Columnisten:Naam Achternaam pagina 00

Naam Achternaam pagina 00

Naam Achternaam pagina 00

Hét vakblad voor managers en ict-professionals Jaargang 5 Nr. 5 - 12 mei 2015

86

Geen afl uisterverplichting!Belangenverenigingen in de ICT zijn fel

tegen het wetsvorstel ‘inlichtingen- en

veiligheidsdiensten’.

DINL, DHPA en Nederland ICT vrezen

straks een onwerkbare situatie.

pagina 14

McAfee for presidentJohn McAfee is in de race voor het

Amerikaanse presidentschap in 2016.

Zijn kandidatuur gaat vooral om privacy.

McAfee doet mee met zijn eigen Cyber

Party.

pagina 14

QuTech krijgt 50 mln van IntelIntel gaat 50 miljoen dollar investeren

in het onderzoeksinstituut van TU Delft

en TNO QuTech. Het geld is bedoeld

voor de ontwikkeling van een super-

computer.

pagina 14

Veel identiteitsdiefstalVolgens de Breach Level Index doen

hackers die bestanden stelen dat voor-

namelijk voor identiteitsdiefstal.

53 Procent van alle datalekken werd

hiervoor gebruikt.

pagina 14

+10% Omzet in ICT De omzet van it-dienstverleners steeg

in het tweede kwartaal met 10 procent

ten opzichte van een jaar eerder. Dat is

sinds 2007 niet meer gebeurd, meldt

het CBS.

pagina 14

Techreuzen schikken: 374 mlnTechreuzen Google, Intel, Apple en Adobe

betalen samen een schikking van 374

miljoen euro in een zaak rond salaris-

afspraken. Afspraak was geen personeel

van elkaar weg te kopen.

pagina 14

ICT-drama SVBHet mislukte ict-project van Capgemini

bij de Sociale Verzekeringsbank SVB

kostte zeker 43 miljoen euro. Dat meldt

Zembla op 2 september in hun uitzending

‘de spaghetticode’.

pagina 15

Lab TU/E: 1000x sneller WiFiDe Technische Universiteit Eindhoven

wil met het nieuwe lab CWTe wifi van

1 terabit, ofwel 1000 Gb per seconde,

realiseren.

pagina 15

Het it-budget blijft de gemoederen be-

zighouden. Lang niet altijd zitten CIO

en andere decisionmakers op één lijn.

Los daarvan wordt er veel geld verspild

doordat het verkeerd of niet slim ge-

noeg wordt besteed. Uit onderzoek

blijkt dat we door slechte en ongestruc-

tureerde budgettering gemiddeld 11,3

procent van het it-budget verspillen.

Lute komt met een analyse van de huidige

stand van zaken en een aantal interes-

sante budgetteringstips. Een van de ge-

interviewde experts adviseert bedrijven

met bezuinigingsplannen zelfs om het

it-budget te verdubbelen.

Nieuwe technologieën, zoals Internet

of Th ings, Big Data en 3D-printing

kunnen de bedrijfsvoering immers

ingrijpend veranderen.

pagina 3 12

kennis delen • kennis maken

Hét vakblad voor managers en ict-professionals Jaargang 5 Nr. 9 - 29 september 2015

Uw ict-budget

Noodzakelijk kwaad of kansenkermis?

IT-budgetten stijgen weer, maar blijven nog achter bij het economisch herstel. Natuurlijk, de schrik van de

recessie zit er bij veel managers nog goed in. Mogelijk beginnen ook de effecten van de transitie naar de

cloud zich uit te betalen. IT is effi ciënter geworden. De achterblijvende groei van it-budgetten hoeft dan ook

geen enkel probleem te zijn. Hoofdredacteur Ed Lute onderzoekt hoe je de effectiviteit van het it-budget

kunt vergroten.

Columnisten:

Marco Gianotten pagina 5

Brenno de Winter pagina 15

De hacker is je beste vriendDe slechte reputatie die hackers

hebben, doet niet altijd recht aan hun

ware intenties. Althans, wanneer je

‘ethisch’ ervoor kunt schrijven.

Uiteindelijk is een hacker iemand

die vanuit een technische interesse

zaken uitzoekt. Kan iets anders? Of

beter of veiliger? Crackers en cyber-

criminelen misbruiken dit. Ethische

hackers helpen juist. Journalist

Jasper Bakker zocht Marinus Kuivenhoven op om uit de eerste hand te horen

wat ethisch hacken nu precies inhoudt. Uiteindelijk is het niets meer of minder

dan een bijzondere vorm om de it-beveiliging eens stevig aan de tand te voelen.

Landelijke primeur voor ROC

ROC Aventus in Apeldoorn, waar steeds meer lessen volledig digitaal of met

digitale ondersteuning worden gegeven, is een van de eerste organisaties in

Nederland én wereldwijd die kiest voor een soft ware defi ned network (SDN).

Landelijk had de scholengemeenschap zelfs de primeur van een grootschalige

Cisco ACI-implementatie. Eind augustus logden duizend medewerkers en

ruim tienduizend studenten voor het eerst in op het nieuwe netwerk. Extra

bijzonder was dat twee studenten deel uitmaakten van het projectteam. Wie

zegt dat het onderwijs achter de praktijk aanloopt, is nog niet in Apeldoorn

geweest.

Innovatie van het innovatief vermogenInnovatie is van het grootste belang voor het voortbestaan van de organisatie.

Maar waarom doen we het dan zo weinig? En wat is de rol van I&T, de nieuwe

it-afdeling, hierbij? In de serie ‘De afdeling die vroeger IT heette...’ doen Bart

Stofb erg en Menzo Meijer een boekje open over innovatie. Een sleutelactiviteit,

maar het betekent ook het breken met het bestaande, op een onverwachte

manier de gebaande paden verlaten. Kortom: op zoek naar het antwoord op de

vraag ‘Wat is er nodig om innovatief te zijn?’

De beveiligingsindustrie genezen

pagina 7

Verbindende factor IoT: maatwerk

pagina 10

Nieuwe voorzitter Nederland ICT

pagina 11

De logica van projectmanagement

pagina 16

kennis delen • kennis maken

HET COMPLETE OVERZICHT

VAN ALLE

EVENTSVINDT U OP ICTMAGAZINE.NL

www.ictmagazine.nl

329 september 2015

STRATEGIE

door: Ed Lute

We weten allemaal hoe snel de veranderin-

gen binnen IT gaan. Toch horen we omtrent

één onderwerp al jarenlang dezelfde ge-

luiden: kosten. Hoewel de it-uitgaven de

afgelopen jaren in absolute zin weer wat

stijgen, blijft de algehele teneur dat deze

kosten structureel te hoog zijn. Het it-

budget blijft de gemoederen bezighouden.

Het creëert binnen organisaties zelfs kampen

van voor- en tegenstanders van fi nanciële

armslag voor IT. Hoe veranderen we it-

budgettering van een noodzakelijk kwaad

naar een kermis aan kansen? Een onderzoek.

Uw ict-budget

Noodzakelijk kwaad of kansenkermis?

Lang niet altijd zitten CIO en de andere Chief

Offi cers die over de budgetten gaan, op één lijn.

Los daarvan wordt er veel geld verspild doordat

het verkeerd of niet slim genoeg wordt besteed.

Uit onderzoek1 blijkt dat we door slechte en onge-

structureerde budgettering gemiddeld 11,3 procent

van het totale it-budget verspillen (zie het kader

Budgetteringstips). Voordat we gaan kijken hoe we

deze verspilling kunnen voorkomen en serieuze

meerwaarde kunnen genereren uit onze it-budget-

tering, lopen we eerst langs de huidige stand van

zaken omtrent it-budgetten in Nederland, Europa

en de rest van de wereld.

Gestage budgetgroei

De schrik van de grote recessie zit er bij veel

managers nog goed in. In de top tien van aan-

dachtspunten van het management staan it-kosten

wat de Europese deelnemers betreft op de derde

plek2. Dit onderwerp staat al jaren in de bovenste

regionen van deze lijst. Tot aan de grote recessie

steeg het merendeel van de it-budgetten ieder jaar.

In 2007 gaf 61 procent van de respondenten aan

dat hun it-budget zou stijgen. Vanaf het moment

dat de economie begon te haperen, daalde dit per-

centage sterk – tot 27 procent in 2009. Daarna

zette het herstel langzaam in. Een ander onderzoek3

bevestigt dit toe nemende vertrouwen. De groep it-

managers die rekent op hogere budgetten groeit

gestaag. Ook gaat de toename in uitgaven van ope-

rationele IT voort. (Zie het kader CAPEX versus

OPEX.) Al sinds 2011 – toen het einde van de re-

cessie in zicht kwam – verhogen organisaties hun

operationele budget. Volgens dit onderzoek er-

vaart 69 procent van de ondervraagde organisaties

het afgelopen jaar verbeteringen in hun operatio-

nele it-budget. Dit is een indicatie dat het onder-

nemersklimaat langzaam maar zeker een steviger

basis krijgt. Figuur 1 geeft de procentuele stijging

weer van het budget sinds 2012 voor Noord-Ame-

rika. Het gemiddelde percentage in Europa staat

op 4,8 procent. Dat lijkt de goede kant op te gaan,

maar schijn bedriegt.

Niet in de pas

Ondanks de stijgende operationele it-budgetten

neemt het totale uitgavenpatroon van IT (operatio-

neel, investeringen en uitgaven buiten het it-budget)

licht af. Ook neemt het aantal it’ers slechts marginaal

toe. Dit wordt door een derde onderzoek dat wij

raadpleegden4 bevestigd. Zij schrijven: “Ondanks

de aantrekkende economie en stijgende omzetten,

blijft IT over het algemeen stilstaan qua fi nanciële

ondersteuning.”

Misschien nog zorgelijker is dat het it-budget als

percentage van de omzet en per gebruiker daalt.

De totale it-uitgaven per gebruiker dalen nu al

voor het derde achtereenvolgende jaar en zijn nog

nooit zo laag geweest. In Noord-Amerika bedraagt

de it-investering $ 6.847, terwijl dat in 2012 nog

$10.514 bedroeg. Dit zijn gemiddelde bedragen

berekend over alle sectoren.

Per sector of branche zijn er overigens grote ver-

schillen in het it-budget als percentage van de

omzet. Dit geldt voor zowel de OPEX als de CAPEX.

Figuur 2 geeft deze percentages van het Noord-

Amerikaanse onderzoek weer. Het hoge percentage

bij de fi nanciële dienstverlening is logisch, aangezien

dit een informatie-intensieve tak van sport is met

een groot aantal kenniswerkers. Volgens Barry

Derksen, eigenaar van onderzoeksbureau Bitti,

zijn de verschillen tussen de branches onderling in

Nederland nog groter. “Er zijn inderdaad enorme

verschillen in besteding aan IT per branche. In de

fi nanciële sector wordt vaak nog meer dan 10 pro-

cent van de omzet als it-budget gealloceerd, en ik

ken banken en verzekeraars die zelfs boven de 20

procent zitten. Bij bedrijven in de fi nanciële sector

of in de telecom of energie wordt IT namelijk be-

schouwd als enabler/game changer, terwijl in pro-

ductiebedrijven of handelsmaatschappijen IT nog

vaak als facilitair wordt gezien.”

Het lijkt er sterk op dat de investeringen in IT niet in de pas lopen met het algehele economische herstel

De it-budgetten groeien dus niet mee met de alge-

hele omzetgroei en groei van het aantal mede-

werkers. Het lijkt er sterk op dat de investeringen

in IT niet in de pas lopen met het algehele econo-

mische herstel. Dit hoeft niet per se negatief te

worden uitgelegd.

lees verder op pagina 4

20120%

2%

Med

ian

2.2% 2.3% 2.4%

3.0%

Source: Computer Economics, 2015

4%

6%

2013 2014 2015

CAPEX versus OPEX

In de wereld van fi nancieel management wordt onderscheid gemaakt tussen investerings-uitgaven – Capital Expenditures, of kortweg CAPEX – en operationele uitgaven (OPEX). OPEX zijn de terugkerende kosten voor bijvoorbeeld het beheer van informatiesystemen. CAPEX zijn investeringen in vernieuwingsprojecten, zoals de eenmalige kosten om een systeem te (her)ontwikkelen. Volgens de boekjes worden de OPEX-kosten gemanaged door functioneel beheerders en beheren projectmanagers de CAPEX-uitgaven. In de praktijk echter werken nog veel organisaties met één totaalbudget voor IT. Ervaren it-manager Barry Derksen werkt meestal met twee soorten it-budgetten (op hoofdlijnen): “Het zogeheten continuïteitsbudget is bedoeld om alles draaiend en veilig te houden”, vertelt hij. “Denk daarbij aan updates en (security)-patches van de software. Je bereikt structurele continuïteit door de systemen hierop uit te kiezen. Met gis-systemen is het mogelijk om enkele jaren te werken zonder upgrades.” Als ervaren manager adviseert hij om ieder jaar application life cycle management uit te voeren, waarbij onderzocht wordt wat het kost het om de boel te updaten en wat de risico’s zijn als dat achterwege gelaten wordt. “Zo kun je aan de hand van het beschikbare budget jaarlijks overwegen wat vervangen moet worden en wat nog een jaartje kan overslaan. De enige patches waarover geen enkele discussie bestaat, hebben te maken met security. Dat is altijd een directe ‘must-do’.” De tweede budgetvorm noemt Derksen ‘het veranderbudget’, wat een variatie is op de CAPEX. “Hiermee worden de vernieuwende projecten gefi nancierd.”

Figuur 1

www.ictmagazine.nl

429 september 2015

STRATEGIE

BEVEILIGDE SMARTPHONESectra Tiger®/R versleutelt uw mobiele communicatie

Investeringen in IT

Een mogelijke verklaring voor het achterblijven

van de it-budgetten bij de economische groei, is

dat de eff ecten van de transitie naar de cloud zich

beginnen uit te betalen. IT is effi ciënter geworden.

De operationele uitgaven nemen weliswaar toe –

56 procent van de organisaties verhoogt hun be-

stedingen in cloud-applicaties. Doordat cloud

computing toegevoegde waarde levert in de zin

van lagere it-kosten tegen hogere serviceniveaus,

wordt er kennelijk iets minder geïnvesteerd in

eenmalige projecten. Uit het CIONET-onderzoek

komt naar voren dat investeringen in analytics/

business intelligence bovenaan de lijst staan. Dit

it-onderdeel krijgt al voor het zesde achtereenvol-

gende jaar het grootste investeringsbudget. Op de

tweede plaats staat application & soft ware develop-

ment. De hoge plaats van datacenter infrastructuur

(op drie) valt wellicht te verklaren doordat bijna

de helft van alle cloud-gebaseerde it-diensten geleverd

worden via in-huis private clouds. Cloud computing

daalt langzaam op de lijst van twee naar drie en dit jaar

naar plek vier. Dat betekent overigens niet dat er

minder it-dollars of -euro’s naar cloud computing

gaan. Sterker nog, het lijkt erop dat er in absolute

zin meer geld naar cloud computing gaat. De top 5

van it-investeringen wordt gecompleteerd door ERP.

Qua operationele kosten ziet de verdeling er als volgt

uit4: client-hardware (41%) en soft wareprojecten

(33%) souperen het leeuwendeel van het budget op.

Gehoste en cloud-gebaseerde diensten en managed

services volgen op gepaste afstand.

Onderhoud en investering losknippen

Veel it-managers hebben te maken met een verouderde

staat van hun it-omgeving, grotendeels dankzij de

gekrompen budgetten tijdens de grote recessie. Zo

is meer dan de helft van de pc’s onder het respon-

dentenbestand van een van de onderzoekers4

ouder dan vier jaar, wat bejaard is in de wereld van

de techniek. Meer dan 20 procent van de desktops

en notebooks is zelfs ouder dan zeven jaar.

Ook end-of-life van soft ware (Windows XP of

Windows Server 2003) zet het it-budget van veel

CIO’s onder druk. Dit kan ertoe leiden dat er

zoveel budget opgaat aan het draaiende houden

van IT, dat er nauwelijks meer ruimte overblijft

voor innovatie die de business vooruit kan helpen.

Het is daarom aan te bevelen de kosten voor onder-

houdsprojecten als percentage van de totale omzet

te beschouwen en it-projecten die groei van de

business als doelstelling hebben, te behandelen zoals

alle andere kapitale investeringen. Knip je dit niet

op, dan doet zich de volgende situatie voor: een

veelbelovend project wordt niet gedaan omdat het

budget voor IT niet toereikend is, terwijl projecten die

heel goed kunnen worden geschrapt wel doorgaan,

omdat IT daarmee het budget kan inzetten dat

anders verloren zou gaan met de nieuwe budget-

teringscyclus. Met deze zienswijze kun je misschien

tot de helft van de vaste kosten schrappen in de vorm

van projecten die nauwelijks risico verminderen

of zelfs niet aansluiten op de werkelijke wensen

van de business.

Verdubbel het budget!

Goed, of – nog beter – slim budgetteren valt of staat

met een helder inzicht in de kosten. Organisatie-

adviseur Bart Stofb erg, werkzaam bij Quint

Wellington Redwood, vermoedt dat het fi nanciële

2.0%

2.5%

2.6%

3.0%

3.0%

3.5%

5.0%

5.0%

5.4%

0.0% 2.5% 5.0% 7.5%

Source: Computer Economics, 2015

Process Manufactoring

Public and Nonprofi t

Prof. & Tech. Services

Discrete Manufactoring

All Sectors

High Tech

Healthcare

Retail & Wholesale

Financial Services

Figuur 2

Budgetteringstips

Slecht en ongestructureerd budgetteren kost geld. Het proces is tijdrovend, geldbesparende kansen worden genegeerd, bestaande projecten worden verstoord en geld wordt domweg verkeerd besteed. Volgens de CIO Executive Board (CEB) is het it-budgetproces juist een manier om meer grip op uitgaven te krijgen. De organisatie stelt: “De manier waarop men tegen het invullen van budgetten aankijkt, bepaalt mede de effi ciëntie in de daadwerkelijke uitgaven. Wie it-budgettering ziet als een tijdrovende bezigheid met weinig strategische waarde, verliest door de combinatie van verspilde energie en gemiste kansen veel geld.

De Board geeft de volgende tips:1. Ga uit van strategische aannames op het hoogste niveau, om zo de budgetcyclus te

verkorten. Die aannames geven een heel duidelijk beeld van wat er moet gebeuren. Stel verder duidelijke tijdslimieten in. Daardoor wordt budgettering geen eindeloos proces en worden er niet allerlei wilde plannen bedacht.

2. Hak knopen door en ga niet steeds opnieuw naar de complete roadmap kijken om die op kleine punten aan te passen.

3. Maak diverse budgetscenario’s om de reactiesnelheid van budgettering te verbeteren. Uiteenlopende marktontwikkelingen vragen om diverse scenario’s met verschillende prioriteiten. Wanneer je die scenario’s hebt liggen, wordt het makkelijker om de fi nanciële planning aan te passen aan eventuele veranderingen. Met dit dossier van kant en klare strategische ideeën vergroot je de reactiesnelheid enorm.

4. Maak gebruik van het concept zero-based budgettering. Dit omvat het defi niëren van het budget aan de hand van te maken kosten. Dit dwingt je om alle it-kosten vanaf de grond opnieuw te evalueren. Zo kun je uitvinden waar onnodige kosten worden gemaakt.

5. Groepeer de kosten in het kostenplaatje in termen die je collega’s begrijpen. Die kunnen dan beter nagaan wat de gevolgen zijn van bepaalde verschuivingen of verminderingen van hun budget.

6. Maak van de evaluatie van het it-budget een regelmatig terugkerend fenomeen. Door bijvoorbeeld op kwartaalbasis bepaalde onderdelen van het budget tegen het licht te houden, weet je zeker dat het complete budget elke twee tot drie jaar volledig de revue passeert. Zo ben je sneller in staat om waar nodig het budget te herverdelen.

7. Sterker nog: gebruik een continu budgetteringsproces om sneller en met minder impact aan de veranderende behoeften van de business op it-gebied tegemoet te komen.

“ Verdubbel het it-budget. Helemaal in deze tijd waarin allerlei nieuwe technologieën je bedrijfsvoering ingrijpend kunnen veranderen”

www.ictmagazine.nl

529 september 2015

STRATEGIE

Column

Contextrijke KPI’sOoit afgevraagd waarom wegonderhoud in Nederland ’s nachts gebeurt en in andere landen

nog zo vaak overdag? Dat komt door een simpele impactindicator van Rijkswaterstaat om het

negatieve eff ect van tijdverlies voor de BV Nederland te kunnen minimaliseren. Dat is outside-

in denken, ofwel wat is het eff ect van mijn handelen (wegonderhoud) op een ander

(gebruikers van de weg). Daartegenover staan de denken-in hokjes-indicatoren waarmee IT

nog vol zit.

Wat is die indicator van Rijkswaterstaat? Voertuigverliesuren. Afgekort tot VVU staat dit voor

het totaal aantal uren reisverlies als gevolg van een beperking in de wegcapaciteit, zoals een ongeval

of wegonderhoud. Een VVU staat gelijk aan één voertuig dat één uur vertraging heeft gehad, of

zestig voertuigen die één minuut vertraagd zijn. Rijkswaterstaat kent ook een waarde in geld toe

aan VVU’s: op dit moment twintig euro per VVU over alle type voertuigen. Met deze eenheid

kunnen de economische kosten van fi les worden berekend: die bedragen bijna één miljard

euro per jaar. Aan de hand daarvan wordt bekeken wat het beste tijdstip is voor gepland

wegonderhoud.

Rijkswaterstaat zet het aantal VVU’s, en dus de economische schade voor de weggebruikers,

af tegen de kosten van het onderhoud, zoals uitgaven aan wegenbouwers en andere aannemers.

