ideCAD Çelik 8download.idecad.com.tr/dokumanlar/celik-proje-uretilirlen-dikkat... · •Ülkemizde üretilen farklı yapı tipleri unlardır: betonarme, ahap, çelik ve kagir

ideCAD elik 8.5

elik Proje retilirken Dikkat Edilecek Hususlar

Hazrlayan: Nurgl Kaya

www.idecad.com.tr

I. elik Malzeme Yaps Hakknda Bilgi II. Tayc Sistem Seimi

III. GKT ve YDKT Tasarm FelsefeleriIV. elik Yaplar iin Ana Problemler Birleim Blgeleri ve Stabilitenin Salanmas

V. Ekonomik ve Gvenli Tasarm iin zmler

Konu balklar

elik Malzeme Yaps Hakknda Bilgi

Yapsal Malzemeler

lkemizde retilen farkl yap tipleri unlardr: betonarme, ahap, elik ve kagir. Farkl yap tiplerinde ayn yaplar iin farkl yapsal sistem, farkl tasarm kriterleri ve netice olarak da farkl tayc eleman kesitleri gereklidir. Bu nedenle ekonomik zmler retebilmek iin farkl malzemeler ile projelerin tasarmlarnn gerekletirilmesi ve karlatrlmas gerekmektedir.

Bu eitim srasnda yapsal eliin zelliklerinden ve yapsal sistemlerinden bahsedilecektir.


Yapsal Malzemeler

Jeolojik ve topografik yaps nedeniyle Yksek Hasar oluturan depremlerin sk yaand lkemizde depreme dayankl yap tasarm olduka nemlidir. Ekonomik ve depreme dayankl tasarm kriterleri nedeni ile inaat mhendislerinin yap sistemleri seimi nemli bir alma alandr.

1999 Depremi Yap tiplerine gre Hasar Durumu


Yapsal elik

lkemizde endstriyel yaplar, spor kompleksleri ve kprlerde ounlukla tercih edilen elik yap sistemleri son 15 yl ierisinde konutlarda da kullanm ile ilgili yaygnlk kazanmtr.

elik Yaplarn Tasarm ve Uygulama Kurallar 2016 ylnda yaynlanmtr.


Yapsal elik Karakteristik zellikleri

Yksek Dayanm

Elastik Modl; dier malzemelere oranla yksektir. Mukavemetin yksek olmas sayesinde yap ierisinde kullanlan elik hacmi klr ve yapnn greceli olarak hafif olmasn salar.

Sneklik; byk ekil deitirme yapabilir ve plastik hesaba uygundur. Dolaysyla depreme dayankl tasarm iin uygun zm salar.

Tayc Sistem Seimi

Tayc Sistem Tipleri:

Moment Aktaran ereve

Merkezi aprazl ereve

Dmerkezi aprazl ereve

Tayc Sistem Seimi


Moment aktaran birleim aralar vastasyla elik kolon ve kirilerin yanal ykleri (deprem, rzgar vb.) eilme ve kayma etkilerini karlamas iin oluturulmu sistemlerdir. Sneklik; kolon ve kirilerin eilmeden dolay akma snr durumuna ulamas ve kolon panel blgelerinin kayma akmas snr durumuna ulamas salanarak elde edilir.

Tayc Sistem Seimi


Moment aktaran erevelerin avantajlar:

- Mimari olarak serbestlik

- Yksek sneklik

Moment aktaran erevelerin dezavantajlar:

- Dk elastik rijitlik

Tayc Sistem Seimi


Snek davran oluturmak amac ile kolon panel blgesi olarak isimlendirilen kolon-kiri balant blgesinin enerji snmleyici blge olarak almas salanmaldr.

Bu davrann salanmas iin plastik mafsal olarak seilen blgenin elastik olmayan davran sergilemesi iin dier elemanlarn daha gl tasarlanmas gerekir.

Tayc Sistem Seimi


elik kolon, kiri ve aprazlardan oluan sistem dey bir kafes kiri sistemi gibi davranarak yatay ykleri (Deprem, rzgar) karlar.

Sneklik; apraz elemanlarn elastik olmayan davran sayesinde salanr. Bu davran;

- ekme altnda akma snr durumu

- Basn altnda burkulmadr.

Tayc Sistem Seimi


Merkezi aprazl erevelerin avantajlar:

- Yksek elastik rijitlik

Merkezi aprazl erevelerin dezavantajlar:

- Dier tayc sistemlere gre dk sneklik

- Dk mimari serbestlik

Tayc Sistem Seimi


Snek davran oluturmak amac ile aprazlar

kritik elemanlar olarak seilir. Kolon, kiri ve birleimler

aprazlara gre daha gl tasarlanr.

Yapnn sigorta eleman aprazlardr. lk hasarn

aprazlarda olumas hedeflenir.

