مادﺎﺑ ﺖﺧرد رد جﺎﺗ يﺎﻣد و گﺮﺑ بآ ...wra.areo.ir/article_103055_5349671d2c29e67bfd8cf6e47c2cb...بآ دﻮﺒﻤﮐ و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ

1394/ 3شماره / 29جلد / ب / نشریه پژوهش آب در کشاورزي

اي به تغییرات پتانسیل آب برگ و دماي تاج در درخت بادام واکنش هدایت روزنه تحت تنش شوري و کمبود آب

، محمدرضا نیشابوري، محمدرضا مصدقی و داود زارع حقی* 1اژدر عنّابی میالنی

.و حفاظت خاك دانشگاه تبریزدانشجوي دکتري فیزیک [email protected]

.استاد گروه علوم خاك دانشکده کشاورزي دانشگاه تبریز[email protected]

.دانشیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزي دانشگاه صنعتی اصفهان[email protected]

.استادیار گروه علوم خاك دانشکده کشاورزي دانشگاه تبریز[email protected]

چکیده

دلیل تحمل خوبی که به کم آبی دارد، در درخت بادام به. اراضی وسیعی از کشور متاثر از پدیده شوري و خشکی است

با توجه به حساس بودن این گیاه به شوري، مدیریت آبیاري آن مستلزم . شود مناطق خشک و نیمه خشک کاشته میاین مطالعه با هدف . کند آن ناگزیر می 2هاي آبی به آگاهی از تاثیر تنش شوري و خشکی بر ویژگی تمهیداتی است که ما را

سه با تصادفی کامل هاي بلوك طرح قالب هاي آبی درخت بادام در زمان خشکی و شوري بر ویژگی بررسی تاثیر تنش هم dS/m4 چاه آب ترکیب همان با هائی نمک با شده شور هاي آب و ،dS/m2 (T1) شوري با چاه آب شامل آب، شوري تیمار(T2) و dS/m5 (T3) با خاکی در استان آذربایجان شرقی کشاورزي تحقیقات مرکز باغبانی ایستگاه در و تکرار سه در متر سانتی 85ها با آب تهیه شده براساس تیمارهاي موجود به روش تشتکی به شعاع درخت .شد اجرا لومی شن بافت

و اي برگ، هدایت روزنه آب پتانسیل هوا، نسبی رطوبت هوا، دماي تاج درخت، دماي رشد فصل طول در. آبیاري شدند داري معنی تاثیر شوري که داد نشان یجنتا. گردید گیري اندازه) 14 تا 12( روز وسط در متر سانتی 70 عمق تا خاك رطوبت

)P<0.0001( اي هدایت روزنه بر)gs(، برگ آب پتانسیل)LWP(، دماي پوشش سبز )Tc (خاك استفاده قابل آب تخلیه و )AWD (فصلی متوسط. دارد gs تیمارهاي براي T1 تا T3 آب پتانسیل و متر بر ثانیه سانتی 44/0 و 59/0 ،86/0 ترتیب به

gs ، LWP ،Tc بین داري معنی ارتباط. آمد بدست مگاپاسکال -16/2 و -93/1 ،-90/1 ترتیب به تیمارها همان براي برگمتر بر ثانیه اتفاق سانتی 73/0براي شروع تنش، در gs اي آستانه حد آمده، بدست معادالت براساس. حاصل شد AWD و

بهینه براي وقوع Tc .درصد بود 64مگاپاسکال و - 85/1ترتیب اي به معادل براي این هدایت روزنه AWDو LWP. افتادهاي تنش نشان داد که با دیگر شاخص Tcوجود همبستگی قوي بین . درجه سلسیوس تعیین شد gs ،2/28ترین مقدار بیش

.ریزي آبیاري استفاده کرد برنامه برايبادام عنوان ابزاري کارآمد براي پایش وضعیت آبی درخت به Tc توان از می

.رتخلیه آب قابل استفاده، رطوبت خاك، روابط آبی گیاه، شاخص تنش، کمبود فشار بخا :هاي کلیدي واژه

.آذربایجان شرقی، جاده تبریز، آذرشهر، مرکز تحقیقات کشاورزي و منابع طبیعی آذربایجان شرقی: آدرس نویسنده مسئول 1- 1394مهر : و پذیرش 1394فروردین : دریافت -*

2- Water status

اي به تغییرات پتانسیل آب برگ و دماي تاج در درخت بادام تحت تنش شوري و کمبود آب واکنش هدایت روزنه / 298

مقدمه 33حدود ) FAO )1994براساس گزارش

درصد 55معادل (میلیون هکتار از اراضی کشور ایران به درجات مختلف متاثر از شوري ) اراضی قابل کشت

میلیون هکتار داراي هشتاست که از این مقدار حدود دماي باال، تابش زیاد، فشار بخار پائین، . شوري زیاد است

هاي ها، از شاخص تر ماه و نزوالت کم در بیشکردوانی، (هاي خشک و نیمه خشک است اکوسیستم

دلیل تبخیر زیاد و هائی به در چنین اکوسیستم). 1990 هاي تحتانی، خاك عمدتا داراي مشکل سریع آب از الیه

شور شدن خاك ). 1996اشرف و اولري، (شوري است یک پدیده طوالنی مدت است و طی سده اخیر بسیاري از

دلیل غلظت باالي نمک ها به هاي آب و رودخانه سفره) 2003ونگوش، (اند براي مصارف انسانی نامناسب شده

برداري از هزاران چاه در خاورمیانه و دیگر در آینده بهرهز کمبود آب در دنیا، تا حد زیادي به شدت و مناطق متاثر ا

.میزان شور شدن آنها بستگی دارد

عالوه بر این، هرساله سطوح وسیعی از اراضی ونگوش، (شوند کشاورزي شور شده و غیرقابل استفاده می

تحت چنین شرایطی گیاهان از تاثیر توام تنش ). 2003اولین پاسخ . بینند خشکی و شوري صدمه می

یولوژیکی گیاهان در این شرایط محیطی سخت، اکوفیز؛ 1990دیدا و همکاران، (کاهش فعالیت فتوسنتزي است

این کاهش بواسطه کاهش ). 1995استوارت و برنیه، اکسید کربن اي و محدودیت دسترسی به دي هدایت روزنه

بروگنولی و التري، (باشد براي کربوکسیالسیون می1991 .(

گزارش کردند که با ) 1993(لیدي و همکاران اي در کاهش پتانسیل اسمزي محلول خاك، هدایت روزنه

تنش خشکی نیز اثرات قابل توجهی بر . یابد پنبه کاهش می؛ سمندري 1995ریگر، (رفتارهاي فیزیولوژیکی گیاه دارد

گیاهانی که در شرایط خشک و ). 2012گیکلو و الهامی، ي مختلفی مانند ها گیرند از مکانیزم نیمه خشک قرار می

کنند فرار، تحمل و اجتناب براي مقابله با تنش استفاده می

هاي اجتناب از تنش، کنترل و کاهش یکی از مکانیزمچاوز (هاست خروج آب از گیاه از طریق بسته شدن روزنه

این ). 2006؛ رومرو و بوتیا، 2002و همکاران، تر درختان مورد العمل و تطبیق اسمزي در بیش عکس

گیاهان ).1985جونز و همکاران، (فته است مطالعه قرار گرقادر به کنترل میزان گشادگی روزنه و خو گرفتن به تغییر

ثابت ).2011کامپوسئو و همکاران، (ند شرایط محیطی هستشده است که با کاهش پتانسیل آب برگ مقاومت

پاسخ ). 1980اوتول و کروز، (یابد اي افزایش می روزنههاي تنش شوري و خشکی با استفاده از تکنیک گیاهان به

گیري فیزیولوژیکی مانند پتانسیل آب و مختلف اندازهگیرد اي مورد بررسی قرار می اسمزي برگ و هدایت روزنه

). 2012ووران، کوش(

مطالعه روابط آبی گیاه براي تجزیه و تحلیل هسیائو، (استفاده بهینه آب توسط گیاهان راه گشا بوده

تواند اطالعات اساسی در خصوص و می) 1993العمل گیاهان به تیمارهاي مختلف آبیاري را بدست عکس )Prunus dulcis( بادام).2006رومرو و بوتیا، (دهد

کشور غرب شمال باغی محصوالت بین در مهمی جایگاه .دارد) 1997 راپارللی و موناسترا( آذربایجانشرقی استان و

مکانیزم فعال در کنترل از درخت با داشتن اینتنش به خوبی دست دادن آب در شرایط کم آبی، تحمل

، کاسل و فررس، 1981فررس و همکاران، ( دارد خشکیهاي ویژگی). b2004؛ رومرو و همکاران، 1982

فیزیولوژیکی بادام مثل شدت فتوسنتز و تعرق تابع روحی و (سرعت، شدت و طول مدت تنش است

در پژوهش تورسیاس و همکاران ). 2007همکاران، در درخت بادام، پتانسیل آب برگ در قبل از ) 1996(

اي در طول دوره تنش آبی طلوع آفتاب بطور فزایندهمگاپاسکال -98/0و - 80/0کاهش یافت و به مقدار

ترتیب در دو رقم بادام مورد مطالعه در پایان دوره تنش بهکاهش هدایت آنها گزارش کردند که . رسید) روز 28(

تواند اي در وسط روز در درختان تحت تنش می روزنه

299 / 1394/ 3شماره / 29جلد / ب / نشریه پژوهش آب در کشاورزي

دلیل کاهش پتانسیل آب برگ در این وقت از روز به زدن جوانه مرحله در عموما درختان گیاهان بین در.باشد

ظهور مرحله در اما هستند تر مقاوم شوري به نسبت درخت سن افزایش با آن از بعد و بوده حساس چه گیاه

افزایش دهی گل مرحله در بجز شوري تنش به آن تحمل روابط شوري تنش ).1994 همکاران و شانون( یابد می برابر در مقاومت و دهد می تغییر را درختان تر بیش آبی