Over het algemeen geldt dat onderhoud overdag goedkoper is dan ‘s nachts of in het weekend:

tijdstippen waarop de arbeidskosten hoger uitvallen. In Duitsland heb ik regelmatig overdag

im Stau gestanden als gevolg van overdag geplande wegwerkzaamheden. In Nederland kiest

Rijkswaterstaat voor hogere onderhoudskosten door ’s nachts het onderhoud te doen. Waar-

om? Omdat dan het aantal VVU’s het laagst is.

Met de toenemende afh ankelijkheid van IT zouden we performance-indicatoren moeten

gaan herinrichten met een vergelijkbare maat: ‘businessverliesuren’. Maatstaf is de economische

impact van het niet beschikbaar zijn, zowel gepland als ongepland. Dat is beter dan de econo-

misch contextloze beschikbaarheidspercentages die we nu vaak hanteren: 99,5 procent zegt

namelijk niets over de impact. De contextgerelateerde KPI voor IT is in opmars. De Rabo-

bank verving het beschikbaarheids percentage door het aantal geraakte klanttransacties als ge-

volg van een verstoring en Tesco koos voor de schap(on)beschikbaarheid van levensmiddelen in

zijn supermarkten. Dit zijn voorbeelden van outside-in denken bij het ooit zo gesloten it-bol-

werk.

Je kunt ook kiezen voor het maken van betere afspraken tussen klant en leverancier. Ik sprak

met een uitbesteder die zijn service provider wekelijks maar één uur gaf voor onderhoud.

Daardoor was er vaak te weinig tijd om het onderhoud goed en gecontroleerd te doen. De eco-

nomisch beste periode voor onderhoud lag op zondagen  tussen 02:00 en 06:00. Waarom dan niet

de volle vier uur ‘weggeven’ in ruil voor een beschikbaarheid van 99,99 procent voor de res-

terende 164 uren van de week? Economisch gezien is dat veel logischer.

De discussie over cijfers gaat veel beter wanneer je er ook iets concreets bij kunt voorstellen:

‘waar hebben we het eigenlijk over?’ Verloren omzet en het aantal geraakte klanten zeggen veel

meer over de echte wereld dan ‘latency’ en ‘uptime’. Met contextrijke KPI’s laat je als CIO zien dat

je niet uitsluitend bezig bent met de binnenwereld van bits en bytes, maar ook oog hebt voor

de buitenwereld – en dus het bedrijfsresultaat.

Marco Gianotten

www.ictmagazine.nl

Marco Gianotten is Managing Director en oprichter van Giarte.

beleid en de echte beslissingen omtrent IT ‘een

soort van losgezongen zijn’ van elkaar. “Je zou ver-

wachten dat er wordt gekeken naar welke kosten

er waar worden gemaakt, hoe het zit met project-

kosten en dat daar in een goede balans een keuze

in wordt gemaakt. Maar die fi nanciële besturing

lijkt toch vaak een redelijk autonoom proces te

zijn.” Een andere observatie vanuit zijn praktijk is

dat er nog altijd bij veel organisaties drift ig wordt

bezuinigd op IT. Iets wat hem hogelijk verbaast:

“Mijn advies omtrent dergelijke bezuinigingsplan-

nen is altijd: verdubbel het it-budget. Helemaal in

deze tijd waarin allerlei nieuwe technologieën je

bedrijfsvoering ingrijpend kunnen veranderen:

Internet of Th ings, Big Data, 3D-printing en ga zo

maar door. De afgelopen tien jaar vraagt Gartner

aan succesvolle CEO’s waaraan ze hun succes nu te

danken hebben. Van hen zegt 75 procent dat het

komt door IT. Dezelfde vraag wordt gesteld aan

niet zo succesvolle CEO’s aan de onderkant van de

markt. Ook van hen zegt 75 procent dat hun falen

de schuld is van IT. Beiden hebben gelijk in die zin

dat IT inderdaad het verschil kan maken. Hoezo,

IT doet er niet toe? Het is belangrijker dan ooit!”

De vervuiler betaalt

In de meeste gevallen zijn it-budgetten het eigendom

van IT. Stofb erg zet daar grote vraagtekens bij: “IT

doet dingen in opdracht, dus het zou logischer zijn

als het budget bij de opdrachtgever ligt. De op-

drachtgever van de generieke IT, zoals het netwerk,

het mainframe en andere peperdure zaken, zou

dan bijvoorbeeld de Raad van Bestuur zijn. Die

zegt tegen IT: voor het onderhouden van het netwerk

krijg je dit budget, want dat is nu precies een goed

voorspelbaar deel van IT, waardoor het prima volgens

budget kan werken. En daarbij is het dan de taak

van IT om de RvB glashelder uiteen te zetten hoe

die kosten zijn opgebouwd, hoe de afschrijvingen

van investeringen in elkaar zitten enzovoort. Ei-

genlijk is het maar raar dat beslissingen omtrent

budget binnen IT worden gemaakt. Dat is natuurlijk

zo gegroeid, omdat IT al die jaren op vragen van

de businessmanager heeft gezegd: dat zijn zaken

waar jij toch niets van begrijpt, maar het kost zo en

zoveel. Tegenwoordig kan dat echt niet meer. De

taak van IT is inzicht verschaff en aan de RvB, maar

niet het maken van de keuzes. Hier geldt het principe

‘de vervuiler betaalt’. Bij sommige bedrijven beheert

de business delen van het it-budget, maar ik ken

geen enkel bedrijf waar dit echt lekker loopt. Hier

wordt eigenlijk nog ontzettend veel geld verspild.”

IT-doorbelasting

Om het principe van dit probleem te illustreren,

hanteert Stofb erg de restaurantmetafoor. “Ik ga

met tien vrienden uit eten met de afspraak d at we

aan het eind de rekening verdelen. Omdat iedereen

aan het einde van de rit hetzelfde betaalt, stimuleert

dat een bepaald gedrag. Men neemt een duur

voorgerecht, duur hoofdgerecht, een mooi fl esje wijn

en drie cognacjes na het kostbare dessert. Iedereen

wil namelijk boven het gemiddelde zitten, anders

betalen ze mee aan het eten van een ander en

schieten ze er zelf bij in. En als iedereen boven het

gemiddelde wil gaan zitten, is dat niet goed voor

het gemiddelde. Aan het einde van de avond klaagt

iedereen erover dat het toch wel een erg duur res-

taurant is. Als je nu in datzelfde restaurant met

diezelfde vrienden gaat zitten en je spreekt af dat

iedereen voor zichzelf betaalt, dan is de eindrekening

ongeveer 20 procent lager. Ziedaar het probleem

van it-doorbelasting. Doordat vaste kosten vaak

worden meegeteld bij de losse kosten, heb je totaal

geen inzicht meer. Laten we zeggen dat de doorbelaste

kosten van een werkplek € 1.000 per maand zijn

– met netwerk, security, alle soft warelicenties

enzovoort. De werkelijke kosten om een nieuwe

werkplek te creëren, waarbij je alle vaste kosten

buiten beschouwing kunt laten, bedragen € 300.

Stel dat de business een probleem heeft dat op

twee manieren kan worden opgelost: 1) door werk

dat € 800 kost of 2) door een nieuwe werkplek te

maken. De business kiest voor de oplossing van

€ 800, omdat ze er in haar afweging ten onrechte

van uitgaat dat die extra werkplek duurder uitvalt,

terwijl die in werkelijkheid € 500 gunstiger uitvalt.

Het versleutelen van vaste kosten in variabele kosten

vervuilt je inzicht, en het vervuilt bovendien het

principe van de vervuiler betaalt.”

De it-budgetten stijgen over de hele linie, al gaat

dat minder snel dan de stijgingen van omzet en

aantal medewerkers. Dit hoeft geen enkel probleem

te zijn, aangezien cloud computing en andere

moderne technologieën zichzelf beginnen terug te

betalen. Bovendien zijn er nog vele andere manieren

om de eff ectiviteit van het it-budget te vergroten.

1: Bron: Infoworld

2: IT Management Trends for 2015, CIONET. Dit onderzoek is de 35ste IT Trends Survey, gebaseerd op de respondenten uit 2.552

organisaties wereldwijd, 801 organisaties afk omstig uit 24 Europese landen

3: IT Spending and Staffi ng Benchmarks study 2015, Computer Economics. Jaarlijks onderzoek dat sinds 1990 wordt gepubliceerd.

Onderzoek in de US en Canada private en publieke sector, onder meer dan 200 organisaties

4: Th e 2015 IT Budget Report, SpiceWorks

www.ictmagazine.nl

629 september 2015

SECURITY

De hacker als beste vriendEthisch hacken, voor fun en veiligheid

Over hackers bestaan vele misverstanden. Allereerst

de misvatting dat het kwaadwillenden zijn. Vervol-

gens het vooroordeel dat het ongewenste bemoeials

zijn. Plus nog het misverstand dat hackers gaten

zoeken voor roem en hun eigen ego. Natuurlijk, er

zijn zeker slechtbedoelende hackers: crackers, malware-

makers, inbrekers, datadieven en andere cyber-

criminelen. En vaak zit een organisatie of een

drukbezette beheerder niet te wachten op een

buitenstaander die hen wijst op fouten en kwets-

baarheden in hun ict-omgeving.

Professionalisering van het vak

Een ethische hacker wil echter helpen. Het ontdekken

en aanmelden van kwetsbaarheden dient daarbij dus

niet voor eigen roem of voor het te schande zetten

van een kwetsbare organisatie. Het gaat erom

onveiligheid weg te nemen, zodat organisaties zelf

én anderen veiliger kunnen zijn. Anderen omvat

direct betrokken organisaties zoals bijvoorbeeld

partners, maar ook klanten, consumenten en burgers

in het algemeen. Sommige ethische hackers gaat het

zelfs om bredere begrippen als de hele maatschappij,

die tegenwoordig immers zeer connected is en

daarmee kwetsbaar.

Anno 2015 zijn ethische hackers niet alleen zelf-

standig werkende idealisten. Er is sprake van een

heuse professionalisering. IT-dienstverleners zoals

Sogeti hebben teams van ethische hackers in dienst

die - in opdracht - systemen van klanten geregeld

kritisch doorlichten. Bij dat pentesten wordt er

verder gegaan dan reguliere checklists op bepaalde

security-eigenschappen of best practices, legt ethisch

hacker Marinus Kuivenhoven uit.

Abuse-case

Hij is senior security specialist bij Sogeti en mede-

grondlegger van Sogeti’s PaSS-aanpak. Deze Pro-

active Security Strategy is een business-gedreven

manier om security te embedden in de diverse lagen

van applicaties, ict-infrastructuren en ook ict-

gebruikende organisaties zelf. Kuivenhoven vertelt

dat checklists wel kunnen helpen, maar dat ze zeker

niet zaligmakend zijn.

“Er zijn grofweg twee soorten klanten”, weet hij.

“Zij die een securitytest willen laten doen, bijvoor-

beeld om compliance-redenen.” Dit komt dan vaak

neer op het aflopen van een checklist. “En zij die

erkennen dat ze echt iets met security moeten

doen.” Deze organisaties staan veel meer open voor

diepergaand ‘hacken’.

“Wat wil je wel en wat wil je níet?”, is een kritische

beginvraag van Kuivenhoven. Wat er niet gewenst is,

wordt namelijk nogal eens over het hoofd gezien.

Kuivenhoven raadt dan ook aan om een zogeheten

abuse-case te maken. Net zoals in de wetenschap

een theorie wordt gevalideerd door te proberen het

te ontkrachten. De opzet van een it-systeem kan

zijn dat een klant zijn of haar factuurinformatie

moet kunnen inzien, geeft de ethisch hacker als

voorbeeld. “Doe dan het woordje ‘niet’ erbij: de

niet-klant, niet-toegang, enzovoorts.” Op basis

daarvan valt de werking van een systeem door te

lichten op toegang voor derden, op haperende of

ontbrekende toegang en op andere ongewenste zaken.

Businessbehoefte in de requirements

“Bedenk dat van tevoren”, benadrukt Kuivenhoven.

Hoe eerder in de lifecycle van een project, product

of systeem dit wordt gedaan hoe beter. Security en

een abuse-case horen bij de businessbehoefte en

zouden dus al in de requirements moeten staan

voordat development begint. “Alles wat je maakt, kan

iemand misbruiken”, waarschuwt Kuivenhoven.

“Moet je dus wel iets maken?” De ict-securityspecialist

pleit dus niet per se voor méér technologie; soms

Een ethische hacker wil helpen. Het gaat erom onveiligheid weg te nemenkan het beter zijn om juist wat minder te hebben.

Hij verduidelijkt met het voorbeeld van een orga-

nisatie die een externe inlog op zijn site wilde om

werknemers daar hun meningen te laten uiten. De in

te voeren berichten zouden echter niet automatisch

geplaatst worden, maar moesten eerst via een

keurende werknemer lopen. “Mijn voorstel is:

schrap dat inloggen en laat het via bijvoorbeeld

interne mail gaan. Er was immers in de workflow al

een tussenpersoon gedefinieerd en het weglaten van

een extern inlogsysteem scheelt weer een mogelijke

zwakke plek.”

De waarom-vraag

Goede security draait om de waarom-vraag. “Je hebt

bugs in je systemen, maar waaróm heb je die?” De

oorzaak kan bijvoorbeeld een ontwerpfout zijn, of

een verschil in aanpak tussen verschillende deve-

lopers. Net zoals een goede arts niet slechts de

symptomen bestrijdt, maar op zoek gaat naar de

oorzaak. “Daarmee kun je ook toekomstige fouten

voorkomen”, legt Kuivenhoven uit.

Hij stelt dat veel bugs, zoals in bijvoorbeeld de

OWASP top tien, terug te voeren zijn op slechts

een handjevol grondoorzaken. Het inzien en

doorgronden daarvan helpt foutherhaling te voor-

komen, wat ook speelt bij ingebruikname van

geheel nieuwe technologie. Problemen worden

daarbij vaak opnieuw uitgevonden, concludeert de

ethisch hacker. “Omdat we het telkens als iets geheel

nieuws zien en zo aanpakken.” In de grond valt er

met het abstraheren van problemen juist veel

overeenkomsten te vinden en dus veel veiligheid

te winnen.

door: Jasper Bakker

Hackers hebben een slechte reputatie. Ten onrechte, want van origine is een hacker iemand

die technisch geïnteresseerd zaken uitzoekt. Of iets anders kan: beter of veiliger. Crackers

en cybercriminelen misbruiken dit. Ethische hackers helpen juist.

Vijf kerneigenschappen

Wat elke ethische hacker in huis moet hebben om zich met recht die ‘functietitel’ te mogen aanmeten. Allereerst een eigen-schap die voor elke ict-professional geldt: kundigheid. Een ethische hacker moet net als een ‘gewone’ hacker, een developer en een security-medewerker goed op de hoogte zijn van zijn of haar technologie, tools, talen, systemen en ook de trends die daarbij meespelen.Ten tweede moet een ethische hacker natuurlijk nieuwsgierig zijn. Dat helpt al bij het volgen van de trends en het bijblijven qua ontwikkelingen. Maar het willen weten hoe dingen in elkaar steken, is de crux voor hacken. En dat is puzzelen, peuteren, uitvogelen, decoderen en ontsleutelen. Deze eigenschap is wat ethisch hacken moeilijk en tegelijkertijd uitdagend en nuttig maakt.De derde kerneigenschap is voor de toe-voeging ‘ethisch’ aan de Geuzennaam ´ethische hacker´: principes. Het gaat om ethisch besef én daarnaar handelen. Je hard maken voor een betere, digitale wereld en dus onveiligheid aanpakken. Dat laatste betekent niet per definitie het openlijk aan de kaak stellen van onveilige systemen of programmatuur. Publieke bekendmaking dient namelijk niet altijd het belang van alle betrokken partijen: organisaties, gebruikers, klanten, de maatschappij.De vierde kerneigenschap is betrokkenheid. Het koesteren van principes levert een gedrevenheid op die ervoor zorgt dat ethische hackers net even verder gaan. Soms is dat net verder door bepaalde technieken of - wellicht vergezochte - methodes uit te proberen. Soms is dat door de grenzen van de wet op te zoeken. Ethiek speelt hierbij weer een belangrijke rol.De vijfde en laatste kerneigenschap voor ethische hackers is teamspirit. Terwijl er genoeg hackers zijn die op zichzelf opereren, of dat het liefste doen, is samen-werking een groot goed. Een ethische hacker neemt niet alleen verantwoorde-lijkheid voor zijn of haar eigen werk, maar ook voor dat van anderen. Die anderen kunnen letterlijk teamgenoten zijn: twee weten meer dan één, drie nog meer, enzovoorts. Tegelijkertijd kunnen die anderen ook juist externe partijen zijn: mensen die een systeem hebben gemaakt waarin ethische hackers tekortkomingen vinden.

www.ictmagazine.nl

729 september 2015

SECURITY

Radicale transparantie tilt beveiliging naar hoger niveau

Dr. Melanie Rieback wil beveiligingsindustrie genezen

“We hebben twee soorten geheimen in onze orga-

nisatie: de klantgegevens en de persoonsgegevens

van onze freelancers en medewerkers. We kennen geen

intellectueel eigendom”, zegt dr. Melanie Rieback

(36), CEO van Radically Open Security. Vol trots toont

ze soft ware om rapportages te maken. “Als ik een tool

maak, stel ik die beschikbaar. Wanneer iemand anders

dat gebruikt, heb ik daar geen last van. Het levert

goodwill op en nodigt mensen uit om te helpen de tools

te verbeteren. Uiteindelijk kom je zo op een veel

hoger niveau.”

Hackers mentaliteit

Rieback, actief in de hackersgemeenschap, is door-

drongen van de hackerethiek en wil die uitdragen.

Er is niets intelligents aan hetzelfde werk iedere keer

op dezelfde manier blijven doen, vindt zij. “Goed

hackergedrag betekent dat saaie of ingewikkelde

taken zoveel mogelijk worden geautomatiseerd,

om daarmee het leven eenvoudiger te maken en

de aandacht vervolgens te richten op het simpeler

maken van weer andere taken. Het resultaat komt

voor iedereen beschikbaar om daarmee de wereld

naar een hoger plan te trekken. ”

Precies dat is ook de fi losofi e van haar bedrijf. Dus

zijn de modellen voor algemene voorwaarden,

contracten voor freelancers en vrijwilligers, penetratie-

testenrapportages, standaardovereenkomsten en of-

fertes juridisch goed uitgezocht en nu voor iedereen

onder een open licentie beschikbaar gesteld. Wie zelf

aan de slag wil in de beveiligingsindustrie, kan de

documenten meteen gebruiken. Ook administratieve

systemen die worden verbeterd, komen beschikbaar.

Daarmee is er weinig geheimzinnigs aan de bedrijfs-

voering. “Veel bedrijven functioneren als een

blackbox en dat wil ik niet.”

Penetratietesten

Bij het uitvoeren van penetratietesten om zwakheden

in systemen te vinden, wordt ook gestreefd naar

standaardisatie. De betrokken experts, uit voorname-

lijk Nederland en Duitsland, chatten met elkaar in

vertrouwelijke kanalen om zo resultaten met elkaar

te delen. Daarbij zitten ook de klanten in het chat-

kanaal, zodat ze continue de vinger aan de pols

kunnen houden en kunnen meepraten. Het ge-

sprek is een belangrijk onderdeel van het logboek

om de administratie bij te houden. “Momenteel

werken we aan een systeem om standaardtests ge-

automatiseerd vanuit de chat te starten”, vertelt

Rieback. “De resultaten komen ook via een tool

binnen en kunnen automatisch doorvloeien naar

de rapportage.”

Ook die rapportage is weer gestandaardiseerd met

behulp van een XML-systeem. Hierdoor komt een

groot deel van de rapportage geautomatiseerd tot

stand. Dit maakt het voor de klant controleerbaar, en

er wordt zoveel mogelijk gefocust op de toegevoegde

waarde van de experts. De hulpmiddelen komen

ook weer als open-sourcesoft ware beschikbaar, zo-

dat ook andere bedrijven of de klanten de tests later

zelf kunnen herhalen. “De volgende stappen?

Geautomatiseerd scans uitvoeren en cryptografi e

analyseren, om zo zwakheden te vinden”, zegt ze trots.

Het idee voor deze aanpak kreeg Rieback toen ze bij

een bedrijf werkte dat last had van een beveiligingsin-

cident. “Ik wilde over de schouders van de leverancier

meekijken. Dat meekijken werd actief gefrustreerd,

maar uiteindelijk lukte het me toch gedeeltelijk.

Op dat moment zag ik dat de leverancier met de

open-sourcetools werkte die we zelf ook gebruikten”,

legt ze uit. “Het beveiligingsbedrijf probeerde een

afh ankelijkheid te creëren en zo een herhalings-

business op te bouwen. Dat wil ik doorbreken.”

Hackerethiek

Toen ze merkte dat ook bij de Raad van Bestuur

onvrede bestond over de gang van zaken, realiseerde

ze zich dat ze niet zo wilde doorgaan. “Daar kwam

nog iets bij: in de hackersgemeenschap ontstond

veel discussie over de ethiek van sommige bedrijven.

Vooral oplossingen voor afl uisteren zijn erg om-

streden. Bij zulke bedrijven werken ook hackers die

eigenlijk niet blij zijn. Dus je ziet dat zowel klanten

als hackers eigenlijk niet blij zijn. Iedereen zoekt

naar een alternatief: een open-one-stop-shop voor

beveiliging. Kortom: een gat in de markt.”

Ethiek is belangrijk binnen het bedrijf. Over het

bedienen van sommige klanten wordt fel gediscus-

sieerd. Recentelijk speelde zo’n discussie over een

opdracht bij een overheidsklant. Maar het project

had ook grote kansen iets nieuws te ontwikkelen,

dat vervolgens weer voor iedereen beschikbaar

kon komen. Na lang beraad werd er bewust voor

gekozen slechts een deel van de opdracht aan te

nemen. Met als voordeel dat iedereen achter het

besluit staat en dan ook enthousiast meewerkt.

