21
ﻣــﺪ دوﻓﺼــﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳــ را و ﯾــ ﺎﻧﺶ ﻧــﺮم/ ﺷــﻤﺎره ﺳــﻮم، ﺳــﺎل1 ، ﺗﺎﺑﺴــﺘﺎن و ﺑﻬــﺎر1396 (DOI): JEMSC-1701-1050 (R2) ﻔﺤﺎت85 - 65 ﮐﺎﻻﻫﺎ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎ اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﻔﺎرش ﻣﻘﺪار ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺨ ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ دوﺑﺎره ﺮب، ﺑﺮ ﻣﺮوري و ﮐﺎري و ﮐﻤﺒﻮد اﻗﻼم ﻧﺎﻗ* ﺗﺮاﺑﯽ ﺣﺴﻦ1 ﮐﺮﯾﻤﯽ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﯿﻦ ﮔﻮارﺷﮑﯽ2 ﻋﺒﺎﺳﯽ ﻣﺮﺗﻀﯽ3 ﭼﮑﯿﺪه ﺟﻤﻠﻪ از ﻣﻬﻢ ﻓﺮض ﺗﺮﯾﻦ ﺑـﻪ رﺳـﯿﺪه ﮐﺎﻻﻫـﺎي ﮐﻤـﺎل و ﺗﻤﺎم ﮐﯿﻔﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدي، ﺳﻔﺎرش ﻣﻘﺪار ﻣﺪل ﻏﯿﺮواﻗﻌﯽ ﻫﺎي ﻣﺤـﺪودﯾﺖ اﯾـﻦ ﺑـﺮ آﻣﺪن ﻓﺎﺋﻖ ﺑﺮاي ﺗﻼش در ﻣﻘﺎﻟﻪ اﯾﻦ در. اﻧﺒﺎراﺳﺖ ﻣـﺪل اﯾـﻦ ﺳـﺎﺧﺘﻦ ﻧﺰدﯾـﮏ و واﻗﻌـﯽ، ﺷـﺮاﯾﻂ ﺑـﻪ ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ دوﺑﺎره از ﺑﻌﺪ ﻣﺮدود و ﻏﯿﺮﮐﺎﻣﻞ اﻗﻼم وﺟﻮد و ﻣﺨﺮب ﻫﺎي اﺳـﺖ ﺷـﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻈﺮ در را ﮐﺎري ﺣﺎﻟـﺖ ﺳـﻪ در. 1 - ﻧﮕﻬﺪاري ﻋﺪم ﻏﯿﺮ اﻗﻼم دوﺑﺎره ﻗﺎﺑﻞ و ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻌﺪ ﮐﺎري ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ از2 - اﻗﻼ ﻧﮕﻬﺪاري و ﺑـﺎزﺑﯿﻨﯽ دوره ﭘﺎﯾـﺎن ﺗـﺎ ﻣﺬﮐﻮر م3 - دوره ﭘﺎﯾﺎن ﺗﺎ اﻗﻼم اﯾﻦ ﻧﮕﻬﺪاري ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ. اﺳﺖ ﺷﺪه ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﻔﺎرش ﻣﻘﺪار ﻣﯽ ﻧﺸﺎن ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣـﺪل از اﮔـﺮ ﮐﻪ دﻫﺪ ﺷﺪ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎ ﺷﻮد، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺻﻼح و ﺟﺪﯾﺪ ﻣﺪل ﺟﺎي ﺑﻪ ﺳﻨﺘﯽ. ﻌﺒﺎرﺗﯽ، ﻣﺠﻤـﻮع اﻓـﺰاﯾﺶ ﺑـﺎ دوﺑﺎره ﻗﺎﺑﻞ و ﻏﯿﺮﮐﺎﻣﻞ اﻗﻼم ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻘﺪار ﮐﺎري، ﻣـﯽ اﻓﺰاﯾﺶ زﻣﺎن واﺣﺪ در ﮐﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ و اﻗﺘﺼﺎدي ﻔﺎرش ﺣـﻞ از. ﯾﺎﺑـﺪ. اﺳﺖ ﺷﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺮاي ﻫﻢ ﻋﺪدي ﻣﺜﺎل واژه: ﮐﻠﯿﺪي ﻫﺎي دوﺑﺎره ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ، ﻏﯿﺮﮐﺎﻣﻞ، اﻗﻼم. ﻫﺰﯾﻨﻪ و اﻗﺘﺼﺎدي ﺳﻔﺎرش ﻣﻘﺪار ﮐﺎري،* : درﯾﺎﻓﺖ ﺗﺎرﯾ17 / 10 / 1395 : ﭘﺬﯾﺮش ﺗﺎرﯾ ؛27 / 04 / 1396 . 1 . اﯾﺮان ﺗﻬﺮان، اﺷﺘﺮ، ﻣﺎﻟ ﺻﻨﻌﺘﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻧﺮم، ﻓﻨﺎورﯾﻬﺎي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺸﮑﺪه، ﺻﻨﺎﯾ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ دﮐﺘﺮايﻮيداﻧﺸ. [email protected] 2 . اﯾﺮان ﺗﻬﺮان، اﺷﺘﺮ، ﻣﺎﻟ ﺻﻨﻌﺘﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻧﺮم، ﻓﻨﺎورﯾﻬﺎي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺸﮑﺪه وري، ﺑﻬﺮه و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮔﺮوهداﻧﺸﯿﺎر. [email protected] 3 ﻧﺮم، ﻓﻨﺎورﯾﻬﺎي و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺸﮑﺪه وري، ﺑﻬﺮه و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮔﺮوه اﺳﺘﺎدﯾﺎر. . اﯾﺮان ﺗﻬﺮان، اﺷﺘﺮ، ﻣﺎﻟ ﺻﻨﻌﺘﯽ داﻧﺸﮕﺎه[email protected]

هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

1396بهـــار و تابســـتان ،1ســـال ســوم، شـــماره /نـــرم انشیــ و را یمهندســـ تیریدوفصــلنامه مـــد (DOI): JEMSC-1701-1050 (R2) 65 -85 فحاتص

تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها،

اقالمکمبود و کاري و مروري بر رب، دوبارهبازبینی مخ *ناقص

1حسن ترابی

2گوارشکی محمدحسین کریمی

3مرتضی عباسی

چکیدههاي غیرواقعی مدل مقدار سفارش اقتصادي، کیفیت تمام و کمـال کاالهـاي رسـیده بـه ترین فرض مهم از جمله

بـه شـرایط واقعـی، و نزدیـک سـاختن ایـن مـدل انباراست. در این مقاله در تالش براي فائق آمدن بـر ایـن محـدودیت -1. در سـه حالـت کاري را در نظر گرفته شـده اسـت هاي مخرب و وجود اقالم غیرکامل و مردود بعد از دوباره بازبینی

-3 م مذکور تـا پایـان دوره بـازبینی و نگهداري اقال -2 از بازبینی کاري بعد کامل و قابل دوباره اقالم غیرعدم نگهداري دهد که اگـر از مـدل نتایج نشان میمقدار سفارش اقتصادي تعیین شده است. همچنین نگهداري این اقالم تا پایان دوره

بـا افـزایش مجمـوع ،عبارتی. بسنتی به جاي مدل جدید و اصالح شده استفاده شود، با افزایش هزینه مواجه خواهیم شدیابـد. از حـل فارش اقتصادي و هزینه کل در واحد زمان افزایش مـی کاري، مقدار س نسبت اقالم غیرکامل و قابل دوباره

مثال عددي هم براي بررسی نتایج کمک گرفته شده است.