دارد خشکی تنش برابر در مقاومت به بستگی تنش شوريرنجبر ).1986 یئو، و فالورز ؛1980 مونز، و وي گرین(

تاثیر تنش اسمزي را روي دو ) 2001(فردوئی و همکاران رقم درخت پسته مورد ارزیابی قرار دادند و نتیجه گرفتند که با کاهش پتانسیل اسمزي محلول غذائی، هم پتانسیل

در . یابد آب برگ و هم پتانسیل اسمزي آن کاهش میبا ) 1986(پژوهش انجام شده توسط بهبودیان و همکاران

مگاپاسکال در اثر تنش -6کاهش پتانسیل آب برگ به متر در ثانیه بر سانتی 40اي به رطوبتی، مقاومت روزنه

.پسته افزایش یافتالعمل گیاهان نسبت به شرایط آگاهی از عکس

ریزي و بهبود آبیاري محیطی، عامل کلیدي براي برنامهگیري متغیرهاي خاکی بطور مرسوم عمدتا از اندازه. است

اما .شود ریزي آبیاري استفاده می هامو آب و هوائی براي برنهاي تنش آبی مبتنی بر گیاه براي استفاده از شاخص

کاهش خطرات از بین رفتن محصول و یا صدمه دیدن درختان در اثر تنش آبی بطور گسترده در چندین نوع گیاه

هاي مبتنی بر گیاه اثرات چراکه شاخص. مطالعه شده استدهند هوا را نشان می تجمیعی شرایط خاك، گیاه و آب و

). 2011شاکل، (

در این مورد پتانسیل آب برگ و هدایت هائی هستند که بطور معمول براي پایش اي ویژگی روزنه

وضعیت آبی گیاهان تحت تنش، مورد استفاده قرار گیر بوده و قابلیت ها وقت گیري گیرند، اما این اندازه می

مستمر وضعیت خودکار شدن ندارند درنتیجه براي پایش -؛ گارسیا2006رومرو و بوتیا، (آبی گیاه مناسب نیستند

در این خصوص دماي پوشش ). 2011تجرو و همکاران،

عنوان روشی براي پایش وضعیت آبی گیاه تواند به سبز میمورد استفاده قرار گیرد چراکه دماي سطح پوشش سبز شاخص قابل اعتمادي براي سنجش تنش آبی است و

ایدسو و (گاتنگی به تعرق روزانه گیاه وابسته است بطور تن ). 2007؛ جونز، 1981همکاران،

برخی از مطالعات در خصوص تاثیر تنش هاي اکوفیزیولوژیکی صورت خشکی و شوري بر ویژگی

؛ 1995؛ ریگر، 1986بهبودیان و همکاران، (گرفته است اما معموال ) 2001و 2000رنجبر فوردوئی و همکاران،

هاي اعمال شده بصورت جداگانه بوده است و مطالعه تنش. درخصوص تاثیر توام این دو تنش در درختان اندك است

:هدف از این مطالعه عبارت بودند ازاي درخت بادام در طول بررسی تغییرات هدایت روزنه

.فصل رشد و تاثیر تنش خشکی و شوري بر آن

اي و روزنهمطالعه ارتباط دماي پوشش سبز با هدایت عنوان روشی جایگزین براي پایش پتانسیل آب برگ به

.وضعیت آبی درخت بادام و تاثیر شوري بر آن

ها مواد و روشاین پژوهش در ایستگاه باغبانی مرکز تحقیقات

شرقی واقع در جنوب غربی کشاورزي استان آذربایجانعرض 37° 55ʹ 43"طول شرقی و 45° 57ʹ 29"(تبریز

هاي کامل در قالب طرح بلوك) متر 1327ارتفاع شمالی، ) واحد آزمایشی نه(تصادفی با سه تیمار و سه تکرار

بادام رقم آذر ) ساله هفت(برروي درختان جوان )Prunus dulcis (Mill.) cv. Azar( که بر روي پایه

متر کاشته 4 × 5 فاصله به و شده پیوند GF677 رویشیرقم آذر از ارقام . به انجام رسید 1393اند در سال شده

بوده و داراي قدرت رشد برتر تجاري بادام دیرگل بودن این رقم باعث شده است که .باالئیست

اي بین ارقام بادام منطقه داشته باشد چراکه در جایگاه ویژهالعمل بهتري نشان مقابل سرماي دیررس بهاره عکس

باشد که دورگ بین بادام و هلو می GF677ایه پ. دهد میعنوان پایه براي باغات هلو قوي و تنومند بوده و عموما به


این پایه که بصورت غیرجنسی و رویشی . شود استفاده میالغربی و (شود، در مقابل کمبود آهن مقاوم بوده تکثیر می

هاي با و مخصوصا براي خاك) 1994جدایري، ، مقدار آب )1998ررا و همکاران، چا(خیزي کم حاصل

مونتیسلی و (قابل استفاده پائین و آهک زیاد مناسب است ، یداللهی و 2011مقدم و همکاران ، شریف2000همکاران

).2012نظري مقدم هاي شیمیایی و فیزیکی خاك محل ویژگی

ارائه شده )2و 1(هاي ترتیب در جدول اجراي پژوهش بهامل آبیاري با آب چاه موجود در تیمارهاي شوري ش. است

آب .بود )T3(و آب شور )T2( ، آب لب شور)T1(ایستگاه با ) 1379(شور و شور براساس روش علی اصغرزاد لب

هاي مختلف در آب حاصل از چاه حل کردن نمککه ترکیب یونی شبیه آب چاه منطقه باشد طوري ایستگاه به

هاي آب سه تیمار شوري در جدول ویژگی. تهیه گردیدبراي تعیین تاثیر تنش خشکی نیز یک .آمده است )3(

تخاب و تا پایان پژوهش بطور عنوان شاهد ان درخت به) روزهاي تعطیل غیر از به(مرتب با فواصل تقریبی دو روز

مقدار این. )T0(متر آبیاري گردید میلی 150به عمق شعاع و 70 عمق( ریشه ناحیه رطوبت بود کافی آبیاري

ایجاد از هدف. برساند اشباع حالت به تقریبا را) متر سانتی 85 تهویه براي رطوبت اي آستانه حد تعیین باال رطوبت

عالوه بر آن براي مقایسه تاثیر تنش رطوبتی و شوري بر .بوداي، پتانسیل آب برگ و دماي تاج درخت از هدایت روزنه

این درخت بعنوان درخت بدون تنش و درختی که بطور .کند استفاده گردید کامل تعرق می

از اواخر اردیبهشت ماه، بعد از آبیاري اولیه همه، T1 ،T2درخت مربوط به سه تیمار شوري نه(درخت 10T3 ،و یک درخت براي آبیاري کاملT0 عنوان شاهد به (

متر در سطح میلی 200(لیتر براي هر درخت 200به حجم ها شروع شد گیري اندازه) یک متر مربع سایه انداز درخت

هاي آبی درخت و و براي بررسی تاثیر شوري بر ویژگیهاي مختلف دیگر پارامترهاي فیزیولوژیکی در رطوبت

چنین بررسی اثر تنش شدید رطوبتی بر خاك، و همهاي بعدي به عمق پتانسیل آب برگ و دماي برگ، آبیاري

) متر مربع 25/2لیتر آب در سطح 400(متر میلی 180زمانی انجام گرفت که رطوبت خاك به نزدیکی نقطه

آبیاري هر درخت بصورت تشتکی و در . پژمردگی برسدمتر 25/2(متر 5/1 × 5/1انداز درخت به وسعت سایه .صورت گرفت) مربع

محل اجراي پژوهششیمیائی خاك هاي ویژگی - 1جدول

ازت کل فسفر قابل جذب پتاسیم قابل جذب)%(

کربن آلی)%(

شونده مواد خنثی)%(

واکنش گل اشباع

هدایت الکتریکی)dS m-1(

عمق)cm( )mg kg-1(

419 2/14 05/0 47/0 5/3 57/7 04/3 20-0 192 4/3 03/0 27/0 0/2 86/7 12/2 40-20 115 6/0 01/0 10/0 0/2 03/8 45/1 90-40

محل اجراي پژوهشفیزیکی خاك هاي ویژگی - 2جدول

kg(ظاهري چگالی ) %(وزنی رطوبتm-3(

تجزیۀ مکانیکی عمق درصد اشباع

)cm( PWP (1.5MPa) FC (0.03MPa) رس بافت )%( سیلت )%( شن )%( 0-20 25 87 8 5 شن لومی 54/1 9/9 3/4 20-40 21 88 7 5 شنی 63/1 5/7 4/4 40-90 21 89 6 5 شنی 58/1 3/8 1/4


در تیمارهاي مختلف شیمیائی آب مورد استفاده در آبیاري هاي ویژگی - 3جدول نسبت

جذب سدیم)SAR(

میلی اکی واالن در لیترpH

هدایت الکتریکی

)dSm-1( مجموع تیمار

ها کاتیون سدیم

)Na+( منیزیم+ کلسیم

)Mg2+ + Ca2+( مجموع

ها آنیون سولفات

)SO42-(

کلر)Cl-(

بیکربنات )HCO3

-( کربنات

)CO32-(

0/2 0/22 8/5 2/16 0/22 6/9 0/9 4/3 0/0 56/7 161/2 T1 9/4 2/47 6/18 6/28 0/44 4/17 0/23 6/3 0/0 49/7 331/4 T2 9/6 0/51 0/25 0/26 0/51 2/18 8/28 0/4 0/0 82/7 140/5 T3

تا عمق )SWC( رطوبت حجمی نیمرخ خاكمتري در سه نقطه از اطراف درخت سانتی 70و 40، 20

متري تنه درخت سانتی 30درجه به فاصله 120با زاویه گیري گردید و اندازه Trase 6050 X1مدل TDRتوسط

)AWD( خاك 1از روي آن مقدار تخلیه آب قابل استفاده :براي اعماق فوق توسط رابطه زیر محاسبه شد

