نﺎﮔﺪﻧﻮﺟ - NIOChse.nioc.ir/Portal/file/?184309/Spraying-Method... · نﺎﮔﺪﻧﻮﺟ لﺮﺘﻨﻛ و ﻲﺷﺎﭘ ﻢﺳ يﺎﻤﻨﻫار ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ

جوندگانراهنماي سم پاشي و كنترل NIOC‐HSE‐OH‐GU‐009‐00كد مدرك : 20/09/1395 : بازنگريتاريخ صفر شماره بازنگري : مديريت بهداشت، ايمني و محيط زيست

شركت ملي نفت ايران مي باشد. HSEمحفوظ و متعلق به مديريت تهيه گرديده و كليه حقوق مادي و معنوي آن HSEسند حاضر با هدف استقرار و توسعه فرآيندهاي سيستم مديريت 27از 1صفحه

بـمطال ترسـفه

2 ........................................................................................................................................................ مقدمه - 1

2 ....................................................................................................................................................... هدف - 2

2 ............................................................................................................................................... كاربرد دامنه - 3

3 ...................................................................................................................................... اصطالحات و فيتعار - 4

6 .................................................................................................................................. قانوني الزامات و مراجع -5

6 ..................................................................................................................................... ها تيمسئول و نقشها - 6

10 ................................................................................................................................................... اجرا روش - 7

10 ........................................ يموذ نورانجا و هايماريب نيناقل با مبارزه تيفيك ارتقاء جهت طيمح يبهساز و زگييپاك اصول 1- 7

12 ............................................................................................................................................. شيميايي مبارزه 2- 7

15 ............................................................................................................................... هاستفاد مورد شيميايي سموم 3- 7

15 ............................................................................................................................... يپاش سم هنگام در مهم نكات 4 - 7

16 ................................................................................................................................. يپاش سم از پس الزم اقدامات 5- 7

17 ................................................................................................................... تيمسموم بروز هنگام در هياول يكمكها 6- 7

18 ........................................................................................................................................ يفرد حفاظت تجهيزات 7- 7

18 .............................................................................................................................................................. آموزش 8- 7

19 ........................................................................................................ سموم حمل و يدارنگه ،يمنيا و بهداشت ضوابط 9- 7

22 .............................................................................................................................................. سموم عاتيضا دفع 10- 7

22 ..................................................................................................................................................... سم ابقاء دوره 11- 7

23 ................................................................................................................................................. جوندگان كنترل 12- 7

23 .............................................................................. ناماك به جوندگان ورود از جلوگيري و محيط بهسازي 1- 12- 7

23 ........................................................................................................ گذاري طعمه از قبل الزم اقدامات 2- 12- 7

25 ....................................................................... جوندگان كنترل هاي برنامه در استفاده مورد مواد و سموم 3- 12- 7

26 ............................................................................................................................ احتياطي اقدامات 4- 12- 7

26 ................................................................................................................................. تكميلي نكات 5- 12- 7

27 .............................................................................................................. گذاري طعمه از پس اقدامات 6- 12- 7



مقدمه - 1

قرار توجه مورد زنده موجودات ساير و انسان براي مزاحت ايجاد سبب به موزي جانوران و حشراتمبارزه با ديرباز از

تحريك و مسموميت،گاهي خطرايجاد انسان براي مزاحمت بر عالوه خود نيش و گزش با اتموجود ابن. اندگرفته

نمايند. همچنين آلرژي شديد و حتي مرگ افراد به ويژه در مناطق دور افتاده و محروم از امكانات بهداشتي و درماني مي

هاي تواند اپيدميموذي ميسر بوده و مي هاي مختلف از طريق حشرات و جانوارانامكان انتقال عوامل بيماريزا به روش

هاي توليدي و صنعتي گردد. به همين بزرگي ايجاد نمايد كه عالوه بر به خطر انداختن جان افراد منجر به توقف فعاليت

گردد. در وجود جوندگان موذي ساالنه باعث خسارات بسياري در تأسيسات و تجهيزات مي و گاز ترتيب در صنعت نفت

گذاري، نكات الزم در زمينه سموم شيميايي مورد استفاده، نكات مهم در حين و پس از سم پاشي و طعمه اين مستند

در هنگام بروز مسموميت، تجهيزات حفاظت فردي براي سم پاش و همچنين نكات ضروري در خصوص هاي اوليه كمك

هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران، هاي مبارزه با حشرات و جانوران موذي در شركتكنترل و نظارت بر برنامه

ارائه شده است.

هدف -2

و جوندگان موذي جانوران ،حشرات كه توسط هاييبيماري ه بامقابل جهتبهسازي محيط كار راهنما هدف از اين

ت ن موذي در تأسيساهاي اقتصادي ناشي از حضور جوندگاهمچنين كاهش و كنترل زيان ،گرددمي منتقل به انسان

باشد.هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران ميشركتنفتي و گازي

دامنه كاربرد -3

- در شركتهاي نگهداري، تهيه و توزيع مواد غذايي محلكليه اماكن مسكوني، اداري، صنعتي، انبارها و راهنمااين

شود.شامل ميهاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران را



تو اصطالحا ريفاتع -4

سم •

ماده اي كه از يك راه خاص يا راه هاي مختلف و در مقادير معين وارد بدن موجود زنده شده باعث اختالل و

.يا توقف فعل و انفعاالت حياتي موجود زنده به طور موقت يا دائم مي گردد

مسموميت •

ه ورود سم به بدن از يك راه كه در نتيج اييبيوشيمييا يعبارت است از اختالالت موقتي يا دائمي فيزيولوژيك

خاص يا راه هاي مختلف بوجود مي آيد.

انواع مسموميت •

شوند متوجه فوري اطرافيان و مسموم شخص كه طوري به باشد، شديد خيلي است ممكن مسموميت

ياناطراف و مسموم شخص حتي كه طوري به گردد، ظاهر بيماري و ناراحتي صورت به يا به تدريج و) حاد مسموميت(

.)مزمن مسموميت( نشوند او بيماري و ناراحتي دليل متوجه

دوره ابقاء سم يا دوره احتياط •

كشد تا غلظت سم در محيط سم پاشي شده به حد قابل قبولي كاهش يافته و مدت زماني است كه طول مي

در طول اين مدت ورود به آن محدوده ممنوع است.

انبار سموم •

شود كه انواع سموم به صورت جامد، مايع و يا گاز در آن با رعايت صور گفته ميبه محلي سر پوشيده و مح

كامل اصول ايمني و حفاظتي نگهداري مي شود.

طبقه بندي سموم •

سموم كلره، سموم :نمود بندي طبقه زير هاي گروه به توان مي موجود شيميايي مواد و منشأ اساس بر را سموم

سموم جديد و يروتيروئيدها، سموم پافسفره، كاربامات



سموم كلره

سمومي مهم ترين از. است گرفته قرار استفاده مورد موذي، حشرات و آفات عليه بر وسيعي طيف در سموم از گروه اين

،ديكوفول ،يا بنزن هگزا كلرايد BHC ،ديلدرين ،ددت: نمود اشاره ذيل سموم به توان مي دارد قرار گروه اين در كه

و محيط در آنها طوالني پايداري به شود مي سموم اين خصوصيات مهم ترين از. اندوسولفان و هپتاكلر ،ردانكل ،آلدرين

.نمود اشاره آنها كشي حشره وسيع طيف

الزم به ذكر است كه سموم كلره در حال حاضر از چرخه استفاده خارج شده اند.

