İBN ARABÎ MÜTERCİMLERİ ÜZERİNE BİYO … (1234).pdf · İbn Arabî Mütercimleri Üzerine: Biyo-Bibliyografik Bir Deneme (1928-2007) | 475 Tasavvuf | İlmî ve Akademik Araştırma

Tasavvuf | lm ve Akademik Aratrma Dergisi (bnl-Arab zel Says-1), yl: 9 [2008], say: 21, ss. 473-499.

Tasavvuf | lm ve Akademik Aratrma Dergisi (bnl-Arab zel Says-1)

BN ARAB MTERCMLER ZERNE BYO-BBLYOGRAFK

BR DENEME (1928-2007)

Yusuf Turan GNAYDIN *

zet

bn Arab Mtercimleri zerine: Biyo-Bibliyografik Bir Deneme (1928-2007)

Harf Devrimi (1928)den 2005 ylna kadar bn Arab ve Ekberlikle ilgili eserlerden Trkeye terc-

me edilen kitaplar kapsayan bu bibliyografya; tercme, evrimyaz ve sadeletirme (dil gncelle-

mesi) almalarn konu almaktadr. Bibliyografyada mtercimler ne karlm ve biyografileri

verilmitir. Bibliyografyaya bn Arabnn Trkeye tercme edilen eserleri, Ekber suf ve mellifle-

rin eserleri, bn Arab etrafnda olumu kltr zerine almalar yapan aratrmaclarn eserleri

dahil edilmitir.

Anahtar kelimeler: bn Arab, Ekberlik, Tasavvuf Edebiyat, Bibliyografya, Tercme.

Abstract

Translators of bn Arab: Bio-Bibliographic Essay (1928-2007

This bibliography covering the books translated from the books on bn Arab into Turkish from the

Reform of the Tk Alphabet (1928) until 2005 takes the studies on translation, transcription and

simplification as the subject. In the bibliography the translators are particularly prominent with

their biographies. The books of bn Arab translated into Turkish, books of Akbar sufis and authors

and books of those investigative writers conducted studies on Akbar culture have been

incorporated into study.

Key words: Ibn Arab, Akbariyya, Literature of Sufism, Bibliography, Translation.

bn Arab yzyllar boyunca ok ilgi gren bir sf olmasna ramen Trkiyede

eserleri ve hakknda yazlanlarla ilgili bibliyografik bir alma yaplmamtr.1

Genelde tasavvuf tercmeler, zelde de bn Arabnin eserlerinden ve

Ekberlik zerine yabanc dillerdeki aratrma almalarndan yaplm terc-

meler alan mehul mtercimlerle doludur. Birok mtercimin tahsili ve terc-

me ettikleri metnin diline vukufiyetleri hakknda ne yazk ki kafamzda her-

hangi bir fikir oluturma imknmz bulunmamaktadr. Eer eserin asl metnini

elde etmemiz mmkn deil veya mmkn olsa bile o dili bilmiyorsak kar-

latrma imknndan da mahrum kalacaz demektir.

* Dr.

1 bn Arab kendi eserlerinin bir listesini el-Fihrist adl eserinde vermitir. Ayrca Bursal Mehmed Thirin Terceme-i Hl ve Fezil-i eyh-i Ekber Muhyiddn Arab adl eserinde geni bir liste yer almaktadr. Bu alanda en geni almay Osman Yahya Melleftu bn Arab (Kahire 1992) adl almasyla yapmtr.

474 | Yusuf Turan GNAYDIN

Tasavvuf | lm ve Akademik Aratrma Dergisi (bnl-Arab zel Says-1), yl: 9 [2008], say: 21

Bibliyografyay Oluturan Tercmeler

Mtercimleri ne kararak hazrladmz bibliyografya Harf nklbndan bu

gne kadar Trkeye tercme edilmi bn Arabnin telif eserleri ile hakknda

yazlan eserleri kapsamaktadr. almamzda tercme tr tespit edilmitir:

a. Trkeye baka bir dilden yaplan aktarmalar

b. evrimyazlar

c. Sadeletirmeler.

Bir mtercimin Trkeye baka dillerden yapt evirileri gstermek iin

Tercme, Osmanl alfabesinden yeni Trk harflerine yaplan aktarmalar iin

evrimyaz, Osmanlcas her kesimden okuyucunun anlayabilmesi veya

benzeri bir amala hafifletilen metinler iin ise yaygn olarak kullanld gibi

Sadeletirme adlandrmasn kullandk. almamzda sadece kitap olarak

yaynlanan tercmeler deil, bir ksm dergilerde bazen bir girile birlikte ma-

kale olarak yaynlanm ou ufak apl risaleler / metin neirleri de yer almak-

tadr. Tercmeler hakknda yazlm eletiri ve tantm yazlar da her eserin

sonunda gsterilmeye allmtr. Bylece 1928den 2007 yl ortalarna kadar

bn Arab ve etrafnda oluan kltrle ilgili Trkeye yaplm tercmelerin

geni bir bibliyografyas sunulmu olacaktr.

Sz konusu tercmeler bata bn Arab olmak zere yolunu takip eden

Ekber air ve melliflerden, Ekber olmasa bile bn Arab ile ilgili aratrmalar

bulunan yazarlardan yaplmtr. Dolaysyla tercmeler bn Arabnn eserleri,

eserlerinden yaplm semeler, eserlerine yaplm erhler, bn Arabyi izleyen

air ve melliflerin eserleri, bn Arab ile ilgili aratrmalar gibi ok geni bir

alan kapsamaktadr.

Bibliyografyaya bn Arab merkezli olarak vahdet-i vcud anlayna kar

yazlm bir ksm eletiri kitaplar da dahil edilmitir. Burada ilk akla gelen

isim phesiz bn Arabyi tekfire kadar varan bn Teymiyye (1263-1328)dir.

Onun bu alanda kaleme ald iki eserinin tercmesi de Trkedeki bn Arab

literatrne dahildir. Ayrca Sadeddn Taftazn (1322-1390)den yaplm

vahdet-i vcd konulu ufak bir tercmeyi de bunlara eklemeliyiz.2

lk bn Arab Tercmeleri

ncelikle Cumhuriyet Trkiyesinde bn Arabnin eserlerinden yaplm veya

2 Ande eser, bn Arabnin Fuss al-hikam aleyhinde bulunanlara kar reddiyesi olarak tantlr. Bk. C. A. Storey, Teftzn, slm Ansiklopedisi, MEB. Yay., stanbul 1979, c. XII/1, s. 120.

bn Arab Mtercimleri zerine: Biyo-Bibliyografik Bir Deneme (1928-2007) | 475


Osmanl dneminde tercme edilmi olduu hlde evrimyaz yoluyla yeni

harflere aktarlm ilk tercme eserlerin hangileri olduuna bir gz atmak gere-

kir.

Hemen belirtilmesi gereken bir husus da; Osmanl dneminden beri bn

Arabden yaplm birtakm tercmelerin gerekten ona ait olup olmaddr.3

bn Arabye nispet edilen rya tabiri, cifr ve havsla ilgili baz eserleri bu kap-

samda saymalyz. Ayrca Drr-i Meknn ve eceretl-Kevn adl eserlerin bn

Arabye aidiyeti de phelidir. Son zamanlarda Osmanl dneminde Trkeye

tercme edilmi ve zerine bn Arab takipilerince birka erh yazlm Risle-i

Ahadiyyenin de Abdullah b. Mesd Balyn (. 1288) adl bir Ekber byne

ait olduu anlalmtr.4 Yine de sadece nispet yoluyla da olsa bn Arabye ait

kabul edilegelen eserler bu bibliyografyaya dahil edilmitir. eceretl-Kevnden

eytanla Peygamberimiz arasnda geen bir diyalogun iktibasyla oluturulmu

ufack bir risale de Trkiyede -belki de- en ok baslan kitaplarn banda gelir.