)1 ( 100FCA W DFC PW P

:که در آن FC ،θ وPWP اي، ترتیب رطوبت گنجایش مزرعه به

گیري شده و رطوبت نقطه پژمردگی دائم رطوبت اندازه .باشد می

25اردیبهشت تا 30(در طول انجام پژوهش در زمان حداکثر دماي )LWP( ، پتانسیل آب برگ)مهر

قسمت شمالی (هاي واقع در سایه از برگ) 14تا 12(هوا و نزدیک تنه درخت از قسمت تحتانی تاج ) درخت

، تستی و همکاران 2001گلدهامر و فررس (درخت ، a2011تجرو و همکاران -، گارسیا2011، شاکل 2008

b2011 گیري با دستگاه محفظه فشاري اندازه) 2012وعلت ). 1988، تورنر 1965شوالندر و همکاران (گردید

هاي واقع در سایه گیري پتانسیل آب برگ از برگ اندازهگیري شده نشانگر نزدیک تنه این بود که پتانسیل اندازه

نظر شاکل و همکاران پتانسیل آب ساقه باشد چراکه بههاي آبی درخت را بهتر پتانسیل آب ساقه ویژگی) 1997(

.دهد ب برگ نشان میاز پتانسیل آدر وسط روز از سطح ) gs(اي هدایت روزنه

هایی که بطور کامل در معرض آفتاب قرار پائینی برگدو برگ از هر (داشتند و از قسمت باالئی تاج درخت

با کمترین تغییر مکانی برگ نسبت به وضعیت ) درخت 1 - Available water depletion

ساخت شرکت AP4پورومتر مدل اصلی توسط دستگاه Delta T تجرو -؛ گارسیا2011شاکل، (گیري گردید اندازه

).2012و 2011و همکاران، با )Tc( در طول پژوهش، دماي تاج درخت

مدل Raytekدستگاه دماسنج مادون قرمز دستی Raynger STTM از یک سوم 14تا 12ساعت در بین

با دقت یک درجه ) 1988تورسیاس و همکاران (میانی تاج و رطوبت )Ta(دماي هوا .ي گردیدگیر سلسیوس اندازه

، از ایستگاه هواشناسی 14تا 12براي ساعت )RH(نسبی موجود در ایستگاه باغبانی اخذ شده و از روي آن مقدار

مونتیث (کمبود فشار بخار هوا محاسبه گردید گیري براي نتایج بدست آمده از صفات مورد اندازه).1973

MSTATCافزار تیمارهاي مختلف شوري توسط نرمها توسط آزمون میانگینمورد تجزیه آماري قرار گرفت و

درصد پنجو یکاي دانکن در سطح احتمال چند دامنههاي همبستگی بین پارامترها مقایسه گردیده و منحنی

.رسم شد MS Excelافزار توسط نرم

نتایج و بحث اي هدایت روزنه

اي در طول فصل رشد تغییرات هدایت روزنه ارائه شده )1(در تیمارهاي مختلف در شکل

شود تنش کمبود و شوري که مالحظه می طوري همان.استاي را کاهش داده داري هدایت روزنه طور معنی آب به

هم موید همین ) 4( مقایسه میانگین نتایج جدول. استمطلب است که اختالف تیمارها در خصوص هدایت

هدایت .دار است اي در سطح یک درصد معنی روزنهبطور قابل توجهی بویژه در ) T3(شور اي در تیمار روزنه

بطور میانگین (پائین بود 134وز تا ر 80فواصل روزهاي


175و 134آبیاري در روزهاي ). متر بر ثانیه سانتی 15/0اي در تیمارهاي تنش افزایش باعث شد که هدایت روزنه

175بویژه بعد از روز T3یابد هرچند که افزایش در تیمار د که احتماال به دلیل آبگیري مجدد بطور تدریجی بو

تاخیري بواسطه پتانسیل اسمزي کم در این تیمار بوده اي در درخت عدم تناسب تغییرات هدایت روزنه. است

به این دلیل )1(ها در شکل خوب آبیاري شده با آبیاريروز سهاست که آبیاري آن بطور مجزا و با فواصل تقریبی

اي در این تیمار ت روزنهبود و تغییرات سینوسی هدایاي براي متوسط هدایت روزنه. حاکی از این مطلب است

. متر بر ثانیه بدست آمد سانتی 62/1درخت بدون تنش اي ثبت شده بیشترین و کمترین هدایت روزنه

و 72/1، 28/0و 07/2ترتیب به T3تا T1براي تیمارهاي هاي نتایج بدست آمده، یافته. بود 07/0و 58/2و 13/0

، مارسال و )1996و 1988(تورسیاس و همکاران ، زمانی و )2001(، کلین و همکاران )1997(همکاران -، گومز)2006(، روحی و همکاران )2002(همکاران

الهامی و سمندري گیکلو و ) 2006(الرانجو و همکاران را در خصوص اثر تنش خشکی و سیمن و ) 2012(

، دلفاین و )1991(، بروگنولی و لوتري )1985(کریچلی ، )2004(، آزیوِدو نتو و همکاران )1998(همکاران ، وولپ و )2007(، کیو و همکاران )2007(جاناگودار

و زریق و همکاران ) 2012(، کوشووران )2011(همکاران .کند تنش شوري تائید میرا در خصوص ) 2015(

مشخص است )4(که از جدول طوري هماناختالف تیمارها در خصوص پتانسیل آب برگ، دماي تاج درخت، اختالف دماي تاج درخت و هوا، رطوبت نیمرخ

دار خاك در اعماق مختلف و تخلیه آب قابل استفاده معنیروند تغییرات پتانسیل آب برگ و دماي تاج درخت .بود

اي در ل فصل رشد براي مقایسه با هدایت روزنهدر طوارائه شده است و در ادامه ارتباط این پارامترها )1(شکل

.مورد بحث قرار خواهد گرفت

اي و کمبود فشار بخار هدایت روزنه

مشخص است )5(طور که از جدول هماناي و کمبود داري بین هدایت روزنه گونه ارتباط معنی هیچ

اما گلدهامر . فشار بخار اشباع در بین تیمارها وجود نداردبه این نتیجه ) 2000(و گلدهامر و ویوروس ) 1996(

رسیدند که روند تبادل گازها در طول روز در درختان قوي بادام تحت کم آبیاري کنترل شده، نشان از کنترل

اي ترین هدایت روزنه روزنه بر شدت تعرق دارد که بیشو فتوسنتز در اوایل صبح و زمانی که کمبود فشار بخار و

اي در طور فزاینده افتد و به دماي هوا پائین است اتفاق میچنین پالما هم. یابد وسط روز و اوایل بعدازظهر کاهش می

کنترل ) 2001(و کلین و همکاران ) 1996(و نووللو داري را توسط رطوبت نسبی پائین و کمبود فشار معنی

هاي ه در برگبخار و دماي باال بر میزان گشادگی روزن .بادام گزارش کردند

حال عدم وجود ارتباط بین هدایت با ایناي و کمبود فشار بخار در برخی از مطالعات در روزنه

هاي درختی مانند زیتون تحت تنش رطوبتی دیگر گونه؛ جیوریو و همکاران، 1997فرناندز و همکاران، (خاك ، نشانگر این مطلب است که وضعیت رطوبتی )1999

نقش مهمی را ) عالئم شیمیائی(زاد خاك و عوامل دروناي دارند اي در شرایط مزرعه در کنترل هدایت روزنه

؛ 2002؛ موریانا و همکاران، 1999جیوریو و همکاران، ( ).2004توگنتی و همکاران،


اي در طول فصل رشد در تیمارهاي مختلف تغییرات دماي تاج درخت، پتانسیل آب برگ و هدایت روزنه - 1شکل

)I&P است آبیاري یا بارش وقوع معنی به( اي و پتانسیل آب برگ هدایت روزنه

اي و پتانسیل آب برگ در ارتباط هدایت روزنه که مشخص طوري نشان داده شده است همان )2(شکل

نشان ) 5(است و همبستگی این دو پارامتر جدول دار معنی) T3(دهد، ارتباط آنها فقط در تیمار شور می

تا T0علت امر این است که هر یک از تیمارهاي . استT2 گیرند که اي از پتانسیل آب برگ را در بر می محدوده

عنوان مثال در تیمار تغییرات در این محدوده زیاد نیست بهT0 محدودهLWP مگاپاسکال -8/1و -2/1بین

-8/2تا -4/1اي از محدوده T3درحالیکه تیمار .استبه همین علت براي داشتن . شود مگاپاسکال را شامل می

ز تنش و غیرتنش تمامی نقاط متفقا مورد محدوده وسیعی ا

خط ) (b2004رومرو و همکاران، (بررسی قرار گرفت

در این خصوص مشاهده گردید که ) 2ممتد در شکل وجود gsو LWPارتباط خوبی از نوع درجه دوم بین

:دارد gs = 0.43LWP2 + 2.47 LWP + 3.79

(r = 0.63, P<0.001) )2(

اي براي اینکه متوسط هدایت روزنهبا توجه به متر بر ثانیه بدست آمد، با سانتی 62/1درخت بدون تنش

قرار دادن آن در رابطه فوق، مقدار پتانسیل آب برگ براي .مگاپاسکال خواهد بود -1/1حالت بدون تنش، برابر


در تیمارهاي مختلفگیري د اندازهمقایسه میانگین صفات مورنتایج - 4جدول gs تیمار

(cm s-1) LWP

)MPa( Tc

)oC( Tc˗Ta

)oC( (%) تخلیه آب قابل استفاده )%( رطوبت حجمی خاك

cm 20 -0

cm 40 -0

cm 70 -0

cm 20 -0

cm 40 -0

cm 70 -0

T1 a 86/0 a 90/1 - a 94/31 a 101/0 a 36/10 a 95/10 a 55/11 a 73/76 a 14/69 a 90/58 T2 b 59/0 a 93/1 - b 69/32 b 826/0 b 74/10 a 95/10 a 40/11 b 29/74 a 14/69 a 23/60 T3 c 44/0 b 16/2- c 62/33 c 713/1 c 17/11 b 90/11 b 07/12 c 57/71 b 82/61 b 45/54

