-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
1/229
1
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
2/229
Mwenyekiti wa CCM, Rais Jakaya Mrisho Kikwete (katikati)
akiwatambulisha kwa Wajumbe wa Mkutano Mkuu wa CCM
Mgombea wa CCM wa Urais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania
!ugu John "ombe Magu#uli (kushoto) na Mgombea Mwenza waUrais wa
Jamhuri ya Muungano wa Tanzania !ugu $amia $uluh
%assan (kulia) watako&e&erusha ben!era ya CCM katika
U'haguzi
Mkuu wa ktoba, *+-
2
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
3/229
ILANI YA CCM KWA AJILI YA UCHAGUZI MKUU WA MWAKA
2015
Utangulizi
1. Ilani ya Uchaguzi ya Chama Cha Mapinduzi (CCM) kwa ajili
ya
Uchaguzi Mkuu wa mwaka 2015 wa kuwachagua Rais wa
Jamhui ya Muungan! wa "anzania# Rais wa $anzi%a#
&a%ung'# &ajum%' wa aaza la &awakilishi na
Madiwani
im'andaliwa ikiwa ni mkaa%a kai ya CCM na wananchi. Ilani
hii im'andikwa kwa kuzingaia *ia ya Ma'nd'l'! ya "ai+a ya
2025 na Mw'l'k'! wa ,'a za CCM z'ny' l'ng! na nia ya
ku'nd'l'a kuwaumikia wananchi kwa kipindi cha miaka
mian! ijay! (2015-2020).2. Ilani hii ni amk! maalumu kwa wapiga
kua kuhusu nia ya CCM
ya ku'nd'l'a kushika d!la na kuwa!ng!za &aanzania kwa
njia
ya kid'm!kasia# na hasa ku'nd'l'a kudumisha amani# um!ja
wa iai+a# usawa# usawi wa wananchi# Muungan! wa
"anganyika na $anzi%a na Mapinduzi Mauku+u ya $anzi%a
kwa kipindi kingin' cha miaka mian!./. ia na uw'z! wa CCM wa
ku'nd'l'a ku!ng!za "ai+a hili
unajidhihiisha kaika uz!'+u am%a! um'upaa kwa miaka /
angu kuanzishwa kwak' na kuwa madaakani# am%ap! kaika
kipindi ch!' hiki kim'iw'z'sha nchi y'u kupaa ma+aniki!
maku%wa kaika nyanja za kiuchumi# kisiasa na kijamii.. aika
miaka mian! ijay! (2015-2020)# CCM ikiwa madaakani#
iazi'l'k'za ,'ikali zak' kuumia ngu3u zak' z!' ku'nd'l'a
kupam%ana na changam!! ku%wa nn'4- Kwanza ku!nd!a
umaskini pilikupunguza aiz! la uk!s'+u wa ajia hasa kwa
3ijana tatuku'nd'l'za 3ia dhidi ya adui ushwa na u%adhii+u
wa mali ya umma na nneku'nd'l'a kudumisha amani# ulinzi
na usalama wa maisha ya wananchi na mali za!.
Kupamana na Uma!i"ini
5. 6am!ja na ma+aniki! ya kukua kwa uchumi na !ng'z'k! la
huduma za kijamii yaliy!paikana kaika kipindi hiki# %ad! ip!
changam!! ku%wa ya umasikini wa kipa! na usi! wa kipa!.
"akwimu zina!n'sha kwam%a asilimia 2.2 ya &aanzania ni
/
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
4/229
masikini. &'ngi wa wananchi ha! wanaishi 3ijijini (asilimia
75)
na wana'g'm'a kilim! kaika maisha ya!. &ap! pia wananchi
masikini wana!ishi mijini am%a! wana'nd'sha maisha ya!
kupiia shughuli za %iashaa nd!g! nd!g! zisiz! asmi.
8. aika kupam%ana na changam!! hii# CCM iazi'l'k'za ,'ikalizak'
ku%!'sha maisha ya wananchi w!' na hususan wa
3ijijini# kwa kuchukua haua zi+uaaz!4-(a) uhamasisha kilim!
kupiia kauli m%iu ya Kilim# Kwanza
kwa kuwaw'z'sha wakulima kupaa ma+unz! ya kilim!
cha kisasa# p'm%'j'!# zana za kisasa na waaalamu wa
ugani pam!ja na m%inu za kuya9kia mas!k! ya uhakika
ya maza! ya!
(%) u!ng'za kasi ya kupima adhi ya! na kuwapaia haimiliki za
kimila am%az! waaziumia kama dhamana ya
kuwaw'z'sha kupaa mik!p! ya ku'nd'l'za shughuli za!
za kilim!# u+ugaji na u3u3i(c) u'nd'l'za juhudi za kuimaisha
huduma za kijamii
ikiw'm! 'limu# a+ya# maji# um'm' na uj'nzi wa nyum%a
%!a na(d) u!ng'za kasi ya kuasimisha %iashaa na kuwapaia
wa+anya%iashaa wad!g! ma'n'! ya ku+anyia %iashaa#l's'ni na +usa
za kupaa mik!p! y'ny' mashai na+uu.
7. Ma+aniki! ya u'k'l'zaji wa masuala haya y!' kwa pam!ja
yanaaajiwa kul'a ma%adilik! maku%wa ya kima'nd'l'!
mijini na 3ijinini# na hi3y! kupunguza kwa kiwang! kiku%wa
hali
ya umasikini nchini.
A$i%a "wa &i$ana
. ,uala la uk!s'+u wa ajia kwa 3ijana ni m!ja ya changam!!
zinaz!lika%ili "ai+a l'u na dunia y!' kwa ujumla. aika
kipindicha miaka mian! iliy!pia yap! ma+aniki! yaliy!paikana
kaika ku!ng'za ajia. :aa hi3y!# ma+aniki! kaika upanuzi wa
'limu ya ,'k!ndai na ;yu! yam'!ng'za mahiaji ya ajia ya
3ijana was!mi kila mwaka ikilinganishwa na na+asi
zinaz!kuw'p!.
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
5/229
na 3iku%wa 3ili3y! na uw'z! wa kuajii wau w'ngi na 3y'ny'
kuzalisha %idhaa zinaz!umiwa na wau w'ngi wa ndani ya nchi
na zil' za kuuza nchi za nj'. =idha# kwa upand' wa "anzania
$anzi%a# mikakai ya ku!ng'za ajia kwa 3ijana iazingaia
mazingia maalamu ya +usa za uchumi wa 3isiwa.10. aika kipindi
cha 2015-2020# s'ka za uzalishaji mali kama
kilim!# u+ugaji# u3u3i# 3iwanda 3iku%wa na 3id!g! na huduma
za kiuchumi kama 3il' miund!m%inu ya nishai# uchukuzi na
uj'nzi zia'l'k'za mipang! ya! kaika kupunguza umasikini na
kuanzisha ajia hususan kwa 3ijana. =idha# huduma za jamii za
'limu# a+ya na maji ziaji'l'k'za kusaidia ku!nd!a umasikini
na
ku!ng'za ajia.
&ita '(i'i )a *u!(wa
11. Jiihada za kuinua uchumi na ku!ng'za huduma za jamii
hazial'a manu+aa kwa wananchi na ku!nd!a umasikini iwap!
adui ushwa aa'nd'l'a kulia+una "ai+a l'u. Rushwa ni adui
wa haki pia ni adui wa ma'nd'l'! na usawi wa wananchi#
hi3y! ni m!ja ya changam!! ku%wa inay!ika%ili nchi y'u na
dunia kwa ujumla.12. aika kipindi cha miaka mian! ijay!# CCM
iazi'l'k'za ,'ikali
zak' ku'nd'l'za mapam%an! dhidi ya adui ushwa kwa ngu3u
zak' z!' na ku'nd'l'a kuzi%a mianya ya ushwa kaika aasisi
za umma kuchukua haua kali na za haaka kwa wal' w!'
waaka!%ainika ku'nd'l'za ushwa ,'ikalini na kaika s'ka
%ina+si na kuimaisha 3y!m%! na aasisi zinaz!husika na
kuzuia na kupam%ana na ushwa ikiwa ni pam!ja na kuanzisha
Mahakama Maalumu kwa ajili ya mak!sa ya ushwa na
uhujumu uchumi.1/. ,am%am%a na kupam%ana na aiz! la ushwa#
,'ikali pia
ziaakiwa kushughulikia kwa ukali zaidi aiz! la u%adhii+u na
wizi wa mali ya umma# maumizi ma%aya ya madaaka#
ukiukwaji wa maadili ya u!ng!zi na uumishi wa umma#
kuch'l'w'sha ku!a maamuzi y'ny' maslahi kwa umma na
kusimamia uwaji%ikaji kaika ku'k'l'za masuala y'ny'
maslahi kwa umma.
Ulinzi na U!alama
5
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
6/229
1. chi y'u im'paa ma+aniki! maku%wa ya kuwa na amani na
uuli3u angu upa' uhuu mwaka 1
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
7/229
+U*A YA KWANZAHALI YA UCHUMI , MWAKA 2010 - 2015NA MAL.NG/ YA
MWAKA 2015 - 2020
1. Ilani ya CCM ya Uchaguzi Mkuu wa Mwaka 2010>2015#
ilil'ngakaika ku'k'l'za kipindi cha kwanza cha Mw'l'k'! wa ,'a
za
CCM kaika miaka ya 2010>2020 na ku'k'l'zwa kaika kipindi
cha pili na cha mwish! cha ,'ikali ya =wamu ya n' chini ya
u!ng!zi wa Mh'. *k. Jakaya Mish! ikw''# Rais wa Jamhui
ya Muungan! wa "anzania.
aika kipindi hiki# ,'ikali im''k'l'za kwa ma+aniki!
maku%wa Mw'l'k'! wa ,'a za CCM kaika miaka ya 2010>2020 kwa
kuzingaia *ia ya Ma'nd'l'! ya "ai+a 2025 na
Mal'ng! ya Mil'nia. =idha# ku!kana na ma+aniki! hay!#
,'ikali im'w'za ku'nd'l'za na kuimaisha huduma za
kiuchumi# kijamii na kisiasa.
Hali )a U(umi1
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
8/229
(+) aj'i ya ,'ikali im'!ng'z'ka ku!ka ,hilingi ili!ni .1
mwaka 2010?2011 hadi ,hilingi ili!ni 22.< mwaka
2015?2018 na
(g) &asani wa pa! kwa kila mwananchi lim'!ng'z'kaku!ka
,hilingi 770#000 mwaka 2010 hadi wasani wa
,hilingi 1#875#2/2 mwaka 201.
20. +e"ta )a e'(a n'i# "ipim# "ina(#weza "u#ne!(a
iwang# )a u(umi wa n(i ili)#3"iwa "ati"a igez#
malimali "ama ile 4at# la ai6a7 U"ua$i wa U(umi na
M6um"# wa 8ei9 Maen'ele# )a (a%a"a "ati"a n)an$a (iz#
)atategemea uima%a na uweze!(a$i wa !e"ta )a 6e'(a9
Kati"a "ipin'i (a ute"eleza$i wa Ilani (ii 2015,20207
C(ama C(a Mapin'uzi "itaiele"eza +e%i"ali "ute"eleza
)a6uata)# na "u(a"i"i!(a "wama:,(a) Uchumi una'nd'l'a kukua kwa
kasi ya wasani wa
asilimia au zaidi na kuinua usawi wa &aanzania kwa
ku!ng'za mapa! ya wananchi ku9kia kiwang! cha
wasani wa nchi ya uchumi wa kai na hi3y!# ku!ng'za+usa za ajia
na kupunguza umasikini na
(%) unakuw'p! uuli3u wa uchumi jumla am%a! ni 'nd'l'3u
(susaina%l' mac!'c!n!mic sa%iliy) kwa ku+anya
ya+uaay!4-
(i) udhi%ii m+umk! wa %'i ili u'nd'l'' ku%aki
kw'ny' aakimu m!ja na hi3y! kuzuia kasi ya
kupanda kwa ghaama za maisha
(ii) udhi%ii nakisi ya %aj'i ili i'nd'l'' kushuka naku9kia
kiwang! kisich!zidi asilimia / ya 6a! la
"ai+a ili pam!ja na mam%! m'ngin'# "anzania
i'nd'l'' kuwa ki3ui! kwa waw'k'zaji na
kupunguza ghaama za kuk!pa kwa ajili ya
ma'nd'l'! ya nchi y'u
(iii) usimamia *'ni la "ai+a li'nd'l'' kuwa himili3u
ili lisiw' mzig! kwa uchumi w'u %ali li'nd'l''
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
9/229
kuwa +usa na kich!ch'! cha ma'nd'l'! ya nchi
y'u
(i3) uhakikisha hamani ya ,hilingi y'u
ina'ngamaa ili kuj'nga imani ya uchumi w'u
kwa l'ng! la ku!ng'za shughuli za uw'k'zaji#
uzalishaji na %iashaa
(3) u!ng'za mauz! ya %idhaa z'u nj' ya nchi#
kudhi%ii maumizi ya +'dha za kig'ni na
ku'puka kuagiza %idhaa zisiz! za lazima ku!ka
nj' ya nchi na
(3i) u'nd'l'a kuwa na mikakai iakay!w'z'sha
kuwa na aki%a ya +'dha za kig'ni
zinaz!!sh'l'za kuagiza %idhaa na huduma nj'
%ila ya maaiz!.
(c) uimaisha ukusanyaji wa mapa! kwa ku!ng'za
3yanz! 3ipya 3ya mapa! na kupanua wig! wa walipa
k!di ili ku!ng'za uw'z! wa ,'ikali wa kughaimia
huduma za kijamii na kiuchumi(d) usimamia kwa u+anisi maumizi ya
+'dha za umma kwa
kuzingaia sh'ia na mi!ng!z! ya ununuzi wa umma#
ukaguzi na kusimamia mali za ,'ikali ili &aanzania
w!' wanu+aik' na asilimali ziliz!p! na(') uimaisha ,'ka ya @'dha
kwa kuhakikisha wananchi
wananu+aika kwa ku+anya ya+uaay!4-
(i) u'nd'l'a kupanua huduma za +'dha hadi 3ijijini
kwa l'ng! la kuwa9kia wananchi w'ngi
(ii) uhamasisha wananchi wajiung' na huduma za
ima ya =+ya# ima ya Maisha na Mi+uk! ya
:i+adhi za Jamii ili kujihakikishia kinga dhidi ya
majanga na maisha ya uz''ni na %aada ya
kusaa+u na
(iii) uw'ka mazingia yaakay!w'z'sha kushuka
kwa i%a ya mik!p! kaika "aasisi za @'dha ili
ku!a +usa kwa wananchi kupaa mik!p! ya
muda m+upi na m'+u kwa i%a na+uu.
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
10/229
(+) u'k'l'za ,'a na ,h'ia za kusimamia mapa!
yanay!!kana na g'si asilia na ma+ua ili kuhakikisha
+'dha zinaumika kwa manu+aa ya &ananchi wa kizazi
hiki na kijach!
(g) uwaw'z'sha wananchi kumiliki na kuw'k'za kw'ny's!k! la miaji
na dhamana kwa4-
(i) u!ng'za u+anisi wa shughuli za minada kwa
njia ya simu na manda! wa inan'i
(ii) u'limisha umma kuhusu +usa za kuji!ng'z'a
kipa! kupiia mas!k! ya miaji na uw'k'zaji
na
(iii) u'nd'l'a ku!a +usa kwa wajasiiamali
wad!g! na wa kai ili waw'z' kunu+aika na
,!k! la :isa la *a 's ,alaam (*,A) kupiia
diisha maalumu la kukuza na kuimaisha
mas!k! ya wajasiiamali wad!g! na wa kai.
