11

İLİM , GÖSTERDİĞİN HASSASİYET VE HARCADIĞIN EMEK ÖLÇÜSÜNCE SENİNLE YAKINLIK KURAR

22

Öğrenme nedir?Öğrenme nedir? İnsanlar yaşamları boyunca, çevrelerinden İnsanlar yaşamları boyunca, çevrelerinden

sürekli olarak kendisine ulaşan verileri sürekli olarak kendisine ulaşan verileri değerlendirir ve bunun sonucu olarak değerlendirir ve bunun sonucu olarak düşünsel, duyuşsal veya davranışsal tepkide düşünsel, duyuşsal veya davranışsal tepkide bulunur.bulunur.Bu şekliyle bakıldığında öğrenme dinamik bir Bu şekliyle bakıldığında öğrenme dinamik bir süreçtir. İnsan yaşadığı müddetçe sürekli bir süreçtir. İnsan yaşadığı müddetçe sürekli bir şeyler öğrenir. Bir konuyu öğrenen insan artık şeyler öğrenir. Bir konuyu öğrenen insan artık öncekinden farklı biri olmuştur. Bu farklılaşma öncekinden farklı biri olmuştur. Bu farklılaşma insanın “davranış ve tavırlarını, belki de insanın “davranış ve tavırlarını, belki de kişiliğini bile değiştiren” farklılaşmadır. kişiliğini bile değiştiren” farklılaşmadır.

33

öğrenme nasıl oluşur? öğrenme nasıl oluşur? neyi,nasıl,hangi hızda neyi,nasıl,hangi hızda öğreniriz? öğreniriz?

44

İlk önce işe, çeşitli bilim İlk önce işe, çeşitli bilim adamları ve Eğitim Psikologları adamları ve Eğitim Psikologları tarafından verilmiş öğrenme tarafından verilmiş öğrenme tanımlarıyla başlayalım. tanımlarıyla başlayalım. Öğrenme ,Öğrenme ,

55

Çevredeki etkileşimler yoluyla Çevredeki etkileşimler yoluyla davranışların oluşması ya da var olan davranışların oluşması ya da var olan davranışların değiştirilmesi sürecidir.davranışların değiştirilmesi sürecidir.

Pekiştirmenin sonucu olarak, davranış ya da potansiyel davranışta sürekli bir değişme meydana gelmesidir.

Bir anda gerçekleşen bir olgu değildir, Bir anda gerçekleşen bir olgu değildir, bir süreç içinde gerçekleşirbir süreç içinde gerçekleşir.

İnsanın özünde var olan bir şeydir ve öğrenme sayesinde daha önce yapamadığımız şeyleri yapabilmeye başlarız.

Bireyin kendisi, başkaları ve çevresiyle etkileşimleri sonucundaki yaşantıların bireyde oluşturduğu şeylerdir.

66

1)Davranışta gözlenebilir bir değişme olması

2)Davranıştaki değişmenin nispeten sürekli olmasıDavranış, Davranış, Organizmanın Organizmanın

gözlenebilengözlenebilen ( konuşma, yazma ( konuşma, yazma ))

ya da ya da gözlenemeyengözlenemeyen (düşünme, (düşünme, kalbin çalışması vb.) kalbin çalışması vb.)

etkinliklerinin tümüdüretkinliklerinin tümüdür. .

77

Doğuştan Gelen Davranışlar : İçgüdüsel,Refleksif

Geçici Davranışlar : Alkol,ilaç,hastalık vb. etkisi ile oluşan

Sonradan Kazanılan Davranışlar .Öğrenme ürünü olan davranışlardır.

88

Öğrenme ürünü olan davranışlar genel olarak iki yolla kazanılmaktadır. Bunlar:

Planlı eğitim yoluyla, yani kasıtlı kültürleme ürünü davranışlar.Gelişi güzel kültürleme ürünü olan davranışlardır.

Davranıştaki değişmeye ÖĞRENME diyebilmek için bu değişmenin içgüdüsel ya da refleksif olmaması, bir yaşantı sonucu meydana gelmesi ve nispeten kalıcı izli olması gerekmektedir. Eğer organizma, karmaşık davranış biçimini “YAŞANTI”dan bağımsız olarak üretirse, bu davranışa öğrenilmiş davranış demek mümkün değildir. O halde yaşantı ne demektir?

99

Yaşantı; bireyin çevresiyle belli bir Yaşantı; bireyin çevresiyle belli bir düzeydeki etkileşimleri sonucunda düzeydeki etkileşimleri sonucunda bireyde kalanbireyde kalan izdir. izdir. Ancak, bireyin Ancak, bireyin çevresiyle yaptığı her tür etkileşim çevresiyle yaptığı her tür etkileşim bireyde iz meydana getirmez. bireyde iz meydana getirmez. Yaşantının oluşabilmesi için, Yaşantının oluşabilmesi için, etkileşimin yaşantı eşiğini aşması etkileşimin yaşantı eşiğini aşması gerekir.gerekir.

1010

DEMEK Kİ ÖĞRENME SONUNDA;1)Davranışta gözlenebilir bir değişme olması

2) Davranıştaki değişmenin 2) Davranıştaki değişmenin nispeten sürekli olması nispeten sürekli olması gerekirgerekir

1111

Kimi Bilim Adamlarına Kimi Bilim Adamlarına Göre Öğrenme Göre Öğrenme Beyinde Gerçekleşen Beyinde Gerçekleşen Nörofizyolojik Bir Nörofizyolojik Bir OlaydırOlaydır

1212

Beyin kabuğunda bulunan yapılar, beş duyumuzun bilinçli değerlendirilmelerinin yanı sıra, düşünme, plan yapma, alınan verilerin değerlendirilmesi, eski bilgilerle karşılaştırılması, kişilik özellikleri, ince el becerileri, mantık, matematik, sanat, soyut düşünce gibi işleri yapar

1313

Sinir sisteminin ana işini yürüten hücreler, nöron Sinir sisteminin ana işini yürüten hücreler, nöron (=sinir hücresi) denen özel hücrelerdir. Bu (=sinir hücresi) denen özel hücrelerdir. Bu hücreler, istisnaları olmak üzere, bir gövde, ağaç hücreler, istisnaları olmak üzere, bir gövde, ağaç gibi yan dallar (dendritler) ve bir de, bazen gibi yan dallar (dendritler) ve bir de, bazen dallanabilen ve hücrenin “kararlarını” diğerlerine dallanabilen ve hücrenin “kararlarını” diğerlerine ileten, tek bir uzantı (akson)dan oluşurlar.ileten, tek bir uzantı (akson)dan oluşurlar.

1414

Sinir hücreleri aynı Sinir hücreleri aynı zamanda birbirleri ile zamanda birbirleri ile ilişki halindedirler. Bu ilişki halindedirler. Bu sıkı ilişki, sinirsel sıkı ilişki, sinirsel işlevin temelini işlevin temelini oluşturan bilgi akışını oluşturan bilgi akışını sağlar. Hücreler arası sağlar. Hücreler arası bu bilgi geçiş bu bilgi geçiş noktalarına SİNAPS adı noktalarına SİNAPS adı veriliyor. Sinapslar, veriliyor. Sinapslar, değişik tip ve değişik tip ve özelliklerde olmalarına özelliklerde olmalarına karşın, hemen hepsi karşın, hemen hepsi bilginin iletimi bilginin iletimi işlevinden sorumludur. işlevinden sorumludur.

1515

Öğrenme Nasıl Öğrenme Nasıl Oluşuyor ?Oluşuyor ?Kısa Süreli BellekKısa Süreli BellekUzun Süreli BellekUzun Süreli Bellek

1616

Bellek SistemiBellek Sistemi

1717

İnsanların Nasıl İnsanların Nasıl Öğrendiklerini Anlamak Öğrendiklerini Anlamak İçin Robotların Kullanımıİçin Robotların Kullanımı Kawato ve ekibi, Kawato ve ekibi,

insanların nasıl insanların nasıl öğrendiklerini ve öğrendiklerini ve sorunlara nasıl çözüm sorunlara nasıl çözüm ürettiğini anlamak ürettiğini anlamak için Robotlar’ı için Robotlar’ı kullanıyorlar.kullanıyorlar.