LSD0.01 105/0 529/0 544/0 544/0 384/0 224/0 353/0 450/2 469/0 005/3 C.V. (%) 48/16 20/8 22/5 31/191 05/11 15/6 35/9 22/10 03/8 07/16

گیري بین صفات مورد اندازه) r(ضرایب همبستگی - 5جدول

VPD gs LWP Tc Tc˗Ta صفات T0 T1 T2 T3 T0 T1 T2 T3 T0 T1 T2 T3 T0 T1 T2 T3 T0 T1 T2 T3 تیمار

gs 17/0 ns

25/0 ns

12/0 ns

25/0 ns - - - -

LWP 65/0 **

66/0 **

66/0 **

63/0 **

14/0 ns

22/0 ns

14/0 ns

65/0 ** - - - -

Tc 67/0 **

73/0 **

73/0 **

76/0 ** 13/0

ns 49/0

** 36/0 *

54/0 ** 63/0

** 69/0

** 72/0

** 77/0

** - - - -

Tc˗Ta 78/0 **

24/0 ns

16/0 ns

10/0 ns 13/0

ns 21/0

ns 37/0 *

42/0 ** 46/0

** 03/0

ns 31/0

ns 58/0

** 26/0 ns

34/0 *

49/0 **

66/0 ** - - - -

SWC (0˗40)

20/0 ns

23/0 ns

25/0 ns

22/0 ns 21/0

ns 65/0

** 63/0

** 86/0

** 22/0 ns

68/0 **

66/0 **

83/0 ** 01/0

ns 39/0 *

46/0 **

45/0 ** 09/0

ns 34/0 *

54/0 **

54/0 **

AWD (0˗40)

20/0 ns

26/0 ns

27/0 ns

29/0 ns 03/0

ns 65/0

** 63/0

** 86/0

** 22/0 ns

59/0 **

59/0 **

71/0 ** 01/0

ns 39/0 *

46/0 **

45/0 ** 09/0

ns 34/0 *

54/0 **

54/0 **

، رومرو و همکاران )1981(فررس و همکاران )a2004 (تجرو و همکاران -و گارسیا)نیز ارتباط ) 2011

در درختان بادام gsو LWPداري بین غیرخطی معنی، اگا و )c2004(رومرو و همکاران . بدست آوردند

) 2012(دوگو و همکاران -و گونزالس) 2011(همکاران اي داري بصورت خطی بین هدایت روزنه نیز ارتباط معنی

در . قه در بادام گزارش کـردنـدو پتانسیل آب برگ و سا هفت(روي بادام بالغ ) 2001(پژوهـش کلین و همکاران

بین پتانسیل آب )R2 = 0.34(داري ارتبـاط معنـی) سـالهاي بدست آمد و با دخالت دادن ساقه و هدایت روزنه

فاکتور کمبود فشار بخار و سرعت باد ضریب تبیین نیز ) 2006(بوتیا رومرو و. )R2 = 0.55(افزایش یافت

درشرایط بدون تنش و gsو LWPداري بین ارتباط معنیمرحله ترمیم بعد از تنش بدست آوردند اما در شرایط

هسیائو . دار نبود تنش شدید ارتباط این دو صفت معنی LWPاي براي گزارش کرد که یک حد آستانه) 1973(

افزایش اي وجود دارد که باالتر از آن دیگر هدایت روزنه جاري پژوهش از حاصله نتایج در. ماند نیافته و ثابت می

مشاهده اي آستانه LWP) 2( شکل و )2( رابطهنیز ارتباط خطی ) 1996(تورسیاس و همکاران .شود نمی

اي در بادام بدست بین فشار تورمی و هدایت روزنهدر گوجه، ) 1992(کاچن و شاکل همچنین مک. آوردنددر ) 2002(سیب، مارسال و همکاران در ) 1998(نائور

در زیتون، نائور ) 2004(گالبی، توگنتی و همکاران در پرتقال ) 2008(در آلو و اسدودي و سومجون ) 2004(

ارتباط قوي بین پتانسیل آب برگ یا ساقه و هدایت در مورد ) 1990(درمقابل، نیلسن . اي پیدا کردند روزنه

اي سویا به ومت روزنهارتباط بین پتانسیل آب برگ و مقااي پتانسیل آب برگ براي این نتیجه رسید که حد آستانه

که این حد طوري بسته شدن روزنه تابع فصل است به -6/1و در آگوست برابر -9/0آستانه در ماه جوالي برابر

.مگاپاسکال است


y = 0.4264x2 + 2.4658x + 3.7896R² = 0.4028

y = 0.3574x + 1.9362R² = 0.0185

y = 0.259x + 1.235R² = 0.0489

y = 0.126x + 0.7543R² = 0.0205

y = 0.3481x + 1.0972R² = 0.4279 0

0.5

1

1.5

2

2.5

-3 -2.5 -2 -1.5 -1

gs (c

m s

-1)

LWP (MPa)

Total T0

T1 T2

T3 Poly. (Total)

Linear (T0) Linear (T1)


اي در تیمارهاي مختلف ط پتانسیل آب برگ و هدایت روزنهارتبا - 2شکل

اي و دماي تاج درخت هدایت روزنه

مشخص ) 5(و جدول )3(همانطور که از شکل اي و دماي تاج داري بین هدایت روزنه است ارتباط معنی

در این شرایط بعلت . درخت در تیمارهاي تنش دیده شدکاهش پتانسیل آب خاك بواسطه تنش شوري و کمبود

ها عالوه بر عوامل محیطی تابعی از آب، گشادگی روزنهها بسته پتانسیل آب خاك بوده و تحت شرایط تنش روزنه

اي، دماي تاج زمان با کاهش هدایت روزنهشده و همیابد و به همین درخت بعلت کاهش تعرق، افزایش می

علت تحت شرایط تنش ارتباط معکوسی بین هدایت ). 3(اي و دماي تاج درخت برقرار شد شکل روزنه

دار نیز ارتباط معنی) 2014(بایومی و همکاران بین دماي تاج درخت و هدایت ) *r = -0.53( معکوسی

اما در . اي در ارقام مختلف گندم بدست آوردند روزنهها باز بوده درخت بدون تنش بعلت وجود آب کافی روزنه

اي تابعی از عوامل محیطی مانند شدت و هدایت روزنهرطوبت، سرعت باد و دماي هوا خواهد بود ، CO2نور،

دیده )3(شکل همانطوریکه در). 2006رومرو و بوتیا، (شود برعکس شرایط تنش، ارتباط مثبتی بین دماي تاج می

اي براي درخت خوب آبیاري شده درخت و هدایت روزنهوجود دارد چرا که در این مورد افزایش دماي تاج درخت

نیست بلکه ) اي کاهش هدایت روزنه(بدلیل کاهش تعرق ب بدلیل افزایش تابش خورشیدي و دماي هوا بوده که سب

به همین دلیل . شود اي می افزایش فتوسنتز و هدایت روزنهمورد ) بدون در نظر گرفتن تیمارها(وقتی همه نقاط

داري بصورت معادله بررسی قرار گرفت ارتباط معنیو تاج درخت بین دماي ) 3(نومیال خط ممتد در شکل پلی

:اي بدست آمد که داراي یک نقطه بیشینه بود هدایت روزنه)3 (

20.016 0.927 14.151

sc cT T

g

که نشانگر Tcبراساس معادله فوق با افزایش تر باز ها بیش افزایش شدت تابش و دماي هوا است روزنه

یابد ولی از یک اي افزایش می شده و هدایت روزنهتر افزایش بیش) درجه سلسیوس 28تقریبا (اي به بعد نقطه

شود اي می کاهش هدایت روزنهدماي تاج درخت باعث دلیل کاهش پتانسیل آب خاك و به Tc چراکه این افزایش

. باشد ها و کاهش تعرق می بسته شدن روزنهنیز چنین ارتباطی را در ) 2006(رومرو و بوتیا

درخت بادام بدست آوردند و اذعان داشتند که شدت اي با افزایش دماي برگ تا یک فتوسنتز و هدایت روزنه

یابد و بعد از افزایش می) درجه سلسیوس 35(مقدار بهینه نیز ) b2011(تجرو و همکاران -گارسیا. شود آن کم می

اي و دماي تاج داري بین هدایت روزنه ارتباط خطی معنی gs = ˗0.021Tc( درخت در درخت بادام بدست آوردند

که با معادله بدست آمده در آزمایش جاري )0.939 +خوانی خوبی هم) T3 )gs = ˗0.025Tc + 1.21براي تیمار

نیز در پنبه ارتباط ) 2015(ضیاخان و همکاران . دارداي داري بین دماي پوشش سبز و هدایت روزنه معنی

.گزارش کردند


y = 0.0231x + 0.7601R² = 0.0157

y = -0.0355x + 1.9269R² = 0.2357

y = -0.0249x + 1.2104R² = 0.2916

y = -0.0226x + 1.2912R² = 0.1265

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

15 20 25 30 35 40 45 50

gs (c

m s

-1)

Tc (oC)

T0 T1

T2 T3

Fit Tot Linear (T0)


Linear (T3)

y = 1/( 0.0163x2 - 0.9268x + 14.149 )R2 = 0.2484

رویش دوره روز 150 طول تیمارهاي مختلف دردر تاج درخت با دماي اي روزنه هدایت تغییرات - 3شکل

اي و اختالف دماي تاج درخت و هوا هدایت روزنه

اي و داري بین هدایت روزنه ارتباط معنی در تیمارهاي ) Tc˗Ta(اختالف دماي تاج درخت و هوا

