Page 1 of 35

زمین استمالك پیشنهادي قانون تعدیالت

نام پیشنهادي

ومناسب عادالنه تعویض و زمین استمالك قانون

1393سال

Page 2 of 35

صفحه موضوعات

9 ....................................................................................................................... :مقدمه

10 .................................................................................................................. اول فصل

10 .............................................................................................................. یعموم احکام

10 .................................................................................................................. : اول ماده

10 ....................................................................................................................... یمبن

10 ................................................................................................................... دوم ماده

10 ...................................................................................................................... اهداف

10 ................................................................................................................... سوم ماده

10 ................................................................................................................ :اصطالحات

13 ................................................................................................................. چهارم ماده

13 .................................................................................................................. :اختصارات

13 .................................................................................................................. پنجم ماده

13 ........................................................................................................ :کننده قیتطب مرجع

13 .................................................................................................................. ششم ماده

13 .......................................................................................................... :استمالك مقاصد

16 .................................................................................................................. دوم فصل

16 ..................................................... استمالك ۀپروس در ربطیذ اشخاص و ادارات يها تیمکلف و فیوظا

16 .................................................................................................................. هفتم ماده

16 ............................................................................. :کننده استمالك ةادار يها تیمکلف و فیوظا

17 ................................................................................................................. هشتم ماده

17 ............................................................. :پروژه نیمتأثر و متصرف عقار، مالک يها تیومکلف فیوظا

17 ................................................................................................................... نهم ماده

Page 3 of 35

17 ....................................................................................... :یاراض ةادار يها تیمکلف و فیوظا

18 ................................................................................................................... دهم ةماد

18 ............................................................................ یاستمالک ةپروژ پالن یابیارز یکیتخن تهیکم

19 .................................................................................................................. سوم فصل

19 ............................................................................................................. استمالك انواع

19 ................................................................................................................ ازدهمی ماده

19 ............................................................................... :عمرانات و ساتیتأس يدارا نیزم استمالك

19 ............................................................................................................... دوازدهم ماده

19 ................................................................................. :مغروسات سائر و نباتات اشجار، استمالك

20 ............................................................................................................... زدهمیس ماده

20 ................................................................................................... :یقسم و یکل استمالك

20 .............................................................................................................. چهاردهم ماده

20 ............................................................................................. :عقار یمتباق قسمت كاستمال

21 ............................................................................................................... پانزدهم ماده

21 .............................................................................................. :ياضطرار و عاجل استمالك

21 .............................................................................................................. شانزدهم ماده

21 ................................................................................................... :خاص ساحات استمالك

21 ................................................................................................................ هفدهم ماده

21 ........................................................................................ :رهن ای اجاره تحت عقار استمالك

22 ................................................................................................................ هژدهم ماده

22 ........................................................................ :آن استمالك بدون پروژه قیتطب جهت عقار دیخر

22 ................................................................................................................ نوزدهم ماده

22 ............................................................................ :يشهر يها پروژه ۀتوسع منظور به استمالك

Page 4 of 35

23 ................................................................................................................ چهارم فصل

23 ..................................................................................... پروژه قیتطب جهت یدولت نیزم انتقال

23 ................................................................................................................. ستمیب ةماد

23 ......................................................................................... :ها یشاروال به یدولت نیزم انتقال

23 ........................................................................................................... کمیو ستیب ةماد

23 ............................................................................... :کننده استمالك ةادار به یدولت نیزم انتقال

23 .......................................................................................................... دوم و ستیب ةماد

23 ..........................................................................................................واصله ضرر جبران

23 ...........................................................................................................وسوم ستیب ةماد

23 ...................................................................................................... :موقوفه تیملک انتقال

23 ....................................................................................................... چهارم و ستیب ةماد

23 ........................................................................................................... عامه نیزم انتقال

24 ......................................................................................................... پنجم و ستیب ةماد

24 .......................................................... :خاص صنوف یشیرها منازل یۀته منظور به یدولت نیزم انتقال

24 ......................................................................................................... ششم و ستیب ةماد

24 ............................................................................... یاراض ةادار به شده استمالك عقار يواگذار

25 ................................................................................................................. پنجم فصل

25 ................................................................................ ضاتیتعو سنجش و يگذار متیق ،یابیارز

25 ......................................................................................................... هفتم و ستیب ماده

25 ......................................... :شهر خارج يها پروژه ضاتیتعو وسنجش يگذار متیق ،یابیارز أتیه سیس تأ

25 ........................................................................................................ هشتم و ستیب ماده

25 ........................................ :شهر داخل يها پروژه ضاتیتعو وسنجش يگذار متیق ،یابیارز أتیه سیس تأ

26 .......................................................................................................... نهم و ستیب ماده

Page 5 of 35

26 ................................................. :ضاتیتعو وسنجش يگذار متیق ،یابیارز أتیه يها تیمکلف و فیوظا

26 ................................................................................................................ ام یس ماده

26 ................................................................................. بازار در عقار متیق تیتثب و یابیارز روش

26 ........................ :ردیگ نظر مد عقار متیق تیتثب در را لیذ موارد ضاتیتعو وسنجش يگذار متیق ،یابیارز أتیه

27 ............................................................................................................. کمیو یس ةماد

27 ....................................................................................... :ساختمان شامل عقار ضیتعو تیتثب

27 .............................................................................................................دوم و یس ماده

27 ............................................................................................. :شده زرع نیزم ضیتعو تیتثب

27 ............................................................................................................ سوم و یس ماده

27 .......................................................................................... :اشجار يدارا عقار ضیتعو تیتثب

27 .......................................................................................................... چهارم و یس ماده

27 .............................................................................................. :یتجارت ساحه ضیتعو تیتثب

28 ........................................................................................................... پنجم و یس ماده

28 ........................................................................................ :عقار متیق به کسالهی هیکرا ادیازد

28 ........................................................................................................... ششم و یس ماده

28 ..................................................................................... :عقار مالک به پرداخت قابل ضاتیتعو

28 ........................................................................................................... هفتم و یس ماده

28 ................................................................................... :پروژه نیمتأثر به پرداخت قابل ازاتیامت

28 .......................................................................................................... هشتم و یس ةماد

28 ................................................................................ :سر خود نیساکن به پرداخت قابل ازاتیامت

29 ............................................................................................................ نهم و یس ةماد

29 .................................................................................... :استمالك تحت عقار ضیتعو يمنظور

29 .................................................................................................................. چهلم ةماد

Page 6 of 35

29 ...................................................... :ضاتیتعو وسنجش يگذار متیق ،یابیارز أتیه میتصم بر اعتراض

30 ........................................................................................................... کمی و چهل ماده

30 .......................................................................................................... :تیاهل فاقد مالک

30 ........................................................................................................... دوم و چهل ماده

30 ................................................................................................ :بانک به ضاتیتعو پرداخت

30 ........................................................................................................... سوم و چهل ماده

30 ................................................................................................... :ضاتیتعو پرداخت مدت

31 ................................................................................................................. ششم فصل

31 ....................................................................................................... مجدد اءیاح و اسکان

31 ........................................................................................................... چهارم چهل ماده

31 .................................................................. پروژه نیمتأثر و نیمتصرف ن،یمالک مجدد اءیاح و اسکان

31 .......................................................................................................... پنجم و چهل هماد

31 ....................................................................................... :مجدد اءیاح و اسکان تهیکم سیتأس

31 ..........................................................................................................ششم و چهل ةماد

31 ..................................................................... :مجدد اءیاح و اسکان تهیکم يها تیمسئول و فیوظا

32 .......................................................................................................... هفتم و چهل ةماد

32 .................................................... مجدد يایاح و اسکان پروژه در نیمتأثر و نیمتصرف ن،یمالک ازاتیامت

32 ......................................................................................................... هشتم و چهل ةماد

32 ......................................................................................... :مجدد اءیاح و اسکان ةپروژ شروع

33 ................................................................................................................. هفتم فصل

33 ............................................................................................................... متفرقه احکام

33 ............................................................................................................. نهم چهل ةماد

33 ...................................................................................................... :پالن و نقشه در ریتغ

Page 7 of 35

33 ............................................................................................................... هم پنجا ةماد

33 ........................................................... :یاستمالک مقصد از ریغ به شده استمالك عقار از استفاده عدم

33 ............................................................................................................ کمی و پنجا ةماد

33 ................................................................................................................ :اشجار حفظ

33 ............................................................................................................ دوم و پنجا ةماد

33 ............................................................................................. :شخص عقار از مؤقت ستفادها

34 .......................................................................................................... سوم و پنجاه ةماد

34 ....................................................................................... :اسناد وضع از یاراض ةادار به اطالع

