IARM - Godisen Izvestaj za 2010

Содржина

1. Порака на Директорот

2. Организациja на ИАРМ

3. Институционален развој

- Постапка за потпишување на EA-MLA- Човечки ресурси- Пул на оценувачи и експерти- Тренинг Центар- Обуки, работилници и семинари- Технички комитети- Секторски комитети- Проектни активности

4. Соработка со државни органи на Република Македонија

5. Меѓународна и билатерална соработка

6. Промотивни активности

7. Акредитациони активности

8. Развоен план за 2011-2012 година

Table of Contents

1. Message of the Director

2. Organization of the IARM

3. Institutional Development

Procedure for signing of the EA-MLA- Human Resources- Assessors and Experts Pool- Training Center- Training, workshops and seminars- Technical Committees- Sector Committees- Project activities

4. Cooperation with State Authorities of the Republic of Macedonia

5. International and Bilateral cooperation

6. Promotional Activities

7. Accreditation Activities

8. Development plan for 2011-2012

Godi{en izve{taj Annual r eport

2

2010

Минатата 2010 година за Институтот за акредитација на Република Македонија(ИАРМ) беше мошне напорна година исплонета со низа активности за реализација нагодишната програма за работа на ИАРМ донесена во јануари 2010. Исто така минататагодина успешно се реализираа планираните активности во врска со подготовките заиницијалната оцена на Европска организација за акредитација заради потпишување наДоговорот за взаемно признавање на акредитациите (EAMLA).

Како посебно значајна активност во 2010 година, го потенцираме донесувањето нановиот Статут на ИАРМ. Имено, согласно Законот за акредитација, („Службен весник наРепублика Македонија“ бр. 120/09), Владата на Република Македонија во март 2010година даде согласност за новиот Статут на ИАРМ.

Во време на спроведување на процесот за зачленување во европското семејство,соочени сме со многу предизвици. Забрзаното усогласување на македонското техничко законодавство со европското има влијание врз целокупната економија на РепубликаМакедонија. Затоа, нашето стопанство треба навреме дасе прилагоди на новите приоди на Европската регулативаи со тоа да се зголеми конкурентноста на домашните производи и услуги на меѓународните пазари, особено намалите и средни претпријатија.

Порака на Dиректорот

The previous 2010 for the Institute for Accreditation of theRepublic of Macedonia (IARM) was a very hardworking year filledwith variety of activities in respect of enforcement of the annual Work Program of the IARM adoptedin January 2010. Similarly, the previous year noted the successful implementation of the plannedactivities related to the preparation of the initial assessment by the European cooperation forAccreditation or the purposes of signing of the Multilateral Agreement (EAMLA).

As particularly significant activity in 2010 was the adoption of the new Statute of the IARM. Inaccordance with the Law on Accreditation (Official Gazette of the Republic of Macedonia” No. 120/09),the Government of the Republic of Macedonia in March 2010 endorsed the new Statute of the IARM.

We face many challenges in the course of approximation to the European family. The acceleratedharmonization of the Macedonian technical legislation with the European legislation has an impactover the entire economy of the Republic of Macedonia. Therefore, the national economy needs to alignto the new approaches of the European regulation and thus expand competitiveness of the domesticproducts and services in the international markets, and especially to small and medium sized enterprises.

Message of the Director

11

3

Во суштина тоа е и мисијата на ИАРМ, преку изведување на процесот на акредитација, изградба на препознатлив квалитет на домашните производи и услуги, на начиншто ќе се подигне конкурентноста на македонските компании, ќе се зголеми нивнатаадаптибилност кон единствениот европски пазар и крајно, ќе се подобри имиџот нанашата земја како дестинација за бизнис соработка и инвестирање.

Во контекст на ова, во името на вработените на ИАРМ и во свое лично име, би сакалда го изразам задоволството од досегашното работење и успесите на ИАРМ во таа насока, со надеж дека не очекува уште поплодна и уште поуспешна година во која акредитацијата ќе биде прифатена како неопходен процес многу повеќе одошто е денес.

Исто така, оваа година остануваме насочени кон една и единствена цел, потпишување на договорот за взаемно признавање на акредитациите (EAMLA), за која ИАРМ максимално ќе ги ангажира сите свои расположливи ресурси.

И сосема за крај, повторно во името на вработените на ИАРМ и во свое лично име, бисакал да им се заблагодарам на сите оние кои дадоа значаен придонес со сопствен труди посебни залагања за реализацијата на сите активности на ИАРМ во 2010 година.

Со почит,

Godi{en izve{tajAnnual r eport 2010

ДиректорДр Трпе Ристоски

DirectorTrpe Ristoski Ph.D.

This, in essence, is the very mission of the IARM, through the delivery of the accreditation processto structure a recognizable quality of domestic products and services in a way so as to raise competitiveness of Macedonian companies and expand their adaptability towards the universal Europeanmarket and finally upgrade the image of our country as a destination of business cooperation andinvestments.