1818

Adım Atmayı Öğrenen RobotAdım Atmayı Öğrenen Robot

Toddler

1919

İnsanlar yeni şeyler İnsanlar yeni şeyler öğrenmeden hayatlarını öğrenmeden hayatlarını idame ettiremezleridame ettiremezler

2020

Öğrenmenin önemiÖğrenmenin önemi Birey ve onların oluşturdukları Birey ve onların oluşturdukları

gruplar bilinçli veya bilinçsiz olarak gruplar bilinçli veya bilinçsiz olarak devamlı surette öğrenme süreci devamlı surette öğrenme süreci içindedirler. Bu doğal öğrenme içindedirler. Bu doğal öğrenme yanında, bir de bilinçli öğrenme ve yanında, bir de bilinçli öğrenme ve eğitim ortamları yaratılmaktadır. eğitim ortamları yaratılmaktadır. Bunun sonucunda bireyin bilgi, Bunun sonucunda bireyin bilgi, düşünce, duygu ve tecrübelerinde düşünce, duygu ve tecrübelerinde değişiklikler meydana gelmektedir. değişiklikler meydana gelmektedir.

2121

2222

•BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME MODELİBULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME MODELİ

•PROGRAMLI ÖĞRENMEPROGRAMLI ÖĞRENME

•BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM SİSTEMİ (KELLER PLANI)BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM SİSTEMİ (KELLER PLANI)

•BLOOM’UN TAM ÖĞRENME MODELİBLOOM’UN TAM ÖĞRENME MODELİ

•GAGNE’NİN ÖĞRENME MODELİGAGNE’NİN ÖĞRENME MODELİ

•ANLAMLI ÖĞRENMEANLAMLI ÖĞRENME•CARROL’UN OKULDA ÖĞRENME MODELİ CARROL’UN OKULDA ÖĞRENME MODELİ

•GLASER’İN TEMEL ÖĞRETME MODELİGLASER’İN TEMEL ÖĞRETME MODELİ

ÖĞRENME MODELLERİÖĞRENME MODELLERİ

2323

Bruner ve arkadaşları Bruner ve arkadaşları öğrenmeninöğrenmenin bir keşfetme işi bir keşfetme işi olduğunu, öğrencinin öğrenmeye hazır oluşunu olduğunu, öğrencinin öğrenmeye hazır oluşunu yükseltecek bireysel yaşantıların sağlanması, yükseltecek bireysel yaşantıların sağlanması, içeriğin temel kavram ve ilkelere dayandırılarak içeriğin temel kavram ve ilkelere dayandırılarak anlamlı ve somuttan soyuta bir bütünlük gösterecek anlamlı ve somuttan soyuta bir bütünlük gösterecek şekilde yapılanması, öğrenme yaşantılarının şekilde yapılanması, öğrenme yaşantılarının özellikle küçük yaşlarda sözel olmayan iletilerle özellikle küçük yaşlarda sözel olmayan iletilerle başlamak koşuluyla zihinsel evrelerine göre başlamak koşuluyla zihinsel evrelerine göre oluşturulması ve keşfetme yoluyla yaparak oluşturulması ve keşfetme yoluyla yaparak yaşayarak öğrenilenlerin pekiştirilmesi gerektiğini yaşayarak öğrenilenlerin pekiştirilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir.ifade etmişlerdir.

BULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME MODELİBULUŞ YOLUYLA ÖĞRENME MODELİ

2424

Öğretmenin görevinin Öğretmenin görevinin pekiştirici pekiştirici dağıtmak değil, dağıtmak değil, öğrenciyi kendi kendini denetleyerek içten gelen bir öğrenciyi kendi kendini denetleyerek içten gelen bir istekle öğrenmeyi öğrencinin zihinsel gelişimine bağlı istekle öğrenmeyi öğrencinin zihinsel gelişimine bağlı olarak aşamalandırmalı ve bu aşamalılık konu olarak aşamalandırmalı ve bu aşamalılık konu alanının temel kavramları etrafında alanının temel kavramları etrafında yapılandırılmalıdır. yapılandırılmalıdır.

Bruner ve arkadaşları, karmaşıklık düzeyinin, Bruner ve arkadaşları, karmaşıklık düzeyinin, öğrencinin zihinsel gelişimine uygun olarak öğrencinin zihinsel gelişimine uygun olarak düzenlendiği sürece aynı konu alanının her yaş düzenlendiği sürece aynı konu alanının her yaş dilimine öğretilebileceğini savunmuşlardır. dilimine öğretilebileceğini savunmuşlardır.

Bruner;Bruner;

2525

Programlı Öğrenme, bilişsel eğilimli öğretmenlerden Programlı Öğrenme, bilişsel eğilimli öğretmenlerden çok, davranışçı eğilimli öğretmenler tarafından çok, davranışçı eğilimli öğretmenler tarafından kullanılan bir modeldir. Materyalleri hazırlarken kullanılan bir modeldir. Materyalleri hazırlarken edimsel koşullama ilkeleri temele alınmaktadır. edimsel koşullama ilkeleri temele alınmaktadır.

Ünlü psikolog Ünlü psikolog Skinner Skinner tarafından pekiştirme ilkeleri tarafından pekiştirme ilkeleri esas alınarak geliştirilmiş olan bu model temelde esas alınarak geliştirilmiş olan bu model temelde öğretimin bireyselleştirilmesiöğretimin bireyselleştirilmesi ve ve hatanın en aza hatanın en aza indirilmesiindirilmesi gibi iki önemli yenilik getirmektedir. gibi iki önemli yenilik getirmektedir.

PROGRAMLI ÖĞRENMEPROGRAMLI ÖĞRENME

2626

•Küçük adımlar ilkesi,Küçük adımlar ilkesi,•Etkin katılım ilkesi,Etkin katılım ilkesi,•Başarı ilkesi,Başarı ilkesi,•Anında düzeltme ilkesi,Anında düzeltme ilkesi,•Kademeli ilerleme ilkesi,Kademeli ilerleme ilkesi,•Bireysel hız ilkesi oluşturur.Bireysel hız ilkesi oluşturur.

Skinner’ınSkinner’ın Modelinin temelini, Modelinin temelini,

2727

Geleneksel sınıf ortamındaGeleneksel sınıf ortamında yer alan öğrenciler çeşitli yer alan öğrenciler çeşitli özellikleri bakımından birbirlerinden farklılaşmakta özellikleri bakımından birbirlerinden farklılaşmakta iken, tüm öğrenciler için anlatılan konu, anlatış tarzı ve iken, tüm öğrenciler için anlatılan konu, anlatış tarzı ve kullanılan araç gereçler bakımından aynıdır. Bunun kullanılan araç gereçler bakımından aynıdır. Bunun sonucunda öğrencilerden büyük bir bölümünün sonucunda öğrencilerden büyük bir bölümünün öğrenme çabaları başarısızlıkla sonuçlanmaktadır. öğrenme çabaları başarısızlıkla sonuçlanmaktadır.

Bireyselleştirilmiş öğretimdeBireyselleştirilmiş öğretimde her öğrencinin kendi her öğrencinin kendi yetenek düzeyine uygun bir biçimde yönlendirilmesi, yetenek düzeyine uygun bir biçimde yönlendirilmesi, kendi düzeylerine uygun öğrenme tekniklerinin kendi düzeylerine uygun öğrenme tekniklerinin uygulanması ve sonuçta her bireyin kendine özgü uygulanması ve sonuçta her bireyin kendine özgü düzeylerde davranması beklenmektedir. düzeylerde davranması beklenmektedir.

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM SİSTEMİ (SİSTEMİ (KELLER PLANIKELLER PLANI))

2828

Bireyler sahip oldukları özellikler göz önünde Bireyler sahip oldukları özellikler göz önünde bulundurularak bir sınıfta toplanabilirler. Yani bulundurularak bir sınıfta toplanabilirler. Yani yetenekleri bakımından aynı özellikleri gösterenler yetenekleri bakımından aynı özellikleri gösterenler aynı gruba yerleştirilebilirler. Bu durumun aynı gruba yerleştirilebilirler. Bu durumun beraberinde getireceği problemler dikkate alınarak beraberinde getireceği problemler dikkate alınarak farklı yaklaşımlar da geliştirilmiştir. Bunlar; farklı yaklaşımlar da geliştirilmiştir. Bunlar; tamamlayıcı sınıflarda özel ders verme, tamamlayıcı sınıflarda özel ders verme, derecelendirilmiş okullar, farklı sınıf ya da ders geçme derecelendirilmiş okullar, farklı sınıf ya da ders geçme programları, özel faaliyetler vb. olarak programları, özel faaliyetler vb. olarak sıralanabilmektedir.sıralanabilmektedir.