34 ........................................................................................................ چهارم و پنجاه ةماد

34 ................................................................................................ :شده استمالك نیزم یۀتخل

34 ......................................................................................................... پنجم و پنجاه ةماد

34 .............................................................................................. :یامالک منازعات به یدگیرس

34 .......................................................................................................... ششم و پنجا ةماد

34 ................................................................................. :استمالك تحت عقار بر معامله انجام منع

34 ......................................................................................................... هفتم و پنجاه ةماد

34 .................................................................................................... :ییغذا تیصئونم نیتأم

35 ................................................................................................................ هشتم فصل

35 ................................................................................................................ نهایی احکام

35 .......................................................................................................... هشتم و پنجا ةماد

35 .................................................................................................................... :مجازات

35 ........................................................................................................... نهم و پنجاه ةماد

35 .......................................................................................................... :ها مقرره پیشنهاد

35 .................................................................................................................شصتم ةماد

Page 8 of 35

35 .................................................................................................................... :انفـــاذ

Page 9 of 35

:مقدمه

نیت ملکیت اشخاص و اتباع کشور را تضمین نمـوده و آنـرا از هرگونـه ئواي محمدي و قانون اساسی کشور مصشریعت غر

سایر قـوانین نافـذه کشـور نیـز و مواد قانون اساسی کشورنی هدایات که در روش. تعرض و تهاجم محفوظ نگهداشته است

تعرض به مسکن و ملکیت را ممنوع قرار داده و حتی ارگانهاي امنیتی را از تالشی و تفحـص منـازل، بـه اسـتثناء حـاالت

. خاصه، ممنوع قرار داده است

اما ازینکه منافع عامه و رفاه عمومی مقدم به منافع خاصه و رفاه شخصی میباشد، ایجاب مینماید تا در برخی موارد ملکیـت

شخصی اشخاص را جهت تأمین منافع عامه استمالك و تصاحب نموده تا زمینه تطبیق پروژه هـاي عـام المنفعـه مسـاعد

. گردد

دارد که هر شخصیکه از اداره متضرر گردد، باید ضرر واصله وي جبران گـردد، البته از آنجائیکه نص قانون اساسی صراحت

.روي این اصل استمالك نیز باید در بدل قیمت مناسب وتعویض عادالنه صورت گیرد

همچنان جهت تضمین و ادامه معیشت زندگی متضررین و متأثرین پروژه استمالکی پروژه هاي اسـکان و احیـاء مجـدد در

ود، تا با فراهم نمودن تمامی سهولت هاي زندگی و عرضه سایر خدمات شهري زمینه ادامه زندگی مرفه را بـا نظر گرفته ش

. متضررین و متأثرین پروژه مساعد سازد

بادر نظر داشت نکات فوق قانون نافذه استمالك کشور تحت مداقه و بازنگري قرار گرفت تا با ازدیاد و تنقیص مـواد مـورد

چنان غنامندي بخشیده که از یک طرف زمینه تطبیق پالن شهري و توسعه شهري و تطبیق پروژه هاي عام نیاز قانون را

یش نایل آینـد و والمنفعه مساعد گردیده و از طرف دیگر متضررین و متأثرین پروژه به گونه منصفانه و عادالنه به حقوق خ

. تعویض مناسب و معادل را در مدت زمان معین به دست آورند

Page 10 of 35

فصل اول

احکام عمومی

:ماده اول

مبنی

.مادة چهلم قانون اساسی افغانستان وضع گردیده است بند چهارم این قانون به تأسی از حکم

ماده دوم

اهداف

:اهداف این قانون عبارت است از

استوار بر ۀالمنفعتطبیق پروژه هاي عام مربوط به استمالك ملکیت هاي عقاري به منظور و پروسۀ تنظیم امور .1

.اصل مشورت

.نیازمند استمالك ۀپروژه هاي عام المنفع مصداق و ماهیت، هدف تشخیص .2

.آنمناسب تثبیت ملکیت هاي عقاري تحت استمالك، نوع و اندازة .3

.ۀهري و سایر پروژه هاي عام المنفعزمینۀ تطبیق پالن هاي ش مساعد نمودن .4

.استمالك تطبیق پروژه هاي از جبران خسارة ناشیو مناسب وتعین هتعویض عادالنتثبیت .5

؛پروسه استمالك نظارتو مدیریت .6

.واجد شرایط و متآثرین ملکیت هاي عقاري متصرفینو مالکین مجددو اسکان احیاء .7

. و تطبیق آن ثیرات محیط زیستی و اجتماعی پروژهأت پالن ارزیابی .8

. و رسیده گی به آن مردم و شکایات زم سمع اعتراضاتیتأسیس میکان .9

ماده سوم

:اصطالحات

:ذیل را افاده می نماید انیمعاصطالحات آتی در این قانون

وسسات استمالك کننده در خارج شاروالی ها در محدودة ماستر پالن شهري و ادارات و م: ادارة استمالك کننده -1

.ماستر پالن شهري ۀساح

ر بدل تعویض دانتقال جبري ملکیت هاي عقاري شخص به منظور تطبیق پروژه هاي عام المنفعه : استمالك -2

.عادالنه و مناسب

Page 11 of 35

.استمالك قسمتی از ساحۀ مندرج سند قانونی ملکیت عقاري شخص در ساحه پروژة استمالك: استمالك قسمی -3

.پروژة استمالك ۀدر ساح د قانونی ملکیت عقاري شخصمندرج سن ۀاستمالك تمام ساح: استمالك کلی -4

ي هر یک از برا شهري در یک محل مناسب خدماتیک واحد رهایشی با سائر فراهم نمودن : داسکان واحیاء مجد -5

. و متأثرین واجد شرایط پروژه متصرفین ،کینمال

. نباشد اشخاصپروژه که منفعت آن مختص به محدوده خاصی از : پروژة عام المنفعۀ -6

عملی که به منظور تشخیص، تفکیک و تثبیت ملکیت اشخاص، دولت،عامه و زمین هاي خاصه قریه :تصفیه زمین -7

یا قریه جات توسط هیئت مؤظف در ساحه انجام یافته باالثرآن، زمین از لحاظ خصوصیات کمی، کیفی، تحوالت،

.انتقاالت، چگونگی مالکیت و نوعیت اسناد تشخیص می گردد

:ذیل میباشدشامل خدمات : خدمات شهري -8

.طرح و ترتیب پالن و آماده ساختن زمین تحت ساختمان-

احداث کانالیزیسون، سیستم آبرسانی، خدمات مخابراتی، خدمات گاز رسانی، سرکها ، جوي ها وآبرو هاي -

.کنار جاده ها و اسفالت و کانکریت و توسعۀ آنها

شفاخانه ها، کلنیک ها و فروشگاه ها یا احداث و اعمار مساجد، مکاتب،کودکستان ها، فاتحه خانه ها،-

. توسعۀ آنها

.احداث واعمارسائر دفاتر و مراکز که خدمات عامه را عرضه نماید-

.سپورتی میدان هاياي تفریحی و ایجاد سر سبزي و احداث پارك ه-

سرك هاي ، پایپ الین، ، شبکه فاضآلبخط آهن، جاده هاي عمومی، ترانزیتی، کانال ها :خطوط مواصالتی -9

.کوچه ها و مانند آن ،حلقوي، سرك هاي داخل پروژه، سرك هاي فرعی

به تمام زمین هاي زراعتی و غیر زراعتی، شخصی، دولتی، عامه، وزمین خاصه قریه یا قریه جات : زمین - 10

.به شمول تمام ملحقات طبیعی و غیر طبیعی و ارزش هاي مادي و معنوي آن اطالق می گردد

تحت بهره برداري زراعتی قرار گرفته قانون تنظیم امور زمینداريزمین که مطابق احکام :زمین زراعتی - 11

.بتواند

Page 12 of 35

زمین که تحت بهره برداري زراعتی قرار نگرفته باشد :زمین غیر زراعتی - 12

. زمینی که به منظور انجام امورخیریه وقف گردیده باشد :زمین وقفی - 13

.تخصیص داده شده باشدمعامالت تجاري و انجام براي داد و ستد ساحات که :ساحات تجارتی - 14

خویش بدون سرپناه در تصرفداشتن جهت الی پنج بسوه کسانیکه زمین دولتی را :ساکنین خودسر - 15

.درآورده باشد هیچ نوع سند

اجراي خدمات نقشه برداري درمورد زمین هاي روستایی وشهري که جهت تثبیت :سروي کدستري - 16

.حدود زمین، هویت مالک ، مشخصات کمی وکیفی زمین ونوعیت حقوقی آن صورت میگیرد

اشیاي منقولیکه با . غیر ممکن باشد اشیاي داراي اصل ثابت که حمل ونقل آن بدون تلف شدن: عقار - 17