In line with the aforementioned, on behalf of the employees of the IARM and myself, I would liketo express great satisfaction from the hard work and achievements of the IARM hoping that the following year will be even more productive and more successful, a year in which unlike thusfar, accreditation shall be embraced as a much needed process.

Similarly, this year IARM shall remain focused to one and the same goal – signing of the EAMultilateral Agreement engaging all its available resources to attaining this goal.

At last, again, on behalf of the employees of the IARM and myself, I would like to express gratitudeto all those that personally or otherwise contributed significantly to the delivery of all activities of theIARM in 2010.

Sincerely yours,


4

2010

Организација на ИАРМ Organization of IARMИАРМ е структуиран и работи согласно меѓу-народниот стандард МКС EN ISO/IEC 17011.

IARM is structured and operates according toInternational standard MKS EN ISO/IEC 17011.

22


5

Institucionalen razvoj

Институтот за акредитација на Република Македонија е основан со Одлука наВладата на Република Македонија за основање на Институт за акредитација наРепублика Македонија („Службен весник на РМ“, бр. 14/03). Согласно Законот заакредитација (“Службен весник на РМ” бр. 120/09), ИАРМ е јавна установа која вршиработи и задачи на национално акредитационо тело во Република Македонија чијаосновна активност е акредитација на лаборатории за калибрација, лаборатории затестирање, сертификациони и инспекциски тела.

Визија на ИАРМ е целосна примена на неговата мисија за изведување наакредитацијата заради остварување на доверба кај заинтересираните страни воакредитационите постапки кои ги изведува ИАРМ.

Во примената на својата мисија, ИАРМ во потполност ги следи барањата нарелевантните македонски, европски и меѓународни стандарди и препораки одевропските и меѓународните организации за акредитација (ЕА, ILAC и IAF) и се залагаза склучување на договор за взаемно признавање (MLA) со нив.

Institutional Development

33

The Institute for Accreditation of the Republic of Macedonia was established following aDecision by the Government of the Republic of Macedonia for establishment of the Institutefor Accreditation of the Republic of Macedonia (“Official Gazette of the Republic ofMacedonia”, No. 14/03). Pertaining to the Law on Accreditation (“Official Gazette of theRepublic of Macedonia”, No. 120/09), IARM shall act as a public facility performing operationsand tasks of a national accreditation body in the Republic of Macedonia whose basic activityshall be accreditation of calibration laboratories, testing laboratories, certification and inspection bodies.

The vision of the IARM shall be full application of its mission for enforcement of accreditation for the purposes of attaining confidence by interested parties in the accreditation activities performed by the IARM.

In the application of its mission, the IARM shall fully abide by the requirements of the relevant Macedonian, European and international standards and recommendations by theEuropean and international organizations for accreditation (EA, ILAC and IAF) and shall commit to signing a Multilateral Agreement therewith.

Godi{en izve{taj Annual r eport2010

6

Постапка за потпишување на EA-MLA

Во текот на 2010 година Советот и директорот на ИАРМ ги ревидираа ситедокументи на системот за управување со квалитет. Новите изданија на документитесодржат измени согласно новиот Закон за акредитација, новиот Статут, а пред сесогласно препораките на оценувачкиот тим на Европската организација заакредитација, дадени во Извештајот од прелиминарната оцена за потпишување наДоговорот за взаемно признавање на акредитациите (EAMLA). Во таа насока изменетисе 14 Правилници на Советот на ИАРМ и 19 Процедури на директорот на ИАРМ и иститесе објавени на интернат страницата на ИАРМ.

Со измената на сите документи на системот за управување со квалитет, всушнот сеотстранија и сите забелешки дадени во Извештајот од прелиминарната оцена наоценувачкиот тим на Европската организација за акредитација, како дел од постапкатаза потпишување на Договорот за взаемно признавање на акредитациите (EAMLA).Имено, во февруари 2009 година ИАРМ поднесе апликација за потпишување наДоговор со Европската организација за акредитација за взаемно признавање наакредитациите во рамките на Европската Унија. Прелиминарната оцена наоценувачкиот тим на Европската организација за акредитација, се реализира во

Procedure for signing of the EA-MLA

During the 2010, the Council and the Director of the IARM revised all documents of the

quality system management. The new editions of the documents contain changes in accor

dance with the new Law on Accreditation, the new Statute and above all the recommendations

of the EA assessment team put forth in the Preassessment Report and the EAMLA. As a

result, 14 Rulebooks of the Council of IARM and 19 Procedures by the Director of the IARM

have been amended and published on the website of the IARM.