کاري، مقدار سفارش اقتصادي و هزینه. اقالم غیرکامل، بازبینی، دوباره هاي کلیدي: واژه

.27/04/1396؛ تاریخ پذیرش: 17/10/1395تاریخ دریافت: *

.دانشجوي دکتراي مهندسی صنایع، دانشکده مدیریت و فناوریهاي نرم، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران.1 [email protected]

.دانشیار گروه مدیریت سیستم و بهره وري، دانشکده مدیریت و فناوریهاي نرم، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران.2 [email protected]

دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران. . استادیار گروه مدیریت سیستم و بهره وري، دانشکده مدیریت و فناوریهاي نرم،3 [email protected]

Page 2: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 66

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

مقدمه هـاي تـا مـدل در ادبیات مدیریت موجـودي، تـالش بسـیار زیـادي صـورت گرفتـه اسـت

ي این مدل رها سـازند. بـراي مثـال، فـرض مـدل ي انباشته را از بند فرضیات محدود کننده اندازهEOQ مبنی بر کیفیت تمام و کمال کاالها، در اکثر کاربردهاي صنعتی غیر واقعی است و اگـر بـه

هـاي مربوطـه در ي سـفارش و پارامتر تواند منجر به خطاهایی در تعیین اندازه کار گرفته شود؛ می ي سفارش عقب افتاده شود. چرخش موجودي و اندازه مثل دوره ،کنترل موجودي

ي عملـی انباشـته هاي اندازه مدلاین فرض بسیاري از محققین را به سوي تعدادي از تـأمین غیـر قابـل اتکـا ها کیفیت غیرکامل و در نتیجه و واقعی رهنمون شده است که در آن

کارهاي محققینی چـون سـالمه و جـابر، چـان و . ما در ادامه)2011خان و همکاران،(است را یک گام دیگر به واقعیت نزدیک سازیم. EOQتیسو، قصد داریم مدل مربوط به

پیشینه پژوهشمـورد او فرضـیاتی را از اولین کسانی بود که به این موضـوع پرداخـت. )1958( آرو

و سه مدل روزنامـه فـروش موجودي هستند هاي هزینه ساختار مؤلفه که پایهمطالعه قرار داد دهی بهینه تحت تأمین تصـادفی ارائـه اي را براي مشخص کردن سیاست سفارش تک مرحله

مطالعـه کـرد در حـالتی کـه EOQ ثیر اقالم معیوب را بر مدل پایـه تأ )1986کرد. پورتئوس(هبـود کیفیـت بین ب و رابطه شود رل خارج میحتمال ثابت از کنتشد یک فرایند با ا فرض می

قابـل دریافـت کـه رابطـه بـا مدلسـازي راه اندازي را فرموله کـرد. او فرایند و کاهش هزینهتـر انباشته را کوچک اندازي به تنهایی اندازه راه ارد. کاهش هزینهها وجود د توجهی بین آنکنـد. وي نشـان ي کمتري ایجاد می ساالنه الم معیوب را کاهش داده و هزینهکرده، تعداد اق

کیفیـت فراینـد و هـم در کـاهش داد که زمانی که سرمایه گـذاري مشـترك هـم در بهبـود تواند بـاز هـم کـاهش یابـد. از ساالنه می هزینه ،اي انجام شود بهینه اندازي به گونه راه هزین

ج از کنتـرل قـرار اینـد خـار کـه فر شـود کـه بـه محـض ایـن مدل وي این گونه برداشت مییابد. به هر ادامه می شود اندازي بعدي تنطیم می که راهتولید اقالم معیوب تا زمانی ،گیرد می

Page 3: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

67 ///تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب،

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

ایـن فـرض خـاص ا و زمانی که نوع محصـول گـران اسـت در مورد کنترل فرایند پوی ،حالهـاي تولید در انباشته در حالتی که فرایند کامل نیست )1986روزنبالت و لی ( .واقعی نیست

هـاي تحـت کنتـرل و ها فرض کردند که زمان بـین حالـت تر را پیشنهاد کردند. آن کوچکاقــالم معیــوب بالفاصــله کنـد و توزیـع نمــایی پیــروي مــی خـارج از کنتــرل یــک فراینــد از

، سیاسـت مشـترك 1987ر سـال ایـن دو محقـق د ي بعـدي شوند. در مقالـه کاري می دوباره با نسبت ثابتی از محصوالت معیوب، مـورد EOQیت را براي مدل انباشته و تعیین کیف اندازه

ابعی از زمان کاري مدل کـرد و عنوان ت) نرخ نقص فرایند را ب1998مطالعه قرار دادند. اربن ( براي مقدار تولید اقتصادي به دست آورد. 1از نوع بسته یهای حل راه

هـاي کامـل تحـت شـرایط نـرخ را بـا اقـالم غیر انباشته محققین همچنین تعیین اندازه اي تولید تـک دوره )، مسئله1988گرچاك و همکاران ( اند. تقاضا و تولید تصادفی آزموده

که فرایند تولید با تقاضاي غیرقطعی و تولید متغیر مشـخص شـده تحلیل کردندی را در حالتدوره اي nاي مـدل سـپس بـر اي که براي این مسـأله گسـترش یافـت . مدل تک دورهاست

انباشته را با تولیـد هاي تعیین اندازه بر ادبیات مدل) مروري 1995بسط پیدا کرد. یانو و لی (ادبیـات مربـوط بـه )2004نیـر و گرچـاك ( -نـد. گراسـفلد یا تدارکات تصادفی ارائـه کرد

بـه اي را بررسـی کردنـد کـه مربـوط مرحلهاي و چند مرحله تولید غیرکامل تکهاي سیستماي کـه عرضـه یـک بـراي نـرخ تقاضـا و )2003. ایندرفرت (تولید و بازبینی تصادفی هستند

سیاست تولید بهینه تعیین کرد. توزیع یکنواخت دارند با این مشخصات را مـورد مطالعـه قـرار دادنـد EOQ) یک مدل 2000سالمه و جابر(

اقالم معیوب است. این درصـد یـک متغیـر شامل درصد مشخصی از EOQ ي که هر انباشتهتصادفی پیوسته با تابع چگالی احتمال کامالً مشخص است. به محض رسیدن انباشته به انبار،