.عقار پنداشته می شود نیزعقار اتصال دایمی دارد،

زمین. باشد کرده احاطه حکمی یا و حقیقی اشخاص یا عامه ملکیت آنرا اطراف که زمینی محدوده: قطعه - 18

.میشود شمرده علیحده قطعه باشد محدوده همان جزء گرچه تاکی و باغی

.باشد جریب پنج از بیشتر آن مساحت که زمینی: بزرگ قطعه - 19

عقار استمالك شده بتواند به آن مثل عقار و متصرف که مالک تعویض: عادالنه و مناسب تعویض - 20

.استمالك شده خویش را خریداري نماید

، عقار در حکم قانون تنظیم امور زمینداري طبق شخصی که به اساس اسناد مدار حکم :مالک عقار - 21

.ملکیت او قرار داشته باشد

وجه الزامی که به منظور تقویه بنیه مالی دولت و رفاه عامه بدون انجام خدمت متقابل یا ارایه :مالیه - 22

.جنس از اشخاص حقیقی و حکمی طبق احکام قانون اخذ میگردد

کسانیکه نه مالک و نه متصرف عقار هستند، بلکه از پروسۀ استمالك آسیب : متأثرین پروژة استمالك - 23

. می بینند

قانون تنظیم امور ) 15(شخص حقیقی که سند مدار حکم نداشته و تابع شرایط مادة :متصرف عقار - 24

. باشدزمینداري

.به مفهوم و مقاصد که در ماده شش این قانون تذکر یافته تعبیر میگردد: منافع عامه - 25

Page 13 of 35

ماده چهارم

: اختصارات

.تعبیر میگردد "پروژه "پروژة عام المنفعه من بعد در این قانون به .1

.تعبیر میگردد "اداره اراضی "بعد در این قانون به مستقل اراضی افغانستان من ادارة .2

.تعبیر میگردد" قانون استمالك"قانون استمالك زمین و تعویض عادالنه و مناسب من بعد در این قانون به .3

ماده پنجم

:تطبیق کننده مرجع

مکلف به حین پروسه استمالك، ،و مختلط و شاروالی هاوزارت ها، ادارات دولتی، تصدي ها، شرکت هاي دولتی )1(

.میباشنداحکام این قانون تطبیق

.نظارت مینماید تطبیق احکام این قانون منحیث متصدي قانون استمالك، از ادارة اراضی )2(

ماده ششم

:صد استمالكامق

.منافع عامه پنداشته میشود ذیلد موار. مین منافع عامه صورت میگیردأاستمالك عقار شخص صرف به منظور ت

؛پنداشته شوداهداف استراتیژیک امنیتی و دفاعی کشور و هر آنچه که براي تأمین امنیت حیاتی )1(

:ی که شامل موارد ذیل میباشدیپروژه هاي زیربنا )2(

؛تطبیق پالن هاي منظور شدة شهري -1

زمین؛ زیر استخراج معادن و ذخایر -2

؛صنعتیهاي سرمایه گذاري ملی در پارك -3

تمدید و با سائر سهولت هاي مورد نیاز آن، پل ها، تونل ها ،سرکهاي حلقوي ،ترانزیتی سرکهااحداث شاهراه ها، -4

؛توسعه آنها

تمدید و توسعۀ و مواصالتی با سائر سهولت هاي مورد نیاز آن، پبشرفته و سائر خطوط ، مترواحداث خطوط آهن -5

آنها؛

Page 14 of 35

تمدید و توسعه آنها؛احداث پایپ الین نفت و گاز، -6

احداث میدان هاي هوائی، رادار ها، تمدید و توسعه آنها؛ -7

توسعه آنها؛و تمدید و احداث شبکه هاي مخابراتی، رادیو وتلویزیون -8

احداث شبکه هاي برق، نصب پایه هاي برق، شبکه هاي مرکز گرمی و بخارخانه ها، تمدید و توسعه آنها؛ -9

، تمدید و توسعه آنها؛تکنالوژي معلوماتیپروژه هاي زیربنایی احداث - 10

؛و توسعه آنهاتمدید کاریز ها، ،نهرهاشق ، گردان آببند هاي ،اعمار بندهاي برق - 11

، شبکه جمع آوري و اخراج فاضآلب، تمدید و توسعه آنها؛کانالیزاسیوناحداث شبکه آب رسانی، شبکه - 12

شبکه جمع آوري کثافات، تمدید و توسعه آنها؛ و اعمار ایجاد - 13

زیربناهاي صحی، تمدید و توسعه آنها؛ اعمار - 14

احداث پوهنتون ها، مؤسسات تحصیالت عالی، مراکز تحقیقاتی، کودکستان ها، مکاتب، مدارس، دارالحفاظ ها، - 15

و توسعه آنها؛ تمدیدپرورشگاه ها،

تمدید و توسعه ، با سائر سهولت هاي مورد نیاز آن قبرستان هاو احداث ، کمپ حجاج اعمار مساجد، عیدگاه ها - 16

آنها؛

اعمار نظارت خانه ها، توقیف خانه ها، مراکز اصالح و تربیۀ مجدد اطفال، محابس و دار المجانین، تمدید و توسعه - 17

آنها؛

اعمار میداین سپورتی، جمنازیوم ها، تمدید و توسعه آنها؛ - 18

و تفریحی، تمدید و توسعه آنها؛و ایجاد ساحات سیاحتی اعمار - 19

، قوریه سردخانه ها، سبز خانه هاو احداث ،پروسس و اعم از تولید و ارتزاقی اعمار پروژه هاي زراعتیاحداث و - 20

، تمدید و توسعه آنها؛غداري، باغداريمرپیله وري، زنبور داري، مالداري، جات، لبنیات، ماهی پروري،

؛ تمدید و توسعه آنها، بازار روزاحداث و اعمار نقاش، مسلخ، - 21

.احداث، تمدید و توسعه سایر تأسیسات و پروژه هاي که از طرف شوراي وزیران عام المنفعه تشخیص گردد )3(

Page 15 of 35

:پروژه هاي انکشافی اجتماعی که شامل موارد ذیل میباشد )4(

و متأثرین پروژه هاي رهایشی براي افراد بی سرپناه، عودت کننده گان، بی جا شده گان داخلی و متضررین -1

حوادث طبیعی؛

. شهرها دهات و پروژه هاي انکشاف -2

تائید پالن توسط کمیته تخنیکی ارزیابی پالن پروژة استمالکی و این ماده بعد از 3و 1،2موارد مندرج فقره هاي )4(

. استمالك میگردد شوراي وزیرانتصویب

Page 16 of 35

فصل دوم

استمالك در پروسۀ ذیربط و اشخاص ادارات وظایف و مکلفیت هاي

ماده هفتم

:ادارة استمالك کننده يوظایف و مکلفیت ها

؛پروژهتوجیه کتبی عام المنفعه بودن .1

؛هجهت تطبیق پروژ نسبت به زمین هاي زراعتی زمین هاي غیر زراعتی تقدم .2

؛هپروژ تطبیق تخمین حد اقل زمین براي .3

؛و اجتماعی و تطبیق آن زیستیپیشبینی تاثیرات محیط .4

و تصفیۀ زمین مورد نیاز پروژه از ادارة اراضی؛ کدستري تقاضاي سروي .5

و تصفیه زمین؛ کدستري از عمل سروي بعد متضررین و متأثرین پروژهترتیب لست .6

؛به ریاست جمهوري گذاري و سنجش تعویضاتپیشنهاد توظیف هیأت ارزیابی قیمت .7

؛یتهیه راپور ممکن بودن تطبیق پروژه از لحاظ شکلی و تخنیک .8

.تخمین مدت زمان تطبیق و تکمیل پروژه .9

مشورت با اهالی ساحات تحت استمالك در مورد تطبیق پروژه؛ .10

؛مورد نیاز جهت تطبیق پروژهپیشبینی بودیجه .11

؛هتفصیلی پروژترتیب و تهیۀ پالن .12

پالن تفصیلی پروژه جهت تأئید به کمیته تخنیکی ارزیابی پالن پروژه استمالکی؛ پیشنهاد .13

پیشنهاد پروژه به شوراي وزیران بعد از تأئید کمیته تخنیکی ارزیابی پالن پروژه استمالکی؛ .14

تطبیق قبل از نه ماه آتی را نکات ه،پروژ و تصویبپالن تأئید از ك کننده مکلف است، بعدادارة استمال .15

:و متأثرین پروژه برساند عقارین ومتصرفین پروژه از طریق رسانه هاي همگانی به اطالع مالک عملی