By amending all documents of the quality management system all remarks stated in the

preliminary assessment report by the EA assessment team have been eliminated as a part of

the procedure for signing of the EAMultilateral Agreement. In February 2009, the IARM sub

mitted an application for signing of the Agreement with the European cooperation for

Accreditation or mutual recognition of accreditations within the European Union. The pre

assessment by the assessment team of the European cooperation for Accreditation took place

in the period between the 7th and 11th December 2009. IARM remains confident that during

2011 the initiated activities will be finalized and the EAMLA shall be signed for the areas of

testing laboratories, calibra

tion laboratories, product

certification bodies and

inspection bodies. As it is

well familiar, one of the main goals of signing of this Agreement is support and promotion of

mutual recognition of accreditations and results of conformity assessment, particularly

important for the development of the economy in the Republic of Macedonia as well as the eli

mination of technical barriers in trade on a European level.

7


периодот од 0711.12.2009 година. ИАРМ останува со надеж дека 2011 година ќе сефинализира започнатото и ќе се потпише Договорот за взаемно признавање наакредитациите (EAMLA) за областите лаборатории за тестирање, лаборатории закалибрација, тела за сертификација на производи и инспекциски тела. Како што знаемеедна од главните цели за потпишување на овој Договор е поддршка и промоција намеѓусебно признавање на акредитациите и резултатите од оцената на сообразност штое од особена важност за развој на економијата во Република Македонија и елиминацијана техничките бариери во трговијата на европско ниво.

Човечки ресурсиВо текот на 2010 година во ИАРМ се реализира 1 вработување, со тоа вкупниот број

на вработени во ИАРМ денес изнесува 16 лица.

Вработени во ИАРМ

IARM Employees

Human Resources

During 2010, in IARM one employment came to pass amounting to a total of 16 personscomprising the staff of the IARM.

8


Assessors and Experts Pool

The Personnel Evaluation Committeecontinuously acts in strengthening the listof assessors and experts. The Personnel Evaluation Committee fully amended procedures forassessors, performed revision on files on all members in the list of assessors and prepared anew list of assessors and experts of the IARM pertaining to the procedures of the European cooperation for Accreditation.

By the means of continuous selection, evaluation of competence and training of assessorsand experts, the Personnel Evaluation Committee asserts confidence in the expertise of thepool of assessors and experts under the IARM.

By 31st December 2010 inclusive, 55 assessors have been recorded of which 17 leadingassessors, 17 technical assessors, 21 technical assessors in training, 48 candidates for assessors and 51 experts.

The public announcement for filing applications for assessors and experts under the IARMis constantly open.

Пул на оценувачи и експерти

Комитетот за оцена на лица континуирано дејствува во насока на зајакнување налистата на оценувачи и експерти. Комитетот за оцена на лица во целост ги измени процедурите за оценувачите, изврши ревизија на досиејата на сите членови на листата наоценувачи и експерти и изготви нова листа на оценувачи и експерти на ИАРМ согласнопроцедурите на Европската организација за акредитација.

Преку континиурана селекција, проверка на компетентноста и обука на оценувачите и експертите, Комитетот за оцена на лица овозможува доверба во експертизата напулот на оценувачи и експерти на ИАРМ.

Заклучно со 31.12.2010 евидентирани се 55 оценувачи од кои 17 водечки оценувачи, 17 технички оценувачи, 21 технички оценувач во обука, 48 кандидати за оценувачи,и 51 експерт.

Јавниот повик за пријавување на оценувачи и експерти во ИАРМ постојано еотворен.

9


Тренинг ЦентарВо рамките на Берис Проектот, проект на Владата на Република Македонија и

Светската Банка, ИАРМ во текот на 2010 година комплетно го опреми Тренинг центарот, така што тој отпочна со својата функција.

Тренинг центарот се состои од сала за обуки, компјутерска сала и сала за состаноци.Просторните капацитети на Тренинг центарот овозможуваат организирање на обуки,конференции, семинари и други промотивни настани.

Обуки, работилници исеминари

Во текот на 2010 година во организацијана ИАРМ се реализираа пет обуки наменети за телата за оцена на сообразност иза оценувачите: Имплементација на стандардот МКСEN ISO/IEC 17025 во лаборатории затестирање и калибрација.

Training CenterUnder the BERIS Project, a project of the

Government of the Republic of Macedonia andthe World Bank, the IARM, during 2010 furnished the Training Center enabling it for operation.

The Training Center includes a trainingroom, computer room and a meeting room. Thespatial capacity of the Training Center allowsfor organization of trainings, conferences, seminars and other promotion events.

Training, workshops and seminarsDuring 2010, five training sessions addressing the conformity assessment bodies and

assessors have been organized by the IARM: Implementation of the Standard МКS EN ISO/IEC 17025 in the testing and calibration

laboratories

ИАРМ Тренинг центарIARM Training center

Компјутерска салаComputer room

Сала за обукиLecture room

10


Имплементација на стандардот МКС EN ISO/IEC 17020:2006 за тела кои вршатинспекција.