سموم فسفره

باشند. همزمان با جنگ جهاني دوم اين گروه از اوي فسفر ميهاي آلي حهاي فسفره مصنوعي، مولكولحشره كش

كشي آنها پي برده شد. تا كنون ها سنتز شدند و سپس به خاصيت حشره سموم بعنوان گازهاي جنگي توسط آلماني

گذارند. تركيب از اين سموم به بازار آمده است و از راه هاي مختلف بر روي حشرات اثر مي 100بيش از

،تمفوس ،متاسيستوكس ،سيستوكس ،ديازينون ،پاراتيون ،ماالتيون به توان مي گروه اين در سموم رينمهم ت از

سموم با مقايسه در سموم اين ابقايي خاصيت. نمود اشاره فنيتروتيون و فنتيون ،متيل پيريميفوس ،متيل كلروپيروفوس

.باشد مي كمتر كلره

كاربامات ها

اين در كه سمومي مهم ترين از. هستند فسفره سموم شبيه حشرات روي بر عمل سممكاني نظر از سموم از گروه اين

برد. نام را آلديكارپ فورادان ،پروپوكسور ،كارباريل توان مي دارند قرار گروه

سموم پايروتيروئيد

ته سموم از دس امروزه بيشترين سموم مصرفي در بهداشت به دليل كم خطر بودن آن براي انسان و ساير پستانداران

ساختمان نظر از .است آورده بوجود را ها كش حشره از جديدي نسل سموم از گروه اين .دنباشپايروتيروئيدي مي

اين از گروه لينوا. شدند سنتز مصنوعي بصورت اين گروه 1950 دهة در. باشند مي الكل و اسيد يك استر ،شيميايي

فراواني كارهاي آنها شيميايي فرمول روي بر متعاقباً. شدند مي تجزيه سريعاً نور مقابل در شدند عرضه كه به بازار سموم

بيشترين اكنون هم. داشتند طبيعت در بيشتري ابقائي خاصيت كه گرديد عرضه بازار به و سمومي پذيرفت انجام

روئيدهاسموم پايروتي مهم ترين. اند داده اختصاص خود به كشاورزي آفات و حشرات خانگي كنترل در را استفاده



سيهالوترين و ،سايپرمترين ،دلتامترين ،سايفلوترين ،پرمترين ،بيورزمترين ،رزمترين ،بيوآلترين ،آلترين: از عبارتند

فضايي يسم پاش ،منازل داخل ابقايي يسم پاش هايصورت به ماالريا ناقلين كنترل در را فوق سموم اكنون هم. فنترين

.برند مي كار به سموم، به آغشته بندهاي پشه از استفاده و

سموم جديد

گروه با است ممكن عمل آنها مكانيسم كه است شده عرضه بازار به مختلف هاي گروه از سموم اقسام و انواع اكنون هم

كه است شده عرضه بازار به) IGR’s( حشرات رشد كننده تنظيم هاي بنام ديگري گروه. باشد متفاوت قبلي هاي

اين هاي نمونه مهم ترين از. است حشرات جواني و جلداندازي هاي هورمون همانند حشرات روي بر آنها عمل مكانيسم

عقيم ،حشرات دوركننده تركيبات ،حشرات كننده جلب تركيبات. نمود اشاره ديفلوبنزورون و متوپرن به توان مي گروه

هاي طرح انجام مقدمات كنون تا كه ندا شده عرضه بازار به كنترل جهت نيز حشرات هاي فرمون و شيميايي هاي كننده

.گذارند مي سر پشت را خود تحقيقاتي

درجه سميت •

مقدار ماده سمي است كه اگر از يك راه LD50بيان مي شود. LD50سميت بسياري از سموم با شاخص دز كشنده

ت مورد مطالعه درصد از حيوانا 50مشخص و معين وارد بدن يك گونه حيوان آزمايشگاهي مشخص شود باعث مرگ

گردد. اين مقدار كه بر حسب ميلي گرم سم بر كيلوگرم وزن بدن حيوانات ذكر مي شود و معياري براي طبقه بندي مي

LD50سموم است در آزمايشگاه انجام شده و بايد نوع حيوان و راه ورود ماده به بدن را نيز مشخص نمود. هر چه مقدار

كمتر باشد آن سم مهلك تر است.

گرم در كيلوگرم باشد، سموم فوق العاده ميلي 200آنها كمتر از LD50مي كهسمو -

سمي هستند.

گرم باشد، سموم با سميت گرم در كيلوميلي 2000تا 200آنها بين LD50سمومي كه -

متوسط هستند.

گرم در كيلوگرم باشد، سموم با ميلي 3000تا 2000آنها بين LD50سمومي كه -

سميت ضعيف هستند.



گرم در كيلوگرم باشد، سموم فاقد سميت ميلي 3000آنها بيش از LD50مومي كه س -

باشند.حاد مي

مراجع و الزامات قانوني -5

هاي خدماتي آيين نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، ضوابط فعاليت شركت •

مبارزه با حشرات و جانوران موذي

هاي سازمان بهداشت جهانيدستورالعمل كميته تخصصي حشره شناسي و آفت كش •

آيين نامه حفاظتي كار با سموم دفع آفات در كارگاه، وزارت كار و امور اجتماعي، معاونت •

1388كار، اداره كل بازرسي كار، روابط

دستورالعمل بهداشت و ايمني، عمليات سم پاشي فضاي سبز، شهرداري تهران •

• U.S.EPA Office of Pesticide Programs-Standard Operating Procedures

for Assessing Residential Pesticide Exposure

• Standard Operating Procedure، Food Safety Project, Iowa State

University

• Instructions for Spray Operators Spraying Methods, the Environment

and Safety, EMPL/1422/01/00-EN

امسئوليت هها و نقش -6

هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران،در شركتهاي ناشي از حشرات و جوندگان جهت كنترل زيان 6-1

پاشي و مبارزه با آفات و جوندگان كه داراي مجوز صالحيت هاي ارائه كننده خدمات سمبايستي از خدمات شركت

هاي فرعي و شركتهر يك در HSEواحد تائيدالزم از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بوده و مورد

باشند، استفاده نمايند.ميتابعه شركت ملي نفت ايران

هاي مجاز بايست ليست شركتهاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران ميشركتاداره خدمات و پشتيباني 6-2

ت به انتخاب ي را از مركز علوم پزشكي استان دريافت نموده و بر اساس قوانين جاري نسبسم پاشانجام خدمات

اقدام نمايند. ذي صالحشركت



با قرارداد به عقد مجاز صورتي در هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايرانشركتاداره خدمات و پشتيباني 6-3

رويت را شركت صالحيت برگه كه باشدمي جوندگان و آفات با مبارزه ي وسم پاش خدمات ارائه كننده هايشركت

.گردد قرارداد پيوست آن تصوير و شده ذكر قرارداد در مجوز بايستي كننده صادر دانشگاه و تاريخ شماره، نمايند.

اعتبار دوره در بايستي جوندگان و آفات با مبارزه و يسم پاش خدمات كننده ارائه شركت فعاليت زماني دوره 6-4

.شود احراز نكته اين صحت بايستي قرارداد عقد از پيش باشد. آنان مجوز صالحيت

و يسم پاش خدمات كننده ارائه هايشركت با دادرقرا عقد جهت كشاورزي جهاد وزارت از صادره هاي مجوز 6-5

.باشدمي اعتبار فاقد هاي فرعي و تابعهشركت در فعاليت جهت جوندگان و با آفات مبارزه

رار داده و را در اختيار ايشان ق HSEاداره خدمات و پشتيباني مي بايست تمام اطالعات مورد نياز اداره 6-6

بايست بر احراز تمام شرايط مذكور در ميهاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران در هر يك شركت HSEاداره

دستورالعمل جهت عقد قرارداد و نيز در مراحل اجراي عمليات مبارزه با آفات و جوندگان، سموم و مواد شيميايي

رت عاليه داشته باشد... نظا. ي وسم پاشمصرفي، اقدامات قبل و بعد از

بايست پيش از انجام اقدامات، هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران ميواحد خدمات در هر يك شركت 6-7

مواد شيميايي مورد SDSتجهيزات حفاظت فردي، برگه هاي اجرايي، نوع و مقدار مواد مصرفي،شرح دقيق روش

از شركت مسائل مربوطه را ساير و م و محدوديت هاي تردد افراد، اعالم دوره ابقاء سمواقدامات احتياطي استفاده،

قرار دهد تا از صحت HSEاخذ نموده و در اختيار واحد پيمانكار ارائه دهنده خدمات سمپاشي و طعمه گذاري

هاي مزبور علمي و كاربردي موارد فوق و نيز حسن اجراي آنها كسب اطمينان حاصل شود. بديهي است شركت

شرط HSEتأييد اين مستندات از سوي اداره باشند.دادن اطالعات كامل و دقيق به واحد خدمات ميملزم به

الزم جهت عقد قرارداد و انجام عمليات خواهد بود.