Bu kitapk kimi zaman Gazlden ayn konuda yaplm bir iktibasla birlikte

baslmaktadr ve yakn zamanlara kadar halk arasnda en ok okunan kitaplar-

dan biridir.

almamz 1928 sonlar, yani Harf nklbn mteakip Trkeye tercme

edilen eserleri kapsyorsa da bn Arab ve muhiplerinden yaplm tercmelerin

hemen o tarihte balamadn grmekteyiz. Bu alandaki tercmelerin 1931

ylnda baladn syleyebiliriz. nk yeni harflerle basldn tespit ede-

bildiimiz ilk tercme; M. akir r (1874-1958)e aittir: Tabirnme-i Muhiddin

Arab. Her ne kadar bn Arabye ait olduu pheli bir eserse de, olduka geni

bir okuyucu kitlesi arasnda ilgi gren rya tabiri alannda bir eser olmas ba-

kmndan Harf Devriminden yaklak yl sonra baslm olmas artc de-

ildir.

rn tercmesinden sonra Sleyman Tevfik zzorluolu (1860-

1939)nun yine ayn alandaki Muhiddin-i Arabnin D Tabirnmesi adl terc-

mesine rastlyoruz. Bu tercme 1933 ylnda baslmtr.

bn Arabye ait olduu kesinlik tayan eserlerden yaplm ilk tercme ise

Mustafa Rahmi Balaban (1888-1953)a aittir. Bu alma bn Arabnin Nakl-

Fuss adl eserinin Fuss Nak adyla tercmesidir ve 1947de baslmtr.

3 Bu hususta bk. M. Erol Kl, bnl-Arab, Muhyiddin, DA, TDV Yay., stanbul 1999, c. XX, s. 514.

4 Ali Vasfi Kurt, Balyannin metnini neretmi ve bu nere yazd kapsaml girite asl ad Kitbu Vahdetil-Mutlaka olan eserin bn Arabye deil, Balynye ait olduunu gstermitir. Bk. Balyn, Mutlak Birlik, haz.: Ali Vasfi Kurt, nsan Yay., stanbul 2003, ss. 13-100.



Bu ilk tercmeden baka 50li yllarn sonlarna kadar yaplm terc-

meleri de ilk tercmeler olarak kabul edebiliriz. Cemal Bardak (1889-?)nn

Osmanl devri mtercimlerinden Miralay Ferd Recebin tercmesi zerinde

gerekletirdii ksm sadeletirme almas bn Arabye mal edilen Risle-i

Ahadiyyenin tercmesidir ve 1948de baslmtr. Onu takiben brahim Ak

Tanka (1874-1977) ait Fthtn Marifet blmnn tercmesi gelmektedir

ve 1955te baslmtr.

bn Arabnin baz eserlerini tercme edenlerden Cumhuriyet dneminde

daha popler olmu isimler Mehmet Nuri Gencosman (1897-1976), Selhattin

Alpay (1910-?) ve Abdulkadir Akiek (1933-1989) ise de bu mtercimlerin

eserlerinin ilk basm tarihleri 1950 sonrasna rastlamaktadr. Gencosmann

Mill Eitim Bakanl tarafndan defalarca baslm nl Fussul-Hikem ter-

cmesinin ilk basm -Mill Ktphane kaytlar bizi yanltmyorsa- 1952dir.

Selhattin Alpayn Fthtl-Mekkiyye adyla yaynlanm ksm Ftht ter-

cmesi ise 1971 basm tarihini tamaktadr. Trkiyede en ok tasavvuf kitab

tercme eden mtercimler arasnda yer alan Akiekin bn Arabden yapt

tercmeden en eski basm tarihli olan eceretl-Kevndir ve ilk basks

1968de yaplmtr.

bn Arab tercmeleriyle ilgili hatrlatlmas gereken bir husus da bu alan-

daki tercmelerin bir ksmnn Osmanl dneminde yaplm tercmelere da-

yanyor oluudur. zellikle Fthtl-Mekkiyyeden yaplan blm tercmeleri

yaygndr ve bu gelenek gnmzde de srmektedir. Bu eserden yaplan ter-

cmeler dbl-Mrd ve Mehsin-i Ahlk adlaryla Ahmed Muhtar; Neba-i

Mahabbet adyla mer Ltfi Efendi *?+; 184. bab eyh Mustafa Efendi *?+; 560.

bab, Kaymakam Osman Bey [?]; Tuhfets-Sefere il Hazretil-Berere adl eseri

Mehmed Slim *?+ tarafndan tercme edilmitir.5

Kitap ve Makale Knyeleri

Bibliyografyaya giren kitaplarn knyelerinin olabildiince ayrntl olmasna

allmtr. Knyeler mtercimlerin soyadlarna gre alfabetik olarak dzen-

lenmitir. nce mtercimlerin ksa biyografileri verilmitir. Birok mtercimin

ise biyografisine ulalamamtr. Biyografisine ulalamayan mtercimler (...)

biiminde gsterilmitir.

Knyelerde srasyla; kitap ad, yazar, yazarn doum-lm tarihi (ya-

5 Bk. Eski Harfli Trke Basma Eserler Bibliyografyas (Arap, Ermeni ve Yunan Alfabeleriyle) 1584-1986, Mill Ktphane yayn CD; M. Mustafa akmaklolu, Klsiklerimiz/X: el-Fthtl-Mekkiyye, Tasavvuf, Yl: IV, Temmuz-Aralk 2003, say: 11, s. 427.



yorsa sadece doum tarihi), yaynevi veya basmevi, basm yeri, basm tarihi,

sayfa says, hangi dilden tercme edildii belirtilmitir. Altna da tespit edile-

bilmise hakknda yazlan eletiri veya tantm yazlar kaydedilmitir. Eer

knye bir dergide yaynlanm metin neri ise; eserin ad, mellifi, mellifin

doum-lm tarihi, yaynland dergi, derginin cildi veya yl, yaynland

ay, yayn yl, say/sayfa numaralar ve hangi dilden tercme edildii belirtil-

mi, hemen peinden de nerin makale olarak tam knyesi verilmitir.

Knyelerde hangi dilden tercme edildiinin belirtildii ksmda eserin

zgn ad tespit edilebilmise gsterilmi, eser zaten zgn adyla yaynlan-

msa buna gerek duyulmamtr. Ayrca eser birka mtercim tarafndan ter-

cme edilmise ayn blmde dier mtercimler de gsterilmitir. Eserin hangi

dilden tercme edildii sadece tahmin olarak tespit edilebildiinde, o dilin

ksaltmasndan hemen sonra boluk braklmadan soru iareti konulmu (r.

Arapadan?); hangi dilden tercme edildii kesin olarak bilindii hlde zgn

ad tespit edilememise o dilin ksaltmasndan sonra iki nokta st ste konula-

rak bir boluktan sonra soru iareti konulmutur (r. Arapadan: ?).

Baz knyelerin sonlarnda ksa bibliyografik notlara da yer verilmitir.

On yedi mtercimin biyografilerine ulalamamtr. Bu mtercimlerden

bir ksmnn tahsil durumu hakknda baz bilgiler varsa da hibirisinin doum

tarihi ve yeri ansiklopedik-biyografik kaynaklarda yer almamaktadr. Mter-

cim biyografileri iin ulatmz kaynaklarn bir ksmn dipnotlarda gsterdik.

Bir ksm mtercimlerin biyografilerini sadece yaymlanm kitaplarnn arka

veya i kapaklarnda bulabildik. Yaynlanm kitaplara girmemi, fakat internet

sitelerinde bulunan birka biyografinin dipnotunda ise bu sitelerin adreslerini

gsterdik. Daha ok akademisyen baz mtercimlerle email yoluyla yazarak

iletiim kurduk ve bu yolla biyografilerini tespit ettik.6 almamzda elli iki

bn Arab mtercimi tespit edilmi durumdadr.

BBLYOGRAFYA

AHMED REMZ ():

Tercme:

Ayet ve Hadis-i eriflerde mam Gazal ve Muhiddin-i Arabden eytann Hileleri,

Eb Hamid Muhammed b. Muhammed el-Gazl *1058-1111] - bn Arab *1165-

6 Bu husustaki emaillerimizi cevaplandrma nezaketinde bulunan Mehmet Demirkaya, Bekir Tatl ve Tahir Ulua ok teekkr ederim.



1240+, Kamer Ner., stanbul 1987; 2. b.: 1991, 32 s. (Arapadan?).

AKEK, Abdulkadir (Elaz/Harput 1933-1989):

Tasavvuf bir evrede yetiti. Trkiyede tasavvuf alannda en ok eser tercme

eden melliflerin banda gelmektedir; belli bal tasavvuf klsiklerinden bir

ksmnn tercmesi ona aittir.

Tercme:

1. Tuhfets-Sefere / Bir Hediye, bn Arab, Rahmet Yay., stanbul, 1971, 125 s.

Dier basm: Kitsan Yay., stanbul, 1998?, 115 s. (Arapadan: Tuhfets-Sefere il

Hazretil-Berere).

2. eceretl-Kevn / stn nsan, bn Arab, Rahmet Yay., stanbul, 1968, 141 s.