Обука за оценувачи по стандардот EN ISO/IEC 17025:2006. Обука за оценувачи по стандардот EN ISO/IEC 17021:2006. Обука за оценувачи по стандардот МКС ЕN 45011.Во рамките на проектот “Промоција на региноалната соработка во југоисточна

Европа на полето на инфраструктурата на квалитет“, финансиран од Германскиотинститут за метрологија, ИАРМ организираше меѓународна работилница на тема„Земање на примероци од животна средина“.

Покрај обуките во организација на ИАРМ, вработените учествуваа и на други домашни и меѓународни обуки, како што се:

o 7ми “Хрватски семинар за опрема под притисок“, Загреб, Република Хрватска.o Мерни инструменти Законска и научна метрологија, INT markt, Биро за метрологија.

Implementation of the Standard MKS EN ISO/IEC 17020: 2006 for inspection bodies. Training for assessors according to the Standard МКS EN ISO/IEC 17021:2006. Training for assessors according to the Standard МКS EN ISO/IEC 17025:2006. Training for assessors according to the Standard МКS ЕN 45011

Under the project “Promotion of Regional Cooperation in Southeast Europe in the area ofQuality Infrastructure” funded by the German Metrology Institute, IARM organized an international workshop entitled “Sampling the Environment”.

In addition to trainings organized by the IARM, the employees attended other domestic andinternational training sessions as follows:

o 7th “Croatian Seminar for Pressure Equipment“, Zagreb, Republic of Croatiao Measurement instruments – legal and scientific metrology, INT market, Bureau for

Metrology

Обука за оценувачи по стандардот MKC EN ISO/IEC 17025:2006Training for assessors according to Stand. MKS EN ISO/IEC 17025:2006

Имплементација на стандардот МКС EN ISO/IEC 17020:2006Implementation of the Standard MKS EN ISO/IEC 17020:2006

11


o Калибрација на референтни термометри кои се користат за проверка и контролана термометри кои се применуваат во прехранбената индустрија, каде што секористи НАССР стандардот, INT markt, Биро за метрологија.

o „Поддршка на националните подготовки за членство во ЕУ од областа на животната средина“, SEPA, Министерство за животна средина и просторно планирање.

o Стручно оспособување за опрема под притисок, Загреб, Република Хрватска.

Преку TAIEX инструментот, ИАРМ организираше работилница на тема “Улогата наакредитацијата во имплементација наРегулативата (ЕЗ) 765/2008 и Комуникацијасо Националните Регулатори“.

Исто така, од страна на Министерствотоза економија беа организирани и другиобуки во врска со прилагодување на законодавството на Република Македонија со законодавството на Европската Унија.

o Calibration of reference thermometers used for checking and control ofthermometers used in foodprocessingindustry, where the standard HACCP isused, INT market, Bureau for Metrology.

o „Support of environmental national preparations for membership in theEU“, SEPA, Ministry of Environment andPhysical Planning.

o Technical training for pressure equipment,Zagreb, R. Croatia.

Using the TAIEX instrument, the IARM organized a workshop entitled “The Role ofAccreditation in the Implementation of the Regulation (EC) 765/2008 and Communicationwith National Regulators“.

Also, by the Ministry of Economy other trainings have been organized related to harmonization of the legislation of the Republic of Macedonia with the legislation of the EuropeanUnion.

TAIEX работилницаTAIEX workshop

TAIEX работилницаTAIEX workshop

12


Технички комитети

Во рамки на ИАРМ функционираат следниве Технички комитети:

1. Технички Комитет за лаборатории за тестирање.2. Технички Комитет за лаборатории за калибрација.3. Технички Комитет за сертификациони тела.4. Технички Комитет за инспекциски тела.

Основна цел на формираните Техничките комитети е, да му помогнат на ИАРМпреку стручно мислење и поддршка, решавање на одредени прашања од техничка природа.

Во текот на 2010 година беа одржани неколку координативни состаноци на коибеше забележително присуството како и максималната посветеност на сите членови наТехничките комитети (претставници од акредитираните тела, претставници од листата на оценувачи и експерти на ИАРМ и претставници од останатите заинтересиранистрани), при што беа донесени заклучоци важни за работата на ИАРМ.

Technical Committees

The following technical committees operate under the IARM:

1. Technical Committee for Testing Laboratories, 2. Technical Committee for Calibration Laboratories, 3. Technical Committee for Certification Bodies and4. Technical Committee for Inspection Bodies

The basic purpose for establishment of the technical committees is to assist the IARM byproviding expertise and support, and resolution of particular technical issues.

During 2010, several coordinative meetings were organized at which significant turnoutwas noted as well as commitment by all of the members of the technical committees (representatives from the accredited bodies, representatives from the list of assessors and expertsof the IARM and representatives by all other interested parties) adopting conclusions pertinent to the operation of the IARM.