آن براي هر واحد مشخص و سرعت آن شود که هزینه از آن انجام می %100یک بازرسی ز بـین د و ادهـ بیش از تقاضـا اسـت. تقاضـا بـه صـورت مـوازي بـا فراینـد بازرسـی رخ مـی

کمبـود شـود. مـدل اجـازه انـد تـأمین مـی دهکامـل شـناخته شـ کاالهایی که طی این فراینـد 1 Closed-form

Page 4: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 68

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

کنـد. اقـالم بـا کیفیـت پـایین در انبـار نگـه دهد و شرط کافی براي تضمین آن ارائه می نمیمـدل .شـوند تري نسبت به اقالم با کیفیت باال و کامل فروخته می داشته شده و با قیمت پایین

شـود. عطفی در این زمینه محسـوب مـی رهاي تحقیقاتی بسیاري شد و نقطهان سرآغاز کاآن) 2000تري را نسبت به مدل سالمه و جـابر( ) رویکرد ساده2002بارون (-اردناسگویال و ک

نسـبت بـه يتر و با قابلیت اعمـال بیشـتر انباشته، راحت ازهاند ارائه کردند طوري که محاسبهمـدل ت بسیار جزئی در سودهاي سالیانهتفاو دهنده ها نشان تایج مقایسات مدلبود. البته ن آن

هاي مربوط به تحقیقات قبلی کـه اقـالم غیرکامـل و اصلی و تعدیل شده بود. بر خالف مدلکردند یا در انبار نگـه داشـته یـا رد میکاري اي یا بالفاصله دوباره معیوب را با صرف هزینه

گـذاري بی را فـراهم کردنـد کـه در آن قیمـت ) چارچو2003اران (چان و همک ،کردند میمشـابه ها هم واحد تجمیع شد. در مدل آن EPQکاري و رد اقالم در یک مدل پایین، دوباره

براي یافتن اقالم غیرکامل، کامل و مـردود در هـر %100 بازرسی )2000مدل سالمه و جابر(و نـه لزومـاً معیـوب، م بـا کیفیـت غیرکامـل شـود کـه اقـال یشود و فرض م انباشته انجام می

توانند در شرایط تولیدي دیگر مورد استفاده قرار گرفته یا بـه خریـدار خاصـی بـا قیمـت میکـه چـه مـورد ایـن شود که شاخص زمـانی در تر فروخته شوند. از مدل آنان نتیجه می پایین

انباشـته را موجودي و انـدازه بوده و هزینهعاملی اساسی زمانی اقالم غیرکامل فروخته شوند) بـا تجدیـد نظـر در 2006دهد. در ادامه، پاپاکریستوس و کنسـتانتاراس( تحت تأثیر قرار می)، شرایط الزم براي عدم مواجهه با کمبود را اصالح کردنـد و آن 2000مدل سالمه و جابر(

گسترش دادنـد شوند ی تا پایان دوره نگهداري میرا در حالتی که اقالم معیوب بعد از بازبینهـا ثابـت کردنـد شـرایط بهینـه رسـیدند. آن انباشـته ستفاده از تابع هزینه به انـدازه و فقط با ا

) براي عدم مواجهه با کمبود کافی نیستند و بیان کردند 2000موجود در مدل سالمه و جابر(تصادفی نشان متغیري کامل بادفی و غیرقطعی که نسبت اقالم غیرهاي تصا که در چنین مدل

سـازي کمبود یا بهینه مل کرد و معیارهایی همچون هزینهباید با دقت بیشتري ع شود داده می نرخ پاسخ به مشتري را در نظر گرفت.

هاي تورم بـه صـورت تـابعی از ) هم با در نظر گرفتن نرخ1385(میرزازاده و همکاران

Page 5: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

69 ///مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب، تعیین

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

و مجـاز بـودن کمبـود، سـطح هـا، کـاالي فاسـد شـدنی زمان، وابستگی تقاضا بـه ایـن نـرخ موجودي در طول افق زمانی را با استفاده از معادالت دیفرانسیل مـورد ارزیـابی قـرار داده و

) با اعمال تـابع هزینـه 2007تیسو (کنند. سازي می بر مبناي روش ارزش فعلی، مسئله را مدل کمتر و انـدازه حصول، مقادیر سودکیفیت پایین تاگوچی و فرض تابع نرمال براي کیفیت م

به دسـت آورد. نسـبت ایـن مقـدار بـر مقـدار EOQبزرگتر نسبت به مدل سنتی بهینه انباشتهیابـد. سنتی با افزایش درصد کاالهاي معیوب، کاهش و با افزایش نرخ بـازبینی افـزایش مـی

اقـالم معیـوب اسـقاط ،فیت موجودي خارج از حـدود فنـی اسـت در مدل وي زمانی که کیهـداري نگ ،گیرنـد مشخصـات فنـی قـرار مـی . تمـام محصـوالتی کـه در محـدوده ندشو میکیفیت خـود بـا مقـدار هـدف، بـا تخفیفـی کـه از تـابع کیفیـت شوند و به تناسب فاصله می

مدل موجودي ) در دو مورد در زمینه2007یسو (شود. ت فروخته می گیرد أت میتاگوچی نشکنـد. در ثـانی مـی EOQت پـایین را وارد مـدل کیفیـ کنـد. اول اینکـه هزینـه مشارکت مـی

کیفیـت پـایین دهـد. مطالعـات قبلـی فقـط هزینـه میکارهاي قبلی در این زمینه را گسترش ه وي گرفتنـد در حـالی کـ در نظر می مشخصات فنی بودند اقالمی را که در خارج از حدود

نـد. وهـاب و جـابر( ک لحاظ مـی گیرند این مشخصات قرار می اقالمی را هم که در محدودهشـوند و بـا در داري نمـی ) با این فرض که کاالهاي معیوب و کامل در یک انبار نگـه 2010

هـا، مقـدار سـفارش بهینـه هـاي نگهـداري مختلـف بـراي هـر کـدام از آن نظر گرفتن هزینههـاي انباشته تحـت هزینـه ها نشان دادند که اندازه صادي جدیدي به دست آوردند. تحلیلاقتیابـد. به تناسب اقالم معیوب افزایش مـی هداري متفاوت براي اقالم غیرمعیوب و معیوب،نگ

انباشـته مشـاهده زهاما زمانی که تعداد کاالهـاي ارسـالی زیـاد باشـد؛ هـیچ تفـاوتی در انـدا هـاي نگهـداري موجـودي ها هزینه پیشنهاد که براي حجم زیاد ارسال شود، بنابراین این نمی

ــه ــرا جداگان ــود ي ااي ب ــال ش ــل اعم ــر کام ــل و غی ــالم کام ــروري نیســت. ق ــو و ض پنتیکشـدنی و سـفارش عقـب هاي موجـودي بـا محصـوالت فاسد مروري بر مدل )2011(دریک