(2. bs., 1971, 143 s.); Bahar Yay., 5. bs., stanbul, 1982, 128 s. (Arapadan).

3. Mirtl-rfn / rfan Aynas, bn Arab, Rahmet Yay., stanbul, 1969, 79 s. Di-

er basm: Kamer Ner., stanbul, 1984, 79 s. (Arapadan: Risletl-Ahadiyet).

Tercme, Hlid-Ekber mensubu Ahmed Ahmed *?+nin esere yazd

1337/1918 basml Arapa erhi esas almamakla birlikte ondan istifade edilerek

hazrlanm ve erhin ad olan Mirtl-rfn, tercmeye de ad olarak verilmi-

tir. nszde bu bilgileri veren Mtercimin erhi metne nasl yansttn ise

karlatrma yapmadan anlayabilmek mmkn grnmyor.

Hakknda:

Yusuf Akel, Mirtl-rfn Risalesinin Tantm ve Deerlendirmesi, S-

leyman Demirel niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, say: V, ss. 195-200.

Sadeletirme:

Lbbl-Lbb/zn z, sml Hakk-i Bursev *1652-1728+, Kamer Ner., 3. bs.,

stanbul, 1995, 108 s. Dier basmlar: Rahmet Yay., 2. bs., stanbul, 1968, 63 s.; 3.

bs., 1984?, 108 s. (Osmanlcadan).

Eser, bn Arabye erhtir.

ALGAN, Refik (Ankara, 1952):

Mtercim, yk yazar. Cerrahpaa Tp Fakltesi mezunu.

Tercme:

Endls Sfleri, bn Arab, ng.e ev.: J. Austin *?+, Dharma Yay., stanbul,



2002, 278 s. (ngilizceden: Sufis of Andalusia).

Eserin Arapa asl Rhul-Kuds adn tar.

Deini: Klavuz, Ocak 2005, 22/37.

ALPAY, Selhaddin (Medne, 1910):

Asker. Arapay babas Hicaz Hatt kumandanlarndan asker mhendis Erzu-

rumlu Osman Feyz Bey *?+in grevi dolaysyla bulunduu amda eyh

Hmid et-Tak en-Nakbend *?+den rendi. Cumhuriyet iln edilince stan-

bula geldi ve skdara yerleti. 1932de Kuleli Asker dadisinden mezun

oldu. 1934te balad askerlik grevinden 1946da ayrld. Hicaza yerleti ve

buradaki okullarda slm tarihi, astronomi ve toporafya dersleri verdi. u

anda stanbulda yayor.

Tercme:

1. Ftht- Mekkiyye, bn Arab, Seda Yay., stanbul, 1971?; akir Hoca Kitabevi

Yay., stanbul, 1977-1986, 430 s. (Arapadan: el-Fthtl-Mekkiyye).

Eksik bir tercmedir. Buna ramen esere F. M. bal konularak btnyle

tercme olduu izlenimi verilmi.

Hakknda:

M. Mustafa akmaklolu, el-Fthtl-Mekkiyye, Tasavvuf, Yl: 4, Tem-

muz-Aralk 2003, say: 11, s. 407-444.

2. Saatlerin Hazinesi / lh Saatlerin Verdii Haberler, bn Arab, Er-Tu Matbaas,

stanbul, 1973, 280 s. Dier basm: a Basm Yay., stanbul, 1986, 280 s. (Arap-

adan: ?).

3. Meleklerin Ruh leminden Madde lemine nii, bn Arab, Hazrlayan: Mustafa

Varl *Hatay, 1941+, Esma Yay., stanbul, ts., 298+IV s. (Arapadan: Tenezzll-

Emlk min lemil-Ervh ve il lemil-Eflk).

4. Tasavvuf Yolu, bn Arab, Divan Matbaas, stanbul, 1973, 269 s. (Arapadan:

?).

5. Nefsin Terbiyesi, bn Arab, Krkambar Yay., stanbul 2006, 156 s. (Arapadan:

?).

ARDI, Necdet (Tekirda, 15 Aralk 1938):

Uak eyhlerinden. Tekirda ilkokulu mezunu (1950). Behet Toy Hocadan

huruf, talim ve Arapa dersleri, Hazmi Tura ve M. Nusret Turadan tasavvuf



dersleri ald.7

evrimyaz:

Gnlden Esintiler IV: Risale-i Lbbl-Lb ve Srrus-Sr / zn z ve Srrn Srr,

sml Hakk-i Bursev *1652-1728+, Tekirda?, 1995?, 63 s. (Osmanlcadan).

Eser, bn Arabye erhtir.

ARSLANTRKOLU, Ahmet Faik (Trabzon/aykara/Taren ky, 1930):

Din adam. Babas brahim Hoca, Cevahirzde H. Ahmet Seilmi ve Mehmet

k Kutlu Hocalardan Kurn, tecvid, hfzlk, kraat ve tlim dersleri ald.

Arapay Paanl Hac dris Efendi ve stanbulda Ermenekli Hac Saffet Efen-

diden renerek icazet ald. eitli il ve ilelerde din grevlisi olarak bulundu.8

Tercme:

Ftht- Mekkiyyeden Tavsiyeler, bn Arab, Yasin Yay., stanbul, ts., 345 s.

(Arapadan).

ATAMAN, Atila (...):

Tercme:

1. bn-i Arab / Kibrt-i Ahmerin Peinde, Claude Addas *?+, Gelenek Yay., stan-

bul 2003, 375 s. (Franszcadan: bn Arabi ou la Qute du).

Hakknda:

Sait Szek, Sislerin Ardndaki Silete Elveda, Kitap Haber, Eyll-Ekim 2004,

say: 22, s. 19.

Deini: Rail Life, Ocak/2004, say: 5, s. 59.

2. Sahilsiz Bir Umman/Hakikat, eriat ve bn Arab, Michel Chodkiewicz [?], Gele-

nek Yay., 1. b. stanbul, 2003, 167 s. (Franszcadan: Un Ocean Sans Rivage: bn

Arab, le Livre et la Loi).

7 http://necdetardic.info/2.html

8 Hseyin Albayrak, Arslantrk, Ahmet Faik, Trabzonlu Mehurlar Ansiklopedisi, Vadi Yay., Ankara 2008, s. 71.

http://necdetardic.info/2.html



Hakknda:

Osman Toprak, Olduka Gzel, Milli Gazete, 29 Eyll 2003; Sait Szek, agm.

AYAS, M. Rami (Gaziantep, 1931): Prof. Dr. Ankara niversitesi lhiyat Fa-

kltesi mezunu (1957). Ayn Fakltede Din Sosyolojisi alannda retim yeli-

i, nn niversitesi, Gaziantep niversitesi anlurfa lhiyat Fakltesi ve

Dokuz Eyll niversitesinde eitli grevlerde bulundu.9

Tercme:

Muhyiddn bn ul-Arabnin Menkabeleri, Ebl-Hasen Ali b. brhm el-Kr el-

Badd *h. VIII. yy.+, Ankara niversitesi lhiyat Fakltesi Yay., Ankara,

1972, 75 s. (Arapadan: ed-Drrs-Semn f Menkibi-eyh Muhyiddn;

Abdulkadir ener ile).

BALABAN, Mustafa Rahmi (1888-1953): stanbul Drlmuallimni mezunu.

Arapa, Farsa, Franszca ve ngilizceden tercmeleri vardr.10

Tercme:

Fuss Nak, bn Arab, Gayret Kitabevi Yay., stanbul, 1947, 32 s. (Arapadan:

Nakl-Fuss).

Eser, Fussul-Hikemin yine bn Arab tarafndan yaplm zetidir.

Vridt (eyh Bedreddn) ve el-Munkiz (Gazl) ile birlikte Hakkat Yollarnda st

balyla tek bir kapak altnda yaynlanm, kitaplar kendi ilerinde ayr ayr

sayfalandrlmtr. Ayn kapak altnda Th. Flourneyin William Jamesin Felsefesi

ve Mark Orelin Dnceler adl eserlerinin tercmeleri de yer alr.

BALTACI, Halil ():

evrimyaz:

bn Arab Mdafaas, Ebl-Feth Muhammed b. Muzafferddn eyh Mekk

Efendi *?+, Arapadan ev.: Ahmed Neyl Efendi *1673/74-1748], Gelenek Yay.,

stanbul 2004, 191 s. (Osmanlcadan: el-Fazlul-Vehb f Tercemetil-Cnibil-Garb).