13


Секторски комитети

Во рамки на ИАРМ функционираат следниве Секторски комитети:

1. Секторски комитет за електрика, електроника и електрични машини.2. Секторски комитет за опрема под притисок, пренослива опрема под притисок

и челични градежни производи.3. Секторски комитет за лифтови и опрема за подигнување.4. Секторски комитет за градежни производи.5. Секторски комитет за возила.6. Секторски комитет за услови во кои се користи техничката опрема.

Основна цел на формираните Секторските комитети е, да му помогнат на ИАРМпреку стручно мислење и поддршка, решавање на одредени прашања за развој на техничките правила кои имаат за цел да обезбедатоснови за усогласување со европските и меѓународните критериуми од областа на акредитацијатаво определени сектори.

Sector Committees

The following sector committees operate within theIARM as follows:

1. Sector Committee for Electrics, Electronics and Electrical Machines2. Sector Committee for Pressure Equipment, Transportable Pressure Equipment and

Steel Products3. Sector Committee for Elevators and Lifting Equipment4. Sector Committee for Construction Products5. Sector Committee for Vehicles6. Sector Committee for Conditions for using Technical Equipment

The basic purpose for establishment of the sector committees is to assist the IARM by providing expertise and support, resolution of particular issues for development of technicalrules necessary for providing grounds for harmonization with the European and internationalcriteria in the area of accreditation in particular sectors.

Како дел од активностите предвидени со ГТЗ Проектот, во 2010 година беа одржани неколку координативни состаноци на кои се определија насоките за понатамошнодејствување на Секторските комитети при што се очекува во текот на 2011 година дабидат изработени упатства (прирачници), кои ќе се применуваат во процедурата заакредитација во регулираната област, како и во областите кои во иднина ќе бидатзаконски регулирани согласно европските директиви.

Со цел да се поттикне, развие и унапреди меѓусебната соработка и комуникација наакредитираните лаборатории за тестирање и калибрација во Република Македонија, сеформира Македонско здружение на акредитирани лаборатории кое активно ќе учествува во работата на ИАРМ, ќе ја подобри меѓусебната комуникација на акредитираните лаборатории во Република Македонија и ќе обезбеди организиран и заедничкинастап на акредитираните лаборатории.

As a part of the activities envisaged under the GTZ project, in 2010, several coordinativemeetings were held deciding upon guidelines for further action taken by the sector committees anticipating the drafting of guidelines (rulebooks) in 2011 applied in the procedure foraccreditation in the regulated area as well as in areas to be legally regulated in future pursuant to European Directives.

In order to incite, develop and promote intercooperation and communication of accredited testing and calibration laboratories in the Republic of Macedonia, a Macedonia Associationof Accredited Laboratories has been formed in order to actively participate in the work of theIARM, to better the mutual communication of accredited laboratories in the Republic ofMacedonia and to secure an organized and joint approach of accredited laboratories.

14


Македонско здружение наакредитирани лаборатории

Macedonia Association ofAccredited Laboratories

Проектни активностиВо текот на 2010 година ИАРМ беше вклучен во реализација на четири меѓуна

родни проекти:Започнаа активностите предвидени со ИПА Национален проект (Инстумент за

предпристапна помош, Компонента 1, Проект 3.01 Слободно движење на стоки –Инфраструктура за квалитет). Имено, канцеларијата на Европската делегација воРепублика Македонија во август месец објави меѓународен тендер за избор на институција за реализација на проектот “Техничка помош за институционално зајакнувањена Институтот за акредитација на Република Македонија“, на кој беше избран конзорциумот составен од “Federal Institute for Materials Research and Testing“ (BAM) одГерманија и Институтот за акредитација од Литванија. Проектот официјално започнува на 01.02.2011 година.

Во рамките на ИПА Регионален проект вработените на ИАРМ учествуваа на следниве обуки:

Pre PT Training, Љубљана, Словенија Post PT Training, Блед, Словенија Акредитација на ILC & PT провајдери, По, Франција Акредитација на лабораториите за калибрација во согласност со стандардот

ISO/IEC 17025, По, Франција

Project activities

During 2010, the IARM has been engaged in the delivery of four international projects:The activities envisaged in the IPA National Project (Preaccession aid instrument,

Component 1, Project 3.01 Free Movement of Goods Quality Infrastructure) were initiated.Namely, the office of the European Delegation in the Republic of Macedonia in August published an international tender for selection of an institution for implementation of the project“Technical Assistance for Institutional Strengthening of the Institute for Accreditation of theRepublic of Macedonia” and as the most favorable offer was by the consortium composed of“Federal Institute for Materials Research and Testing“ (BAM) from Germany and the Institutefor Accreditation from Lithuania (LA). The Project officially starts on the 01.02.2011.