هاي ارائه كننده خدمات سم پاشي و مبارزه با آفات و جوندگان بايستي در تمام طول انجام فعاليت در شركت 6-8

هاي خدماتي مبارزه با حشرات و بعه شركت ملي نفت ايران ضوابط فعاليت شركتهاي فرعي و تاهر يك شركت

.جانوران موذي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي را در همه موارد رعايت نمايند

مناسب شرايط و محل داراي بايستي جوندگان و آفات با مبارزه و يسم پاش خدمات كننده ارائه هايشركت 6-9

:باشند شرح ذيل به



مناسب كار دفتر داراي پزشكي آموزش و درمان بهداشت، وزارت از شده اخذ مجوز در شده ذكر محل در

.باشند ثابت و تلفن آدرس با

مواد انبار داراي پزشكي آموزش و درمان بهداشت، وزارت از شده اخذ مجوز در شده ذكر محل در

.باشند بهداشت وزارت كار و محيط سالمت كل اداره ملدستورالع در شده ذكر ا شرايطب شيميايي

ارائه شركت نام به بيمه داراي بايستي گذاري طعمه يا يسم پاش تيم افراد نيز و شركت فني مسئول 6-10

فعاليت در دوره بايستي آنها بيمه زماني دوره و بوده جوندگان و آفات با مبارزه و يسم پاشخدمات كننده

سم پاش هاي تيم در روزمزد كارگران از استفاده پوشش دهند. ان راهاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايرشركت

سم هايتيم افراد ايبيمه مدارك .شد خواهد راردادق لغو به منجر امر اين از شركت تخلف احراز و بوده ممنوع

.گردد ارائه اليتعف زمان در بايستي پاش

مدت تمام در است شده صادر او منا به شركت براي بهداشت وزارت مجوز كه شركت فني مسئول حضور 6-11

.است ضروري محل در كنترلي داماتاق امانج

- در هر يك شركتو تحت مسئوليت واحد خدمات HSEكليه امور مربوط به سم پاشي با نظارت واحد 6-12

باشد. ميهاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران

بايستي حداقل داراي دو تيم انجام ي و مبارزه با آفات و جوندگانسم پاششركت ارائه كننده خدمات 6-13

باشند. 1اقدامات كنترلي با حضور دو نفر آموزش ديده در هر تيم با حداقل تحصيالت دوره راهنمايي

ي و مبارزه با حشرات و جوندگان بايستي داراي تجهيزات سم پاشهاي ارائه كننده خدمات شركت 6-14

كاركنان خودبراي و تجهيزات حفاظت فردي مناسب نيهاي كنترلي و نيز وسايل ايممناسب با اجراي برنامه

باشند.هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران در هر يك شركت HSEواحد تائيدجهت تيم هاي عملياتي با

شركت اختيار در مربوطه هايدستورالعمل نيز و نامه آيين اين مفاد بايستي داد عقد قرار از پيش 6-15

يسم پاش خدمات كننده ارائه شركت هر قرارداد گيرد. عقد قرار جوندگان و آفات با همبارز انجام خدمات متقاضي

راهنما اين مفاد از اطالع به معني هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايرانشركت جوندگان با و آفات با مبارزه و

ي و تابعه شركت ملي نفت هاي فرعشركت HSE امور جوندگان و آفات با مبارزه اجرايي هايدستورالعمل ساير و

خانگي و عمومي اماكن موذي جانواران و حشرات با مبارزه خدماتي هاي شركت فعاليت ضوابط آيين نامه ١



ي خودهاملعدستورال وراهنما اين مفاد اساس بر هاي فرعي و تابعهدر هريك از شركت HSE واحد و بوده ايران

.پرداخت دنخواه جوندگان و آفات با مبارزه امر در اليتعف پايش و ارتنظ به

بايستي در هاي فرعي و تابعهتدر هريك از شرك ي وسيع، مسئولين درمانگاهسم پاشدر انجام اقدامات 6-16

جريان بوده و ضمن در اختيار داشتن پادزهر مناسب، نسبت به نام ماده سمي مصرفي و دوز آن آگاهي الزم را

سموم در اختيار درمانگاه ها قرار گيرد. SDSهمچنين برگه داشته باشند.

مواد SDSو و جود برگه اربرد سم نحوه ك ،، فرموالسيوناعتبار كارخانه سازنده سم، تاريخ مصرفتأييد 6-17

صورت گيرد.هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران در هر يك شركت HSE واحدبايستي با نظر شيميايي

هاي الزم هاي ارائه كننده خدمات سم پاشي و مبارزه با حشرات و جوندگان مكلف هستند آموزششركت 6-18

هاي مبارزه، نحوه ، روشپاشي و تجهيزات حفاظت فردي سم در خصوص بهسازي محيط، نحوه كاربرد تجهيزات

.. را با هماهنگي معاونت . جلوگيري از آلودگي محيط به سموم و مواد شيميايي، رعايت نكات حفاظتي و ايمني و

بهداشتي به كليه كاركنان خود ارائه نمايند.

ل تمام مراحل شناسايي گذاري نبوده و شامعمليات كنترلي عليه جوندگان صرفاً محدود به طعمه 6-19

غير فعال، جمع هاي كلونيگذاري مجدد، مسدود كردن ها و طعمهفعال، طعمه گذاري، پايش طعمههاي كلوني

باشد ها ميسازي الشهآوري و معدوم

پيمانكار موظف است ابزار، وسايل و مواد مورد نياز جهت مبارزه با موريانه را نيز در اختيار داشته و در 6-20

ياز عمليات موريانه زدايي را نيز انجام دهد. صورت ن

پاشي و طعمه گذاري باتوجه به نوع ناقلين و جانوران موذي بندي مناسب جهت انجام سمبرنامه زمان 6-21

ها طرح ريزي شده و بطور مستمر صورت پذيرد. (به عنوان توسط اداره خدمات و پشتيباني شركت ،شناسايي شده

دوره در فصل 2پاشي در انتهاي فصل زمستان و ها يك مرتبه سمتي مانند سوسريمثال براي مبارزه با حشرا

.باشد)تابستان مناسب مي



روش اجرا -7

جانوران و هابيماري ناقلين با مبارزه كيفيت ارتقاء جهت محيط بهسازي و پاكيزگي اصول 7-1

:موذي

و غذا آب، به دسترسي موذي جانوران و هابيماري ناقلين گزيني النه و تكثير تجمع، عامل ترينمهم كه آنجا از

: است الزامي ذيل موارد رعايت باشديم پناهگاه

.آنها اطراف و هاساختمان كلي نظافت رعايت -1

از خودداري ،مراكز تهيه و توزيع مواد غذايي (آشپزخانه، رستوران، آبدارخانه، بوفه و ...) پاكيزگي رعايت -2

.محيط در غذا مانده باقي حاوي روفظ نگهداري عدم و غذايي مواد ريختن

.بهداشتي شرايط تحت و كوتاه زماني فواصل با هازباله تخليه و زباله دفع براي دربدار هايسطل از استفاده -3

.سرپوشدار ظروف در غذايي مواد نگهداري -4

با آيين (مطابق كف و سقف ديوار، درها، در موجود منافذ و هاروزنه نمودن مسدود نظير ساختمان بهسازي -5

.مواد خوراكي و آرايشي وزارت بهداشت و درمان فصل دوم) 13نامه ماده

،توري با هاپنجره تجهيز نظير ساختمان به موذي جوندگان و حشرات ورود از جلوگيري جهت مانع ايجاد -6