9 Sevengl Snmez, Bir iir Kys: Mehmet Rami Ayas, Kitap-lk, Nisan 2007, say: 104, s. 8.

10 Geni bilgi iin bk. Mustafa ahin Semiha Kalyoncu ahin, Mustafa Rahmi Balaban: Hayat, Eserleri, Mektuplar ve Dnceleri, Berksav Yay., zmir 1994.



Eserin Arapa aslnn ad: el-Cnibl-Garb f Halli Mkilti eyh Muhyiddn

bnl-Arabdir.

Deini: Kitap Haber, Haziran-Temmuz 2004, say: 21, s. 120.

BARDAKI Cemal (1889-6 Haziran 1981):

Mlkiye Mektebi mezunu (1909). Mlk amirlik ve emekliliinden sonra gaze-

tecilik yapt. Babacan adl bir gazete ile Tasavvuf ve Sohbet adl dergileri kard.11

Ksm Sadeletirme:

eyhl-Ekber Muhiddin bni Arabnin Nefsini Bilen Rabbini Bilir Hadis-i erifini

erheden Risle-i Ehadiyesi, ev.: Miralay Receb Ferd *?+, Akdem Yay., 2. b. (1.

b.: 1948), Ankara, 1961, 36 s. (Osmanlcadan).

Bardaknn Modern Fizik ve Tasavvuf Karsnda Ruh ve lm adl eseriyle ayn

karton kapak altnda.

BLGNER, Mahmut Sadettin (1910-1983):

Son dnem Melm pirlerinden. 3. devre Melm piri Seyyid Muhammed

Nrul-Arab *1813-1893+nin halifelerinden Huls Maksd Efendi *1851-

1929+nin olu. Kimya mhendisi.12

Sadeletirme:

Ahadiyet Rislesi ve Ftht- Mekkiyyesinden Seilmi Tasavvufa Dair Blmler /

nsan- Kmil, Tasavvuf, Marifet ve Ahlk Makamlar ve Srlar, bn Arab, Sena

Matbaas, stanbul, 1983, 80 s. (Osmanlcadan).

BURSALI, Uur (...):

Tercme:

lm-i Cifir / erhi ve Havass, bn Arab, Hazrlayan: Mustafa Varl *1941-], Esma

Yay., stanbul, ts., 180+84 s. Arapa-Trke. (Arapadan: ?).

11 Ali Galip Baltacolu, Ali Ceml Bardak, Atatrk Dnemi Valileri (29 Ekim 1923-10 Kasm 1938), Ocak Yay., Ankara 1998, s. 295.

12 Mustafa Tatc, Hayat, Hatrat ve Mektuplaryla ada Bir Melm: Mahmut Sadettin Bilginer, Dergh, c. III, Temmuz 1992, say: 29, ss. 12-18.



R, Mehmet akir (1874-1958):

Eski Alay Mftlerinden.

Tercme:

Tabirnme-i Muhiddin Arab, bn Arab, Ahmet Kmil ve eriki Matbaas, stan-

bul 1931, 48 s. (Arapadan:?).

DA, Mehmet (Adyaman, 1943): Prof. Dr. Ankara niversitesi lhiyat Fakl-

tesi mezunu. Kayseri Yksek slm Enstits, Ankara niversitesi lhiyat Fa-

kltesi ve Samsun 19 Mays niversitesi lhiyat Fakltesinde retim yesi

olarak alt.

Tercme:

Muhyiddin bn-i Arabnin Tasavvuf Felsefesi, Ebul-Al Aff *1897-1966], Ankara

niversitesi lhiyat Fakltesi Yay., Ankara, 1975, 189 s. Dier basm:

Muhyiddin Arabde Tasavvuf Felsefesi, Krkambar Yay., 2. bs., stanbul, 1988, 253

s.. (Franszcadan: The Mystical Philosophy of Muhyiddin bnul-Arabi).

Hakknda:

Salih Akdemir, A. E. Afifinin The Mystical Philosophy of Muhyid Din

bnul-Arabi Adl Eseri ve Tercmesi zerine, slm Aratrmalar, c. II, Mays,

1988, say: 7, ss. 33-47; Mehmet Da, Garip Bir Eletiriye Yant, slm Aratr-

malar, c. II, Austos 1988, say: 8, ss. 71-80; Ergun Kocabyk, Tasavvuf lemi-

nin Ba Tacdr bn Arab, Akam-lk, 18 Ekim 2002, say: 24, s. 4-5.

DAL, . E. (...):

Tercme:

1. Allahn Velileri ile eytann Velileri Arasndaki Fark, bn-i Teymiyye [1263-1328],

hya Yay., stanbul, 1985, 214 s. Dier basm: Birleik Yay., 3. bs., stanbul, 1995,

202 s. (Arapadan: el-Furkn Beyne Evliyir-Rahmn ve Evliyi-eytn).

2. Kulluk, bn-i Teymiyye, Kazdal Yay., stanbul 1969, 136 s.; hya Yay., 2. bs.,

stanbul, 1985, 185 s. Dier basm: Pnar Yay., stanbul, 2002, 150 s. (Arapa-

dan:?).

Mtercim Allah ile Kul Arasnda Vasta ve Kulluk adn tayan ilk basmda Ab-



dullah Bidadman mstearn kullanmtr.

DEMRC, Mehmet (Konya, 1942):

Prof. Dr. stanbul Yksek slm Enstits mezunu (1965). Dokuz Eyll niver-

sitesi lhiyat Fakltesi Tasavvuf Tarihi anabilim dal retim yesi.

Tercme:

Nurlar Hazinesi, bn Arab, z Yay., stanbul, 1990, 192 s. (Arapadan: Miktl-

Envr - Franszcadan: La Niche des Lumieres).

Sunuta Arapas ve Franszcaya tercmesinin karlatrlmas sonucu hazr-

land belirtiliyor.

Hakknda:

E. Onart, Nurlar Hazinesi, Yneliler, Ekim 1990, c. V, say: 51, s. 75.

Deini: Kitap Dergisi, Ekim-Kasm 1990, say: 44-45, s. 66; lim ve Sanat, Ekim, c.

V, 1990, say: 27, ss. 76-77.

DEMRHAN, Ahmet (...):

Boazii niversitesi Sosyoloji blm mezunu. Erasmus niversitesinde fel-

sefe okudu.

Tercme:

Ynelimler: Farab, bn Arab ve stad Nur Ali lah zerine Yeni Perspektifler,

James Winston Morris *?+, nsan Yay., stanbul 2006, 147 s. (ng.den:

Orientations: Islamic Thought in a World Civilisation).

DEMRKAYA, Mehmet (Ankara, 1969):

ODT Yabanc Diller Eitimi/ngilizce retmenlii blm mezunu (1993).

Bilkent niversitesi ngilizce Okutman. ngilizceden 15 yldr tercme yapyor.

Tercme:

Hayal lemleri/bn Arab ve Dinlerin eitlilii Meselesi, William C. Chittick [?],

Kakns Yay., stanbul, 1999, 223 s. (ng.den: Imaginal Worlds: bn Arab and the

Problem of Religious Diversity).



Hakknda:

Ergun Kocabyk, Tasavvuf leminin Ba Tacdr bn Arab, Akam-lk, 18

Ekim 2002, say: 24, ss. 4-5.

Deini: Virgl, Mart 2000, say: 28, s. 4.

DEMRL, Ekrem (Rize / kizdere, 1969):

Marmara niversitesi lhiyat Fakltesi mezunu (1993). Marmara niversitesi

SBE. Tasavvuf dalnda YL. (1999) ve D. (2003) yapt. stanbul niversitesi, l-

hiyat Fakltesinde retim yesi.13

Tercme:

1. Fussul-Hikem Okumalar in Anahtar, Ebul-Al Aff *1897-1966+, z Yay.,

stanbul, 2000, 512 s. (Arapadan: et-Talkt al Fussil-Hikem).

Hakknda:

Ergun Kocabyk, Tasavvuf leminin Ba Tacdr bn Arab, Akam-lk, 18

Ekim 2002, say: 24, ss. 4-5.

2. slm Dncesi zerine Makaleler, Aff, z Yay., stanbul, 2000, 378 s. (Ar.-

ng.den). Yazarn eitli makalelerinin derlenmi hali.

3. bnl-Arab Szl, Sud el-Hakm *?+, Kabalc Yay., stanbul 2005, 748 s.

(Arapadan: el-Mucems-Sf / el-Hikmet f Huddil-Kelime).