(h) u%!'sha m+um! wa ki+'dha kai ya ,'ikali ya
Jamhui ya Muungan! wa "anzania (,M") na ,'ikali
ya Mapinduzi $anzi%a (,M$) kwa manu+aa ya pand'
z!' m%ili za Muungan! kwa ku'k'l'za ya+uaay!4-
(i) uimaisha asasi zinaz!husika na masuala
ya uhusian! wa ki+'dha kai ya ,M" na
,M$
(ii) ukamilisha haua za kuanzisha =kauni ya
@'dha ya pam!ja ili kuzidi kuimaisha
mshikaman! na ma'l'wan! na
(iii) Mamlaka ya Mapa! "anzania ("R=) kuw'ka
uaai%u wa ku!anisha 3iwang! 3ya k!diya +!!dha kai ya pand' m%ili
za Jamhui
ya Muungan!.
10
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
11/229
+U*A YA 4ILI
MAANIKI/ NA MAL.NG/ YA +.KA ZA UZALI+HAJI
Kilim# na U!(i%i"a
21. aika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# Chama Cha
Mapinduzi kiliw'ka kipaum%'l' cha kuhakikisha kuwa kilim!
nchini kinakuwa 'nd'l'3u na ch'ny' ija ili kuliw'z'sha "ai+a
kuji!sh'l'za kwa chakula ku!ng'za mapa! ya wakulima
kuwa chanz! cha kuaminika cha maligha9 ya s'ka ya
3iwanda na ku'nd'l'a kuwa chanz! kikuu cha ajia kwa
wananchi. wa ku'k'l'za azma hiy!# ma+aniki! ya+uaay!
yam'paikana4-(a) aj'i ya ,'ka ya kilim! im'!ng'z'ka ku!ka
,hilingi
%ili!ni
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
12/229
(') Maumizi ya ma'ka mad!g! na maku%wa
yam'!ng'z'ka ku!ka 11#22/ mwaka 2010?11 hadi
18#12 mwaka 201/?1. Bng'z'k! hili lim'changia
ku!ng!z'ka kwa 'n'! linal!limwa kwa ma'ka ku!ka
asilimia 12 mwaka 2010?11 hadi asilimia 1 mwaka
201/?1(+) Ruzuku ya m%!l'a na p'm%'j'! im'!ng'z'ka ku!ka
,hilingi %ili!ni 7.5 mwaka 2005?08 hadi ,hilingi %ili!ni
2
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
13/229
m%alim%ali nchini zim''nd'l'a kuchukuliwa kwa kupima
na ku!a hai miliki kwa wakulima 3ijijini na kwa
waw'k'zaji waku%wa na wad!g!. Jiihada hiz!
zim'w'z'sha upimaji wa jumla ya 'kai #88/.2 za
masham%a ya wakulima(m) ilim! cha umwagiliaji kim'p'wa
kipaum%'l' kwa
kupanua 'n'! la umwagiliaji am%ap! ,h'ia ya
Umwagiliaji a. 5 ya mwaka 201/ im'ungwa na
kuanzisha "um' ya "ai+a ya Umwagiliaji. =idha# ku!kana
na u'k'l'zaji wa ,'a na Mikakai m%alim%ali# kilim! cha
umwagiliaji kim'changia asilimia 2 ya mahiaji ya
chakula nchini na
(n) wa muda m'+u ,'ka ya Ushiika ilika%iliwa na
changam!! kadhaa am%az! zilidumaza jiihada za
ku'nd'l'za ushiika. Ili ku!nd!kana na changam!! hiz!#
,h'ia ya ;yama 3ya Ushiika ili+anyiwa ma%adilik! na
kuanzisha ,h'ia mpya (,h'ia a. 8 ya mwaka 201/)
am%ay! im'anzisha "um' :uu ya Ma'nd'l'! ya Ushiika.
1/
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
14/229
Kilimo 'ha Umwagiliaji kina'hotumia zana bora kitaongeza tija
kwa
wakulima ambao n!io wengi n'hini-
22. Kati"a "ipin'i (a mwa"a 2015 , 20207 C(ama C(a
Mapin'uzi "itaiele"eza +e%i"ali "utilia m"az# ute"eleza$iwa
Awamu )a 4ili )a 4%#g%amu )a Kuen'eleza Kilim#
(Agricultural Sector Development Programme ASDP II)
pam#$a na mi%a'i )a e"eleza "wa Mat#"e# Ma"uwa
+a!a ;8*N
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
15/229
(ii) uhamasisha wakulima kupiia 3yama 3ya! 3ya
umwagiliaji kuchangia kaika uj'nzi wa mi+''ji
mid!g! ya kuingiza maji masham%ani na kushiiki
kaika kuunza mi+''ji hiy!
(iii) uwa+undisha kulima kwa ija na u+anisi kwakuumia
miund!m%inu iliy!p! ikiwa ni pam!ja na
kulima zaidi ya maa m!ja kwa mwaka(i3) ukamilisha uj'nzi wa
skimu z!' za umwagiliaji
ziliz!anza kuj'ngwa miaka ya nyuma(3) uj'nga# kukaa%ai na
ku%!'sha skimu za
umwagiliaji za wakulima wad!g! na wa kai ili
ku!ng'za uzalishaji na u+anisi wa maumizi %!a
ya asilimali maji(3i) uj'nga na kuimaisha ma%wawa ya u3unaji
wa
maji ya m3ua kwa ajili ya umwagiliaji wa kilim!
cha mpunga(3ii) ushiikisha s'ka %ina+si kaika uw'k'zaji na
u'nd'l'zaji wa kilim! cha umwagiliaji na(3iii) uij'ng'a uw'z!
"um' ya "ai+a ya Umwagiliaji ili
i!ng'z' kasi ya uj'nzi wa miund!m%inu.
(d) u%!'sha m+um! wa ua9i wa kilim! nchini ili ma!k'!ya a9i hiz!
yawa9ki' wakulima kwa ku+anya ya+uaay!4-
(i) ugundua na kuahmini aina za m%'gu %!a za
maza! m%alim%ali z'ny' si+a ya ku!a ma3un!
m'ngi# zinaz!sahimili ma%adilik! ya a%ianchi na
z'ny' 3iinilish' 3ingi(ii) uzalisha m%'gu za maza! m%alim%ali
kwa
kushiikiana na aasisi za umma na %ina+si ili
ku!sh'l'za mahiaji ya uzalishaji wa m%'gu %!anchini(iii) ua9i
mag!njwa na 3isum%u+u 3ya mim'a
3ina3y!ahii maza! hasa mig!m%a# mih!g!# minazi#
mahindi# mpunga# m%!ga na maunda ili ku!ng'za
ija na uzalishaji wa maza! nchini(i3) ucham%ua mi+um! ya kilim!#
ku!a 'kn!l!jia za
kuuu%isha ud!ng! na maumizi %!a ya m%!l'a na
kuandaa amani za ik!l!jia kwa kila anda na
15
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
16/229
(3) u%!'sha miund!m%inu ya ua9i na kuwaj'ng'a
uw'z! waa9i ili ku!ng'za u+anisi wa ua9i nchini.(') uandaa
mipang! ya maumizi %!a ya adhi ya kilim!
kwa ku'nd'l'a kupima masham%a ya wakulima na ku!a
hai miliki za kimila kwa wakulima wad!g! kwa l'ng! laku!nd!a
mig!g!! ya adhi na kuumia hai hiz! kama
dhamana ya kupaa mik!p! na(+) uwaw'z'sha wakulima hususan 3ijana
na wanawak'
kujishughulisha kaika kilim! kwa ku+anya ya+uaay!4-(i) uainisha
na kupima ma'n'! ya adhi ya kilim! ili
kuwaw'z'sha wakulima kujiajii kaika s'ka ya
kilim! hususan kilim! cha maza! ya m%!ga m%!ga#
maunda# maua# m%'gu za ma+ua na na+aka(ii) u'nd'l'a kupima
ma'n'! na kuyapaia hai miliki
ili kuwaw'z'sha wakulima kushiiki kaika
kuya'nd'l'za ma'n'! hay! kwa kuumia hai miliki
kama dhamana ya kupaa mik!p! ku!ka kaika
aasisi za +'dha(iii) uwaunganisha wakulima (;ijana na wanawak')
na
asasi za +'dha kwa ajili ya kupaa mik!p! ya
p'm%'j'!# zana %!a na mashin' za usindikajikupiia 3yama 3ya! 3ya
ushiika na 3ikundi 3ya
uzalishaji mali na(i3) uimaisha maumizi ya 'kn!l!jia
ziakaz!ahisisha kazi ili kuwapunguzia hau%u
wanawak' na 3ijana kaika kilim!.(g) uw'z'sha upaikanaji wa
Mas!k! ya Maza! ya ilim!
kwa ku+anya ya+uaay!4-
(i) ushiikisha s'ka %ina+si kuj'nga miund!m%inu yamas!k! na
maghala %!a ya kuhi+adhia maza!
m%alim%ali hususan 3ijijini kwa ku!a 'limu na
ku!nd!a 3ikwaz! 3ya uaai%u wa ,aka%adhi ya
Maza! halani(ii) uanzisha ,!k! la idhaa kwa muji%u wa ,h'ia
ya
,!k! la idhaa (C!mm!diy AEchang' =c) am%a
15 ya mwaka 2015
18
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
17/229
(iii) uj'nga mas!k! ya kimkakai kaika ma'n'! ya
mipaka ya nchi ili kuwapa wakulima +usa ya kuuza
maza! ya! nj' ya nchi(i3) u3iimaisha na ku3iw'z'sha 3yama 3ya
ushiika
kuwa na uw'z! wa kua+ua mas!k! ya maza! yawakulima ya ndani na
nj' kwa kuw'ka m+um!
madhu%ui wa ukusanyaji# ucham%uzi na u'n'zaji
wa aai+a za mas!k! na ku!a 'limu juu ya
u!ng'zaji hamani na %iashaa.(h) uhamasisha s'ka %ina+si na 3yama
3ya ushiika wa
maza! kuanzisha 3iwanda 3ya kusindika maza! ya kilim!
hususan kw'ny' ma'n'! ya uzalishaji wa maza! hay!
kwa l'ng! la ku!ng'za hamani na ku!ng'za ajia. =idha#kuwaw'z'sha
wakulima kupaa maj!k!+u ili kuhi+adhi
maunda na maza! ya m%!ga m%!ga yanay!hai%ika
haaka pam!ja na 3i+ungashi!.
Mi6ug# na Uui
2/. aika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# ,'ka ya Mi+ug! na
U3u3i im'imaishwa ili kuwa!ng'z'a wa+ugaji na wa3u3i kipa!
pam!ja na kuchangia ukuaji wa 6a! la "ai+a.
Mi6ug#
2. aika kipindi hich!# ,'ka ya Mi+ug! im'paa ma+aniki!
ya+uaay!4-(a) Masham%a maan! y'ny' uw'z! wa kuzalisha miam%a
5#000 kwa mwaka yam'anzishwa. =idha# iu! cha
Uhamilishaji cha =IC kilich!p! =usha kim'imaishwa na
kinazalisha m%'gu %!a za mi+ug!. ;iu! 3ipya 3ya
Uhamilishaji 3im'anzishwa kaika Mik!a ya 6wani#
*!d!ma# M%'ya# aa3i# Dindi na Mwanza. ,'ka %ina+si
im'zalisha miam%a 10#000 mwaka 201/?1 na
kusam%azwa kwa wa+ugaji(%) Ruzuku ya dawa za ku!g'sh'a mi+ug!
im'!l'wa am%ap!
lia 252#1/ za dawa z'ny' hamani ya ,hilingi %ili!ni .2
zim'nunuliwa na kusam%azwa kaika Mik!a y!' nchini
17
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
18/229
(c) Uj'nzi na ukaa%ai wa ;yu! 3ya Mi+ug! 3ya Ma%uki#
ikulula na R!ya um'+anyika na kuw'z'sha ma+unz!
kwa wa+ugaji 2#000 pam!ja na ku!a ma+unz! kwa
Maa9sa Mi+ug! 2#000 kaika ngazi ya =sashahada na
,ashahada(d) *!zi mili!ni 7.1 za Chanj! ya :!ma ya Mapa+u ya
gF!m%'# d!zi
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
19/229
U#ugaji bora wenye tija kwa wa#ugaji ambao &ia
hu&unguza
uharibi#u wa mazingira-
25. Kati"a "ipin'i (a Ilani (ii )a 2015,20207 C(ama C(a
Mapin'uzi "itaiele"eza +e%i"ali )a"e "uien'eleza +e"ta)a Mi6ug#
"wa "u(u"ua (atua zi6uataz#:,
(a) u!ng'za uzalishaji wa miam%a kw'ny' masham%a
inak!zalishwa na kuw'ka mazingia w'z'shi kwa ,'ka
ina+si ku'nd'l'a kuzalisha miam%a ili kuhamasisha
u+ugaji wa kisasa
(%) u'nga# kupima na kumilikisha wa+ugaji ma'n'! ya
u+ugaji nchini ili ku!ng'za ma'n'! ya u+ugaji
yaliy!pimwa ku!ka h'ka mili!ni 1. za sasa hadi h'kamili!ni 5.0
mwaka 2020
(c) uj'nga miund!m%inu ya mi+ug! kwa ku!ng'za idadi ya
malam%! ku!ka 1#/7 yaliy!p! sasa hadi 2#000 na
kuj'nga ma%wawa kaika mik!a y'ny' mi+ug! mingi.
=idha# 3iaj'ngwa 3isima 3i'+u /00# maj!sh! 50 na
kuanzisha minada 18 ya mi+ug! kaika ma'n'! y!'
yaakay!'ngwa kwa ajili ya u+ugaji ili kuzuia
kuhamahama kwa wa+ugaji kunak!sa%a%isha mig!g!!
(d) u!a dhamana kwa 3ikundi 3ya wa+ugaji ili kupaa
mik!p! kw'ny' asasi za +'dha# hususan 3ijana na
wanawak' waaka!kuwa kw'ny' 3yama 3ya ushiika 3ya
u+ugaji wa ngF!m%'# kuku# m%uzi na uzalishaji malish!
pam!ja na usindikaji wa maza! ya mi+ug! (nyama#
maziwa na ng!zi)
(') uanzisha masham%a daasa ya malish! kaika kila
:almashaui ya &ilaya ili wa+ugaji wa asili waji+unz'
jinsi
ya ku%!'sha na kuhi+adhi malish! (+''d %anks) hususan
wakai wa kiangazi na ukam'
(+) u'n'za u+ugaji wa mi+ug! %!a kupiia mik!p! ya
mi+ug! kwa wa+ugaji waaka!jiunga kaika 3ikundi
kupiia miadi ya k!pa ngF!m%'?m%uzi lipa
ngF!m%'?m%uzi au k!pa ngF!m%'?m%uzi lipa maziwa
1
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
20/229
(g) u'nd'l'a ku!a 'limu kwa wa+ugaji wana!miliki na
waaka!milikishwa adhi ili kuumia hai za! kama
dhamana ya kupaa mik!p! ku!ka asasi za +'dha
(h) u'nd'l'a ku!a 'limu kuhusu maumizi ya 'kn!l!jia
ya uhamilishaji kaika ku%!'sha k!!sa+u za mi+ug!
nchini kwa ku!a huduma za uhamilishaji kwa wa+ugaji
kwa ghaama na+uu kupiia uzuku iakay!w'kwa kaika
m%'gu za uhamilishaji
(i) u%!'sha huduma za uhamilishaji kwa kuimaisha 3iu!