) با تأکید بر موجودي کاالي در جریـان 2011(و همکاران بارزوکی دهند. افتاده را ارائه میو بـا کـاري هسـتند قابل دوبارهغیر کاري یا تولیدي که یا قابل دوباره و محصوالت غیرکامل

Page 6: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 70

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

EOQمـدل مقـدار تولیـد اقتصـادي گـام جدیـدي در توسـعه ،شوند قیمت پایین فروخته می

)، چان و همکـاران 2000کارهاي سالمه و جابر( ) بر پایه2012( و همکاران برداشتند. تیسوفی پیوسـته، را با ویژگی کی EPQ) یک مدل 2006) و پاپاکریستوس و کنستانتاراس(2003(

وجـود دارد کـه بهینـه انباشته دادند و دریافتند که یک اندازه کاري و رد اقالم توسعه دوبارهها همچنین نتیجه گرفتند که اگر درصد اقـالم کند. آن کل کمینه را در مدل ایجاد می هزینه

بهینـه هانباشـت انـدازه ،صفر باشد یا بـه سـمت صـفر میـل کنـد با کیفیت غیر کامل و مردود،مـروري بـر سیسـتم )2012و همکـاران ( بـاکر سنتی اسـت. EPQمدلشان برابر با همان مدل

اند. رد مطالعه قرار دادهمو 2001موجودي با محصوالت فاسدشدنی را از سال یک مدل مقدار سفارش اقتصادي با اقالم غیرکامل به لحاظ کیفـی، )2013(سو و سو

تفـاوت و دهنـد فتاده به دلیل کمبود و مرجوعی را ارئـه مـی خطا در بازبینی، سفارش عقب ااکبـري و در مجاز بودن کمبـود در ایـن مـدل اسـت. )2010( کار آنان با مداح و همکاران

فرض برقراري یک اعتبار تجاري دو سطحی، یک مدل موجـودي بـراي با )1393( صفاري(با 1یک مطالعه سطح سوم در )2014و همکاران ( گالك دهند. شدنی توسعه میاقالم فاسد

ه هــریس را در موضــوعاتی چــون مــرور بــر مطالعــات مــروري)، تعمــیم مــدل انــدازه انباشــتهـا (همچـون تخفیفـات یـا اعتبـارات تجـاري) و ، مشـوق 2سطحیهاي موجودي چند سیستمدر تالش بـراي نزدیـک کـردن )2015و همکاران ( جواد وري مورد تحلیل قرار دادند. بهره

هـاي پنهـان در هزینـه بـه نـام بـه محـدودیتی دیگـر در مقاله خودمحیط واقعی، این مدل بههـا مربـوط بـه موضـوعات پایـداري برخی از این هزینه. دکنن هاي موجودي اشاره می سیستمنظـر بـا در )2016و همکـاران ( زاده طـالعی محیطـی، اجتمـاعی و اقتصـادي اسـت. همچون

خریدار، کیفیت غیرکامـل و معیـوب برخـی اقـالم و کننده و گرفتن فاصله جغرافیایی تأمینها، بازبینی، تعمیر و همچنین زمان رسیدن انباشـته عدم امکان جایگزین کردن بدون وقفه آن

مـورد بررسـی قـرار مطالعه خود در را اقالم تعمیرشده به انبار خریدار، چهار مورد مطالعاتی

1 Tertiary study 2 Multi-stage inventory systems

Page 7: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

71 ///تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب،

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

در ایـن نیـز کـار تحقیقـاتی مـا . ایـده ازندسـ میمطرح را حل بهینه براي هر کدام و راهداده و همکــاران ) و تیسـو 2003چـان و همکـاران ( ،)2000هـاي سـالمه و جـابر( از مـدل ،مقالـه

) گرفته شده است.2012( هاسـت اي کـه ایـن مقالـه ملهـم از آن باالخص در سـه مطالعـه هاي قبلی پیشرفت مدل

ــارغ از ) )2012( و همکــاران وتیســو )2000ســالمه و جــابر(، )2003چــان و همکــاران (( فهاي خاص خود، تا بدین نقطه رسیده است کـه بعـد از دریافـت و بـازبینی، اقـالم بـه تفاوت

بنـدي و مـدل بـر ایـن اسـاس کاري، مردود و کامل دسـته دوبارهچهار دسته غیرکامل، قابل ب باشـد (مـثالً تواند مخـر ساخته شده است. اما از آنجا که در برخی موارد، بازبینی اقالم می

اي بـه ایـن کـی) در مطالعـات صـورت گرفتـه اشـاره در بررسی کیفیت برخی اقالم الکترونیموضوع نشده است و لذا در این مقاله با در نظر گرفتن بازبینی مخرب و وجـود درصـدي از

گـامی دیگـر در جهـت نزدیـک سـاختن مـدل بـه روند اقالمی که طی این فرایند از بین می شود. ته میواقعیت برداش

گویاي این موضوع است. ستون دوم این شکل نشان دهنده نوآوري در 1به دیگر سخن، شکل بندي ستون سوم بسنده شده است. هاي قبلی به دسته این مقاله است حال آن که در مدل

. نقشه راه تصمیم گیري در مدل جدید مقدار سفارش اقتصادي1شکل

دریافت و بازبینی

اقالم تخریب نشده در بازبینی به نسبت

(1-p4)

کاري اقالم قابل دوباره

p2

اقالم غیر کامل

p1

اقالم مردود

p3

اقالم کامل

1-p1-p2-p3

اقالم تخریب شده در بازبینی به

4pنسبت

Page 8: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 72

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

روش تحقیقآن از طریـق هـاي مربـوط بـه اي اسـت و داده نظري و توسعه ین تحقیق یک پژوهشا

آوري شـده اسـت. جهـت بررسـی اعتبـار نتـایج نیـز از روش تحلیـل مطالعات کتابخانه گرد حساسیت با ارائه مثال عددي استفاده شده است.

هاي پژوهش یافته

مدل جدید مقدار سفارش اقتصادي آمده است. 3تا 1به ترتیب در جداول ظر مورد نمدل ها، پارامترها و متغیرهاي اندیس

مورد استفاده در مدل هاي اندیس . 1 جدول m ساخت s اندازي راه

t حالت مطلوب ویژگی کیفی rw دوباره کاري

i حالت rj رد کردن

i کیفیت غیرکامل p کیفیت کامل

¢ مقدار پارامتر در مدل سنتی * بهینگی

ه در مدلمورد استفاد پارامترهاي . 2 جدولاندازي، دوباره کاري، رد کردن (راه هزینه

Ī متوسط موجودي C و.... به تناسب اندیس)

K هزینه سفارش کاالقیمت فروش واحد محصول براي اقالم با

s کیفیت کامل

D نرخ تقاضا در واحد زمانقیمت فروش واحد محصول براي اقالم با

v کیفیت ناکامل

H ر واحد زمانهزینه نگهداري هر واحد دقیمت فروش واحد محصول براي اقالم قابل

EOQ wدوباره کاري در مدل

USL1 حدود مشخصه باال براي اقالم کامل LSL1 حدود مشخصه فنی پایین براي اقالم کامل

USL2 حدود مشخصه باال براي اقالم ناکامل LSL2 حدود مشخصه فنی پایین براي اقالم ناکامل

Page 9: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

73 ///تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب،

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

هاي مورد استفاده در مدلمتغیر . 3 جدول

f0(x) (pi/ pp) β تابع چگالی احتمال کیفی(توزیع عمومی)

زیان کیفیت پایین تاگوچی به ازاي هر واحد L0(x) (prw/ pp) γ محصول کامل

Z نرخ بازبینی محصول p درصد اقالمواحد در طی Qکل سود در هر چرخه اگر

Q هاندازه انباشت TP(Q) این مدت تولید شوند.