Bireyselleştirilmiş öğretimde,Bireyselleştirilmiş öğretimde,

2929

1-Derste işlenecek materyali ya da konuyu belirleme.2-Konuyu ya da materyali kendi içinde bütünlüğü olan birimlere bölme.3-Öğrencinin verilen her birimi başarma derecesini belirlemek üzere değerlendirme yöntemlerini belirleme. 4-Bir öğrenme biriminden diğerine, öğrencinin kendi hızıyla ilerlemesine olanak tanıma .

Bireyselleştirilmiş öğretimin yapıldığı derslerin Bireyselleştirilmiş öğretimin yapıldığı derslerin düzenlenmesi şu dört aşamada gerçekleşir:düzenlenmesi şu dört aşamada gerçekleşir:

3030

Öğrenci nitelikleriÖğrenci nitelikleri,,Öğretim hizmetinin niteliğiÖğretim hizmetinin niteliği ve ve

Öğrenme ürünleriÖğrenme ürünleri olarak belirlenmiştir. olarak belirlenmiştir.

BLOOM’UN TAM ÖĞRENME MODELİBLOOM’UN TAM ÖĞRENME MODELİ

Tam Öğrenme Modelinin Ana DeğişkenleriTam Öğrenme Modelinin Ana Değişkenleri

3131

Öğrencilerin bir dizi öğrenme ünitesini Öğrencilerin bir dizi öğrenme ünitesini öğrenebilmeleri için gerekli olan bütün bilgi, beceri ve öğrenebilmeleri için gerekli olan bütün bilgi, beceri ve yeteneklerini kapsayan bilişsel giriş özellikleri ile yeteneklerini kapsayan bilişsel giriş özellikleri ile öğrencilerin belli bir dersle ilgili olan duyuşsal öğrencilerin belli bir dersle ilgili olan duyuşsal özelliklerini içermektedir.özelliklerini içermektedir.

Öğrenci nitelikleri;Öğrenci nitelikleri;

3232

Tam öğrenmeTam öğrenme modelinin ana değişkenlerinden biri de modelinin ana değişkenlerinden biri de öğretim hizmetinin niteliğidir. Bu kapsam içinde, öğretim hizmetinin niteliğidir. Bu kapsam içinde, öğrenciye neyin öğrenileceğini açıklayıcı mesajlar olan öğrenciye neyin öğrenileceğini açıklayıcı mesajlar olan ipuçları,ipuçları, bir davranışı gösterme eğiliminin bir davranışı gösterme eğiliminin güçlendirilmesi süreci olan güçlendirilmesi süreci olan pekiştirme,pekiştirme, öğrencinin öğrencinin öğrenme süreci sırasında kendine sunulan ipuçları ve öğrenme süreci sırasında kendine sunulan ipuçları ve yönergeler doğrultusunda yaptığı şeyler olan yönergeler doğrultusunda yaptığı şeyler olan katılımkatılım ve ve öğrencilere neyi öğrenip neyi öğrenemediklerini bildiren öğrencilere neyi öğrenip neyi öğrenemediklerini bildiren dönüt ve düzeltme işlemleridönüt ve düzeltme işlemleri yer alır. Öğrenci nitelikleri yer alır. Öğrenci nitelikleri ve öğretim hizmetinin niteliği gereken düzeye ulaşınca ve öğretim hizmetinin niteliği gereken düzeye ulaşınca tam öğrenme gerçekleşmektedir.tam öğrenme gerçekleşmektedir.

Öğretim hizmetinin niteliği;Öğretim hizmetinin niteliği;

3333

Tam öğrenme modelineTam öğrenme modeline göre, öğrencinin bilişsel giriş göre, öğrencinin bilişsel giriş davranışları, duyuşsal giriş özellikleri ve öğretim davranışları, duyuşsal giriş özellikleri ve öğretim hizmetinin niteliği, onun yeni öğrenme ünitesi ya da hizmetinin niteliği, onun yeni öğrenme ünitesi ya da ünitelerindeki öğrenme düzeyini, öğrenme hızını ve ünitelerindeki öğrenme düzeyini, öğrenme hızını ve duyuşsal özelliklerinin belirlemektedir. duyuşsal özelliklerinin belirlemektedir.

Öğrencinin giriş özellikleri ve öğretim hizmetinin Öğrencinin giriş özellikleri ve öğretim hizmetinin niteliği olumlu olduğu zaman, öğrenme ürünlerinin niteliği olumlu olduğu zaman, öğrenme ürünlerinin düzeyi ve niteliği artmakta ve öğrenciler arasındaki düzeyi ve niteliği artmakta ve öğrenciler arasındaki başarı farkları en aza inmektedir. başarı farkları en aza inmektedir.

ÖzetleÖzetle

3434

Gagne’eGagne’e göre öğrenme, gözlenebilen davranışlardan göre öğrenme, gözlenebilen davranışlardan dolaylı olarak anlaşılır ve öğrenme beyinde dolaylı olarak anlaşılır ve öğrenme beyinde gerçekleşir. Buna göre, öğrenmede yalnız pekiştirme, gerçekleşir. Buna göre, öğrenmede yalnız pekiştirme, bitişiklik ve tekrar gibi dış etkilerin değil, iç bitişiklik ve tekrar gibi dış etkilerin değil, iç faktörlerin de etkisi vardır. Modele göre öğrenme faktörlerin de etkisi vardır. Modele göre öğrenme işinin düzenlenmesinde planlama, işinin düzenlenmesinde planlama, öğrenecek bireyöğrenecek birey için için yapılmalıdır.yapılmalıdır.

Eğitim etkinlikleri sistemli olarak düzenlenmeli ve bu Eğitim etkinlikleri sistemli olarak düzenlenmeli ve bu düzenlenmeler bilimsel verilere dayalı olmak düzenlenmeler bilimsel verilere dayalı olmak zorundadır.zorundadır.

GAGNE’NİN ÖĞRENME MODELİ

3535

1-Dikkati sağlama2-Öğrenciyi hedeften haberdar etme 3-Yeni öğrenme ile ilgili daha önceden öğrenilmiş olan bilgileri hatırlatma4-Uyarıcı materyalleri sunma 5-Öğrenciye rehberlik etme6-Davranışı ortaya çıkarma 7-Dönüt verme8-Değerlendirme9-Kalıcılığı sağlama

Öğretimin düzenlenmesinde sırayla şu adımlar atılmalıdır:Öğretimin düzenlenmesinde sırayla şu adımlar atılmalıdır:

3636

Modelde; Modelde; sunuş yoluylasunuş yoluyla öğretimin etkili olduğu, örgütleyiciler öğretimin etkili olduğu, örgütleyiciler yardımıyla basitten karmaşığa doğru düzenlenmiş bir içeriğin ön yardımıyla basitten karmaşığa doğru düzenlenmiş bir içeriğin ön öğrenmeler ile öğrenilecek malzeme arasında bağ kurmasına öğrenmeler ile öğrenilecek malzeme arasında bağ kurmasına olanak tanıyacağı, benzerlik ve farklılıkların daha iyi kavranacağı, olanak tanıyacağı, benzerlik ve farklılıkların daha iyi kavranacağı, dolayısıyla ders kitaplarının örgütleyiciler kullanılarak dolayısıyla ders kitaplarının örgütleyiciler kullanılarak düzenlenmesinin anlamlı öğrenmeyi sağlayacağı düzenlenmesinin anlamlı öğrenmeyi sağlayacağı vurgulanmaktadır. vurgulanmaktadır.

Bu modelde öğretmenin amacı, öğrencinin bilgiyi anlamasını Bu modelde öğretmenin amacı, öğrencinin bilgiyi anlamasını sağlamak için daha önceki öğrendikleri ile yeni bilgileri sağlamak için daha önceki öğrendikleri ile yeni bilgileri birleştirmesine yardım etmektir; çünkü birleştirmesine yardım etmektir; çünkü Ausubel,Ausubel, insanların yeni insanların yeni bilgileri, kendi bilgi birikimleri ve sistemleri içinde yerleştirerek bilgileri, kendi bilgi birikimleri ve sistemleri içinde yerleştirerek öğrendiği görüşündedir. öğrendiği görüşündedir.

ANLAMLI ÖĞRENMEANLAMLI ÖĞRENME

Bu öğrenme modeli Bu öğrenme modeli AusubelAusubel tarafından ortaya atılmıştır. tarafından ortaya atılmıştır.