Winst herinvesteren

Waar de economie altijd stelt dat de beloning voor

de ondernemer de winst is, tart Rieback ook deze

regel. Haar bedrijf stopt 90 procent van de winst in

Stichting NLnet om daarmee open-sourceprojecten

te ondersteunen, die beveiliging en digitale vrijheden

centraal hebben staan. Zelf keert ze zichzelf het

wettelijk minimum uit. “Ik verdien ongeveer de helft

van wat ik verdiende in mijn oude baan en dat is

voor mij voldoende.” Inmiddels is ze met freelancers

in anderhalf jaar tijd gegroeid van zeven naar veertig

medewerkers.

Volgens Rieback is de NetAidKit een belangrijk

bewijs dat haar strategie werkt. Dat is een open

source wifi hotspot dat in opdracht van Free Press

Unlimited is gemaakt. Omdat dit een project met

een goed doel is, werkt het bedrijf tegen de daad-

werkelijke kostprijs aan het project. De soft ware

regelt niet alleen de beveiliging, maar maakt het

ook mogelijk om journalisten in gebieden waar

persvrijheid onder druk staat, toch hun werk te

laten doen. De soft ware is gratis en werkt op veel

verschillende soorten hardware. Free Press Unlimited

gaat nu ook een router tegen kostprijs aanbieden.

Het project, dat inmiddels een innovatieaward van

ISOC heeft gekregen, toont volgens de onder-

neemster de ware hackermentaliteit.

DDoS-aanvallen

Momenteel probeert Rieback in samenwerking

met een consortium van vier universiteiten, twee

internetproviders en een hardwareleverancier een

oplossing te maken om DDoS-aanvallen slimmer en

sneller te detecteren en te stoppen of af te remmen.

Juist door wetenschap in te zetten, kan beter worden

gezocht naar oplossingen voor deze problematiek.

Om een oplossing te realiseren, is bij de Europese

Unie een subsidie aangevraagd. Uiteindelijk moet de

oplossing weer als open source beschikbaar komen,

zodat iedereen dit soort aanvallen te lijf kan gaan.

Het inzetten van radicale transparantie moet volgens

Rieback voorkomen dat geld verloren gaat door

teveel te betalen voor kennis die al beschikbaar is.

De energie kan dan worden gestoken in het naar

een hoger niveau tillen van beveiliging. In een wereld

waar criminelen samenspannen om aanvallen uit

te voeren, zorgt dat er uiteindelijk voor dat ook de

verdedigende krachten in de industrie samenwerken.

“Dat trekt beveiliging naar een hoger niveau en

daarvan worden we allemaal beter.”

“ Het beveiligingsbedrijf probeerde een afhankelijkheid te creëren en zo een herhalingsbusiness op te bouwen. Dat wil ik doorbreken”

door: Brenno de Winter

Onze afhankelijkheid van informatie is de gouden eeuw voor de beveiligingsindustrie. Door

stevig op het intellectueel eigendom te gaan zitten, is het mogelijk hetzelfde trucje keer

op keer te herhalen. Door juist transparant te zijn en alle tools beschikbaar te maken, wil

Radically Open Security de industrie veranderen en beveiliging naar een hoger niveau tillen.

www.ictmagazine.nl

829 september 2015

PRAKTIJK

Aventus is het regionale opleidingscentrum in de

stedendriehoek Apeldoorn, Deventer en Zutphen.

Naast middelbaar beroepsonderwijs biedt de school

ook educatie voor volwassenen. ICT speelt een be-

langrijke rol in het onderwijs. Steeds meer lessen

worden volledig digitaal of met digitale onder-

steuning gegeven. Alle studenten zijn dan ook ver-

plicht een laptop mee te nemen naar de les. “En

zodra je studenten iets verplicht, dan staat daar

natuurlijk ook een verplichting van de school te-

genover”, zegt hoofd automatisering Roy Dusink.

“Het kan niet zo zijn dat studenten niet kunnen

inloggen op de wifi omdat het netwerk overbelast is.”

Regierol

Gezien het groeiende belang van ICT in het onder-

wijs is de afdeling van Dusink de afgelopen jaren

van een uitvoerende rol toegegroeid naar een regie-

voerende. Het beleid is gericht op ‘cloud-tenzij’.

“De keus aan digitale leermethoden in de cloud is

gigantisch groot. En ook steeds meer applicaties

die we gebruiken in onze bedrijfsvoering nemen

we uit de cloud af. Vandaar dat we nu bij vervanging

van applicaties een sterke voorkeur hebben voor

SaaS.”

Deze strategie zou aanleiding kunnen zijn om ook

netwerk- en datacenterdiensten uit de cloud af te

nemen. Daar kiest Aventus bewust niet voor. “Wij

willen de infrastructuur in eigen beheer houden,

omdat dat ons meer mogelijkheden biedt om de

kosten in de hand te houden en tegelijkertijd

maximale flexibiliteit te garanderen. Het is uitein-

delijk goedkoper om het netwerk in eigen beheer

te houden en we hebben dan ook meer grip op de

omgeving. Bovendien willen we onze eigen kennis

up-to-date houden omdat ICT van cruciaal belang

is geworden voor goed onderwijs.”

Aanbesteding SDN

Het oude netwerk was technisch en financieel

afgeschreven. Het begon bovendien tegen zijn

grenzen aan te lopen. Reden om vrijwel de gehele

netwerkinfrastructuur in drie fases te vervangen.

In de eerste fase, die vlak voor de zomervakantie

werd afgerond, zijn de core switches vervangen.

Fase twee heeft betrekking op het access- en data-

centernetwerk. En in fase drie, die begin 2016 zal

gaan plaatsvinden, wordt het WAN vervangen.

Aventus is aanbestedingsplichtig. Voorafgaand

aan het opstellen van die aanbesteding is met ver-

schillende leveranciers contact geweest. Dat gaf de

ict-afdeling voldoende vertrouwen om te kiezen

voor een heel nieuw netwerkontwerp, gebaseerd

op de principes van software defined. In een SDN

worden in de netwerkarchitectuur virtualisatie-

principes toegepast die bij computer en storage al

langer gebruikelijk zijn. Met de energie waarmee

je voorheen één router of switch configureerde,

kun je er nu honderden configureren. Dit betekent

dat je wijzigingen in je netwerk in één keer volle-

dig geautomatiseerd kunt doorvoeren. Bovendien

is het eenvoudig om met policies het verkeer op

het netwerk te prioritiseren.

Keuzeargumenten

Dat laatste is een belangrijke reden voor Aventus

om voor een SDN te kiezen, geeft Dusink aan.

“Onze netwerkcapaciteit is natuurlijk niet onein-

dig en het mag niet zo zijn dat onderwijstoepas-

singen in het nauw komen doordat studenten

massaal naar YouTube-filmpjes kijken. Daarom

wezen wij in ons oude netwerk ieder device zes

MB toe, ook als er op dat moment veel meer

capaciteit beschikbaar was. Met een SDN kun je de

capaciteit die er is, volledig toewijzen, waarbij je

met policies kunt aangeven dat de bedrijfsvoe-

rings- en lesapplicaties voorrang krijgen boven

andere soorten netwerkverkeer. Er wordt dus pas

geknepen op het moment dat het netwerk echt

volledig volloopt. Gemiddeld genomen zullen

studenten en docenten een veel grotere capaciteit

tot hun beschikking hebben.”

Een andere reden om in de aanbesteding voor een

SDN te kiezen is dat het netwerk zes tot zeven jaar

moet meegaan. Aventus voorziet dat ze in de toe-

komst regelmatig zal gaan gebruikmaken van IaaS.

“Met een SDN kun je in piekperiodes makkelijk

servers naar de cloud verhuizen en weer terug in

huis halen als die piek voorbij is. Nu is ons data-

center nog berekend op pieken, dat is straks niet

meer nodig”, weet Dusink. Dit principe verbetert

bovendien de uitwijkmogelijkheden.

Het is daarnaast mogelijk om ontwikkel-, test- of

productieomgevingen volledig geautomatiseerd

uit te rollen, waardoor nieuwe software of nieuw

ontwikkelde functionaliteit veel sneller in gebruik

ROC vooruitstrevend met Scholengemeenschap heeft landelijke primeur grootschalige Cisco

door: Mirjam Hulsebos

ROC Aventus is één van de eerste organisaties in Nederland én wereldwijd die kiest voor

een software defined network (SDN). Eind augustus logden duizend medewerkers en

ruim tienduizend studenten voor het eerst in op het nieuwe netwerk. Extra bijzonder was

dat twee studenten deel uitmaakten van het projectteam. Wie zegt dat het onderwijs

achter de praktijk aanloopt, is nog niet in Apeldoorn geweest.

Het mag niet zo zijn dat onderwijs toepassingen in het nauw komen doordat studenten massaal

naar YouTube-filmpjes kijken

Wij hebben plaats voor enkele senior IT professionals

ORACLE en SAP SAP BW / BI / BO

SAP Hana Oracle Middleware

www.redblue.nl

www.ictmagazine.nl

929 september 2015

PRAKTIJK

kan worden genomen. Er gaat geen tijd meer ver-

loren met handmatige netwerkconfi guratie.

Een pré van een hypermodern netwerk is dat het

de motivatie van medewerkers aanwakkert.

Dusink: “Het is natuurlijk altijd leuk om met de

nieuwste techniek te werken. Daarnaast hebben

wij als ict-afdelingen de laatste jaren echt een cul-

tuuromslag gemaakt. We zijn niet langer een ‘club

techneuten’, maar we denken mee met de business.

We kijken wat het onderwijs nodig heeft en probe-

ren daarbij optimaal aan te sluiten. SDN stelt ons

daar om de genoemde redenen veel beter toe in

staat dan traditionele netwerktechnologie.”

Eerste SDN-implementatie

De aanbesteding werd gewonnen door Cisco en

Axians. Het is voor beide partijen de eerste grote

SDN-implementatie bij een ‘gewoon bedrijf ’.

Edwin Kanis van Axians nuanceert: “Tot nu toe

ken ik alleen implementaties in datacenters van

service providers. Ons eigen zusterbedrijf

QBranch in Zweden is daarvan een voorbeeld. Dat

is toch een heel ander soort omgeving dan een

bedrijfsnetwerk.” Waarbij hij aantekent dat het

netwerk van Aventus nu ook niet bepaald een

‘gewoon’ bedrijfsnetwerk is. Dusink lacht: “Noem

het maar gewoon dat op een maandag in augustus

4000 nieuwe gebruikers tegelijkertijd voor het

eerst met hun eigen device inloggen op het net-

werk en verwachten dat zij daar al hun applicaties

vinden. Hun rooster, hun digitale lesmethoden, en

ga zo maar door. Dat kom je, behalve bij een

school, nergens anders tegen.”

De omvang van de omgeving en het innovatieve

karakter van het netwerk maakten dat Cisco meer

dan bij andere implementaties betrokken was bij

het implementatieproject (zie kader Studenten

helpen bij implementatie). Daarbij is veel kennis

overgedragen van de Cisco-engineers aan de an-

dere betrokkenen van Axians en ROC Aventus. De

ict-afdeling van ROC Aventus beschikt nu over

voldoende kennis en vaardigheden om het net-

werk zelf in beheer te nemen. “Zoals ik al eerder

zei: ICT is in korte tijd een cruciale rol gaan spelen in

het onderwijs. Daarom vinden wij het belangrijk

om zelf de regie te voeren en niet alle verantwoor-

delijkheden neer te leggen bij leveranciers.

Natuurlijk nemen we veel applicaties af uit de

cloud, maar de kennis en infrastructuur houden

we graag in eigen beheer.”

software defi ned networkACI-implementatie

Het komt op vrijwel elke onderwijsinstelling voor: een vrij strikte scheiding tussen onderwijs en bedrijfsvoering. ROC Aventus vormde daarop geen uitzondering. De bedrijfs-voerende tak van de school nam wel stagiaires af, maar daar bleef het ook bij.

De implementatie van het SDN was het eerste project waarbij studenten op een veel intensievere manier dan de gebruikelijke stage werden betrokken bij een bedrijfs-voeringsproject. Roy Dusink, hoofd auto-

matisering, vertelt: “Het idee om studenten in te zetten bij de implementatie ontstond in een gesprek dat ik voerde met de account-managers van Axians en Cisco. Cisco biedt binnen de Cisco Academy een programma om mbo-studenten CCNA te certifi ceren. Hun gedachte was: we zouden eigenlijk ook zo’n certifi ceringsprogramma voor het mbo moeten opzetten voor ACI, de SDN-oplossing van Cisco. Dat programma is er nog niet, maar vooruitlopend daarop ontstond wel het idee om twee studenten actief te betrekken bij de implementatie van het net-werk.”

De selectie van deze studenten is in fases gegaan. Voor de zomervakantie konden ict-studenten zich inschrijven voor een extra hoorcollege dat werd verzorgd door Cisco over software defi ned networking in het algemeen en ACI in het bijzonder. Zij werden opgeroepen om een motivatiebrief te schrijven waarin ze moesten aangeven

waarom zij graag eens een hands-on work-shop bij Cisco in Amsterdam wilden bijwonen. De veertien beste brieven werden geselec-teerd. Deze studenten konden een dag lang zelf met de handen aan de knoppen zitten. De twee meest gemotiveerde studenten zijn benaderd of zij lid wilden worden van het projectteam.

Dat had nog wel wat voeten in aarde, zegt Dusink. “Onze stages lopen normaal gesproken van januari tot en met juni. Dit project viel midden in de zomervakantie, voorafgaand aan het nieuwe schooljaar. We hebben in overleg met de onderwijscoördi-nator besloten dat de weken die zij nu mee-helpen, worden afgetrokken van de stage die zij straks lopen. Dan komen ze trouwens weer op onze afdeling terecht en helpen ze bij de migratie naar een nieuw WAN.”

Gezien het enthousiasme van de interne projectleider en de vijf overige projectmede-

werkers van Aventus, alsmede van de twee betrokken leveranciers, wil Aventus kijken of ze in de toekomst vaker studenten kunnen inzetten bij projecten. Dusink houdt zich met zijn afdeling Automatisering alvast aan-bevolen. “De meeste bedrijfsvoeringspro-jecten hebben een ict-component. Waar studenten tijdens een stage meelopen op onze afdeling en bij het dagelijkse beheer worden betrokken, is het doen van een pro-ject toch echt van een andere orde. De ervaring leert dat – mits je een goede selectie toepast – er voldoende studenten te vinden zijn die deze verantwoordelijkheid aankunnen en die ook de betrokkenheid tonen die nodig is in zo’n project. Dit vraag wel meer fl exibi-liteit van het onderwijs, omdat projecten zich nu eenmaal niet houden aan de vaste stageperiodes. Maar als iedereen zich fl exibel opstelt, kun je studenten echt een heel inspirerende stage bezorgen. Dat hebben wij wel aangetoond.”

“ Noem het maar gewoon dat 4000 nieuwe gebruikers tegelijkertijd met hun eigen device op het netwerk inloggen en verwachten dat zij daar al hun applicaties vinden”

Studenten helpen bij implementatie

www.ditp.nl

Geef vaart aan uw

business en bel ons

voor een oriënterend

gesprek:

Bel: (023) 512 53 10 of mail: info@ditp.nl

Meer ‘Business Agility’ betekent extra concurrentievoordeel. Hoe aanlok-

kelijk dit ook is, voor de meeste bedrijven is het een flinke uitdaging om te

focussen op business-drivers in plaats van op kosten of het beperken van

het aantal silo’s. Hoe krijg je flexibiliteit in je IT terwijl je ook je kosten en

risico’s wilt verlagen? Met een goede invulling van IT-as-a-Service hoeft

uw organisatie niet langer te worstelen met de infrastructuur en het

daaraan verbonden netwerk en de storage-faciliteiten. Ditp neemt u

die zorg volledig uit handen.

Met FlexPod biedt ditp een stabiele en flexibele integrated stack:

infrastructuur, netwerk, storage, virtualisatie en management software.

FlexPod biedt u een geïntegreerde bundeling van producten van partners

als Cisco, VMware en NetApp. FlexPod staat voor volledige ontzorging en

maximale continuïteit in managed services.

De ervaren professionals van ditp geven u advies en verzorgen de

implementatie en het beheer. In de aanloop naar een mogelijke samen-

werking verdiepen we ons eerst grondig in uw situatie. Die investering

nemen wij voor onze rekening, nog voor u een opdracht geeft.

FlexPod geeft vaart aan uw plannen

select partner

www.ictmagazine.nl

1029 september 2015

TECHNIEK

LoRa kan bijvoorbeeld worden toegepast bij intel-ligente straatverlichting, die zich aanpast aan de drukte, of bij vuilnisbakken die een seintje geven wanneer ze vol zijn

Door alle verkregen data vervolgens te analyseren

en te vergelijken, ontstaat weer bruikbare nieuwe

informatie. De diversiteit aan IoT-oplossingen is

groot en de toepassingen zijn bijna ontelbaar. Volgens

adviesbureau Gartner zullen in 2020 wereldwijd

naar verwachting 60 miljard devices met elkaar

verbonden zijn. Cruciaal in deze ontwikkeling zijn

de verbindingen. Elke IoT-toepassing vraagt om

passende connectiviteit.

Slimme oplossingen

In steeds meer sectoren wordt IoT toegepast en wordt

er nagedacht over nieuwe slimme oplossingen. Er zijn

concepten voor intelligente fabrieken, die met behulp

van sensoren en programmering zelflerend en

foutloos worden. Er is aandacht voor Smart Cities,

waarbij steden verzamelde data van diverse apparaten

gebruiken om bijvoorbeeld het vuilnis zo slim moge-

lijk af te voeren. In de gezondheidszorg worden de

mogelijkheden voor zorg-op-afstand steeds verder

uitgebreid. En ook in de transportwereld worden

allerhande logistieke data op een slimme manier aan

elkaar gekoppeld, waardoor processen veel efficiënter

kunnen verlopen.

Connected car

Misschien is de connected car wel het beste voorbeeld

van een IoT-toepassing. Auto’s bestaan nu al voor een

aanzienlijk deel uit elektronica, maar de auto van de

toekomst is volledig ‘connected’. Deze zit vol met

apparaten en sensoren die allerlei data meten en deze

data delen met andere apparaten. Hierdoor wordt

de auto niet alleen veiliger en zuiniger, maar uit-

eindelijk ook goedkoper. De bestuurder hoeft bij-

voorbeeld niet meer bij ieder klein ongerief naar de

garage en de software van de connected car kan op

afstand worden gereset. Veel updates kunnen ook

automatisch plaatsvinden en een auto kan zelf

aangeven wanneer het tijd is voor groot onderhoud.

Van kabel tot mobiel netwerk

De makers van IoT-oplossingen kunnen momenteel

kiezen uit veel verschillende technologieën, variërend

van kabel en mobiele netwerken zoals 2G, 3G en 4G

tot radio- en tv-signalen, wifi, Bluetooth en de nieuwste

telg op connectiviteitsvlak: LoRa. Armijn Spreitzer,

Director Internet of Things, KPN Zakelijke Markt,

vertelt dat KPN aan het eind van dit jaar zal starten

met de implementatie van dit netwerk. “We ver-

wachten in 2016 landelijke dekking te bereiken”,

vertelt hij. “Naar verwachting zal het aantal mogelijk-

heden en technologieën de komende jaren alleen

maar verder toenemen.”

Om tot een juiste keuze te komen bij het aanbieden

van veilige, slimme en kosteneffectieve internet-

verbindingen is het van belang af te wegen welke

technologie en welke connectiviteitsoplossing het

meest geschikt is.

Lokaal versus niet-lokaal

Als eerste moet een aanbieder bepalen of er voor

de connectiviteit voor een lokale of een niet-lokale

oplossing gekozen wordt. In tal van situaties is een

lokale oplossing de beste en snelste route naar

connectiviteit. Een technologie zoals wifi is bij-

voorbeeld zeer geschikt op het moment dat een

fabriek via duizenden sensoren allerlei lokaal data-

verkeer bij elkaar wil brengen. Ook kan het worden

toegepast in parkeergarages om realtime inzicht te

hebben in de beschikbare parkeerplaatsen.

Er zijn ook veel situaties waarin lokale oplossingen

niet mogelijk zijn of niet afdoende zijn. Bijvoorbeeld

voor een bedrijf dat via een IoT-oplossing de

brandbeveiliging van een grote loods wil regelen,

vormt de afhankelijkheid van een lokale oplossing

zoals wifi een te groot risico. Bij het uitvallen van

elektriciteit valt ook de connectiviteit weg. In dit geval

kan beter voor een onafhankelijke, niet-lokale

connectiviteit gekozen worden.

Embedded SIM

Een van de meest voorkomende IoT-oplossingen is

de oude, vertrouwde SIM-kaart. Daarmee kunnen

apparaten eenvoudig hun data via mobiele net-

werken zoals 2G, 3G en 4G naar andere apparaten

versturen. De mogelijkheden zijn legio en in com-

binatie met internet is een SIM-kaart een veelzijdige

manier om machines, apparaten en applicaties met

elkaar te verbinden. Daarmee is de SIM-kaart eigenlijk

de basis van alle Machine-to-Machine (M2M)-

oplossingen.

De huidige SIM-kaarten worden nu nog vaak apart

gemaakt en geleverd, los van het apparaat waarvoor

ze zijn bestemd. De verwachting is dat SIM-kaarten

steeds vaker een vast onderdeel zullen worden van

apparaten en al bij de productie in het apparaat

ingebouwd worden. Een zogeheten ‘embedded

SIM’ kan dan later worden geactiveerd door een

netwerk-operator. Of nog slimmer: de SIM-kaart

zoekt zelf het beste lokale netwerk op.

LoRa

Er zijn ook IoT-toepassingen die maar af en toe een

korte internetverbinding nodig hebben. In dergelijke

situaties is een laagfrequente verbinding voldoende.