واحد در Qکل هزینه در واحد زمان اگر u ویژگی کیفی TCY(Q) هر چرخه تولید شوند.

واحد در Qکل درآمد در واحد زمان اگر TRY(Q) هر چرخه تولید شوند.

متغیر تصادفی که مقدار واقعی ویژگی X کند. کیفی را بیان می

واحد در Qکل هزینه در هر چرخه اگر TC(Q) ند.طی این مدت تولید شو

واحد در Qکل درآمد در هر چرخه اگر TR(Q) طی این مدت تولید شوند.

فرضیات مدل اند: سازي ما مورد توجه قرار گرفته هاي زیر در مدل یهفرض

افت نادیده گرفته شده است. عامل کمبود یا پس ·

کند. فرایند محصول واحدي را تولید می ·

اند. سازي و برداشت یکنواخت و پیوسته ذخیره ·

ثابـت معـین و ،سـاله صول، در طول دوره برنامـه ریـزي یـک نرخ تقاضا براي مح · است.

گیرند. بالفاصله در این فرایند قرار می کاري دارند می که قابلیت دوبارهاقال ·

اقالم با کیفیت کامل با قیمت مورد نظر و با در نظر گرفتن تابع زیان تـاگوچی (بـه · شوند. فروخته میمیزان انحراف از کیفیت مطلوب)

تر و با در نظر گرفتن تابع زیان تاگوچی (به با کیفیت غیرکامل با قیمت پایین اقالم · شوند. میزان انحراف از کیفیت مطلوب) فروخته می

Page 10: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 74

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

از اقـالم آن طـی بـازبینی ��سفارش رسیده مورد بازبینی قرار گرفته و بـه نسـبت · شوند. تخریب شده و رد می

1نسبتاز مقداري که به · − کاالي غیـر کامـل ، ��باقی مانده است؛ به نسبت ��کـاالي قابـل دوبـاره کـاري داریـم. در ��کاالي مردود و به نسـبت ��به نسبت

1)نتیجه به نسـبت − ��)(1 − �� − �� − کـاالي کامـل خـواهیم داشـت (�� .)گرفته شده است به کاردر این مقاله و منحصراً (این فرض مشخصاً

کاري بـا و کاالهاي قابل دوباره v، کاالهاي غیر کامل با قیمت sکاالهاي کامل با قیمت · .است w<v<sبه صورت ها این قیمت رسند. رابطه به فروش می wقیمت

دهد. می نمایی از توزیع کیفی اقالم دریافتی را نشان 2شکل

مدل جدید مقدار سفارش اقتصادي توزیع کیفی اقالم دریافتی در. 2شکل

هـاي مختلـف از دامنـه کـه در بـازه کیفیت پـایین تـاگوچی بـراي اقالمـی تابع هزینه است. 4مطابق جدول ویژگی کیفی قرار دارند

(�)� ي کیفیت پایین تاگوچی براي اقالم با ویژگی کیفی متفاوت تابع هزینه. 4 جدول = �(� − �)� ,� = ��� ,� = (���� − �)= (� − ����) ���� ≤ � ≤ ����

�(�) = � ���� ≤ ≥� یا � ����

Page 11: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

75 ///تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب،

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

ــابق ســطر دوم جــدول ــی وراي 4مط ــدار ویژگــی کیف حــدود ، در حــاالتی کــه مق کنیم. قیمت خرید زیان می به اندازه گیرد مشخصات خارجی قرار می

حالت اول کاري و مردود را بالفاصله بعد از بازبینی و یـافتن هـر قابل دوباره کامل،کاالهاي غیر

کنیم. نمودار موجـودي بـر حسـب زمـان گذاریم و به انبار منتقل نمی ها کنار می کدام از آن خواهد بود. 3مطابق شکل

نمودار موجودي بر حسب زمان در حالت اول از مدل جدید مقدار سفارش اقتصادي . 3 شکل

را نــرخ بــازبینی در نظــر Zکنــیم و فــرض مــی t، طــول مــدت بــازبینی را 3 در شــکل گیریم. می

�یعنی = �� خواهد بود. ) 1( برابر با رابطه tبنابراین مقدار .←� )1رابطه = ��

خواهد بود. )2(مربوط به کل هزینه در واحد زمان براي حالت اول برابر با رابطه

(�)���1 )2بطه را = 1�� ��� + ��� + �� + ℎ�� �1 − ���2� + �������� + ℎ���

2

خواهد بود. 3رابطه مربوط به کل درآمد در واحد زمان براي حالت اول مطابق با رابطه

Page 12: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 76

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

(�)��� )3رابطه = ��� + �� + ���− � �1 − �4��� ��� �(�)�(�)���1���1

��+ � �(�)�(�)���1���� �� + � �(�)�(�)���2���� ��+ � ��(�)��

���� ���� اسـت و در نتیجـه بـراي Qمسـتقل از 3رابطـه مقدار ،کنیم همانطور که مشاهده می (�)��� کـه تـابع کـل سـود در واحـد زمـان یعنـی Qر از آن مقـدا محاسبه = ���(�) − ر نتیجـه اقدام کنیم. د )2( ی است از طریق کمینه کردن رابطهکاف کند را بیشینه می (�)���

دهیم و به حل آن مشتق گرفته و برابر صفر قرار می Qنسبت به )2( براي حالت اول از رابطه پردازیم. می

ت مقدار سفارش اقتصادي جدید در حالـ و با صرف نظر از بیان مراحل حل، در نتیجه خواهد بود. )4( اول از مدل ما مطابق با رابطه

1∗� )4رابطه = � 2���ℎ �� �1 − ��� + ���2� حالت دوم

کـاري را تـا پایـان ل دوبـاره در این حالت بر خالف حالت اول، اقالم غیرکامل و قابـ نمودار سطح موجودي بر حسب زمان در این حالت بـر داریم. بازبینی در انبار نگاه می دوره

است. 4اساس شکل

Page 13: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

77 ///تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب،

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

نمودار موجودي بر حسب زمان در حالت دوم از مدل جدید مقدار سفارش اقتصادي .4شکل

خواهد بود. )5( رابطه کل هزینه در واحد زمان براي حالت دوم برابر با(�)���2 )5رابطه = 1�� ��� + ��� + �� + ℎ��� �1 − �� − ���

2� + ��������

+ ℎ���2

بـوده )3 قیقاً برابر با حالت اول (رابطـه تابع درآمد کل در واحد زمان در این حالت د دار سـفارش اقتصـادي در مقـ کنـیم. است. پس همانند حالـت قبـل عمـل مـی Qو مستقل از

خواهد بود. )6( وم از مدل جدید، مطابق با رابطهحالت د2∗� )6رابطه =

⎷⃓⃓⃓⃓⃓⃓⃓⃓⃓� 2���ℎ �2��1 − �� − ���

2 � + ���2� حالت سوم

آخـر دوره در کاري را بعـد از بـازبینی تـا الت اقالم غیرکامل و قابل دوبارهدر این ح است. 5نمودار سطح موجودي برحسب زمان در این حالت مطابق شکل . مداری انبار نگه می

Page 14: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 78

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

کنیم این حالت بسیار نزدیک به حالت سـنتی مـدل مقـدار سـفارش همانطور که مشاهده می اقتصادي است.

نمودار موجودي بر حسب زمان در حالت سوم از مدل جدید مقدار سفارش اقتصادي . 5شکل

خواهـد )7(رابطـه در واحد زمان براي حالت سوم برابر با مربوط به کل هزینه رابطه بود.

(�)���3 )7رابطه = 1�� ��� + ��� + �� + �������� + ℎ��1 − ��

2− ���

2�

سـه حالـت و توضـیحات با توجه به برابري تابع کل درآمـد در واحـد زمـان در هـر وم از هاي قبل و محاسبات مربوطه، مقدار سـفارش اقتصـادي در حالـت سـ مربوط به حالت

.خواهد بود )8( مدل جدید، مطابق با رابطه3∗� )8رابطه = � 2��ℎ�� �2 − �� − ����

کل در واحد زمان براي تمامی حاالت سه بع هزینهقابل توجه است که مشتق دوم توا همواره مثبت بوده و داللت بر تحدب تابع مـذکور )9( مطابق رابطه Q گانه مذکور نسبت به کند. حاصل تنها مقداري است که این توابع را کمینه می �∗�دارد. بنابراین مقادیر

Page 15: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

79 ///تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب،

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

��2(�)�2���1 )9رابطه = �2���2(�)��2

= �2���3(�)��2= 2�����3

��ها مقدار �∗� از طرفی اگر در روابط مربوط به = ( همانگونـه را در نظر بگیریم 1

1∗�:بدین صـورت اسـت) خـواهیم داشـت: EOQکه در مدل سنتی = �∗2 = �∗3 = �2��� م. این موضـوع است و همین را هم انتظار داشتی EOQمربوط به مدل سنتی Qکه همان مقدار

اي بر درستی محاسبات هم تلقی کرد. توان نشانه را میبه منظـور عـدم مواجهـه بـا کمبـود بایـد کاالهـاي کامـل ناشـی از بازرسـی، حـداقل

به آن اشاره شده است. )10( مدت بازبینی باشند، که در رابطهپاسخگوي تقاضاي طول �� )10رابطه − �� ≥ 0

مثال عدديساخته شـده پـی ببـریم؛ یـک سیسـتم تولیـد بـا EOQکه به مفید بودن مدل براي این

گیریم. را در نظر می 5پارامترهاي موجود در جدول هاي مربوط به مثال عددي در مدل جدید مقدار سفارش اقتصادي داده . 5 جدول

واحد مقدار پارامترK 125 واحد پولیواحد سفارش / C 1/0 واحد پولیواحد محصول /

Crw 05/0 واحد پولیواحد محصول / Crj 04/0 واحد پولیواحد محصول / h 15 )واحد پولی)واحد محصول در واحد زمان / D 15000 واحدسال / P 20000 واحدسال / I 02/0 واحد پولیواحد محصول /

P1 15 % P2 10 % P3 5 % P4 1 %

Page 16: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 80

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

عملیـات انبـار اگر فرض کنیم کـه کنیم. قه فرض مینرخ بازبینی را یک واحد در دقیآنگـاه نـرخ بـازبینی ،افتـد روز در سـال اتفـاق مـی 365به مدت ساعت و 8روزانه به مدت

=Z 175200 خواهد بود یعنی سال/واحد 365×8×60×1ساالنه برابر با )10( طبـق رابطـه ،را بررسـی کنـیم در این مثال اگـر شـرط عـدم مواجهـه بـا کمبـود

�� خواهیم داشت: − 15000175200 ≥ ��بنابر این 0 ≥ 086/0

.شود مشاهده می 6هاي متفاوت در جدول هاي مربوط به اقالم با کیفیت نسبت مربوط به مثال عددي فیت متفاوت در انباشتهیالم با کنسبت اق . 6 جدول

pp prw prj pi 1pp+ prw +prj+pi

1 0 0 0 1

96903/0 00999/0 0055995/0 014985/0 1

93812/0 01996/0 01198/0 02994/0 1

90727/0 02991/0 017955/0 044865/0 1

87648/0 03984/0 02392/0 05976/0 1

84575/0 04975/0 029875/0 074625/0 1

81508/0 05964/0 03582/0 08946/0 1

78447/0 06951/0 041755/0 104265/0 1

75392/0 07936/0 04768/0 11904/0 1

72343/0 08919/0 053595/0 133785/0 1

693/0 099/0 0595/0 1485/0 1

مقادیر سفارش اقتصادي در هر سه حالت از مدل جدیـد و مقـدار مشـابه 7در جدول .اند ارائه شده سنتی که مربوط به مثال عددي است

ها انجام شده است. مقادیر این ستون براي اطمینان از درستی نسبت محاسبه 6در جدول 1

Page 17: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

81 ///مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب، تعیین

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

مقادیر سفارش اقتصادي در مدل سنتی و جدید . 7جدول

Q´ Q*1 Q*2 Q*3 500 500 500 500

500 2529/515 6689382/514 7008/501 500 3838/531 10636 /530 8101/503

500 4652/548 3648773/546 3408/506

500 5772/566 5005986/563 3093/509

500 8081/585 5731102/581 7355/512

500 2554/606 6453397/600 6435/516

500 0267/628 7832526/620 062/521

500 2405/651 0553166/642 0251/526

500 0277/676 5316462/664 5731/531

500 5319/702 2827153/688 7533/537

گانـه از مـدل جدیـد بـر مقـدار مشـابه قادیر سفارش اقتصادي در حاالت سهحاصل نسبت م

آورده 6 شـکل سنتی و همچنین همین نسبت در مورد مدل سالمه و جـابر و مـدل سـنتی در شده است.