3737

Carrol,Carrol, modelinin öğelerini zaman kavramı içinde modelinin öğelerini zaman kavramı içinde açıklamıştır. Ona göre açıklamıştır. Ona göre öğrenme düzeyiöğrenme düzeyi; etkin olarak ; etkin olarak öğrenmede geçen öğrenmede geçen zamanzaman süresinin, öğrenme için süresinin, öğrenme için gerekli olan gerekli olan zamanzaman süresine oranının bir süresine oranının bir fonksiyonudur.fonksiyonudur.

CARROL’UN OKULDA ÖĞRENME CARROL’UN OKULDA ÖĞRENME MODELİMODELİ

3838

Yetenek:Yetenek:Bir öğrenme birimini en iyi öğrenme Bir öğrenme birimini en iyi öğrenme koşullarında öğrenmek için gereken zaman,koşullarında öğrenmek için gereken zaman,Öğretimden yararlanma yeteneği:Öğretimden yararlanma yeteneği: Öğrencinin belli bir Öğrencinin belli bir öğrenme biriminin öğrenebilmesi için hazır oluşu,öğrenme biriminin öğrenebilmesi için hazır oluşu,Sebat:Sebat: Öğrencinin gönüllü olarak öğrenmeye harcadığı Öğrencinin gönüllü olarak öğrenmeye harcadığı zaman,zaman,Fırsat:Fırsat: Öğrenme için verilen zaman, Öğrenme için verilen zaman,Öğretimin niteliği:Öğretimin niteliği: Yeteneğe bağlı olan sürenin dışında ek Yeteneğe bağlı olan sürenin dışında ek zaman gerektirmeyecek öğretme hizmetidir.zaman gerektirmeyecek öğretme hizmetidir.

Carrol’un okulda öğrenme modelinin beş öğesi:Carrol’un okulda öğrenme modelinin beş öğesi:

3939

GLASER’İN TEMEL ÖĞRETME GLASER’İN TEMEL ÖĞRETME MODELİMODELİ

Öğretme hedefleri,Öğretme hedefleri, Giriş davranışları,Giriş davranışları,

Öğretme yollarıÖğretme yolları DeğerlendirmeDeğerlendirme

Glaser’inGlaser’in modelinde öğretme süreci, modelinde öğretme süreci,

4040

Hedeflerin saptanması ve davranış olarak ifade edilmesi ile Hedeflerin saptanması ve davranış olarak ifade edilmesi ile başlar. başlar.

İkinci aşamadaİkinci aşamada, öğrenme için gerekli giriş davranışlarının , öğrenme için gerekli giriş davranışlarının ortaya konması gerekir. Her yeni öğrenmenin daha önceki ortaya konması gerekir. Her yeni öğrenmenin daha önceki öğrendikleri ile bağ oluşturarak öğreneceği ilkesi, öğretme öğrendikleri ile bağ oluşturarak öğreneceği ilkesi, öğretme işinin başında öğrencinin öğrenme ortamına getirdiği işinin başında öğrencinin öğrenme ortamına getirdiği davranışların hedef yönünün ayrıntılı olarak davranışların hedef yönünün ayrıntılı olarak belirlenmesine katkı getirir. belirlenmesine katkı getirir.

Modele göre öğretme,Modele göre öğretme,

4141

Öğretim yöntemlerinin seçimi ve öğretim ortamının Öğretim yöntemlerinin seçimi ve öğretim ortamının düzenlenmesi ile ilgilidir. Ancak bu aşama birinci ve düzenlenmesi ile ilgilidir. Ancak bu aşama birinci ve ikinci aşamalara bağlı olarak yapılmalıdır. ikinci aşamalara bağlı olarak yapılmalıdır.

Modelin son öğesiModelin son öğesi ise öğrenme sürecinin sonunda ise öğrenme sürecinin sonunda öğrenmenin ne dereceye kadar gerçekleştiğini anlamak öğrenmenin ne dereceye kadar gerçekleştiğini anlamak için yapılan işlemdir. Bu işlemin sonunda öğrenmede için yapılan işlemdir. Bu işlemin sonunda öğrenmede eksiklikler kalmışsa tamamlanır, yanlışlar düzeltilir ve eksiklikler kalmışsa tamamlanır, yanlışlar düzeltilir ve öğrenciye başarısı hakkında bilgi verilir. öğrenciye başarısı hakkında bilgi verilir.

Modelin üçüncü öğesiModelin üçüncü öğesi

4242

GlaserGlaser ayrıca, öğretimi düzenlemenin yapılaştırma ve ayrıca, öğretimi düzenlemenin yapılaştırma ve basitleştirmeyi gerekli kıldığını, bu nedenle bilim basitleştirmeyi gerekli kıldığını, bu nedenle bilim adamları için çok iyi olan bir kuramın sınıftaki adamları için çok iyi olan bir kuramın sınıftaki uygulamalar için geçerli olmayabileceğini, öğretme işinin uygulamalar için geçerli olmayabileceğini, öğretme işinin düzenlenmesinin en iyi düzenlenmesinin en iyi sınıftaki öğretmensınıftaki öğretmen tarafından tarafından yapılacağını vurgulamıştır. yapılacağını vurgulamıştır.

4343

4444

ÖĞRENME ÖĞRENME STRATEJİLERİSTRATEJİLERİ Genel olarak strateji bir şeyi elde Genel olarak strateji bir şeyi elde

etmek için izlenen yolduretmek için izlenen yoldur Öğrenme veya öğrenci stratejisi, Öğrenme veya öğrenci stratejisi,

öğrencinin kendi kendine öğretebilmesi öğrencinin kendi kendine öğretebilmesi için kullandığı işlemlerdir için kullandığı işlemlerdir

Öğrenme stratejisi öğretiminin temel Öğrenme stratejisi öğretiminin temel amacı, öğrencilerin kendi öğrenmelerini amacı, öğrencilerin kendi öğrenmelerini kendilerinin sağlamasına yardım kendilerinin sağlamasına yardım etmektir.etmektir.

4545

Öğrenme stratejileri öğrencilerin Öğrenme stratejileri öğrencilerin bağımsız olarak kendi öğrenme bağımsız olarak kendi öğrenme görevlerini gerçekleştirmelerini görevlerini gerçekleştirmelerini sağlayan teknikler, ilkeler ya da sağlayan teknikler, ilkeler ya da alışkanlıklardır alışkanlıklardır

Bu stratejilerden en çok kullanılanlarBu stratejilerden en çok kullanılanlar dikkatdikkat anlamlandırmaanlamlandırma örgütlemeörgütleme tekrartekrar duyuşsalduyuşsal

stratejileridir. stratejileridir.

4646

Dikkat stratejileriDikkat stratejileri Çevreden gelen bilginin birey için gerekli Çevreden gelen bilginin birey için gerekli

olanlarının kısa süreli belleğe geçişini olanlarının kısa süreli belleğe geçişini sağlayan en önemli süreç dikkattir sağlayan en önemli süreç dikkattir

Bu nedenle öğretimde yerine getirilmesi Bu nedenle öğretimde yerine getirilmesi gereken ilk işlev, öğrencinin dikkatini gereken ilk işlev, öğrencinin dikkatini belirginleştirmek ve arttırmaktır. Kendi belirginleştirmek ve arttırmaktır. Kendi kendine öğretim, öğrencinin birkaç kendine öğretim, öğrencinin birkaç dikkat stratejisinden birini benimsemesi, dikkat stratejisinden birini benimsemesi, nesnel öğrenen olmasına dayanır. nesnel öğrenen olmasına dayanır.

4747

Dikkat yöneltmede kullanılan Dikkat yöneltmede kullanılan stratejilerden biri, metindeki stratejilerden biri, metindeki yazıların altını çizmektir.yazıların altını çizmektir.

Ancak altını çizme, okunan metinde Ancak altını çizme, okunan metinde önemli düşüncelerle, önemli önemli düşüncelerle, önemli olmayanın ayırt edilmesini dayanır olmayanın ayırt edilmesini dayanır

Altını çizme anahtar noktalara, Altını çizme anahtar noktalara, temel düşüncelere okuyanın temel düşüncelere okuyanın dikkatini odaklayacağı dikkatini odaklayacağı stratejilerden biri olmasına karşın, stratejilerden biri olmasına karşın, küçük sınıflardaki öğrenciler için küçük sınıflardaki öğrenciler için uygun değildir uygun değildir

4848

Dikkati çekmede kullanılan bir Dikkati çekmede kullanılan bir başka strateji de metnin kenarına başka strateji de metnin kenarına not almaktır. not almaktır.

Altını çizme gibi not almanın Altını çizme gibi not almanın etkililiği, dikkati içeriğe ve anlamı etkililiği, dikkati içeriğe ve anlamı destekleyen işleve yoğunlaştırma destekleyen işleve yoğunlaştırma derecesine bağlıdır. derecesine bağlıdır.