تنش شوري بدست آمد اما این ارتباط درمورد تیمار تنش و ) 4(دار نبود شکل خشکی و درخت بدون تنش معنی

در کل با افزایش شدت تنش، ارتباط این دو ). 5(جدول تر شده و ضریب همبستگی افزایش یافت صفت قوي

شور که همبستگی این دو پارامتر در تیمار لب طوري به)T2 ( درصد و در تیمار شور پنجدر سطح)T3 ( در سطح

).5(دار شدجدول یک درصد معنی

y = 0.0077x2 - 0.1169x + 0.7298R² = 0.3375

y = -0.0303x + 1.375R² = 0.018

y = -0.0303x + 0.7939R² = 0.043

y = -0.0491x + 0.5881R² = 0.1352

y = -0.0429x + 0.4422R² = 0.1766

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

gs (c

m s

-1)

Tc-Ta (oC)

T0 T1

T2 T3

Poly. (Total) Linear (T0)


Linear (T3)

و هواتاج درخت اي با اختالف درجه حرارت ارتباط هدایت روزنه - 4شکل

) تمام تیمارها(ها با مد نظر قرار دادن کلیه داده) 4(خط ممتد در شکل Tc˗Taو gsارتباط درجه دو بین که با کاهش اختالف درجه طوري مشاهده گردید به

حرارت تاج درخت با هوا که نشانگر کاهش تنش است، براساس معادله بدست . یابد اي افزایش می هدایت روزنه

در ) متر بر ثانیه سانتی 29/0(اي آمده کمینه هدایت روزنهTc˗Ta که از طوري همان. شود درجه ایجاد می 6/7برابر

Tc˗Ta با gsمشخص است ضریب همبستگی )5(جدول باشد در خصوص علت می LWPکمتر از همبستگی آن با

استدالل کردند که ) 2009(این موضوع جونز و همکاران

هاي گیري ارتباط دادن متوسط دماي سطوحی با جهتهاي انفرادي، ارتباط اي برگ متفاوت به هدایت روزنه

تابش خورشیدي ها نسبت به گیري برگ زیادي به جهتاي مربوط براساس رابطه بدست آمده، هدایت روزنه. دارد

اي آغاز حد آستانه( )Tc˗Ta = 0(به اختالف دماي صفر ) mmol m-2 s-1 283(متر بر ثانیه سانتی 73/0، )تنش

اي، به گفته دیگر کمتر از این هدایت روزنه. بدست آمدشدن کنندگی تاج درخت به دلیل محدود گنجایش خنک

بواسطه رطوبت کم خاك یا شرایط نامساعد (تعرق نتیجه در. یابد توجهی کاهش می ، بطور قابل)وهوائی آب


ها، کاهش تعرق کاهش جذب آب باعث بسته شدن روزنهبالنکوئیست و همکاران، (شود و افزایش دماي برگ می

ارتباط خطی ) 2012(دوگو و همکاران -گونزالس). 2009ر دو رقم بادام را در کالیفرنیا بدست د Tc˗Taو gsبین

نیز ارتباط ) 2012(تجرو و همکاران - گارسیا. آوردندخطی بین این دو صفت را در سویاي اسپانیا گـزارش

اي آستانه کردنـد با این تفـاوت که مقـدار هـدایت روزنـهتر از بیش) mmol m-2 s-1 335(براي شـروع تنش

) 2012(و همکاران دوگو-پژوهش مربوط به گونزالس)mmol m-2 s-1 180 (بود .

تجرو -اما نتایج بدست آمده در پژوهش گارسیاتر به نتایج پژوهش جاري نزدیک) 2012(و همکاران

gsتري ارتباط بطور گسترده) 2012(ماس و استپ . استها و کمبود فشار بخارهاي را در درجه حرارت Tc˗Taو

تابش و آلبدو، هاي مختلف مختلف هوا، شدتهاي مختلف قرارگیري، هاي مختلف باد، زاویه سرعت

هاي مختلف اندازه، شکل و شاخص سطح برگ و ارتفاعپوشش سبز، در گیاهان ذرت، گندم و انگور مورد بررسی

ارتباط ) a2011(تجرو و همکاران -گارسیا. قرار دادندنمائی را بین این دو صفت در درختان مرکبات بدست

-mmol mاي براي شروع تنش را و هدایت روزنه آوردند

2 s-1 211 نیز ارتباط ) 2013(لوربه . تعیین کردنددر درخت نارنگی بدست آورد Tc˗Taو gsداري بین معنی

اي مربوط به شـروع تنش، با این تفاوت که هدایت روزنه .بود mmol m-2 s-1 18کم و درحد

استفادهاي و تخلیه آب قابل هدایت روزنه

با توجه به اینکه میزان باز بودن روزنه و هدایت طور که انتظار اي تابعی از رطوبت خاك است همان روزنه

بین هدایت ) P<0.001(داري رفت ارتباط معنی میدر تیمارهاي )AWD(اي و تخلیه آب قابل استفاده روزنه

هاي و این ارتباط در تنش) 5(تنش مشاهده گردید شکل با توجه به اینکه هدایت ). 5( جدولتر شد باال قوي

اي در حالت وجود رطوبت کافی در خاك، تابع روزنهو gsداري بین شرایط آب و هوائی است، ارتباط معنی

AWD با مدنظر . در درخت بدون تنش مشاهده نگردیددن تمامی نقاط و بدون درنظر گرفتن تیمارها، معادله قرار دا

درجه دو براي ارتباط این دو صفت برازش شد هر چند که دار بود ولی معادله ارتباط خطی نیز در حد باالئی معنی

) 70/0(بدلیل ضریب همبستگی باالتر در معادله درجه دو از این رابطه استفاده شد ) 67/0(نسبت به معادله درجه یک

100اي در بر اساس این معادله، هدایت روزنه). 5(شکل نقطه پژمردگی دائم اسمی، (درصد تخلیه آب قابل استفاده

متر بر ثانیه سانتی 32/0برابر ) کیلوپاسکال 1500مکش اي صفر، تخلیه رطوبتی به خواهد بود و براي هدایت روزنه

یعنی درخت بادام قادر بود در . رسد درصد می 108کیلوپاسکال هم آب 1500تر از مکش هاي پایین ترطوب

. جذب کرده و تعرق کنداین یافته در خصوص نتایج شاخص تنش آبی

که نیز دیده شد بطوري) نتایج ارائه نشده است(محصول هاي کمتر از مکش در رطوبت )CWSI = 1(تنش کامل

ترین در طرف مقابل بیش. افتاد کیلوپاسکال اتفاق می 1500در تخلیه رطوبتی ) متر بر ثانیه سانتی 21/1(اي ت روزنههدای

که در طور همان). 5(درصد ایجاد خواهد شد شکل 5/5برابري دماي (قسمت قبلی گفته شد آستانه شروع تنش

اي در هدایت روزنه، )Tc˗Ta = 0پوشش سبز با دماي هوا، با قرار دادن این آستانه . دهد متر بر ثانیه رخ می سانتی 73/0

، تخلیه آستانه براي )5(شکل AWDبا gsدر معادله ارتباط تر درصد بیش 14و این . درصد خواهد بود 64شروع تنش

این . درصد تخلیه معروف براي شروع آبیاري است 50از یا RDIکم آبیاري مانند هاي که روشدهد مطلب نشان می

PRD در خصوص بادام به شرط پایش دقیق وضعیت آبی .گیاه قابل اعمال هستند

در درخت زیتون ) 2004(توگنتی و همکاران داري بین رطوبت حجمی در یک خاك لوم ارتباط معنی

اي بدست آوردند که بر اساس رابطه شنی و هدایت روزنهدرصد 9/6خطی برازش شده، وقتی رطوبت حجمی به

رسید اما در آزمایش اي به صفر می رسید هدایت روزنه میدرصد به صفر 3/5ت اي در رطوب حاضر هدایت روزنه


9/6که رطوبت نقطه پژمردگی دائم درحالی. رسد میهاي درصد است یعنی درخت بادام قادر بود در رطوبت

گوالن و . تر از نقطه پژمردگی دائم نیز آب جذب کند پائینگردان ارتباط رطوبت در گندم و آفتاب) 1986(همکاران

4/1 و مکش خاکی با بافت لوم شنی با چگالی ظاهرياي مورد بررسی گرم بر سانتیمتر مکعب را با هدایت روزنه

هاي قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که در رطوبتاي باال بوده و درصد وزنی، هدایت روزنه هفتبیشتر از

که رطوبت به تقریبا بصورت یکنواخت است ولی زمانییابد و مکش خاك به درصد وزنی کاهش می هفتزیر اي بطور فزاینده gsرسد، مگاپاسکال می 3/0از تر بیش

نیز ) 2001(اوِرس و همکاران . کند شروع به کاهش میدر تیمارهاي 58/0تا 45/0از R2(داري ارتباط معنی

بین رطوبت خاك و هدایت ) مختلف رطوبتی و کودي .اي در کاج و صنوبر بدست آوردند روزنه

y = 5E-05x2 - 0.0022x + 1.478R² = 0.0012

y = -0.0001x2 + 0.0011x + 1.208R² = 0.4837 y = -0.0002x2 + 0.0175x + 0.7668

R² = 0.4267y = -0.0002x2 + 0.0103x + 0.6927R² = 0.4026

y = -0.0001x2 + 0.0098x + 0.5475R² = 0.7398

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

-20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110

gs (

cm.s

-1)

AWD (%)

T0 T1T2 T3Poly. (T0) Poly. (Total)Poly. (T1) Poly. (T2)Poly. (T3)

متر سانتی 0-40اي با تخلیه آب قابل استفاده در عمق ارتباط هدایت روزنه - 5شکل

داري ارتباط معنی :پتانسیل آب برگ و دماي تاج درخت) 5(و جدول )6(بدست آمد شکل Tcو LWPبین

ضریب همبستگی بین این دو صفت با افزایش تنش چنین با هم). 5(تر شد جدول شوري و کمبود آب بیش