.فاضالب مدخل در توري از استفاده و درب زير در اسفنج از تفادهاس

.حشرات تكثير و رشد از جلوگيري منظور به مسكوني اماكن اطراف از مستعمل و كهنه ظروف آوري جمع -7

حشرات تكثير و رشد از جلوگيري منظور به اطراف محيط در موجود ماندابهاي و راكد هايآب خشكاندن -8

.ماالريا خصوصاً

سيب ،برنج هايكيسه مثل شودمي آورده آن داخل به تمانخسا از بيرون از كه لوازمي و وسايل بازرسي -9

.زميني

سانتي 30 تا ارتفاع زيفل هايورقه با هاچارچوب و چوبي درهاي پاييني لبه استحكام و ديوارها پوشاندن -10

و 17ت و درمان فصل دوم ماده مواد خوراكي و آرايشي وزارت بهداش 13(مطابق با آيين نامه ماده متري

18.(

.هااقامتگاه و دفاتر و كار محل در غذايي مواد مصرف عدم -11



يهااتاق لداخ در توزيع جهت مصرف يكبار ظروف در آن سرو از جلوگيري و هارستوران در غذا سرو -12

.امكان حد تا اداري و كونيمس

محيط از محيط بهداشت استانداردهاي اساس بر و منظم ريزيبرنامه طبق بايستي زائد مواد و هازباله -13

.شوند دفع شده و آوري جمع

-تخت( خواب وسايل البسه، از اعم دوم دست وسايل گونه هر ورود كارگران، و پرسنل اسكان محل در -14

.باشدمي ممنوع و تشك) ملحفه خواب،

.باشند تميز و نو بايستي افراد به تحويلي ملحفه و تشك پتوها، -15

در دوره اين .باشد ماه سه از بيش نبايد... تشك و پتوها، مانند خواب وسايل و ضدعفوني شستشو دوره -16

بار استفاده پس از هر براي افراد متفاوتبراي يك نفر استفاده كننده و هفته دو داكثرح ها ملحفه وردم

.است

ريعا و ودهب بمناس محيطي شرايط ساير و رطوبت نور، لحاظ از آن ساختار بايستي انبار وجود صورت در -17

.باشد شكاف و درز و منفذ ههرگون از

و ورود رايب الزم زمان از بيش انبار در بودن باز و شود باز خروج و رودو هنگام به فقط بايستي انبار در -18

.نيست صحيح راداف روجخ

ريز منافذ با توري حايل داراي بايستي كفشورها و بوده پوشيده سر بايستي بالفاض مجاري و آبروها -19

.باشند

شده مسدود ألكام بايستي بفاضال آبرو هايلوله به ها روشويي يا ظرفشويي آبرو هايلوله اتصال محل -20

.باشد

.باشند سرپوشيده بايستي حتماً بفاضال هايسپتيك يا و هاچاه -21

اين گيردمي صورت مخصوص هايماشين توسط دليل هر به هاسپتيك از فاضالب تخليه كه مواقعي در -22

.باشد مناسب و منظم برنامه بايستي داراي امر

الزامي مسئول فرد مواخذه و شده پيگيري بايستي هايكسپت و هاچاه از فاضالب يا آب كردن سرريز -23

.بود خواهد



مبارزه شيميايي 7-2

اثري از آلودگي به مواد ها بايستي كامال نظافت شده وكشمحيط مورد نظر جهت انجام استفاده از آفت -1

غذايي، چرك، چربي و ... در محيط نباشد.

محل نسبت به انجام عمل آگاه شوند. استفاده از پيش از استفاده از مواد سمي بايستي افراد حاضر در -2

باشد.هاي مناسب ضروري ميتابلوهاي اطالع رساني در محل

هاي زير، كتب، وسايل پخت و پز، وسايل برقي، وسايل شخصي بايستي از محل مورد مواد غذايي، لباس -3

نظر خارج شوند.

آنها وجود ندارد بايستي با پوشش مناسب باشند و يا امكان خارج كردن وسايلي كه قابل جابجايي نمي -4

پوشانده شوند.

پادزهر سم مربوطه ، ماده SDSبرگه و پيش از انجام اقدامات سم پاشي بايستي بر اساس سم مصرفي -5

تهيه شده و نيز مقدمات انجام اقدامات اوليه نجات افراد مسموم فراهم گردد.

باشند، پيمانكار سم پاشي با توافق پزشك درمانگاه تبصره: بهتر است در صورتيكه پادزهرها بسيار متنوع -6

متعهد گردد و در اختيار درمانگاه قرار بگيرد.پادزهر نسبت به خريد

سموم آگاهي كامل SDSنسبت به اطالعات برگه و نيز افراد حاضر در محل بايستي سم پاشكليه افراد -7

تفاده قرار گيرد.هاي آنان مورد استا در صورت لزوم، دانسته داشته باشند

سم مصرفي در محل سكونت افراد نبايد دوره ابقايي طوالني داشته باشد. -8

بايستي سابقه سم مورد نظر به دقت بررسي شود و وجود مقاومت در آفت هدف نسبت به سم مصرفي -9

مورد توجه قرار گيرد.

سموم شامل (نوع MSDS2بندي استاندارد بوده و اطالعات ضروري سموم مصرفي بايستي داراي بسته -10

...) بر روي آن نگاشته شده باشد. از طرفي سموم بايد از نظر ماده موثر، غلظت مصرفي، پادزهر و

استانداردهاي بين المللي تحت كنترل يك آزمايشگاه معتبر بوده كه مورد قبول اداره استاندارد كشور ايران

نيز باشد.

2 MSDS: Material safety data sheet



وزارت بهداشت تائيدت آخرين ليست سموم مورد استفاده مجاز و مورد بايسهاي پيمانكار سم پاشي مي: شركت1تبصره

صالح را ارائه نمايند. و درمان و آموزش پزشكي و مراجع ذي

هاي نگهداري سموم بايد مطابق مقررات و ضوابط هيأت نظارت بر سموم كشور : برچسب ظروف و بسته بندي2تبصره

حاوي مشخصات ذيل باشد:

در باالي برچسب درج گردد. "فاده برچسب را با دقت مطالعه نمائيدقبل از است "عبارت •

نام عمومي آفت كش •

سيون آفت كشنام تجاري و فرموال •

نام شيميايي آفت كش •

نوع آفت كش و نحوه جذب •

شگروه، نحوه عمل و خانواده آفت ك •

اساس وزن به وزن و يا وزن به حجمميزان ماده موثر: بر •

درجه خطر ماده موثر •

بزرگ و درشت در باالي "دور از دسترس و ديد كودكان در محل قفل دار نگهداري شود"ت عبار •

برچسب درج گردد.

موارد مصرف •

مديريت كاربرد آفت كش ها •

طريقه مصرف آفت كش •

(دوره كارنس)حداقل زماني فاصله برداشت •

احتياطات الزم •

سميت براي محيط زيست •

در برچسب Pictogramدرج عالئم خطر •

م مسموميتعالئ •

كمك هاي اوليه •



پادزهر •

شرايط نگهداري آفت كش بايستي در برچسب توضيح داده شود. •

كش فروخته شده با ذكر تاريخ در دفاتر مربوطه ثبت نام و نشاني خريدار و ميزان آفت"قيد عبارت •

."توسط فروشنده ضروري است

كننده و نام كارخانه سازنده (وارد نام و نشاني و شماره تلفن و آدرس پست الكترونيكي شركت وارد •

ليد كننده و آدرس پست الكترونيكيام و نشاني و شماره تون كننده)

تاريخ توليد و انقضاء •

شماره بچ و پارت توليدي •

وي بستهوزن يا حجم خالص محت •

تصويب هيئت نظارت بر سموم •

سازمان حفظ نباتات يهشماره تائيد •

اي بعمل آمده و ارزان و در دسترس در انتخاب سموم مصرفي در محل سكونت افراد بايستي دقت ويژه -11

