slide 8-20
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GATTGATT’’ın dünya ticaretini ın dünya ticaretini serbestleştirme mekanizmasıserbestleştirme mekanizması
Üyel ülkeler arasında belirli aralıklarla yapılan çok yanlı tarife görüşmeleri yoluyla yürütüyordu.
Görüşme tekniği “karşılıklı ödün” (reciprocity) ilkesi olmuştur. Yani belirli malların önemli ihracatçısı olan ülke veya ülke grupları
başlıca ticaret ortaklarından, onlara sattıkları mallar üzerinde gümrük indirimleri talep ederler, karşı tarafa, onlar da kendi mallarından ödün verirler.
GATT görüşmelerinde asıl pazarlıklar ABD ile AB ve Japonya gibi ülkeler veya ülke grupları arasında yapılmıştır.
Belli başlı ithalatçı ve ihracatçılar arasında sağlanan tarife uzlaşmaları daha sonra genel bir tarife anlaşmasıyla tüm üyelere yaygınlaştırılmıştır.
Karşılıklı ödün ilkesinin bir istisnası az gelişmiş ülkelerle ilgiliydi. Urugvay rauduna kadar bunlar karşılık olarak bir tarife indiriminde bulunmadan ödünlerden yaralanıyorlardı. Bu raunddan sonra onlar da sürece katılmıştır.
Slide 8-21
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GATT ve ticaret görüşmeleriGATT ve ticaret görüşmeleri
1947 yılında Cenevrede yapılan ilk toplantı ile birlikte gerçekleştirilen GATT görüşmelerinin sayısı sekizdir.
Önceki görüşmeler özellikle ABD ve Batı Avrupa ülkeleri arasında yoğunlaşıyordu. Sonradan buna Japonya da katıldı.
Zamanla bölgesel ekonomik gruplar oluşmuş ve bu gruplar toplantılara tek bir sözcü ile katılmışlardır (AB, EFTA, Nordik Topluluğu ve ASEAN).
Kennedy Görüşmelerile tarife indirimleri tek tek maddeler üzerinde değil, tüm tarifeler üzerinde belirli oranlardan yapılması yöntemi benimsendi.
Slide 8-22
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GATT ve ticaret görüşmeleriGATT ve ticaret görüşmeleri
GATT KONFERANSLARIGATT KONFERANSLARI
Toplantı Süresi1. İlk konferans, Cenevre, İsviçre
2. İkinci konferans, Annecy, Fransa
3. Üçüncü konferans, Torquay, İngiltere
4. Dördüncü konferans, Cenevre, İsviçre
5. Dillon Görüşmeleri, Cenvere, İsviçre
6. Kennedy Görüşmeleri, Cenevre, İsviçre
7. Tokyo Görüşmeleri, Cenevre, İsviçre
8. Uruguay Görüşmeleri, Punta del Este, Uruguay
1947
1949
1950-1951
1955-1956
1961-1962
1964-1967
1974-1979
1986-1994
Slide 8-23
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Slide 8-24
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
GATT ve ticaret görüşmeleriGATT ve ticaret görüşmeleri
İlk toplantılarda yalnız sanayi ürünleri ele alınmış ve tarife indirimleri üzerinde durulmuştur. Zamanla bu alanda sınırlı bir ilerleme oldu. Örneğin, Kennedy Görüşmelerinde dampinge karşı Anti-Damping Kodu benimsenmiş, Tokyo Görüşmelerinde de ilk kez tarife dışı engeller konusu tartışılmıştır.
En kapsamlı Uruguay Görüşmelerinde ise mal ticaretine ek olarak, hizmet ticareti, sınai ve fikri mülkiyet haklarının korunması ve tarımsal sübvansiyonlarla diğer tarife dışı araçlar tartışılmıştır.
Slide 8-25
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Çeşitli GATT politika ve uygulamalarıÇeşitli GATT politika ve uygulamaları
Koruma Aracı Olarak Gümrük Tarifelerinin Tercih Edilmesi• Yani tarife kotadan daha üstündür.