افزایش تنش، شیب رابطه بین این دو پارامتر افزایش یافت رابطه خطی ) 2011(اودومپتایکول و همکاران ). 6(شکل

را بین پتانسیل آب ساقه و دماي پوشش سبز براي قسمت بادام از طریق رگرسیون چند متغیره ارائه درختتاج سایه ها و بدون در نظر با مد نظر قرار دادن تمامی داده. دادند

گرفتن تیمارها بطور مجزا، رابطه کلی بصورت زیر بدست

:آمد)4 ( LWP = ˗0.06Tc ˗ 0.04

داري نیز ارتباط معنی) 2005(کوهن و همکاران و پتانسیل آب برگ در پنبه بدست تاج درخت بین دماي

نیز ارتباط بین شدت ) 1991(کومار و تریپاتی .آوردندرا در گندم مورد مطالعه قرار دادند و به Tcو LWPتعرق،

یابد و کاهش می Tc،LWPاین نتیجه رسیدند که با افزایش در یک شدت تعرق معین، دماي پوشش سبز در گندم

.کمتر از گندم تحت تنش استخوب آبیاري شده


y = -0.0568x - 0.0359R² = 0.5524

y = -0.0389x - 0.3681R² = 0.4003

y = -0.0427x - 0.5132R² = 0.4777

y = -0.0434x - 0.4897R² = 0.5193

y = -0.0567x - 0.2078R² = 0.5919-3

-2.5

-2

-1.5

-1

-0.5

05 10 15 20 25 30 35 40 45 50

LWP

(MP

a)

Tc (oC)

T0 T1

T2 T3

Linear (Total) Linear (T0)


Linear (T3)

پتانسیل آب برگ با تاج درخت دماي ارتباط - 6 شکل

: پتانسیل آب برگ و اختالف دماي تاج درخت و هوابدست آمد شکل Tc˗Taو LWPداري بین رابطه معنی

Tc˗Ta ،LWPرفت با افزایش طور که انتظار می همان) 7(به T1شیب این کاهش با افزایش تنش از . کاهش یافت

T3 عالوه بر آن ضریب همبستگی بین این دو . تر شد بیشصفت نیز با افزایش تنش، افزایش یافته است جدول

براي ) 7( خط ممتد در شکلمعادله درجه دوم زیر).5( :ها برازش شد صفت بر کلیه دادهارتباط این دو

LWP = -0.0055(Tc˗Ta)2 – 0.0709(Tc˗Ta) - 1.85 )5 (

:که در آن Tc˗Ta برحسب درجه سلسیوس وLWP برحسب

براساس این معادله پتانسیل آب برگ . باشد مگاپاسکال میمگاپاسکال -Tc˗Ta = 0( ،85/1(آستانه براي شروع تنش

نیز در ) 2012(دوگو و همکاران -گونزالس. خواهد بود Tc˗Taو LWPداري بین کالیفرنیا ارتباط مثبت و معنی

در دو رقم بادام بدست آوردند که معادله بدست آمده از - LWP = -0.09(Tc˗Ta)هاي دو رقم بصورت ادغام داده

این معادله با رابطه بدست آمده در پژوهش . باشد می 2.13 )T3 )LWP = ˗0.10(Tc˗Ta) - 1.99جاري براي تیمار

تجرو و همکاران -گارسیا. تري دارد خوانی بیش همداري هم در سویاي اسپانیا ارتباط معنی) 2012(

)P<0.01( بینLWP وTc˗Ta بدست آوردند)LWP =

˗0.13(Tc˗Ta) - 1.79.( دوگو و همکاران -سگونزالدر خصوص درختان بادام، زردالو، هلو، پرتقال و ) 2013(

در .را مورد بررسی قرار دادند Tc˗Taو LWPلیمو، ارتباط بستگی این دو پارامتر در درختان هسته پژوهش آنها هم

کانتو و همکاران -سپالکر. تر از مرکبات بود دار بیشدر درخت زیتون، گارسیا تجرو و همکاران ) 2006() 2013(در درخت پرتقال و بِلوِرت و همکاران ) 2011(

بدست Tc˗Taو LWPداري بین در انگور ارتباط معنی . آوردند

و Tc˗Taداري بین س چنین ارتباطات معنیبراسا پارامتري بالقوه برايرا Tc˗Taپتانسیل آب برگ، آنها ریزي آبیاري در زمینه کشاورزي سنجش تنش آبی و برنامه

وانگ و گارتونگ . اند دقیق در سطح درختان دانسته = LWP(داري نیز چنین ارتباط معنی) 2010(

˗0.17(Tc˗Ta) - 0.91( را در درخت هلو گزارشهمه این محققین خاطرنشان کردند که روش .کردندگیري دماي تاج درخت توسط مادون قرمز یک اندازه

روش امیدبخش براي ارزیابی تنش آبی گیاهان بویژه در هوائی خشک و نیمه خشک تحت استراتژي و شرایط آب

).2012تجرو و همکاران -گارسیا(باشد کم آبیاري می


y = -0.0055x2 - 0.0709x - 1.8509R² = 0.2898

y = 0.0465x - 1.411R² = 0.212

y = -0.0037x - 1.9168R² = 0.0007

y = -0.0422x - 1.9119R² = 0.0954

y = -0.0976x - 1.9857R² = 0.3319

-3

-2.5

-2

-1.5

-1-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

LWP

(MPa

)

Tc-Ta (oC)

T1 T2

T3 Poly. (Total)


Linear (T2) Linear (T3) هوا با تاج درخت دماي اختالف و پتانسیل آب برگ ارتباط - 7 شکل

گیري نتیجه خصوص در آمده بدست نتایج به توجه با

هاي شاخص باتاج درخت دماي قوي و دار معنی ارتباط و اي روزنه هدایت مانند گیاه آبی وضعیت شده شناخته بر مبتنی هاي شاخص که گفت توان می برگ، آب پتانسیل

آبی هاي ویژگی تعیین براي توانند می تاج درخت دماي مورد محصول این آبیاري ریزي برنامه و بادام درخت به نیاز عدم ها روش این مزیت. گیرند قرار استفاده راه از گیري اندازه تخریبی، امکان متعدد هاي گیري نمونه آنها اساس بر آبیاري کردن خودکار قابلیت و دور

تاج دماي بر داري معنی تاثیر آبیاري آب شوري.است و داشت اي روزنه هدایت و برگ آب پتانسیل ،درخت

آب پتانسیل کاهش وتاج درخت دماي افزایش باعث دار معنی بستگی هم به باتوجه. شد اي روزنه هدایت و برگ

هوا، وتاج درخت دماي اختالف با اي روزنه هدایت بادام درخت در تنش شروع براي اي روزنه هدایت آستانه

تعیین ثانیه بر متر سانتی 73/0 منطقه انجام این ازمایش، در قابل آب تخلیه و روز وسط در برگ آب پتانسیل و شد

درصد 64 و مگاپاسکال -85/1 ترتیب به آن معادل استفاده

آبیاري در اي آستانه حدود این از توان می که آمد، بدست آبیاري کم مانند آبیاري کم هاي روش از گیري بهره با بادام

ریشه ناحیه جزئی کردن خشک و) RDI( شده کنترل)PRD( تخلیه کاهش باعث همچنین شوري. کرد استفاده

استفاده قابل آب دامنه راه این از و شده استفاده قابل آب دماي با اي روزنه هدایت دار معنی همبستگی. داد کاهش را

تاج درخت بهینه دماي که بود آن از حاکیتاج درخت 2/28) فتوسنتز ترین بیش( اي روزنه هدایت بیشینه براي داد نشان همچنین پژوهش نتایج. باشد می سلسیوس درجه

نقطه از تر کم هاي رطوبت در است قادر بادام درخت که با اما کند جذب آب نیز) کیلوپاسکال 1500( دائم پژمردگی

از باالتر هاي رطوبت در آب جذب خاك محلول شدن شور .شود می کاسته شدیداً نیز آن

تشکر و قدردانی

دانند از همکاري و نویسندگان بر خود الزم می و شائبه کارکنان ایستگاه باغبانی هاي بی مساعدت

هاي تحقیقات آبخیزداري و خاك و آب مرکز بخششرقی تشکر و تحقیقات کشاورزي استان آذربایجان

.قدردانی نمایند

فهرست منابع شور هاي خاك در آربوسکوالر میکوریز هاي قارچ جمعیت تراکم و پراکنش بررسی. 1379 ن، اصغرزاد علی .1

دانشکده دکتري، رساله شوري، تنش به جو و پیاز تحمل بهبود در آنها تلقیح اثرات تعیین و تبریز دشت .ایران تهران، دانشگاه کشاورزي،

2. Ashraf, M. and J.W. O'Leary. 1996. Effect of drought stress on growth, water


relations, and gas exchange of two lines of sunflower differing in degree of salt tolerance. Int. J. Plant Sci. 157(6): 729–732.

3. Azevedo Neto, A.D., J.T. Prisco, J. Enéas-Filho, C.F. Lacerda, J.V. Silva, P.H.A. Costa, and E. Gomes-Filho. 2004. Effects of salt stress on plant growth, stomatal response and solute accumulation of different maize genotypes. Braz. J. Plant Physiol. 16: 31–38.

4. Bayoumi, T.Y., S. El-Hendawy, M.S.H. Yousef, and M.A. El Gawad. 2014. Application of infrared thermal imagery for monitoring salt tolerant of wheat genotypes. J. Amer. Sci. 10(12): 227–234.

5. Behboudian, M.H., R.R. Walker, and E. Torokfalvy. 1986. Effects of water stress and salinity on photosynthesis of pistachio. Sci. Hortic. 29(3): 251–261.

6. Bellvert, J., P.J. Zarco-Tejada, J. Girona, and E. Fereres. 2014. Mapping crop water stress index in a ‘Pinot-noir’ vineyard: comparing ground measurements with thermal remote sensing imagery from an unmanned aerial vehicle. Precision Agric. 15: 361–376.