Yksek enerji snmleyebilmeleri iin apraz

olarak kullanlacak elemanlarda narinlik snrlar vardr.

Tayc Sistem Seimi

D Merkezi aprazl ereve

elik kolon, kiri ve aprazlar ve aprazlarn baland, kirilerden ayrlm link isimli elemanlardan oluur. Kiri ve kafes kiri sistem davranlarn birlikte gsterir. Moment aktaran ereve ve merkezi aprazl erevenin birleiminden oluan hibrit bir sistemdir.

Sneklik; link elemanlarnn elastik olmayan davran sergilemesi ile elde edilir.

Tayc Sistem Seimi

D Merkezi aprazl ereve

Dmerkezi aprazl erevelerin avantajlar:

- Yksek elastik rijitlik

- Yksek sneklik

Tayc Sistem Seimi

Dmerkezi aprazl ereve

Snek davran oluturmak amac ile link kirileri

kritik elemanlar olarak seilir. Kolon, kiri, apraz ve

birleimler link kirilerine gre daha gl tasarlanr.

Yapnn sigorta eleman link kirileridir. Yksek

sneklii salamak iin berkitmeler kullanlr.

GKT ve YDKT Tasarm FelsefeleriGKT Tasarm Felsefesi

Gvenlik Katsaylar ile Tasarm; tm yapsal elemanlar iin gvenli dayanm deerinin, ynetmelikte bahsedilen ykler ve yk kombinasyonlar altnda hesaplanan gerekli dayanma eit veya byk olmas ilkesine dayanmaktadr.

GKT ve YDKT Tasarm Felsefeleri

YDKT Tasarm Felsefesi

Yk ve Dayanm Katsaylar ile Tasarm; tm yapsal elemanlar iin tasarm dayanm deerinin, ynetmelikte bahsedilen ykler ve yk kombinasyonlar altnda hesaplanan gerekli dayanma eit veya byk olmas ilkesine dayanmaktadr.

YDKT; her yk tipi iin farkl yk arttrma katsays ve dayanm iin farkl dayanm azaltma katsays kullanlr. niform bir gvenlik salar.

GKT ve YDKT Tasarm FelsefeleriGKT ve YDKT Karlatrma

YDKT, GKT ye gre elik elemanlarn gerek davranlarnn gz nne alnmasnda daha uygun bir zm sunar.

GKT ile elastik tasarm yaparken, YDKT plastik tasarm yaplr.

elik Yaplar iin Stabilitenin SalanmasBasn Elemanlar

Eksenel basn etkisi altndaki elemanlarn davrann belirleyen etkenler:- Narinlik

- Mesnet koullar

- Balang kusuru

- D merkezlik etkisi

- Artk gerilmeler

* Koyu renk ile vurgulanan etkenler elemandan elemana olduka deiiklik gsterebilir.

elik Yaplar iin Stabilitenin SalanmasNarinlik

Ynetmelikler basn elemanlar iin narinlik oran snrn 200 olarak belirlemitir. Narinlik orannn 200 den kk eit olmas beklenir.

- KL/r ile hesaplanr.

* L= mesnetlenmemi eleman boyu

* r= kesit atalet yarap

* K = mesnet koullar iin burkulma katsays

elik Yaplar iin Stabilitenin SalanmasNarinlik

Basn altndaki elemanlarda narinlik problemi ile karlalmas halinde forml dnlerek yaplacak zmlemeler :

- Mesnetlenmemi eleman boyunu azaltmak

- Kesit atalet yarapn bytmek ( Kesit arttrmak)

elik Yaplar iin Stabilitenin Salanmas

Basn Elemanlar

Eksenel basn altndaki elemanlarda genel burkulma ve yerel burkulma olmak zere iki durum gz nne alnr. Genel Burkulma;

- Eilmeli burkulma (Kesit asal eksenlerinden biri etrafnda eilme deformasyonu)

* ift simetri eksenli kutu, boru ve H kesitler ile tek simetri eksenli T ve U kesitlerde grlr.

- Burulmal burkulma (Elemann boyuna ekseni etrafnda oluan dnme deformasyonu)

* ok narin enkesit elemanlarna sahip, ift simetrili H profiller, + enkesitli veya srt srta yerletirilmi 4*L oluan ak enkesitli basn elemanlarnda grlr.

elik Yaplar iin Stabilitenin SalanmasBasn Elemanlar

- Eilmeli burulmal burkulma (enkesit kayma merkezi ile arlk merkezinin akmad elemanlarda eilme ve burulma deformasyonlarnn kombinasyonudur.)