4. Ftht- Mekkiyye I-V, bn Arab, Litera Yay., stanbul 2006-2007,

495+486+456+470+462 s. (Arapadan: el-Fthtl-Mekkiyye f Marifetil-Esrril-

Mlikiyye).

Deini: Kekl, Bahar 2006, say: 8, s. 126.

5. Allah Kimleri Sever?, bn Arab, Hayy Kitap Yay., stanbul 2006, 116 s. (Arap-

adan?).

6. Gerek Varlk/Vahdet-i Vcdun Mdafaas, Nabls, z Yay., stanbul, 2003, 360

s. (Arapadan: el-Vcdul-Hak ve Hitbus-Sdk).

Deini: Kekl, Ocak-Mart 2005, say. 3, s. 124.

7. Allah Kimleri Sever?, bn Arab, Hayykitap Yay., stanbul 2006, 113 s. (Arap-

adan: ?).

13 Trkiye Yazarlar Birlii 2006 Yl Yln Yazar, Fikir Adam ve Sanatlar dl (Bror), Ankara 2006, s. 14.



Tercme - erh:

Fussul-Hikem, bn Arab, Kabalc Yay., stanbul 2006, 536 s. (Ar.,dan).

DERMAN, Mnir (1910-1989):

Son dnem mutasavvflarndan. Fransada felsefe-psikoloji ve tp tahsili, Msr

el-Ezher niversitesinde ilhiyat tahsili grd Bir sre Ankara niversitesi

DTCFnde felsefe dersleri verdi. Tasavvufta Buharal mer nan *?+n talebesi-

dir.

Hazrlama:

Muhiddin-i Arab Hazretlerinin Mslmanlara Nasihatlar, bn Arab, Bizim Bro

B.evi, Ankara, ts., 136 s. (Arapadan: ?; Abdullah Toprak ile.).

ELMALI, Hseyin (Erzurum/Ovack/Aa Canren Ky, 1956):

Prof. Dr. Atatrk niversitesi Edebiyat Fakltesi Arap-Fars Dili ve Edebiyat

Blmnden mezun oldu (1980). Dokuz Eyll niversitesi lhiyat Fakltesi

Arap Dili ve Belgat anabilim dalna retim grevlisi olarak atand (1983).

Atatrk niversitesi SBE.nde doktorasn tamamlad. Ayn niversitede re-

tim yesi.

Tercme:

Kibrt-i Ahmer / Ftht- Mekkiyyeden Semeler, Abdlvehhb Abdlvehhb b.

Ahmed b. Ali b. Ahmed b. Muhammed b. Zerka et-Tilmsn e-arn *1493-

1565+, zmir lhiyat Vakf Yay., zmir 2006, XI+416 s. (Arapadan: el-Kibrtl-

Ahmer; D. Sabit nal - Hasan Fehmi Kumanlolu ile).

ERAYDIN, Seluk (1937-1995):

stanbul Yksek slm Enstits mezunu (1964). Ayn Enstitde ve Marmara

niversitesi lhiyat Fakltesi Tasavvuf Tarihi anabilim dalnda retim yelii

yapt.

evrimyaz:

Fussul-Hikem Tercme ve erhi I-IV, bn Arab, ev.-erh: A. Avni Konuk, I. c.:

Dergh Yay., stanbul, 1987, LXIV+424+74 s., II-IV.ciltler: Marmara niversitesi

lhiyat Vakf Yay., stanbul 1989-1990, 1992, 422+118; 450+176; 448+226 s. (Os-

manlcadan; Mustafa Tahral ile).



Hakknda:

. K., Fussul-Hikem Tercme ve erhi, Yedi klim, Yl: I, Mays 1987, say: 3,

ss. 39-40.

ERDOAN, Naim (...):

Tercme:

Ftuhat- Mekkden Altn Sahifeler, bn Arab, Baskya Hazrlayan: Abdurrahman

Pamuk *?+, Pamuk Yay., stanbul, ts., 480 s. (Arapadan: dbul-Mrd).

FERAZCOLU, Abdullah Th (...):

Tercme:

1. Fthat Deryasndan Vasiyetler I, bn Arab, Kit-San Yay., stanbul, 1999, 328 s.

(Arapadan: Kitbl-Vasy).

2. Mevkiun-Ncm / Yldzlarn Mevki, bn Arab, Kit-San Yay., stanbul, 1999,

360 s. (Arapadan).

GAN, smail ():

Tercme:

eytann Hile ve Tuzaklar, bn Arab, Motif Yay., stanbul 2006, 32 s. (Arapa-

dan?).

GENCOSMAN, Mehmet Nuri (Elaz/An, 1897-1976):

air ve mtercim. Mill Eitim Bakanl ark-slm Klsikleri dizisi mtercim-

lerinden. Edebiyat retmenlii yapt. Saytaydan emekli oldu.

Tercme:

Fussul-Hikem, bn Arab, MEB Yay., 4. bs., stanbul, 1990, 346 s. Dier basm-

lar: stanbul Kitabevi Yay., 5. bs., stanbul, 1981, XVI+240 s.; Krkambar Yay.,

stanbul, 2003, 342 s. (Arapadan).

Hakknda:

Cevat Yldrm, Bitmeyecek yk, Tasavvuf, Virgl, Mart 2000, say: 28, ss.

47-49; L*eyla+ *peki+, Fususul-Hikem, Virgl, Aralk 2003, say: 68, s. 5; Na-



fiz Danman, Fususul-Hikem Kitabnn Trke ve Franszca Tercmeleri,

Ankara niversitesi lhiyat Fakltesi Dergisi, 1957, c. VI, say: 1-4, ss. 157-158;

Mustafa Akar, Fussul-Hikem, TTL, ss. 92-94; Ergun Kocabyk, Tasavvuf

leminin Ba Tacdr bn Arab, Akam-lk, 18 Ekim 2002, say: 24, ss. 4-5.

GLEYZ, Mesut (Eskiehir, 10 Ocak 1954):

Yldz Teknik niversitesi Makine blm mezunu (1978). Ayn blmde YL.

almas yapt. Osmanlcay Dirili dergisindeki almalar esnasnda Sezai

Karakotan rendi.

evrimyaz:

Tercme-i Hl ve Fezil-i eyh-i Ekber Muhyiddn-i Arab, Bursal Mehmed Thir

[1861-1924], Dirili, 25 Mays 1978 Perembe, say: 56, s. 2; 8 Haziran 1978 Per-

embe, say: 57, s. 2.; 26 Haziran 1978 Pazartesi, say: 58, s. 2; 13 Temmuz 1978

Perembe, say: 59, s. 2; 3 Austos 1978 Perembe, say: 60, ss. 2 ve 4; Aralk

1979, say: 63, ss. 49-52. (Osmanlcadan).

HAFIZALOLU, Tahir: Bk. SERATLI, Tahir Galip.

HLD ZY (...):

Tercme:

1. db- Mrd, bn Arab, ems-ms iinde Kitsan Yay., stanbul, 1996, s.

277. (Arapadan).

2. Tasavvuf Bilgiler/Sez Hz.nin Mektublarndan rnekler ve Muhyiddn-i Arab

Hz.lerinin Fahreddn-i Rz Hazretlerine Yazdklar Mektub, Sez-i Glen *1669-

1737] - bn Arab, ems-ms iinde, Kitsan Yay., stanbul, 1996, ss. 350-359.

(Arapadan).

NCE, Vahdettin (...):

Tercme:

1. Mekriml-Ahlk / stn Ahlk Rislesi, bn Arab, Kitsan Yay., stanbul 2005?,

161 s. (Arapadan: ?).

2. Risleler I-III, bn Arab, Kitsan Yay., stanbul 2005?, 333+324+389 s. (Arapa-

dan: Resilu bnil-Arab).



KANIK, Mahmut (Krehir/Toklumen, 1951):

Tercme:

1. lh Ak, bn Arab, nsan Yay., stanbul, 1988, 221 s. (Arapadan: el-

Fthtl-Mekkiyyenin 178. blm: F Marifeti Makmil-Mahabbe).

Hakknda:

M. Mustafa akmaklolu, el-Fthtl-Mekkiyye, Tasavvuf, Temmuz-

Aralk 2003, Yl: 4, say: 11, ss. 407-444; Nurullah Bilge, lh Ak, nsan Yayn-

lar Yayn Blteni, ubat 1989, say: 2, s. 4; Ergun Kocabyk, Tasavvuf leminin

Ba Tacdr bn Arab, Akam-lk, 18 Ekim 2002, say: 24, ss. 4-5.