Metnin kenarına not alma, Metnin kenarına not alma, öğrencinin tekrar etmesine yeni öğrencinin tekrar etmesine yeni bilgiye hazır olmasına ve bilgiye hazır olmasına ve kodlamasına yardımcı olur. kodlamasına yardımcı olur.

4949

Dikkatin odaklaşmasında metindeki Dikkatin odaklaşmasında metindeki başlıklar alt başlıklar, şekil, grafik, başlıklar alt başlıklar, şekil, grafik, şema v.b. etkili rol oynar şema v.b. etkili rol oynar

Öğrenciler, öğrenmeye ihtiyaç Öğrenciler, öğrenmeye ihtiyaç duydukları bilgiye dikkatlerini daha duydukları bilgiye dikkatlerini daha kolay yöneltirler.kolay yöneltirler.

Öğrencilerin dikkatlerini bir konuda Öğrencilerin dikkatlerini bir konuda toplamalarına yardım eden bir başka toplamalarına yardım eden bir başka faktör de öğrencilerin öğrenme faktör de öğrencilerin öğrenme hedeflerine sahip olmalarıdır hedeflerine sahip olmalarıdır

5050

Anlamlandırma StratejisiAnlamlandırma Stratejisi

Anlamlandırma stratejisinde, öğrencinin Anlamlandırma stratejisinde, öğrencinin yeni gelen bilgileri belleğindeki eski yeni gelen bilgileri belleğindeki eski bilgileriyle ilişkilendirerek uzun süreli bilgileriyle ilişkilendirerek uzun süreli belleğe kodlaması söz konusudur.belleğe kodlaması söz konusudur.

Bu ilişkilendirme çeşitli biçimlerde Bu ilişkilendirme çeşitli biçimlerde olabilir. Bunlar arasında zihinsel imgeler olabilir. Bunlar arasında zihinsel imgeler oluşturma, anahtar sözcük ve bellek oluşturma, anahtar sözcük ve bellek destekleyiciler kullanma, kendi destekleyiciler kullanma, kendi sözcükleriyle özetleme, benzerlikler sözcükleriyle özetleme, benzerlikler kurma, soruları yanıtlama ve kendi kurma, soruları yanıtlama ve kendi düşünceleri ile not alma sayılabilir.düşünceleri ile not alma sayılabilir.

5151

Anlamlandırma stratejisinin Anlamlandırma stratejisinin başlıca teknikleri şunlardır:başlıca teknikleri şunlardır:

Öğrencilerin bilgileri çağrıştıracak Öğrencilerin bilgileri çağrıştıracak imgeler biçimlendirmesiimgeler biçimlendirmesi

Konunun ana fikrini çıkarmaKonunun ana fikrini çıkarma Özet çıkarmaÖzet çıkarma Metni yorumlama ve kendi cümleleri Metni yorumlama ve kendi cümleleri

ile not alma, özet çıkarmaile not alma, özet çıkarma Metin ile ilgili sorular oluşturma ve Metin ile ilgili sorular oluşturma ve

cevaplamacevaplama Geri getirmeyi kolaylaştıracak Geri getirmeyi kolaylaştıracak

hatırlatıcılar kullanmakhatırlatıcılar kullanmak

5252

Örgütleme StratejileriÖrgütleme Stratejileri Örgütleme stratejilerinde, öğrencinin Örgütleme stratejilerinde, öğrencinin

yeni bilgileri, ön bilgilerini kullanarak yeni bilgileri, ön bilgilerini kullanarak kendisi için daha anlamlı olacak biçimde kendisi için daha anlamlı olacak biçimde yeniden yapılandırılması söz konusudur yeniden yapılandırılması söz konusudur

Yeni materyallerin anlamlılığını artırır. Yeni materyallerin anlamlılığını artırır. Örgütleme stratejisini kullanan kişi Örgütleme stratejisini kullanan kişi

materyali yeniden yapılandırarak materyali yeniden yapılandırarak düzenleyecek ve kendisi için anlamlı düzenleyecek ve kendisi için anlamlı hale getirecektir.hale getirecektir.

5353

Yeniden düzenlemedeYeniden düzenlemede ; ;

Not almaNot alma Özetleme;Özetleme; Uzamsal Temsilciler OluşturmaUzamsal Temsilciler Oluşturma

5454

Not AlmaNot Alma Doğru olarak not alınırsa yeni bilgi Doğru olarak not alınırsa yeni bilgi

varolan bilgiye etkili bir biçimde varolan bilgiye etkili bir biçimde ilişkilendirilir ve işlenmiş olarak ilişkilendirilir ve işlenmiş olarak bilginin düzenlenmesine yardımcı olur. bilginin düzenlenmesine yardımcı olur.

Öğretmenin anlattığı her şeyi onun Öğretmenin anlattığı her şeyi onun tümceleriyle yazmaya kalkan öğrenci, tümceleriyle yazmaya kalkan öğrenci, not almayı bilmiyordur. not almayı bilmiyordur.

Öğrenciler tartışılan ve sunulan bilgiyi Öğrenciler tartışılan ve sunulan bilgiyi tabloya etkin olarak işleyebilirler tabloya etkin olarak işleyebilirler

Tablo yapı ve düzenleme sağlar, Tablo yapı ve düzenleme sağlar, önemli bilgiyi belirlemede yardımcı önemli bilgiyi belirlemede yardımcı olur, karşılaştırmayı kolaylaştırır. olur, karşılaştırmayı kolaylaştırır.

5555

ÖzetlemeÖzetleme Yazılı bir materyalin özetlenmesi Yazılı bir materyalin özetlenmesi

etkili bir öğrenme yoludur etkili bir öğrenme yoludur Metnin anlaşılması ve Metnin anlaşılması ve

anımsanması kolaylaşır. anımsanması kolaylaşır. Özetlemenin öğrenilmesinde şu Özetlemenin öğrenilmesinde şu

basamakların izlenmesi gerekirbasamakların izlenmesi gerekir . . 1.1. Metindeki önemsiz bilgiyi belirlemek ve çıkarmak. Metindeki önemsiz bilgiyi belirlemek ve çıkarmak. 2.2. Metindeki ana düşünceyi belirlemek ve kendi Metindeki ana düşünceyi belirlemek ve kendi sözcükleri ile anlatmak sözcükleri ile anlatmak 3.3. Her paragraftaki ana düşünceyi belirlemek Her paragraftaki ana düşünceyi belirlemek ve yeniden ve yeniden anlatmak anlatmak 4.4.Metinin ana düşünceleri ile yardımcı düşüncelerini Metinin ana düşünceleri ile yardımcı düşüncelerini anlamını bozmadan kısa olarak bütünleştirmekanlamını bozmadan kısa olarak bütünleştirmek

5656

Uzamsal Temsilciler Uzamsal Temsilciler OluşturmaOluşturma Bilgiyi aşamalı olarak şemalaştırma, Bilgiyi aşamalı olarak şemalaştırma,

ana hatlar oluşturma, kavram haritası ana hatlar oluşturma, kavram haritası ve ağı oluşturma, etkili örgütleme ve ağı oluşturma, etkili örgütleme teknikleridir teknikleridir

Birçok öğrenme stratejisinde olduğu Birçok öğrenme stratejisinde olduğu gibi ana hatları oluşturmada öğrenciler gibi ana hatları oluşturmada öğrenciler becerili olmayabilirler. Uygun öğretim becerili olmayabilirler. Uygun öğretim ve yeterli uygulama ile öğrenciler bu ve yeterli uygulama ile öğrenciler bu konuda yetiştirilebilir. konuda yetiştirilebilir.

5757

Tekrar SratejisiTekrar Sratejisi

Tekrar stratejileri bir listeyi yinelemek ya da bir Tekrar stratejileri bir listeyi yinelemek ya da bir metni aynen tekrar etmek gibi bilginin uzun süreli metni aynen tekrar etmek gibi bilginin uzun süreli belleğe daha uygun işlenmesine yardım eder. belleğe daha uygun işlenmesine yardım eder.

Bilginin olduğu gibi tekrarlandığı basit tekrar, Bilginin olduğu gibi tekrarlandığı basit tekrar, bilginin kısa süreli bellekte daha uzun süreli bilginin kısa süreli bellekte daha uzun süreli kalmasını sağlar. kalmasını sağlar.

