28
ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

ieMfIAn nYSnl kWgrs

iqAwr krqw:Alkw gupqw (AYs. AYs.

imstRYs)srkwrI hweI skUl vrpwl

AMimRqsr

jmwq A`TvINivSw smwijk ivigAwn

Page 2: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

pUrv igAwn

• ieMifAn nYSnl kWgrs bwry qusIN kI jwxdy ho?

• ieMifAn nYSnl kWgrs dI sQwpnw kdoN hoeI?

• ieMifAn nYSnl kWgrs dI sQwpnw iks ny kIqI?

• ieMifAn nYSnl kWgrs dy pRmu~K nyqw ikhVy sn?

Page 3: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

ieMfIAn nYSnl kWgrs dI sQwpnw

• ieMfIAn nYSnl kWgrs dI sQwpnw imstr ey.E. ihaUm ny 28 dsMbr, 1885 eI: iv`c mMubeI ivKy gokl dws qyjpwl kwlj iv`c kIqI sI[

• auh iek syvw-mukq AMgryj AweI.sI.AYs. AiDkwrI sI[ausnUM ieMfIAn nYSnl kWgrs dw ipqw vI ikhw jWdw sI[

ey.E. ihaUm

Page 4: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

ieMfIAn nYSnl kWgrs dw pihlw smwgm• ieMfIAn nYSnl kWgrs

dw pihlw smwgm 28 qoN 30 dsMbr 1885 q`k muMbeI dy gokl dws qyjpwl kwlj iv`c vomyS cMdr bYnrjI dI pRDwngI hyT hoieAw[

• ies smwgm iv`c 72 pRqIinDIAW ny ih`sw ilAw[

Page 5: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

ieMfIAn nYSnl kWgrs dy audyS

• dyS dI BlweI dy kMm krn vwly lokW nwl sMprk Aqy im`qrqw kwiem krnw[

• BydBwvW nMU Kqm krky eykqw dI Bwvnw pYdw krnw[

• dyS dI BlweI leI srkwr A`gy mMg-p`qr Aqy pRwQnw p`qr pyS krny[

• dyS iv`c smwijk Aqy AwriQk suDwr krn leI suJwA iek`Ty krnw[

Page 6: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

audwrvwdI Xu`g, 1885-1905 eI:

• 1885 eI: qoN 1905 eI: q`k ieMfIAn nYSnl kWgrs pUrI qrW nwl audwrvwdI nyqwvW iProjSwh mihqw, dwdw BweI nwrOjI, suirMdr nwQ bYnrjI gopwl ikRSn goKly Aqy mdn mohn mwlvIAw Awid dy ADIn kMm krdI rhI, ies leI ies smyN(1885-1905) nUM audwrvwdI Xu`g ikhw jWdw hY[

iProjSwh mihqw

gopwl ikRSn goKly

Page 7: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

ieMfIAn nYSnl kWgrs dw kwrjkRm

• ieMfIAn nYSnl kWgrs dy nyqw SWqmeI FMg nwl AwpxIAW mMgW srkwr A`gy pyS krdy sn[

• auhnW nUM ivSvwS sI ik srkwr auhnW dIAW mMgW prvwn kr lvygI[

Page 8: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

audwrvwdIAW dIAW sPlqwvW

• audwrvwdI nyqwvW dIAW koiSSW sdkw 1892 eI: iv`c ieMglYNf dy pwrlImYNt ny ieMfIAn koNislj AYkt pws kIqw, ijs Anuswr kwnUMn inrmwx koNislW iv`c BwrqIAW nUM sQwn id`qw igAw[

• audwrvwdI nyqwvW dIAW koiSSW sdkw hI AMgryj srkwr ny Bwrq iv`c AweI.sI.AYs. pRIiKAw lYx dw pRbMD kIqw[