Deini: Kitap Dergisi, ubat 1989, c. III, say: 24, ss. 40.

2. Marifet ve Hikmet, bn Arab, z Yay., 2. bs., stanbul, 1997, 240 s. (Arapadan:

el-Fthtl-Mekkiyyenin 1., 2., ve 3. czleriyle 20., 166., 177. ve 420. bablarnn

ve 558. babn bir blm).

Deini: Matbat, Eyll 1995, say: 16, s. 32.

3. Hakikat ve Tefekkr, bn Arab, Hece Yay., Ankara 2003, 157 s. (Arapadan: el-

Fthtl-Mekkiyye 560. bab ilk ksm, 164, 244, 245, 78, 79, 144, 262, 263, 192 ve

193. bablar).

Deini: Kitap Haber, Nisan-Mays 2003, say: 16, s. 99.

4. Fen Rislesi-Arzularn Tercman, bn Arab, z Yay., stanbul, 1991, 197 s.

(Arapadan: Kitbl-Fen fil-Mhede-Tercmnl-Evk).

Hakknda:

Cevat Yldrm, Bitmeyecek yk, Tasavvuf, Virgl, Mart 2000, say: 28, ss.

47-49.

5. Harflerin lmi, bn Arab, Asa Kitabevi Yay., stanbul, 2000, 240 s. (Arapadan:

el-Fthtl-Mekkiyyenin 1., 2. ve 26. bablar).

evrimyaz-Tercme:

bn Arabnin Menkb, Mehmed Receb Hilm Efendi bnl-Fzl Ahmed Hamd

el-Kdir *?+, Hece Yay., Ankara 2004, 80 s. (Osm.-Arapadan: Tercmet

Kitbil-Burhnil-Ezher f Menkbi-eyhil-Ekber).

Metin Osmanlcadan evrilmi, sondaki Ftht- Mekkiyyeden yaplm alnt

ise Arapadan tercme edilmitir.

Deini: Kekl, Ocak-Mart 2005, say: 3, s. 125.



evrimyaz-Sadeletirme:

Vahdet-i Vcd Meselesi, Mustafa Fevz Efendi *1871-1924], Hece Yay., Ankara

2003, 248 s. (Osmanlcadan: Risle-i Mirt-uhd f Meseleti Vahdetil-Vcd;

Fatma Zehra Kavuku ile).

Deini: Kitap Haber, Nisan-Mays 2003, say: 16, s. 99.

KARA, Mustafa (Rize/Gneyce, 1951):

Prof. Dr. Kayseri Yksek slm Enstits mezunu (1974). Bursa Yksek slm

Enstits ve Uluda niversitesi lhiyat Fakltesinde retim yesi.

evrimyaz:

bn Arabde Varlk Dncesi, Ferid Kam [1864-1944] - M. Ali Ayn *1868-1945],

nsan Yay., stanbul, 1998, 238 s. (Osmanlcadan).

Hakknda:

Kadir Deer, nsandan Sonbahar Hediyeleri, Kaytlar, Aralk 1991, c. II, say:

14, ss. 68-70.

Deini: Cuma, Yl: II, 16-22 Austos 1991, say: 58, s. 42.

KUMANLIOLU, Hasan Fehmi (1949-):

Libya niversitesi Arap Dili ve slm Etdleri Fakltesi mezunu.

Tercme:




Ahmer; D. Sabit nal - Hseyin Elmal ile).

KURT, Ali Vasfi (zmit, 1960):

stanbul Yksek slm Enstits mezunu (1982). zmit merkez vaizi.

Tercme:

1. Bir Sfnin Portresi / eyh-i Ekberin Kaleminden Zunnn- Msr, bn-i Arab,

Gelenek Yay., stanbul 2005, 416 s. (Arapadan: el-Kevkebd-Drr f Menkbi

Zin-Nn-il-Msr).



Arapa ve Franszcasndan karlatrmal tercmedir.

Hakknda:

Kmil Byker, Seyahatte Sakl Sufi Hayat, Yeni afak, 1 Nisan 2005.

2. Mutlak Birlik/Nefsini Bilen Rabbini Bilir, Evhadddn Abdullah b. Mesd

Balyn *. 1288+, nsan Yay., stanbul, 2003, 224 s. (Arapadan: Kitbul-

Vahdetil-Mutlaka).

Uzun yllar bn Arabye ait sanlan bu eser Michel Chodkiewiczin tespitlerine

gre Balynye aittir.

KUTLUER, lhan (Biga 1957):

Prof. Dr. stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Felsefe blm mezunu

(1984). 1985ten itibaren Marmara niversitesi lhiyat Fakltesi retim yesi.

evrimyaz:

Nak el-Fuss erhi, sml Ankarav *. 1631+, Ribat Yay., stanbul, 1981 (2. b.:

Kitabevi Yay., stanbul, 1995), 160 s. (Osmanlcadan; Zbdetl-Fuhs f Nak el-

Fuss).

Deini: Kitap Dergisi, Austos 1995, c. X, say: 69, s. 43; Yneliler, Nisan 1981,

Yl: I, say: 1, s. 44.

M. CEML: Sezai Karako *1933-+un kulland mstear isimlerden biri.

Sadeletirme:

Gen Mslmana tler / dbl-Mrd, bn Arab, ev.: Muhtar *?+, Bedir

Yay., stanbul, 1977, 45+52 s. Osmanlca-Trke. (Osmanlcadan: M L Bdde

minhu lil-Mrd).

ZEMRE Ahmed Yksel (skdar, 1935):

Prof. Dr. stanbul niversitesi Fen Fakltesi Matematik-Fizik blm (1954) ve

Fransa Nkleer Bilimler Ve Teknoloji Mill Enstits mezunu (1958). 1984te

emekli oluncaya dein stanbul niversitesi Fen Fakltesi Teorik Fizik Krss

ve Matematiksel Fizik anabilim dal bakanlklarn yrtt. TBTAK bilim

kurulu yelii yapt.



Tercme:

1. bn Arabnin Fussundaki Anahtar-Kavramlar, Toshihiko Izutsu [1914-1993],

Kakns Yay., stanbul, 1998, 400 s. (ng.den: Sufism and Taoism: A Comparative

Study of Key Philosophical Concepts). Ksm eviri.

Hakknda:

Dcane Cndiolu, Ben Bu Hletle Tenezzl m Ederdim iire?, Dergh, Ey-

ll-Ekim 1999, c. X, say: 115-116, ss. 18-20; Ahmed Yksel zemre, Dcane

Cndioluya Ak Mektup, Dergh, Kasm 1999, c. X, say: 117, ss. 14-15; Ah-

met Ylmaz, Hakikat Senfonisi, KitapHaber, 6 Kasm 1998, say: 14, s. 5; Nu-

man Efkr, bn Arabnin Fussundaki Anahtar-Kavramlar, Hece, Ekim 1998,

Yl: 2, say: 22, ss. 72-73; Mehmet Necmettin Bardak, bn Arabye Farkl Bir

Yaklam rnei, Araylar/nsan Bilimleri Aratrmalar, 1999, Yl: I, say: 2, ss.

165-171.

Deini: zlenen Fark, Eyll 1998, Yl: III, say: 26, ss. 35-36.

2. Tao-culukdaki Anahtar Kavramlar/bn Arab ile Lao Tz ve uang-Tznun Muka-

yesesi, Izutsu, Kakns Yay., stanbul, 2001, 304 s. (ng.den: A Comparative Study

of The Key Philosophical Concepts in Sufism and Taoism/bn Arab and Lao-Tz,

Chang-Tz).

Hakknda:

Ergun Kocabyk, Gizemi Kitaplara Sorduk Ser Verip Sr Vermediler, Akam-

lk, 28 Haziran 2002, say: 8, ss. 4-5.

ZTEKN, Nezahat (stanbul, 1941):

stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi ve stanbul YO mezunu (1965). Celal

Bayar niversites Fen-Edebiyat Fakltesi retim yesi.

evrimyaz:

Tuhfetl-Uk ve Turfetl-Mtk, bn Arab, erh: Niyz-i Msr *1618-1694],

Akademi Kitabevi Yay., zmir 2006, 98 s. (Osmanlcadan).

ZTRK, Abdlvehhb (Gaziantep, 1940):

Ankara niversitesi lhiyat Fakltesi mezunu (1978). slm Hukuku alannda

doktora yapt (1983).