مدل جدید (در هر سه حالت) و مدل سالمه و جابر به مقدار مشابه در مدل EOQنسبت مقدار . 6 شکل

ر برابر مجموع نسبت کاالهاي غیرکامل و مردودد سنتی

0

0.2

0.4

0.6

0.8

1

1.2

1.4

1.6

0 0.1 0.2 0.3

نسبت مقدار سفارش اقتصادي

در حاالت جدیدي به مقدار سنتی

pi +prj

Q*1/ Q´

Q*2/ Q´

Q*3/ Q´

در مدل سالمه وجابر

Page 18: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 82

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

بـرا گانه در برابر نسـبت اقـالم غیـر کامـل نسبت افزایش هزینه در حاالت سه 7 شکل جدیـد که از مقدار سفارش سنتی به جاي مقدار سفارش اقتصادي دهد نشان میزمانی براي

.کنیم در مدل خود استفاده می

هزینه در واحد زمان (در برابر نسبت کاالهاي غیر کامل) براي حالتی که . نمودار نسبت افزایش کل 7 شکل

کنیم نتی در مدل جدید استفاده میس EOQاز مقدار

هاي پژوهش یافتههـاي اقـالم غیرکامـل و آید، با افـزایش مجمـوع نسـبت بر می 6شکل همانطور که از یابـد. ایـن افـزایش ایش مـی نسبت به مقدار سنتی افز ید سفارش دهیم،مردود، مقداري که با

در حاالت اول و دوم بسیار به هم نزدیک است. علت ایـن امـر ایـن اسـت کـه تنهـا تفـاوت کـاري و غیرکامـل در حالـت دوم تـا موجود بین این دو حالت، نگهداري اقالم قابل دوبارهه محـض شناسـایی بـه فـروش هـا را بـ اتمام زمان بازبینی است، برخالف حالـت اول کـه آن

نگهداري کمی را اعمـال کـرده و در نتیجـه مقـادیر مربـوط بـه رسانیم. این مقادیر هزینه میکند. در حالی که در حالت سوم بـه دلیـل نگهـداري تر می را به حالت اول نزدیک 2حالت

piاین اقالم تا پایان دوره، مدل بسیار به حالت سنتی نزدیکتر اسـت و در نتیجـه بـا افـزایش

+prj یابد. مدل سـالمه و جـابر هـم از با شیب کمتري افزایش می 3ربوط به حالت ، نسبت منگهداري را بعـد گذارد و هزینه بازبینی کنار می آنجا که مقادیر غیرکامل را بالفاصله بعد از

0

0.01

0.02

0.03

0.04

0.05

0 0.05 0.1 0.15 0.2

نسبت افزایش هزینه

pi

حالت اولحالت دومحالت سوم

Page 19: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

83 ///تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب،

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

مقـادیر کـاري نـدارد، اقالم قابل دوبـاره 3 که بر خالف حالت شود با این از آن متحمل نمیکـاري در که اقالم قابل دوبارهدارد اما از آنجا 3نسبت به حالت ري سفارش اقتصادي بزرگت

قابـل دهـد. مقادیر کوچکتري به خود اختصـاص مـی 2و 1آن وجود ندارد نسبت به حالت سـفارش اقتصـادي نگهداري بیشتر در مدل باعث کاهش مقدار توجه است که وجود هزینه

شود. ، باعث افزایش آن میترکاري بیش رهکامل و قابل دوباو وجود اقالم غیر، نسبت افزایش هزینه در حاالت اول و دوم شیب بسـیار تنـدي دارد چـرا 7 شکلطبق

دو حالــت بــه خــاطر عــدم تحمیــل هزینــه نگهــداري (در حالــت اول) و هزینــهکــه در ایــن کامـل غیر نگهداري کم (در حالت دوم) مقدار سـفارش اقتصـادي بـا افـزایش مقـدار اقـالم

گیرد اما در حالت سوم به دلیـل زیادي می یابد و با مدل سنتی فاصله دي میبتاً زیاافزایش نسکمتـري نسـبت بـه دو حالـت قبلـی به حالت سـنتی شـاهد افـزایش هزینـه شباهت زیاد مدل

هستیم.با افزایش نسبت اقالم مردود و غیرکامل، نسبت مقدار سـفارش توان گفت در کل می

یابد طوري کـه بـا در نظـر دار مشابه در مدل سنتی افزایش میقاقتصادي در مدل جدید بر م ها به این صورت با هم رابطه دارند: جابر این نسبت گرفتن مدل سالمه و

Q*/ Q¢)> (Q*3/Q¢) (> )(Q*2/ Q¢> )Q*1/ Q¢( بـراي نگهداري الت اول به دلیل عدم وجود هزینهعلت این امر هم آن است که در ح

بـراي جبـران ایـن اقـالم کاري، مدل بدون داشـتن محـدودیت ابل دوبارهاقالم غیرکامل و قآید. اما در حالت دوم به دلیل نگهـداري و مقدار سفارش بزرگتري به دست میعمل کرده

تواند مقدار سفارش را باال ببـرد حالت اول نمی ان زمان بازبینی، مدل به اندازهاین اقالم تا پاینگهـداري م مذکور تا پایان دوره بـا هزینـه دلیل نگهداري اقالمورد حالت سوم هم به و در

زیادي مواجه هستیم و همین امر مقدار سفارش اقتصادي را نسبت به حالت اول و دوم بسیار کـه مقـادیر غیرکامـل را بالفاصـله بعـد از هد. مدل سالمه و جـابر هـم از آنجـا د کاهش می

که بـر خـالف شود با این ا بعد از آن متحمل نمینگهداري ر گذارد و هزینه بازبینی کنار می 3نسبت به حالـت مقادیر سفارش اقتصادي بزرگتري ،کاري ندارد اقالم قابل دوباره 3 حالت

مقـادیر 2و 1کاري در آن وجود ندارد نسبت به حالت که اقالم قابل دوباره دارد اما از آنجا

Page 20: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

نرم انشیو را یمهندس تیریدوفصلنامه مد /// 84

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

نگهـداري بیشـتر در ه وجود هزینهد. قابل توجه است کده می کوچکتري به خود اختصاصکـاري سفارش اقتصادي و وجـود اقـالم غیرکامـل و قابـل دوبـاره مدل باعث کاهش مقدار

شود. ، باعث افزایش آن میبیشتر

هاپیشنهاد گیري و نتیجهآوریـم: فـرض کنیـد فـردي بـراي براي ملموس شدن موضوع در این مورد مثالی مـی

خواهد کاالیی را سفارش دهد و بدون در نظر گـرفتن ضا میموجودي انبار خود و تأمین تقاکنـد و فکـر کیفیت کاالها مقدار سـفارش اقتصـادي را بـر اسـاس مـدل سـنتی محاسـبه مـی

کند که هزینه را هم کمینه کرده است، در حالی که اگر ما مـدل خـود را بـر وي عرضـه می کاالهـا هـم مواجـه هسـتیم، ت غیرکامـل کنیم و نشان دهیم که در حالت واقعی که با کیفیـ

خواهد بود و مطابق مـدل مـا هزینـه مقدار سفارش اقتصادي بیش از آنچه وي حساب کرده مطمئناً وي بـه مقـدار حاصـل از مـدل مـا روي خواهـد شود و وي هم در این حالت کم می