مقصد استمالك .أ

ساحۀ مورد ضرورت استمالك .ب

مورد استفاده پروژه نوع و اندازة زمین .ج

پروژه تفصیلیپالن .د

مد نظر زمین تخمینیارزش .ه

اطمینان از تعویض عادالنه ومناسب .و

تاریخ آغاز پروژه .ز

. ک و متصرف عقار استمالك شدهلتأدیۀ تعویض عادالنه و مناسب به ما .16

Page 17 of 35

. که نقدا به مالک و متصرف به گونۀ تعویض داده میشود پولآن تادیۀ مالیۀ .17

. متأثرین پروژهمالکین و متصرفین عقار و به امتیازات مناسبتأدیۀ .18

. مطالبۀ انتقال زمین از ادارة اراضی درصورتیکه پروژه عام المنفعه باالي زمین دولتی تطبیق گردد .19

ۀ تبادله با مالک عقار از ادارة اراضی در صورتیکه ادارة استمالك کننده زمین قابل تعویض وهم وجوه لبمطا .20

؛اشدمالی کافی در اختیار نداشته ب

؛استمالك شدهر سند رسمی ملکیت عقا اخذ و آرشیف .21

تطبیق پروژه مطابق پالن منظورشده؛ .22

مهشتماده

:وظایف ومکلفیت هاي مالک عقار، متصرف و متأثرین پروژه

همکاري الزم در پروسۀ استمالك؛ .1

.سه ماه بعد از اخذ تعویضات عادالنه و مناسبشده در مدت تخلیۀ ساحه استمال كتخریب و .2

به ادارة استمالك تعویضات عادالنه و مناسب یاز اخذ تمامو تصفیهسند رسمی ملکیت بعد از عمل تسلیمی .3

.هکنند

قابل سمع نمی مالک ومتصرف عقار عادالنه و مناسب عقار استمالك شده، دعوي اتبعد از دریافت تعویض .4

. باشد

.امور فوق را انجام میدهد آنهاقایم مقام قانونی ، عقار و متصرف در صورت عدم موجودیت مالک .5

همنماده

:اراضی وظایف و مکلفیت هاي ادارة

پیشنهاد توظیف کمیتۀ تخنیکی ارزیابی پالن پروژة استمالکی به ریاست جمهوري همه ساله؛ )1

و تصفیه ساحات تحت استمالك؛ کدستري سروي )2

و تصفیه ساحاتیکه مورد تبادله و انتقال قرار میگیرد؛ کدستري سروي )3

؛نیابت ادارة استمالك کننده تقاضا و ي بهدر تعویض زمین استمالك شده وتبادلۀ زمین دولتی با مالک عقار )4

؛در بدل قیمت قبال تعین شده براي مالک عقار تبادلۀ زمین دولتی با ادارة استمالك کننده )5

ه؛به ادارة استمالك کنندانتقال زمین دولتی در بدل عوض )6

؛تبادله گردیده استعقاریکه زمین با وي رسمی ملکیت به مالک اعطاء سند )7

؛وضع و ثبت زمین استمالك شده به دفاتر مربوطه )8

؛نظارت از پروسۀ استمالك )9

Page 18 of 35

مادة دهم

کمیته تخنیکی ارزیابی پالن پروژة استمالکی

متشکل از وزارت خانه ها و ادارات ذیل بوده و تحت رهبري ادارة اراضی کمیته تخنیکی ارزیابی پالن پروژة استمالکی )1(

:مینماید فعالیت

نماینده با صالحیت ادارة اراضی به حیث رئیس؛ .أ

؛و منشی به حیث معاونادارة اراضی پالن و پالیسی نماینده ریاست .ب

نماینده مسلکی و تخنیکی باصالحیت وزارت امور شهرسازي به حیث عضو؛ .ج

نماینده مسلکی و تخنیکی باصالحیت وزارت مالیه به حیث عضو؛ .د

باصالحیت وزارت معادن به حیث عضو؛نماینده مسلکی و تخنیکی .ه

نماینده مسلکی و تخنیکی باصالحیت وزارت فواید عامه به حیث عضو؛ .و

نماینده مسلکی و تخنیکی باصالحیت وزارت زراعت، آبیار و مالداري به حیث عضو؛ .ز

نماینده مسلکی و تخنیکی باصالحیت وزارت اطالعات و فرهنگ به حیث عضو؛ .ح

باصالحیت وزارت انرژي و آب به حیث عضو؛نماینده مسلکی و تخنیکی .ط

نماینده مسلکی و تخنیکی با صالحیت شاروالی مربوطه به حیث عضو؛ .ي

نماینده مسلکی و تخنیکی باصالحیت ادارة ملی حفاظت محیط زیست به حیث عضو؛ و .ك

.و تخنیکی سائر ادارات به حیث اعضاءمسلکی گان نماینده در صورت ضرورت .ل

زریابی پالن پروژة استمالکی به کمیته تخنیکی ا تأئیديجهت پالن تفصیلی پروژه را دارة استمالك کننده مکلف است ا )2(

.دپیشنهاد نمای

زریابی پالن پروژة استمالکی در روز کمیته تخنیکی اه را به اعضاي که تفصیالت پروژ دارة استمالك کننده مکلف استا)3(

استمالك در صورتیکه پروژه مذکور مورد تأئید همه اعضاي کمیته مذکور قرار گرفت ادارة . معینه توضیح و تشریح نماید

. مکلف است پروژه را جهت تصویب به شوراي وزیران پیشنهاد نماید کننده

Page 19 of 35

سومفصل

استمالكانواع

دهمیازماده

:داراي تأسیسات و عمرانات استمالك زمین

.با استمالك زمین، تأسیسات و عمرانات بناء شده باالي آن نیز استمالك میگردد )1

در این . نماید و ساحه را تخلیه تخریب ماه در مدت سه مربوطه را تأسیسات و عمرانات مالک مکلف است )2

.حالت مواد تعمیراتی طور رایگان به مالک تعلق میگیرد

، ادارة استمالك کننده میتواند، امتناع ورزد تأسیسات و عمراناتهرگاه مالک در مدت معینه از تخلیه و تخریب )3

.در این حالت مالک مستحق مواد تعمیراتی مربوطه نمی گردد. و پاك کاري ساحه اقدام نماید آنبه تخریب

من از تخریب ساختمان عاجز باشد ویا وجوه مالی سبب کبر سن، معلولیت ویا مریضی مزرگاه مالک عقار به ه )4

.براي تخریب در اختیار نداشته باشد اداره استمالك کننده وي را در تخریب ساختمان مساعدت نمایدکافی

.بعد از تخریب عمرانات و تأسیسات به دوش اداره استمالك کننده میباشد پاك کاري ساحه )5

.تخریب آن به دوش اداره استمالك کننده میباشدمالک مشخص ندارد تاسیسات و عمرانات که )6

فنی و ، اداره مربوطه مکلف است که در زمینه با توظیف افراد به دقت مسلکی دارد نیاز که تخریب آن ساحات )7

.نمایدالزم همکاري در زمینهاداره استمالك کننده را ،به مصارف خویش مسلکی

زدهمدواماده

:سائر مغروسات نباتات و اشجار،استمالك

.آن نیز استمالك میگردد اشجار، نباتات و سائر مغروساتبا استمالك زمین، )1

در این حالت مواد . اقدام نماید در مدت سه ماه ، نباتات و سائر مغروسات اشجارقلع و قمع به مالک مکلف )2

.مقلوعه و مقطوعه طور رایگان به مالک تعلق میگیرد

اشجار، نباتات و سائر مغروسات خود داري نماید، ادارة استمالك قلع و قمع هرگاه مالک در مدت معینه از )3

.در این حالت مالک مستحق مواد مقلوعه ومقطوعه نمی گردد. کننده میتواند ، به قلع و قمع آن اقدام نماید

اشجار، نباتات و سائر مغروسات قلع و قمع من از سبب کبر سن، معلولیت ویا مریضی مزرگاه مالک عقار به ه )4

زمینهدر اختیار نداشته باشد اداره استمالك کننده وي را در قلع وقمعویا وجوه مالی کافی براي عاجز باشد

.مساعدت نماید

Page 20 of 35

، نیاز داشته باشد تعین شده از طرف اداره استمالك کننده هر گاه جمع آوري حاصالت به مدت بیشتر از میعاد )5

نماید و یا قمیت تا جمع آوري محصوالت تمدید میعاد معین را یا ین حالت ادراه استمالك کننده در ا

. محصوالت را به وي بپردازد

اعتبار بوده و فاقدهرگاه محصوالت عقار تحت استمالك به اثر آفات طبیعی تخریب گردد، معیاد تمدید شده )6