Daarvoor is LoRa een nieuwe toepassing. LoRa

staat voor Long Range. De technologie maakt het

mogelijk om apparaten die weinig stroom en data

gebruiken, op grote afstand te verbinden met het

internet. Dat gebeurt uiterst energie-efficiënt, want

LoRa werkt op afroep.

Het apparaat verstuurt en ontvangt alleen data op

enkele specifieke momenten. Zo kan LoRa bijvoor-

beeld worden toegepast bij intelligente straatver-

lichting, die zich aanpast aan de drukte van het

moment of bij vuilnisbakken die een seintje geven

wanneer ze vol zijn. In dergelijke situaties is slechts

een laagfrequente verbinding voldoende. Het

apparaat hoeft alleen maar af en toe een signaal uit

te kunnen sturen of een commando, bijvoorbeeld

´aan´ of uit´, te kunnen ontvangen. Om die reden

hebben apparaten niet langer enorme accu’s nodig

om continu in verbinding te staan, maar volstaat

een AA-batterij die vaak jaren meegaat.

Connectiviteit

Bij het realiseren van connectiviteit moeten ont-

wikkelaars en aanbieders telkens weer kritisch

bekijken welk type verbinding en welke combinaties

het beste passen. Elke situatie vraagt om een eigen

oplossing, afhankelijk van functionele eisen zoals

bandbreedte, de omgeving waar de toepassing wordt

ingezet en het distributie- en businessmodel.

Naast de lokale IoT-oplossingen die voor wifi toe-

reikend zijn, moeten ontwikkelaars en aanbieders

van IoT-oplossingen ook kunnen rekenen op niet-

lokale oplossingen die voor de M2M-connectiviteit

onontbeerlijk zijn. De mobiele netwerken 2G, 3G

en 4G vervullen daarin een belangrijke rol. En nu

komt binnenkort LoRa dus ook beschikbaar. Door

deze reeks van betrouwbare netwerken kan er voor

elke IoT-toepassing precies de juiste verbinding

worden gezocht. Connectiviteit is maatwerk, vooral

omdat elke IoT-oplossing een ander soort verbinding

nodig heeft om op de best passende en efficiënte

wijze de data van het ene apparaat naar het andere

te sturen.

De verbindende factor van Internet of Things is maatwerk

Het Internet of Things wordt steeds groter. Meer en meer apparaten zijn verbonden met

het internet. En op feitelijk elke plek kunnen data worden ingewonnen. Ook door machines

onderling op slimme wijze aan elkaar te koppelen ontstaan talloze nieuwe informatiestromen.

www.ictmagazine.nl

1129 september 2015

ICT BREED

De termijn van iedere voorzitter van Nederland ICT

duurt twee jaar. “Dat is in de ICT best lang”, vertelt

Peek, “Toch dwingt een dergelijke termijn je ook om

direct uit de startblokken te gaan. Als je enig verschil

wilt maken, moet je dat binnen een maand of twee

wel helder hebben.” Ze is dan weliswaar sinds 1 juli

voorzitter, maar is vanwege vakantie eigenlijk nog

maar kort actief. Wel weet ze al dat er geen enorme

koerswijziging zal komen. “De afgelopen jaren

hebben we de aanzet gegeven met onze visie over

Nederland als Digital Delta. Volgens mij zijn die

basisstrategie en de keuzes die wij daarin hebben

gemaakt in orde, maar is er altijd ruimte voor ver-

betering. Ik zal mij ervoor gaan inzetten dat we

voor de volle 100 procent eff ectief zijn in onze

doelstellingen.”

Digital Delta

Die doelstellingen zijn 1) zo goed mogelijk onder-

steunen van een zo gezond mogelijk ondernemers-

klimaat in Nederland als Digital Delta en 2) zo

helder mogelijk voor het voetlicht brengen aan de

achterban wat de vereniging voor ze doet. “Met name

onze eerste doelstelling overstijgt onze reikwijdte

als brancheorganisatie”, aldus Peek. “Hiervoor hebben

we ook de overheid nodig, universiteiten en hoge-

scholen, de andere branches van het Nederlandse

bedrijfsleven én uiteraard onze afnemers van ICT

aan de klantkant. Wat wij doen met Digital Delta sluit

naadloos aan bij een initiatief van het ministerie van

Economische Zaken: de aanstelling van René Penning

de Vries als Boegbeeld ICT.”

De taak van het Boegbeeld ICT is om dwarsver-

banden binnen topsectoren te stimuleren en ict-

innovaties te laten bijdragen aan economische groei.

“Hieruit spreekt een duidelijke visie, die wij volledig

onderschrijven. Gezamenlijk proberen we Nederland

neer te zetten als een interessant land voor bedrijven,

juist in het kader van die Digital Delta – uitstekende

infrastructuur, veel kennis en een bereidwillige

overheid. Illustratief is het meldpunt dat wij on-

langs hebben opgericht waar ondernemers knel-

punten voor de digitale economie kunnen aangeven.

Het is toch meer dan jammer als innovatieve ideeën

stranden vanwege verouderde of onwerkbare wet-

geving.”

Nogal bescheiden

Wat de tweede doelstelling betreft , is het belangrijk

dat ieder lid van Nederland ICT de toegevoegde

waarde van zijn lidmaatschap ziet en ondervindt.

Peek: “We doen namelijk ontzettend veel, veel

meer dan de meeste mensen denken. Denk alleen al

aan de hoeveelheid juridisch advies die wij geven

aan onze achterban, de diverse netwerkgelegenheden

die wij bieden, de bijeenkomsten die wij organiseren

over onderwerpen waar iedereen tegenaan loopt,

zoals cybersecurity, wetgeving en ontslagrecht. Je

kunt het eigenlijk zo gek niet bedenken, of wij bieden

onze leden daar bruikbare informatie over.

Daarnaast hebben we onze Young IT Professionals

(YIP), een platform voor jonge it’ers. In onze com-

municatie over deze en andere initiatieven zijn we

nogal bescheiden. Té bescheiden naar mijn mening,

dus ik wil mij ervoor inzetten om hierover wat

sterker naar buiten te treden.”

Leuk en lonend

Een van de speerpunten van Nederland ICT is het

promoten van ict-opleidingen voor jongeren. “We

hebben in onze branche heel veel mensen nodig”,

weet Peek. “Niet alleen de ict-leveranciers staan te

springen om goed opgeleide ict-professionals, ook

de ict-intensieve organisaties. Onlangs vertelde

iemand van een bankinstelling mij: ‘Wij zijn

eigenlijk een ict-bedrijf.’ En zo is het. Daarom is

het zo belangrijk om jongeren of zijinstromers te

laten zien hoe leuk en lonend werken in de ICT

kan zijn. Daar helpt YIP enorm bij met al die jonge

it-professionals die hun enthousiasme over ICT

delen met hun leeft ijdgenoten. We hopen op die

manier een aanzuigende werking bij jongeren

richting de ICT te stimuleren. Ook over vijf of tien

jaar moeten we namelijk voldoende instroom

hebben vanuit de technische opleidingen richting

de arbeidsmarkt. Want de vraag naar ICT zal blij-

ven groeien. Vrijwel iedere nieuwe onderneming

is ict-savvy. Het zou toch wel heel erg jammer zijn

als die bedrijven ervoor kiezen zich buiten Neder-

land te vestigen, of hun it-professionals uit het bui-

tenland moeten halen. Dan mis je echt enorme

kansen qua werkgelegenheid en ontwikkeling. Met

een gezond ict-ondernemersklimaat zet je Neder-

land ook internationaal op de kaart.”

Imago

Een ander speerpunt van Peek tijdens haar voor-

zitterschap is het verbeteren van het imago van de

ict-sector. “Wij willen dat mensen direct een warm

gevoel krijgen als ze aan ICT denken, iets wat nu

nog te weinig het geval is. Dat willen we doen door

veel meer de leuke en goede kanten van ICT te

benadrukken. ICT is te vaak op een negatieve

manier in de pers. Bij iedere DDOS-aanval die het

nieuws haalt bijvoorbeeld, gaat de terechtwijzende

vinger direct naar ICT, terwijl dat eigenlijk niet

terecht is. Wij hebben niet de illusie dat we alle

cybercrime kunnen voorkomen, maar toch is ICT

in dit opzicht tot heel veel in staat. Het is dan ver-

volgens de verantwoordelijkheid van een bedrijf

om in dit kader voldoende middelen in te zetten.

Als het overig ens werkelijk zo beroerd zou zijn

gesteld met ICT, zoals veel berichtgeving ons wil

doen geloven, dan zou Nederland echt niet meer

functioneren. Natuurlijk sluiten we niet de ogen

voor dingen die niet goed gaan, maar intussen

willen wij ook die talloze positieve elementen van

ICT meer in het spotlicht zetten. Er zijn zoveel

mooie voorbeelden van de inzet van ICT in de

zorg en op scholen of in toepassingen als serious

gaming of robotica.”

Een van de promotiemiddelen die Nederland ICT

hiervoor inzet, is het uitreiken van de ICT-Awards

(zie elders in deze editie). Peek vindt dat we nu al

trots mogen zijn op wat er qua imago is bereikt.

“Zeker als je bedenkt waar we vandaan komen. We

waren ooit een kostenpost, bemand door lastige,

stoffi ge en onbegrijpelijke nerds onderin de kelder.

En nu zitten we tot in de kern van vele organisaties.

Ik kan mij werkelijk geen bedrijf meer voorstellen

dat goed kan draaien zonder ICT. In ieder geval

ben ik er heel erg trots op dat ik in de ICT werk.”

“Wij willen dat mensen een warm gevoel krijgen als ze aan ICT denken”

door: Kees Bakker

Nederland ICT heeft sinds 1 juli een nieuwe

voorzitter in de persoon van Jeannine

Peek – in het dagelijks leven directeur van

Dell Nederland. Zij heeft de voorzittershamer

overgenomen van Bart Hogendoorn,

managing director van HP Nederland. Wat

zijn haar plannen? Wat kunnen we onder

haar leiding verwachten van de grootste

branchevereniging van ict-leveranciers?

Een kennismaking.

Kennismaking

met

Jeannine Peek,

voorzitter

Nederland ICT

“ Het is enorm belangrijk om jongeren of zijinstromers te laten zien hoe leuk en lonend werken in de ICT kan zijn”

www.ictmagazine.nl

1229 september 2015

ICT-BREED

door: Bart Stofb erg en Menzo Meijer

De wereld verandert ingrijpend en organisaties hebben geen keus: ze moeten mee-

veranderen. Innovatie is van het grootste belang voor het voortbestaan van de organisatie.

Maar waarom doen we het dan zo weinig? En wat is de rol van I&T hierbij? Misschien is het

wel lastiger dan gedacht.

IT van de toekomst

Deze serie behandelt de nieuwe it-afdeling: I&T. In de nieuwe rol van de afdeling gaat I&T de business voor en stimuleert in veranderingen. Onderwerpen die in deze nieuwe serie worden onderzocht zijn onder meer hoe je de business, informatie en technologie in balans en goede samenhang kunt besturen; de strategische agenda, wat zijn de business-issues, de organisatie van verandering enzovoort; hoe de it-afdeling kan transformeren naar I&T; hoe een organisatie wendbaar en innovatief wordt. Kortom: hoe I&T de IT van de toekomst kan worden.

De afdeling die vroeger IT heette...Deel 4: Innovatie van het innovatief vermogen

In het vorige artikel hebben we in een organisatie

vier verschillende domeinen onderscheiden:

• De kernprocessen met een focus op betrouwbaar-

heid, effi ciëntie, eff ectiviteit, voorspelbaarheid en

transparantie, en dus met een operational excellence

insteek.

• De sleutelactiviteiten, waarin het onderscheidende

vermogen van de organisatie structureel wordt

verhoogd, dus met een sterke product leadership

nadruk.

• Markt & klant, waarin alle interactie met de markt

en met de klant plaatsvindt, en waar de organisatie

bijzonder wendbaar wil zijn. Customer intimacy dus.

• De staf, met vooral een focus op betrouwbaarheid,

effi ciëntie, eff ectiviteit, voorspelbaarheid en

transparantie, en dus ook vooral met een operational

excellence insteek.

In de domeinen sleutelactiviteiten en markt & klant´

krijgt het onderscheidend vermogen van de orga-

nisatie vorm. In de ´kernprocessen´ en de ´staf´ kan

hooguit onderscheidend onvermogen ontstaan.

Als alles goed gaat, is dat heel normaal.

Ieder domein heeft zijn eigen aardigheden en stelt

dus zijn eigen eisen aan I&T. Maar ook: ieder

domein heeft zijn eigen aardigheden en stelt dus

eveneens zijn eigen eisen aan innovatie. Conclusie:

we zullen voor ieder domein onze eigen aanpak voor

innovatie moeten vinden. Maar wel binnen een

gemeenschappelijk kader.

Innovatie is een sleutelactiviteit, maar tegelijkertijd

betekent het ook altijd het breken met het bestaande,

op een onverwachte manier de gebaande paden

verlaten. Innovatie kun je dan ook niet organiseren

middels een proces, een proces is juist een gebaand

pad. Een innovatieproces is een gebaand pad dat

erop gericht is de gebaande paden (planmatig?) te

verlaten. Daar kan nooit iets verrassends uitkomen.

Om te innoveren zijn twee voorbereidende stappen

nodig: begrijpen wat het innovatief vermogen van de

´organisatie´ is en het daadwerkelijk ´organiseren´

van het innovatief vermogen. Daarna kan er gewerkt

worden aan het verkennen en bedenken van mogelijke

toekomstige businessmodellen. Voordat inzicht

wordt verkregen in het huidige innovatieve vermogen,

eerst antwoord op de vraag: wat is er nodig om

innovatief te zijn?

Innovatief vermogen

Allereerst moeten we beoordelen hoe groot het

innovatief vermogen van de organisatie überhaupt

is. Hoe groot is het vermogen van de organisatie

om iets te bedenken en door te voeren, dat dwars

staat op de organisatie-inrichting van vandaag.

Eigenlijk zijn er vier basisvoorwaarden voor inno-

vatief vermogen: deze bepalen hoe groot het inno-

vatief vermogen van de organisatie in potentie is.

Diversiteit Alle verbetering in de wereld is voor-

afgegaan door een meningsverschil. Iemand die

zei: “Volgens mij moeten we dat heel anders gaan

doen.” Dat betekent natuurlijk niet dat ieder me-

ningsverschil tot innovatie leidt, maar het betekent

wel dat we de juiste meningsverschillen moeten

koesteren. En voor meningsverschillen moet je

verschillen hebben, verschillen tussen mensen.

Hoe veelzijdiger de mensen zijn en hoe groter de

verscheidenheid van die mensen is, hoe meer

meningsverschillen er zijn, en juist de menings-

verschillen van de juiste soort. Nieuwsgierigheid is

van al die veelzijdigheid en verscheidenheid de

belangrijkste bron. Nieuwsgierigheid zorgt ervoor

dat mensen de gebaande paden verlaten en nieuwe

dingen ontdekken. Nieuwsgierigheid naar elkaars

avonturen en ideeën is het begin van de discussies

die leiden tot meningsverschillen. Hoe groter de

diversiteit in de organisatie is, hoe groter de ver-

scheidenheid en de veelzijdigheid zijn, hoe meer

er is voldaan aan de eerste basisvoorwaarde.

Ontmoeting Al die productieve meningsver-

schillen kunnen alleen maar ontstaan als die diversi-

teit elkaar ook daadwerkelijk kan ontmoeten. In

organisaties, waar iedereen zijn eigen cubical,

kamertje, afdelingsgrenzen, strakke procesverant-

woordelijkheden en andere grenzen heeft , is het

innovatief vermogen laag, zelfs als de diversiteit

groot is. Voor innovatief vermogen is het belangrijk

dat al die diversiteit elkaar ook daadwerkelijk kan

ontmoeten. Steve Jobs ging daarin zelfs zo ver dat hij

bij het ontwerpen van bedrijfsgebouwen de toiletten

op één centrale plaats zette, om toevallige ontmoe-

tingen te stimuleren. Ook stuurde hij bewust op de

lengte van de wachtrijen in de kantine: niet te lang,

want dat irriteert, maar wel lang genoeg om toe-

vallige ontmoetingen en gesprekken uit te lokken.

En weer zijn processen niet geschikt, die leiden niet

tot toevalligheid, maar willen juist dingen afdwin-

gen. En dat willen we niet, het heet niet voor niets

ont-moeten, er is niets verplichts aan. Hoe meer

(toevallige) ontmoeting er mogelijk is in een organi-

satie, hoe meer er is voldaan aan de tweede basis-

voorwaarde.

Chemie Als al die diversiteit elkaar daadwerkelijk

kan ontmoeten, dan kan er verbinding ontstaan,

chemie. Nieuwsgierigheid naar elkaars mening

vermengt zich met de eigen veelzijdigheid en dan

ontstaat er blikwisseling: als je op een andere manier

naar hetzelfde kijkt, dan zie je andere dingen. Andere

oplossingen, andere formulering van de probleem-

stelling en andere inzichten leiden dan tot nieuwe

ideeën, knetterende meningsverschillen en briljante

aanvullingen, bijna vanzelf. Maar alleen als daar

ruimte voor is. Als er geen ruimte is voor nieuwe

ideeën, als de meningen al van te voren vaststaan

en als de werkelijkheid al in processen en in archi-

tecturen is vastgelegd, dan komt er van die chemie

niks terecht. Hoe meer ruimte er is voor chemie,

hoe meer waardering er is voor afwijkende

meningen en hoe meer ruimte er is voor experi-

menteren, hoe meer er is voldaan aan de derde

basisvoorwaarde voor innovatief vermogen.

Omgaan met verandering De wereld om ons

heen verandert ingrijpend, dat zal niemand ont-

kennen. Maar hoe gaat de organisatie daarmee om?

Als die het vooral als een bedreiging ziet, dan zal

er worden bezuinigd en zal de control toenemen.

Geen beste basis voor vernieuwing. Maar als de

organisatie verandering vooral als een kans ziet, dan

zijn er juist heel veel extra kansen voor afwijkende

meningen. Hoe meer de organisatie alle verande-

ringen ziet als een kans, hoe meer is voldaan aan

de vierde basisvoorwaarde.

Diversiteit, ontmoeting, chemie en omgaan met

verandering, ze bepalen samen de potentie van de

organisatie om innovatief te zijn. Verhoging van het

innovatief vermogen begint dus met een interne

analyse: Hoe groot is in potentie ons innovatief

vermogen, waar schiet het te kort en wat kunnen

we doen om het (ingrijpend) te verhogen?

Stap 1. Verkrijg inzicht in het

huidig innovatieve vermogen

Het is slim om eerst maar eens te kijken hoe het

gesteld is met het huidige innovatieve vermogen

van de organisatie dan zomaar te gaan rennen.

´Als je doet wat je deed, dan krijg je wat je altijd al

had.’ Een cliché, maar daarom niet minder waar.

De centrale vraag is: Zijn er genoeg misfi ts,

meetups en meningsverschillen om energiek de

toekomst in te gaan?

Diversiteit Confronterend voor sommigen, maar

met nieuwe bruikbare ideeën komen is niet voor

iedereen weggelegd. De round pegs in square

holes moeten hiervan deel gaan uitmaken. Ga

maar eens op zoek naar (te) slimme mensen met

slechte beoordelingen. Het is soms een teken dat ze

niet passen in het huidige stramien, maar misschien

wel hard nodig zijn in de nieuwe setting. En hoe

worden externe partijen zoals startups betrokken?

De grens ligt niet bij de ´organisatie´.

Ontmoeting Ontmoeten mensen elkaar vaak ge-

noeg? En hoe dan? Onderzoek eens op welke manier

en in welke setting mensen elkaar ontmoeten om te

komen tot nieuwe ideeën. Ontmoetingen moeten

geen moetjes zijn. Veelvuldig en kort ontmoeten kan

vaak beter werken dan dagenlange innovatiesessies.

Kost ook minder.

Nieuwsgierigheid zorgt ervoor dat mensen de gebaande paden verlaten en nieuwe dingen ontdekken

MET ONZE HULP KUN JIJ DE HELD UITHANGENOns team van specialisten staat 24/7 voor jou klaar.

Met 1.100+ klanten in de Benelux heeft LogicNow alle

kennis en support in huis om jouw business te laten groeien.

Kijk voor gratis trainingen en productinformatie op nl.maxfocus.com/gratistrainingOf neem contact op via +31 88 5222 285 of BeneluxSales@maxfocus.com

www.ictmagazine.nl

1329 september 2015

ICT-BREED

Bart Stofberg

Beiden zijn organisatieverbeteraar bij

Quint Wellington Redwood.

Menzo Meijer

Chemie Hoe worden de meningsverschillen´ op dit

moment in de organisatie gefaciliteerd en georga-

niseerd? Natuurlijk moet het (ooit) ergens toe leiden,

maar leiderschap van teams om te divergeren-

convergeren-associëren-isoleren is een vak apart.

Juist voorzichtige kleine stapjes in een onbekende

richting vereisen een rare combinatie van luisteren,

ruimte geven, doorzetten, eigenwijs zijn en...

Veranderbereidheid Het laatste aspect, hoe de

organisatie omgaat met veranderen, zit vaak sterk

verankerd in de cultuur en dan nog vaak in het

beruchte onderwaterdeel van de cultuurijsberg.

We weten ook al heel lang dat dit moeilijk veran-

derbaar is. Maar wat zijn de mogelijkheden in de

eigen organisatie om een innovatief initiatief naast

de huidige structuur te initiëren?

Stap 2. ´Organiseren´ van het

innovatieve vermogen

Afh ankelijk van de uitkomsten van de analyse kunnen

eerst de hindernissen worden weggenomen. Bedenk

dat het ´organiseren´, in de zin van voorspelbaar,

beheersbaar en herhaalbaar iets opzetten, hier niet

werkt. Veel, maar niet alles, is nog duister: de richting,

de combinatie van benodigde middelen, de periode

en, bij drastische innovaties, het resultaat. Met

organiseren´ kan wel de best mogelijke uitgangs-

positie worden gekozen. Wat te doen?