3ya uhamilishaji 3ya "ai+a 3ya =IC- Usa Ri3' (=usha)
na ,a! :ill (Iinga) na 3iu! 3ya anda 3ya i%aha
(Mashaiki)# Dindi (usini)# M%'ya (yanda za Juu usini)#
*!d!ma (ai)# Mwanza ($iwa) na Mpanda (usini
Maghai%i) ili kus!g'za kai%u huduma ya uhamilishaji
kwa wa+ugaji na kuj'nga 3iu! 3ipya 3ya uhamilishaji 3ya
anda 3ya "a%!a (Maghai%i) na "anga (Mashaiki)
(j) u'nd'l'a kukuza na ku'nd'l'za mas!k! ya mi+ug! na
maza! yak' yanay!zalishwa na wa+ugaji na kuj'nga
3iwanda 3iwili (2) 3ya ng!zi kaika mik!a ya ,ingida na
*!d!ma(k) u'nd'l'a ku!a uzuku ya dawa za ku!g'sha mi+ug!
kiasi cha lia mili!ni 1.0 ili kuhakikisha kuwa maj!sh!
2#2 yaliy!p! nchini yanaumika kudhi%ii kup' na
mag!njwa waya'n'zay! hususan ug!njwa haai wa
digana kali. =idha# ,'ikali ia!a uzuku ya Chanj! ya
digana kali (AC@) na kushiikisha s'ka %ina+si na wadau
w'ngin' ku+u+ua maj!sh! 150 na kuj'nga maj!sh!
mapya 200 kaika mik!a y'ny' mi+ug! mingi(l) u'nd'l'a kununua na
ku!a chanj! za mag!njwa ya
mlipuk! yanay!ahii a+ya ya mi+ug! na %inadamu na
kuw'z'sha %iashaa ya mi+ug! kaika s!k! la kimaai+a#
hususan Ug!njwa wa :!ma ya Mapa+u ya gF!m%'
(C66)# :!ma ya !nd' la U+a (R;@) na ,!!ka ya M%uzi
na !nd!! (66R)
(m) u'nd'l'a kuimaisha 'n'! huu la mag!njwa ya mi+ug!
kaika anda ya usini Maghai%i na kuanzisha 3ialu
20
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
21/229
huu 3ipya 3iwili (2) 3ya mag!njwa kaika anchi za
!ngwa na Ru3u ili kukidhi maakwa ya s!k! la kimaai+a
hi3y! ku!ng'za ajia na 6a! la "ai+a na ku!ng'za
hamani ya mi+ug! na maza! yak'
(n) u'nd'l'a kuzalisha chanj! za mag!njwa ya mi+ug!
kaika kiu! cha Uzalishaji wa chanj! cha i%aha
("anzania ;accin' Insiu')
(!) uimaisha huduma za ugani na ma+unz! kwa ku!ng'za
udahili wa maa9sa ugani ku!ka 1#00 hadi 2#500 kwa
mwaka kaika 3yu! 3inan' () 3ya ,'ikali na
kushiikisha 3yu! 21 3ya s'ka %ina+si kwa l'ng! la
ku!ng'za upaikanaji wa maa9sa ugani kaika ngazi za
3ijiji na aa ili kuimaisha huduma za mi+ug!
(p) uhamasisha s'ka %ina+si kuanzisha 3iwanda 3ya
nyama na maza! m'ngin' ya!kanay! na mi+ug!
ikiw'm! ji%ini na ng!zi hususan kaika ma'n'! y'ny'
mi+ug! mingi ili ku!ng'za hamani na
(G) uia+uia u+um%uzi wa kudumu mig!g!! ya wakulima
na wa+ugaji.
Uui28. wa kuzingaia uku%wa wa ma'n'! na wingi wa asilimali
za
u3u3i uliz!naz!# kaika kipindi cha miaka mian! iliy!pia#
yam'paikana ma+aniki! ya+uaay!4-(a) Usimamizi wa asilimali za
u3u3i "anzania aa
um'imaishwa am%ap! 3iu! 25 3ya d!ia 3im'anzishwa
na kup'wa zana za kisasa kwa l'ng! la kudhi%ii u3u3i
haamu kaika ma'n'! m%alim%ali nchini
(%) ;ikundi 3ya usimamizi shiikishi wa asilimali za u3u3i
228 3im'anzishwa na ku+anya idadi ya 3ikundi hi3y!
ku9kia 7
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
22/229
(8). =idha# mial! 1< ya ukanda wa $iwa ;ic!ia
im'kaa%aiwa(d) ;iu! 3ya kuzalisha 3i+aanga wa samaki wa maji
%aidi
3im'anzishwa kaika Mik!a ya Dindi# ig!ma# Ru3uma#
"anga# 6wani# 'ia na M!!g!!. ;iu! hi3y! kwa ujumla3ina uw'z! wa
kuzalisha 3i+aanga 10#000#000 kwa
mwaka(') ,'ka %ina+si im''nd'l'a kuhamasishwa kushiiki kaika
u3u3i ikiw'm! kuanzisha 3iwanda 3ya kuchakaa samaki.
:adi sasa kuna 3iwanda 3ya kuchakaa samaki na
maghala ya kuhi+adhia maza! ya u3u3i na(+) Jumla ya 3ikundi 20
3ya uw'ka na uk!pa (;ICB=)
3im'anzishwa am%ap! wananchi 5#57/ wam'nu+aika nahi3y!
kuwaw'z'sha ku'nd'sha shughuli nd!g! nd!g! za
u3u3i.
27. Kati"a "ipin'i (a Ilani (ii )a 2015-20207 C(ama C(a
Mapin'uzi "itaiele"eza +e%i"ali "uien'eleza +e"ta )a
Uui "wa "u(u"ua (atua zi6uataz#:,
(a) uanzisha na kuimaisha 3ikundi na 3yama 3ya ushiika
3ya msingi 3ya wa3u3i wad!g! wad!g! kwa l'ng! lakuwak!p'sha
3i+aa 3ikiw'm! zana za u3u3i kaika
ma'n'! ya mwam%a! wa ahai ya :indi# maziwa na
mi! kwa kupunguza k!di na ku3iw'z'sha 3ikundi hi3y!
3ik!p'sh'k'
(%) ,'ikali kwa kushiikiana na ,'ka ina+si na ;yama 3ya
Ushiika ianunua m'li an! za u3u3i z'ny' uw'z! wa
ku3ua samaki ahai uu am%ap! ajia zaidi ya 15#000
kwa mwaka ziapaikana(c) uj'nga %andai ya u3u3i kaika ukanda wa
6wani
am%ay! iaw'z'sha m'li zinaz!3ua ahai uu kuia
nanga kwa l'ng! la kuhaulisha samaki# kuuza samaki#
ku!a akwimu sahihi na huduma nyingin'. $aidi ya ajia
/0#000 ziapaikana na ku!ng'za pa! kwa jamii na
"ai+a
22
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
23/229
(d) uimaisha miund!m%inu ya u3u3i kwa kuj'nga mial!
miau ($iwa ;ic!ia)# minn' ($iwa "anganyika) na
miwili ($iwa yasa) na hi3y! ku!ng'za idadi ya mial!
ku!ka /< hadi na kuimaisha mas!k! ya samaki ya
@'i (*a 's ,alaam)# ium%a (Mwanza) na Muganza
(ag'a) ili ku!ng'za hamani na u%!a wa samaki
pam!ja na kupunguza up!'3u wa maza! ya u3u3i
ka%la ya kum9kia mumiaji
(') uimaisha hi+adhi za ahai na Ma'n'! "'ng'+u 1
pam!ja na kuanzisha ma'n'! m'ngin' sia (8) na
hi+adhi kaika maziwa makuu# hususan ;ic!ia#
"anganyika na yasa ili kuhakikisha kuwa mazalia na
makulia ya samaki yaliy!hai%ika yana'j'shwa kaika
hali yak' ya awali
(+) u'j'sha mazalia na makulia ya samaki yaliy!hai%ika
ku!kana na ma%adilik! ya a%ianchi na uhai%i+u wa
mazingia kwa kuw'ka maum%aw' %andia na kupanda
mik!k! kaika %ahai
(g) ushiikiana na Mashiika ya Umma y'ny' dhamana ya
u3u3i nchini# kuwa3uia waw'k'zaji kuanzisha 3iwanda3ya kusindika
na ku!ng'za hamani ya maza! ya u3u3i#
3y!m%! na zana za u3u3i
(h) u%!'sha ma'n'! ya u3u3i kwa kuumia 'kn!l!jia
a9ki ya mazingia kwa kuw'ka 3i+aa 3ya ku3uia
samaki (@ish =gg'gaing *'3ic's) %ahaini ili
kuwaw'z'sha wa3u3i wad!g! kuya9kia ma'n'! y'ny'
samaki w'ngi na hi3y! ku!ng'za upaikanaji wa samaki
(i) uimaisha huduma za ugani na ma+unz! kwa ku!ng'zaudahili wa
maa9sa ugani wa u3u3i ku!ka 1#200 hadi
2#500 kwa mwaka na kuw'z'sha upaikanaji wa
Maa9sa Ugani kaika ngazi ya aa ili kuimaisha
huduma za u3u3i na u+ugaji wa samaki
(j) u'nd'l'za ua9i wa kuudishia samaki na kupandikiza
samaki ili ku!ng'za wingi kaika maziwa# mi! na
ma%wawa# hususan $iwa ;ic!ia
2/
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
24/229
(k) uanzisha na kuimaisha 3ikundi na 3yama 3ya ushiika
3ya wa+ugaji wa samaki kwa l'ng! la kukuza u+ugaji wa
samaki nchini
(l) ushiikiana na wadau wa u+ugaji samaki ili ku!ng'za
uzalishaji wa samaki kwa kuj'nga ma%wawa ya ku+ugia
samaki na ku!ng'za uzalishaji ku!ka ani 10#000 hadi
50#000 kwa mwaka na kupanua wig! wa ajia kwa
3ijana
(m) uwaw'z'sha wakulima wa mwani# hususan 3ikundi 3ya
akina mama na 3ijana wa mwam%a! wa pwani kaika
ku!ng'za uzalishaji ku!ka ani 12#000 hadi ani 20#000
kwa mwaka# uzalishaji wa chaza wa lulu# kaa# kam%a na
3ium%' w'ngin' wa %ahaini kwa kuwapaia ny'nz! na
uaalamu
(n) uwaw'z'sha wa3u3i wad!g! wad!g! kupaa 3i+aa 3ya
u3u3i kwa %'i na+uu
(!) uhamasisha uchim%aji wa ma%wawa na u+ugaji wa
samaki kaika ma'n'! y'ny' ukam' kwa l'ng! la
ku!ng'za lish' %!a pam!ja na ku!ng'za ajia kwa
3ijana na(p) u'nd'l'a kupam%ana na u3u3i haamu ili u3u3i uw'
'nd'l'3u na w'ny' ija.
Utalii
2. aika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# ,'ikali im''nd'l'a
kuhakikisha kwam%a ,'ka ya Ualii inaimaishwa na
ku'nd'l'zwa kwa kuwa ni m!ja ya s'ka zinaz!changia kwa
kiasi kiku%wa kaika 6a! la "ai+a na ajia kwa wananchi.
aikakipindi hich!# mam%! ya+uaay! yam'+anyika4-
(a) Uj'nzi wa Chu! ipya cha Ualii# ampasi ya usani
um'kamilika mwaka 2011 na kuw'z'sha idadi ya udahili
wa wana+unzi ku!ng'z'ka ku!ka 1/ mwaka 2005 hadi
wana+unzi 2< mwaka 201. Ili ku!ng'za waaalam wa
+ani hii# ,'ikali im'uhusu aasisi %ina+si na wakala
ku!a ma+unz! ya ualii na ukaimu kaika ngazi ya
=sashahada na ,ashahada
2
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
25/229
(%) "anzania im'+anikiwa ku3iingiza 3i3ui! 3ya ualii kw'ny'
s!k! la imaai+a am%a3y! ni Mlima ilimanja!# M%uga
ya ,''ng'i na !nd' la :i+adhi la g!!ng!! kuwa
kai ya Maaja%u ,a%a ya =sili ya =+ika (ew Won!ers o#
.#ri'a) na
(c) Makusany! ya!kanay! na shughuli za ualii
yam'!ng'z'ka ku!ka wasani wa ,hilingi ili!ni 2.
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
26/229
(g) u'nd'l'a kuj'nga mazingia %!a ya kuwaw'z'sha
3ijana kuanzisha kampuni za ku'm%'za waalii kaika
ma'n'! m%alim%ali ya ualii na(h) uhi+adhi malikal' kwa
kuishiikisha jamii kuumia
Malikal' kama chanz! cha kujipaia kipa! kwa ku!a'limu ya
ujasiiamali# ku'nga ma'n'! ya %iashaa#
kuishiikisha s'ka %ina+si na ku!a 'limu ya uhi+adhi
kwa umma.
Malia!ili
/0. aika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# pam!ja na
changam!! m%alim%ali ziliz!ji!k'za kaika ,'ka ya Maliasili#
,'ikali im'chukua haua za kuhakikisha kuwa s'ka hii
inap'wa msukum! wa ku!sha ili iw'z' kuchangia kikamili+u
kaika ku%!'sha maisha ya wananchi. aika kuimiza azma
hiy!# ,'ikali im''k'l'za ya+uaay!4-(a) :aua zim'chukuliwa za
kuimaisha mahusian! m'ma
%aina ya Mamlaka ya :i+adhi za "ai+a na wananchi
wana!ishi kai%u na hi+adhi hiz! kwa ku+anya ya+uaay!4-(i) Ma'n'!
18 yaliy!k!sa si+a ya ku'nd'l'a kuwa
ma'n'! ya hi+adhi yam''j'shwa kwa mamlaka za
wananchi(ii) ;ijiji 3ina3y!pakana na hi+adhi 3im'paiwa
huduma m%alim%ali ikiwa ni pam!ja na uj'nzi wa
madaasa# nyum%a za walimu# %aa%aa na
mas!k! na(iii) Jumla ya wana3ijiji 7#/20 wam'paiwa mizinga
ya
nyuki 2#078 na kup'wa ma+unz! ya m%inu za
kisasa za u+ugaji nyuki na kua+ua mas!k! ya asali
ikiwa ni pam!ja kuwaw'z'sha kushiiki kaikama!n'sh! m%alim%ali
ndani na nj' ya nchi.
(%) Upandaji wa mii kw'ny' misiu ya jamii um'!ng'z'ka
am%ap! wasani wa mii mili!ni 200 kwa mwaka
im'pandwa kaika kipindi cha miaka mian! iliy!pia
am%ap! asilimia 85 ya mii y!' iliy!pandwa im''nd'l'a
kukua 3izui.
28
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
27/229
/1. Kati"a "ipin'i (a mia"a mitan# i$a)#7 +e%i"ali
itaen'elea "u(u"ua (atua za "u(a"i"i!(a "wama
+e"ta )a Malia!ili inazi'i "uima%i"a ili "u)a6an)a maza#
)at#"ana)# na malia!ili (u!u!an mi!itu na n)u"i
)anaen'elea "u(angia "ati"a u"ua$i wa u(umi7
"uwa#ngezea wanan(i "ipat# na "u#ngeza 6u%!a za
a$i%a9 Ili "u3"ia azma (i)# C(ama C(a Mapin'uzi
"itaiele"eza +e%i"ali "u6an)a )a6uata)#:,(a) u'nd'l'a kuj'nga
mahusian! m'ma %aina ya Mamlaka
ya :i+adhi za "ai+a na wananchi wana!ishi kai%u na
hi+adhi hiz! kwa namna am%ay! wananchi ha!
waanu+aika na uw'p! wa hi+adhi hiz!