GATT ve “Haksız Rekabet” Uygulamaları• GATT 1947’de yer almış,
• Dampinge karşı anti-damping vergisi yetkisi verilmiştir.
• İhracat subvansiyonlarına karşı ithalatçı ülkenin telafi edici vergi uygulama hakkı verilmiştir.
• Tokyo Görüşmelerinde Anti-Damping Kodu ve Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Vergiler Kodu benimsenmiştir.
Slide 8-26
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Çeşitli GATT politika ve uygulamalarıÇeşitli GATT politika ve uygulamaları
GATT ve Çevre Korunması• Cevre konusunda GATT politikalarına önemli çapta
eleştiri yapılmıştır.
• Çevre konusu Uruguay Görüşmelerinde ele alınsa da bir karara varılamamıştır.
GATT ve Yeni Korumacılık Akımı• Bir üye ülkenin ihracatı, ithalatçı üye ülkede ciddi bir
zarara yol açıyor veya böyle bir tehlike doğuruyorsa, bu durumda ithalatçı ülke hükümeti iç piyasasını korumak amacıyla kısıtlayıcı önlemler alma hakkına sahip olmuştur.
Slide 8-27
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Uruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrasıUruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrası
1986 Eylül ayında Uruguay’ın Punta del Este kentinde başlamış ve 15 Nisan 1994’de Fas’ın Marakeş kentinde 125 ülkenin nihai anlaşmayı imzalamasıyla sonuçlanmıştır.
Başlanğıçta görüşmelerin dört yıl sürmesi planlanmıştı. Ancak, tarımsal sübvansiyonların kaldırılması konusunda ABD ile AB (özellikle Fransa) arasında çıkan görüş ayrılıkları nedeniyle dört yıl daha uzandı.
Burada tarımsal subvansiyonlarla birlikte hizmet ticaretinin serbestleştirilmesi ilk kez tartışılmışdır.
Ayrıca tarife ve tarife dışı engellerin kaldırılarak yeni korumacılığın yayılışının önlenmesi, fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması ve resmi ihalelerde yerel firmalar lehine konulan ayrıcalıkların giderilmesi, diğer önemli konular arasında yer almıştır.
Slide 8-28
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Uruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrasıUruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrası
Uruguay Görüşmelerinin diğer bir sonucu da DTÖ’nün kurulmasıdır.
Görüşmelerde GATT 47 szleşmesine değişiklik yapılmış ve bu şekilde oluşan GATT 94 DTÖ’nün kapsamına alınmıştır.
Slide 8-29
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Uruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrasıUruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrası
Görüşmelerde elde edilen sonuçları aşağıdaki biçimde özetlemek mümkündür:• Sanayi Malları Üzerindeki Gümrük Tarifeleri
- Gelişmiş ülkeler sanayi ürünleri üzerindeki tarifelerde yeniden ortalama %34 dolayında bir indirim yapmayı kabül ettiler. Böylece bu alandaki tarife oranı Urugvay öncesi %4.7’den Uruguay sonrasındaki indirimlerle %3’e düşürülmüş olacaktır.
• Gönüllü İhracat Kısıtlamaları- Genellikle “gri alan önlemleri” de denen gönüllü ihracat kısıtlamaları veya
iç piyasa düzenlenmesi anlaşmaları gibi önlemler 4 yıllık bir süre içerisinde kaldırılacaktır.
• Az Gelişmiş Ülkeler- Az gelişmiş ülkelere bağlayıcı tarife indirimleri öngörülmüştür.
• Tarım- Tarımla ilgili taahhütler üç grupta toplanmıştır: pazara giriş, iç destekler ve
ihracattaki sübvansiyonlar.
