T.C. MLL ETM BAKANLII Talim ve Terbiye Kurulu Bakanl

LKRETM TRKE DERS (6, 7, 8. SINIFLAR) RETM PROGRAMI

ANKARA - 2006

LKRETM TRKE DERS (6, 7, 8. SINIFLAR) RETM PROGRAMININ HAZIRLANMASINDA GREV ALANLAR

Prof. Dr. Ramazan KAPLAN Prof. Dr. sa ZKAN Hatice DEMRBA Semra BAYRAKTAR Funda DERN Nihal ALIKAN Aliye USLU STTEN ahru PLTEN Betl KORKMAZ Tuba KORKMAZ nal ZAL Ruhi NAN Mustafa KURT smail KARAKAYA

Genel Koordinatr Komisyon Bakan Program Gelitirme Uzman Trke retmeni Trke retmeni Trke retmeni Trke retmeni Trke retmeni Trke retmeni Trke retmeni Trke retmeni Trke retmeni Trk Dili Okutman lme ve Deerlendirme Uzman

Trk dili; Trk milletinin kalbidir, zihnidir.Mustafa Kemal ATATRK

Bu program; sevgi, fikir ve ses bayramz olan gzel Trkemizi sonsuza kadar yaatacak retmen ve rencilerimize ithaf edilmitir.

NDEKLER TRK MLL ETMNN GENEL AMALARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. GR 1.1. 1.2. Programdaki Temel Yaklam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Programn Yaps. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. Genel Amalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Temel Beceriler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... Temel Dil Becerileri ve Dil Bilgisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.3.1 Dinleme/zleme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.3.2 Konuma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.3.3 Okuma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.3.4 Yazma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.3.5 Dil Bilgisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kazanmlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Etkinlikler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aklamalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ara Disiplinler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Atatrklk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sayfa 1 2 3 3 4 5 5 5 6 6 7 7 8 8 8 8 9 9 10 10 11 12 51 54 55 56 57 57 58 61 72 204 213 244 247 285 288

1.2.4. 1.2.5. 1.2.6. 1.2.7. 1.2.8. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 2. 3.

renme ve retme Sreci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hazrlanacak Kitaplarn Forma Saylar Temel Dil Becerileri ve Dil Bilgisi Oran. Programda Kullanlan Sembolleri Aklayc Tablo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6, 7 ve 8. SINIF KAZANIMLAR -ETKNLK RNEKLER -AIKLAMALAR PROGRAMLA LGL AIKLAMALAR VE EKLER 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8. 3.9. 3.10. 3.11 3.12. 3.13. 3.14. 3.15. Atatrklk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trke Dersi retim Program Kazanmlar ile Eleen Ara Disiplin Alan Kazanmlar Tablosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Programn Uygulanmasnda retmenin Rol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Okuma Metinlerinde Bulunmas Gereken zellikler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dinlenecek/zlenecek Materyallerin eriinde Bulunmas Gereken zellikler . .

6, 7 ve 8. Snflarda Yer Verilmesi Gereken Trler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Temalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... Yntem ve Teknikler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Etkinlik rnekleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... Okuma Geliim Dosyas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... lme ve Deerlendirme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ders lenii ile lgili Aklamalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ders leni rnei. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szlk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kaynaka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

TRK MLL ETMNN GENEL AMALARI 1739 Sayl Mill Eitim Temel Kanununa gre Trk Mill Eitiminin Genel Amalar: 1. Genel Amalar Madde 2. Trk Mill Eitiminin genel amac, Trk milletinin btn fertlerini; 1. Atatrk inklp ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatrk milliyetiliine bal; Trk milletinin mill, ahlk, insan, manev ve kltrel deerlerini benimseyen, koruyan ve gelitiren; ailesini, vatann, milletini seven ve daima yceltmeye alan; insan haklarna ve Anayasann balangcndaki temel ilkelere dayanan demokratik; lik ve sosyal bir hukuk devleti olan Trkiye Cumhuriyetine kar grev ve sorumluluklarn bilen ve bunlar davran hline getirmi yurttalar olarak yetitirmek; 2. Beden, zihin, ahlk, ruh ve duygu bakmlarndan dengeli ve salkl ekilde gelimi bir kiilie ve karaktere, hr ve bilimsel dnme gcne, geni bir dnya grne sahip, insan haklarna saygl, kiilik ve teebbse deer veren, topluma kar sorumluluk duyan; yapc, yaratc ve verimli kiiler olarak yetitirmek; 3. lgi, istidat ve kabiliyetlerini gelitirerek, gerekli bilgi, beceri, davranlar ve birlikte i grme alkanl kazandrmak suretiyle hayata hazrlamak ve onlarn, kendilerini mutlu klacak ve toplumun mutluluuna katkda bulunacak bir meslek sahibi olmalarn salamak; Bylece, bir yandan Trk vatandalarnn ve Trk toplumunun refah ve mutluluunu artrmak; te yandan mill birlik ve btnlk iinde iktisad, sosyal ve kltrel kalknmay desteklemek ve hzlandrmak ve nihayet Trk milletini ada uygarln yapc, yaratc sekin bir orta yapmaktr.