(%) uaua mig!g!! ya mipaka kai ya wananchi nama'n'! ya jiani na
hi+adhi kwa kushiikisha wadau
kaika kuhakiki mipaka ya ma'n'! ya hi+adhi kwa
kuw'ka alama za kudumu kuandaa mipang! ya
maumizi %!a ya adhi na kuzingaia uawala wa ,h'ia
kaika kusimamia asilimali za maliasili(c) u%!'sha miund!m%inu
ndani ya Map!i ya =ki%a na
;ik!si dhidi ya ujangili na ku!ng'za 3i'nd'a kazi 3ya
kisasa kwa ajili ya d!ia na up'l'l'zi nj' na ndani ya
ma'n'! ya hi+adhi(d) u'nd'l'a ku'k'l'za p!gamu ya u+ugaji nyuki
ya
mwaka 2007>2018 ili kuwaj'ng'a uw'z! wadau wak'
kuzi+ahamu m%inu %!a za uzalishaji wa maza! ya nyuki
na pia mas!k! ya asali na na ya ndani na nj' ya nchi(') u'nd'l'a
kuimaisha d!ia za ulinzi wa wananchi dhidi
ya wanyamap!i kwa ku%!'sha m+um! wa u!aji aai+a
za wanyamap!i wahai%i+u. =idha# ,'ikali ia%!'sha naku!a kwa
wakai ki+ua mach!zi kwa wau au +amilia
ziakaz!ahiika kwa kiwang! kinach!lingana na ahai
ziakaz!!k'a(+) u!ng'za 'n'! la kupanda mii ku!ka h'ka 80#000
mwaka 2015 hadi h'ka 1/0#000 mwaka 2020 na
kuhakikisha kwam%a m%a! zinaz!3unwa zinaumiwa kwa
ajili ya ku'ng'n'za samani na maumizi m'ngin' hapa
nchini %adala ya kusa9isha mag!g! nj' ya nchi
27
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
28/229
(g) uw'ka uaai%u wa wazi uaka!waw'z'sha wananchi
wana!ishi jiani na hi+adhi ku+aidika na asilimali hiz!(h)
uanzisha Mamlaka ya Usimamizi wa &anyamap!i
am%ay! m!ja kai ya majukumu yak' ni kuw'ka
uaai%u uaka!umika kaika ku!a 3i%ali 3ya u3unajiwa aslimali za
maliasili na
(i) upam%ana na ujangili wa wanyama p!i wakiw'm!
"'m%! na @au.
&iwan'a na 8ia!(a%a
/2. aika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# Ilani ya Uchaguzi
iliw'ka msukum! mku%wa zaidi kaika kuimaisha uzalishaji
kaika 3iwanda 3ili3y!p! na kuj'nga 3iwanda 3ipya ili
ku!ng'zauw'z! wa uzalishaji na mich'pu! ya %idhaa# kuhimiza
mauz!
ya %idhaa ndani na nj' ya nchi na kushiikiana na ,'ka ina+si
kaika ku'nd'l'za 3iwanda 3ya kimkakai kupiia mashiikia ya
Umma ya *C na A6$=. aika kipindi hich! ma+aniki!
maku%wa yam'paikana am%ay! ni pam!ja na4-
(a) U"ua$i wa +e"ta )a &iwan'a:
(i) ,'ka ya ;iwanda im'kua ku!ka asilimia 7.7 mwaka
2010 hadi asilimia 7.< mwaka 201/. Ukuaji hu!
um'changiwa kwa kiasi kiku%wa ku!kana na
kuimaika kwa uzalishaji 3iwandani# hususan
3iwanda 3ya 3inywaji# sauji# %idhaa za chuma na
usindikaji wa maza! ya kilim!(ii) Mw'n'nd! wa mchang! wa ,'ka ya
;iwanda kaika
6a! la "ai+a um'!ng'z'ka ku!ka asilimia
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
29/229
sauji kushuka na pia ku!ng'za ajia mam%! am%ay!
yaa'nd'l'a ku%!'sha usawi wa wananchi
(c) aika anda ya $iwa# uj'nzi wa iwanda cha gu!
una'nd'l'a. iwanda hich! kiakuwa na uw'z! wa
kuumia kiwang! kiku%wa cha pam%a inay!zalishwa
kaika ukanda hu! haua am%ay! iahakikisha s!k! la
uhakika la pam%a na ku!ng'za ajia kwa wakazi wa 'n'!
hil! na kwa &aanzania kwa ujumla
(d) Uj'nzi wa 3iwanda 3iwili 3iku%wa 3ya ng!zi una!'nd'l'a
kaika mik!a ya =usha na ,hinyanga am%ap!
uakap!kamilika ua+anya uuzaji wa ng!zi gha9 nj' ya
nchi kuwa his!ia. g!zi na %idhaa za ng!zi ziauzwa nj'
ya nchi zikiwa zim'!ng'z'wa hamani na hi3y! ku!ng'za
ajia na
(') Uzalishaji wa m%!l'a za 6 na MR6 kaika kiwanda cha
Minjingu um'!ng'za ku!ka ani 75#000 hadi ku9kia ani
100#000 kwa mwaka.
(+) Mauz# )a 8i'(aa za &iwan'ani:
(i) Mauz! kw'nda s!k! la nchi wanachama wa
Jumuiya ya =+ika Mashaiki (A=C) yam'!ng'z'kaku!ka d!la za
ima'kani mili!ni 1< mwaka
2010 hadi d!la mili!ni 50 mwaka 201/(ii) Mauz! kw'nda s!k! la
Jumuiya ya Ma'nd'l'!
usini mwa =+ika (,=*C) yam'!ng'z'ka ku!ka
d!la za Ma'kani 825 mwaka 2010 hadi ku9kia
d!la 1#20< mwaka 201/ na(iii) Mauz! kaika s!k! la Ma'kani
kupiia Mpang! wa
=B= yam'!ng'z'ka ku!ka d!la za Ma'kani
mili!ni 51 mwaka 2010 hadi d!la mili!ni 78
mwaka 201/.(g) Maene# Maalumu )a Uwe"eza$i:
(i) Mik!a 20 im''nga Ma'n'! Maalumu ya
Uw'k'zaji ili yaw'k'w' miund!m%inu ya msingi
iakay!3uia ,'ka ina+si kuj'nga 3iwanda na
ku+anya %iashaa kaika ma'n'! hay! na
2
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
30/229
(ii) ,h'ia za Ma'n'! Maalumu ya Uzalishaji kwa
Mauz! j' (A6$) na Ma'n'! Maalumu ya Uchumi
(,A$) zim'piiwa am%ap! 3i3ui! m%alim%ali ikiwa
ni pam!ja na na+uu ya k!di 3im'%ainishwa ili
kuhamasisha ushiiki wa ,'ka ina+si kaika
uw'k'zaji.(h) 'nki ya Rasilimali im'anzisha *iisha Maalumu kwa
ajili
ya kuw'z'sha wazalishaji wa %idhaa m%alim%ali kupaa
mik!p! kwa i%a na+uu kwa ajili ya uj'nzi wa 3iwanda(i) Jumla ya
makampuni 1/0 yam'w'k'za miaji y'ny' hamani
ya ,hilingi %ili!ni 2#01.8 mwaka 201 ukilinganisha na
,hilingi %ili!ni 128.8 mwaka 2010 na ku'ng'n'za ajia za
m!ja kwa m!ja ziliz!!kana na uw'k'zaji hu! ku9kia/1#
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
31/229
Mra!i wa Kiwan!a 'ha kukamua ma#uta ya .lizeti
kina'hojengwa nje ki!ogo ya mji wa /o!oma.
//. Kati"a "ipin'i (a ute"eleza$i wa Ilani (ii )a
2015-20207C(ama C(a Mapin'uzi "itaiele"eza +e%i"ali "uwe"a
nguu "uwa "ati"a "u"amili!(a ute"eleza$i wa +e%a )a
Maen'ele# .n'eleu )a &iwan'a Awamu )a atu ;2010-
2020< ama)# maleng# )a"e ni "uiweze!(a +e"ta )a
&iwan'a "u(angia "ati"a "u3"ia maleng# )a
maen'ele# )a mu'a m%e6u "ama ili)#ani!(wa "ati"a
>i%a )a Maen'ele# )a ai6a 20259 Ai'(a7 Ute"eleza$i wa
Ilani (ii uta"uwa ni !e(emu )a Ute"eleza$i wa Mpang#wa 4ili wa
Maen'ele# wa Mia"a Mitan# ;2015?1@,
2020?21< ama# leng# la"e ni "uen'eleza u(umi wa
iwan'a9
Kati"a "ipin'i (i(#7 utaanza u$enzi wa iwan'a mama
;a!i in'u!t%ie!< na "uima%i!(a iwan'a ili)#p#
leng# li"iwa ni "u(a"i"i!(a "wama:,
/1
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
32/229
(a) Mchang! wa ,'ka ya ;iwanda kaika 6a! la "ai+a
una!ng'z'ka ku!ka asilimia
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
33/229
"anzani'!n' (50H)# "ulawaka (100H)# *C>Diganga
(20H)# Mchuchuma (20H)# gaka C!al 6!j'cs (/0H) na
Mg!di wa =lmasi wa Mwadui (25H)
(%) ,"=MICB im'anzisha ampuni iiway! y'wa "in
C!mpany Dimi'd ("CD) ili kununua madini ya %ai
ku!ka kwa wachim%aji wad!g! wa madini hay! huk!
y'wa. :adi ku9kia Machi# 2015 jumla ya ani 71./
zim'nunuliwa kwa ghaama ya ,hilingi 1#108#/28#000.
=idha# ani /0 zim'uzwa kwa *!la za Ma'kani 201#000
(c) ,"=MICB im'+anikiwa kupaa kandaasi nn' () za
uch!!ngaji na ua9i wa madini y'ny' hamani ya
,hilingi %ili!ni 1./5 am%ap! jumla ya ajia mpya 7
zim'paikana ku!kana na upaikanaji wa mashin' za
kisasa za uch!!ngaji
(d) B9si m%ili za madini za anda zim'anzishwa m!ja kaika
anda ya $iwa yasa inay!hudumia Mik!a ya j!m%' na
Ru3uma na nyingin' kanda ya $iwa am%ay! inahudumia
Mik!a ya Maa na ,imiyu ili kusimamia na kudhi%ii
%iashaa ya madini. uanzishwa kwa !9si hiz! mpya
kum'!ng'za idadi ya !9si za anda ku9kia kumi (10) nahi3y!
ku!ng'za u+anisi kwa wadau wa s'ka hii na
(') &akala wa Ji!l!jia "anzania (,") um''nd'l'a
kuw'z'shwa kwa kupaiwa +'dha na 3i'nd'a kazi ili
kuimaisha u'ndaji kazi wak'. aika kipindi hich!
&akala wa Ji!l!jia am'paa ma+aniki! ya+uaay!4-
(i) M+um! wa uunzaji# uchakaaji# na
usam%azaji?uuzaji wa akwimu na aai+a za
upaikanaji madini ili ku3uia uw'k'zajium'%!'shwa
(ii) ," im'jiunga na CB,B"= ili kusajili machapish!
yak' na kup'wa haki miliki (Co&yright)(iii) ," im'j'nga
maa%aa ya kisasa ya kuchunguza
miam%a na madini %aada ya kununua 3i+aa muhimu
na 3ya kisasa na(i3) ," im'+anikiwa ku+anya ugani na uch!aji
wa
amani za upaikanaji wa madini (geologi'al an!
//
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
34/229
mineral o''urren'e ma&&ing) kwa asilimia
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
35/229
(m) &akala wa Ukaguzi wa Madini "anzania ("M==)
im'anzisha madawai ya ukaguzi kw'ny' 3iwanja 3ya
nd'g' 3ya imaai+a ili kudhi%ii 3i'nd! 3ya u!!shaji
wa madini nj' ya nchi# haua iliy!w'z'sha kukamawa
madini y'ny' hamani ya ,hilingi %ili!ni 15 na
(n) amai Maalumu ya iai+a (ai!nal D!cal C!n'n
C!mmi'') im'undwa ili kusimamia mikakai iliy!w'kwa
na wadau kuhakikisha kuwa Makapuni ya Madini
yana!ng'za kiwang! cha manunuzi ya %idhaa na
huduma hapa nchini kwa l'ng! la ku!ng'za ajia na s!k!
la %idhaa za ndani.
/5. Kati"a "ipin'i (a 2015 (a'i 20207 C(ama C(a
Mapin'uzi "itaiele"eza +e%i"ali )a"e "ute"eleza mam#
)a6uata)# ili "uen'elea "u"uza +e"ta )a Ma'ini na
"u#ngeza m(ang# wa"e "wen)e 4at# la ai6a:,(a) uw'ka na kusimamia
m+um! ha%ii wa kukagua
shughuli za mig!di# kukusanya akwimu za madini na
ku+uailia maduhuli ya!kanay! na madini kwa
mal'ng! mapana ya ku!ng'za mapa! ya ,'ikali(%) uw'ka na
ku'k'l'za mikakai madhu%ui ya ku3uia
miaji ya uw'k'zaji kaika ,'ka ya Madini# hususan
kw'ny' madini adimu (Ra' Aah Al'm'ns - RAA)(c) uhamasisha
uzalishaji na mas!k! ya madini ya
3iwandani(d) uw'ka miund!m%inu muhimu (um'm'# simu# maji#
%aa%aa) kupiia ushiikian! wa ,'ikali na ,'ka
ina+si (666) kw'ny' ma'n'! y'ny' uw'z'kan! wa
kuanzishwa kwa mig!di miku%wa mipya(') u%!'sha m+um! wa u!aji na
usimamizi wa l's'ni za
madini# na upaikanaji wa aai+a muhimu kwa wadau
kuhusu ,'ka ya Madini(+) uimaisha udhi%ii na usimamizi wa
upaikanaji#
uunzaji# usa9ishaji na maumizi ya %aui kaika
shughuli za mig!di(g) u'nd'l'a kuliimaisha ,hiika la Madini la
"ai+a
(,"=MICB) ili liw'z' kushiiki kikamili+u kw'ny'
/5
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
36/229
shughuli za ua+uaji# uchim%aji na u!aji huduma
kaika ,'ka ya Madini kwa nia%a ya ,'ikali na
&aanzania w!'(h) u'nd'l'a kuuj'ng'a uw'z! wa ki+'dha na
asilimali
wau &akala wa Ji!l!jia "anzania ili uw'z' ku9kiakiwang! %!a
zaidi kaika ukusanyaji wa akwimu na
aai+a muhimu za kiji!l!jia na kiji!9zikia
ziakaz!saidia kaika kuch!ch'a kasi ya ua+uaji na
upaikanaji wa mashap! ya madini hapa nchini
yanay!w'za kuchim%wa kwa +aida(i) u'nd'l'a kuuj'ng'a uw'z!