Het benodigde mengsel bestaat uit een sterk uit-

eenlopend team, business en I&T, mensen van

binnen de organisatie en mensen van buiten de

organisatie, en ook verder zo divers mogelijk, die

elkaar vaak en kort ontmoeten en die goed gefaci-

liteerd worden om tot resultaat te komen. Het primaire

doel is niet innoveren, maar blikwisseling: op een

andere manier naar het bestaande kijken.

1. Betrek startups

Wanneer het interne innovatieve vermogen laag blijkt,

dan kunnen, vooral bij sleutelactiviteiten, startups

helpen om er beweging in en energie uit te krijgen.

Om succesvol te zijn is zorgvuldig faciliteren essen-

tieel. Een startup, vooral een jonge, begrijpt meestal

weinig van een grote onderneming. En vice versa.

De verhalen van startups die bij grote ondernemin-

gen letterlijk proberen binnen te komen zijn even

vermakelijk als tranentrekkend. Zo moest een

startup na een eerste pitch een risicomitigatieplan

opstellen, omdat de managers uit de grote onder-

neming bang waren dat enkele betrokkenen roet in

het eten zouden gooien. De startup wist niet wat een

dergelijk plan was en besloot bij wat mensen langs

te gaan om koffi e te drinken met een stukje appeltaart

erbij: probleem opgelost. Het vereist een gids die

de weg weet in het oerwoud van een grote onder-

neming. En die gids heet I&T.

2. Neem als I&T-innovator de verantwoor-

delijkheid

De uitdaging van de uitvinder, iemand die een idee

heeft , bijvoorbeeld een startup, is natuurlijk: hoe weet

degene nu of er ook behoeft e aan de uitvinding is?

De grap is dat een uitvinder zichzelf juist deze

vraag niet stelt. Daar zijn innovators voor nodig.

Een innovator is degene die de uitvinding daad-

werkelijk kan toepassen. De meeste innovaties zijn

combinaties van dingen die er al waren, ingezet in

een nieuwe situatie. Dat vereist (weer!) blikwisseling.

Waarom zou nu juist de uitvinder die aap op zijn

of haar schouder krijgen? Dus naast de presentatie-

vaardigheid van de ideeënpitcher ook ruimdenkend

zijn over de toepasbaarheid.

De vraag die de onderneming moet beantwoorden:

Hoe kunnen wij innovatieve ideeën optimaal in-

zetten in ónze organisatie? Precies daar is die diverse

groep met al die blikwisseling voor nodig. En als

de InnovaTors I&T die discussies en die blikwisseling

niet organiseren, wie doet het dan wel? Als I&T

het best in staat is om de beste antwoorden te geven,

moet I&T dan ook niet verantwoordelijk zijn?

3. Zorg voor de kerncompetentie Chemie

Wat doet I&T hierin? Eén van de kerncompetenties

van I&T moet het verbinden van het business-

domein met de interne en externe innovatoren zijn.

Voor het laten slagen van het chemische experiment

Innovatie hebben de meeste it-organisaties wel de

goede papieren: kennis van de huidige organisatie,

nieuw aanbod van Informatietechnologie, het

primaire proces en van de huidige it-middelen en

diensten. Maar vaardigheden als leidend faciliteren,

en mobiliseren van tijd, mensen en geld vereist

vertrouwen van de (hoogste hiërarchische regionen

van de) organisatie en dat ontbreekt vaak.

4. Transformeer van IT naar I&T

Helaas zet de nare werkelijkheid de innovatieambitie

vaak terug in het hok: er is geen duidelijk it-beleid dat

innovaties stimuleert, er is geen netwerk met inte-

ressante startups maar alleen externe partijen die

herhaalbare en voorspelbare diensten leveren en IT

heeft een imago van een club die een laag veranderend

vermogen heeft en te hoge kosten. IT doesn’t matter.

Dramatisch! Desgevraagd geeft 75 procent van de

succesvolle CEO’s IT de meeste credits van hun succes,

en niet omdat ze zo goed hebben bezuinigd. Tegelijk

geven 75 procent van de niet-succesvolle CIO’s IT de

schuld van hun falen, en niet omdat de kosten te

hoog waren. Iedere ambitieuze organisatie heeft recht

op een I&T-afdeling die daadwerkelijk wil bijdragen

aan het succes van de eigen organisatie. I&T mag

de organisatie niet in de steek laten.

Stap 3. Nieuwe businessmodellen

en stap 4. I&T-prioriteit

Waartoe moet dit leiden? Een nieuwe prioriteit van

I&T-diensten en –projecten, maar vooral volledig

nieuwe I&T-diensten en een heel nieuw I&T-gedrag.

Waar te beginnen? Met de hulp van mogelijke

alternatieve businessmodellen. Hiermee kan worden

aangegeven welke dienst - die nu heel belangrijk

kan zijn - in het nieuwe businessmodel irrelevant of

zelfs belemmerend kan zijn. Hierover meer in het

volgende artikel.

MANAGEN MET BETROUWBARE ICT

WWW.VANCIS.NL

Zijn er genoeg misfi ts, meetups en meningsverschillen om energiek de toekomst in te gaan?

www.ictmagazine.nl

1429 september 2015

KORT

McAfee wil president van de VS worden

Softwareontwikkelaar John McAfee is in de race voor het Amerikaanse presidentschap in 2016. Dat

maakte de antivirus-tycoon onlangs bekend. Zijn kandidatuur staat vooral in het teken van privacy.

McAfee doet mee met zijn eigen, nog op te richten politieke partij, Cyber Party. De partij heeft al wel een

campagne-website. “We hebben zoveel privacy opgeven in ruil voor de illusie van veiligheid en vrijheid,

dat we niets meer overhebben”, stelt McAfee. De excentrieke multimiljonair schat zijn kansen hoog in. Hij

noemt daarbij vooral zijn grote schare volgers en supporters op het web. De 70-jarige McAfee is al 20 jaar

niet meer verbonden aan het antivirusbedrijf dat zijn naam draagt.

DINL en DHPA tegen

afluisterverplichting

Er is uit alle hoeken felle kritiek op de op 1 september

afgesloten consultatieronde van het wetsvoorstel

‘inlichtingen- en veiligheidsdiensten’. Op 2 juli, vlak

voor het reces van de Tweede Kamer, diende minister

van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk het

voorstel in om inlichtingendiensten AIVD en

MIVD grotere afluisterbevoegdheden te geven. De

stichtingen DINL (datacenters) en DHPA (hosting-

providers) vrezen een onwerkbare situatie voor

het bedrijfsleven. “Het kabinet schiet zichzelf in de

voet”, meent DHPA in een reactie. Vertrek van met

name grote internationale bedrijven sluiten ze dan

ook niet uit. Stichting DINL, die aanbieders van

digitale infrastructuur vertegenwoordigt, vreest

voor harde klappen in de sector als de plannen

doorgaan. De gevolgen zijn zo groot omdat de

internetindustrie, na Schiphol en de Rotterdamse

haven, de derde mainport van Nederland is geworden.

Domeinnamen

geveild

De allereerste .frl- en .amsterdam-domeinnamen

gingen in september onder de hamer. Bij online

veilinghuis Catawiki werden 85 .frl-domeinna-

men geveild. De populairste: vakantiehuisje.frl,

baby.frl, autoverzekering.frl, bier.frl en restaurant.

frl. Ook doutzen.frl, de naam van het Friese top-

model Doutzen Kroes, werd geveild. Friesland is

de enige provincie in Nederland met een eigen in-

ternetextensie. .Amsterdam was in juni de eerste

stad in Nederland met een eigen top level domein-

extensie. Vanaf september is .amsterdam voor ie-

dereen vrij beschikbaar. New York en Berlijn gin-

gen Amsterdam voor met een eigen

domeinextensie. Van .frl kon meteen iedereen

profiteren. .frl-domeinnamen zijn vanaf nu dus

door heel Nederland te koop. .amsterdam en .frl

zijn wellicht interessant voor ondernemers die

geen .nl meer te pakken krijgen.

Kabinet moet

handelsregister

openstellen

Alleen als het kabinet het handelsregister openstelt,

kun je met open data echte economische waarde

genereren. Dit stelt Open State Foundation in een

brief aan minister-president Mark Rutte.

In tegenstelling tot veel andere Europese landen is

in Nederland het handelsregister gesloten. Open

State noemt dat in de brief ‘monopoliseren van

publieke informatie’. Arjan El Fassed, directeur

van Open State Foundation stelt dat de Kamer van

Koophandel het beheer van het handelsregister

uitbuit voor andere activiteiten.

“Het verstoort marktwerking en houdt innovatie

tegen. Sterker nog: nu is er zelfs een wetsvoorstel in

voorbereiding die de Kamer van Koophandel eenzij-

dig een voorbehoud geeft op het databankenrecht.

Dat is ongekend voor gegevens die bij wet moeten

worden aangeleverd.”

Minder vertrouwen in

DigiD en eHerkenning

De groep ondernemers en particulieren die DigiD

(voor ondernemers heet het eHerkenning) abso-

luut vertrouwt, is gedaald van 27 naar 18 procent.

Dat blijkt uit een rapport van I&O Research. Meer

den 10.000 Nederlanders, ondernemers en parti-

culieren, kregen daarin vragen over DigiD. Het

gebruik van de authenticatiedienst voor het rege-

len van zaken met de overheid nam met 14 pro-

cent toe. Hoewel de tevredenheid over de dienst in

2014 steeg, namen de zorgen over de veiligheid

juist toe. Slechts 18 procent betitelt het systeem als

‘absoluut betrouwbaar’, terwijl dit percentage in

2013 nog 27 procent was. De groep mensen die

geen of weinig vertrouwen heeft in het systeem

nam met 4 procent toe naar 27 procent.

Intel steekt 50 miljoen

in supercomputer TU

Delft

Intel gaat 50 miljoen dollar investeren in het onder-

zoeksinstituut van TU Delft en TNO QuTech. Het

geld is bedoeld voor de ontwikkeling van een super-

computer. De Delftse onderzoekers krijgen naast

geld ook technische ondersteuning. De samen-

werking gaat in elk geval tien jaar duren. De inves-

tering is niet helemaal toevallig. Eerder leverde

chipfabrikant Intel een 300mm wafer aan QuTech.

Deze bestaat uit silicium en germanium. QuTech

bouwt hiermee zogeheten qubits, de bouwstenen

van de quantumcomputer. De supercomputer

moet zeer complexe rekenproblemen oplossen.

Het gaat dan onder andere om grootschalige

financiële analyses en het ontwikkelen van nieuwe

geneesmiddelen.

ICT-branche heeft

wind in de zeilen

IT-dienstverleners beleven een mooi jaar. De

winst in de sector steeg in het tweede kwartaal van

2015 met 10 procent ten opzichte van het jaar er-

voor. De omzetstijging kende sinds 2007 geen

dubbele cijfers meer. Tussen 2008 en 2014 was de

stijging gemiddeld 1,4 procent. Dit meldt het CBS

in de kwartaalmonitor Zakelijke dienstverlening.

Volgens het CBS realiseert de it-branche sinds

eind 2013 toenemende omzetten. Vooral bedrij-

ven die software uitbrengen, computerfaciliteiten

beheren of ict-advies geven, doen weer goede za-

ken. Dat was de afgelopen vijf jaar wel anders. De

ontwikkelingen in de maatschappij maakten IT

weliswaar steeds belangrijker, maar de prijsont-

wikkeling was negatief. Pas na vijf jaar onafgebro-

ken daling begonnen in 2015 de prijzen weer te

stijgen. De tarieven zitten nu in de lift, maar liggen

nog altijd 6,5 procent lager dan eind 2010. Mo-

menteel telt de sector ruim 51 duizend bedrijven.

Zakelijke software

voor de helft benut

Zakelijke gebruikers van software gebruiken 40 tot

60 procent van de functionaliteiten. Zelf denken

it’ers dat dit tussen de 60 en 80 procent ligt. Dat

blijkt uit onderzoek van NovioData in opdracht

van Info Support onder 250 it-verantwoordelijken

en 300 eindgebruikers van zakelijke software.

Weglaten van de overbodige functionaliteit zou

een kwart van het ontwikkelbudget schelen. Van

de it’ers verwacht 26 procent dat het gebruik boven

de 80 procent ligt. In de praktijk blijkt dat slechts

12 procent van de medewerkers software zo inten-

sief gebruikt. Slechts 2 procent van hen zegt alle

functionaliteiten te gebruiken. Het niet betrekken

van eindgebruikers bij het ontwikkeltraject lijkt

één van de oorzaken van deze lage ‘conversie’.

Techreuzen schikken

voor salarisafspraken

Techreuzen Google, Intel, Apple en Adobe betalen

samen een schikking van 374 miljoen euro (415

miljoen dollar) in een al jaren slepende rechtszaak

rond salarisafspraken. De bedrijven beloofden elkaar

dat ze geen personeel van elkaar zouden lokken

met mooie aanbiedingen en hoge salarissen. Nadat

e-mails van topmannen over de salarisafspraken

waren gelekt, spanden ruim 64.000 werknemers

van een zogeheten ‘class action’ een rechtszaak aan.

Zij menen dat ze zijn benadeeld door de afspraken.

In januari maakten de betrokken bedrijven al bekend

een schikking te willen. Apple, Adobe, Google en

Intel troffen daarom in april 2014 al een schikking

van 234 miljoen euro. De werknemers accepteerden

die, maar de rechter floot de partijen terug. Volgens

hem hadden de aanklagers recht op tenminste 380

miljoen dollar.

Lekken in Android en iOS

Het Stagefright-lek voor Androidtoestellen is

openbaar en bij Apple is het nieuwe iOS 9 de pineut.

Joshua Drake maakte recent de exploitcode van

de Stagefright-malware voor Androidtoestellen

openbaar. De ontdekker deed dat bewust om

fabrikanten te dwingen hun toestellen snel bij te

werken. Via Stagefright kan een kwaadaardige

video via MMS automatisch malware laten inladen.

T-Mobile nam al maatregelen. MMS’jes openen

voortaan via een link in de browser. Toestellen

als Galaxy S6 of de Nexus-lijn van Google kregen de laatste weken ook al updates. Android-toestellen

uit het goedkopere segment lopen echter nog wel gevaar.

Het nieuwe iOS 9-systeem voor iPhones kwam medio september officieel uit, maar een week eerder

was er al een jailbreak gesignaleerd. Via zo’n jailbreak kunnen gebruikers apps buiten de officiële App

Store om installeren. Door ongemerkt gebruik van malware gaven zo’n 225.000 iPhones een tijd lang

privégegevens vrij. Kwaadwillenden konden zo ongemerkt aankoopbevestigingen, private keys en

certificaten buitmaken. De nieuwe malware heet KeyRaider. Alleen iPhones met een jailbreak die

apps downloaden via ‘jailbreak-appstore’ Cydia lopen risico.

Hacker iH8snow liet in een Youtube-video de kraak zien. Het gaat om een zogenoemde ‘untethered’

jailbreak. Hierbij blijft de telefoon ook na opnieuw opstarten ‘gejailbreakt’. Apple is hiermee vooral in

verlegenheid gebracht omdat iOS 9 volgens hen een jailbreak nagenoeg onmogelijk moest maken.

53% D atalekken blijkt identiteitsdiefstal

Hackers die bestanden willen stelen doen dat voornamelijk voor identiteitsdiefstal. Dat blijkt uit de Breach

Level Index (BLI) over de eerste helft van 2015 van de in Amsterdam gevestigde chip- en simkaartproducent

Gemalto. 53 Procent van alle datalekken en 75 procent van de aangetaste bestanden werden voor identiteits-

diefstal gebruikt. Wereldwijd vonden er in de eerste helft van 2015 888 datalekken plaats, die 246 miljoen

bestanden aantastten. Vergeleken met de eerste helft van 2014 nam het aantal datalekken met 10 procent

toe. Het aantal aangetaste bestanden daalde met 41 procent.

1529 september 2015

KORT

ICT-drama bij SVB kost 43 miljoen

Het mislukte ict-project van Capgemini bij de Sociale Verzekeringsbank SVB heeft zeker 43 miljoen euro

gekost. Dat meldt het tv-programma Zembla in een uitzending met de naam ‘spaghetticode’. Capgemini

ontwikkelde voor de SVB het Multi Regelingen Systeem (MRS) om de uitbetaling van onder meer kinder-

bijslag en AOW beter te stroomlijnen. Het nieuwe systeem moest een fl inke besparing opleveren. Het

grotendeels in India gebouwde programma functioneerde nooit.

Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken trok na een vernietigend tussenrapport vorig jaar defi nitief

de stekker uit het systeem. Toen was de factuur van ruim 43 miljoen euro echter al betaald.

Wifi 1000 keer sneller in 2020

De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) heeft eind augustus het Center for Wireless Technology

Eindhoven (CWTe) geopend. Het nieuwe lab onderzoekt onder meer de mogelijkheid om in 2020 wifi

van 1 terabit, ofwel 1000 Gb per seconde, te realiseren. Dit is ongeveer duizend keer de snelheid van het

huidige wifi . Volgens de TU/e zijn de snelheden nodig voor de verdere opkomst van het Internet of

Th ings. CWTe onderzoekt ook minuscule, goedkope sensoren die weinig tot geen stroom verbruiken. Ze

halen energie uit de radiogolven van draadloze netwerken. De minisensoren zijn bedoeld als goedkoop

sensornet voor bijvoorbeeld gebouwen die een constante temperatuur nodig hebben.

Meldpunt Knelpunten digitale economie

Onlangs heeft minister Kamp van Economische Zaken aangekondigd dat hij wetgeving die de ontwikkeling

van de digitale economie belemmert, wil wegnemen. In een gesprek met Lotte de Bruijn, directeur Nederland

ICT, riep hij de sector op om met voorbeelden van knelpunten te komen. Nederland ICT grijpt die gele-

genheid met beide handen aan. De belangenvereniging is gestart met een inventarisatie van knelpunten

voor de digitale economie. De Bruijn: “De samenleving digitaliseert in hoog tempo. Het is dus van belang

dat de regelgeving aansluit bij alle innovaties die met behulp van ICT mogelijk zijn. Nieuwe verdienmo-

dellen moeten we stimuleren en niet afremmen. Het kabinet moet nu doorpakken.”

Column

Water naar de zee dragenUit de ver voor Prinsjesdag gelekte cijfers blijkt dat er in 2016 150 miljoen euro extra wordt

gestoken in onderzoek en startups. In combinatie met de innovatiesubsidies die er al zijn, wil

Nederland duidelijk graag vooroplopen. Maar dan moeten we bedrijven vervolgens niet wegjagen.

Nederland heeft een goede positie in de informatiesamenleving: het land heeft veel relevante

internetbedrijven voortgebracht, beschikt over een goede technische infrastructuur en heeft

een relatief gunstig investeringsklimaat. Om een speler van betekenis te blijven,moet je blijven

inzetten op innovatie, want in deze wereld geldt ‘the winner takes it all’. Mis je de boot, dan is

het maar de vraag of dat ooit nog te herstellen is.

We gaan in 2016 investeren in innovatie om straks de bedrijven over de grens te jagen

Geld voor onderzoek is dan ook heel welkom. Uiteindelijk is zo’n 70 procent van alle innovatie

ict-gerelateerd en daarmee enorm belangrijk om een koppositie te kunnen blijven houden.

Vooral onze infrastructuur is daarbij crux, want voor bijna alle diensten is de cloud een onmisbaar

element geworden. We moeten dus zorgen dat Nederland een plaats is waar het veilig en prettig

is om onze data te stallen.

En precies daar zit een groot pijnpunt. Er is een nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheids-

diensten voorgesteld, waarbij het mogelijk wordt om ongericht breed te gaan tappen. Niet voor

een paar dagen, maar met vorderingen die zelfs een jaar geldig zijn. Eff ectief wordt daarmee

een weg geopend om hele diensten in de gaten te houden. Sinds de onthullingen van Edward

Snowden is duidelijk dat dit het vertrouwen in de industrie ondermijnt en de vraag oproept

of Nederland wel een goed land is om de data te stallen.

Niet voor niets waarschuwen KPN, Microsoft , Nederland ICT, Stichting Digitale Infrastructuur

Nederland en diverse andere marktpartijen voor de gevolgen. “Voor beginnende bedrijven,

vooral innovatie Internet (of Th ings)-start-ups, zal een Nederlandse vestiging geen reële optie

zijn”, schrijft Tele2. Dat roept de vraag op hoe zinvol het is om te blijven investeren in innovatie,

als we met de wetgeving bedrijven wegjagen.

Nog pijnlijker is dat afl uisteren de kwaliteit van de infrastructuur aantast. “Apparatuur kan

kortsluiting veroorzaken, defect raken of het netwerk zwaarder belasten door (te) veel gegevens

naar de overheid te sturen”, stelt Bert Hubert, een gerenommeerd expert met veel ervaring

rond aft appen.

KPN schrijft dan ook dat de kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening niet meer gegarandeerd

kan worden. Daarmee ondermijnen we het concurrentievoordeel dat onze goede infrastructuur

biedt. Los van alle vragen, problemen met rechtmatigheid, hoge kosten, eff ectiviteit en het

recht op een persoonlijke levenssfeer, gaan we in 2016 investeren in innovatie om straks de

bedrijven over de grens te jagen om spionage te beperken. Wat overblijft ? Beleid om water

naar de zee te dragen.

Brenno de Winter

www.ictmagazine.nl

Brenno de Winter is onderzoeksjournalist met expertise in beveiliging en privacy.