Tekrar stratejisini kullanırken öğrenen kişi, olguları Tekrar stratejisini kullanırken öğrenen kişi, olguları zihinsel ya da sesli yineler, bir metni aynen kopya zihinsel ya da sesli yineler, bir metni aynen kopya eder ya da önemli tümceleri tekrarlar eder ya da önemli tümceleri tekrarlar

5858

Araştırma sonuçlarına göre, çocuklar Araştırma sonuçlarına göre, çocuklar ana okulundan beşinci ya da altıncı ana okulundan beşinci ya da altıncı sınıfa ulaşırken tekrar stratejilerini sınıfa ulaşırken tekrar stratejilerini öğrenirler. öğrenirler.

On bir - on iki yaşındaki çocuklar ise, On bir - on iki yaşındaki çocuklar ise, öğrenme sırasında kendiliğinden öğrenme sırasında kendiliğinden tekrar yapmakta, tekrarla tekrar yapmakta, tekrarla ilgilenmekte ve eğitim durumunun ilgilenmekte ve eğitim durumunun hedefleri doğrultusunda tekrar hedefleri doğrultusunda tekrar davranışlarında değişiklik davranışlarında değişiklik yapmaktadırlar yapmaktadırlar

5959

Bu amaçla kullanılacak Bu amaçla kullanılacak başlıca tekrar teknikleri ise başlıca tekrar teknikleri ise şunlardır:şunlardır: Yazılı metnin tekrar tekrar sesli ya Yazılı metnin tekrar tekrar sesli ya

da sessiz okunmasıda sessiz okunması Okunan bilginin kendi kendine Okunan bilginin kendi kendine

tekrarı veya başka birine tekrarı veya başka birine anlatılmasıanlatılması

Metindeki bilgini bir kağıda not Metindeki bilgini bir kağıda not edilmesi veya altının çizilmesiedilmesi veya altının çizilmesi

Okurken düzenli aralıklarla durup Okurken düzenli aralıklarla durup okunanların tekrar edilmesiokunanların tekrar edilmesi

6060

Duyuşsal StratejilerDuyuşsal Stratejiler Öğrenciler kendi kendilerine Öğrenciler kendi kendilerine

öğrenirken uygun bilişsel stratejileri öğrenirken uygun bilişsel stratejileri kullansalar bile kimi kez öğretim kullansalar bile kimi kez öğretim hedeflerine ulaşmada güçlüklerle hedeflerine ulaşmada güçlüklerle karşılaşırlar. Bu güçlükler duygusal karşılaşırlar. Bu güçlükler duygusal etmenlerden kaynaklanabilir. etmenlerden kaynaklanabilir. Öğrenmede duygusal ya da güdüsel Öğrenmede duygusal ya da güdüsel etmenlerden oluşan engelleri ortadan etmenlerden oluşan engelleri ortadan kaldırmak için kullanılan stratejilerdir. kaldırmak için kullanılan stratejilerdir.

6161

Öğrencilerin kendi kendilerine çalışırken Öğrencilerin kendi kendilerine çalışırken en yaygın sorunlarından biri zihnin ya en yaygın sorunlarından biri zihnin ya da ilginin başka yöne çekilmesidir da ilginin başka yöne çekilmesidir

Bu yöntemde öğrenciler öğrenmelerini Bu yöntemde öğrenciler öğrenmelerini en iyi destekleyen çevresel özellikleri en iyi destekleyen çevresel özellikleri belirleyip, düzenleyerek ruhsal yapılarını belirleyip, düzenleyerek ruhsal yapılarını öğrenme için en uygun duruma öğrenme için en uygun duruma getirirler. Başka bir deyişle ortamlarını getirirler. Başka bir deyişle ortamlarını öğrenmeleri düzenler.öğrenmeleri düzenler.

Dikkatin dağılması kimi kez öğrenenden Dikkatin dağılması kimi kez öğrenenden de kaynaklanır. “Bunu anlayamadım”, de kaynaklanır. “Bunu anlayamadım”, “Bu projeyi yapma olasılığım zayıf” gibi “Bu projeyi yapma olasılığım zayıf” gibi kendi kendine olumsuz düşünme kendi kendine olumsuz düşünme güdülenmeyi düşürerek dikkate azaltır. güdülenmeyi düşürerek dikkate azaltır.

6262

Öğrenciler kendilerine şu soruları Öğrenciler kendilerine şu soruları sorarlar; “Bu benim için önemli sorarlar; “Bu benim için önemli mi?”, “mi?”, “Bunun benim için şimdi ve Bunun benim için şimdi ve gelecekteki değeri nedir?” , “ gelecekteki değeri nedir?” , “ Bunu neden öğrenmem gerekirBunu neden öğrenmem gerekir”. ”. Bu soruları olumlu yanıtlama ilgiyi Bu soruları olumlu yanıtlama ilgiyi sürdürmeye ve öğrenme sürdürmeye ve öğrenme coşkusuna yardımcı olur. coşkusuna yardımcı olur.

6363

Başlıca Öğrenme Başlıca Öğrenme İlkeleriİlkeleri Kişiye Öğrenimi Hakkında Yeterli Kişiye Öğrenimi Hakkında Yeterli

Bilgi VermekBilgi Vermek Tutumların Öğrenme Üzerindeki Tutumların Öğrenme Üzerindeki

Etkilerini Dikkate AlmakEtkilerini Dikkate Almak Öğrenmede Tekrardan Yararlanmak Öğrenmede Tekrardan Yararlanmak Eğitimde Uygulamalı Yöntemin Eğitimde Uygulamalı Yöntemin

Yararı Yararı Etkin Bir Öğrenme İçin Konuların Etkin Bir Öğrenme İçin Konuların

Anlamlı Biçimde DüzenlenmesiAnlamlı Biçimde Düzenlenmesi

6464

Kişiye Öğrenimi Hakkında Yeterli Bilgi Kişiye Öğrenimi Hakkında Yeterli Bilgi VermekVermek

Kişinin öğrendiği konularla ilgili bilgi edinmesi Kişinin öğrendiği konularla ilgili bilgi edinmesi ile başarılarının artması arasında olumlu ilişki ile başarılarının artması arasında olumlu ilişki vardırvardır

Kişiye öğrenme durumu hakkında bilgi verilmesi Kişiye öğrenme durumu hakkında bilgi verilmesi öğrenme hızını arttırmakta başarı düzeyini öğrenme hızını arttırmakta başarı düzeyini yükseltmektedir.yükseltmektedir.

Bilginin açık seçik ve kesin verildiği durumlarda Bilginin açık seçik ve kesin verildiği durumlarda öğrenme artmakta, yorum azalmaktadır.öğrenme artmakta, yorum azalmaktadır.

Bilginin zamanında verilmesi öğrenmenin Bilginin zamanında verilmesi öğrenmenin etkinliğini artırır. Bu nedenle bilgi ona en çok etkinliğini artırır. Bu nedenle bilgi ona en çok ihtiyaç duyulduğu zaman verilmelidir.ihtiyaç duyulduğu zaman verilmelidir.

Öğrenme başarısı hakkında bireye bilgi Öğrenme başarısı hakkında bireye bilgi verilmesi onun güdüsünü arttırır.verilmesi onun güdüsünü arttırır.

6565

Tutumların Öğrenme Üzerindeki Etkilerini Tutumların Öğrenme Üzerindeki Etkilerini Dikkate AlmakDikkate Almak

Bireyin inanç ve tutumları ile Bireyin inanç ve tutumları ile öğrenme konusu arasında sıkı bir öğrenme konusu arasında sıkı bir ilişki vardırilişki vardır

Belli bir bilgi veya beceriyi Belli bir bilgi veya beceriyi öğrettikten hemen sonra eğitimci, öğrettikten hemen sonra eğitimci, benzer bilgi veya beceriyi de benzer bilgi veya beceriyi de gösterirse, birey, az önce öğrendiği gösterirse, birey, az önce öğrendiği aynı ilkeyi kullanacağı için, olumlu aynı ilkeyi kullanacağı için, olumlu transfer yaparak sonra gösterileni transfer yaparak sonra gösterileni daha çabuk ögrenir. daha çabuk ögrenir.

6666

Öğrenmede Tekrardan YararlanmakÖğrenmede Tekrardan Yararlanmak Tekrarlama öğrenmeyi zorlaştıran

eski alışkanlıkları kırar, doğrusunun ve yenisinin geliştirilmesine yardımcı olur.

Tekrar arka arkaya yapılmamalı belirli aralıklarla yapılmalıdır.

önemli hususları yeri geldikçe tekrar etmek öğrenmenin kalıcı olmasına yardımcı olur.