&akala wa Ukaguzi wa
Madini "anzania na B9si za Madini Mik!ani ili
zijiimaish' kaika kukagua na kusimamia shughuli zauzalishaji na
%iashaa ya madini nchini# na hi3y!
ku!ng'za manu+aa ya!kanay! na ,'ka ya Madini
kw'ny' uchumi(j) usimamia na kuhamasisha uw'k'zaji kaika
shughuli
za u!ng'zaji hamani madini ili kukuza mchang! wa
s'ka hiy! kaika 6a! la "ai+a(k) u%uni na ku'k'l'za mikakai
mahsusi
iakay!w'z'sha kupunguza au kuk!m'sha ka%isa3i'nd! 3ya u!!shaji
wa madini kw'nda nj' ya nchi
na %iashaa haamu ya madini nchini
(l) uw'ka na ku'k'l'za mikakai maalumu
iakay!w'z'sha s!k! la "anzani' hapa nchini
kuimaika zaidi na hi3y! ku!ng'za manu+aa
ya!kanay! na madini hay! yanay!paikana "anzania
p'k''(m) uwaw'z'sha wachim%aji wad!g! kujiajii kupiia
s'ka hii kwa ku+anya ya+uaay!4-(i) uwaam%ua# kuwaasimisha na
kuwapaia
ma'n'! ya uchim%aji madini(ii) uwapaia uzuku# ma+unz!# 'kn!l!jia
na
maai+a ya kisasa kwa ajili ya ku'nd'l'za
shughuli za uchim%aji
/8
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
37/229
(iii) ,'ikali kupiia ,"=MICB kwa kushiikiana na
wachim%aji waku%wa kuwaw'z'sha kupaa
mik!p! na mas!k! na(i3) u'nd'l'a ku!ng'za na kuw'k'za maji
wa
'nki ya Rasilimali ("I) ili iw'z' ku!a mik!p!kwa wajasiiamali
wad!g!.
(n) u'nd'l'a kuimaisha ukaguzi wa mig!di kaika
masuala ya usalama# uunzaji wa mazingia na a+ya
mig!dini na(!) uhakikisha mig!di y!' miku%wa nchini
ina'nd'l'a
inanunua huduma na %idhaa ku!ka hapa nchini kwa
kiwang! cha kuidhisha kwa kadi ya upaikanaji wak'.
/7
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
38/229
+U*A YA AU+.KA ZA MIUN>/M8INU NA HU>UMA ZA KIUCHUMI
A%'(i/8. aika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# s'ikali
im'paa
ma+aniki! ya+uaay! kaika ,'ka ya =dhi4-
(a) Utawala wa A%'(i4
(i) Jumla ya 3ijiji 1#81< kaika :almashaui za
&ilaya /7 3im'pimwa
(ii) Jumla ya 3ijiji 5#55 3im'paiwa 3y'i 3ya =dhi
ya ijiji
(iii) Jumla 3ijiji 50< 3im'andaliwa mipang! yamaumizi %!a ya
adhi kaika wilaya 8< nchini
(i3) Jumla ya :aimiliki za imila /#000
zim'!l'wa na
(3) B9si za =dhi za anda zim'anzishwa na
kuimaishwa.
(%) Mpang! wa "ai+a wa Maumizi ya =dhi (201/-20//)
um'andaliwa na u'k'l'zaji wak' um'anza am%ap!
;ijiji 50< 3im'andaliwa mipang! ya maumizi ya adhikaika
wilaya 8< nchini na ku+anya 3ijiji
3ili3y!andaliwa mipang! hiy! ku9kia 1#580.
(c) Mipang# Mi$i4
(i) 6!gamu ya uasimisha na uzuia Makazi :!l'la
im'andaliwa mwaka 2012
(ii) Alimu ya Uasimishaji na uzuia Makazi :!l'la
im'!l'wa kaika mik!a m%alim%ali
(iii) :almashaui ya Jiji la Mwanza na *a 's ,alaamzim'!a l's'ni
za makazi /5#/82 na ku!a :ai
2#20 za kumiliki =dhi
(i3) :uduma za upimaji na amani zim'p'l'kwa kaika
!9si m%alim%ali za anda
(3) Ili kupunguza ms!ngaman! kaika miji miku%wa
nchini hususan *a 's ,alaam na =usha# mipang!
ka%am%' ya kuj'nga miji mid!g! ya Duguuni
/
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
39/229
('kai 158.5/)# Mji Mpya wa igam%!ni ('kai
18#07) na aw' ('kai 287.71) im'kamilika.
=idha# miji mid!g! ya uka?Ma'3'si ('kai 57
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
40/229
- uingia u%ia na mw'k'zaji# am%ap!
hamani ya adhi ya mwananchi iakuwa
ndi! maji wak' au
- ulipwa 9dia?kuuza 'n'! lak' kwa
waw'k'zaji?,'ikali kwa %'i ya s!k!.
(d) azi ya kuanzisha 'nki ya =dhi (Dand ank) kwa ajili
ya waw'k'zaji wa ndani na nj' im''nd'l'a
ku'k'l'zwa na jumla ya ,hilingi %ili!ni m!ja
zim''ngwa kwa ajili ya kianzi! cha M+uk! wa @idia ya
=dhi (Dand C!mp'nsai!n @und). =idha# masham%a
88 mk!ani M!!g!! yam'ainishwa kwa ajili ya
kuingizwa kw'ny' :azina ya =dhi na masham%a 112
mk!ani =usha yam'kaguliwa na kup'nd'k'zwa
kuingizwa kw'ny' :azina ya =dhi
(') aadhi ya :almashaui za Miji na &ilaya nchini
zim'w'z'shwa kuumia m+um! wa 'kn!l!jia ya
k!mpyua kaika ku!a huduma za adhi
(+) :almashaui za Miji na &ilaya zim''nd'l'a kuj'ng'wa
uw'z! kupiia M+uk! wa Mzunguk! (6l! *'3'l!pm'nR'3!l3ing @und) wa
kupima 3iwanja na ku3iuza kwa
wananchi am%ap! jumla ya :almashaui 1
zim'idhinishiwa mik!p! ya jumla ya ,hilingi %ili!ni
2.87 na
(g) :aua zi+uaaz! zim'chukuliwa kaika kuzij'ng'a
uw'z! :almashaui za &ilaya# Miji na Majiji ili
kuhakikisha majukumu ya ,'ka ya =dhi
yana'k'l'zwa ipasa3y!4-(i) !mpyua 100 kwa ajili ya maumizi
ya
shughuli za ,'ka ya =dhi kaika :almashaui
100 hapa nchini zim'nunuliwa na
kusam%azwa
(ii) ;i+aa 3ya upimaji 3im'nunuliwa na ku9kishwa
kaika :almashaui ya Many!ni ("!al sai!n
1)# Jiji la M%'ya ("!al sai!n 1)# B9si ya Mk!a
wa Mwanza (6, 1 na "!al sai!n 1) na
0
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
41/229
(h) 6am!ja na changam!! zinaz!yaka%ili Ma%aaza ya
=dhi na yum%a ya &ilaya# haua zi+uaaz!
zim'chukuliwa kaika kushughulikia mashaui
yahusuy! adhi na nyum%a4-
(i) Ma%aaza /< ya wilaya m%alim%ali yam'paiwa
waumishi# samani na 3i'nd'a kazi
(ii) Ma%aaza mapya 10 yam'anzishwa kaika
wilaya za z'ga# Many!ni# il!sa# "unduu#
Mpanda# y'la# Mul'%a# gaa# aagw' na
g!!g!! hi3y! ku+anya ma%aaza yanay!!a
huduma ku9kia
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
42/229
"'m'k'# in!nd!ni# Ilala# "a%!a# Iinga#
*!d!ma na :almashaui ya Jiji la "anga na
(ii) Jumla ya mashin' za ku+yaulia ma!+ali
1#105 ziligawiwa kwa :almashaui
m%alim%ali nchini.
(k) Uanzishwaji wa 3yama 3ya Ushiika wa yum%a
um''nd'l'a kuhamasishwa ili kuw'z'sha wananchi
wa kipa! cha chini kunu+aika na mik!p! ya nyum%a
am%ap!4-
(i) ;ijana 150 wam'p'wa ma+unz! ya 'kn!l!jia
ya uj'nzi wa nyum%a %!a na za ghaama
na+uu kaika !9si za &akala# kaika Mk!a wa
ag'a (3ijana 55) na Jiji la *a 's ,alaam
(3ijana
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
43/229
i. 'nki za %iashaa 20 zim'!a mik!p! ya muda
m'+u y'ny' i%a na+uu kwa ajili ya uj'nzi wa
nyum%a kwa wananchi /#5
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
44/229
yanda za Juu usini (M%'ya)# $iwa (Mwanza)#
askazini (M!shi)# Maghai%i ("a%!a)# ai
(*!d!ma)# usini (Mwaa)# anda ya Mashaiki# na
anda ya *a 's ,alaam inay!hudumia mk!a wa
*a 's ,alaam
(iii) uimaisha u!aji wa huduma za adhi kaika anda
nan' () za =dhi nchini kwa l'ng! la ku!ng'za kasi
ya u!aji wa :aimiliki za imila nchini
(i3) uzij'ng'a uw'z! :almashaui za Miji na &ilaya
kwa kuzipaia ma+unz!# 3i+aa# asilimali +'dha na
waaalamu ili ziw'z' kupima 3iwanja na masham%a
nchini
(3) u'nd'l'a kuimaisha M+uk! wa @idia ya =dhi ili
uw'z' ku9dia adhi iakay!waliwa kwa maumizi
ya umma na uw'k'zaji
(3i) u+anya uhakiki wa masham%a p!i
yasiy!'nd'l'zwa kwa kipindi ki'+u na kugawa
upya kwa wananchi
(3ii) uanzisha aaza la "ai+a la Ushaui la =dhi
(ational 8an! .!1isory Coun'il) ili kuw'z'sha adhikuumika kwa
u+anisi
(3iii) u!a 'limu kwa umma juu ya ,h'ia za =dhi#
,h'ia ya Mipang!miji# ,h'ia ya Mipang! ya
Maumizi ya =dhi na ,h'ia zingin' zinaz!husiana
na uawala wa adhi
(iE) uimaisha huduma ya uauzi wa mig!g!! ya
adhi kwa kuanzisha Ma%aaza mapya 100 ya =dhi
na yum%a kw'ny' wilaya z'ny' mig!g!! mingiya adhi
(E) uhakikisha maa9sa adhi wasi! waamini+u
wanashughulikiwa na
(Ei) uanzisha aki%a ya adhi (land %ank).
(%) Uta)a%i!(a$i wa Mipang# )a Matumizi 8#%a )a
a%'(i n(ini
(i) u'nd'l'a ku'k'l'za Mpang! wa "ai+a wa
Maumizi ya =dhi
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
45/229
(ii) uandaa mipang! ya maumizi ya adhi ya 3ijiji
7#500 na mipang! ya maumizi ya adhi ya &ilaya
25
(iii) ukamilisha upimaji wa mipaka ya 3ijiji 3y!'
nchini
(i3) uwapaia wananchi haimiliki za kimila 2#500#000
pam!ja na kuj'nga masjala za adhi 250 kaika
ngazi za &ilaya na ;ijiji na
(3) uwapaia wananchi hai miliki 2#000#000 pam!ja
na kusajili nyaaka nyingin' za kish'ia.
(c) N)uma
(i) u%!'sha mazingia ya upaikanaji wa mik!p! kwa
ajili ya uj'nzi wa nyum%a za ghaama na+uu na kwa
mashai na+uu
(ii) uwa'limisha wananchi kuzi'l'wa sh'ia za mik!p!
ya nyum%a ili waziumi' kupaa mik!p! ya muda
m'+u kwa ajili ya kuj'nga au kununua nyum%a na
kuhamasisha ma%'nki na asasi nyingin' za +'dha
zi!' mik!p! ya nyum%a kwa muda m'+u na y'ny'
i%a na+uu(iii) uw'ka uaai%u uaka!w'z'sha kuanzisha 'nki
ya yum%a ya "ai+a
(i3) =sasi za ,'ikali kwa kushiikiana na s'ka %ina+si
ziaj'nga nyum%a za ghaama na+uu zisiz!pungua
50#000
(3) uwaw'z'sha wana3ijiji kujiunga kw'ny' 3ikundi
3ya uj'nzi 3iaka3y!paiwa 'limu ya jinsi ya
kuj'nga nyum%a %!a 3ijijini(3i) uliw'z'sha ,hiika la yum%a la
"ai+a (:C) kuwa
Mw'nd'l'zaji Miliki Mkuu (Master 0state
/e1elo&er)
(3ii) upunguza k!di kw'ny' 3i+aa 3ya uj'nzi wa
nyum%a za ghaama na+uu hususan 3ijijini
(3iii) uanzisha na kuimaisha 3yama 3ya ushiika 3ya
uj'nzi wa nyum%a z'ny' ghaama na+uu
5
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
46/229
(iE) u'limisha na kuhamasisha wananchi kuj'nga
nyum%a %!a kwa kuumia 3i+aa 3ya uj'nzi 3ya
ghaama na+uu na
(E) uj'nga nyum%a za waumishi wa umma na
maj'ng! ya s'ikali y'ny' kuzingaia mahiaji
maalumu ya wau w'ny' ul'ma3u kwa4-
uanza uj'nzi wa maj'ng! yaakay!umika
kama B9si kwa "aasisi za ,'ikali ili
kuipunguzia ,'ikali ghaama ya k!di ku%wa ya
pang! kaika s!k! huia
u'nd'l'a na madi wa uj'nzi wa nyum%a
10#000 kwa ajili ya waumishi wa umma
am%ap! asilimia 50 ziaj'ngwa kaika ma'n'!
ya 3ijijini na
u%!'sha kaakana 8 za ku'ng'n'za samani
za !9si na nyum%a za ,'ikali ili kupunguza
ghaama za uagizaji wa samani ku!ka nj' ya
nchi.
(Ei) ukamilisha uungaji wa ,'a ya "ai+a ya yum%a
(%ousing "oli'y).(Eii) uanzisha Mamlaka ya Udhi%ii na
U'nd'l'zaji wa
Miliki (Real 0state Regulatory .uthority) am%ay!
pam!ja na majukumu m'ngin' iasimamia udhi%ii
wa k!di za pang! kwa nyum%a za makazi na
%iashaa.
(d) Mipang# Mi$i na &i$i$i
(i) ukamilisha uandaaji wa Mipang! a%am%' (Master
"lans) kwa miji mikuu y!' ya mik!a(ii) uhimiza uj'nzi wa miji ya
p'm%'z'n! (,aili'
cii's) kaika jiji la *a 's ,alaam pam!ja na miji
mingin' ili ku+anya miji hiy! iku' kwa kuzingaia
mipang! miji
(iii) u'nd'l'a kuj'nga mji mpya wa igam%!ni
(Kigamboni ew City) kwa kuzingaia maakwa#
maslahi na ushiiki wa wananchi wa igam%!ni
8
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
47/229
(i3) u'nd'l'a ku'k'l'za 6!gamu ya "ai+a ya
uasimisha Makazi yaliy!p! kaika ma'n'!
am%ay! hayajapimwa kwa l'ng! la kuyapanga na
kuyapima 3iwanja kaika miji ya *a 's ,alaam#
Mwanza# =usha# "anga# M!!g!! na M%'ya.
6!gam hii ia!a haimilki za Makazi na
(3) u'nd'l'za ma'n'! yaliy!i3a (re5!e1elo&ment
s'heme) ya ipawa# amanga# ;ingungui#
Manz's'# uguuni# Msasani !nd' la Mpunga na
aw'# Jijini *a 's ,alaam.