7. Blonquist, J.M., J.M. Norman, B. Bugbee. 2009. Automated measurement of canopy stomatal conductance based on infrared temperature, Agric. Forest Meteorol. 149: 1931–1945.

8. Brugnoli, E., and M. Lauteri. 1991. Effects of salinity on stomatal conductance, photosynthetic capacity, and carbon isotope discrimination of salt-resistant (Gossypium hirsutum L.) and salt-sensitive (Phaseolus vulgaris L.) C3 non-halophytes. Plant Physiol. 95: 628–635.

9. Camposeo, S., M. Palasciano, G.A. Vivaldi, and A. Godini. 2011. Effect of increasing climatic water deficit on some leaf and stomatal parameters of wild and cultivated almonds under Mediterranean conditions. Sci. Hortic. 127: 234–241.

10. Castel, J.R., and E. Fereres. 1982. Responses of young almond trees to two drought periods in the field. J. Hort. Sci. 57: 175–187.

11. Charrera, M., G.A. Parasi, and R. Monet. 1998. Rootstock influence on the performance of the peach variety "Catherine". Acta Hort. 465: 573–577.

12. Chaves, M.M., J.S. Pereira, J. Maroco, M.L. Rodrigues, C.P.P. Ricardo, M.L. Osorio, I. Carvalho, T. Faria, and C. Pinheiro. 2002. How plants cope with water stress in the field? Photosynthesis and growth. Ann. Bot. 89: 907–916.

13. Cohen, Y., V. Alchanatis, M. Meron, Y. Saranga, and J. Tsipris. 2005. Estimation of leaf water potential by thermal imagery and spatial analysis. J. Exp. Bot. 56(417):1843–1852.

14. Deidda, P., S. Dettorio, M.R. Filigueddu and A. Canu. 1990. Water Stress and Physiological Parameters in Young Table Olive Tree. Acta Hort. 286: 255–259.

15. Delfine, S., A. Alvino, M. Zacchini, and F. Loreto. 1998. Consequences of salt stress on conductance to CO2 diffusion, Rubisco characteristics and anatomy of spinach leaves. Aust. J. Plant Physiol. 25: 395–402.

16. Egea, G., I.C. Dodd, M.M. González-Real, R. Domingo, and A. Baille. 2011. Partial rootzone drying improves almond tree leaf-level water use efficiency and afternoon water status compared with regulated deficit irrigation. Func. Plant Biol. 38: 372–385.

17. El Gharbi, A. and B. Jraidi. 1994. Performance of rootstocks of almond, peach and peach × almond hybrids with regard to iron chlorosis. Acta Hort. 373: 91–97.

18. Ewers, B.E., R. Oren, N. Phillips, M. Strӧmgren, and S. Linder. 2001. Mean canopy stomatal conductance responses to water and nutrient availabilities in Picea abies and Pinus taeda. Tree Physiol. 21: 841–850.

19. FAO. 1994. Land degradation in South Asia: Its severity, causes and effects upon


the people. World Soil Resources Reports. FAO, Rome. 20. Fereres, E., T.M. Aldrich, H. Schulbach, and D.A. Martinich. 1981. Responses of

young almond trees to late-season drought. California Agric. 35 (7 & 8), 11–12. 21. Fernández, J.E., F. Moreno, I.F. Girón, and O.M. Blázquez. 1997. Stomatal control

of water use in olives trees leaves. Plant Soil 190: 179–192. 22. Flowers, T.J., and A.R. Yeo. 1986. Ion relations of plants under drought and

salinity. Aust. J. Plant Physiol. 13:75–91. 23. García-Tejero, I., V.H. Durán-Zuazo, J. Arriaga, A. Hernández, L.M. Vélez, and

J.L. Muriel-Fernández. 2012. Approach to assess infrared thermal imaging of almond trees under water-stress conditions. Fruits 67:463–474.

24. García-Tejero, I., V.H. Durán-Zuazo, J.L. Muriel-Fernández, and B.J.A. Jiménez. 2011a. Linking canopy temperature and trunk diameter fluctuations with other physiological water status tools for water stress management in citrus crops, Funct. Plant Biol. 38: 106–117

25. García-Tejero, I.F., V.H. Durán-Zuazo, L.M. Vélez, A. Hernández, A. Salguero, and J.L. Muriel-Fernández. 2011b. Improving almond productivity under deficit irrigation in semiarid zones. The Open Agric. J. 5: 56–62.

26. Giorio, P., G. Sorrentino, and R. dĭAndria. 1999. Stomatal behaviour, leaf water status and photosynthetic response in field-grown olive trees under water deficit. Environ. Exp. Bot. 42: 95–104.

27. Goldhamer, D.A. 1996. Regulated deficit irrigation of fruit and nut trees. In: Proceedings of 7th International Conference on Water and Irrigation, 13–16 May, Tel Aviv, Israel, pp. 152–167.

28. Goldhamer, D.A., and E. Fereres. 2001. Simplified tree water status measurements can aid almond irrigation. California Agric. 55(3):32–37.

29. Goldhamer, D.A., and M. Viveros. 2000. Effects of pre-harvest irrigation cutoff durations and post-harvest water deprivation on almond tree performance. Irrig. Sci. 19: 125–131.

30. Gollan, T., J.B. Passioura, and R. Munns. 1986. Soil water status affects the stomatal conductance of fully turgid wheat and sunflower leaves. Aust. J. Plant Physiol. 13: 459–464.

31. Gomes-Laranjo, J., J.P. Coutinho, V. Galhano, and V. Cordeiro. 2006. Responses of five almond cultivars to irrigation: Photosynthesis and leaf water potential. Agric. Water Manag. 83: 261–265.

32. Gonzalez-Dugo, V., P. Zarco-Tejada, E. Nicolás, P.A. Nortes, J.J. Alarcon, D.S. Intrigliolo, and E. Fereres. 2013. Using high resolution UAV thermal imagery to assess the variability in the water status of five fruit tree species within a commercial orchard. Precision Agric. 14: 660–678.

33. Gonzalez-Dugo, V., P. Zarco-Tejada, J.A.J. Berni, L. Suarez, D. Goldhamer, and E. Fereres. 2012. Almond tree canopy temperature reveals intra-crown variability that is water stress-dependent. Agric. Forest Meteorol. 154–155: 156–165.

34. Greenway, H., and R. Munns. 1980. Mechanisms of salt tolerance in nonhalophytes. Annu. Rev. Plant Physiol. 31:149–190.

35. Hsiao, T.C. 1973. Plant responses to water stress. Ann. Rev. Plant Physiol. 24: 519–70.

36. Hsiao, T.C. 1993. Growth and productivity of crops in relation to water status. Acta Hort. 335: 137–147.

37. Idso, S.B., R.D. Jackson, P.J. Pinter, R.J. Reginato, J.L. Hatfield. 1981. Normalizing the stress-degree-day parameter for environmental variability. Agric. Meteorol. 24: 45–55.


38. Janagoudar Sr, B.S. 2007. Salinity induced changes on stomatal response, bio-physical parameters, solute accumulation and growth in cotton (gossypium spp.). The World Cotton Research Conference 4, September 10–14, 2007, Lubbock, TX.

39. Jones, H. 2007. Monitoring plant and soil water status: established a novel revisited and their relevance to studies of drought tolerance. J. Exp. Bot. 58: 119–30.

40. Jones, H.G., A.N. Lakso and J.P. Syvertsen. 1985. Physiological control of water status in temperate and subtropical fruit trees. Hortic. Rev. 7:301–344.

41. Jones, H.G., R. Serraj, B.R. Loveys, L. Xiong, A. Wheaton, and A.H. Price. 2009. Thermal infrared imaging of crop canopies for the remote diagnosis and quantification of plant responses to water stress in the field. Func. Plant Biol. 36: 978–989.

42. Kardavani P. 1990. Climatological Characteristics of Arid Regions, Tehran University Press, Tehran, Iran (in Farsi).

43. Klein, I., G. Esparza, S.A. Weinbaum, and T.M. DeJong. 2001. Effects of irrigation deprivation during the harvest period on leaf persistence and function in mature almond trees. Tree Physiol. 21: 1063–1072.

44. Kumar, A., and R.P. Tripathi. 1991. Relationships between leaf water potential, canopy temperature and transpiration in irrigated and nonirrigated wheat. J. Agron. Crop Sci. 166: 19–23.

45. Kusvuran, S. 2012. Effects of drought and salt stresses on growth, stomatal conductance, leaf water and osmotic potentials of melon genotypes (Cucumis melo L.). African J. Agric. Res. 7(5): 775–781.

46. Leidi, E.O., J.M. Lopez, M. Lopez, and J.C. Gutierrez. 1993. Searching for tolerance to water stress in cotton genotypes: photosynthesis, stomatal conductance and transpiration. Photosynthetica 28: 383–390.

47. Lurbe, C.B. 2013. Regulated deficit irrigation in citrus: agronomic response and water stress indicators. PhD Thesis, Universidad Politécnica de Valencia, Escuela Técnica Superior de Ingenieros Agrónomos.

48. Maes, W.H., and K. Steppe. 2012. Estimating evapotranspiration and drought stress with ground-based thermal remote sensing in agriculture: a review. J. Exp. Bot. 63(13): 4671–4712.

49. Marsal, J., J. Girona, and M. Mata. 1997. Leaf water relation parameters in almond compared to hazelnut trees during a deficit irrigation period. J. Am. Soc. Hortic. Sci. 122: 582–587.

50. Marsal, J., M. Mata, A. Arbonés, J. Rufat, and J. Girona. 2002. Water stress limits for vegetative and reproductive growth of ‘Barlett’ pears. Acta Hortic. 596: 659–64.

51. McCutchan, H., and K.A. Shackel. 1992. Stem-water potential as a sensitive indicator of water stress in prune trees (Prunus domestica L. cv. French). J. Amer. Soc. Hort. Sci. 117(4): 607–611.