هاي تجاري غير علمي و يا تجربي نبايد نقشي داشته باشد.بودن آنها و يا توصيه

زيست حاوي تركيبات با منشاء طبيعي مانند مواد معدني، مشتقات استفاده از سموم سازگار با محيط -12

ها، حلزون و جوندگان، هاي خوراكي و موثر در مبارزه با آفاتي از قبيل حشرات و كنه، روغنگياهي

گردد.پيشنهاد مي

گردد.ها، توصيه ميهاي ابقايي به شرط نداشتن مقاومت حشرات نسبت به آنكشاستفاده از حشره -13

عمليات شيميايي مبارزه با به منظور اخذ نتايج مناسب و انجام اقدامات موثر كنترلي، پيش از انجام -14

هاي كنترلي چون جوندگان و آفات و استفاده از سموم و مواد مسموم عليه آنها بايستي به ساير روش

هاي پاكسازي محيط، بهسازي و بهبود شرايط ساختماني و ساير اقدامات غير شيميايي علمي مانند روش

گير توجه نماييد.هاي زندهبيولوژيك و استفاده از تله



مورد استفاده شيميايي سموم 7-3

كاربرد باشد. خطر كم هايگروه از االمكان حتي بايستي مصرفي سم ولي هستند خطرناك سموم همه -1

باشد. مي ممنوع بسته، كاري اماكن يا و استراحت سكونت، محل در كلي بطور و فسفره كلره سموم

أييد متخصص مبارزه با حشرات و جوندگان هاي باز بايستي به تاستفاده موردي از اين سموم در محوطه

برسد. امروزه بيشتر سموم مصرفي در بهداشت به دليل كم خطر بودن آن براي انسان و ساير پستانداران از

باشد.دسته سموم پايروتيروئيدي مي

.باشدمي ممنوع بهداشتي مصارف براي فسفره و كلره سموم از استفاده مقررات قطب -2

و يسم پاش هايپيمان در بهداشت وزارت توسط شده اعالم هايطعمه و سموم جازم ليست از استفاده -3

.باشدالزامي مي گذاري طعمه

.شود تاييددر شركت هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران HSE توسط بايد مصرفي سمي ماده -4

نظر با بايستي سم دكاربر نحوه و فرموالسيون مصرف، تاريخ سم، سازنده كارخانه اعتبارپيگيري تأييد -5

.گيرد صورت هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت ايرانشركت HSEشت واحد بهدا كارشناس

سموم مصرفي بايستي داراي بسته بندي استاندارد بوده و اطالعات ضروري نظير نوع ماده موثره، غلظت -6

... روي آن درج شده باشد. مصرف، پادزهر و

نكات مهم در هنگام سم پاشي 7-4

م پاشي بايستي در زماني صورت گيرد كه هيچ فردي به غير از فرد سم پاش، سرپرست تيم و مسئول س -1

محل مورد نظر، در محل حضور نداشته باشد. سم پاشي به هنگام حضور افراد ساكن يا شاغل در محل

ممنوع است.

باشند. وجود اين افراد .. نبايد در محل سم پاشي حضور داشته. افراد داراي سابقه حساسيت، سالمندان و -2

نيز ممنوع مي باشد. يسم پاشدر تيم

صحبت كردن، خوردن، آشاميدن، سيگار كشيدن و انجام هرگونه فعاليتي غير از سم پاشي در محل مورد -3

سم پاشي ممنوع است.



عواملي چون جريان باد، تابش نور آفتاب، دما و رطوبت محل بايستي بطور دقيق مورد توجه قرار گيرد. -4

تمام نقاط تعيين شده بايستي به دقت و در حد الزم سم پاشي شود. استفاده بيش از حد از سموم به -5

معناي تضمين اخذ نتيجه مناسب نخواهد بود.

پاشي ضروري است. نوع پوشش سممناسب توسط افراد حاضر در محل تجهيزات حفاظت فردياستفاده از -6

و با مواد خطرناك MSDSميايي مورد استفاده (مطابق بامورد نياز بر اساس نوع مواد شي و تجهيزات

شود.) تعيين ميشركت كارفرما HSEتأييد

هاي سم پاشي شده جهت اطالع عموم عالمت گذاري و داراي تابلوهاي هشدار دهنده باشد.محل -7

پيمانكار سم پاشي از تحويل هرگونه مواد شيميايي و سم به افراد متفرقه خودداري نمايد. -8

قدامات الزم پس از سم پاشيا 7-5

گونه مكن است در اثر نابودي يك موجود، به آفت مورد مبارزه و به اثرات حذف آن از محيط توجه كرد. مبايستي •

بايست قبل از انتخاب روش و سم مورد استفاده توسط شركت ارائه اين مطالعات مي از آفت جايگزين آن شود. ديگري

.دگيرپاشي صورت دهنده خدمات سم

اين عمل به معناي .كنندبايستي به محض ديده شدن بقاياي آفات نابود شده نسبت به حذف آنها از محيط اقدام •

شستشوي محيط نيست.

توسط شركت ارائه دهنده ي باقيمانده سموم در محيط رها نگردد و باقيمانده و ظروف سم پاشسمتبصره: بعد از عمليات

دد.بطور ايمن دفع گرپاشي خدمات سم

با توجه به سم مصرفي و مدت الزم براي تاثير آن، پس از گذشت زمان مناسب به افراد شاغل يا ساكن در محيط •

پاشي اعالم گردد.ارائه دهنده خدمات سمپاشي دوره ابقا سم نوسط شركت قبل از انجام سم ورود داده شود. اجازه

داده شود تا خطر سم باقي مانده در محيط را درك بايستي آموزش كافيپاشي شده در محل سم مستقربه افراد •

فعاليت كنند. نموده و با احتياط كامل در محيط

و سوابق آن تكميل شدهاي و موردي گزارش انجام برنامه مبارزه با حشرات و جوندگان مي بايست به دو صورت دوره •

موجود باشد. هاي فرعي/تابعهشركتدر واحد خدمات



هاي شركت HSE ادارهبه و پشتيباني خدمات ادارهتوسط بايستي هر سه ماه با اطالعات ذيلاي تبصره: گزارش دوره

ارائه شود: علت سم پاشي، مكان سم پاشي شده، سموم مورد استفاده، تجهيزات استفاده شده، مقدار و فرعي/تابعه

خصات متصدي سم پاشي و غلظت سم استفاده شده، روز و تاريخ و ساعت سم پاشي، مساحت سم پاشي شده، مش

.مسئول محوطه مربوطه تائيدامضاء، كارشناس فني،

هاي اوليه در هنگام بروز مسموميتكمك 7-6

بايد بروز هر گونه حالت غير طبيعي در افراد حاضر در محل سم پاشي بايستي جدي گرفته شده و فرد -1

بالفاصله از محل خارج شود.

دور آسيب ديده .. بايستي از فرد . ها، دستكش، عينك ود لباستمام وسايل و تجهيزات آلوده به سم مانن -2

شده و فرد بتواند به راحتي در معرض هواي آزاد قرار گيرد.

بايستي با آب و صابون فراوان شسته شود.شده بدن فرد مصدوم با سم آلوده سطوح -3

ا اطالع سرپرست تيم باشد، .. بايستي ب. آبميوه و خوراندن هر گونه ماده اي به فرد مصدوم از قبيل شير، -4

حتي ممكن است باعث تشديد بخشيده و نچرا كه برخي از اين مواد بر اساس نوع سم شرايط فرد را بهبود

آسيب مصدوم گردد.