Within the IPA Regional Project, the employees of the IARM participated at the followingtrainings:

Pre PT Training, Ljubljana, Slovenia Post PT Training, Bled, Slovenia Accreditation of ILC & PT Providers, Pau, France Accreditation of laboratories for calibration in accordance with the Standard ISO/IEC

17025, Pau, France


15


Покрај обуките, беше организиран и состанок за имплеметација на Европскатарегулатива 765/2008 во националното законодавство на земјите учесници во проектот. Состанокот се одржа во Брисел, а на него учествуваа претставници одЕвропската комисија, Европската организација за акредитација, ЦЕФТА и телата заакредитација.

Регионалниот проект „Промоција на регионалната соработка во југоисточнаЕвропа на полето на инфраструктурата на квалитет“ наменет за телата за акредитацијана Македонија, Србија, Албанија, Црна Гора, Босна и Херцеговина и Косово, а финансиран од Германскиот институт за метрологија (ГИМ), ги опфати следниве активности:

Работилница за системот за управување на телата за акредитација за менаџерите за квалитет, Атина, Грција;

Набљудување при надзорна оцена на сертификационо тело, акредитирано постандардот EN ISO/IEC 17024, Анкара, Турција

Набљудување при надзорна оцена на инспекциско тело, акредитирано по стандардот EN ISO/IEC 17020, Анкара, Турција;

Набљудување при надзорна оцена со проширување на лабораторија за калибрација, акредитирана по стандардот EN ISO/IEC 17025, Загреб, Република Хрватска.

Во рамките на Берис Проектот, проект наВладата на Република Македонија и Светска Банка,ИАРМ комплетно го опреми Тренинг центарот, такашто тој отпочна со својата функција.

In addition to trainings, a meeting was organized forimplementation of the European Regulation 765/2008into national legislation of the member countries in theproject. The meeting was held in Brussels and was attended by representatives of theEuropean Commission, European Cooperation for Accreditation, CEFTA and the accreditationbodies.

The regional project „Promotion of Regional Cooperation in Southeast Europe in the areaof Quality Infrastructure” intended for the institutes for accreditation from Macedonia, Serbia,Albania, Montenegro, Bosnia and Herzegovina and Kosovo, and funded by the GermanMetrology Institute (PTB) encompassed the following activities:

Workshop on the management system of the accreditation bodies for the quality managers, Athens, Greece;

Observation during surveillance assessment of a certification body accredited following the Standard EN ISO/IEC 17024, Ankara, Turkey

Observation during surveillance assessment of an inspection body accredited followingthe Standard EN ISO/IEC 17020, Ankara, Turkey;

Observation during surveillance assessment with expansion to calibration laboratoryaccredited according to the Standard EN ISO/IEC 17025, Zagreb, R. Croatia.

During the Beris Project, a project of the Government of Republic of Macedonia and theWorld Bank, the IARM fully furnished the Training Center thus launching its operation.

16


Проект на ГИМ

PTB project

17



Во текот на 2010 година, ИАРМ активно соработуваше со државните органи иинституции од Република Македонија:

♦ ИАРМ учествуваше во работата на работни групи на Владата на РепубликаМакедонија, Министерството за економија, Министерството за животна срединаи просторно планирање и Министерство за земјоделство, шумарство иводостопанство.

♦ ИАРМ учествуваше во работата на Техничките комитети во Институтот застандардизација на Република Македонија, како и во имплементација надоговорот потпишан помеѓу Институтот за акредитација на РепубликаМакедонија, Институтот за стандардизација на Република Македонија и Биротоза метрологија.

♦ Исто така, ИАРМ учествуваше во подготовката на Договорот за соработка соМинистерството за економија.

During 2010, IARM actively cooperated with the state administration authorities and institutions of the Republic of Macedonia as follows:♦ IARM participated in the operation of the following: working groups of the Government

of Republic of Macedonia, the Ministry of Economy, Ministry of Environment andPhysical Planning and the Ministry of Agriculture, Forestry and Water Economy.

♦ IARM participated in the work of the technical committees under the Institute forStandardization of the Republic of Macedonia as well as in the implementation of theagreement signed between the Institute for Accreditation of the Republic of Macedonia,the Institute for Standardization of the Republic of Macedonia and the Bureau forMetrology.

♦ Also, the IARM participated in the preparation of the Cooperation Agreement with theMinistry of Economy.

18

2010

Соработка со државни органи на Република Македонија

Cooperation with State Authorities of the Republic of Macedonia

44

Во текот на 2010 година ИАРМ ја продолжи меѓународната соработка учествувајќина повеќе меѓународни активности:

♦ Како полноправна членка на Eвропската организација за акредитација (EA),ИАРМ активно ја следеше и учествуваше во работата на оваа организација

♦ ИАРМ учествуваше во работата на Комитетите на Eвропската организација заакредитација (MAC, HHC, CC, IС, LС и CPC).