52. Monastra, F., and E. Raparelli. 1997. Inventory of almond research, germplasm and references, REUR Technical Series 51, FAO, Rome.

53. Monteith JL, 1973. Principles of Environmental Physics. Edward Arnold, London. 54. Monticelli, S., G. Puppi, and C. Damiano. 2000. Effects of in vivo mycorrhization

on micropropagated fruit tree rootstocks. Appl. Soil Ecol. 15: 105–111. 55. Moriana, A., F.J. Villalobos, and E. Fereres. 2002. Stomatal and photosynthetic

responses of olive leaves to water deficits. Plant Cell Environ. 25: 395–405. 56. Naor, A. 1998. Relationships between leaf and stem water potentials and stomatal

conductance in three field-grown woody species. J. Hort. Sci. Biotech. 73: 431–436. 57. Naor, A. 2004. The interactions of soil- and stem-water potentials with crop level,

fruit size and stomatal conductance of field-grown ‘Black Amber’ Japanese plum. J.


Hortic. Sci. Biotech. 79: 273–280. 58. Nielsen, D.C. 1990. Scheduling irrigations for soybeans with the crop water stress

index (CWSI). Field Crops Res. 23: 103–116. 59. O’Toole, J.C., and R.T. Cruz. 1980. Response of leaf water potential, stomatal

resistance and leaf rolling to water stress. Plant Physiol. 65: 428–432. 60. Palma, L., and V. Novello. 1996. Caratteristiche dellĭattività fotosintetica di

mandorlo e pistacchio. Riv. di Frutticol. 1: 55–56. 61. Qiu D.L., P. Lin, and S.Z. Guo. 2007. Effects of salinity on leaf characteristics and

CO2/H2O exchange of Kandelia candel (L.) Druce seedlings. J. Forest Sci. 53(1): 13–19.

62. Ranjbarfordoei, A., Lemeur R. and Van Damme P. 2001. Ecophysiological characteristics of two pistachio species (Pistacia khinjuk and Pistacia mutica) in response to salinity. In: Ak B.E. (ed.). XI GREMPA Seminar on Pistachios and Almonds. Zaragoza: CIHEAM, Pp. 179–187 (Cahiers Options Méditerranéennes; n. 56).

63. Ranjbarfordoei, A., Samson R., Lemeur R. and Van Damme P. 2000. Effects of drought stress induced by polyethylene glycol on pigment content and photosynthetic gas exchange of pistacia mutica and P. khinjk. Photosynthetica 38(3): 443–447.

64. Rieger, M. 1995. Offsetting effects of reduced root hydraulic conductivity and osmotic adjustment following drought. Tree Physiol. 15: 379–385.

65. Romero, P., and P. Botía. 2006. Daily and seasonal patterns of leaf water relations and gas exchange of regulated deficit-irrigated almond trees under semiarid conditions. Envir. and Exper. Bot. 56: 158–173.

66. Romero, P., J.M. Navarro, F. Garcia, and P.B. Ordaz. 2004a. Effects of regulated deficit irrigation during the pre-harvest period on gas exchange, leaf development and crop yield of mature almond trees. Tree Physiol. 24: 303–312.

67. Romero, P., P. Botía, and F. Garcia. 2004b. Effects of regulated deficit irrigation under subsurface drip irrigation conditions on vegetative development and yield of mature almond trees. Plant Soil 260: 169–181.

68. Romero, P., P. Botía, and F. Garcia. 2004c. Effects of regulated deficit irrigation under subsurface drip irrigation conditions on water relations of mature almond trees. Plant Soil 260: 155–168.

69. Rouhi, V., R. Samson, R. Lemeur, and P. Van Damme. 2006. Stomatal resistance under drought stress conditions induced by PEG 6000 on wild almond. Comm. in Agri. and Appl. Biol. Sci. 71: 239–241.

70. Rouhi, V., R. Samson, R. Lemeur, and P. Van Damme. 2007. Photosynthetic gas exchange characteristics in three different almond species during drought stress and subsequent recovery. Environ. Exp. Bot. 59: 117–129.

71. Samandari Gikloo, T. and B. Elhami. 2012. Physiological and morphological responses of two almond cultivars to drought stress and cycocel. Int. Res. J. Appl. Basic Sci. 3(5): 1000–1004.

72. Scholander, P. F., Hammel, H. T., Bradstreet, E. D., and Hemmingsen, E. A. 1965. Sap pressure in vascular plants. Science 148: 339–346.

73. Sdoodee, S., and J. Somjun. 2008. Measurement of stem water potential as a sensitive indicator of water stress in neck orange (Citrus reticulata Blanco). Songklanakarin J. Sci. Tech. 30(5): 561–564.

74. Seemann, J.R., and C. Critchley. 1985. Effects of salt stress on the growth, ion content, stomatal behaviour and photosynthetic capacity of a salt-sensitive species, Phaseolus vulgaris L.. Planta 164(2): 151–162.


75. Sepulcre-Cantó, G., P.J. Zarco-Tejada, J.C. Jiménez-Muñoz, J.A. Sobrino, E. de Miguel, and F.J. Villalobos. 2006. Detection of water stress in an olive orchard with thermal remote sensing imagery. Agric. Forest Meteorol. 136: 31–44.

76. Shackel, K. 2011. A plant-based approach to deficit irrigation in trees and vines. Hort Sci. 46(2): 173–177.

77. Shackel KA, Ahmadi H, Biasi W, Buchner R, Goldhamer D, Gurusinghe S, Hasey J, Kester D, Krueger B, Lampinen B, McGourty G, Micke W, Mitcham E, Olson B, Pelletrau K, Philips H, Ramos D, Schwankl L, Sibbett S, Snyder R, Southwick S, Stevenson M, Thorpe M, Weinbaum S, and Yeager J, 1997. Plant water status as an index of irrigation need in deciduous fruit trees. Hort Tech. 7(1): 23–29.

78. Shannon, M.C., C.M. Grieve, and L.E. Francois. 1994. Whole-plant response to salinity. Pp. 199–244. In: Wilkinson R.E. (ed). Plant-Environment Interactions. New York: Marcel Dekker, Inc.

79. Sharifmoghaddam, N., A. Safarnejad, and S.M. Tabatabaei. 2011. The effect of plant growth regulators on callus induction and regeneration of GF677 rootstock. Int. J. Sci. Nature 2(4): 805–808.

80. Stewart, J.D., and P.Y. Bernier. 1995. Gas exchange and water relations of 3 sizes of containerized Picea mariana seedlings subjected to atmospheric and edaphic water stress under controlled conditions. Annal. Sci. Forest. 52 (1): 1–9.

81. Testi, L., D. Goldhamer, F. Iniesta, and M. Salinas. 2008. Crop water stress index is a sensitive water stress indicator in pistachio trees. Irrig. Sci. 26(5): 395–405.

82. Tognetti, R., R. dĭAndria, G. Morelli, D. Calandrelli, and F. Fragnito. 2004. Irrigation effects on daily and seasonal variations of trunk sap flow and leaf water relations in olive trees. Plant Soil 263: 249–264.

83. Torrecillas, A., J.J. Alarcón, R. Domingo, J. Planes, and M.J. Sánchez-Blanco. 1996. Strategies for drought resistance in leaves of two almond cultivars. Plant Sci. 118: 135–143.

84. Torrecillas, A., M.C. Ruiz-Sanchez, A. Leon, and A.L. Garcia. 1988. Stomatal response to leaf water potential in almond trees under drip irrigated and non irrigated conditions. Plant Soil 112(1): 151–153.

85. Turner, N.C. 1988. Measurement of plant water status by the pressure chamber technique. Irrig. Sci. 9: 289–308.

86. Udompetaikul, V., S.K. Upadhyaya, D. Slaughter, B. Lampinen and K. Shackel. 2011. Plant Water Stress Detection Using Leaf Temperature and Microclimatic Information, 2011 ASABE Annual International Meeting, Sponsored by ASABE Galt House Louisville, Kentucky August 7–10, 2011, Paper Number: 1111555.

87. Vengosh, A. 2003. Salinization and saline environments. In: Lollar B.S. (ed). Environmental Geochemistry. Vol. 9 pp. 333–365. Elsevier.

88. Volpe, V., S. Manzoni, M. Marani, and G. Katul. 2011. Leaf conductance and carbon gain under salt-stressed conditions. J. Geo. Res. 116(4): 1–12.

89. Wang, D. and J. Gartung. 2010. Infrared canopy temperature of early-ripening peach trees under postharvest deficit irrigation. Agric. Water Manage. 97: 1787–1794.

90. Yadollahi, A., and A.R. NazaryMoghadam. 2012. Micropropagation of GF677 rootstock. J. Agric. Sci. 4(5): 131–138.

91. Zamani, Z., A. Taheri, A. Vezvaei, and K. Poustini. 2002. Proline content and stomatal resistance of almond seedlings as affected by irrigation intervals. Acta Hort. 491: 411–416.

92. Zia-Khan, S., W. Spreer, Y. Pengnian, X. Zhao, H. Othmanli, X. He, and J. Müller. 2015. Effect of dust deposition on stomatal conductance and leaf temperature of


cotton in Northwest China. Water 7: 116–131. 93. Zrig, A., H. Ben Mohamed, T. Tounekti, S.O. Ahmed, and H. Khemira. 2015.

Differential responses of antioxidant enzymes in salt-stressed almond tree grown under sun and shade conditions. J. Plant Sci. Res. 2(1): 117.

Documents

مادﺎﺑ ﺖﺧرد رد جﺎﺗ يﺎﻣد و گﺮﺑ بآ ...wra.areo.ir/article_103055_5349671d2c29e67bfd8cf6e47c2cb...بآ دﻮﺒﻤﮐ و يرﻮﺷ ﺶﻨﺗ ﺖﺤﺗ