.به تطبیق پروژه اقدام نماید ادارة استمالك کننده میتواند آناً

همدسیز ماده

:استمالك کلی و قسمی

در صورتیکه تمام عقار مندرج سند مدارحکم شخص در ساحۀ پروژة استمالکی تحت استمالك قرار گیرد، تمام )1(

.آن از طرف ادارة استمالك کننده آرشیف و حفظ میگردد رسمی ملکیتعقار قابل استمالك بوده و سند

هرگاه قسمتی از ملکیت مندرج سند قانونی ، تحت استمالك قرار گیرد و قسمتی در تصرف مالک باقی بماند، )2(

نزد مالک باقی رسمی ملکیت کنده وضع گردیده و سند سند رسمی ملکیت و قسمت ملکیت استمالك شده، از

.می ماند

دهمماده چهار

:قسمت متباقی عقار استمالك

ملکیت عقاري شخص تحت استمالك قرارگیرد واز قسمت متباقی آن مالک عقار بتواند ی ازهرگاه یک قسمت)1(

این قانون قابل تعویض مناسب و عادالنه میباشد حکمرد، قسمت استمالك شدة آن مطابق وبه عمل آ هاستفادة مطلوب

. باقی میماندو قسمت غیر استمالك شده آن به تصرف مالک

د، ادارة استمالك کننده مکلف است، ورقیمانده آن استفاده مطلوب بعمل آز قسمت باهرگاه مالک عقار نتواند ا)2(

.قسمت باقیمانده عقار را نیز تحت عین شرایط، بعد از کسب موافقۀ مالک عقار، استمالك نماید

در صورتی عدم موافقه، مالک عقار نمیتواند زمین باقیمانده را طور استفاده نماید که به پروژة عام المنفعه دولتی )3(

. آسیب رساند و یا به محیط زیست زیان آور باشد

Page 21 of 35

همزدپانماده

:استمالك عاجل و اضطراري

:استمالك اضطراري در حاالت ذیل صورت میگیرد )1(

.امنیتی کشوری و دفاعمین منافع تأ .1

و ، لغزش کوه هاطوفان ،زلزله، آتشفشان، سیالب( و غیر طبیعی از قبیل حوادث غیر مترقبه طبیعی .2

)امثال آن

. صورت میگیرد ،تصویب گردد عاجلاستمالك عاجل در حاالتی که از طرف شوراي وزیران )2(

. بوطه استمالك میگردددر حاالت عاجل و اضطراري حد اقل ساحه عقار مورد ضرورت مبرم اداره مر )3(

.مازاد تعویض عادالنه و مناسب میباشد% 5تعویض استمالك عاجل و اضطرراي )4(

.در استمالك اضطراري و عاجل مدت زمان اعالن رسمی تطبیق پروژة استمالکی در نظر گرفته نمیشود )5(

پروژه رسیده بعد از تطبیق متضررین و متأثرین پروژه اعتراضات و شکایات به در استمالك اضطراري و عاجل )6(

.گی صورت میگیرد

مشانزدهماده

:استمالك ساحات خاص

هاي فارم باغ ها، تاکستان ها، فرهنگی، آبدات تاریخی، اماکن مقدسه، جنگالت، ، یمداراي اهمیت بزرگ عل ساحات

ساحات که از لحاظ حفاظت محیط زیست در خور اهمیت باشد به منظور ساحات ممنوعه و ،تحیقیقاتی، فارم هاي زراعتی

. رئیس جمهور استمالك شده می تواند فرمانو بر اساس موافقه ادارة ذیربطتطبیق پروژه

هفدهمماده

:استمالك عقار تحت اجاره یا رهن

در صورتیکه عقار مطلوبه تحت اجاره، رهن و یا هر نوع معامله حقوقی دیگري بوده، قرارداد و معامله موجوده )1(

. باالي عقار به توافق طرفین فسخ و عقار مطلوبه استمالك میگردد

ة عقار جبرا فسخ گردیده و عقار مطلوبه از طرف ادار يدر صورت عدم توافق طرفین مبنی بر فسخ، معامله باال )2(

. استمالك کننده استمالك میگردد

را اداء نماید، درینصورت ادارة استمالك کننده از حقذی شخص حق خویش خواهد به رغبتهرگاه مالک عقار ن )3(

. و عوض متباقی را به مالک عقار تسلیم نماید نموده را تأدیه مذکورحق شخص تعویض استمالك اوال

Page 22 of 35

.از طرف ادارة استمالك کننده قابل جبران میباشد در حاالت فوق ضرر واصله به طرفین عقد )4(

هژدهمماده

:آن استمالك بدون جهت تطبیق پروژه خرید عقار

.نمایدخریداري به رضایت مالک زمین عمل تصفیهادارة استمالك کننده میتواند عقار مطلوبه را بعد از )1(

نصب هزار متر مربع باشد و همچنان جهت جهت تطبیق پروژهایکه نیاز به ساحه کمتر ازادارة استمالك کننده )2(

برج هاي امنیتی، برج ها و دستگا هايتمدید لین، تاسیس پایه هاي برق، انتن هاي مخابراتی، رادیو و تلویزیونی،

نگی با ادارة در هما اسناد مدار حکم با رویتتخنیکی، و پایپ الین میتواند ساحه مورد نیاز را بدون عمل تصفیه

.به رضایت مالک خریداري نماید اراضی

این مطابق احکام را در صورتیکه طرفین به بیع از طریق مذاکره توافق ننمایند، ادارة استمالك کننده عقار مطلوبه )3(

. نمایدمی قانون استمالك

منوزدهاده م

:شهري روژه هاياستمالك به منظور توسعۀ پ

هرگاه شاروالی ها در پروژه هاي شهري به منظور توسعه شهر اعم از تهیه مسکن، منازل رهایشی، تمدید سرك )1(

پارك هاي تفریحی و اعمار دفاتر و مراکز عرضه خدمات تسطیحهاي شهري، جوي ها، آبرو هاي کنار جاده،

.عامه، به زمین اشخاص ضرورت داشته باشد، میتواند آنرا استمالك نماید

مالک عقار بعد از این مادة استمالك گردد، )1(ج فقرة به منظور مندر از یک الی پنج بسوه رگاه عقار شخصه )2(

معینۀ قیمتنمره زمین یا یک باب واحد رهایشی به مستحق اولی یک، اخذ تعویضات طبق حکم این قانون

. اروالی، در پروژه شناخته میشودش

یک نمره مستحق اولی مالک عقار بسوه،، در برابر هر ده باشدبیشتر از پنج بسوه استمالك شده در صورتیکه عقار )3(

.زمین یا یک باب واحد رهایشی به قیمت معینۀ شاروالی، در پروژه شناخته میشود

مطابق نقشۀ شاروالی اعمار مالک را خود نمره رهایشیشاروالی ها به مالک عقار تحت استمالك اجازه بدهد تا )4(

.نماید

عالوه بر اخذ تعویض در صورتیکه عقار استمالك شده شامل ساحۀ تجارتی باشد، مالک عقار تحت استمالك )5(

شناخته باب دوکان با پرداخت قیمت فروش معینۀ شاروالی در پروژة مذکور مستحق یک عادالنه و مناسب،

. میشود

Page 23 of 35

فصل چهارم

هپروژ جهت تطبیقدولتی زمینانتقال

ممادة بیست

:به شاروالی ها دولتی زمینانتقال

باشد، عقار متذکره در بدل تعویض به شاروالی مربوطه ملکیت دولت ت استمالك در محدودة شاروالی هاتح هرگاه عقار

. انتقال میگردد

مویک مادة بیست

:دولتی به ادارة استمالك کننده زمینانتقال

باشد، عقار متذکره در بدل تعویض به ادارة استمالك دولتودة شاروالی ها ملکیت هرگاه عقار تحت استمالك خارج محد

.انتقال میگرددکننده

دوم مادة بیست و

جبران ضرر واصله

متضرر و متأثر میشوند، ادارة استمالك کننده ضرر واصله را جبران قال زمین دولتی جهت تطبیق پروژه کسانیکه از انت

. نماید

مادة بیست وسوم

:موقوفهانتقال ملکیت

حکم مطابق بعد از تصویب قوه قضائیه، متعلق به ادارة اوقاف باشد، موقوفه هرگاه عقار، تأسیسات و عمرانات )1(

سنجش گردیده، شاروالی مربوطه در محدودة خویش و ادارة استمالك کننده در خارج شهر استمالك قانون

.به ادارة اوقاف پرداخت نماید را مکلف اند تعویض آن

. این ماده و پاك کاري ساحه به دوش ادارة استمالك کننده میباشد) 1(تخریب تأسیسات و عمرانات مندرج فقره )2(