سـبت اقـالم غیـر کند، مثالً اگـر در حالـت اول ن هم همین موضوع را بیان می 7شکل آورد. ناشی از به کار بردن مقدار حاصل از مدل سنتی درصد باشد، مقدار افزایش هزینه 15امل ک

درصد خواهد بود. 4/5تقریباً برابر با اي، بسط تواند مشتمل بر در نظر گرفتن بازبینی نمونه ها می تحقیقات آتی در این زمینه

نظـر گـرفتن مـدت زمـان ، در EPQمدل موجود براي یافتن مقدار تولید اقتصـادي در مـدل اثـر یـادگیري از تـوانیم هـا باشـد. همچنـین مـی کاري یا وجود کمبـود در مـدل براي دوباره

ها بررسی کنیم. تأثیر بهبود کیفیت بر نرخ تقاضـاي آینـده دیگر را در مدل اي به دوره دوره مطالعات است. تصادي هم موضوع خوبی براي ادامهو مقدار سفارش یا تولید اق

Page 21: هﺪﯿﮑﭼ - qom.ac.irjemsc.qom.ac.ir/article_1061_5e154adc32e99cb8fa5d4a5e0f0f7dc3.… · مﺮﻧ ﺶﻧﺎﯾار و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓود

85 ///تعیین مقدار سفارش اقتصادي با مالحظه کیفیت کاالها، بازبینی مخرب،

مدامه

صلندوف

تیریدس

مهن ی

یو راش

ان

نرماره

شموم،

ل سسا

1ان

بستو تا

هار ، ب

1396

نابعم- Akbari, F., Saffari, M. (2015). Optimized policy pf ordering for Perishable goods regarding the policy of delayed payment, and inflation. Quarterly of supply chain management, 45 (16), .42-49. (In Persian) - Arrow, K. J. (1958). Studies in the mathematical theory of inventory and production: Stanford University Press. - Bakker, M., Riezebos, J., & Teunter, R. H. (2012). Review of inventory systems with deterioration since 2001. European journal of operational research, 221(2), 275-284. - Barzoki, M. R., Jahanbazi, M., & Bijari, M. (2011). Effects of imperfect products on lot sizing with work in process inventory. Applied Mathematics and Computation, 217(21), 8328-8336. - Chan, W., Ibrahim, R., & Lochert, P. (2003). A new EPQ model: integrating lower pricing, rework and reject situations. Production Planning & Control, 14(7), 588-595. - Gerchak, Y., Vickson, R. G., & Parlar, M. (1988). Periodic Review Production Models With Variable Yield and Uncertain Demand*. IIE transactions, 20(2), 144-150. - Glock, C. H., Grosse, E. H., & Ries, J. M. (2014). The lot sizing problem: A tertiary study. International Journal of Production Economics, 155, 39-51. - Goyal, S. K., & Cárdenas-Barrón, L. E. (2002). Note on: economic production quantity model for items with imperfect quality–a practical approach. International Journal of Production Economics, 77(1), 85-87. - Grosfeld-Nir, A., & Gerchak, Y. (2004). Multiple lotsizing in production to order with random yields: Review of recent advances. Annals of Operations Research, 126(1-4), 43-69. - Hsu, J.-T., & Hsu, L.-F. (2013). An EOQ model with imperfect quality items, inspection errors, shortage backordering, and sales returns. International Journal of Production Economics, 143(1), 162-170. - Inderfurth, K. (2003). Analytical Solution for a Single Period Production Inventory Problem with Uniformly Distributed Yield and Demand: FEMM, Faculty of Economics and Management. - Jawad, H., Jaber, M. Y., & Bonney, M. (2015). The economic order quantity model revisited: an extended exergy accounting approach. Journal of Cleaner Production, 105, 64-73. - Khan, M., Jaber, M., Guiffrida, A., & Zolfaghari, S. (2011). A review of the extensions of a modified EOQ model for imperfect quality items. International Journal of Production Economics, 132(1), 1-12. - Lee, H. L., & Rosenblatt, M. J. (1987). Simultaneous determination of production cycle and inspection schedules in a production system. Management science, 33(9), 1125-1136. - Maddah, B., Salameh, M. K., & Moussawi-Haidar, L. (2010). Order overlapping: A practical approach for preventing shortages during screening. Computers & Industrial Engineering, 58(4), 691-695. - Mirzazadeh, A., Seyyed Esfahani, M. M., Fatemi Ghomi, S.M.T. (2007). Determining the policy of the EOQ in perishable goods regarding time-dependent inflation. Journal of technical faculty, 40(4), 585-595. (In Persian) - Papachristos, S., & Konstantaras, I. (2006). Economic ordering quantity models for items with imperfect quality. International Journal of Production Economics, 100(1), 148-154. - Pentico, D. W., & Drake, M. J. (2011). A survey of deterministic models for the EOQ and EPQ with partial backordering. European journal of operational research, 214(2), 179-198. - Porteus, E. L. (1986). Optimal lot sizing, process quality improvement and setup cost reduction. Operations Research, 34(1), 137-144. - Rosenblatt, M. J., & Lee, H. L. (1986). Economic production cycles with imperfect production processes. IIE transactions, 18(1), 48-55. - Salameh, M., & Jaber, M. (2000). Economic production quantity model for items with imperfect quality. International Journal of Production Economics, 64(1), 59-64. - Taleizadeh, A. A., Khanbaglo, M. P. S., & Cárdenas-Barrón, L. E. (2016). An EOQ inventory model with partial backordering and reparation of imperfect products. International Journal of Production Economics, 182, 418-434. - Tsou, J.-C. (2007). Economic order quantity model and Taguchi’s cost of poor quality. Applied mathematical modelling, 31(2), 283-291. - Tsou, J.-C., Hejazi, S. R., & Barzoki, M. R. (2012). Economic production quantity model for items with continuous quality characteristic, rework and reject. International Journal of Systems Science, 43(12), 2261-2267. - Urban, T. (1998). Analysis of production systems when run length influences product quality. International Journal of Production Research, 36(11), 3085-3094. - Wahab, M., & Jaber, M. (2010). Economic order quantity model for items with imperfect quality, different holding costs, and learning effects: A note. Computers & Industrial Engineering, 58(1), 186-190. - Yano, C. A., & Lee, H. L. (1995). Lot sizing with random yields: A review. Operations Research, 43(2), 311-334.

یجیتالشناسه د JEMSC-1701-1050 (R2) :(DOI) استناد به این مقاله:ـا، بـازبینی مخـرب، تعیین مقدار سفارش اقتصادي ب. «)1396. (ترابی، ح؛ کریمی گوارشکی، م.ح؛ عباسی، م ا مالحظـه کیفیـت کااله

.65- 85)، 4( 3، دوفصلنامه مدیریت مهندسی و رایانش نرم». بر کمبود و اقالم ناقص يکاري و مرور دوباره