وجود داشته هاي فرعي/تابعه شركتبايست در درمانگاه ي ميسم پاشپادزهر سموم مورد استفاده براي -5

پاشي باشد.مكان سمباشد و درمانگاه در جريان زمان و

فرد مسموم بايستي پس از انجام اقدامات فوق فوراً به نزديكترين درمانگاه ارجاع شده و كادر درماني و -6

هر آن قرار گيرند.زپزشك درمانگاه در جريان نوع سم مصرفي، دوز آن و نوع پاد



حفاظت فردي تجهيزات 7-7

مورد مواد شيميايي و سموم ه بامقابلمناسب جهت و عيب حفاظت فردي بايد كامالً سالم و بي تجهيزات -1

جلوگيري نمايد.استفاده باشد تا از مواجهه افراد در معرض تماس

نوع سم و داراي تاريخ ناسبتجهيزات حفاظت سيستم تنفسي با فيلتر مهنگام كار با سموم استفاده از -2

از ذراتي كه از سم پاش خارج شده و اين تجهيزات به منظور حفاظت بيني و دهان الزامي است. انقضاء

باشد.شود، ميبوسيله هوا منتقل مي

حفاظت تجهيزاتافتد. اتفاق مي سيستم گوارشيو دستگاه تنفسيجذب سم بيشتر از طريق پوست، -3

فردي بايد مطابق دستورالعمل ايمني موجود بر روي برچسب محصوالت استفاده شود.

استفاده قطرات سم پاشش صورت و گردن از ،سر براي حفاظتي و شيلد مناسب مواد شيميايكاله از -4

) CCOHS, Pesticides PPE (در صورت نياز رجوع شود به راهنما شود.

ها و صورت براي حفاظت چشمصورت ( شيلد محافظهمراه با ايمني مناسب مواد شيمايي (گاگل) ك عين -5

.)سموم پاششدر مقابل

.)پوشاندها را ميبدن تا روي چكمهس كار تمام قسمت خارجي لبا( هاي بلندلباس كار با آستين -6

هاي كار كارگراني كه با انواع سموم ماندن مواد سمي در چين و لبه لباسمنظور جلوگيري از باقيه ب -7

دار استفاده نمايند.دار و يا لبههاي كار جيبسروكار دارند، نبايد از لباس

ز دستها از جذب پوستي سم)(به منظور حفاظت ا هاي الستيكيدستكش -8

چكمه -9

آموزش 7-8

جوندگان و حشرات با مبارزه امر در كهكارفرما (شركت هاي فرعي و تابعه شركت ملي نفت) پرسنل كليه - 1

فعاليت صنعتي يا و مسكوني اماكن غذايي، مواد وتوزيع تهيه هايمكان در كه افرادي همچنين و هستند درگير

را جوندگان و آفت از ناشي مشكالت شناخت زمينه در الزم مدت كوتاه شيآموز هاي دوره بايست مي دارند



با آموزش اداره عهده به ها دوره اين اجراي شوند آشنا آنها با مقابله جهت كاربردي و ساده اصول با و نموده طي

.باشد مي HSE هماهنگي

هاي الزم در ف هستند آموزشهاي ارائه كننده خدمات سم پاشي و مبارزه با حشرات و جوندگان مكلشركت - 2

هاي مبارزه، نحوه خصوص بهسازي محيط، نحوه كاربرد تجهيزات سم پاشي و تجهيزات حفاظت فردي، روش

معاونت جلوگيري از آلودگي محيط به سموم و مواد شيميايي، رعايت نكات حفاظتي و ايمني و ... را با هماهنگي

خود ارائه نمايند.بهداشتي به كليه كاركنان

ضوابط بهداشت و ايمني، نگهداري و حمل سموم 7-9

رانندگان وسايل نقليه حمل سموم بايد آموزش هاي مورد نياز را ديده باشند. -1

عمل جابجايي سم از يك ظرف به ظرف ديگر بايد توسط كارگران آموزش ديده و با رعايت اصول ايمني -2

انجام گيرد تا مانع تراوش سم به اطراف گردد.

انجام با رعايت اصول ايمني مخازن بزرگ به مخازن ديگر بايد توسط شير تخليه و يا تلمبه انتقال سم از -3

گيرد.

حمل ظروف محتوي سم در داخل وسيله نقليه يا كابين تراكتور ممنوع است. -4

براي حمل و نقل و جابجايي ظروف و بسته هاي حجيم و سنگين محتوي سموم بايد از وسايل مكانيكي -5

شود.مناسب استفاده

باشد... ممنوع مي. نگهداري و حمل سموم، همراه با مواد غذايي و -6

جابجا نمود. ، نگهداري و ياسموم را نبايد در ظروف متفرقه مانند بطري آب يا نوشابه ريخته -7

هاي الزم مطابق حمل هوايي مواد خطرناك در نظر شوند احتياطدر صورتيكه سموم با هواپيما حمل مي -8

نصب اخطار مواد سمي خطرناك صورت گيرد. زميني نيز بايد با جعبه مخصوص وحمل گرفته شود،

سموم بايد بر اساس موازين ايمني و بهداشتي در انبار ويژه سم با عالئم اخطار دهنده افراد در برابر خطرات -9

نگهداري شوند.



- قفل فلزي يا و چوبي جعبه يا قفسه در را آن بتوان كه باشد مقداري به مصرف مورد سموم كه صورتي در -10

روي يا و آن روي بايد و شودمي تلقي سم انبار منزله به مذكور جعبه يا قفسه قرارداد، مناسبي جاي در دار

گردد. نصب الزم احتياطات رعايت و آگاهي براي تابلويي يا مناسب خطر عالمت آنها نگهداري محل درب

يط نگهداري با توجه به آب و هواي منطقه و حفظ انبار سم بايد متناسب با نوع سم و مقدارآن و شرا -11

سالمت محيط زيست باشد.

خنك، دور از دسترس اطفال، حيوانات و انبار سم بايد محصور و مسقف و از جنس مصالح مقاوم و خشك، -12

جدا از محل نگهداري مواد غذايي انسان و دام، بذر و ساير مواد كشاورزي باشد. اشخاص غير مجاز و

وم بايد از مصالح غير قابل اشتعال ساخته شده باشد.انبار سم -13

كف انبار سموم بايد داراي سطحي محكم، غير قابل نفوذ و غير آسفالت و قابل شستشو باشد. -14

منظور شستشوي و سهولت در خروج پسماندهاي ناشي از آن ه كف انبار سموم بايد داراي شيب مناسب ب -15

باشد.

اصل از سموم انبار شده و ممانعت از تجمع اين مواد، انبار سموم بايد به به منظور تخليه گازها و بخارات ح -16

سيستم تهويه مناسب مجهز باشد.

در انبار نگهداري سموم بايد تدابير ايمني الزم براي جلوگيري از ايجاد الكتريسيته ساكن يا انفجار مانند -17

استفاده از كليدهاي ضد جرقه در نظر گرفته شود.

ايد مجهز به سيستم جمع آوري فاضالب با زهكشي مناسب بوده تا از ورود ضايعات مواد به انبار سموم ب -18

هاي سطحي و زير زميني جلوگيري شود.آب

كليه ظروف سم بايد بر روي پالت فلزي انبار شوند. -19

خاك اره استفاده مانندبه منظور جمع آوري سموم مايع ريخته شده در كف انبار بايد از مواد جاذب -20

ردد.گ

سموم ريخته شده، بقاياي حاصل از ريخت و پاش سموم و مواد جاذب نظير خاك اره، پس از جمع آوري -21

.ندشو و دفع بايست در ظروف درب دار نگهداريمي



بندي و جداسازي سموم در انبار بايد بر اساس خواص فيزيكي، خواص شيميايي، درجه سميت، طبقه -22

و نحوه بسته بندي انجام پذيرد. خ انقضاء، تاريدرجه اشتعال، موارد كاربرد

ها و عالئم هشدار دهنده به اي باشد تا برچسببندي و چيدمان مواد در انبار سموم بايد به گونهطبقه -23

وضوح قابل رويت باشند.

-كپسولهاي اعالم و اطفاء خودكار مناسب، عالوه بر وجود سيستمدر كليه انبارهاي نگهداري سم، بايد -24

هاي مناسب نصب گردند.اء حريق متناسب با نوع مواد انبار شده به تعداد كافي و در محلهاي اطف

ها از نظر بنديكنترل مستمر عوامل محيطي مانند دما، روشنايي و تهويه، رطوبت و نيز ظروف و بسته -25

پارگي، شكستگي، سوراخ شدگي و نشت و تراوش در انبارهاي سموم الزامي است.