1

TRKE DERS RETM PROGRAMI (6, 7, 8. Snflar) 1. GR Dil, insanlar arasnda iletiimi salayan ve btn renme faaliyetlerinde anahtar rol oynayan doal bir aratr. Dil edinimi ve eitimi belli bir sre iinde geliir. Bireylerin renmeye ve rendiklerini birletirmeye olan doal eilimi, uygun yntem ve teknikler kullanldnda gelitirilebilir. nsann kendisini ve evresindeki olaylar anlamaya alrken kurduu dnce dnyas, kavramlar ve kavramlar arasndaki ilikilerle biimlenir. nsan, kavramlarn bir dil btnl iinde kazandklar deerlerle birlikte sosyalleir ve dil yardmyla renme, rendiklerini uygulama, yorumlama gibi birtakm dnme ve ifade etme faaliyetlerinde bulunur. Trke renimi, anlama, yorumlama, iletiim kurma becerilerinin gelimesine ynelik olan dinleme/izleme, konuma, okuma, yazma temel dil becerileri ile dil bilgisinden oluur. Sz geen temel dil becerileri birbiriyle etkileim hlinde olduundan bir btnlk iinde ele alnmaldr. Dil retiminin temel hedefi, rencilerin, dilin farkl balamlarda ald grnmleri kavramalar, dil araclyla kendilerini ifade edebilmeleri, deiik bilgi kaynaklarna ulaarak duygu, dnce ve hayal dnyalarn zenginletirmeleridir. Sekiz yllk ilkretim srecinde Trke retiminden beklenen, rencinin okuma, dinleme/izleme, konuma ve yazma becerilerini dilin kurallarna uygun olarak gelitirmesidir. Bir sonraki aamay oluturan orta retim ise, Trkenin imknlar evresinde, tarih srete oluan edeb dilin geliimini, zelliklerini ve rnlerini retmeyi hedefler. Bu adan bakldnda ilkretimin 6, 7 ve 8. snflar bir gei dnemi zellii gsterir. renci bu dnemde, 1-5. snflarda rendiklerini, seviyesine uygun Trk ve dnya edebiyatnn sekin rnekleriyle gelitirir ve kendi anlam dnyasn yaplandrmaya balar. Bu sebeple 6-8. Snflar Trke Dersi retim Program, bu btnlk ve devamllk gz nnde bulundurularak hazrlanmtr. rencilerin edindikleri birikimler zerine yenilerini ina etmeleri, karlatklar sorunlara alternatif ve yaratc zmler retmeleri, bir grup ierisinde beraber alma bilin ve cesaretine ulamalar, retme ve tartma etkinliklerine katlmalar, farkl aratrma yntem ve tekniklerini kullanmalar, olay ve durumlar kendi deneyimlerinden hareketle doru olarak anlamalar, disiplinler aras bir bak kazanmalar Trke Dersi retim Programnn temel amalarn oluturmaktadr. renme srecinin baarya ulamas iin, rencilerin biyolojik, psikolojik ve zihinsel zelliklerinden kaynaklanan bireysel farkllklarnn dikkate alnmas gerekir. Trke Dersi retim Programnda, bireysel farkllk ve ilgilere ynelik olarak retim srecinde hedeflenen kazanmlara ulamak amacyla eitli etkinlik ve almalar yer almaktadr. Bu etkinliklerle rencilerin, Trkeyle ilgili becerileri zevkli bir renme ortamnda kazanmalar amalanmaktadr. renmeyle ilgili yaplan aratrma ve gzlemlerde, uygulamayla edinilen bilgi ve becerilerin daha kalc olduu sonucuna ulalmtr. Bu durum dil retiminde daha somut olarak gzlenebilir. Btn renme etkinliklerinde olduu gibi Trke dersinde de renciyi etkin hle getirmek, retim srecinde retmeni rehber klmak ada eitimin geldii nemli bir noktadr. retmen, bu sre iinde rencileri deneyerek renmeye, muhakeme 2