@Brenno

Headset om te focussen

Onlangs presenteerde Plantronics twee nieuwe

Bluetooth headsets: de BackBeat SENSE en de

Voyager Focus UC. De headsets bieden behalve

de nieuwste audiotechnologie en het ultralichte

design, ook de mogelijkheid om je nog beter op

je werk te kunnen concentreren. In opdracht van

Universal Communications-specialist StartReady

en Plantronics onderzocht onderzoeksbureau Peil.nl

de voorkeuren die de professional heeft op het gebied van communicatie. Verrassend blijkt de vaste

telefoon als communicatiemiddel uit de top drie te zijn geduikeld. E-mail staat op plek 1, mobiele telefonie

is nummer 2 en het derde communicatiemiddel is het face-to-face-gesprek. De beperkte populariteit

van de vaste telefoon kan verklaard worden door de behoeft e aan fl exibiliteit. Met internettelefonie,

op de smartphone, tablet of pc, is veel meer mogelijk dan met de ‘ouderwetse’ manier van bellen. Er lijkt

dan ook een verschuiving plaats te vinden naar rijkere en fl exibelere tools en integratie van deze

middelen. De populaire smartphone kan een faciliterende en stimulerende rol spelen in deze ontwikkeling.

Ook internettelefonie en videobellen winnen terrein. Deze verschuiving heeft gevolgen voor het gebruik

van hulpmiddelen, zoals headsets. Uit ander onderzoek blijkt dat drie van de vier professionals het

omgevingsgeluid op de werkvloer als storend ervaren. Een van de drie klaagt er ook daadwerkelijk

over, en slechts de helft van die klachten wordt in behandeling genomen. Zeker met het nieuwe werken

wordt vaker in rumoerige ruimtes gewerkt. Met een headset blokkeer je een belangrijk deel van de

omgevingsgeluiden. Uit het Europese deel van dit onderzoek komt naar voren dat 61 procent van de mensen

die last ervaren van omgevingsgeluid, de headset als positief ervaart voor de productiviteit. Of zoals een

productmanager van Plantronics het formuleert: “If I want to concentrate I always put on my Focus.”

Volg ICT/Magazine ook op facebook.com/ICTmagzineNL

ENDPOINT SECURITY BUSINESS

Asset ManagementData Loss Prevention

www.scos.nl

HART VOOR ICT WWW.FMA.NL

Detacheringwerving & selectie

www.ictmagazine.nl

1629 september 2015

ICT-BREED

De logica van projectGeen geld om het in één keer goed te doen,

wel om het vijf keer te herstellen

door: Bart Groothuis en Harmen Lindeboom

Je staat onder hoge druk om je project afgerond te krijgen. Gezien de middelen die je tot

je beschikking hebt qua budget, tijd en mensen, merk je dat het niet lukt op de manier

zoals je het zou willen. Je vraagt aan je opdrachtgever om meer geld en meer tijd, maar

krijgt ‘nee’ op het rekest. Er rest je niets anders dan in je project diverse bochten af te

snijden en noodverbandjes aan te leggen.

Uiteindelijk lever je het eindproduct op, on-time

en on-budget. Maar je weet één ding zeker. Dit is

niet goed verlopen. Ook weet je dat het herstel

achteraf veel meer geld en tijd gaat kosten dan

wanneer je het wel in één keer goed had mogen

doen. Ziehier de logica van projectmanagement.

Hoe komt het toch dat er in het bedrijfsleven en in

de zorg vaak wel geld is om een krakkemikkige

oplevering vijf keer te herstellen, maar zelden geld

om het in één keer goed te doen?

Het Duivelskwadrant

Iedereen die geschoold is in projectleiding en

-management weet dat tijd, geld, kwaliteit en func-

tionaliteit de belangrijkste sturingsparameters in

een project zijn. Gezamenlijk staan ze bekend als

het Duivelskwadrant. Deze vier parameters hebben

een grote afhankelijkheid van elkaar. Verandert er één,

dan verandert minstens één van de andere para-

meters ook. Wanneer er bijvoorbeeld meer functi-

onaliteit moet worden geleverd dan oorspronkelijk

gepland, dan betekent dit dat het project meer tijd

gaat kosten, of dat er ingeleverd wordt op kwaliteit.

Wanneer de manager vindt dat het project in min-

der tijd klaar moet zijn, is dat alleen mogelijk als er

minder functionaliteit of minder kwaliteit wordt

geleverd. Aangezien tijd min of meer gelijkstaat

aan geld (‘tijd is geld’), wordt ook wel gesproken

van de Duivelsdriehoek.

Sturing van projecten

In elk project zijn de sturingsparameters tijd en

geld dominant, want deze zijn het meest zichtbaar.

Helaas komen bij de start van het project de schat-

tingen rondom de benodigde hoeveelheid tijd en

geld veelal tot stand op basis van een schatting op de

spreekwoordelijke achterkant van het sigarenkistje.

Grove aannames, wishfull thinking en dagdromerij

spelen in dit proces dikwijls een doorslaggevende

rol. Zeker voor de parameter geld geldt vaak dat

iemand een bedrag in zijn hoofd heeft ‘waarvoor

het zeker allemaal moet kunnen’. Ook bekend is de

‘truc’ om het geschatte benodigde budget kunst-

matig laag te houden, zodat er een grotere kans is dat

het project gestart mag worden. Een veel gehoorde

frase is: ‘Als we het budget te hoog inschieten,

mogen we zeker niet van start.’

Ondanks deze, laten we zeggen, weinig weten-

schappelijke methode om diverse paramaters vast

te stellen, worden grove aannames welhaast heilige

grootheden zodra ze zijn opgenomen in een pro-

jectplan. Daar komt nog bij dat de opleverdatum

van het projectproduct vaak een zogenaamde

‘fantasy deadline’ is. Een ‘heilige’ datum zoals de

eerste januari van het nieuwe jaar, of de eerste dag

van een nieuw schooljaar, of de dag waarop een

nieuw filiaal wordt geopend. Deze data worden

duidelijk als mijlpaal herkend en krijgen mede

daarom een duidelijke urgentie omgehangen. Feit

blijft dat zo’n fantasy deadline zelden goed is door-

gerekend om er zeker van te zijn dat het wel

passend is voor de scope van het project. De overheid

is berucht om het fenomeen ‘fantasy deadlines’:

grote wijzigingen in de belastingwetgeving worden

pas in het najaar door de Tweede Kamer ‘gejaagd’

en dan verwacht men dat de grote wijzigingen al

op 1 januari van het aankomende jaar in de it-

systemen zijn ingebouwd, wat volstrekt onmogelijk is.

Toch hebben de politici hun politieke voortbestaan

aan die datum gekoppeld.

Onzichtbaar

De projectsturingsparameters tijd en geld zijn

vooraf bekend en blijven gedurende het project

continu zichtbaar, omdat ze gemonitord worden.

Dit is veel minder sterk het geval voor de parameters

kwaliteit en functionaliteit. De projectleider, het

projectteam en de opdrachtgever sturen hier veelal

niet of nauwelijks op. Kwaliteit speelt zich over het

algemeen af ‘onder de motorkap’. Het is zichtbaar

voor de projectmedewerkers, lastig zichtbaar voor

de projectleider, maar niet of nauwelijks zichtbaar

voor de opdrachtgever. Bovendien blijkt onvol-

doende of ronduit slechte kwaliteit meestal pas in

de gebruiks- en onderhoudsfase, als het project

snel-snel is afgeraffeld. Voor functionaliteit geldt

iets soortgelijks. De projectteamleden zien een tekort

aan functionaliteit, maar een

echt functionaliteitstekort

wordt pas opgemerkt bij op-

levering van het projectre-

sultaat door de gebruikers.

Zelfs wanneer er tussentijds

gebruikerstesten plaatsvinden

en gebruikers melding maken

van ‘tekorten’, wordt dit vaak

te laat serieus genomen. Dit

heeft alles te maken met het

wegfilteren en voor zich uit

schuiven van slecht nieuws.

Overigens komt het ook

vaak voor dat ‘tekorten’ aan

functionaliteiten ge-

durende het

project

ontstaan, doordat er tussentijds door opdracht-

gever(s) steeds meer functionaliteit wordt toege-

voegd. Dit wordt wel scopecreep genoemd. Als

vooraf niet heel goed beschreven is wat de ‘scope’

van het project is (wat moet er af zijn, als het

project is afgerond?), dan wordt vaak de

projectleider opgezadeld met dit scopingsprobleem.

“Ja hoor eens,” zegt een opdrachtgever dan, “het is

toch logisch dat we deze eis hebben?! Als jij je

beter had verdiept in onze

business had je geweten dat

dit tot de scope hoorde. Kijk

maar hoe je het oplost, zolang

het er straks maar in zit.”

Wegfilteren van

slecht nieuws

Mensen zijn slecht in het

objectief beoordelen van

signalen. Als iedereen positief

is, wat bij aanvang van een

project vrijwel altijd het

geval is, worden negatieve

signalen over het verloop

De betrokkenen sturen niet of nauwelijks op de parameters kwaliteit

en functionaliteit

www.ictmagazine.nl

1729 september 2015

ICT-BREED

management

van het project gemakkelijk genegeerd. Hierboven

gaven we al aan dat door gebruikers tijdens testen

gesignaleerde tekorten gemakkelijk door project-

leider en stuurgroep worden genegeerd met be-

zweringen als: “Och, dat komt nog wel goed, we

hebben nog tijd zat om dit te repareren.” Of:

“Gebruikers kunnen toch zulke enorme zeurpieten

zijn.” Of: “Ja, wat willen ze nu? Dat we alle uitzon-

deringen in de processen gaan automatiseren? Dat

doen we dus niet. We gaan voor de mainstream.” Dit

wegfi lteren van slecht nieuws zorgt er wel voor dat

signalen over tekortkomingen te laat door project-

leden worden gemeld aan de projectleider en door

projectleider te laat worden gemeld aan de op-

drachtgever.

The day-after

En dan is het zover. Het geld is bijna op en de tijd

is op: de deadline nadert. De stress die dit kan ver-

oorzaken in de situatie dat nog lang niet alles is

gebouwd en getest, staat in de inleiding van dit

artikel beschreven. Het ‘feest van de oplevering’

moet koste wat het kost doorgaan. Daarna krijgt

het projectteam decharge en wordt elders ingezet.

Het duurt niet lang of de geluiden over de tekort-

komingen, die ook al tijdens het project te horen

waren, worden steeds luider. Wat werd afgedaan

als ‘gezeur van gebruikers’ en ‘uitzonderlijke situaties’

blijken nu vaak serieuze issues.

Het grote verschil tussen de situatie tijdens het

project en de situatie na oplevering, is dat het lijn-

management in de business nu direct hinder on-

dervindt van de onvolkomenheden, en stevig van

zich laat horen. Soms zijn de issues zelfs zo ernstig

dat er niet eens fatsoenlijk te werken valt met het

opgeleverde projectresultaat. In het ergste geval

wordt het gebruik stilgelegd en valt men terug op

oude systemen en oude werkwijzen. Gelukkig is het

vaak niet zó ernstig. Maar onmiskenbaar zijn er

herstel- en verbeteracties nodig. Een nieuw project

wordt gestart, een ‘verbeterproject’.

Het verbeterproject

Vaak wordt begonnen met een inventarisatie van

de tekortkomingen. Soms is er een document van

het vorige projectteam, een overdrachtsdocument,

waarin het team beschreven heeft wat er allemaal

nog niet (helemaal) gereed was gekomen. Soms

zelfs met een bijgesloten planning en budget. Als

er een nieuw team wordt gevormd om de verbete-

ringen door te voeren en ze gaan aan de slag met

de erfenis van het vorige team, wordt een nieuwe

‘teleurstelling’ al bij voorbaat ingebouwd.

Immers, het nieuwe team moet zich eerst inwer-

ken en de materie eigen maken en kan dus nooit

zo snel werken als het vorige team. Het risico is

niet denkbeeldig dat dit nieuwe team, als de druk

om snel op te leveren te hoog oploopt, ook begint

met het leggen van noodverbandjes om de nieuwe

deadline te kunnen halen. Binnen deze constellatie

kan het zomaar gebeuren dat het volledige project qua

tijd en budget meerdere keren ‘over de kop gaat’.

Herkenning

Bij de voorbereidingen van dit artikel en de vele

gesprekken die we hadden, merkten we dat vrijwel

iedereen dit fenomeen kent van wel geld om het

vijf keer te herstellen en geen geld om het in één keer

goed te doen. Het is dan ook de vraag of het een

onvermijdelijk verschijnsel is van grote projecten.

Kán een project wel in één keer goed gaan? Een

project is immers per defi nitie ‘iets nieuws’ dat nog

niet eerder is gedaan, dus er is geen ervaring.

Ook wordt vaak aangegeven dat ‘IT een jong vak

is’ en dat het dus logisch is dat it-projecten vaker

fout gaan dan bijvoorbeeld grote bouwprojecten.

Wij vragen ons af of dit wel waar is. Ook bij vak-

gebieden die al veel ouder zijn dan IT gaan dingen mis.

Recent kwam een nieuw viaduct over een kanaal

in het nieuws dat bij oplevering zeven centimeter

te laag bleek. Dus klaarblijkelijk gaan er ook bij

niet it-projecten zaken fl ink mis.

Tips

Tot slot geven we een aantal tips die de kans op

‘herhaaldelijk falen’ aanzienlijk verkleinen. Het lijken

‘open-deuren’ maar wij zien in onze praktijk dat deze

desondanks lastig intrapbaar blijken:

• Besteed veel tijd aan de voorbereiding.

Vaak zijn opdrachtgevers erg optimistisch en ‘eager’

om met het project van start te gaan zonder vol-

doende duidelijkheid te hebben over wat nu precies

de scope is van het project; wat moet er af zijn als

het project gereed is? Men zegt niet voor niets

‘assumption is the mother of all fuckups’. Vaak

denkt men over hetzelfde te praten, maar blijken

de werelden mijlenver van elkaar af te liggen.

• Knip het project in kleinere delen

Niet voor niets is Agile een succes. Knip het project

in kleinere delen en zorg ervoor dat ieder deel een

werkend en bruikbaar geheel oplevert.

• Let op voor teveel ‘projectoptimisme’

Iedereen is optimistisch en kritische geluiden

worden weggefi lterd. Wees hierop bedacht.

• ‘Kwaliteit van mensen’

Uiteindelijk staat of valt ieder project met wat wij

noemen ‘kwaliteit van mensen’. Durf lef te hebben.

Durf te zeggen: “Zo kan het niet, dit is niet goed

genoeg.”

De auteurs: Bart Groothuis en Harmen Lindeboom zijn beiden adviseurs van M&I/Partners te Zeist.

De grote vraag blijft: Kán een project wel in één keer

goed gaan?

www.ictmagazine.nl

1829 september 2015

ICT-BREED

Het einde van de ondersteuning voor Windows XP

is breed uitgemeten. Minder goed bekend is het al

snel naderende einde van updates, fixes en security-

patches voor oudere versies van Internet Explorer

en voor Windows 8. Eigenlijk wordt het nieuwere

Windows 8.1 in zijn oorspronkelijke release nu al niet

meer ondersteund. Microsoft schakelt steeds meer over

op uitsluitend support voor de allernieuwste versies.

De kleine supportlettertjes

Windows 8 heeft ogenschijnlijk nog mainstream

support tot 9 januari 2018 en extended support tot

10 januari 2023. Windows 8.1 valt onder die regeling,

meldt Microsoft. De duivel schuilt echter in de details.

Versie 8.1 is niet alleen een gratis upgrade voor 8,

het vervangt die voorganger. Twee jaar nadat 8.1

algemeen beschikbaar is gekomen, vervalt de support

voor de voorgaande versie. Dat overkomt Windows

8 al op 12 januari 2016.

Windows 8.1 kan dus beschouwd worden als een

Service Pack (SP), wat Microsoft voorheen hanteerde

voor zijn besturingssystemen. De leverancier biedt

daarmee voorgaande updates cumulatief aan, vaak

aangevuld met nieuwe functionaliteit. Tegelijkertijd

trekt het hiermee de supportstreep omhoog. Tussen-

tijds heeft 8.1 zelf weer zo’n ‘service pack’ gekregen,

de door Microsoft automatisch uitgerolde en simplis-

tisch genaamde Update. Dáár ligt nu de supportstreep

voor de 8-generatie.

Nieuwste IE pér Windows

Het marktaandeel van Windows 8 is klein en ook 8.1

is geen veelgebruikte release; het is wereldwijd nipt

kleiner dan XP. Anders is dat voor de in Windows

geïntegreerde webbrowser Internet Explorer. Op

12 januari 2016 vervalt niet alleen de support voor

Windows 8, maar vallen ook oudere en semi-

recente IE-versies buiten de boot.

Alleen de nieuwste IE-versie per Windowsversie

krijgt dan nog updates, fixes en securitypatches.

Voor Windows Vista is dit IE9, terwijl dat besturings-

systeem oorspronkelijk is uitgekomen met IE7.

Windows 7 krijgt straks alleen nog updates voor

IE11. Officieel worden fouten in IE9 dan alleen

gefixt voor Vista en dus niet voor Windows 7.

Wie niet de meest actuele IE-versie draait op zijn

respectievelijke Windowsversie loopt na de support-

deadline van 12 januari dus risico. Dit is geen

theoretisch risico gezien het in augustus geopen-

baarde zero-day beveiligingsgat in álle IE-versies

op álle Windows-versies. Die toen gepatchte

kwetsbaarheid werd in de praktijk al misbruikt

voor zogeheten drive-by aanvallen op nietsver-

moedende websurfers.

Windows 10, geen 11

Het naderende supporteinde voor Windows 8, ‘va-

nilla’ 8.1 en net-vorige IE-versies is een teken van

de nabije toekomst. Windows 10 heeft als ‘het

nieuwe normaal’ dat het constant updates krijgt, in

plaats van nieuwe major releases. Grootzakelijke

gebruikers die de Enterprise-variant draaien, krij-

gen wel beheeropties om updates af te slaan. Mid-

delgrote en kleinere ondernemingen die Windows

10 Professional gebruiken, kunnen updates slechts

voor enige tijd uitstellen. Gebruikers van de

Home-variant krijgen updates direct binnen en

geïnstalleerd. Bijblijven is voortaan verplicht voor

Microsoft-support.

Supportdeadline nadert voor IE en Windows 8

Oudere versies van Internet Explorer en Windows 8 worden binnenkort achtergelaten

Digital Impact Award

Voorzitter van EPC Tineke Netelenbos reikte de

Digital Impact Award uit, een award in het leven

geroepen voor bedrijven of personen die een ict-

toepassing hebben ontwikkeld die een zichtbare

impuls geeft aan de digitale economie of een aan-

toonbaar positief effect heeft op mens en maat-

schappij. Van de drie genomineerden werd het

initiatief CityPulse van Atos de winnaar. CityPulse,

een pilotproject van Atos in samenwerking met de

gemeente Eindhoven, verbetert door toepassing

van onder meer big data intelligence en realtime

analyse de veiligheid van het Eindhovense uit-

gaansgebied Stratumseind.

Uit het juryrapport: “In de proeftuin Stratumseind

in Eindhoven wordt het systeem in de praktijk

toegepast. Hierdoor kunnen belangrijke aspecten

van het systeem, zoals het waarborgen van privacy,

uitgebreid getest worden. De internationale belang-

stelling voor de proef, van onder meer Singapore,

onderstreept de potentie van Nederland als proeftuin

voor ict-toepassingen.”

ICT Milieu Award

Het nieuwe Datacenter High Tech Campus van

KPN won de ICT Milieu Award vanwege de inzet

op dalend energieverbruik. Het nieuwe datacenter

maakt gebruik van duurzame technologieën,

waaronder groene energie uit Nederland. De rest-

warmte wordt gebruikt voor verwarming van

andere gebouwen. Ook de cradle-to-cradle aanpak

in het ontwerp van het datacenter past in dit

duurzaamheidsbeleid.

ICT Personality Award

Internetpionier Erik Huizer kreeg uit handen van

Mark Bressers de ICT Personality Award uitge-

reikt vanwege zijn belangrijke bijdrage aan de po-

sitie van Nederland als voorloper op het gebied

van internet en de digitale economie. Volgens de

jury is Huizer een “internationale autoriteit met

betrekking tot het internet. Als Chief Technology

Officer van SurfNet en hoogleraar Internettoepas-

singen zet hij zich in voor onderwerpen als inter-

net governance, privacy, cyber security en stan-

daardisatie. Hij levert al jarenlang, in tal van

functies, een grote bijdrage aan de positie van Ne-

derland als voorloper op het gebied van internet

en de digitale economie. In 2014 kreeg hij interna-

tionale erkenning toen hij werd opgenomen in de

Internet Hall of Fame van de Internet Society.”

ICT Awards voor Atos, KPN en Erik HuizerDe Avond van de Digitale Economie

Pilotproject CityPulse van Atos, het nieuwe Datacenter High Tech Campus van KPN en

internetpionier Erik Huizer zijn op 3 september tijdens de tweede editie van De Avond

van de Digitale Economie in het Louwman Museum in Den Haag in de prijzen gevallen.

Het door Nederland ICT en Platform voor de InformatieSamenleving ECP georganiseer-

de evenement werd gepresenteerd door Arie van Bellen, directeur van ECP, en Lotte de

Bruijn, directeur van Nederland ICT.

De drie Awards. (Foto: Tycho Müller)

Vlnr: Mark Bressers, Erik Huizer, Lotte de Bruijn

en Arie van Bellen (Foto: Tycho Müller)

door: Jasper Bakker

Microsoftgebruikers stevenen na de impactvolle XPocalypse af op een volgende support-

deadline voor clientsystemen. Oudere versies van Internet Explorer en Windows 8 worden

binnenkort achtergelaten.

www.ictmagazine.nl

1929 september 2015

KALENDER

Online, via allerhande devices die continu met het

internet verbonden zijn. Dit jaar presenteren we

onder meer het Bring Your Own Lab waar u de

nieuwste workspacegerelateerde technologie direct

kunt testen op uw eigen device.

On stage laten wij samen met onze klanten en

partners ons licht schijnen op de expertises

datacenter, workspace, cloud en IT-strategie.