مچهار مادة بیست و

عامهزمین انتقال

ین زمین میگرفتند، از دست دهند، ادارة ا منفعت را که از اهالی ماحول آن ،عامه جهت تطبیق پروژهزمین هرگاه بر اثر انتقال

با توافق با ادارة اراضی ساحۀ همجوار دیگري را براي اهالی همین منطقه جهت تامین عین منفعت استمالك کننده مکلف

.فراهم نماید

Page 24 of 35

پنجم بیست ومادة

:منازل رهایشی صنوف خاص تهیۀ دولتی به منظور زمینانتقال

به منظوراسکان اشخاص واصناف خاص مانند کارکنان ملکی و شاروالی هاعقار دولتی در محدوده هرگاه )1(

منسوبین نظامی، معلمین، متقاعدین، مهاجرین، معلولین، معیوبین وکوچی ها، طبق سند تقنینی مربوط توزیع گردد،

خدمات شهري را عقار در بدل تعویض به اختیار شاروالی قرار داده شده و شاروالی بعد از نقشه وپالن صرفاً مصارف

.از مستحق اخذ می نماید

این ماده، طبق سند تقنینی ) 1(هرگاه عقار دولتی خارج شهر به منظوراسکان اشخاص واصناف مندرج فقره )2(

مربوط توزیع گردد، عقار در بدل تعویض به اختیار اداره استمالك کننده قرار داده شده و اداره استمالك کننده بعد

.مصارف خدمات شهرسازي را از مستحق اخذ می نماید از نقشه وپالن صرفاً

زلزله، سیالب، لغزش ( هرگاه عقار دولتی به منظور اسکان مجدد بیجاشده گان داخلی و متضررین آفات طبیعی )3(

.این ماده تطبیق میگردد) 2(و ) 1(طبق اسناد تقنینی توزیع گردد احکام فقره ) کوها

ماده مصوبه شوراي وزیران مبنی بر این) 3و 2، 1(هر گاه در رابطه با انتقال زمین مذکور به اهداف مندرج فقره )4(

. نمایدزمین مذکور را بدون عوض انتقال عدم تعویض صادر گردیده باشد، اداره اراضی

بیست و ششممادة

واگذاري عقار استمالك شده به ادارة اراضی

تطبیق و ختم پروژه مورد استفادة ادارة استمالك کننده به مقصد تأئید شده، قرار نگیرد، ادارة استمالك از هرگاه عقار بعد

به ادارة اراضی جهت بهره برداري سالم و بلند بردن عواید ملی ملکیت آن، مع سند رسمی کننده مکلف است عقار متذکره

. نماید تسلیم

Page 25 of 35

پنجمفصل

تعویضات سنجش و قیمت گذاري ارزیابی،

هفتمبیست و ماده

:پروژه هاي خارج شهر سنجش تعویضاتو قیمت گذاريارزیابی، هیأتتأ سیس

تحت استمالك پروژه يعقارملکیت هاي و سنجش تعویضات عادالنه و مناسب قیمت تثبیت ارزیابی، به منظور )1(

:ایجاد میگرددذیل ت شهر، هیأهاي خارج

.به حیث رئیس والیت مربوطه الیو .1

.معاونبه حیث نمایندة با صالحیت اداره اراضی .2

.عضو ،ستر اداره اراضیسروي کدنمایندة با صالحیت ریاست .3

.نمایندة با صالحیت ریاست ترویج وزارت زراعت، آبیاري و مالداري، عضو .4

.عضو ،نمایندة با صالحیت وزارت مالیه .5

.عضو دة با صالحیت وزارت امور شهر سازي،نماین .6

.عضو ،نمایندة با صالحیت ادارة استمالك کننده .7

.عضو ،یا نمایندة قانونی وي و درصورت تعدد مالکین یک نفر نمایندة قانونی آنها تحت استمالك عقار مالک .8

.اعضاء ،نفر اهل خبره معامالت عقاري سکتورخصوصیدو .9

.در صورت ضرورت، نمایندگان سایر ادارات مورد نیاز به حیث اعضاء )2(

مهشتبیست و ماده

:سنجش تعویضات پروژه هاي داخل شهرتأ سیس هیأت ارزیابی، قیمت گذاري و

و سنجش تعویضات عادالنه و مناسب ملکیت هاي عقاري تحت استمالك پروژه قیمتبه منظور ارزیابی، تثبیت )1(

:هاي داخل شهر، هیأت ذیل ایجاد میگردد

رئیس؛ به حیث والیت شاروال .1

؛معاون و منشینماینده با صالحیت ادارة اراضی به حیث .2

نماینده والیت به حیث عضو؛ .3

؛یندة با صالحیت وزارت مالیه، عضونما .4

؛عضو ،نمایندة با صالحیت وزارت امور شهر سازي .5

؛، آبیاري و مالداري، عضوریاست ترویج وزارت زراعتنمایندة با صالحیت .6

Page 26 of 35

نمایندة قانونی آنها به حیث قانونی وي و درصورت تعدد مالکین یک نفرمالک عقار تحت استمالك یا نمایندة .7

؛عضو

؛ت عقاري سکتورخصوصی به حیث اعضاءدو نفر اهل خبره معامال .8

.ر ادارات مورد نیاز به حیث اعضاءدر صورت ضرورت، نمایندگان سای )2(

و نهم بیست ماده

:وسنجش تعویضات قیمت گذاري ارزیابی،وظایف و مکلفیت هاي هیأت

:این قانون داراي وظایف ذیل میباشند) 28و 27( موادمندرج ت هیأ

متأثرین پروژه؛ ارزیابی لست ابتدائی متضررین وتثبیت مالکین عقار و -1

؛آن با درنظر داشت ارزش تجارتی عقار تحت استمالك ارزیابی کمی و کیفی -2

مطابق احکام این قانون؛آن و سنجش تعویضات تثبیت قیمت عقار تحت استمالك -3

؛متضررین و متأثرین پروژه از چگونگی تعویضات دهی آگاهی -4

شکایات متضررین و متأثرین پروژه؛ گی ابتدائی بهرسید -5

.تهیه و ترتیب پالن تأدیه تعویضات -6

امماده سی

عقار در بازار قیمتروش ارزیابی و تثبیت

:عقار مد نظر گیرد قیمتموارد ذیل را در تثبیت هیأت ارزیابی، قیمت گذاري وسنجش تعویضات

و ارزش موقعیت زمین ،، اندازهدرجهبا رعایت ارزیابی قیمت عقار تحت استمالك در بازار محل و ساحات همجوار .1

قباله هاي خرید و فروش مرتبه ادارات وثایق، یکسال قبل از اعالن رسمی پروژه به رویت مدتدر تجارتی آن

رهنماي معامالت و اسناد عرفی؛

با رعایت معیارهاي مندرج فقرة یک این ماده؛ دریافت اوسط قیمت عقار .2

متباقی قسمتو بوده داراي ارزش بیشتر سرك وبه آن نزدیک یک قسمت قطعات بزرگ عقار کهقیمت ارزیابی .3

ی تخمینقیمت به سه دسته تقسیم گردیده و حد اوسط آن قطعه متذکره درینصورت ، باشدداراي ارزش کمتر آن

.میشود قطعه پنداشته

Page 27 of 35

ویکم سی ةماد

:عقار شامل ساختمانتعویض تثبیت

در صورتیکه عقار تحت استمالك شامل ساختمان یا سایر تأسیسات باشد، قیمت ساختمان و تأسیسات با درنظرداشت

.افزود میشودربوط تثبیت و بر قیمت اصل عقار ران مسلکی مینانج با همکاري و هم آهنگیمعیارهاي فنی و مهندسی

و دوم سیماده

:زمین زرع شده تعویضتثبیت

کیمیاوي و قیمت تخم بذري ، کود ،تحت استمالك، زمین زرع شده باشد، عالوه بر قیمت زمین درصورتیکه عقار

در حالیکه کشت به ثمر رسیده و دانۀ آن ظاهر شده باشد، . مصارف دهقانی سنجش و به قیمت عقار افزود میگردد

جمع آوري حاصالت حقنیز بر قیمت مذکور افزود میگردد، مگر اینکه به مالک عقار تحت استمالك آن حاصلقیمت

.داده شود

مسوماده سی و

:عقار داراي اشجار تعویضتثبیت

طبق عرف محل غیر مثمر باشد، قیمت اشجار به نرخ چوبدر صورتیکه عقار تحت استمالك، زمین داراي اشجار )1(

.تثبیت میگردد، و بر قیمت عقار تحت استمالك افزود میشود

طبق چند نرخ چوب 5در صورتیکه عقار تحت استمالك، زمین داراي اشجار غیر مثمر زینتی باشد، قیمت اشجار )2(