♦ ИАРМ учествуваше во работата на Поткомитетот за трговија, индустрија, царинаи даноци, како и во преговорите за потпишување на PECA/ACАA со ЕвропскатаКомисија.

♦ Како асоцијативна членка, ИАРМ учествуваше и во работата на Меѓународнатаорганизација за акредитација на лаборатории (ILAC).

Во февруари 2010 година ИАРМ потпиша договор за билатерална соработка со телото за акредитација на Босна и Херцеговина (BATA)

During 2010, the IARM continued the international cooperation taking part in multipleinternational activities:

♦ As a full member of the European Cooperation for Accreditation (EA), IARM hasactively followed and participated in the work of this organization

♦ IARM participated in the work of the EA Committees (MAC, HHC, CC, IС, LС and CPC) ♦ IARM participated in the work of the Subcommittee on Trade, Industry, Customs and

Taxation as well as in the negotiations for signing of the PECA/ACАA with theEuropean Commission.

♦ As an associative member, the IARM participated in the work of the internationalorganization for laboratory calibration (ILAC).

In February 2010, the IARM signed an agreement for bilateral cooperation with theAccreditation Body of Bosnia and Herzegovina (BATA)

19


Меѓународнa и билатералнa соработка

International and Bilateral cooperation

55

Во рамки на претходно потпишаните билатералните договори ИАРМ ги реализираше следниве активности:

o Учество во заеднички обуки.o Заеднички активности во рамките на регионалниот ИПА проект. o Размена на оценувачи и експерти

Within the previously signed bilateral agreements, the IARM performed the followingactivities:

o Participation in joint trainingso Shared activities within the regional IPA projecto Exchange of assessors and experts

20


ИАРМ БАТАIARM BATA

ИАРМ БАТАIARM BATA

Годишно собрание на IAF/ILAC 2010,Шангај, Р. Кина

IAF/ILAC Joint Annual Meeting 2010,Shanghai, China

Во текот на 2010 година ИАРМ организираше неколку промотивни настани:♦ На 9 јуни 2010 година по повод Меѓународениот ден на акредитацијата, ИАРМ

организираше промоција по повод доделување на Сертификатите за акредитација на телата за оцена на сообразност акредитирани во текот на 2009 година.

Промоцијата се одржа во Клубот на органитена управата. ♦ Во 2010 година ИАРМ издаде една бро

шура од областа на акредитацијатакоја има за цел промоција на акредитацијата и запознавање на поширокатајавност со придобивката од оваа активност.

♦ Во 2010 година ИАРМ го публикувашеГодишниот извештај од своето работењето во 2009 година.

During 2010, the IARM organized severalpromotional events:♦ On the 9th June 2010, the International

Accreditation Day, the IARM organized apromotion occasioned by the awarding ofAccreditation Certificates to the conformity assessment bodies accredited during 2009. The promotion took place at the administrative bodies’ Club;

♦ During 2010, a brochure in the area of accreditation has been issued in order to promote accreditation and to familiarize the wider public with the benefits of such anendeavor

♦ During 2010, the IARM published the annual report on its operation for 2009

Promotional activities

21


Промотивни активности

66

♦ ИАРМ учествуваше во неколку активности организирани од страна наСтопанската комора на Македoнија.

22


♦ IARM participated in several activities organized by the Economic Chamber ofMacedonia

23


24


Во 2010 година беа доделени 20 нови акредитации на тела за оцена на сообразност. √ 15 инспекциски тела√ 4 лаборатории за тестирање√ 1 лаборатории за калибрација

Во 2010 година реализирани се 30 надзорни посети на акредитирани тела:√ 17 инспекциски тела√ 10 лаборатории за тестирање√ 2 лаборатории за калибрација√ 1 сертификационо тело (тело за сертификација на производи)

Во 2010 година извршена е реакредитација на 9 тела за оцена на сообразност.√ 2 инспекциски тела√ 5 лаборатории за тестирање√ 1 лабораторија за калибрација√ 1 сертификационо тело (тело за сертификација на производи)

Во 2010 година ИАРМ ја повлече акредитацијата на три тела за оцена на сообразност.

During 2010, 20 new accreditations to conformity assessment bodies have been granted:√ 15 inspection bodies√ 4 testing laboratories√ 1 calibration laboratories

During 2010, 30 surveillance visits to accredited bodies have been performed:√ 17 inspection bodies√ 10 testing laboratories√ 2 calibration laboratories√ 1 certification body (product certification body)

During 2010, reaccreditation of 9 conformity assessment bodies has been performed√ 2 inspection bodies√ 5 testing laboratories√ 1 calibration laboratories√ 1 certification body (product certification body)

During 2010, the IARM withdrew accreditation to three conformity assessment bodies.