Tercme:

1. Kitbt-Tecelliyt ve Kitbl-Yakn, bn Arab, Sultan Yay., stanbul, 2002, 104

s. (Arapadan).

2. Ahadiyet, Tehzbl-Ahlk, Meviza-i Hasene Risleleri, bn Arab, Sultan Yay.,

stanbul, 2006, 161 s. (Arapadan).

ZZORLUOLU, Sleyman Tevfik (1860-1939):

Gazeteci, yazar. zel dersler alarak yetiti ve Arapa, Franszca, Farsa, tal-

yanca rendi.

Sadeletirme:

Muhiddin-i Arabnin D Tabirnmesi, bn Arab, ev.: ?, Trkiye Matbaas, s-

tanbul 1933, 54 s. (Arapadan: ?).

SERATLI, Tahir Galip (Konya, 1938-):

Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi mezunu (1960). Kaymakamlk

yapt ve DPTde alt.14 Tahir Hafzaliolu mstearn da kulland.

Sadeletirme:

1. Hazret-i eyhl-Ekber Muhyiddn Arab ve Be Risalesi, Pamuk Yay., stanbul,

ts., 328 s. (Osmanlcadan: Lbbl-Lbb, dbl-Mrd, eyh-i Ekberi Niin Seve-

rim?, Tercme-i Hl-i eyh-i Ekber, Tuhfets-Sefere, Hilyetl-Abdl, Vasiyyet).

Bu eserlerden 3. sradaki Mehmed Ali Aynnin, 4. sradaki ise Bursal Mehmed

Tahirindir.

2. Vahdet-i Vcd ve Tevhid Risaleleri, Kaygusuz Abdal [XV. yy.+, eyh Sleyman

Efendi *?+, eyh Resln- Dmk *?+, Muhammed Nrul-Arab *1813-1887],

Abdlmelik et-Ts ed-Deylem *. 1193+, Akemseddn Muhammed b. Hamza

[1390-1459+, Hac Bayram- Vel, bn-i Arab *1165-1240+, Furkan Kitapl Yay.,

stanbul 2006, 288 s. (Osmanlcadan: Budalanme, Hlsatl-Esrr, hsnr-

Rahmn, Rehber-i Salt, Rehnm-y Marifet, Makmt- Evliy).

Kapakta: Vahdet-i Vcud ve Tevhid Hakknda 7 Eskimez Risale.

3. Vahdet Aynasnda / Osmanl Tasavvuf Metinlerinden Semeler I: Birinci Kitap:

14 Mcellidolu Ali ankaya, Thir Gaalib (Harmanc) Seratl, Son Asr Trk Tarihinin nemli Olaylar ile Birlikte Yeni Mlkiye Tarihi ve Mlkiyeliler: Mlkiye eref Kitab, Mars Matbaas, An-kara 1969-1970, c. VI, s. 4042-4043.



Risle-i Mirt-uhd f Meseleti Vahdetil-Vcd, Mustafa Fevzi Efendi [1871-

1924+, nsan Yay., stanbul 2001, s. 11-101 (Osmanlcadan).

Eserde Bolulu Himmet Dede *?+,nin db- Hurde-i Tarkat, Krml Selm

Dvne *. 1757+nin Mifthu Mkiltil-rifn adl eserleri de yer almaktadr.

SERN, Rahmi (Dimorta, 1932): Emekli Mftniversitesi15

Tercme:

Ry Tabirleri, bn Arab, Baskya haz.: Abdurrahman Pamuk *?+, Pamuk Yay.,

stanbul, 2001; 2. b.: 2002, 318 s. (Osmanlcadan: ?).

SEVM, Seyfullah (Krehir / Dedeli Ky, 1959):

Erciyes niversitesi lhiyat Fakltesi mezunu (1983). Yksek Lisans (1986) ve

retmenlik (1986-88) yapt. Ayn Faklteye Tasavvuf asistan olarak girdi. Bu

dalda Doktora renimini tamamlad (1995). Halen Erciyes niversitesi lhi-

yat Fakltesi'nde Tasavvuf retim grevlisi.

Tercme:

Mucemu (Kitbu) Istlahtis-Sfiyye, bn Arab, Kayseri Bykehir Belediyesi

Yay., Ankara, 1997, 69+93 s. (Arapadan).

ENER, Abdulkadir (Devecipnar/Boazlyan 1933):

Ankara niversitesi lhiyat Fakltesi mezunu (1966). Ankara niversitesi l-

hiyat Fakltesinde (1967) ve Dokuz Eyll niversitesi lhiyat Fakltesinde

(1985) retim yesi olarak alt.

Tercme:

Muhyiddn bn ul-Arabnin Menkabeleri, Ebl-Hasen Ali b. brhm el-Kr el-

Badd *h. VIII. yy.+, Ankara niversitesi lhiyat Fakltesi Yay., Ankara,

1972, 75 s. (Farsadan: ed-Drrs-Semn f Menkibi-eyh Muhyiddn; M. Rami

Ayas ile).

TAHRALI, Mustafa (Konya, 1943)

Prof. Dr. A lhiyat Fakltesi mezunu (1966). Marmara niversitesi lhiyat

15 www.balikesirmuftulugu.gov.tr



Fakltesi Tasavvuf Tarihi anabilim dal retim yesi.

evrimyaz:

1. Tedbrt- lhiyye Tercme ve erhi, bn Arab, ev.-erh: Ahmed Avni Konuk

[1871-1938+, z Yay., stanbul, 1992, 574 s. (Osmanlcadan: et-Tedbrtl-lhiyye

f Islhi Memleketil-nsniyye Tercme ve erhi).

Hakknda:

lhan Kutluer, Do. Dr. Mustafa Tahral ile Tedbrt- lhiyye ve erhi zeri-

ne, zlenim, ubat 1995, Yl: II, say: 18, ss. 72-73; Ergun Kocabyk, Tasavvuf

leminin Ba Tacdr bn Arab, Akam-lk, 18 Ekim 2002, say: 24, ss. 4-5.

2. Fussul-Hikem Tercme ve erhi I-IV, bn Arab, ev.-erh: A. Avni Konuk, I.

c.: Dergh Yay., stanbul, 1987, LXIV+424+74 s., II-IV.ciltler: Marmara niversi-

tesi lhiyat Vakf Yay., stanbul 1989-1990, 1992, 422+118; 450+176; 448+226 s.

(Osmanlcadan; Seluk Eraydn ile).

Hakknda:

. K., Fussul-Hikem Tercme ve erhi, Yedi klim, Mays 1987, Yl: I, say: 3,

ss. 39-40.

TANIK, brahim Ak (1874-1977):

Mekteb-i Bahriye-i hne (Deniz Harp Okulu) Makine blm mezunu.

Emekli oluncaya kadar (1977) bu okulda matematik ve edebiyat retmenlii

yapt.

Tercme:

Tasavvuf, bn Arab, Trkiye Ticaret Matbaas, stanbul, 1955, 75 s. (Arapadan:

el-Fthtl-Mekkiyyenin Marifet ve baka birka blmnn tercmesi).

TATLI, Bekir (stanbul / skdar, 1973):

Marmara niversitesi lhiyat Fakltesi mezunu (1996). ukurova niversitesi

lhiyat Fakltesi'nde Hadis anabilim dalnda aratrma grevlisi.

evrimyaz:

Er-Risle f Temessli Cibrl, Abdullh- Bosnev *. 1644+, Tasavvuf, Yl: VI,

Temmuz-Aralk 2005, say: 15, ss. 303-309 (Osmanlcadan).



Bk. Tatl, Fussul-Hikem rihi Abdullah- Bosnevye (. 1054/1644) Ait Bir

Risle: Er-Risle f Temessli Cibrl, Tasavvuf, Temmuz-Aralk 2005, Yl: VI,

say: 15, ss. 303-309.

TOPRAK, Abdullah (...):

Mutasavvf. Seydiehirli Nakbend-bn eyhlerinden Abdullah Efendi

*?+nin halifesi eyh Sadk Efendi *?+nin olu. Eskiehir mftl yapt.

Tercme:

Muhiddin-i Arab Hazretlerinin Mslmanlara Nasihatlar, bn Arab, nder Mat-

baas, Ankara 1978, 87 s. Dier basm: Bizim Bro Basmevi, Ankara, ts., 136 s.

(Arapadan: ?; Mnir Derman ile).

Dermann takdiminden anlaldna gre eseri A. Toprak tercme etmi ve

tashih ve tebyiz iin kendisine gndermitir. Dolaysyla Dermann esere

katks mtercim olarak olmaktan ok tercmeyi kontrol ve dzeltme ile snrl

gzkyor.