6767

Eğitimde Uygulamalı Yöntemin Eğitimde Uygulamalı Yöntemin YararıYararı

Bir konunun iyi öğrenilmesini Bir konunun iyi öğrenilmesini istiyorsak bu konuda istiyorsak bu konuda öğrencilerinin aktif olarak öğrencilerinin aktif olarak katılacakları uygulama katılacakları uygulama çalışmaları yaptırmak yararlı çalışmaları yaptırmak yararlı olacaktır olacaktır

6868

Etkin Bir Öğrenme İçin Etkin Bir Öğrenme İçin Konuların Anlamlı Biçimde Konuların Anlamlı Biçimde DüzenlenmesiDüzenlenmesi Konuların anlamlı biçimde Konuların anlamlı biçimde

düzenlenmesi öğrenmeyi hem düzenlenmesi öğrenmeyi hem etkinleştirir, hem de kolaylaştırır. etkinleştirir, hem de kolaylaştırır.

İyi örgütlenmiş konular daha çabuk İyi örgütlenmiş konular daha çabuk öğrenilmektedir öğrenilmektedir

Birden birçok şeyi öğrenmek Birden birçok şeyi öğrenmek bunları anlamlı ve küçük parçalara bunları anlamlı ve küçük parçalara bölerek öğrenmekten daha zor bölerek öğrenmekten daha zor olacaktır olacaktır

6969

7070

Öğrenmeyi olumlu ya da olumsuz etkileyen etkenler 4 grupta toplanabilir.

  1.Öğrenenle ilgili etkenler: Yaş, zeka, dikkat, güdülenme, kaygı, önceki öğrenilenlerin aktarılması, fizyolojik durum.

 

2.Öğrenme Yöntemleri:Görerek, duyarak, ya da okuyarak öğrenme, aralıklı ya da toplu öğrenme,sonuçlara ilişkin bilgi edinme, bütün ya da parçalara bölerek öğrenme, programlanmış öğrenme, tekrar sayısının artması.

7171

 

3. Öğrenilecek malzemenin türü: malzemenin kolay ya da zor olması gibi.

 

4.Öğrenmenin yapıldığı ortam.

7272

1-Öğrenenle İlgili Etkenler : 

a)   Yaş: Yaş da öğrenmeyi etkileyen fizyolojik etkenlerden sayılır. Fakat bunda çok ileri gitmenin yanlış olduğu psikologların, özellikle Thorndike’nin yaptığı araştırmalardan anlaşılmaktadır.

Yaş öğrenme yeteneği bakımından bireyden bireye değişen geniş bir ayrılık göstermektedir. Kimi kimseler, uzun bir süre öğrenme yeteneğini sürdürebiliyorlar. Bunlar öğrenmeyi daha çok amaçta ararlar ve öğrenme amacımıza bağlıdır derler. Bunlara göre insan gereksinme duyduğu bir şeyi her zaman öğrenebilir. Öğrenme, öğrenme konusunun türüne bağlıdır. Bu psikologa göre zihinsel çabayı gerektiren kimi konular, ancak 40 yaşından sonra öğrenilebilir. Beceriye dayanan konuların öğrenimi de daha çok gençlikte olabilir

7373

Sözel öğrenme yeteneği doğuştan itibaren 18-20 yaşına kadar gelişir.Ondan sonra 50 yaş civarına kadar sabit kalır. 50 yaştan sonra yeni öğrenilecek malzemenin öğrenilmesi yavaşlar ve düşmeye başlar.

 

b) Zeka: Zeka bazı psikologlarca öğrenme yeteneğinin bir ölçüsü olarak tanımlanır.Diğer bir deyişle, zeka yükseldikçe daha çok öğrenme olduğu düşünülmektedir. Çocukların okumayı öğrenmesi için ortalama 6- 6,5 zeka yaşında olmaları gerekir.Zeka yaşı takvim yaşından çok büyükse, çok üstün zekalı olarak nitelendirilir ve bu grupta olan çocuklar sözel öğrenmelerle diğer çocuklara göre daha başarılı olurlar.

7474

c) Dikkat: Öğrenmeyi etkileyen faktörlerden biri de dikkattir. Bilinçli ve bilinçsiz olarak bir olayı daha canlı duruma getirmek için tümü ya da bir parçası üzerinde zihinsel gücün toplanması, Psiko-fizik enerjinin bir nokta üzerine toplanması, insan duyu organlarına gelen uyarıcıların bazı kısımlarını almaya ve işletmeye yönelmesi olarak tanımlanır. İnsan duyu organlarına gelen uyarıcıların bir bölümünün farkına varabilmektedir.Çünkü organizma çevredeki uyarıcı kaynaklardan duyu organlarına ulaşan uyarıcılardan bir kısmını alabilmekte ve dikkat edebilmektedir.

7575

Öğrenci öğrenme ortamında duyum eşiği içerisinde olan pek çok uyaran içerisinde kendisine yakın bulduğu ihtiyaç ve beklentilerine uygun düşen uyaranları almaya hem istekli hem de kararlı davranır.

 

Dikkatin sürekliliğine ilişkin açıklamalardan çıkarılabilecek ortak sonuç:

İnsanın bir konu üzerine en fazla 16-20 dakika yoğunlaşabildiği yönündedir. Bu sonuç çoğu kimse tarafından “dersler niçin daha uzun süreli olarak planlanmaktadır” gibi soruları gündeme getirmektedir. Burada akla gelebilecek örnek cevap, insanların ilgi duydukları bir kitabı okumaları, filmi seyretmeleri, spor müsabakasını izlemesi vb. durumlarda gösterdiği dikkat genişliğidir.

7676

Nasıl ki bir müsabaka esnasında seyircilerin gözü sadece topun üzerinde değil de zaman zaman hakem, tribün , diğer oyuncular vb. gibi müsabakayı oluşturan diğer unsurlarla birlikte bir bütün olarak müsabakada ise, öğrenme ortamında önemli olan da ders sürecinde öğrencinin öğrenmeye karşı ilgisinin sağlanması, kendine uygun öğretim hedef ve projeleri seçmeleri, öğrenmenin öğrenci için anlamlı hale getirilmesi vb. durumlar öğrenci dikkatinin sürekliliğini sağlayabilir. Öğretmen için önemli görevlerden biri de öğrencinin öğretim ortamının unsurlarıyla etkileşim içerisinde olabilmesine yardımcı olur.

7777

d) Güdülenme (Motivasyon) : Motivasyon okuldaki öğrenci davranışlarının yönünü, şiddetini, kararlılığını belirleyen en önemli güç kaynaklarından biridir. Öğrenmek için her öğrenci öğrenme-öğretme süreçlerine istekli katılmak, öğrenmenin gerektirdiği ilkelere uymak, öğrenmesi ile ilgili sorumluluk taşımak zorundadır.

 

Motivasyonu belli amaçlara ulaşmak için bir güç kazanma hali olarak aldığımızda, sınıfta gerekli şekilde motive edilmemiş öğrencinin şu davranışları göstermesi söz konusudur.

7878

“ Öğrenci derse düzenli olarak devam etmez, dikkatli dinlemez, ilgisini arkadaşlarına ya da dışarıdaki hadiselere yöneltmiştir, ödevlerinde güçlükle karşılaşınca onlara cevap aramak istemez, derslere- konuya ilgisiz görünür, öğretmen tarafından derse çekilmekte güçlük çekilir.Buna karşılık motivasyonu yüksek olan öğrenci ise derslerine hazırlıklı gelir, sürekli soru sorar, tartışmalara katılır, araştırmacıdır enerjisi yüksektir.

7979

Öğrenciler iyi öğrenemiyorlarsa bunun başlıca sebeplerinden biri; derse konuya ilgi duymamalarıdır. Öğretmenin yapacağı ilk iş öğrencide gizli güç olan ilgiyi temin etmektir.Bir etkinlik sürecindeki bir organizmanın beklenilen davranışı sergileyebilmesi için yeterli düzeyde güdülenmesi gerekir. Güdüleme boyutunda yetersizlik gösteren organizma ulaşması gereken hedefe odaklanma bakımından problemler gösterecektir. Kendisini bir bütün olarak sorumluluk taşıdığı etkinliklere değil de konu dışı etkinliklere taşıyabilecektir.

8080

Öğrenmede güdülemenin etkisi ve önemini ifade eden öğrenme kuramları, öğretimde kazandırılacak davranışların hayatta öğrencinin ne işine yarayacağı, hangi problemlerin çözümünde kullanılacağı haberdar ederek öğrenmelere karşı güdülemelerinin sağlanabileceği belirtilmektedir.