هاي دسترسي مناسب جهت تردد خودروهاي امدادي در شرايط ويژه باشد.د داراي راهانبار سموم باي -26

سيم كشي برق در انبار سموم بايد توكار و كليد و پريزها و روشنايي و ساير وسايل و تجهيزات الكتريكي -27

مانند هواكش از نوع ضد جرقه باشد.

هاي روشنايي سب باشد و فاصله سموم تا چراغالمپ روشنايي در انبار سموم بايد داراي حباب و حفاظ منا -28

كمتراز يك متر نباشد.

در انبارهاي سموم بايد از تابش مستقيم نورخورشيد به داخل آن جلوگيري به عمل آيد. -29

بندي در انبار سموم بايد براي عبور و مرور افراد و وسايل نقليه و همچنين ها و ارتفاع بستهفاصله رديف -30

و مطابق استانداردهاي موجود هاي بعدي و جلوگيري از ريزش آنها مناسب ه رديفعدم سرايت حريق ب

باشد.

استعمال دخانيات و ايجاد هر نوع شعله باز در انبار سم ممنوع است. -31

درهاي خروج اضطراري انبار سموم بايد به طور آشكار عالمت گذاري شده و به سمت بيرون باز شوند. -32



دفع ضايعات سموم 7-10

شركت ملي نفت مديريت پسماند راهنمايسازي ظروف محتوي سم و سموم باقيمانده بايد مطابق معدوم -1

انجام شود. NIOC-HSE-EN-GU-006-00به شماره سند ايران

ها و ساير تجهيزات آغشته به سموم كه قابل استفاده نيستند بايستي بر اساس اقدامات و الزامات لباس -2

طرناك محسوب شده و مطابق راهنماي مديريت پسماند شركت ملي زيست محيطي به عنوان پسماند خ

، دفع شوند.NIOC-HSE-EN-GU-006-00نفت ايران به شماره سند

استفاده از ظروف خالي سموم براي نگهداري يا حمل مواد ديگر ممنوع است. -3

مسئول غيرد ظروف خالي سموم را تا زمان معدوم نمودن بايد در محلي مناسب و غير قابل دسترس افرا -4

قرار داد.

ها و تجهيزات و وسايل مرتبط، محل آغشته به سم بايد فوراً با در صورت ريختن سم بر روي زمين، ماشين -5

روش مناسب تميز گردد.

دوره ابقاء سم 7-11

در دوره احتياط يا دوره ابقاء سم بايد با نظارت و با پاشي شدهسمدر صورت لزوم، ورود اشخاص به منطقه -1

باشد. و بهداشتي حفاظت فردي مناسب و ساير مقررات ايمني تجهيزاتتفاده از رعايت اس

هاي ي و دوره ابقاء سم مطابق دستورالعملسم پاشتهيه و نصب عالئم هشدار دهنده مناسب براي زمان -2

ه ها در اماكن مربوطه آئين نامه عاليم ايمني در كارگا مندرج در ظروف و بسته هاي محتوي سموم و

است.الزامي

: عاليم فوق بايد قبل از استفاده از سموم نصب و پس از اتمام دوره ابقاء برداشته شود.1تبصره

هاي تردد باشد.ي شده و محلسم پاشم هشدار دهنده بايد متناسب با محل، وسعت منطقه ئ: تعداد عال2تبصره



كنترل جوندگان 7-12

: اماكن به جوندگان ورود از جلوگيري و محيط بهسازي 12-1- 7

از پيش گردد. نمي مطرح پيشنهاد اولين بعنوان هيچگاه جوندگان كنترل جهت شيميايي مواد از استفاده -1

.شود انجام محيطي موثر اقدامات از بسياري بايستي جوندگان، كنترل شيميايي هاياز روش گيريبهره

از استفاده شيوه اين در كه گيرد قرار رنظ مد بايستي جوندگان كنترل جهت هاتلفيق روش از استفاده

.گرددمي استفاده هاشيوه ساير با همراه و بوده گام آخرين بعنوان آفات كنترل براي يمياييش مواد

آلودگي از جلوگيري منظور به ناقلين با مقابله جهت محيط بهسازي بخش در شده ذكر نكات تمام رعايت -2

.گردد رعايت بايستي نيز دگانجون به

.دارد اساسي نقشي محيط پاكسازي جوندگان به محيط آلودگي از جلوگيري هتج -3

هاوراخس و منافذ كردن مسدود منظور، دينبد. دار اساسي اهميت محيط به جوندگان ورود هايراه بستن -4

جهت ...و ستيكالپ كاغذ، دادن قرار از و گرفته صورت شيشه خرده و سيمان از استفادهبا تيايسب

.شود ودداريخ موقت بطور نهاآ انسداد

المكا هاكابل خروجي و ورودي محل بايستي كنترل هاياتاق مانند هاييبخش بويژه و صنعتي قمناط در -5

.كرد استفاده مناسب هايفوم از توانمي هاكابل بين منافذ انسداد جهت .دباش دودمس

يطمح تهويه و نور تامين زمين، سطح زا باالتر هاپالت روي غذايي مواد نگهداري چون اقداماتي انجام -6

.باشدمي ناقلين و حشرات كنترل براي هاييروش صرفاً و نداشته جوندگان به آلودگي عرف در اثيريت

گذاري طعمه از قبل الزم اقدامات 12-2- 7

:شناسايي .1

هگفت يا و يمحل يهانام به استناد. باشد شده شناخته علمي نظر از بايستي نظر مورد هايمحل در جونده گونه •

. گيرد مي صورت كار اين متخصصين مشورت با جونده گونه شناسايي جهت الزم اقدامات. است ممنوع راداف

شناخت اساس بر كه دندار ايويژه رفتارهاي و استراحت محل زيست، محيط گانجونده از هگون هر كه چرا

.ودب اميدوار قموف كنترلي هايهبرنام راياج به توانمي جونده گونه



رغي ديگري غذايي منبع هيچ جونده تا باشد مي محيط كامل بودن تميز به منوط گذاري طعمه گونه هر انجام •

.باشد نداشته سمي ادهم از

- متالع و شده شناسايي دقت به آنها هاينيوكل بايستي جوندگان كنترل در شيميايي مواد از استفاده از پيش •

.شوند گذاري

. گيرد صورت ديده آموزش فرد توسط و شواهد اساس بر بايستي جوندگان هايالنه و هانيوكل قدقي شناسايي •

خورده نيم غذاهاي بقاياي وجود محل، نزديكي در جوندگان از ناشي جويدگي آثار مشاهده والت،فض مشاهده

اييشناس جهت كنده كمك هاينشانه از ... و سطوح روي بر جونده بدن هايچربي ماندن اقيب جونده، توسط

.باشد مي جوندگان به آلودگي صحيح محل

يپارد شدن ديده صورت در تا كرد استفاده مشكوك مسيرهاي در گچ گردپاشي از توانمي محدود موارد در •

.شوند شناسايي فعال هاينيوكل ده،جون

.شوند مي مشخص E حرف با هدف غير منافذ و A حرف با شده شناسايي فعال هايالنه •

تگذش از سپ و دهش بتخري منفذ آن امكان، صورت در منفذ، يك بودن فعال غير يا فعال در شك صورت در •

.باشدمي فعال شكبي النه باشد، شده باز دوباره منفذ صورتيكه در. شودمي مراجعه ساعت 24

تجه خروجي آن از جونده استفاده عدم حداقل يا النه بودن فعال غير نشانه منافذ دهانه بر عنكبوت تار وجود •

.باشد مي رددت

.شودمي كشيده ايدايره A حرف دور گذاري طعمه از پس •

حروف روي و شده مسدود شيشه خرده و سيمان مانند بمناس مصالح با بايستي النه شدن، فعال غير از پس •