gcn gelitirmeye ve i birliine zendirmeli; rencinin birikim, dzey ve ilgilerini dikkate alan, renme etkinliklerine isteyerek katld bir ortam salamaldr. 1.1. Programdaki Temel Yaklam Trke Dersi retim Programnda rencilerin kazanmlar ve etkinlikler yoluyla dinleme/izleme, konuma, okuma, yazma becerilerini gelitirmeleri, dilimizin imkn ve zenginliklerinin farkna vararak Trkeyi doru, gzel ve etkili kullanmalar hedeflenmektedir. Bylece renciler, dil sevgisi ve bilinci kazanarak renme srecinde daha verimli olacak, kendilerini hayata ve gelecee hazrlayacak birikimi edineceklerdir. Trke Dersi retim Programyla dinlediklerini, izlediklerini ve okuduklarn anlayan; duygu, dnce ve hayallerini anlatan; eletirel ve yaratc dnen, sorumluluk stlenen, giriimci, evresiyle uyumlu, olay, durum ve bilgileri kendi birikimlerinden hareketle aratrma, sorgulama, eletirme ve yorumlamay alkanlk hline getiren, estetik zevk kazanm ve mill deerlere duyarl bireyler yetitirilmesi amalanmtr. Trke Dersi retim Programnda, kazanlan beceri ve bilgilerin daha verimli ve kalc olmasn salamak iin eitli etkinliklere yer verilmitir. Trke Dersi retim Programnda yaklam olarak, renme srecinde rencinin birikim ve deneyimlerinden hareketle sorunlara zmler retmesini, renme- retme etkinliklerinde rencinin geliim dzeyinin dikkate alnmasn, dolaysyla deerlendirmede retim srecindeki geliimin de nemli olduu benimsenmitir. Bu yaklamn temel hedefi, rencinin retmen rehberliinde; etkili iletiim kurmas, grup almalarna katlmas, rendiklerini aamal bir biimde ina etmesidir. Trke retiminin daha verimli olabilmesi iin, rencinin derse etkin olarak katlmasnn salanmas, motivasyonunun srekli olarak desteklenmesi gerekir. 1.2. Programn Yaps Trke Dersi retim Program, genel amalar, temel beceriler, temel dil becerileri ile dil bilgisi ve bu becerilere ynelik belirlenmi kazanmlar, etkinlik rnekleri ile aklamalardan olumaktadr.

3

1.2.1. Genel Amalar Trke Dersi retim Program ile Trk Mill Eitiminin genel amalar ve temel ilkelerine uygun olarak rencilerin; 1. Dilimizin, mill birlik ve btnlmzn temel unsurlarndan biri olduunu benimsemeleri, 2. Duygu, dnce ve hayallerini szl ve yazl olarak etkili ve anlalr biimde ifade etmeleri, 3. Trkeyi, konuma ve yazma kurallarna uygun olarak bilinli, doru ve zenli kullanmalar, 4. Anlama, sralama, iliki kurma, snflama, sorgulama, eletirme, tahmin etme, analizsentez yapma, yorumlama ve deerlendirme becerilerini gelitirmeleri, 5. Seviyesine uygun eserleri okuma; bilim, kltr ve sanat etkinliklerini seme, dinleme, izleme alkanl ve zevki kazanmalar, 6. Okuduu, dinledii ve izlediinden hareketle, sz varln zenginletirerek dil zevki ve bilincine ulamalar; duygu, dnce ve hayal dnyalarn gelitirmeleri, 7. Yapc, yaratc, aklc, eletirel ve doru dnme yollarn renmeleri, bunlar bir alkanlk hline getirmeleri, 8. Bilgiye ulamada kitle iletiim aralarndan yararlanmalar, bu aralardan gelen mesajlara kar eletirel bak as kazanmalar ve seici olmalar, 9. Trk ve dnya kltr ve sanatna ait eserler araclyla mill ve evrensel deerleri tanmalar, 10. Hogrl, insan haklarna saygl, yurt ve dnya sorunlarna duyarl olmalar ve zmler retmeleri, 11. Mill, manev ve ahlk deerlere nem vermeleri ve bu deerlerle ilgili duygu ve dncelerini glendirmeleri amalanmaktadr.