(') Upima$i na *amani
Upimaji wa adhi na uayaishaji wa amani ni chanz!
muhimu cha aai+a zinaz!hiajika kaika ku%uni na
kuayaisha mipang! ya maumizi ya adhi kwa s'ka
m%alim%ali. :adi sasa ni s'h'mu nd!g! u ya adhi ya
nchi im'pimwa# hi3y! ili kui+anya adhi kuchangia kaika
kukuza 6a! la "ai+a# ku!a +usa za ajia na ku3uia
uw'k'zaji ip! haja ya ku!ng'za kasi ya upimaji wa adhi.
Kati"a "ipin'i (i"i7 C(ama C(a Mapin'uzi
"itaiele"eza +e%i"ali "u6an)a )a6uata)#:,(i) u'nd'l'za upimaji
wa adhi kaika ma'n'! ya
mipaka ya nchi ili kuimaisha ulinzi na usalama
(ii) uimaisha alama za mipaka kai ya "anzania na
nchi jiani za 'nya# uundi# $am%ia# Malawi#
Uganda# Rwanda# Msum%iji na Jamhui ya
id'm!kasia ya !ng!
(iii) uj'nga kiu! cha kup!k'a picha za anga ($atellite
Re'ei1ing $tation) kiakach!j'ngwa kaikai ya nchi(Chu! ikuu cha
*!d!ma) am%ach! kiaw'z'sha
uayaishaji wa amani za msingi (base ma&s)#
kupanga na ku!ng'za kasi ya kupima adhi kwa ajili
ya maumizi m%alim%ali na
(i3) uzij'ng'a uw'z! wa asilimali wau na +'dha
:almashaui za &ilaya# Miji na Majiji na kuzipaia
zana za kisasa za kupima adhi na usani+u wa
7
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
48/229
amani na kuwapaia ma+unz! sahiki waalaamu wa
adhi.
U!a3%i!(a$i na U(u"uzi/. Uj'nzi na ukaa%ai wa miund!m%inu ya
usa9i na usa9ishaji
um'ch!ch'a kukua kwa shughuli za kiuchumi am%az!zim'w'z'sha pia
ku!ng'za ajia nchini. aika kipindi cha
miaka mian! iliy!pia# ,'ikali im''nd'l'a kuw'k'za kwa kiasi
kiku%wa kaika uj'nzi na ukaa%ai wa miund!m%inu ya
%aa%aa# 'li# madaaja# 3i3uk! na 3iwanja 3ya nd'g' am%a!
um'kuwa msingi wa kukua kwa uchumi w'u na shughuli
nyingin' za kijamii. "anzania im'piga haua ku%wa kaika s'ka
hii na kui+anya kuwa m!ja kai ya nchi z'ny' manda! mzui
wa miund!m%inu ya usa9i hususan %aa%aa kaika aa la
=+ika.
(a)8a%aa%achi y'u ina manda! wa %aa%aa w'ny' jumla ya
u'+u wa kil!m'a 57000 zinaz!jumuisha kil!m'a
127B@ za %aa%aa kuu na kil!m'a 22721D za
%aa%aa za mik!a.
aika kipindi cha miaka kumi cha u!ng!zi wa ,'ikali
ya =wamu ya n'# %aa%aa z'ny' u'+u wa jumla ya
kil!m'a 17B5zim'kuwa kaika haua m%alim%ali za
uj'nzi am%ap! jumla ya %aa%aa z'ny' u'+u wa
kil!m'a D7@E1 zim'kamilika kuj'ngwa kwa kiwang!
cha lami na %aa%aa z'ny' u'+u wa jumla ya kil!m'a
275zim''nd'l'a kuj'ngwa kaika kiwang! cha lami.
=idha# jumla ya %aa%aa z'ny' u'+u wa kil!m'a7D1Ezim'+anyiwa
up'm%uzi na usani+u kwa ajili ya
uj'nzi. aa%aa hiz! ni kama zili3y!anishwa4-
(i) 8a%aa%a amaz# zime"amili"a "u$engwa
"wa "iwang# (a lami:
!!gw' > :and'ni (km 85)
*umila > Rud'wa (km 5)
Dwanjil! > Chunya (km. /8)
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
49/229
"anga > :!!h!! (km 85)
Masasi > Mangaka (km 5)
Minjingu > a%ai - ,ingida (km 222)
Mwandiga > Many!3u (km 80) :and'ni > Mkaa (km 5)
aa%aa ya ilwa?*sm (km 12)
aa%aa ya Mand'la?*sm (km 18)
Msim%a > Ik!k!! > Ma9nga (km 21 amanga (km 105)
Chalinz' > ,'g'a >"anga (km 25)
Isaka > Ushi!m%! (km 1/2) Rau Madukani > Maw'la > Uu
jai (km
12.5)
"unduma > ,um%awanga (km 2/0)
,'h'mu ya !nga > a%ai (km 1 Iinga (km 280)
6ug' > "a%!a (km 58)
Many!ni > Iigi > Chaya (km Mkum%aa (km 78
=usha > Minjingu (km 10)
,imiyu?Maa !d' > Mus!ma (km 5)
anana > iunda > i3ul' > Ms!ng!la (km
/.2)
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
50/229
Ms!ga > Ms!lwa (Chalinz' ypass) m 10)
aa%aa ya Ma9a (Ma9a =cc'ss R!ad) (km
1)
aa%aa ya *!d!ma Uni3'siy (km 12)(ii) 8a%aa%a amaz# zip# "ati"a
(atua
malimali za u$enzi:
Mziha > "uiani > Mag!l' (km .8)
*umila > il!sa (km 8/)
*umila > "uiani - :and'ni (km 17)
aiadi > Damadi (km 71.)
M%'ya > Chunya > Mak!ng!l!si (km 115)
Mak!9a > Msaa (km 8)
isaaw' > Man'!mang! (km 5)
Ushi!m%! > Dusahunga (km 110)
wa ,adala > Masama (km 12.2)
i%!sh! ,hin' > wa Rapha'l >
In'nai!nal ,ch!!l (km /)
iua du!ni > Maangu M!ni (km /1.5)
ahama Mjini (km 5)
unda > is!ya > ansi! (km a%ai (km 281)
,um%awanga > inyani > yakanazi (km
582)
z'ga > "a%!a (km 118)
Many!ni > Iigi > "a%!a (km 28)
Mangaka > Mam%aswala (km 85)
M! wa M%u > D!li!nd! > Mugumu > aa-
Makuan! (km 52)
"unduu > amum%! (km 1
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
51/229
,'g'a > ,am' > :im! (km 281)
=usha > M!shi > :im! > :!lili (km 10)
yangug' > Mus!ma > ,iai (km 282)
aum%a > M%am%! > "ukuyu (km 0) aliua > azilam%wa (km
58)
aa%aa ya i%am%a > M!nganzila (km
.0)
aa%aa ya I= > M''ani (km 28)
Ma9nga > Igawa (km 1/7. Maswa > aiadi (km 100)
=M="= > 'nd'a "au (km 1./) =dhi > Mak!ng! > !%a (km
Madi%ia > Ma9nga (km 151)
Maai > as'sya (km 50)
M%inga > M%am%a ay (km 88)
amwanga > ,anya Juu (km 75)
Makam%ak! > ,!ng'a (km 2 Masasi (km 200)
,anya Juu > !mangF!m%' (km 25)
"a%!a > M%am%ali > uk'n' > I!%! >
ahama (km 1 Malinyi > il!sa kwa Mp'p! > D!nd!
> ianda (km Mah'ng' (km 87)
i%!nd! > Ma%am%a (km /5)
!land!! > Dalag! > Mwanhuzi > Maala >
Bld'ani Jc (km /2)
51
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
52/229
Bmugak!!ng! > igaama > Mu!ng! (km
105)
Mp'm%a > Is!ng!l' ("anzania?Malawi) (km
um%uli > *india > !!gw' (km 7)
Mak!9a > Mlandizi > ;ikum%uu (km 1)
i%a!ni > Majim!! > Iny!nga (km 182)
Mpanda > Ugala > aliua > Ulyankulu >
ahama (km 2)
Mak!ng!l!si > Rungwa > Mkiwa (km 12)
Mwaa > 'wala > Masasi (km 20 !nd!a > ,ingida (km
80)
i%aha > Mapinga (km 2/)
'ia > uk!li > ahama (km 107)
M%and' > !ngwa Jc > Mpwapwa (km 50)
j!m%' > Mak'' (km 10 @! Ik!ma (km 11)
Ip!l' > !ga > Mpanda (km 255)
*sm (6!) > "=$=R= > JI= > 6ugu (km 2 Mpiji Mag!' >
unju (km /)
aa%aa ya *a 's ,alaam > Chalinz' >
M!!g!! (km 200)
,'h'mu ya *a 's ,alaam > Chalinz' (km
100) AEp'ss wayF Mus!ma > Mak!j! > us'k'la (km Mak!ng!
> !%a (km i%aya > !ngwa (km
/0)
52
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
53/229
aa%aa ya yami'm%' 6! > a!k' (km
50)
aa%aa ya Muugaama > Rul'ng' >
yakahua (km 5)
aa%aa ya Ip!l' > Rungwa (km 172)
aa%aa ya U!ng!zi Insiu' (km .)
aa%aa ya Mwanangwa > Misasi > ,alaw'
> ahama (km 1
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
54/229
(3) ahunda > Mus!ma > in'si
(3i) ahunda > is!ya > Rug'zi
(3ii) *a 's ,alaam > agam!y!
(d) Kupunguza M!#ngaman# "ati"a Ji$i la >a% e!+alaam
Ili kupunguza ms!ngaman! wa magai kaika Jiji la *a
's ,alaam# ,'ikali im'+anya mam%! ya+uaay!4-
(i) Usani+u wa kina um'kamilika kwa makuan! ya
"=$=R= na U%ung! kwa ajili ya kuj'nga %aa%aa
za juu na
(ii) ,'ikali ina'nd'l'a kupanua manda! wa
%aa%aa kwa kuj'nga na kukaa%ai %aa%aazi+uaaz!4-
M%'zi (M!!g!! !ad) > Malam%amawili >
iny''zi > anana (km 1.0)
"'g'a i%a!ni > &az! > !%a > M%'zi
mwish! (km 20.0)
"angi !3u > !%a (km aui > Ms'w' > Changanyik'ni
(km 2.8)
imaa > ilungul' > AE'nal Mand'la !ad
(km
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
55/229
> R")4 imaa > i3uk!ni# @i'-aiak!! na
Mag!m'ni > M!!cc! (km 20.
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
56/229
zina+anyiwa ukaa%ai angalau kwa kiwang! cha
changaaw' na kuzi+anya zipiik' majia y!' ya
mwaka(iii) upunguza umaskini kwa kushiikisha kikamili+u
3ikundi 3ya wananchi kaika kazi za ma'ng'n'z!mad!g! mad!g! ya
%aa%aa kama 3il' kazi za
ku+y'ka nyasi# kuzi%ua mi+''ji na ku+anya usa9
wa %aa%aa zinaz!pia kaika ma'n'! ya! na(i3) Makandaasi wazal'nd!
wana!!n'sha nia ya
kushiiki kaika kazi ku%wa za uj'nzi wa %aa%aa
waapaiwa dhamana na ,'ikali ili kuwaj'ng'a
uw'z! na kuwapaia +usa za kushiiki kikamili+u
kw'ny' shughuli za s'ka ya uj'nzi.(c) Ku"amili!(a u"a%aati wa
a%aa%a z#te
una#en'elea na u$enzi "wa "iwang# (a lami
ama# ume"wi!(aanza "ati"a a%aa%a "uu na
a%aa%a za mi"#a:,
(i) Ku"amili!(a U$enzi ;"m 27DE95 i%aya > Bk'm'
(km /0)
M%ulu - Magugu (M%uyu wa Mj'umani) (km 8/)
Ma9nga - Mg!l!l! (km 77.8)
y!l!l! - Ig!w!l' - Mwang! (km 0.)
Ig!w!l' - asanga - yig! (km 5.5)
Mada%a - Mundindi (Diganga) - Mkiu (km 8)
(Ru3uma)
ilwa - Diwal' (km 25)
Diwal' - achingw'a - Ruangwa (15)
iai - Diuhi (km Mam%!l'! > Ma'uni (km 10.2)
!ngwa Ranch - i'! - ,imanji! - I= (km /)
M! wa M%u - D!ngid! - aau - g!!ng!! (km
/00)
,anya Juu > D!ngid! (km 85)
Mada%a > Ma3anga > Dud'wa (km 0)
Dikuyu+usi > Mk'nda (km 12)
(+) Ma'a%a$a
(i) Ku"amili!(a u$enzi wa ma'a%a$a !ita ;@ "a%!a >
ig!ma?Mwanza
(ii) U3inza > Ms!ngai (uundi) na Isaka > igali
(Rwanda)
(iii) Mwaa > ,!ng'a > M%am%a ay na maawi ya
kw'nda Mchuchuma na Diganga
(i3) "anga > =usha > Mus!ma
(3) aliua > Mpanda > a'ma
(%) uij'ng'a uw'z! ampuni ya R'li "anzania kwa
ku!ng'za idadi ya 3ichwa 3ya 'ni# ma%'h'wa ya
mizig! na a%iia ili kuimaisha u'ndaji wak' ikiwa ni
8
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
69/229
pam!ja na kuimaisha kaakana za M!!g!!# "a%!a
na *a 's ,alaam
(c) ukamilisha ,h'ia mpya ya Mamlaka ya R'li ya
"anzania na $am%ia ("=$=R=) iakay!saidia
ku%adilisha m+um! wa u'nd'shaji wa ,hiika kwa
l'ng! la ku%!'sha huduma za a%iia na mizig! na
(d) u'nd'l'a ku%!'sha usa9i wa 'li jijini *a 's
,alaam kwa l'ng! la kupunguza ms!ngaman!.
U!a3%i wa Ma$ini
wa kushiikiana na s'ka %ina+si# ku'nd'l'a ku%!'sha huduma za
uchukuzi kaika andai za mwam%a! kwa ku+anya yauaay!4-
(a) uanza uj'nzi wa gai a. 1/ na 1 kaika andai ya *a 's
,alaam
(%) ukamilisha u%!'shaji wa gai a. 1 > 7 ili kuimaisha
u!aji
wa huduma kaika andai ya *a 's ,alaam
(c) uanza uj'nzi wa gai la kushusha magai (R!R!) kaika
andai ya *a 's ,alaam
(d) uanza uj'nzi wa %andai mpya za agam!y! na Mwam%ani
"anga
(') uanza na kukamilisha uj'nzi wa magai mann' () ya ziadakaika
andai ya Mwaa
(+) ukamilisha uj'nzi wa andai ya yamisai ili ku%!'sha
usa9ishaji wa kw'nda na ku!ka Ma9a
(g) u'nd'l'a ku%!'sha andai ya Mwanza# upanuzi wa
andai ya Mus!ma na uj'nzi wa magai ya ama#
Dusham%a na iyamkwiki
(h) u'nd'l'a na u%!'shaji wa miund!m%inu ya %andai za $iwayasa
na "anganyika ili kuimaisha huduma zi!l'waz! kwa
kuj'nga magai ya agunga# asanga# i%iizi# Iungi na
iwia
(i) u%!'sha m+um! wa u!nd!shaji mizig! kaika andai ya
*a 's ,alaam kwa l'ng! la ku!ng'za kiwang! cha u'ndaji
kwa kuw'ka m+um! wa 'l'c!nic wind!w ,ys'm na
ku+unga mia za kupima ma+ua na
8
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
70/229
(j) uj'nga na kukamilisha m'li m%ili za a%iia na mizig!
kaika
$iwa "anganyika# m'li m!ja ya a%iia na mizig! kaika $iwa
;ic!ia na m'li nyingin' ya a%iia na mizig! kaika $iwa
yasa.