Page 9: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

rwStrI AMdoln, 1905-1918

• 1905 eI: iv`c lwrf krjn ny ihMdUAW Aqy muslmwnW iv`c Pu`t pwaux leI bMgwl dI vMf kr id`qI[ bMgwl dI vMf hox nwl BwrqI lokW iv`c rwStrI cyqnw pYdw ho geI Aqy rwStrI AMdoln dw pRswr hoieAw[

lwrf krjn

Page 10: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

svdySI Aqy bweIkwt AMdoln

• 1905 eI: iv`c lwrf krnj duAwrw bMgwl dI vMf kr id`qI[ijs nwl bMgwl iv`c svdySI Aqy bweIkwt AMdoln SurU ho igAw Aqy jldI hI Bwrq dy bwkI ihisAW iv`c vI PYl igAw[

Page 11: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

augrvwd dw auQwnaugrvwd dy auQwn dy

kwrn:• audwrvwdI nyqw AwpxIAW

mMgW pUrIAW nw krvw sky[• pVHy-ilKy byrujgwrW dI

igxqI iv`c vwDw[• 1896-97 eI: iv`c Bwrq iv`c

kwl pYx nwl l`KW lokW dI mOq ho geI, pr AMgryj srkwr ny lokW dI mdd nw kIqI, ijs krky BwrqI lokW ny augrvwdI AMdoln dI hmwieq kIqI[

Page 12: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

augrvwd dw auQwn Lwlw lwjp`q rwey,

bwl gMgwDr iqlk Aqy ivpn vrgy nyqwvW ny augrvwdI AMdoln SurU kIqw[

• bwl gMgwDr iqlk ny ikhw sI “svrwj myrw jnm is`D AiDkwr hY Aqy mYN iesnUM pRwpq krky rhWgw[“

Lwlw lwjp`q rwey

bwl gMgwDr iqlk

Page 13: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

augrvwdIAW dy audyS

• pUrn svrwj dI pRwpqI• Bwrq Aqy ieMglYNf ivckwr sMbMD Kqm krny[

Page 14: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

audwrvwdIAW aqy augrvwdIAW dIAW nIqIAW iv`c AMqrlVI nMbr audwrvwdI augrvwdI

1. nyqw dwdw BweI nwrOjI, suirMdrnwQ bYnrjI, iProjSwh mihqw Awid[

ivpn cMdr, bwl gMgwDr iqlk, lwlw lwjp`q rwey[

2. dl nrm dl grm dl

3. AMgryj srkwr pRqI rv`eIAw

sihXogI ivroDI

4. kMm krn dw FMg

nrmI nwl SkqI dI vrqo

Page 15: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

ieMfIAn nYSnl kWgrs iv`c Pu`t, 1907 eI:• grm dl dy nyqwvW nUM ieMfIAn

nYSnl kWgrs dy audyS Aqy nIqI psMd nhIN sI[

• 1907 eI: iv`c sUrq iv`Ky iek smwgm dorwn ieMfIAn nYSnl kWgrs dw pRDwn cunx smyN nrm dl Aqy grm dl ivckwr JgVw ho igAw[

• ies qrW grm dl Al`g ho ky kMm krn lg ipAw[

Page 16: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

kRWqIkwrI AMdoln

• kRWqIkwrI AMdoln grm dl duAwrw SurU kIqw igAw[ ies dw mu`K audyS Bwrq iv`coN ibRitS rwj dw AMq krnw sI[ pMjwb iv`c kRWqIkwrI AMdoln dy mu`K nyqw srdwr AjIq isMG, ipMfI dws, lwl cMd Plk Awid sn[

srdwr AjIq isMG

Page 17: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

AiBAws

Page 18: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

KwlI sQwn Bro

• ieMfIAn nYSnl kWgrs dI sQwpnw eI: nUM hoeI[

• kWgrs dy pihly smwgm iv`c pRqIinDIAW ny ih`sw ilAw[

• kWgrs dy 1885-1905 smyN nUM ikhw jWdw hY[

• ieMfIAn nYSnl kWgrs dy nyqw FMg nwl AwpxIAW mMgW srkwr A`gy pyS krdy sn[

Page 19: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

• pMjwb iv`c AMdoln dy mu`K nyqw srdwr AjIq isMG, ipMfI dws, lwl cMd Plk Awid sn[