. آن تثبیت میگردد، وبر قیمت عقار تحت استمالك افزود میشود عرف محل

با طبق عرف محل قیمت اشجار به نرخ چوبمثمر باشد، اشجار در صورتیکه عقار تحت استمالك، زمین داراي )3(

و در صورتی که .و بر قیمت عقار تحت استمالك افزود میشود گردیدهتثبیت آن محصول ده ساله ارزشازدیاد

افزود میگردد، مگر اینکه به عالوه بر قیمت محصول ده ساله نیز موجوده ثمر آن ظاهر شده باشد، قیمت حاصالت

.نماید يداده شود تا بعد از پخته شدن حاصالت آن را جمع آور حقمالک عقار تحت استمالك

چهارمماده سی و

:ساحه تجارتی تعویضتثبیت

ساحۀ تجارتی پالن شدة قبلی باشد، تثبیت قیمت آن با در نظر داشت در صورتیکه عقار تحت استمالك ، .1

.تخمین میگردد ارزش تجارتی آن

در صورتیکه ساحه تجارتی رسمی نبوده اما از عقار استفاده تجارتی میگردد، درینصورت عاید دوساله آن به .2

.قیمت اصل عقار افزود میشود

Page 28 of 35

پنجم ماده سی و

:ازدیاد کرایه یکساله به قیمت عقار

کرایه یک ساله آن این قانون یکممادة سی و هرگاه عقار تحت استمالك منزل رهایشی باشد، با رعایت احکام مندرج

منزل توسط ادارة استمالك کننده سنجش و از تاریخ تملکحد اوسط آن ساحات همجوار مالحظه منازل رهایشی با

.به مالک پرداخته میشود

ششمسی و ماده

:تعویضات قابل پرداخت به مالک عقار

ذیل قابل تعویضات ترتیباین قانون، بال 34الی 29قیمت هاي مندرج مواد سنجش مجموعی با در نظر داشت

.پرداخت است

، معادل زمین استمالك شده از لحاظ کمی و کیفی و ارزش تجارتی آن؛زمین .1

،و پول نقدبا شرایط مندرج فقرة یک این ماده زمین ،در صورت عدم موجودیت زمین کافی .2

.بطور کلی، پول نقد قابل پرداخت میباشدودر صورت عدم موجودیت زمین .3

. سایر شیوه ها تعویضات در طرزالعمل خاص تنظیم میگردد .4

هفتم سی وماده

:ثرین پروژهأامتیازات قابل پرداخت به مت

، مشاغل، وظایف و حرفه هاي خود را از دست مالک عقار نبوده بلکه در اثر تطبیق پروژه در ساحه تطبیق پروژه که اشخاصی

.دنمیدهند، مستحق یک ساله عاید متوسط خویش میباش

ی و هشتمسة ماد

:ساکنین خود سرامتیازات قابل پرداخت به

دولتی را الی پنج بسوه جهت سرپناه خویش نبوده بلکه زمین اشخاصی که در ساحه تطبیق پروژه مالک عقار )1

.پرداخته میشودبه وي و سنجش سرپناه مصارف اعمارتنها تصرف نموده باشد،

اشخاص مندرج فقره یک این ماده درصورتی مستحق امتیاز مندرج فقره یک این ماده شناخته میشود که شرایط )2

:ذیل را دارا باشد

عقار متصرفه زمین دولتی باشد؛ .1

شخص متصرف در همان والیت عقار دیگري نداشته باشد؛ .2

و پانزده سال باالي عقار تصرف داشته باشد؛ 15حد اقل .3

Page 29 of 35

. خام باشد/ساخته شده از مواد تعمیراتی گلی مسکن .4

ی و نهمس ةماد

:منظوري تعویض عقار تحت استمالك

افغانی تثبیت شده باشد، قیمت ) 1000000(ملیون یکلی مبلغ عقار با سائر تعویضات آن ا هرگاه مجموع قیمت )1(

.میباشداین قانون منظور وقابل پرداخت ) 28و 27(مندرج مواد تعیین شده هیأت

افغانی تثبیت شده باشد، بعد ) 1000000(ملیون یکهرگاه مجموع قیمت عقار با سائر تعویضات آن بیشتر از مبلغ )2(

.از منظوري شوراي وزیران قابل پرداخت میباشد

چهلم مادة

:هیأت ارزیابی، قیمت گذاري وسنجش تعویضاتاعتراض بر تصمیم

عقار یا مشخصات تعویضات در رابطه با قانونی آنها قایم مقامیا ساکنین خود سر، متأثرین و متصرف، هرگاه مالک) 1(

تأبه هی، آگاهی از تعویضاتاز اعتبارروز ) 60(مدت الی، میتواند اعتراض خود را با ذکر دالیل قناعت نداشته باشد

.ارایه نمایدو سنجش تعویضات قیمت گذاري ارزیابی،

این ماده را مورد بررسی )1(، اعتراض مندرج فقرة گذاري و سنجش تعویضات مکلف استارزیابی، قیمت تهیأ) 2(

.قرار داده و به قناعت معترضین بپردازد

،ی نهایی اعتراض و اتخاذ تصمیمغرض بررس ادارة استمالك کننده مکلف است معترضین، قناعتدر صورت عدم )3(

.را تعیین نماید هیأت منصفه

کل از اهل خبره، انجنیر مسلکی، نماینده ادارة استمالك کننده، نمایندة هیأت متشپنج نفر بوده که ت منصفهأیه) 4(

. میباشدي وقانونی قایم مقام یا عقار مالک ارزیابی، قیمت گذاري و سنجش تعویضات و

.أت منصفه در زمینه نهائی استیتصمیم ه) 5(

تمام بعد از دریافتعقار تعویضات و مشخصاتوي راجع به قانونی قایم مقام وادعاي مالک عقار تحت استمالك ) 6(

.قابل سمع نمی باشد به هیچ وجه تعویضات

Page 30 of 35

و یکم ماده چهل

:فاقد اهلیت مالک

وي پرداخته قانونی قایم مقام استمالك به تعویضعقار تحت استمالك فاقد اهلیت حقوقی باشد، یا متصرف هرگاه مالک

.میشود

دومچهل و ماده

:پرداخت تعویضات به بانک

تعویضات قابل پرداخت به یکی از و یا نماینده قانونی آنها ساکنین خودسردر صورت عدم حضور مالک، متصرف، متأثر و

. تحویل گردیده که با مراجعه آنها پرداخت گردد به نام آنها بانکهاي دولتی طور امانت

سوم ماده چهل و

:مدت پرداخت تعویضات

. است قابل پرداخت قسط سهدر ماه ششپرداخت تعویضات از اعالن رسمی تطبیق پروژه نهایتا ً الی مدت .1

حکمپرداخت تعویضات در خالل مدت مندرج فقرة یک این ماده، عقار تحت استمالك طبق تأخیر در صورتدر .2

. این قانون دوباره قیمت گذاري گردیده، و قیمت مجدده قابل پرداخت میباشد

. تثبیت شده قابل پرداخت میباشد قیمت قبالقیمت قبال تثبیت شده، قیمت فعلی عقار نسبت به صورت کاهشدر .3

Page 31 of 35

ششمفصل

و احیاء مجدداسکان

چهارمچهل ماده

اسکان و احیاء مجدد مالکین، متصرفین و متأثرین پروژه

اهالی منطقه منازل رهایشی خویش را از دست دهند، ادارة استمالك کننده مکلف است جهت ،به اثر تطبیق پروژههرگاه

.اقدام نماید قبل از تطیبق پروژهادامۀ معیشت آنان به اسکان و احیاء مجدد آنان

پنجمچهل و ماده

:و احیاء مجددکمیته اسکان تأسیس

:ذیل متشکل میگردد از ادارات اسکان و احیاء مجدد کمیته

به حیث رئیس؛ والی والیت .1

نماینده با صالحیت ادارة استمالك کننده به حیث معاون؛ .2

؛نماینده با صالحیت اداره اراضی به حیث عضو .3

نماینده با صالحیت ستره محکمه به حیث عضو؛ .4

نماینده با صالحیت وزارت امور شهر سازي به حیث عضو؛ .5

نماینده با صالحیت شاروالی مربوطه به حیث عضو؛ .6

ماینده با صالحیت وزارت مالیه به حیث عضو؛ن .7

نماینده با صالحیت وزارت انرژي و آب به حیث عضو؛ .8

؛وزارت امور زنان به حیث عضو نماینده با صالحیت .9

؛به حیث اعضاءصالحیت مردم متضرر پروژه نماینده با دو نفر .10

؛به حیث عضو نماینده جامعه مدنی .11

.ضرورت صورتسائر ادارات در گان نماینده .12

ششمة چهل و ماد

:مجدد و احیاء وظایف و مسئولیت هاي کمیته اسکان

؛مجدد اند و احیاء ترتیب لست متضررین پروژه که نیازمند اسکان و تشخیص .1

مجدد؛ و احیاء تشخیص موقعیت پروژه اسکان .2

؛آناناعاده معیشت جهت پروژه ساکنین خود سرو ثرینترتیب و تهیه لست متأ .3

؛مجدد و احیاء پالن تطبیقی پروژه اسکان یبطرح و ترت .4

Page 32 of 35

تفکیک و تشخیص وظایف هر یک از اعضاء این کمیته جهت تعمیل بخش هاي مربوطه پالن تطبیقی پروژه .5