U!a3%i wa Anga
wa kushiikiana na s'ka %ina+si# ku'nd'l'a ku%!'sha huduma za
usa9i wa anga kwa ku+anya yauaay!4-
(a) ukamilisha mpang! ka%am%' wa usa9i wa anga
(%) ukamilisha uj'nzi wa awamu ya kwanza ya J'ng! la "au la
=%iia ("'minal III) kaika iwanja cha d'g' cha imaai+a
cha Julius y''' (JI=) na kuanza uj'nzi wa awamu ya pili
ya J'ng! la "au la JI=
(c) uanza na kukamilisha uj'nzi 3ya ;iwanja 3ya d'g' 3ya
,hinyanga na ,um%awanga kwa kukaa%ai %aa%aa ya
kuua na kuuka nd'g' kwa kiwang! cha lami
(d) uj'nga na kukamilisha awamu ya pili ya ;iwanja 3ya d'g'
3ya "a%!a na ig!ma
(') uanza uj'nzi wa iwanja cha d'g' cha Msala! kwa
kiwang! cha imaai+a
(+) ukamilisha upanuzi wa iwanja cha d'g' cha Mwanzahususan
j'ng! la a%iia na ku9kia kiwang! cha kimaai+a
(g) uanza awamu ya pili ya madi wa uj'nzi# ukaa%ai na
upanuzi wa ;iwanja 3ya d'g' kumi na m!ja (11) 3ya mik!a
3ili3y!+anyiwa up'm%uzi yakini+u na usani+u wa kina 3ya
Dindi# ilwa Mas!k!# ,!ng'a# ,ingida# Dak' Manyaa# "anga#
Iinga# j!m%'# ,imiyu# Mus!ma na M!shi na
(h) uhamasisha uw'k'zaji wa ,'ka ya Umma na ina+si (666)
ili kuimaisha huduma za ,hiika la d'g' la "ai+a.
Hu'uma za Hali )a Hewa
u'nd'l'a ku%!'sha huduma za hali ya h'wa kwa ku+anya
yauaay!4-
(a) uanza uj'nzi wa kiu! kikuu cha ua%ii wa hali ya h'wa
nchini na
70
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
71/229
(%) u'nd'l'a ku%!'sha huduma za hali ya h'wa nchini ili
ku9kia kiwang! cha kimaai+a kwa kununua ada za hali
ya h'wa zisiz!pungua an!.
Ni!(ati
2. wa kuam%ua umuhimu wa nishai kwa ma'nd'l'! ya "ai+a#
kaika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# ,'ikali im'chukua
haua za kuhakikisha kuwa nishai ya ku!sha inapaikana kwa
l'ng! la kukidhi mahiaji ya 3iwanda# aasisi zinaz!!a huduma
na wananchi kwa ujumla. gu3u ku%wa im''l'k'zwa kaika
kuhakikisha kwam%a nishai ya um'm' inasam%azwa kwa
ghaama na+uu ili kuwal''a una+uu wa maisha wananchi hasa
wal' wana!ishi ma'n'! ya 3ijijini. aika kuimiza azma hiy!4-(a)
Mipang! ya kuunganisha gidi ya "ai+a na nchi jiani
im''nd'l'a ku'k'l'zwa kwa l'ng! la kuimaisha %iashaa ya
um'm'. Miadi muhimu am%ay! u'k'l'zaji wak' una'nd'l'a
ni pam!ja na4-
(i) Madi wa Rusum! wa m'gawai 0 kwa ajili ya Rwanda-
uundi-"anzania
(ii) Madi wa usa9ishaji um'm' wa gidi ya askazini-
Mashaiki wa usa9ishaji um'm' kai ya Ahi!pia-'nya
>"anzania na
(iii) Madi wa $am%ia - "anzania-'nya ($" In'c!nn'c!).
(%) iwang! cha uunganishwaji um'm' kw'ny' Mik!a na
&ilaya
am%ak! gidi ya "ai+a haija9ka nchini kim'!ng'z'ka ku!ka
asilimia 5 mwaka 2010 hadi asilimia /8 mwaka 2015. =idha#
kiwang! cha uunganishwaji um'm' 3ijijini kim'!ng'z'ka
ku!ka asilimia 5 mwaka 2010 hadi asilimia 7 mwaka 201
kupiia u'k'l'zaji wa awamu ya kwanza ya Madi a%am%'wa usam%aza
Um'm' ;ijijini w'ny' miadi mid!g! 1 kaika
mik!a 18 ya "anzania aa (=usha# *!d!ma# ag'a# ig!ma#
ilimanja!# Manyaa# Maa# M%'ya# M!!g!!# Mwanza#
6wani# Rukwa# ,hinyanga# ,ingida# "a%!a na "anga) am%ap!
jumla ya wa'ja wapya 20
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
72/229
im'uhusiwa kushiiki kaika kuzalisha# kusam%aza na kuuza
um'm'(d) Uj'nzi wa %!m%a la g'si l'ny' u'+u wa km 52 ku!ka
Mnazi
ay (Mwaa) hadi *a 's ,alaam um'kamilika. =idha# uj'nzi
wa 3iu! 3ya kup!k'l'a g'si kaika 'n'! la ,!manga @ungu#iny''zi
*a 's ,alaam na "'g'a um'9kia wasani wa
asilimia
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
73/229
(%) ukamilisha na kuimaisha manda! wa usa9ishaji na
usam%azaji um'm' (ational >ri!) una!unganisha nchi
nzima kwa ku'k'l'za miadi miku%wa ya uj'nzi wa njia za
kusa9isha um'm' kwa ajili ya kuhakikisha upaikanaji wa
um'm' wa uhakika kaika ma'n'! m'ngi ya nchi y'u.
Miadi hiy! ni pam!ja na4-(i) Madi wa 2a'kbonewa k; 00
una!unganisha mik!a
ya Iinga# *!d!ma# ,ingida na ,hinyanga w'ny' u'+u
wa km 870(ii) Madi wa Makam%ak!-,!ng'a wa k; 220# am%a!
unaunganisha mik!a ya Iinga# j!m%' na Ru3uma km
250 na
(iii) Madi wa askazini-Mashaiki (orth50ast)una!unganisha mik!a
ya *a 's ,alaam# "anga#
ilimanja! na =usha. =idha# madi mwingin'
muhimu ni ul' wa askazini-Maghai%i (orth5West),
am%a! unaunganisha mik!a ya M%'ya# aa3i# Rukwa
na ig!ma.(c) u'nd'l'a kusam%aza um'm' w'ny' uhakika mijini
na
3ijijini kwa ku+anya ya+uaay!4-
(i) u'nd'l'a ku!ng'za %aj'i ya &akala wausam%aza Um'm'
;ijijini (RA=) ili kuhakikisha
upaikanaji wa um'm' w'ny' uhakika
(ii) ukamilisha u'k'l'zaji wa awamu ya pili ya mpang!
ka%am%' wa kup'l'ka um'm' 3ijijini (R0. Turn5Key
"roje'ts "hase 77)y'ny' l'ng! la kuunganisha wa'ja
250#000 uakap!kamilika na
(iii) uanzisha RA= (III) am%ay! ina mal'ng! yaa+uaay!4-
u!ng'za wig! wa usam%azaji um'm' ku!ka
RA= I na II zilip!ishia
u9kisha um'm' kw'ny' shul' z!' za
s'k!ndai# h!spiali na 3yanz! 3ya maji
u!ng'za idadi ya 3ijiji am%a3y! 3ina9kiwa na
um'm' na
up'l'ka um'm' ma'n'! y!' am%ay! si ija
kwa "=A,CB kuw'k'za.
7/
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
74/229
(i3) u!ng'za kiwang! cha uunganishaji um'm'
('onne'tion le1el) ku!ka asilimia /8 mwaka 2015
hadi asilimia 80 i9kap! mwaka 2020 na
(3) u'k'l'za miadi ya kuunganisha gidi ya "ai+a na
gidi za nchi jiani am%ap! miadi ya $am%ia-
"anzania-'nya# uundi-Rwanda-"anzania na
"anzania-'nya-Ahi!pia iahusika.
Ma6uta na Ge!i A!ilia
. Kwa "uzingatia ugun'uzi wa "iwang# "i"uwa (a ge!i
a!ilia na mata%a$i# )a upati"ana$i wa ma6uta7 C(ama
C(a Mapin'uzi "itaen'elea "uiele"eza +e%i"ali
"u!imamia !e"ta (ii "wa "uzingatia +e%a na +(e%ia
malimali ziliz#p# zita"az#weze!(a n(i "unu6ai"a na
%a!ilimali (ii mu(imu "wa u(umi wa n(i )etu9 4am#$a
na "ute"eleza +e%a na +(e%ia (iz#7 maleng# mu(imu
"ati"a "ipin'i (a mwa"a 2015 (a'i 2020 ni pam#$a na:,
(a) uw'z'sha na kusimamia uj'nzi wa miund!m%inumuhimu ya g'si
asilia na ma+ua nchini pam!ja na
kukamilisha Mpang! a%am%' wa Maumizi ya 'si=silia (atural >as
Utilisation Master "lan)
(%) uhakikisha wananchi wana!pakana na miund!m%inuya g'si na
am%ak! %!m%a la g'si linapia wanashiiki
na kunu+aika na g'si
(c) uwaw'z'sha wananchi kwa ujumla washiiki nawanu+aik' na +usa
zinaz!!kana na uchumi wa g'si
(d) u'nd'l'za madi wa kug'uza g'si kuwa kaika hali ya
3imiminika (8i?ue4e! atural >as 5 8>)ili kuw'z'shamauz! ya
g'si asilia ndani na nj' ya nchi
(') uhamasisha na kuwaw'z'sha wananchi kushiikikaika s'ka nd!g!
ya ma+ua na g'si kwa kuzingaia
,'a na ,h'ia ziliz!p!
(+) u'nd'l'a kuhamasisha ua+uaji wa ma+ua na g'siasilia
7
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
75/229
(g) u'nd'l'a kus!m'sha 3ijana wa ianzania kaikangazi m%alim%ali
za 3yu! 3ikuu# ;A"=# kulingana na
mahiaji ya asilimali wau kaika ,'ka ya Ma+ua na
'si na
(h) u'nd'l'a kusimamia uj'nzi wa miund!m%inumuhimu ya ma+ua na
g'si nchini ili kul'a u+anisi na
ija kaika ku3una na kuumia ma+ua na g'si asilia.
(i) wa kuam%ua umuhimu wa nishai ya ma+ua#,'ikali4-
(i) Iahakikisha hi+adhi za kimkakai z'ny'
uw'z! wa kukidhi mahiaji ya ma+ua kwa
nchi y'u na nchi jiani zinaj'ngwa *a 's
,alaam# "anga na $anzi%a(ii) Iahamasisha s'ka %ina+si kuumia
+usa ya
kiji!ga9a kuig'uza *a 's ,alaam kuwa s!k!
ku%wa la ma+ua ya jamii ya p'!li kwa
ukanda wa =+ika kusini mwa Jangwa la
,ahaa(iii) Iahakikisha wakai w!' s'h'mu z!' za nchi
zinapaa ma+ua y'ny' u%!a una!kidhi
3iwang! na kwa %'i inay!akisi ghaama halisi
kupiia "aasisi zak' ("6*C# A&UR= na &izaa
ya ishai na Madini) na(i3) Iahimiza maumizi ya g'si ya 6'!li
(8i?ue4e! "retroleum >as 58">)na g'si asilia
kaika maumizi ya nyum%ani na 3iwandani ili
kupunguza maumizi ya kuni na mkaa na
hi3y! kuhi+adhi mazingia.
Ni!(ati Ja'i'i6u na Matumizi 8#%a )a Ni!(ati
5. Kwa "uzingatia "wama ge!i a!ilia na ma"aa )a mawe
ni %a!ilimali zinaz#i!(a (depletable),na "wa "uzingatia
ma'(a%a )a maa'ili"# )a taian(i7 C(ama C(ama
Mapin'uzi "itaiele"eza +e%i"ali "uwe"eza nguu "uwa
75
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
76/229
"ati"a "uzali!(a ni!(ati $a'i'i6u "wa "u6an)a
)a6uata)#:,
(a) uzalisha um'm' wa jua usi!pungua M& 10 J!! adhi
M& 200 kwa kuzigaia uw'z! uli!p! wa kuzalisha hadi
M& 5000
(%) uzalisha um'm' M& 100 kwa kuumia ngu3u za up'p!
ku9kia mwaka 2020 na
(c) u+anya a9i ili ku%aini na kupanga 3yanz! m%adala kwa
miaka ijay! ili ku'pusha "ai+a kuk!sa nishai ya um'm'.
Mawa!ilian#7 +a)an!i na e"n#l#$ia
8. aika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# ,'ikali im'kuwa
kaika jiihada za ku'nd'l'za u'k'l'zaji wa mipang! na
mikakai m%alim%ali kwa l'ng! la kuinua ,'ka ya Mawasilian!#
,ayansi na "'kn!l!jia ili ku9kia ma'nd'l'! ya kijamii na
kiuchumi. aika kipindi hich!# ma+aniki! ya+uaay!
yam'paikana4-(a) uimaisha U'ndaji wa "um' ya ,ayansi na
"'kn!l!jia
(CB,"AC:) kwa kuhakikisha4-(i) ,h'ia ya "um' im'piiwa upya ili
kuipa CB,"AC:
mamlaka ya kiudhi%ii pam!ja na kuam%ua
mchang! wa u%uni+u na(ii) CB,"AC: im'anzisha aasisi za
kuwakuza
wajasiiamali wa "A:=M= ikiw'm! ya /ar
Teknohama 7n'ubator(*"i) am%ap! ma!k'! yak'
yam'changia kuanzishwa kwa m+um! wa
M=KM=DI6B.(%) Jumla ya waa9i 517 wam's!m'shwa kaika ngazi ya
shahada ya Uzamili na Uzami3u kaika 3yu! 3ikuu 3ya
hapa nchini kaika kipindi cha mwaka 2010 hadi 201(c) aika
kipindi cha mwaka 2010 hadi 2015 wagunduzi 11
walip'wa "uz! ya "ai+a ya ,ayansi na "'kn!l!jia ("=,"=).
=idha# "aasisi nan' () zilip'wa "uz! za Ua9i wa
,ayansi na "'kn!l!jia (=R,") na "aasisi m%ili (2)
zim'paiwa "uz! za Mazingia (=AM)(d) Uj'nzi wa awamu ya I na II
ya Mk!ng! wa "ai+a wa
Mawasilian! w'ny' u'+u kil!m'a 7#580 um'kamilika
78
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
77/229
na um'saidia wa!a huduma ku9kisha huduma za
mawasiliana! kwa wananchi kwa uhaaka zaidi# uhakika
na kwa ghaama na+uu. uw'p! kwa mk!ng! mm!ja
una!milikiwa na ,'ikali um'punguza ghaama za
huduma ya mawasilian! am%ap!4-(i) haama kwa mumiaji wa mwish!
zim'shuka
ku!ka ,hilingi 17 kwa dakika mwaka 200 Mwanga > !!gw' na
(i3) Miadi ya Maji kaika miji mikuu ya mik!a mipya
ya 'ia# ,imiyu# j!m%' na aa3i.