Tek simetri eksenli kesitler

S: Kayma merkezi C: Arlk merkezi

* Simetrik olmayan enkesitlerde, U profiller, T profiller, ift korniyerler ve eit kollu tek korniyer gibi tek simetri eksenine sahip enkesitler ile simetri eksenine sahip olmayan farkl kollu korniyerlerde ortaya kabilir.

elik Yaplar iin Stabilitenin Salanmas

Basn Elemanlar

- Daha nce zetlenen genel burkulma (eleman burkulmas)

dayanmna ulaabilmesi iin yerel burkulma (yerel buruma) snr

durumunun olumamas gerekir. Yerel burkulmann ortaya

kmamas iin ynetmeliklerde enkesit iin genilik/kalnlk

oranlarna snr getirilmitir.

elik Yaplar iin Stabilitenin SalanmasStabilite Kirileri

Endstri yaplarnda at stabilitesi asndan aprazlara yardmc olmak ve L boyunu drmek amac ile stabilite kirileri kullanlabilir.

elik Yaplar iin Stabilitenin SalanmasAklarn Analiz Sistemine Dahil Olmas

Bir dier zm aklarn yap ile birlikte modellenmesi ile ubuk elemanlar olarak yap sisteminde analize dahil edilmesi ve bu sayede portal kirilerin L boyunun drlmesi mmkndr. Dezavantaj ise aklarn rijitlikleri orannda yap ierisinde yk paylamas sonucu kesitlerinin sadece at yklerini tayan basit mesnetli ak modeline gre daha yksek olmasdr.


Aklarn tamamnn analiz sistemine dahil olmasnn dezavantajnn daha nce ak kesitlerinin daha yksek olmas ile sonulandndan bahsedilmiti. Bu sorunun zm iin aprazlarn balang, bitim ve orta noktalarna gelen aklarn sisteme dahil edilip, dier aklarn sistemden karlmasdr.

elik Yaplar iin Stabilitenin SalanmasAklarn Stabilite Problemi

Aklarn yanal dorultu da desteklenerek L boyunun drlmesi amac ile gergi ubuklar kullanlmaktadr. Gergi ubuklar tek veya ift olma durumlarna gre LTB orann deitirmektedirler.

Gergi ubuu Mevcut deil. Tek Gergi ubuu Mevcut.

elik Yaplar iin Stabilitenin SalanmasDey Stabilite aprazlar

Endstri yaplarnda kafes kiri sistemlerde stabilite asndan aprazlara yardmc olmak ve L boyunu drmek amac ile dey stabilite kirileri kullanlabilir.


Kafes kiri sistemi alt ve st baln yanal dorultuda destekleyen dey stabilite aprazlar daha elverili sonular elde etmenizi salar.


Aklarn at aprazlarnn balang, biti ve orta noktalarna denk gelmesi halinde sisteme dahil edilmesi ile daha elverili sonu elde edilmektedir.

Aklar sisteme dahil deildir. Aklar sisteme dahildir.

Ekonomik ve Gvenli Tasarm iin zmlerPetek Kiri Tasarm

Petek kirilerin tasarmnda kritik kontrol olarak vierendeel kontrol gelmektedir. Vierendeelkontrol kiri gvde boluunun st ve altnda yer alan T kesitler zerinde bileik etki altnda gerekletirilir. Bu nedenle momentin yn deiim blgelerinde bu problem grlmektedir. zm olarak moment deiim blgesinin dolu gvdeli tasarlanmas gerekir.

Ekonomik ve Gvenli Tasarm iin zmlerPetek Kiri Tasarm

Moment deiim blgesinin dolu gvdeli tasarlanmasnn dayanm oran zerindeki etkilerini gzlemleyebilirsiniz.

Ekonomik ve Gvenli Tasarm iin zmlerKren Kirii Tasarm

Kren kirii tasarmnda gvde yanal teleme burkulmas (gvde burumas) kritik kontroldr. Krenkirii balklarnn dnmeye kar tutulu olmamas ve kren yklerinden dolay kirie yksek noktasal yk etkimesi halinde ortaya kar. Kren kirileri; ok paral tasarlanarak, her bir kolon blgesinde rijitbalantlar oluturulur ise zme ulalr.

Telefon ve internet araclyla teknik destek Program eitimleri ve kullanc seminerleri Yardm menleri ve kullanm kitaplar Kullanc forumu Web zerinden program gncelleme imkan

Web sitesi: http://www.idecad.com.trKullanc forum sitesi: http://www.idecadsupport.com/forum/Bilgi: [email protected]: [email protected] destek: [email protected]

BZE ULAIN

imdi siz de ideCAD ailesiyle tann, planlarnz geree dntrme frsatn yakalayn.

Documents

ideCAD Çelik 8download.idecad.com.tr/dokumanlar/celik-proje-uretilirlen-dikkat... · •Ülkemizde üretilen farklı yapı tipleri unlardır: betonarme, ahap, çelik ve kagir