؛مجدد و احیاء اسکان

مستقیم داشته و در مسئولیت مربوطه تخنیکیهر یکی از اعضاء این کمیته در بخش هاي ستکوري و .6

.دنهمآنگی تطبیق پالن داراي مسئولیت مشترك میباش

هفتم چهل ومادة

در پروژه اسکان و احیاي مجدد و متأثرین متصرفین مالکین، امتیازات

در پروژه اسکان و احیاي ، مستحق یک نمره زمین رهایشی و متأثرین پروژه از اخذ تعویضاتپروژه بعد متصرفین الکین و م

.امتیاز میباشند یک منحیث مجدد

چهل و هشتممادة

:مجدد و احیاء اسکانپروژة شروع

مع انتقال اشخاص متضررین اسکان و احیاء مجدد بعد از تشخیص و تثبیت توسط کمیته تطبیق پروژة اسکان و احیاء مجدد

. عملی گردده، تطبیق پروژ از قبل و متأثرین

Page 33 of 35

هفتمفصل

متفرقهاحکام

چهل نهم مادة

:تغیر در نقشه و پالن

هرگاه بنابر تغییر نقشه و پالن و یا علت دیگري عقار استمالك شده مورد استفاده قانونی ادارة استمالك کننده )1(

قرار نگیرد، عقار استمالك شده بر اساس درخواست مالک قبلی به عین قیمت استمالك شده به صورت اقاله به

. ه میشودمالک مذکور باز گردانید

در صورتیکه مالک قبلی درخواست اقالۀ عقار را ننماید عقار استمالك شده به ادارة که بدل استمال ك را پرداخته )2(

.تعلق میگیرد یا به منظور تأمین منافع عامه به ادارة اراضی واگذار میگردد

همپنجا مادة

:استمالکی از عقار استمالك شده به غیر از مقصدعدم استفاده

ادارة استمالك کننده نمیتواند از ساحه استمالك شده به جز از تأمین مقصدي که به منظور آن استمالك صورت

.گرفته است ، استفاده نماید

یکما و مادة پنج

:حفظ اشجار

اشجاري که باالي عقار تحت استمالك مغروس میباشد در صورتیکه مطابق نقشۀ مرتبه ، شامل ساحۀ سبز پالن ) 1(

.تفصیلی شهري باشد، حفظ میگردد

شخصیکه در ساحات رهایشی، زمین دریافت مینماید، مکلف است،مطابق تجویز ادارة حفاظت محیط زیست و شاروالی ) 2(

.به سرسبزي ونظافت محیط مربوط اقدام نماید مربوط،

دومو پنجا مادة

:ستفاده مؤقت از عقار شخصا

را که طور مؤقت به عمل می آید، بدون استمالك ساحه عقار مورد مربوطه خویش می توانند، اموردولتی ادارات .1

. ، انجام دهندحق االجاره به مالک عقارپرداخت در بدل نظر به موافقۀ مالک یا متصرف

این ماده به آن آسیب یا ضرر متوجه ) 1(هرگاه زمین داراي کشت یا اشجار باشد که از اثر انجام امور مندرج فقرة .2

.گردد، جبران خسارة ناشی از اجراآت مذکور حسب احوال بانظرداشت معیار هاي مندرج این قانون ، پرداخته میشود

Page 34 of 35

سومو پنجاه مادة

:اطالع به ادارة اراضی از وضع اسناد

ادارة اراضیاستمالك کننده مکلف است، موضوع انتقال ملکیت را به تفصیل نوع و اندازة عقار استمالك شده به ة ادار) 1(

. محصول و مالیات از حساب مالک درنظر گرفته شود ، اطالع دهد تا در خصوص وضع

.عهدة ادارة استمالك کننده میباشده بتقال ملکیت عقار استمالك شده محصول و مصارف ان) 2(

چهارمپنجاه و مادة

:زمین استمالك شده تخلیۀ

مکلف اند که عقار استمالك شده را به ی تعویضاتآنها بعد از اخذ تمام قانونی ن نمایندهمالک و یا در صورت تعدد مالکی

.نماید تخلیهادارة استمالك کننده

پنجمو هپنجا مادة

:امالکی رسیدگی به منازعات

به شکل ابتدایی به آن رسیدگی محل منازعاتیکه در جریان تطبیق پروژة استمالك بروز مینماید، ادارة اراضی )1

. در صورتیکه ادارة اراضی نتواند به آن رسیدگی نماید، منازعه را به مراجع ذیصالح مربوطه محول مینماید. مینماید

در صورتیکه دعوي باالي عقار تحت استمالك تا حین تطبیق پروژه حل و فصل نگردد، ادارة استمالك کننده )2

. تعویضات آن را در حساب بانکی دولتی طور امانت تحویل نمایدعقار را استمالك نموده و

به که در بانک تحویل گردیده، ادارة استمالك کننده بعد از فیصله قطعی محکمه مکلف به پرداخت تعویضات )3

. محکوم له میباشد

ششمپنجا و مادة

:منع انجام معامله بر عقار تحت استمالك

به فروش این قانون ، )7( مادة) 15(عقار تحت استمالك را بعد از وصول اطالعیۀ مندرج فقرة یا متصرف نمیتواند مالک

. و یا سایر معامالت عینی عقاري را در مورد انجام دهد یا خریداري نماید رسانیده

هفتمپنجاه و مادة

:تأمین مصئونیت غذایی

تأمین بالمثل گردد، ادارة استمالك کننده مکلف است تا بدیل آنراالکی منابع غذایی متضرر مهرگاه باألثر تطبیق پروژة است

. نماید

Page 35 of 35

هشتمفصل

احکام نهایی

پنجا و هشتممادة

:مجازات

پرداخت به یا حبس قصیر که از نه ماه کمتر نباشد و میگردد حسب احوال بهه پروژکار دیکه قصدا مانع تطبیق افرا .1

.افغانی محکوم میگرددالی یک ملیون پنجصد هزار جریمه نقدي

حسب قصدا مانع پرداخت تعویضات گردیده و یا باعث تأخیر آن بیشتر از موعد معین شده،کارکنان دولتی که .2

الی یک ملیون پرداخت جریمه نقدي پنجصد هزار حبس متوسط که از هژده ماه کمتر نباشد و یا به به احوال

. افغانی محکوم میگردد

چنین کارکنان و شاملین کارکنانیکه اشخاص غیر متضرر و متأثر را در لست متضررین و متأثرین پروژه درج نموده، .3

:قرار ذیل محکوم به مجازات میگردندمزور

ه بر استرداد تسلیم شده باشند، عالو را این ماده تعویضات و امتیازات 3در صورتیکه اشخاص مندرج فقره .أ

. میگردد که کمتر از هژده ماه نباشد، محکوم به حبس متوسط سب احوالح تعویضات و امتیازات

یکصد هزار از در صورتیکه تعویضات و امتیازات را تسلیم ننموده باشد، حسب احوال به جریمه نقدي .ب

. محکوم به مجازات میگرددالی پنچصد هزار افغانی افغانی

پنجاه و نهممادة

:پیشنهاد مقرره ها

طرزالعمل ها ولوایح ،جهت تطبیق بهتر احکام این قانون مقرره ها را پیشنهاد به همکاري ادارات ذیربط میتواننداراضی ادارة

.را وضع نماید

متمادة شص

:انفـــاذ

این قانون از تاریخ نشر در جریدة رسمی نافذ میگردد و با انفاذ آن، قانون استمالك زمین منتشرة جریدة رسمی شماره

ش و .هـ1384سال ) 849(ق وتعدیالت مربوط منتشرة جریدة رسمی شماره .. هـ 1421رجب المرجب 10مورخ ) 794(

.ش و سایر احکام مغایر آن ملغی شناخته میشود.هـ10/11/1388مورخ ) 1010(جریدة رسمی شماره

و من اهللا توفیق