Accreditation activities

Акредитациони активности

77

25



26


Лаборатории за тестирање Testing laboratories

Акредитирани тела за оцена на сообразност *

Accredited conformity assessment bodies *

* Во табелите прикажани се акредитираните тела до 30.04.2011 година* The tables present accredited bodies untill 30.04.2011

MKS EN ISO/IEC 17025


27


28

Godi{en izve{taj Annual r eportGodi{en izve{taj Annual r eport2010

Лаборатории за калибрација Calibration laboratoriesMKS EN ISO/IEC 17025


29


Инспекциски тела Inspection BodiesMKS EN ISO/IEC 17020

Сертификациони тела Certification BodiesMKS EN 45011

30


31


32

Godi{en izve{taj Annual r eportGodi{en izve{taj Annual r eport2010

Инспекциски телаInspection BodiesСертификациони телаCertification BodiesЛаборатории за тестирањеTesting LaboratoriesЛаборатории за калибрацијаCalibration Laboratories

33


Aкредитирани тела 2005-2010

Accreditation Bodies 2005-2010

Број на акредитирани ТОС по годиниNumber of accredited CABs by year

Инспекциски телаInspection BodiesСертификациони телаCertification BodiesЛаборатории за тестирањеTesting LaboratoriesЛаборатории за калибрацијаCalibration Laboratories

Within the full operation of the IARM, the employees of the IARM actively cooperatewith the Council of the IARM, the Material and Financial Supervisory Board of the IARM,as well as with the working bodies operating within the IARM. As a result of their jointcooperation, all activities envisaged in the Work Program of the IARM for 2010 havebeen fully enforced.

However, IARM’s commitment does not end here! Ready to face new challenges,paves its way forward.

Its development plan for the upcoming period is directed towards the following:√ Recognition on a European and international level of reports and certificates of accred

ited bodies in Republic of Macedonia, enabled by signing of the EAMLA for the areas:testing laboratories, calibration laboratories, product certification bodies and inspection bodies

34


Во целокупното свое работење, вработените на ИАРМ активно соработуваат соСоветот на ИАРМ, Одборот за надзор на материјалнофинансиското работење на ИАРМ,како и работните тела кои функционираат во рамките на ИАРМ. Како резултат назаедничката соработка, во потполност се реализирани сите активностите предвидениво Програмата за работа на ИАРМ за 2010 година.

Но ИАРМ не застанува тука! Спремен да се соочи со нови предизвици, го продолжува својот пат понатaка.

Развојниот план за наредниот период, ИАРМ го насочува кон:√ Признавање на европско и меѓународно ниво на извештаите и сертификатите од

акредитираните тела во Република Македонија, овозможено од потпишување наДоговорот за взаемно признавање на акредитациите (ЕА – MLA) за областителаборатории за тестирање, лаборатории за калибрација, тела за сертификацијана производи и инспекциски тела.

Развоен план на ИАРМ за 2011 – 2012 година

Development Plan of the IARM for 2011-2012

88

35


√ Management and coordination of the accreditation activities in the Republic ofMacedonia pursuant to the European and international principles and practices,

√ Development of an adequate accreditation process and practice based on the Europeanand international standards and guidelines;

√ Delivery of the IPA 2008 national project enabling strengthening of IARM’s performance√ Cooperation with the businesses in Republic of Macedonia for the purposes of recogni

tion of accreditation as a powerful tool for providing quality of products and development of trade relations

√ Promotion of accreditation and the benefits thereof√ Development of new accreditation schemes

√ Управување и координирање на акредитационите активности следејќи ги европскитеи меѓународните принципи и пракса.

√ Развивање соодветен процес и пракса за акредитација базирани на европските и меѓународните стандарди и упатства.

√ Реализација на ИПА 2008 националниот проект кој ќе овозможи зајакнување на перформансите на ИАРМ.

√ Соработка со стопанските субјекти во Република Македонија во насока на препознавање на акредитацијата како моќна алатка за обезбедување на квалитет на производитеи развој на трговските односи.

√ Промоција на акредитацијата и придобивките од неа.√ Развој на нови акредитациони шеми.

36


Знаци за акредитација

Accreditation Marks

37


Активностите на ИАРМ кои се реализирани во 2010 година се резултат наподдршката и соработката на ИАРМ со Советот на ИАРМ и Одборот заматеријалнофинансиското работење на ИАРМ и воедно создадени се условиза понатамошен развој и успешно работење на ИАРМ. Годишниот извештајза работата на ИАРМ во 2010 година е одобрен од страна на Владата наРепублика Македонија.

The activities of the IARM carried out in 2010 come as a result of the support and cooperation of the IARM with the Council of the IARM and Materialand Financial Supervision Board of the IARM thus setting up grounds for further development and successful operation of the IARM. The Annual report ofIARM for 2010 is approved by the Government of the Republic of Macedonia.

Documents

IARM - Godisen Izvestaj za 2010