On air tot slot delen wij onze 25 jaar ervaring, waarbij

alle informatie altijd en overal beschikbaar is, of het

nu op locatie is bij ons in het PQR Experience

Center, of in ‘the air’.

Wij zijn ‘always on’ en verwelkomen u graag op

8 oktober.

Entertainment

Naast het intensieve en leerzame programma is er

ook ruimte voor ontspanning. We starten de dag

met een spectaculaire openingsact die u scherp zet

om de rest van de dag alle informatie goed te

kunnen opnemen.

Gedurende de dag kunt u op de informatiemarkt

netwerken met tal van partners, waaronder hoofd-

sponsor HP en goudsponsoren Cisco, Citrix, NetApp

en VMware. Bij de Expert Desk kunt u sparren met

experts uit de markt over uw specifi eke IT-vraag. Als

herinnering kunt u digitaal en live een karikatuur

van uzelf laten maken. Tussendoor heff en we samen

met u het glas op het 25-jarig jubileum van PQR.

Afsluitend bieden wij u de primeur van de humoris-

tische en inspirerende theatervoorstelling ‘Waarom

moet mijn tandenborstel aan de wifi ?’.

Stel uw persoonlijke

programma samen

Schrijf u direct in via www.it-galaxy.nl en stel uw

persoonlijke agenda samen, zodat de dag volledig

aansluit bij uw eigen wensen en IT-vraagstukken.

IT-Galaxy 2015

Datum: 8 oktober 2015

Tijd: 9.00 uur - 17.00 uur

Locatie: Spant!

Dr. A. Kuyperlaan 3

te Bussum

www.it-galaxy.nl

PQR organiseert IT-Galaxy 2015: online, on stage, on airPQR nodigt u van harte uit voor haar jaarlijkse kenniscongres IT-Galaxy op 8 oktober

aanstaande. Kennis staat centraal tijdens IT-Galaxy en wij delen deze graag met u.

Informatiebijeenkomst wet meldplicht datalekkenOp donderdag 8 oktober 2015 nodigt Qi ict

u van harte uit bij het prachtige Green Village

om alles te weten te komen over de nieuwe

wetgeving meldplicht datalekken.

Het programma is breed van opzet: Qi ict heeft

specialisten uitgenodigd van Fox-IT, Cisco en

juridisch specialist Considerati om het onderwerp

van een aantal kanten te belichten.

Waarom kan Qi ict u daarbij helpen?

Omdat Qi ict u zo goed mogelijk op de hoogte wil

houden van de laatste trends en ontwikkelingen

op het gebied van wet- en regelgeving omtrent

ICT. Laat u door Qi ict tijdens deze interactieve

bijeenkomst informeren en kom erachter of uw

bedrijf klaar is voor de nieuwe wet meldplicht

datalekken.

Wanneer:

8 oktober 2015, 10:00-14:30 uur

Waar: Green Village,

Blokhoeve 7, 3438 LC Nieuwegein

Sprekers: mr. Nathalie Falot,

Kevin Jonkers & Rik Chorus

KEYNOTES | SEMINARS | CASE STUDIES | RUIM 150 EXPOSANTEN

4 & 5 NOV 2015 JAARBEURS UTRECHTVAKBEURZEN, SEMINARS EN ONLINE MATCHMAKING VOOR IT-MANAGERS EN IT-PROFESSIONALS

REGISTREER NU VOOR GRATIS TOEGANG: WWW.INFOSECURITY.NL | WWW.STORAGE-EXPO.NL | WWW.THETOOLINGEVENT.NL

STORAGE IT MANAGEMENTSOLUTIONS

THEMA 2015: COMPUTING EVERYWHERE

Cloud Computing Cyber Security Data Center &

Infrastructure

Optimisation

Data Growth &

Storage Capacity

Enterprise Mobility ITSM & Control Privacy

Governance &

Risk Management

Hoofdmediapartner:Mede mogelij k gemaakt door:

IT SECURITY

Infosecurity.nl op 4 en 5 november

Computing Everywhere hoofdthema op vakbeurs

Infosecurity.nlInfosecurity.nl, dé vakbeurs op het gebied van it-security voor it-managers en it- professionals,

wordt dit jaar op 4 en 5 november in de Jaarbeurs van Utrecht georganiseerd. Ook Storage

Expo en The Tooling Event 2015 vinden daar plaats. De toegang is gratis.

Centrale thema dit jaar is Computing Everywhere.

Een concept in soft ware engineering en computer

science, waarbij computerverwerking op iedere

willekeurige plaats en wijze wordt toegepast. Onder

dit paraplubegrip vallen op de drie beurzen thema’s

als cloud computing, cyber security, data center &

infrastructure optimisation, data growth & storage

capacity, enterprise mobility, ITSM & control, en

privacy, governance & risk management.

Het evenement biedt tal van seminars, case studies,

presentaties en exposanten met de nieuwste pro-

ducten, oplossingen en diensten op het gebied van

it-security, storage en tooling, en vormt een ideale

ontmoetingsplek voor vakgenoten. Vorig jaar be-

zochten 8000 bezoekers Infosecurity.nl, Storage

Expo en het Tooling Event.

Kijk voor meer informatie over Infosecurity.nl en voor het aanvragen van een

gratis toegangskaart op www.infosecurity.nl/beursinformatie

www.ictmagazine.nl

2029 september 2015

Dames & ICTtwee op het oog verschillende werelden

komen bij elkaar

De IT, een echte mannenwereld. Een

wereld waarin de rollen van vrouwen

nog steeds ondervertegenwoordigd zijn.

In Nederland is slechts 10% van het

ICT-personeel vrouw en QISS IT brengt

hier verandering in.

QISS IT streeft dé specialist te zijn op het

gebied van ICT-support en naar het ver-

groten van het aantal vrouwen binnen de

ICT. Afgestudeerde vrouwelijke HBO’ers

– zonder ICT kennis – volgen via QISS IT

het Extreme ICT Traineeship. Na het vol-

gen van het Traineeship gaan zij aan de

slag bij diverse opdrachtgevers op de ICT

afdeling. De samenwerking met Mam-

moet sluit hier goed op aan. Mammoet

biedt de trainees de mogelijkheid vanuit

een helpdeskfunctie door te stromen

naar functies die passen bij hun ontwik-

keling. Zo kunnen de medewerkers van

QISS IT tijdens hun werk bij Mammoet

mooie ontwikkelstappen maken. De

gedeelde mening over de competenties

van de huidige ICT’ers van QISS IT en

de manier van werken van Mammoet,

sluiten daarom naadloos aan.

“In de ICT draait alles om klantcontact, analytisch zijn en vooral procesmatig denken. Bij QISS IT merken we dat juist vrouwen hier van toegevoegde waarde zijn. Echt luisteren naar de klant en daardoor beter in staat zijn om de precieze vraag van de klant te doorgronden. Dat resulteert in een betere oplossing op de langere termijn en daardoor een optimalere klantrelatie.”

“Op een support afdeling is communicatie erg belangrijk. Het gevoel dat je iemand geeft is belangrijk, het empathisch vermogen. Ik merk vaak dat mannen met name naar de inhoud en techniek kijken, terwijl ik zelf de relatie en gebruikerservaring voorop probeer te stellen.”

Carina Schaap, Teamleader Applications bij Mammoet: “Mammoet opereert in een mannenwereld, met een Rotterdamse mentaliteit. Vanuit een administratieve functie bij Mammoet, heb ik door de juiste instelling, motivatie en interesse de stap gemaakt naar ICT.”

“Er is nog heel veel te winnen wat betreft het beeld dat er heerst binnen de ICT branche en de rol van vrouwen in de ICT.” aldus, José van Dalen, directeur van QISS IT.

Foto: Carina Schaap, Teamleader Applications Mammoet & José van Dalen, Directeur QISS IT

UITGELICHT

Hoe groot is mijn totale printvolume?

De eerste vraag is voor veel bedrijven lastig te be-

antwoorden. Ruim de helft heeft simpelweg geen idee

hoeveel afdrukken er binnen hun organisatie gemaakt

worden. Toch is inzicht in het totale printvolume

cruciaal om de juiste hard- en soft ware te kunnen

kiezen. Stap één op weg naar effi ciënter print- en

documentbeheer is dan ook het in kaart brengen van

dit volume. Printerfabrikanten als OKI leveren slimme

soft ware waarmee de gebruiker eenvoudig kan bepalen

wat het verbruik is over een bepaalde periode, des-

gewenst gespecifi ceerd naar bijvoorbeeld kleur en

zwart-wit of A4 en A3. “Veel bedrijven maken nog

steeds gebruik van dure A3-copiers, en dat terwijl

ze nauwelijks op A3-formaat afdrukken. Zij zouden

dus meer baat hebben bij de nieuwste generatie

intelligente A4-multifuctionals. Deze printen welis-

waar niet op A3, maar hebben verder wel dezelfde

functionaliteit aan boord”, zegt Bader.

Wat is het printgedrag van mijn

personeel?

Het in kaart brengen van het totale printvolume

binnen het bedrijf is een belangrijke eerste stap op weg

naar een passende print- en documentoplossing.

Maar nog belangrijker is het terugdringen van de

hoeveelheid afdrukken. Dit resulteert in een aan-

zienlijk grotere besparing dan een aantrekkelijke

aanschafprijs of een lage prijs per pagina. Het is in

principe kinderlijk eenvoudig het printvolume te

beperken. Is het bijvoorbeeld wel nodig dat het

administratieve personeel in kleur kan afdrukken?

En is het niet verstandiger de printinstelling standaard

op ‘dubbelzijdig’ te zetten? Dit laatste scheelt al

gauw veertig procent aan papier, zo is aangetoond.

Veranderingen in het printgedrag van medewerkers

kunnen tegenwoordig zeer eenvoudig met diverse

soft ware tools worden geregeld. Deze ‘regels’ kunnen

worden toegepast op bedrijfs-, afdelings- én individueel

niveau. Zo houdt het management grip op het

printgedrag van werknemers.

Welke documentstromen

digitaliseer ik?

Daarnaast is het van belang dat bedrijven nagaan

hoe er binnen hun organisatie wordt omgegaan

met de bestaande documentstromen. Ook dat is

namelijk van invloed op de hoogte van het print-

volume. Welke documenten kunnen gedigitaliseerd

worden, en welke niet? Worden facturen en

inkooporders altijd per e-mail verstuurd en ont-

vangen? En hoeveel documenten worden er later

alsnog uitgeprint en opgeborgen in het fysieke

archief? “Het blijkt dat een kwart van alle, van

oorsprong digitale documenten niet alleen wordt

uitgeprint, maar vervolgens ook weer gedigitaliseerd

wordt. Een weinig effi ciënte wijze van handelen.

De oplossing ligt in het op een gestructureerdere

manier en bredere schaal digitaliseren van docu-

mentstromen. Met de betaalbare en gebruiksvrien-

delijke archiveringssoft ware van tegenwoordig,

zoals geïntegreerd in onze MC853 en MC873,

kunnen nu ook MKB-bedrijven een digitaal archief

aanleggen waarin documenten gemakkelijk te

traceren en te doorzoeken zijn”, besluit Bader.

In drie stappen naar effi ciënter documentbeheerKostenbesparing kan oplopen tot vijftig procent

Print- en documentbeheer zijn vaak nog ondergeschoven kindjes in het bedrijfsleven. Ten

onrechte. Immers, het stroomlijnen van de documentstromen kost minder dan menigeen

denkt en levert doorgaans een fl inke besparing op: tot maar liefst vijftig procent. “Bedrijven

die zich louter richten op de aanschafprijs van een (multifunctionele) printer of de ‘prijs

per pagina’ doen zichzelf dus tekort”, stelt Erwin Bader, Country Manager Nederland van

printerspecialist OKI. “Om tot een (kosten)effi ciëntere print- en documentoplossing te komen,

zouden zij zich drie vragen moeten stellen: hoe groot is mijn totale printvolume, wat is

het printgedrag van mijn personeel en welke documentstromen digitaliseer ik?”

www.ictmagazine.nl

2129 september 2015

UITGELICHT

NS Reizigers fl exibiliseert veiligheidsmanagement-

systeem

NS werkt al jarenlang met twee veiligheidsmanagement- en incidentenregistratiesystemen

van Quality Online, de voorloper van Icologiq. De organisatie grijpt de technologie-upgrade

naar het EQMS-platform aan om daarna ook enkele functionele wensen in het nieuwe

platform te verwerken. “Het platform leent zich uitstekend om incrementele verbeteringen

door te voeren en past daarom goed bij de manier waarop wij IT vandaag de dag orga-

niseren.” Een gesprek met Huub van der Wouden, software development manager bij NS.

ICT is bij NS jarenlang binnen de verschillende

bedrijfsonderdelen georganiseerd geweest. Dit leidde

tot een lappendeken aan applicaties. CIO Hessel

Dikkers heeft het initiatief genomen om ICT te

centraliseren en meer samenhang te brengen in de

lappendeken.

Het merendeel van de systemen stamt uit de jaren ’90.

Twee systemen zijn geleverd door Quality Online.

Het ene was in gebruik bij Nedtrain, het andere bij

Concernveiligheid. De wens is om beide te integreren

in één veiligheidsmanagementsysteem. Omdat een

migratie naar een volledig nieuw systeem een groot

en risicovol project is, heeft NS besloten het op te delen

in stappen. De eerste is een as-is-migratie van de beide

systemen naar het EQMS-platform van Icologiq.

Daarna zullen op incrementele wijze verbeteringen

worden aangebracht, waarbij de systemen technisch

en functioneel naar elkaar toegroeien.

Er is frequente interactie tussen het ontwikkelteam

bij Icologiq, de projectorganisatie van Van der

Wouden en NS Reizigers en NedTrain. Ondanks

dat NS nu een centrale it-afdeling heeft , is daar-

door de alignment met de business groot. “Je ziet

dat de business zich nu goed een voorstelling kan

maken van wat ze straks kunnen met het nieuwe

platform.

Dat leidt ertoe dat ze zich ook afvragen: welke aan-

vullende wensen hebben we? Doordat ze nu al

heel snel een gevoel krijgen bij het nieuwe plat-

form, denken zij mee over nieuwe functionaliteit,

die we straks stap voor stap kunnen gaan toevoe-

gen. Door deze aanpak kunnen we het systeem

veel beter laten aansluiten bij de wensen van de

gebruikers dan wanneer we gekozen zouden heb-

ben voor een big bang migratie.”

Onderdeel van procesketen

De kern van de twee nieuwe veiligheidsmanagement-

systemen is het melden van veiligheidsincidenten,

het toezien op adequate opvolging en het goed

beleggen van verantwoordelijkheden. Ze worden

voor alle veiligheidsregistraties gebruikt, van

bedrijfsongevallen tot technische gebreken. De

registratie en opvolging van incidenten wordt

ondersteund met rapportages en analyse. Van der

Wouden: “NS wil graag dat de veiligheidscultuur

in de organisatie wordt versterkt. Daar moet dit

platform bij helpen door goede monitoring van

allerlei KPI’s zoals bijvoorbeeld het aantal meldingen,

doorlooptijden, aantal openstaande issues, hick-ups

in de incidentopvolging et cetera. Het EQMS-platform

stelt ons in staat om beter dan voorheen de eff ectivi-

teit van processen te beoordelen en deze direct aan

te passen als blijkt dat iets niet goed genoeg werkt.”

Partner in plaats van leverancier

Van it-leveranciers eist NS dat zij meegaan in de

nieuwe Agile denk- en werkwijze. “We zoeken

partners die met ons meedenken, die zich in onze

uitdagingen willen verdiepen. In het verleden

schreven wij voor aan welke eisen een systeem

moest voldoen, nu willen we juist dat leveranciers

meedenken, kritische vragen stellen, en misschien

zelfs uitgangspunten ter discussie stellen omdat zij

daar een andere visie op hebben. Want in zo’n

samenwerkingsverband kom je samen tot betere

ideeën. Dat laat ons partnership met Icologiq wel zien.”

De tijd dat GIS-systemen op zichzelf stonden is

voorbij. Koppeling van EAM en GIS aan ERP en

SCADA-omgevingen wordt steeds belangrijker.

Dat vraagt om specifi eke kennis en expertise, niet

alleen op het gebied van IT, maar ook op het gebied

van het optimaliseren van besluitvormings- en

werkprocessen. “Netbeheerders kenden altijd drie

gescheiden processen”, zegt Ruud van der Weijden,

CEO van Realworld Services. “Die van het asset

management: een geplande beheerswereld van

bedrijfsmiddelen die ondersteund wordt met GIS-

systemen. De wereld van distributiecontrole middels

SCADA: een dynamische wereld waarin voortdurend

snel moet worden geschakeld. En de wereld van de

administratie, ondersteund door ERP. Als je die

verschillende databronnen combineert, ontstaan heel

nieuwe inzichten. ”

Een bedrijf dat dit goed heeft begrepen is Enexis.

Voor hen heeft Realworld Systems een koppeling

gerealiseerd tussen de Smallworld GIS-database

en het SCADA-systeem. “Voorheen waren dit twee

losstaande omgevingen met twee losstaande ad-

ministraties. Deze administraties waren eigenlijk

twee manieren om naar dezelfde werkelijkheid te

kijken. Door data tussen de beide systemen uit te

wisselen, ontstaat een integrale blik”, zegt Van der

Weijden.

Samen met het Belgische waterbedrijf Farys onder-

zoekt Realworld Services de mogelijkheid om nieuwe

informatie te creëren uit de combinatie van de

GIS-data in Smallworld en de ERP-data in SAP

HANA. “Farys brengt de businessvraagstukken in,

wij realiseren de techniek. We zien dat er in onze

samenwerkingsrelatie een push- en een pullbeweging

van innovatie op gang komt. Wij geven antwoord op

concrete vragen die Farys inbrengt, maar doen ook

onverwachte inzichten op. We staan pas aan het

begin van dit traject en we zien nu al de voordelen.”

Weten op welk terrein uw businesskansen liggen?

Bel 0345 614 406 of mail naar

info@realworld-systems.com

Realworld brengt GIS, SCADA en ERP bij elkaarVoor het beheer van hun netwerken moeten netbeheerders kunnen vertrouwen op data over

hun geografi sch verspreide assets. En dat kan alleen als voorheen gescheiden werelden

van asset management (GIS), distributiecontrole (SCADA) en administratie bij elkaar

komen (ERP). Realworld ontwikkelt koppelingen die dat mogelijk maken.

2229 september 2015

www.ictmagazine.nlwww.ictmagazine.nl

BEDRIJFSNIEUWS

Lees meer bedrijfsnieuws op www.ictmagazine.nl

Leven lang leren - ook voor

developers

Icttrainingen.nl, dé IT e-learningspecialist van Nederland, heeft een

nieuwe versie van haar opleidingsconcept ontwikkeld, speciaal voor

softwareontwikkelaars. Hiermee komt een leven lang leren ook voor

softwaredevelopers binnen handbereik.

Icttrainingen.nl is de eerste in Nederland

die een dergelijk concept op de markt

brengt voor softwareontwikkelaars.

Developers hebben hiermee altijd on-

demand toegang tot relevante kennis

en kunnen zich continu blijven ontwik-

kelen. Tegelijkertijd houden organisaties

met dit opleidingsconcept grip op de

professionele ontwikkeling van werk-

nemers en hebben zij inzicht in de

voortgang. Het nieuwe product voor

softwaredevelopers is gebaseerd op een

totaalconcept voor continue kennis-

ontwikkeling en steunt op vier pijlers:

• Online leren & on-demand kennis, met

toegang tot meer dan 200 high-end

trainingen voorzien van LiveLabs voor

praktijkervaring, een e-bookbibliotheek

van meer dan 1900 boeken en een it-

videokennisbank met 3200 video’s over

specifieke onderwerpen, gemaakt door

gecertificeerde docenten.

• Social Learning, een community voor

kennisdeling met andere developers.

• Services, met studieadviezen, een

Nederlandstalige helpdesk, implemen-

tatieondersteuning en mentoring services.

• Leermanagement,  met voortgangs-

rapportage voor organisaties en auto-

matische voortgangsbewaking.

Patrick Kieviet, directeur van icttrai-

ningen.nl, is ervan overtuigd dat het

nieuwe concept een hiaat opvult op

e-learninggebied in Nederland: “Om

moderne, complexe applicaties te kunnen

bouwen, moet een softwareontwikkelaar

kennis hebben van een heel breed scala

aan technieken. De enige manier om dat

als organisatie voldoende te faciliteren,

is door te zorgen dat developers altijd

on-demand kunnen werken aan hun

kennisontwikkeling.

Met ons platform heb je dat als organi-

satie in één keer goed geregeld en heb

je bovendien inzicht en overzicht.

Ervaring leert dat het te vrijblijvend is om

alleen toegang tot kennis te faciliteren.

Er is ook sturing nodig.”

Dankzij ‘Growth Hacking’ groeiden be-

drijven zoals Airbnb, Instagram en

Dropbox snel uit van startups naar

mondiaal opererende Techbedrijven.

De vraag naar mensen met kennis en

kunde van growth hacking is enorm en

daarom ontwikkelde het in growth

hacking gespecialiseerde bureau Growth

Tribe en het Amsterdam Center for Entre-

preneurship, ondersteund door Startup-

Amsterdam, een uniek lesprogramma.

Growth hackers zijn analytische doeners

met een wetenschappelijke en experimen-

tele manier van werken: zo analyseren

ze voortdurend data om aannames over

de markt te toetsen en de groei van hun

bedrijf te optimaliseren.

De opleiding is een voltijds programma

van drie maanden en zal plaatsvinden

bij de Universiteit van Amsterdam op

de Plantage Muidergracht. Het eerste

programma begint op 2 november

2015 en duurt tot eind januari 2016.