• grm dl dy nyqwvW nUM ieMfIAn nYSnl kWgrs dy psMd nhIN sI[

• kRWqIkwrI AMdoln duAwrw SurU kIqw igAw[

Page 20: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

• ieMfIAn nYSnl kWgrs dI sQwpnw 28 dsMbr, 1885 eI: nUM hoeI[

• kWgrs dy pihly smwgm iv`c 72 pRqIinDIAW ny ih`sw ilAw[

• kWgrs dy 1885-1905 smyN nUM audwrvwdI Xu`g ikhw jWdw hY[

• ieMfIAn nYSnl kWgrs dy nyqw SWqmeI FMg nwl AwpxIAW mMgW srkwr A`gy pyS krdy sn[

Page 21: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

• pMjwb iv`c kRWqIkwrI AMdoln dy mu`K nyqw srdwr AjIq isMG, ipMfI dws, lwl cMd Plk Awid sn[

• grm dl dy nyqwvW nUM ieMfIAn nYSnl kWgrs dy audyS Aqy nIqI psMd nhIN sI[

• kRWqIkwrI AMdoln grm dl duAwrw SurU kIqw igAw[

Page 22: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

TIk glq

• kWgrs dy pihly smwgm iv`c 80 pRqIinDIAW ny ih`sw ilAw[

• kRWqIkwrI AMdoln nrm dl duAwrw SurU kIqw igAw[

• bwl gMgwDr iqlk ny ikhw sI “svrwj myrw jnm is`D AiDkwr hY Aqy mYN iesnUM pRwpq krky rhWgw[“

• kRWqIkwrI AMdoln dw mu`K audyS Bwrq iv`coN ibRitS rwj dw AMq krnw sI[

Page 23: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

• glq

• glq

• TIk

• TIk

h~l

Page 24: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

Coty au~qrW vwly pRSn

pR:- kWgrs dy pihly smwgm iv`c ikMny pRqIinDIAW ny ih`sw ilAw[

uau~:- kWgrs dy pihly smwgm iv`c 72 pRqIinDIAW ny ih`sw ilAw[

pR:- bwl gMgwDr iqlk ny svrwj bwry kI ikhw sI?

au~:- bwl gMgwDr iqlk ny ikhw sI “svrwj myrw jnm is`D AiDkwr hY Aqy mYN iesnUM pRwpq krky rhWgw[“

Page 25: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

pR:- kRWqIkwrI AMdoln iks duAwrw SurU kIqw igAw?

au~:- kRWqIkwrI AMdoln grm dl duAwrw SurU kIqw igAw[

pR:- svdySI Aqy bweIkwt AMdoln kdoN SurU hoieAw?

au~:- svdySI Aqy bweIkwt AMdoln 1905 eI: iv~c SurU hoieAw[

Page 26: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

v~fy au~qrW vwly pRSn

pR:- kWgrs dI sQwpnw ikvyN hoeI ivsQwrpUrvk ilKo[

pR:- kWgrs dy audwrvwdI Xu~g bwry ivsQwrpUrvk ilKo[

pR:- augrvwd dy au~Qwn dy kI kwrn sn?

Page 27: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

Bibliography

• pMjwb rwj is~iKAw borf dI A~TvIN jmwq dI smwijk is~iKAw ivSy dI pwT pusqk[

• http://www.oldindianphotos.in

• http://www.finndian.com

• http://wiki.pkp.in

• http://www.efunbox.com

Page 28: ieMfIAn nYSnl kWgrs iqAwr krqw: Alkw gupqw (AYs. AYs. imstRYs) srkwrI hweI skUl vrpwl AMimRqsr jmwq A`TvIN ivSw smwijk ivigAwn

DMnvwd