Slide 8-30
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Uruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrasıUruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrasıUruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrasıUruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrası
NİHAİ SENETNİHAİ SENET == [29[29 AnlaşmaAnlaşma ++ MutabakatMutabakat metinlerimetinleri]]
Türkiye DTÖ’nün kurucu üyesi olarak Nihai Senet’in Türkiye DTÖ’nün kurucu üyesi olarak Nihai Senet’in onay işlemlerini 1995 yılında tamamlamıştıronay işlemlerini 1995 yılında tamamlamıştır
NİHAİ SENETNİHAİ SENET == [29[29 AnlaşmaAnlaşma ++ MutabakatMutabakat metinlerimetinleri]]
Türkiye DTÖ’nün kurucu üyesi olarak Nihai Senet’in Türkiye DTÖ’nün kurucu üyesi olarak Nihai Senet’in onay işlemlerini 1995 yılında tamamlamıştıronay işlemlerini 1995 yılında tamamlamıştır
Slide 8-31
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Nihai Senet
DTÖ’yü Kuran AnlaşmaDTÖ’yü Kuran Anlaşma EK 1A Mal Ticaretine İlişkin Anlaşmalar (GATT 94)EK 1A Mal Ticaretine İlişkin Anlaşmalar (GATT 94)
• Tarım AnlaşmasıTarım Anlaşması• Sağlık Önlemleri AnlaşmasıSağlık Önlemleri Anlaşması• Tekstil ve Giyim AnlaşmasıTekstil ve Giyim Anlaşması• Ticarette Teknik Engeller AnlaşmasıTicarette Teknik Engeller Anlaşması• Ticaretle Bağlantılı Yatırım Tedbirleri AnlaşmasıTicaretle Bağlantılı Yatırım Tedbirleri Anlaşması• Anti-Damping AnlaşmasıAnti-Damping Anlaşması• Gümrük Kıymetinin Belirlenmesi AnlaşmasıGümrük Kıymetinin Belirlenmesi Anlaşması• Sevk Öncesi İnceleme AnlaşmasıSevk Öncesi İnceleme Anlaşması• Menşe Kuralları AnlaşmasıMenşe Kuralları Anlaşması• İthalat Lisansları Anlaşmasıİthalat Lisansları Anlaşması• Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler AnlaşmasıSübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması• Korunma Önlemleri AnlaşmasıKorunma Önlemleri Anlaşması
Slide 8-32
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Nihai Senet
EK 1B Hizmetler Ticareti Genel Anlaşması (GATS)EK 1B Hizmetler Ticareti Genel Anlaşması (GATS)• GATS’ın içerdiği sektörler: hava taşımacılığı, mali hizmetler, GATS’ın içerdiği sektörler: hava taşımacılığı, mali hizmetler,
denizcilik hizmetleri, telekomünikasyon, turizm, sağlık, eğitim, denizcilik hizmetleri, telekomünikasyon, turizm, sağlık, eğitim, mesleki hizmetler ve benzeri sektörlermesleki hizmetler ve benzeri sektörler
EK 1C Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS)EK 1C Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) EK 2 Anlaşmazlıkların Halli Kural ve Prosedürlerine İlişkin Mutabakat EK 2 Anlaşmazlıkların Halli Kural ve Prosedürlerine İlişkin Mutabakat
MetniMetni EK 3 Ticaret Politikalarının Gözden Geçirilmesi (TPRM)EK 3 Ticaret Politikalarının Gözden Geçirilmesi (TPRM) EK 4 Çoklu Anlaşmalar EK 4 Çoklu Anlaşmalar
++ Diğer Bakanlar Konferansı Kararları ve Uzlaşma Metinleri Diğer Bakanlar Konferansı Kararları ve Uzlaşma Metinleri
Slide 8-33
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Uruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrasıUruguay Görüşmeleri ve DTÖ sonrası
• Tekstil ve Giyim Sektörü- Bu mallar üzerindeki, Çok Elyaflılar Anlaşmasına dayanılarak konulan ihracat
kotaları 10 yıllık bir sürede daha az kısıtlayıcı olan tarifelere dönüştürülecek ve bu sürede tarifeler de %25 oranında indirilecektir.