De deelnemers volgen verschillende

workshops en werken in teams aan een

bestaand groeiproject bij een veelbelo-

vende startup. Daarnaast krijgen ze

persoonlijke begeleiding van ervaren

growth hackers en ondernemers. Mas-

terstudenten die in hun laatste studie-

jaar zitten en net afgestudeerden kun-

nen zich tot 23 oktober 2015 aanmelden

via www.growthtribeacademy.com. Er

is plek voor 24 studenten. De gemeente

Amsterdam ondersteunt het initiatief.

De antimalware-technologie van Bit-

defender wordt keer op keer als beste

oplossing in de markt beoordeeld en heeft

als zakelijke antivirusoplossing de hoogste

waardering gekregen op de onafhanke-

lijke reviewsite AV-Test. Deze technologie

is nu als volledig geïntegreerd onderdeel

van het MAXfocus-platform beschikbaar.

Dit biedt MSP’s de mogelijkheid om hun

klanten de beste bescherming tegen

malware te bieden als onderdeel van

hun managed security service portfolio.

Bitdefender combineert de best-in-

class bescherming tegen malware en

virussen met perfecte performance door

het minimaliseren van false positives en

lage systeembelasting. Deze combinatie

maakt het voor MSP’s mogelijk om hun

klanten bescherming te bieden, zonder

dat zij hiervoor veel beheerinspanningen

hoeven te verrichten. De verbeterde

managed antivirus is bovendien white

labelled en aanpasbaar, zodat MSP’s de

volledige controle hebben over de

branding en zelf bepalen welke contact-

gegevens worden getoond.

De nieuwe dienst bevat onder meer:

• De introductie van Behavioral Scanning

als aanvulling op Active Protection om

nog effectiever op te treden tegen

moeilijk te detecteren dreigingen zoals

Cryptolocker.

• ‘Snooze’-optie om antivirus tijdelijk uit

te schakelen wanneer er onderhoud

gepleegd wordt, zodat het uitvoeren van

beleid eenvoudiger wordt.

• Site Concentrator, waarmee updates van

virusdefinities gecentraliseerd worden.

Hierdoor wordt de benodigde band-

breedte geminimaliseerd. Inzetbaar voor

alle devices binnen en buiten het net-

werk.

De nieuwe upgrade is nu wereldwijd

beschikbaar voor nieuwe klanten en

bestaande MAXfocus managed antivi-

rus klanten.

Nieuw: opleiding tot

‘Growth Hacker’ in Amsterdam

Studenten van de universiteiten en hogescholen in Amsterdam hebben

er een nieuwe opleiding bij. De ‘Growth Tribe Academy’ opent haar

deuren en leidt cursisten op tot ‘growth hackers’.

Registratie voor ICT & Logistiek

geopend

De inschrijving voor ICT & Logistiek is geopend. Deze vierdaagse vakbeurs

in de Jaarbeurs in Utrecht is hét platform voor ict-toepassingen en

-diensten in de logistieke keten. Bezoekers krijgen inzicht in de laatste

trends en ontwikkelingen, en zien de nieuwste producten en oplossingen

binnen de handel, industrie, retail, transport en logistieke dienstverlening.

Belangrijk onderdeel van ICT & Logistiek is het inhoudelijke congres- en

seminarprogramma met diverse toonaangevende sprekers, onder meer

van Capgemini, AIM en Exact. Zij gaan in op hun logistieke uitdagingen.

Het thema dat dit jaar centraal staat, is

Smart Logistics. Hierbinnen vallen vijf

verschillende subthema’s: Transport,

Magazijn & Distributie, Sales & Operations

Planning, Business Intelligence & Ana-

lytics en Mens & Milieu. Ruim honderd

exposanten en tal van experts zorgen

binnen deze subthema’s voor inspiratie,

innovatie en kennisoverdracht.

Gratis registreren voor dit evenement

is mogelijk op de website van ICT &

Logistiek. De beurs is geopend van 10 tot

en met 13 november 2015 van 10.00 uur

tot 17.30 uur, gelijktijdig met Logistica

2015. Ook het exacte programma is te

vinden op deze website.

Reageren via Twitter kan – ook nu al –

via @ICTenlogistiek en de hashtag:

#ICTLogistiek.

De vakbeurs ICT & Logistiek vindt plaats

van 10 tot en met 13 november 2015 in

de Jaarbeurs in Utrecht, gelijktijdig met

Logistica.

Antivirus voor MSP’s

LogicNow kondigt een samenwerking aan met beveiligingssoftwareleve-

rancier Bitdefender. Samen ontwikkelen zij een nieuwe managed anti-

virusdienst voor Managed Service Providers (MSP’s). De nieuwe

managed antivirus engine maakt deel uit van het MAXfocus product-

portfolio van LogicNow.

Koninklijke Philips N.V. (NYSE: PHG;

AEX: PHIA) heeft de opening bekend-

gemaakt van het eerste HealthSuite Lab

op de High Tech Campus Eindhoven.

Dit nieuwe centrum voor co-creatie biedt

een omgeving voor versnelde ontwikke-

ling en uitwerking van nieuwe zorgmodel-

len, mogelijk gemaakt met ondersteuning

van de nieuwste digitale technologieën.

Zorgbestuurders en huisartsen kunnen

in het centrum in multidisciplinaire teams

samenwerken met patiënten, ontwerpers,

programmeurs en medische en zakelijke

experts aan de co-creatie en implemen-

tatie van geïntegreerde en connected

zorgoplossingen om de zelfredzaamheid

van patiënten en de continuïteit van de

zorg te vergroten.

Tevens heeft Philips laten weten samen

te werken met Zorgnetwerk Midden-

Brabant, het regionale zorgnetwerk dat het

Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis ver-

tegenwoordigt, evenals huisartsen, thuis-

verpleegkundigen, diëtisten en patiënten

in de regio. In het HealthSuite Lab werken

de organisaties aan de ontwikkeling

van een nieuw regionaal model voor

‘connected health’ voor mensen met dia-

betes type 2 – een primeur in Nederland.

Hiermee kunnen patiënten toegang

krijgen tot – en controle krijgen over – hun

eigen gezondheidsgegevens.

De oplossingen die in het HealthSuite

Lab worden ontwikkeld, zijn gebaseerd

op het effectief verzamelen, analyseren

en delen van gezondheidsgerelateerde

gegevens, en worden mogelijk gemaakt

door het HealthSuite Digital Platform, de

veilige cloud-gebaseerde it-infrastructuur

van Philips.

Nadat deze faciliteit in Nederland is

geopend, zal Philips ook op andere

locaties in de wereld HealthSuite Labs

gaan opzetten. Er zijn al vergelijkbare

centra voor co-creatie gepland in Azië

en de VS om de klanten in deze regio’s

te ondersteunen.

Philips opent centrum voor digitale zorginnovatie

2329 september 2015

© Copyright 2015 / algemene voorwaardenAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schrift elijke toestemming van de uitgever of an-dere auteursrechthebbenden. Op alle aanbiedingen en overeenkomsten van DNU BV zijn van toepassing de voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de kamer van Koophandel te Apeldoorn. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel staan zij op geen enkele wijze in voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet op zich zelf staand te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken infor-matie te controleren.

KALENDER

www.ictmagazine.nl www.ictmagazine.nl

CONGRESSEN

Meer informatie en aanmeldingsformulier:

WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER

Connect365 Management & IT

Symposium

1 oktober, Eindhoven

Tijdens Connect365 staat het thema

‘verbinden’ centraal. Samen met u leggen

we de verbinding tussen technologie,

business en IT. In een snel veranderende

wereld wordt succes al lang niet meer

bepaald door alleen technologie. De

meeste succesvolle bedrijven zijn in

staat zich aan te passen aan de ontwik-

kelingen om ons heen en te blijven in-

noveren met de inzet van IT. Tijdens

Connect365 zal een aantal topsprekers

u bijpraten over de veranderingen en

uitdagingen waarmee u als ondernemer

te maken krijgt.

SAS Forum Nederland

6 oktober, Nieuwegein

Op deze editie van SAS Forum bespreken

we alle vragen en uitdagingen waarmee

organisaties geconfronteerd worden bij

het benutten van data. Zo hoort u hoe u

technologie moderniseert, wat de alter-

natieven zijn en hoe analytics helpt uw

concurrenten voor te blijven. Bovendien

gaan we in op misschien wel de belang-

rijkste vraag: hoe maakt analytics echte

innovatie mogelijk?

Sophos Day Netherlands

8 oktober, Utrecht

IT-security is nog nooit zo actueel geweest

als vandaag. Het voorbije jaar hebben we

wereldwijd de grootste datalekken ooit

gezien. Daarnaast nemen het aantal

dreigingen en exploits in een zorgwekkend

tempo toe. Tegelijkertijd is IT-security met

een potentiële markt van 35 miljard euro,

de grootste en snelst groeiende branche

in de IT. Dit jaar wordt het onze grootste

en meest inspirerende Sophos Day tot nu

toe. Matt Fairbanks, CMO van Sophos,

komt tijdens dit event spreken over de

visie, missie en toekomst van Sophos.

Data privacy congres

14 oktober, Rotterdam

Uit onderzoek van de Nationale IT-

Security Monitor blijkt dat Nederland

nog lang niet klaar is voor de Europese

Data Protectie Verordening. Het goede

nieuws is dat de meeste organisaties zich

aan het voorbereiden zijn. Het minder

goede nieuws is dat er nog heel veel

moet gebeuren. Dit congres helpt u als

bedrijf om in controle te komen en te

blijven, zodat u voldoet aan wet- en re-

gelgeving en zich geen zorgen hoeft te

maken over uw privacy-strategie.

Privacy blijft een issue waar bedrijven

niet meer omheen kunnen. Om het

vertrouwen van klanten, burgers en

andere stakeholders te krijgen en te

houden, is een gedegen privacy-strategie

een absolute noodzaak.

Smart Insights 2015

15 oktober, Huizen

Scanmar nodigt u van harte uit voor

het Smart Insights Event 2015, een dag

speciaal voor klanten en geïnteresseerden

in business- en marketing intelligence,

planning & forecasting en big data.

Het programma zit boordevol inhoud

en praktijkcases zoals onder meer

Easyjet (customer experience),

Johnson&Johnson (trade marketing),

Hero (promotie planningen), KLM/Air

France (demand en resource forecasting).

Inspirerende key-note speakers Arent

van ‘t Spijker (Blinklane) en Maurits

Kaptein (Radboud Universiteit) brengen

u op de hoogte van de wijze waarop (big)

data de prestaties en business modellen

van organisties drastisch kan verbeteren.

Infosecurity

4 november, Utrecht

Infosecurity.nl is dé Nederlandse vakbeurs

op het gebied van it-security voor it-

managers en it-professionals. Spam,

phishing, hackers en steeds geavanceer-

dere vormen van cybercrime vormen reële

bedreigingen voor het bedrijfsleven. De

vakbeurs haakt in op actuele vraagstukken

over it-security en is een must voor ie-

dere it-professional.

Op 4 en 5 november 2015 zullen wederom

de deuren van Infosecurity.nl voor u

geopend zijn! Ook deze editie vindt u op

de beurs de nieuwste producten, oplos-

singen en diensten binnen de it-security-

branche. Natuurlijk is er ook dit jaar

weer een breed seminarprogramma aan de

beurs verbonden met diverse uitstekende

keynote sessies,

Cyber Security congres

17 november, Amersfoort

Tijdens dit congres doet u de nieuwste

inzichten op rondom de wijze waarop

uw kroonjuwelen (kunnen) worden

ontvreemd en dus worden beschermd.

Onderwerpen als data security, hacking

door de jaren heen, security intelligence

& monitoring, legal, security governance

en crisismanagement passeren de revue.

Het gezegde ´het is niet óf maar wanneer

u gehackt wordt´ hoeft op u niet van

toepassing te zijn. Mocht het toch een

keer gebeuren, dan gaat dit congres u

ondersteunen bij het treff en van juiste

en tijdige maatregelen!

SEMINARS

Meer informatie en aanmeldingsformulier:

WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER

De basisbegrippen van e-mail,

domeinen en DNS

1 oktober, Ede

Graag nodigen wij u van harte uit voor

het seminar De basisbegrippen van e-mail,

domeinen en DNS´. Tijdens dit seminar

gaan we terug naar de basisbegrippen.

Wat is DNS? Hoe lees je headers van e-mail

en hoe maak je gebruik van fi lters?

Wi-Fi Seminar

15 oktober, Houten

Er wordt tijdens dit seminar een kop-

peling gemaakt naar de praktijk. Waar-

op u bijvoorbeeld moet letten bij uw

draadloze projecten. Alcadis heeft al

vele projecten succesvol afgerond

dankzij onze professional services.

Daarnaast zullen er tijdens het seminar

producten van onder meer EnGenius,

Ruckus Wireless en Alcatel-Lucent aan

bod komen en in welke situatie deze

optimaal ingezet kunnen worden.

Get (C)Loud!

16 oktober, Bunnik

Het event richt zich op de Independent

Soft ware Vendors (ISV’s). Get (C)Loud!

biedt een platform waar zij elkaar op

informele wijze ontmoeten en het gesprek

aangaan (debaten) om hun mening

over en visie op de toekomst van cloud

computing voor soft wareleveranciers te

kunnen delen.. Editie V, met als centrale

thema ‘Digital Enterprise’, vindt plaats

op 16 oktober in De Landgoederij te

Bunnik.

Microservices Architectuur -

Ontwerp, bouw en inrichting

18 november, Hilversum

Vanuit zijn ervaringen in agile, Scrum,

requirements, soft ware architectuur en code

vertelt onafh ankelijk coach en soft ware

architect Sander Hoogendoorn over de reis

die het implementeren van een landschap

van microservices is. Hij beantwoordt

daarbij vragen over het modelleren en

ontwerpen van services, de juiste granu-

lariteit van applicaties en services,

de communicatie tussen services, design

patterns, het testen van applicaties en

services en het inrichten van deploy-

ment pipelines. Geïllustreerd met rijke

praktijkvoorbeelden geeft Sander zo een

kristalhelder inzicht in deze veelbelovende

technologie.

CURSUSSEN/WORKSHOPS

Meer informatie en aanmeldingsformulier:

WWW.ICTMAGAZINE.NL/KALENDER

Workshop De urgentie van security

22 oktober, Purmerend

U weet dat bescherming van uw data,

website of online applicatie van het

grootste belang is. Bijna dagelijks lezen

we in de media over hacks of bijvoor-

beeld DDoS-aanvallen.

Wat valt ertegen te doen, hoe kunt u

zich (kosten)effi ciënt beschermen en is

effi ciënt dan ook eff ectief? Samen met

een geselecteerd aantal gespecialiseer-

de leveranciers op het gebied van on-

line security geven we invulling aan

deze middag. We bespreken verschil-

lende bedreigingen, diverse oplossin-

gen, en staan tevens uitgebreid stil bij

wat u zelf kunt doen om uw online be-

veiliging te optimaliseren.

Post-HBO opleiding Informatie-

management en Bedrijfsvoering

2 november, Amersfoort

In deze 15-daagse post-HBO-opleiding

wordt u als informatiemanager opgeleid

tot breed inzetbare informatieprofessio-

nal op het snijvlak van Business & IT

zowel op strategisch, tactisch als opera-

tioneel niveau. U ontvangt het offi ciële

post-HBO-registeropleidingsdiploma.

De focus van de opleiding ligt op het

ontwikkelen van vakinhoudelijke kennis

en de daaraan gerelateerde competenties.

In de lessen wordt uw kennis over tal van

onderwerpen vergroot. In huiswerkop-

drachten leert u deze kennis direct toe

te passen. De docenten verschaff en u

een goede basis met betrekking tot best

practices, waarbij zowel de theoretische

kant als de praktische toepasbaarheid

uitgebreid aan bod komen.

Workshop Roadmap naar werken

in de cloud

5 november, Purmerend

We krijgen regelmatig vragen van relaties die

graag vanuit de cloud willen gaan werken,

maar niet weten hoe ze dit moeten aan-

pakken. We hebben veel van dit soort

trajecten achter de rug en willen onze

‘learnings’ graag met u delen.

Tijdens deze middag bespreken we o. a.:

• Een voorbeeldcase aan de hand waarvan

we een migratieplan uitwerken

• Wat de valkuilen zijn

• De quick wins bij een migratie

• De businesscase; waar kunt u geld-

besparen?

Aan de hand van een case werken we een

migratieplan uit. We staan stil bij het

design van de nieuwe omgeving en de

te maken keuzes. We komen niet onder de

techniek uit, maar het zal voornamelijk

gaan over ‘business value’. Naast het hoe

komt ook het waarom uitgebreid aan bod.

Informatiemanagement

17 november, Utrecht

In deze actuele 10-daagse opleiding Infor-

matiemanagement worden de belang-

rijkste aandachtsgebieden in het vakgebied

behandeld, waardoor u weer up-to-date

bent en de juiste beslissingen kunt nemen.

Door een optimale mix van theorie, op-

drachten en discussie doet u veel praktische

kennis op die direct toepasbaar is in uw

functie. Uw kennis wordt getoetst aan

de hand van tal van praktijkcases. U bent

na afl oop van deze opleiding in staat om

veranderprogramma’s concreet uit te

voeren door uw nieuw verworven kennis,

vaardigheden en inzichten toe te passen.

U houdt grip op de kwaliteit van infor-

matiemanagement binnen uw organisatie,

doordat u in staat bent om de laatste

ontwikkelingen binnen het vakgebied te

projecteren op uw eigen organisatie. Na het

volgen van deze opleiding kunt u op

strategisch niveau optreden als volwaardig

gesprekspartner en adviseur op het gebied

van informatiemanagement, it-bedrijfs-

voering en business-innovatie.

ColofoniM - ICT/MagazineHét vakblad voor bestuurders, managers en it-professionals

Editie 9 - 29 september 2015Jaargang 5

ICT/Magazine verschijnt 1 x per 4 wekenOnline: www.ictmagazine.nl

Abonnementen en adreswijzigingenabonnementen@dnu.nl

ICT/Magazine is een uitgave van:De Nederlandse Uitgeefgroep BVPostbus 1517400 AD DeventerStaverenstraat 13 7418 CJ DeventerT (0570) 61 11 00F (0570) 61 11 52E info@dnu.nlW www.dnu.nl

facebook.com/ICTmagzineNL

HoofdredacteurEd Lutee.lute@dnu.nl

EindredacteurMarijke Dekker

ProductiecoördinatieElise van Zuylenproductie@dnu.nl

Redactie en medewerkersJasper Bakker, Kees Bakker, Marco Gianotten, Bart Groothuis, Mirjam Hulsebos, Harmen Lindeboom, Menzo Meijer, Lisa Mooijman, Bart Stofb erg, Fred Teunissen, Brenno de Winter, Marijke Dekkerredactie@dnu.nl

Redactie uitgelicht(ingezonden bijdragen vallen buiten verantwoordelijkheid van de redactie)Uitgelicht: ictmedia@dnu.nlBedrijfsnieuws: bedrijfsnieuws@dnu.nl

Fotografi eHarm ten BrinkRon HendriksSjansjee DeventerRutger Oosterhoff Tycho MüllerShutterstock

Commercieel adviesTotal Publishing Services bvSjoerd Springer, John van Pelt, Stanley ten Voordeictmedia@dnu.nl

Ontwerp en vormgevingRutger Oosterhoff , LONCC BVwww.loncc.com

DrukSenefelder Missetwww.senefelder.nl

AfwerkingSikkens grafi sche afwerkerswww.sikkensdeventer.nl

Verspreiding

ICT/Magazine richt zich op het hoger

management en senior it-management

bij Nederlandse bedrijven (MKB en

grootzakelijke markt) en non profi t

organisaties (gemeenten, provincies,

ministeries, mbo/hbo/universiteiten,

zorg/welzijn/ziekenhuizen, woning-

corporaties). ICT/Magazine bereikt

ruim 30.000 beslissers bij organisaties

met 100 of meer werknemers. De uitgave

wordt verzonden aan managers IT/ICT/

automatisering, informatievoorziening,

CIO’s, CFO’s, CTO’s en CEO’s.

Daarnaast bereikt de uitgave ruim

5.000 beslissers bij de belangrijkste

ict-bedrijven op de Nederlandse markt.

©DNU 2015

Recovery Ranger heeft de capaciteit om

alles te back-uppen. Wanneer dan ook, waar

dan ook. Zelfs zonder online te zijn.

Van deze hulp heeft niemand terug.

Recovery Ranger

Mr Monitor bezit de unieke gave om je

hele klantnetwerk compleet transparant

en inzichtelijk te maken. Hij stroomlijnt je

werkprocessen als geen ander.

Mr Monitor

Encryptio beheerst mail als de beste.

Welke infrastructuur je ook gebruikt.

Hij beschermt je tegen virussen en hij

geeft spam geen kans.

Encryptio

Service Surfer heeft de complete controle

over je support omgeving en boost je

productiviteit. Hij werkt zeer intuïtief en past

zich compleet aan aan iedere omgeving.

Service Surfer

MET ONZE HULP KUN JIJ DE HELD UITHANGEN

Maak je als IT service provider onmisbaar door in plaats van losse producten complete oplossingen aan te bieden.

Ons platform met geïntegreerde remote management, back-up, e-mail security en servicedesk oplossingen zorgt er samen met

jouw kracht voor dat jij de held uit kunt hangen. Wees eerlijk, hoe goed Batman ook is, zonder Robin gaat hij het niet redden.

Daarom staat óók ons team van specialisten 24/7 voor jou klaar. Met 1.100+ klanten in de Benelux en 12.000+ wereldwijd heeft

LogicNow alle kennis en support in huis om jouw business te laten groeien.

Kijk op logicnow.com om meer te weten te komen over ons team en onze oplossingen.

Kijk voor gratis trainingen en productinformatie op nl.maxfocus.com/gratistraining

Of neem contact op via +31 88 5222 285 of BeneluxSales@maxfocus.com

Keypoint Almere-Buiten, Straat van Florida 31, 1334 PA Almere-Buiten, Nederland

Backup & Disaster Recovery