.شود نوشته X متالع آن كنار در دهش حك

: گذاري طعمه .2

-مي صورت مدون برنامه و شده شناسايي هاي نيوكل ساسا بر بلكه نيستاي جداگانه مرحله گذاري طعمه •

ممنوع افراد توصيه به يا و شده شناسايي هاينيوكل از غير هاييمحل در گذاريطعمه گونه ره. ردگي

.باشد مي



به منتج سمي مواد از محيط انباشتن .گيردمي صورت جونده بمناس مسير و فعال هايالنه در گذاريطعمه •

.شد نخواهد بمناس هنتيج اخذ

ورمنظ اين به بايستي و دارد كنترلي هايبرنامه موفقيت در اساسي نقشي جونده غذايي ترجيح شناخت •

و پزشكي شناسي حشرهامر (كارشناس كارشناس بعهده ها بررسي اين طراحي. گيرد صورت الزم يهايسبرر

.باشدمي جوندگان و ناقلين با مبارزه امر نبازرسي با او نظارت تحت آن اجراي و بوده )ناقلين با مبارزه

امر متخصصين شده توصيه روش يا و آن استاندارد دستورالعمل اساس بر سمي مواد از استفاده با گذاريطعمه •

.گيردمي صورت

تفادهاس وصمخص 3بلوك واكس هايطعمه از مرطوب هايمحل در. باشند آفتاب نور معرض در نبايد هاطعمه •

.شود

.گردد تكميل )هفته در بار دو حداقل( متوالي طور به هاطعمه به سركشي اقدامات با بايستي گذاريطعمه •

تاثير كم و عبث كاري تكميلي اقدامات انجام عدم و جوندگان عليه انعقادي ضد سموم از يكبار تنها استفاده •

.بود خواهد

آنها مصرف زمان تا و شده گزينجاي مسموم طعمه بايستي جونده توسط مسموم طعمه مصرف صورت در •

.يابد ادامه امر اين جونده توسط

جوندگان كنترل هاي برنامه در استفاده مورد مواد و سموم 12-3- 7

كيفيت نيز و آنها سازندگان اعتبار تأييد و جوندگان كنترلي هاي برنامه در استفاده مورد سمي مواد نوع تأييد •

.باشد ميفرعي و تابعه شركت ملي نفت ايران هايشركت HSE عهده بر آنها روش كاربرد و

كونيمس و ذاييغ ري،كا كناما در آرسنيكي سموم يا و زنگ دو فسفر سموم چون معدني سموم از استفاده •

هاي فرعي و تابعه شركت HSE بهداشت كارشناس نظر با آنها از استفاده خاص موارد و بوده ممنوع انيانس

.ردگيمي صورتشركت ملي نفت ايران

3 Vax block



احتياطي اقدامات 12-4- 7

رلكنت يهابرنامه اجراي در بايستي ،يپاشسمدر زمان شده ذكر احتياطي و ، بهداشتيايمني نكات مامت •

.گردد رعايت نيز دگانجون

كنترل هاي برنامه اجراي در بايستي ،يسم پاشدر زمان اوليه هايكمك مورد در شده ذكر نكات تمام •

.گردد رعايت نيز دگانجون

تكميلي نكات 12-5- 7

بسيار دقت كنترلي هايبرنامه مراحل تمام اجراي در و گرفته قرار توجه مورد بايستي جوندگان غريزي هوش •

.آورد عمل به

اجراي مدت تمام در. باشدمي ممنوع جوندگان كنترل هايبرنامه در استفاده مورد ابزار و مواد با دست تماس •

.نمايند استفاده مناسب دستكش از بايستي محل در حاضر افراد و كارگران هبرنام

راتحش رايب د،باشيم جوندگان نابودي موجب كه مقدار همان به نامناسب مصرف صورت در مسموم طعمه •

.گرددمي شده گذاري طعمه هايمحل به آنها جذب موجب و بوده غذايي ادهم

نابودي نيز و بوده هابيماري از بسياري لناق و منبع كه جوندگان با همراه هاياكتوپارازيت نابودي منظور به •

مناسب داماق گذاري، طعمه از قبل بايستي گردندمي محيط جذب گذاري طعمه صورت در كه تآف راتحش

.گيرد صورت جوندگان هاياكتوپارازيت و راتحش هعلي يكنترل

.بود نخواهد مناسب اثر داراي محيط، در هفته دو از بيش ماندن باقي از پس مسمومي طعمه هيچ •

.باشدمي ممنوع جوندگان با مبارزه تيم در خون انعقاد سيستم در نقص داراي افراد از استفاده •

وادم نوع هر از استفاده باشد، غذايي پسماندهاي به آلوده محيط يا و باشد دسترس در غذايي مواد كه مادامي •

.بود خواهد موثر غير و تاثير كم المكا يمياييش

تخريب نيوكل بايستي هانيوكل شدن فعال غير از پس آلودگي بار كاهش و مجدد آلودگي زا جلوگيري جهت •

.شود مسدود سيمان و شيشه خرده با آن منافذ و شده



گذاري طعمه از پس اقدامات 12-6- 7

اقدامات بايستي جوندگان هاياكتوپارازيت مهار منظور به نيز و موش هايالشه شديد آلودگي به توجه با •

.گيرد صورت آنها آوري جمع و هاالشه يافتن منظور به طمحي پايش

.گيردمي صورت دستكش از استفاده با و بلند انبر بوسيله و دست تماس بدون هاالشه آوري جمع •

است. ممنوع خانگي و معمولي هاي زباله با همراه هاموش الشه دفع •

امكان صورت در ها كيسه و شده بسته كيسه بدر شده، داده قرار ستيكيالپ كيسه در انبر با بايستي هاالشه •

.شوند دفع بيمارستاني هاي زبالهبا همراه

محيط از دور و مناسب محل در بايستي جوندگان الشه بيمارستاني، هايزباله به دسترسي عدم صورت در •

شود. ختهري آهك آب آن روي و شده داده قرار متر نيم حداقل عمق با گودالي در اهلي هايو دام انساني

.گردد انباشته خاك از بايستي اطراف زمين با سطح شدن هم تا مذكور گودال

.است ممنوع ها الشه كردن رها روباز •

هايدام نيز و انساني محيط از دور مكاني در شودپيشنهاد مي ها،الشه بهداشتي دفن امكان عدم صورت در •

.شوندمي وزاندهس سفيد نفت يا و بنزين پاشيدن با و جمعي بصورت اهلي

.است ممنوع ها الشه سوزاندن يا و دفن محل در مرتبط غير افراد ورضح •

بوده و از البسه پوشيده الكام بدن بايستي آنها )سوزاندن يا و دفن( ،آن ها دفع نيز و هاالشه ورضح هنگام در •

.و تجهيزات حفاظت فردي مناسب استفاده گردد

ممنوع ... و روباه ،سگ گربه، مانند حيوانات ساير تغذيه جهت آنها دادن رقرا يا و هاالشه كردن رها هرگونه •

.باشدمي

بهداشت ، ايمني و محيط زيست مديريت

نصب و بكارگيري داربست يراهنماScaffolding Use & Installation Guideline

تاريخ انتشار تصويب كننده تائيد كننده تهيه كننده مسئوليت

نام و نام خانوادگي ماني عبداله زاده

مريم سادات فاطمي علي كاردر رضا خليلي سياوش درفشي

1395ماه آذر

سمت ايمني و آتش نشانيرئيس ايمني و آتش نشاني ارشد كارشناس

مدير بهداشت، ايمني و محيط زيست

معاون مدير عامل در عمليات غير صنعتي

مدير عامل

صفر شماره بازنگري : 17/09/1395: بازنگريتاريخ NIOC‐HSE‐SF‐GU‐028‐00 كد مدرك :

Documents

نﺎﮔﺪﻧﻮﺟ - NIOChse.nioc.ir/Portal/file/?184309/Spraying-Method... · نﺎﮔﺪﻧﻮﺟ لﺮﺘﻨﻛ و ﻲﺷﺎﭘ ﻢﺳ يﺎﻤﻨﻫار ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