• Hizmetler Ticareti- Hizmetler alanında liberalleşmeyi gerçekleştirmek üzere Hizmetler Ticareti Genel
Anlaşması (General Agreement on Trade inServices –GATS) kabül edilmiştir.• Sınai ve Fikri Mülkiyet Hakları
- 1967 Paris Anlaşması, 1971 Bern Anlaşması, Roma Anlaşması ve ilgili diğer anlaşmalar kabül edilmekte ve üye ülkelerin uyacakları bazı standartlar konulmaktadır.
• Miktar Kısıtlamaları- Kural dışı olarak belirli durumlarda uygulanabilecek miktar kısıtlamalarının
sanayileşmiş ülkelerde 2 yıl, gelişmekte olan ülkelerde 5 yıl içinde kaldırılması öngörülmüştür.
• Ticaret Politikalarının Gözden Geçirme Mekanizması (TPRM)- İlk kez bu çerçevede çalışacak bir organa yer verilmiştir.
• Ticaretle İlişkili Yatırım Önlemleri- İmalat sanayideki yabancı sermaye işletmelerinin uymak zorunda oldukları yerel
malzeme kullanma veya ihrcat yapma gibi zorunlulukları da aşamalı biçimde kaldırılmaktadır.
Slide 8-34
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması
Etkin ve efektif olarak işlemektedir “Negative consensus” ilkesi Süreç, otomatik olarak işlemekte ve tek başına bir
üyenin sistemi tıkaması mümkün olmamaktadır Yalnızca üye ülkelerarası uyuşmazlıklar için uygulanır Yaptırım gücü: alınan kararlar bağlayıcıdır
0
1
2
3
4
5
6
7
8
1948 1957 1966 1975 1984 1993 2002
GATT ’48 DTÖ ’95
DTÖ(DTÖ( WTO WTO) ile dünya ticareti) ile dünya ticaretiDünya ticaret hacmiDünya ticaret hacmi 1948–2003 1948–2003
ABŞ ABŞ $ tr$ trlln, cn, cari fiyatlarlaari fiyatlarla
1997
DAHA fazla ticaret? Tabi ki, ancak …… İSTİKRARA DİKKAT >
Eğer % 67 Eğer % 67 silinmiştirsəsilinmiştirsə
İlk adım İlk adım görüşmedirgörüşmedir..
Nerelerdese görüşmeler yapılır ve sonuçlar elde edilir.Nerelerdese görüşmeler yapılır ve sonuçlar elde edilir. Öyle bir yerdir ki, Öyle bir yerdir ki, hükümetlerhükümetler kendi ticaret kendi ticaret sorunlarını görüşmek içinsorunlarını görüşmek için
müracat etmektedirler.müracat etmektedirler.
DTÖ yalnız ticareti DTÖ yalnız ticareti liberalleştirmemektedir. liberalleştirmemektedir. Bazen kuralar ticari Bazen kuralar ticari baryerleri baryerleri desteklemektedir– desteklemektedir– Örneğin. Tüketicileri Örneğin. Tüketicileri himaye etme veya himaye etme veya hastalığa önleme.hastalığa önleme.
DTÖDTÖ
Skip >>>
Slide 8-37
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
DTÖ (DTÖ (The World Trade OrganizationThe World Trade Organization))
The World Trade OrganizationCentre William Rappard
rue de Lausanne 154CH–1211 Geneva 21
Switzerland
Tel: +41 (0)22 739 51 11Fax: +41 (0)22 739 54 58
email: [email protected]: www.wto.org
Slide 8-38
Copyright © 2003 Pearson Education, Inc.
KaynaklarKaynaklar
P. Krugman and M. Obstfeld, International Economics: Theory and Policy, Seventh Edition Pearson – Addison Weasley.
H. Seyidoğlu, Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve Uygulama, XV. Baskı, İstanbul, 2008.
R. Karluk, Uluslararası Ekonomi: Teori ve Politika, VI. Baskı, İstanbul, 2009.
www.wto.org