ULU, Tahir (Adana/Ceyhan, 13 Mays 1977):

Seluk niversitesi lhiyat Fakltesi slm Felsefesi / Felsefe ve Din Bilimleri

anabilim dal aratrma grevlisi.

Tercme-Derleme:

bn Arab Ansna *Makaleler+, brahim Medkr *?+ - Ebul-Al Aff *1897-1966] -

Muhammed Mustafa Hilmi [?] - Zeki Necib Mahmd *. 1993+ - W.

Montgomery Watt [?] - Tevfk et-Tavl *?+ - Seyyid Hseyin Nasr [1933-+, nsan

Yay., stanbul, 2002, 179 s. (ng.den).

Deini: Gerek Hayat, 31 Ocak 2003, Yl: III, say: 119, s. 33; Zaman, 5 ubat 2003

aramba, s. 17.

UYSAL, Muammer ():

Sadeletirme:

Rya Tabirleri Ansiklopedisi, Abdlgan en-Nbls *1640-1731+, Muhammed bn-

i Srn *653-729+, Seyyid Sleyman el-Hseyn *?+, Muhyiddn bn-i Arab

[1165-1240+, Kervan Yay., 3. bs., Konya 2004, 703 s. (Osmanlcadan: Tatrl-

Enm f Tabril-Menm - Tercme-i Tabrnme-i bn-i Srn - Kenzl-Menm -



Tercme-i Tabr-i Ry).

NAL, Ali (Uak/Eme/Dereky,1955):

Erzurum Atatrk niversitesi Edebiyat Fakltesi ngiliz Dili ve Edebiyat b-

lm mezunu (1977). ngilizce, Arapa ve Farsa biliyor.

Tercme:

Mslman Bilge, Seyyid Hseyin Nasr *1933-+, stanbul, 1985, 184 s. (ng.den:

Three Muslim Sages).

Eserde sz edilen bilgeden biri bn Arabdir.

NAL, Harun (Konya/Kulu/Bozan ky, 1947):

Hafzln tamamlayp medrese eitimi ald. stanbul Yksek slm Enstits

mezunu (1974).

Tercme:

Vahdet-i Vcd Rislesi, Sadeddn Mesd b. mer et-Teftzn *1322-1390],

Tevhid Yay., stanbul 1997; 2. b .: 1998, 54 s. (Arapadan: Fzihatl-Mlhidn).

NAL, D. Sabit (1901-1984):

stikll Harbi gazilerinden. Adana Muallim Mektebini bitirdikten sonra ret-

menlik yapt. Msr, Hicaz, Suriye, Kuveyt ve Iraka ilm seyahatlerde bulundu.

Arapa ve din ilimleri kendi gayretleriyle rendi. Gazalden tercmeleriyle

tannd.

Tercme:




Ahmer; Hasan Fehmi Kumanlolu - Hseyin Elmal ile).

VARLI, H. Mustafa (Hatay, 1941): YE mezunu.

Sadeletirme:

Muhyiddn-i Arab ve Tuhfetl-Mlkten Eski Metin le slm Ry ve Ry



Tabiri, bn Arab, Osmanlcaya ev.: ?, Esma Yay., stanbul, ts., 568 s. (Osmanl-

cadan:?).

YANANLI, Hseyin Rahmi (Gaziantep / Kilis / Yavuzlu, 1930-):

Adana Erkek Lisesi mezunu (1949). Ayn yl stanbul niversitesi Hukuk Fa-

kltesine girdi. Baz sadeletirmelerinde M. Rahmi takma adn kulland.

Sadeletirme:

eyh-i Ekberi Niin Severim, Mehmed Ali Ayn *1869-1945+, Bedir y.evi, stanbul,

1995, 96 s. (Osmanlcadan).

YILDIRIM, Ayhan (Malatya, 1972):

Seluk niversitesi Dou Dilleri ve Edebiyatlar Urdu Dili ve Edebiyat blm

mezunu (2000). Marmara niversitesi lhiyat Fakltesi Tasavvuf bilim dalnda

YL yapt.

Sadeletirme:

Nakel-Fss erhi/Gereklerin z, sml-i Ankarav *. 1631+, Ata Yay., stan-

bul 2005, 191 s. (Osmanlcadan).

YULU, Melih (...):

Emekli Kaymakam. Eski stanbul vali ve ehreminlerinden Ali Haydar

Yuluun olu. Tercmelerinin baz basklarnda Abdullah Kdir ismini kul-

land.

Sadeletirme-erh:

db- Mrd, bn Arab, Byk Evliylar ve Menkb iinde, ev.: ?, Gavs Yay.,

stanbul, 1980, s. 317-333. (Osmanlcadan).

Mtrecimi belli olmayan:

eytann Hileleri / eceretl-Kevn, bn Arab, elle Yay., stanbul, ts., 32 s.; Hi-

dayet Yay., stanbul, ts., 32 s.; Tekin Kitabevi Yay., Konya, 1984, 32 s. (Arapa-

dan).



Kaynaka

Albayrak, Hseyin, Trabzonlu Mehurlar Ansiklopedisi, Vadi Yay., Ankara 2007.

Akar, Mustafa, Tasavvuf Tarihi Literatr, KB. Yay., Ankara 2001.

Baltacolu, Ali Galip, Atatrk Dnemi Valileri (29 Ekim 1923-10 Kasm 1938), Ocak Yay., Ankara 1998.

Bursal Mehmed Thir, Terceme-i Hl ve Fezil-i eyh-i Ekber Muhyiddn Arab, ev. Mesut Gleyz, Dirili, 25 Mays 1978 Perembe, say: 56, s. 2; 8 Haziran 1978 Perembe, say: 57, s. 2.; 26 Hazi-ran 1978 Pazartesi, say: 58, s. 2; 13 Temmuz 1978 Perembe, say: 59, s. 2; 3 Austos 1978 Per-embe, say: 60, ss. 2 ve 4; Aralk 1979, say: 63, ss. 49-52.

akmaklolu, M. Mustafa, Klsiklerimiz X: el-Fthtl-Mekkiyye, Tasavvuf, Temmuz-Aralk 2003, Yl: IV, say: 11, s. 427.

ankaya, Mcellidolu Ali, Son Asr Trk Tarihinin nemli Olaylar ile Birlikte Yeni Mlkiye Tarihi ve Mlkiyeliler: Mlkiye eref Kitab, Mars Matbaas, Ankara 1969-1970, c. VI.

Eski Harfli Trke Basma Eserler Bibliyografyas (Arap, Ermeni ve Yunan Alfabeleriyle) 1584-1986, Mill Ktphane yayn CD.

http://necdetardic.info/2.html Gnaydn, Yusuf Turan, Bir Tasavvuf Mtercimi: Abdulkadir Akiek, Dergh, Mays 2007, c.

XVIII, say: 207, ss. 21-22.

Kl, M. Erol, bnl-Arab, Muhyiddin, DA, TDV Yay., stanbul 1999, c. XX, s. 514.

Kurt, Ali Vasfi, Giri, Balyn, Mutlak Birlik, haz.: Ali Vasfi Kurt, nsan Yay., stanbul 2003, ss. 13-100.

Osman Yahya, Melleftu bn Arab, Kahire 1992.

Snmez, Sevengl, Bir iir Kys: Mehmet Rami Ayas, Kitap-lk, Nisan 2007, say: 104, s. 8.

Storey, C. A., Teftzn, slm Ansiklopedisi, MEB. Yay., stanbul 1979, c. XII/1, s. 120.

ahin, Mustafa - Semiha Kalyoncu ahin, Mustafa Rahmi Balaban: Hayat, Eserleri, Mektuplar ve D-nceleri, Berksav Yay., zmir 1994.

Tatc, Mustafa, Hayat, Hatrat ve Mektuplaryla ada Bir Melm: Mahmut Sadettin Bilginer, Dergh, Temmuz 1992, c. III, say: 29, ss. 12-18.

Trkiye Yazarlar Birlii 2006 Yl Yln Yazar, Fikir Adam ve Sanatlar dl (Bror), Ankara 2006.

www.balikesirmuftulugu.gov.tr

Documents

İBN ARABÎ MÜTERCİMLERİ ÜZERİNE BİYO … (1234).pdf · İbn Arabî Mütercimleri Üzerine: Biyo-Bibliyografik Bir Deneme (1928-2007) | 475 Tasavvuf | İlmî ve Akademik Araştırma