8181

e) Kaygı: Yapılan çalışmalarda akademik yeteneğin, kaygı ve öğrenme arasındaki ilişkide önemli rolü olduğu saptanmıştır.Akademik yeteneği yüksek olan öğrenciler yüksek düzeyde kaygı duysalar bile, bu durum onların öğrenmelerini pek fazla etkilemez.Çünkü öğrenme işlemi birey için çok kolay bir iştir.Akademik yeteneği düşük olan öğrencilerde, yeteneğin az olması kaygının yükselmesi için başlı başına bir nedendir.Birey öğrenirken çok fazla zorlanır, buna bağlı olarak kaygı düzeyi de yükselir.Akademik yeteneği orta düzeyde olan öğrencilerde kaygı düzeyi yüksekse, öğrenme başarısı azdır.

8282

 

f) Fizyolojik Durum: Öğrenmek için kişinin fizyolojik durumunun sağlıklı olması gerekir.Özellikle görme, işitme gibi duyum bozuklukları ya da kronik bedensel bir hastalık sağlık bozukluğu durumlarında öğrenmede yeterli verim ya çok az sağlanır, ya da hiç sağlanamaz.

8383

g) Önceki Öğrenilenlerin Aktarılması:Yetişkin kişiler hemen hemen hiçbir öğrenmeye sıfırdan başlamazlar, yeni bir öğrenme olurken eski öğrenmelerden de etkilenir. Bu durumda öğrendiklerimizi nadir olarak eş durumda kullanırız Örneğin; okulda aritmetik dersinde öğrendiklerimizi bakkalda alışveriş yaparken kullanırız.Burada okulda öğrendiklerimizin günlük yaşamda kullanılması söz konusudur.Diğer bir deyişle, bir durumda öğrendiklerimiz başka bir duruma aktarılarak (transfer) kullanılmaktadır.

8484

2.Öğrenme Yöntemleri:

 a) Aralıklı ya da Toplu Öğrenme: Bir öğrenmeyi zaman içine yayarak, kısa çalışma süreleri ile yapmaya aralıklı öğrenme denir.Bunu tersi olarak, bir öğrenmeyi uzun çalışma süresi içinde ara vermeden yapmaya toplu öğrenme adı verilir.

 Yapılan öğrenmelerin çoğunda aralıklı öğrenmenin toplu öğrenmeden daha iyi sonuçlar verdiği saptanmıştır.Bu durumda üç önemli avantaj vardır: 1.Öğrenmeyi yapan kişi, zaman içinde aralıklı olarak çalıştığı için daha az yorulur.2.Kısa çalışmada daha fazla güdülenme vardır.Çünkü kısa amaçlar vardır ve bunlara kısa zamanda ulaşılır.3.Unutma daha az olur. Doğru yanıtlar daha iyi anlatılır.

8585

Diğer taraftan, öğrenilen malzeme bağlantılı konulardan oluşan anlamlı bir bütün taşıyorsa toplu öğrenmede verimli olabilir.Ayrıca, sınav öncesi gibi durumlarda amaca ulaşmaya çok az kaldığından ve genel uyarılmışlık hali yükseldiği için daha çok güdülenme olduğundan öğrenme başarılı olabilir.Yalnız bu durumda kaygının fazla artmamış olması gerekir.Çünkü aşırı kaygı nedeniyle gerginleşen kişinin öğrenmesi engellenir.Yeterince verimli öğrenme olmaz.

8686

b) Okuma ya da Anlatma: Bir öğrenmeyi sadece okuyarak gerçekleştirmek yerine, okuduktan sonra birilerine anlatmak ya da öğrenilen konunun özetini çıkarıp yazmak daha kolay öğrenmeyi sağlar.Öğrenmeyi yapan kişi, okuduklarını anlatabildiği, özetleyebildiği ya da sorulan soruları yanıtlayabildiği ölçüde malzemeyi öğrenmiş demektir.Yalnız başına okuyarak öğrenme edilgen (pasif) bir öğrenmedir.Ama anlatma ya da özetleme etkin (aktif) öğrenmedir.Bu nedenle kişi daha iyi öğrenir.

8787

 c) Sonuçlara İlişkin Bilgi Edinme: Öğrenmeyi yapan kişiye ne kadar öğrendiği geri bildirimle iletildiğinde öğrenmenin daha fazla ilerlediği görülmüştür.Yalnız ders dinleyerek ya da kitaptan çalışarak öğrenen öğrenciler, ne derece öğrendiklerini bilemedikleri için, bazen girdikleri sınavda daha başarılı olmayı beklerken istedikleri başarıya ulaşamadıklarını görürler. 

Programlanmış bir bilgisayarla ya da konuyu bilen bir kişinin yapacağı geri bildirimle, öğrenmeyi yapan kişi ne derece öğrendiğine ilişkin bilgi elde edebilir.Böylece çalışmasını yönlendirebilir.

8888

d) Bütün Olarak ya da Parçalara Bölerek Öğrenme: Öğrenilen malzemenin tümünün bir bütün olarak öğrenilmesine Bütün Öğrenme, malzemeyi bölümlere ayırarak her bölümü tek tek öğrenmeye parçalara bölerek öğrenme adı verilir.Bu iki yöntemden biri diğerine kesin olarak üstün değildir.Daha çok öğrenilen malzemenin içeriğine bağlı olarak kullanılan yöntemlerden biri daha iyi sonuç verebilir.Örneğin; Bir tiyatro oyununda uzun bir rolü öğrenirken parçalara bölerek öğrenme daha verimli bir öğrenme sağlayabilir.

8989

e) Tekrar Etme: Öğrenme psikolojisi çalışmaları ile tanınan H. Ebbinghaus (1850-1909), öğrenme ile tekrar sayısı arasında doğru orantılı bir ilişki olduğunu ileri sürmüştür.Diğer bir deyişle, tekrar sayısı arttıkça öğrenmede artış olur görüşünü savunmuştur.

9090

 

 

 

Öğrenme

Oranı

 

 

 

 

Tekrar Sayısı

9191

Ebbinhaus’tan sonra yapılan çalışmalarda öğrenmede tekrarın rolünün bir yere kadar önemli olduğu, bir sınırdan sonra yapılan tekrarlamaların öğrenme başarısına ket vurucu etkisi olduğu ileri sürülmüştür.Bunun nedeni olarak tekrarın artmasıyla birlikte güdülenmenin azaldığı ve algılamanın zayıfladığı görüşü savunulmuştur.

9292

3.Öğrenilecek Malzemenin Türü:Bazı öğrenme malzemeleri diğerlerinden daha kolay öğrenilir.Şu özellikleri olan malzemeler daha kolay öğrenilir.

-Algısal açıdan kolayca ayırdedilebilen malzeme.

Örneğin:146,215,427,743,duc,316,678

Yukarıdaki dizide duc anlamsız hecesi diğerlerinden farklı olduğu için göze çarpmaktadır.Yani dizideki diğer nesnelerden farklı olduğu için kolayca öğrenilebilir.

9393

 -Öğrenen için çağrışımı fazla olan malzeme daha kolay öğrenilir.Öğrenme araştırmalarında anlamlı sözcükler yerine anlamsız heceler kullanılmasının nedeni, çağrışımları azaltmak ve sadece söz konusu olan araştırma sırasında ne miktarda öğrenildiğini belirlemektir. 

-Öğrenilecek malzemenin kolay ya da zor olmasında öğrenmeyi yapan kişinin kişisel özellikleri (yaş, zeka,vb.) ,geçmiş yaşantıları, güdülenmesi de rol oynar.Örneğin; birçok kişi için zor olan bir öğrenme malzemesini zeka düzeyi çok yüksek olan bir kişi kolaylıkla öğrenebilir.

9494

4. Öğrenmenin Yapıldığı Ortam: Öğrenmeyi, kişinin dışında ki fiziksel etkenler de etkiler. Örneğin; hiçbirimiz soğukta fazla bir öğrenme gücü gösteremeyiz. Bunun gibi çok sıcakta da çalışamayız. Isının 20-22 santigrat derecesinde olması iyi bir öğrenme için normal sayılmaktadır. Rutubet oranının %50 civarında olması da normaldir.Havanın kirli ya da temiz oluşu öğrenme üzerinde etkilidir. Temiz havanın bir dakika da , her bir insan için 1350 cm3 olması iyi bir ölçüt sayılıyor. Az ve çok ışık da öğrenmeyi olumsuz yönde etkiler.