(d) upanua na ku%!'sha miadi ya maji ya kiai+a
i+uaay!4-
(i) Madi wa &angingF!m%'# Maswa# Mugang!-
ia%akai# :and'ni "unk Main (:"M)# Chalinz'#
Mak!nd' na ahama-,hinyanga na
(ii) Madi wa ku!a maji ku!ka M! Ru3uma kw'nda
Mji wa Mwaa ili kukidhi mahiaji ya maji kaika
ukanda hu! ku!kana na !ng'z'k! la wau na
shughuli za uw'k'zaji %aada ya kugundulika kwa
g'si asilia.
(') uanzisha miadi ya uj'nzi wa ma%wawa kaika mik!ay'ny' ukam'
kama i+uaa3y!4-
(i) Uj'nzi wa ma%wawa ya ku3una maji ya m3ua
kwa ajili ya maumizi ya %inadamu# mi+ug! na
kilim! kaika mik!a ya *!d!ma# ,ingida#
"a%!a# Maa# ,imiyu# =usha# ,hinyanga#
Manyaa na ma'n'! m'ngin' y'ny' ukam'
(ii) Uj'nzi wa ma%wawa manan' ya kimkakai kwa
ajili ya kuhi+adhi mazingia# kuzuia ma+uik! namaumizi m'ngin'
na
(iii) ukamilisha ukaa%ai wa ma%wawa am%ay!
ayai yam'kwisha j'ngwa.
55. +(ug(uli n)ingine zita"az#6an)i"a ili "u#%e!(a (u'uma
)a upati"ana$i wa ma$i mi$ini na i$i$ini ni "ama
i6uata)#:,
105
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
106/229
(a) uhakikisha huduma ya maji inapaikana kw'ny' 3ijiji
3ina3y!zunguka maziwa ya "anganyika# yasa na
;ic!ia
(%) u'nd'l'a na uchim%aji wa 3isima 3ya maji na
kuumia pampu za maji zinaz!umia nishai ya jua
(c) uiw'z'sha ,'ka ina+si ku!a huduma ya maji sa9
kwa m+um! wa u%ia na ,'ka ya Umma
(d) u'nd'l'a kuhamasisha wananchi kuunda Jumuiya za
&aumia Maji ;ijijini kaika Ma%!nd' y!' ya maji
nchini i9kap! mwaka 2020 ili kuwashiikisha wananchi
kikamili+u kaika kupanga# kuj'nga# ku'nd'sha na
kumiliki miadi ya maji
(') uj'nga na kukaa%ai Maa%aa za Maji kwa ajili ya
kusimamia u%!a wa maji nchini na ku!a aai+a za
hali ya u%!a wa maji kila mwaka
(+) uzi!ng'z'a uw'z! wa kiu'ndaji aasisi
zinaz!shughulika na ,'ka ya Maji am%az! ni Chu!
cha Maji# &akala wa Uchim%aji ;isima na Uj'nzi wa
Ma%wawa na !hai uu ya Maji ili ku!ng'za u+anisiwa aasisi
hiz!
(g) u'nd'l'a kuimaisha ushiiki wa "anzania kaika
maumizi 'nd'l'3u na usimamizi %!a wa asilimali za
maji shiikishi
(h) uw'ka m+um! madhu%ui na 'nd'l'3u wa uunzaji
wa 3yanz! 3ya maji na udhi%ii wa ucha+uzi wa 3yanz!
hi3y!
(i) u+anya a9i za upaikanaji maji chini ya adhi kaikama'n'!
m%alim%ali nchini ili ku'nd'l'za asilimali
hiy! kwa maumizi m%alim%ali
(j) uimaisha manda! wa ukusanyaji akwimu za
asilimali za maji kwa ajili ya kupaa aai+a sahihi za
hali ya asilimali za maji nchini ili kuw'z'sha
mgawany! mzui wa maji na kupunguza mig!g!!
%aina ya waumia maji na
108
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
107/229
(k) uanzisha M+uk! wa Maji wa "ai+a (ai!nal &a'
In3'sm'n @und) kwa ajili ya kuhaakisha uj'nzi wa
miadi nchini.
Ma$ita"a
(a) u!ng'za kasi ya uj'nzi wa miund!m%inu ya u!nd!shajimajiaka
nchini.
(%) uiw'z'sha ,'ka ina+si ku!a huduma ya majiaka kwam+um! wa
u%ia na ,'ka ya Umma.
+U*A YA AN/
UW.Z.+HAJI WANANCHI KIUCHUMI
58. aika kipindi cha miaka mian! iliy!pia# ,'ikali
im''nd'l'a
ku'k'l'za ,'a ya "ai+a ya Uw'z'shaji &ananchi iuchumi
kwa
kuanzisha na ku'nd'sha p!gamu za kuka%iliana na
changam!! za umasikini kwa wananchi na uk!s'+u wa ajia
hususan kwa 3ijana am%ap! ma+aniki! ya+uaay!
yam'paikana4-(a) *hamana ya mik!p! y'ny' jumla ya shilingi
%ili!ni 10.5
im'!l'wa na kuwanu+aisha wananchi 10#88 kaika3ikundi /00 ku!ka
mik!a m%alim%ali ikiw'm! Mwanza#
Mwaa# M%'ya# Rukwa# ,ingida# *!d!ma# Manyaa#
Ru3uma# "anga# ag'a na Dindi(%) uanzishwa kwa ma+unz! ya
ujasiimali kwa 3ijana
wahiimu wa ;yu! ;ikuu y'ny' l'ng! la kuwaw'z'sha
kujiajii kwa kuumia +usa ziliz!p! %adala ya ku'g'm'a
ajia za s'ka asmi
(c) ampuni 1#72 zim'sajiliwa kwa ushiikian! na "aasisi ya,'ka
ina+si "anzania ("6,@) am%ap! ampuni 78
zilipaa kiasi cha shilingi %ili!ni 7. kama miaji kwa ajili
ya kuanzisha na ku'nd'l'za miadi ya kiuchumi(d) M+uk! wa U+undi
na Ua9i um'anzishwa kwa ushiikian!
na "aasisi ya ,'ka ina+si ("6,@)# am%ap! kiasi cha
,hilingi %ili!ni 18.5 zili!l'wa kwa 3yu! isa 3ya Alimu ya
Juu kai ya 3yu! < 3ili3y!uma ma!m%i kwa ajili ya 3i+aa
3ya ku+undishia
107
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
108/229
(') Uhamasishaji wa kuanzisha Ushiika wa uw'ka na
uk!pa (,=CCB, na ;ICB=) um'w'z'sha ,=CCB,
ku!ng'z'ka ku!ka 1#75 mwaka 2005 hadi
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
109/229
Mik!p! hiy! im'!l'wa kupiia 'nki za CR* na M
na kuwanu+aisha wajasiiamali 7#701.
57. Kwa "utamua "wama "uwaweze!(a wanan(i
"iu(umi ni (atua )a m!ingi "ati"a "u$enga ai6alilil#ima%i"a
"iu(umi na len)e leng# la "u$itegemea7
"ati"a "ipin'i (a mia"a mitan# i$a)#7 C(ama C(a
Mapin'uzi "itaiele"eza +e%i"ali "ute"eleza )a6uata)#:,(a)
uhakikisha kuwa shughuli z!' z'ny' mw'l'k'! wa
ushiika zinap'wa msukum! sahiki kwa kuhamasisha
na kusimamia kwa ngu3u uanzishaji wa 3ikundi 3ya
ushiika kama 3il' ,=CCB, na ;ICB= ;yama 3ya
Maza!# U+ugaji na U3u3i hasa ikizingaiwa kuwaushiika ndiy!
silaha kuu ya wany!ng' na nguz! kuu
ya uj'nzi wa ,iasa ya Ujamaa na uji'g'm'a(%) uw'ka m+um! wa
ku3iam%ua# ku3isajili na
ku3iw'z'sha 3ikundi 3y!' 3y'ny' mw'l'k'! wa
ushiika na ujasiiamali
(c) uwaw'z'sha wananchi kiuchumi kwa kuhakikisha
kwam%a +usa ya mik!p! kwa ajili ya miajiinapaikana %ila ya
uasimu na kwa mashai na+uu na
kuwa9kia wananchi w'ngi mijini na 3ijijini(d) u'nga kiasi cha
shilingi mili!ni 50 kwa kila ijiji
kama M+uk! wa Mzunguk! (R'3!l3ing @und) kwa ajili
ya kuk!p'sha 3ikundi 3ya wajasiiamali kupiia
Ushiika wa uw'ka na uk!pa (,=CCB,) kaika 3ijiji
husika
(') usaidia wa+anya%iashaa wad!g! kwa ku+anyaya+uaay!4-
(i) u'nga ma'n'! mahsusi kaika kila
:almashaui kwa ajili ya %iashaa nd!g!
nd!g!
(ii) u!nd!a k'! na malalamik! kuhusu ushuu na
k!di zinaz!!zwa na :almashaui am%az!
zinakwamisha jiihada za wa+anya%iashaa
wad!g! kujikwamua kimaisha
10
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
110/229
(iii) uwaasimisha wa+anya%iashaa wad!g! ili
%iashaa za! ziam%uliw' kish'ia kwa
kuwapaia l's'ni# ma+unz! ya ujasiiamali na
kuwaunganisha na asasi za +'dha ili wapa'
mik!p! y'ny' mashai na+uu
(i3) uanzisha Mamlaka ya Usimamizi wa iashaa
d!g! na za ai
(3) uanzisha m+uk! mku%wa wa kiai+a wa
wajasiiamali wad!g! na wa kai kwa
kushiikiana na Mi+uk! ya :i+adhi ya Jamii na
asasi nyingin' za +'dha
(3i) uw'ka uaai%u uaka!ziaka :almashaui
ku'nga asilimia /0 ya hamani ya manunuzi
yak' kwa ajili ya %iashaa# kampuni au 3ikundi
3ina3y!milikiwa na 3ijana?wanawak' na
(3ii) uhakikisha kazi za uj'nzi una!ghaamiwa na
,'ikali kaika ma'n'! ya 3ijijini kwa m+an!
uj'nzi wa %aa%aa# shul' na zahanai
zina!l'wa kwa 3ikundi 3ya 3ijana na
wanawak' kaika ma'n'! husika.(+) uhamasisha ushiiki wa ,'ka
ina+si kaika
uw'k'zaji kwa ku+anya ya+uaay!4-
(i) usimamia u'k'l'zaji wa ,h'ia ya U%ia
%aina ya ,'ka ya Umma na ,'ka ina+si
na kukamilisha ma'k'%ish! ya ,'a na
,h'ia ya Uw'k'zaji na pia kuandaa ,'a
ya Ma'nd'l'! ya ,'ka ina+si(ii) u!nd!a 3ikwaz! 3ya kuanzisha
na
ku'nd'sha %iashaa kwa kupiia upya
,h'ia# anuni na "aai%u za %iashaa ili
ku3uia uw'k'zaji ku!ka ndani na nj' ya
nchi na
(iii) uhamasisha ,'ka ina+si kushiiki kaika
miadi ya u%ia na s'ka ya umma pam!ja
na kuandaa mazingia a9ki ya %iashaa
110
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
111/229
kwa l'ng! la ku3uia uw'k'zaji wa ndani na
nj' ya nchi.
U%a!imi!(a$i Mali za Wan)#nge:
5. Mpang# wa Ku%a!imi!(a *a!ilimali na 8ia!(a%a zaWan)#nge
anzania ;MKU*A8IA< ulianzi!(wa "wa
leng# la "uwaweze!(a wanan(i na "uwapa nguu )a
"iu(umi (a!a wan)#nge mi$ini na i$i$ini "wa
"uwaweze!(a "umili"i a%'(i na "u6an)a ia!(a%a "ati"a
m6um# %a!mi wa "i!a!a una#en'e!(wa "wa mu$iu wa
+(e%ia9 Hi)#7 "upitia u%a!imi!(a$i %a!ilimali na
ia!(a%a7 MKU*A8IA ni n)enz# mu(imu )a uweze!(a$i
wanan(i "iu(umi7 "upunguza uma!i"ini na "u#ngeza
a$i%a n(ini9 Kati"a "ipin'i (a mia"a mitan# )a Ilani (ii
)a 2015,20207 C(ama C(a Mapin'uzi "itaiele"eza
+e%i"ali "ute"eleza )a6uata)#:,(a) u!ng'za kasi ya uam%uzi#
usajili na umiliki wa adhi
pam!ja na ku'nd'l'za uasimishaji wa asilimali za
wananchi# kuwashiikisha na kuwaw'z'sha kuumia
asilimali za! kama dhamana ya kupaa miaji
(%) u'k'l'za mipang! ya maumizi %!a ya adhi kwa
kushiikiana na wadau m%alim%ali wa adhi wakiw'm!
"um' ya "ai+a ya Mipang! ya Maumizi !a ya =dhi
na :almashaui za Miji# Majiji na &ilaya ili kukamilisha
kazi ya upimaji wa mipaka ya 3ijiji 3y!' na
kuwahamasisha wananchi kuchangia upimaji wa
masham%a ya! na kuwapaia hai miliki za kimila
(c) uanzisha ch!m%! ch'y' ngu3u ya kish'iakiakach!ai%u shughuli
za uasimishaji asilimali za
wananchi na(d) uanzisha M+uk! Maalumu wa kughaamia shughuli
za
uasimishaji am%a! uaziw'z'sha :almashaui za
&ilaya# Miji na Majiji kuk!p'shwa kwa mashai na+uu.
M+uk! huu ua'nd'shwa kwa uaai%u wa *hamana
ya 'nki (ank uaan'' ,ch'm').
111
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
112/229
Kuwaweze!(a &i$ana Ku$ia$i%i5
-
7/24/2019 ILANI YA CCM 2015-2020
113/229
(%) uziw'z'sha ,=CCB, za 3ijana kaika :almashaui
z!' nchini kupaa mik!p! ku!ka kw'ny' %'nki na
aasisi nyingin' za +'dha
(c) uwaj'ng'a uw'z! 3ijana kuumia "A:=M= kaika
ku%!'sha uzalishaji mali# u+anisi# 3iwang! na kua+ua
mas!k! kaika shughuli za! za uchumi
(d) uwaw'z'sha 3ijana wana!hiimu Alimu ya Juu na
;yu! 3ya U+undi kuunda makampuni kulingana na +ani
za! kwa l'ng! la kuwapaia miaji na ny'nz! kupiia
aasisi za +'dha na mi+uk! mingin' ya uw'z'shaji
(') uhamasisha na kuw'ka mazingia yaakay!w'z'sha
3ijana wajasiiamali wad!g! kujiunga na Mi+uk! ya
:i+adhi ya Jamii ili kuw'za kupaa mik!p! na kunu+aika
na ma+a! m'ngin'y! ya!l'way! na mi+uk! hiy!
(+) u3iw'z'sha ;yu! 3ya Ma'nd'l'! ya &ananchi (@*Cs)
ili 3iw'z' ku!a ma+unz! ya ujasiiamali# sadi za
maisha# ujasii# u!ng!zi na "A:=M= kwa 3ijana
(g) uhakikisha :almashaui z!' nchini zinaanzisha 3iu!
maalumu ili kuwaw'z'sha 3ijana kupaa s'h'mu ya
kuji+unza kwa 3i'nd! shughuli m%alim%ali zauj
![CCM ILANI 2010-2015[1]](https://img.pdfslide.tips/doc/110x75/5524054c4a7959da488b456e/ccm-ilani-2010-20151.jpg)