4

1.2.2. Temel Beceriler Temel beceriler, rencilerin dil becerilerindeki geliimleriyle balantl, yatay olarak bir yln sonunda, dikey olarak da sekizinci snfn sonunda kazanacaklar ve hayat boyu kullanacaklar temel becerilerdir. Trke retim Program ierdii kazanmlarla bu temel becerilerin gelimesini salayacaktr. Programla ulalmas beklenen temel beceriler unlardr: Trkeyi doru, gzel ve etkili kullanma Eletirel dnme Yaratc dnme letiim kurma Problem zme Aratrma Karar verme Bilgi teknolojilerini kullanma Giriimcilik 1.2.3. Temel Dil Becerileri Trke Dersi retim Program, okuma, dinleme/izleme, konuma, yazma, temel dil becerileri ile dil bilgisinden olumaktadr. Bu temel dil becerileri hem kendi ilerinde hem de birbirleriyle bir btnlk ierisinde ele alnm ve ilikilendirilmitir. 1.2.3.1. Dinleme/zleme Dinleme/izleme, iletiim kurmann ve renmenin temel yollarndan biri olup verilen iletiyi doru bir ekilde anlama, yorumlama ve deerlendirme becerisidir. Grsel ve iitsel aralarn hayatn her alannda giderek yaygnlamas ve bu aralarn eitimde kullanlmas etkili bir dinleme/izleme eitimini gerekli klmaktadr. Bu becerinin gelitirilmesiyle, rencilerden dinlediklerini/izlediklerini sralama, snflama, sorgulama, ilikilendirme, eletirme ve bunlarla ilgili karmlarda bulunma gibi st becerileri gerekletirmesi beklenmektedir. Programda dinleme/izleme becerisi; rencilerin iyi bir dinleyici/izleyici olabilmesine ynelik olarak hazrlanm dzeye uygun kazanmlar ile bu kazanmlar hayata geirmeye ynelik etkinliklerden olumaktadr. Programn bu blm dinleme/izleme kurallarn uygulama, anlama ve zmleme, deerlendirme, sz varln zenginletirme, etkili dinleme/izleme alkanl kazanma amalarndan olumaktadr. rencilerin dzeylerine ynelik olarak hazrlanan kazanmlarn, uygun etkinliklerle desteklenerek uygulanmas, rencilerin etkili iletiim kurmalarn ve toplum hayatna aktif birer dinleyici/izleyici olarak katlmalarn salayacaktr. Aamal bir sre izleyen bu sralamann takip edilmesi, dinleme/izleme etkinliklerinin amacna ulamasn, rencinin toplum hayatna aktif bir dinleyici/izleyici olarak katlmasn salayacak, rencilerin iletiim kurma yeteneklerini gelitirecektir. Dinleme/izleme srecinin amacna ulaabilmesi iin yaplan tm dinleme/izleme etkinliklerinin deerlendirilmesi gereklidir. Bu amala programda, rencilerin kullanaca deerlendirme ltleri ile yaplan etkinlikleri deerlendirmeye ynelik formlar yer almaktadr. Bu formlarn kullanlmas dinleme/izleme srecini verimli klacak ve retmene nesnel bir deerlendirme imkn salayacaktr. 5

1.2.3.2. Konuma Konuma; bireyin sosyal hayatnda iletiim kurmasn, bilgi ve birikimlerini paylamasn, duygu, dnce, hayal ve gzlemlerini ifade etmesini salayan en etkili aratr. Programda, konuma becerisinin gelitirilmesiyle; rencilerin Trkenin estetik zevkine vararak ve zengin sz varlndan faydalanarak kendilerini doru ve rahat ifade edebilmeleri, sosyal hayatta karlaacaklar sorunlar konuarak zebilmeleri, yorumlayp deerlendirebilmeleri amalanmaktadr. Bu amalarla programdaki konuma etkinlik rneklerinde; birikimlerden, eitli grsel ve iitsel materyallerden yararlanma, dncelerini mantk ak ve btnlk iinde sunma, karlatrma yapma, sebep-sonu ilikisi kurma, snflandrma, deerlendirme, zetleme gibi anlamay ve zihinsel becerileri gelitirici almalara yer verilmitir. Trke retim Programnda, konuma becerisine ynelik olarak, konuma kurallarn uygulama, sesini ve beden dilini etkili kullanma, hazrlkl konumalar yapma, kendi konumasn deerlendirme, kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma amalarna ynelik kazanmlara yer verilmitir. Konuma becerisi, rencilerin evreleriyle iletiim kurmalar, i birlii yapmalar, ortak karar vermeleri ve karlatklar sorunlar zmeleri asndan da nemlidir. Bu nedenle retmenin konuma etkinliklerinde rencilerin her birinin ayr ayr sz almalarn salayarak, onlar bu almalara katmas gerekmektedir. Hayatn her alannda doru, gzel, etkili konuan ve konuulanlar doru anlayp yorumlayan bireylerin yetitirilmesi, onlarn dier dil becerilerinde de baarl olmalarna baldr. Bu nedenle konuma becerisinin okuma, yazma ve dinleme gibi dier becerilerle desteklenmesi gerekmektedir. Konuma becerisinin deerlendirme aamasnda, ncelikle rencilerin kendilerini veya birbirlerini deerlendirmeleri, hedeflenen kazanmlarn daha da kalc olmasn salayacak, rencilerin konumayla ilgili yeteneklerini gelitirecektir. 1.2.3.3. Okuma Okuma, ses organlar ve gz yoluyla alglanan iaret ve sembollerin beyin tarafndan yorumlanarak deerlendirilmesi ve anlamlandrlmas srecidir. Okuma becerisi, rencinin farkl kaynaklara ulaarak yeni bilgi, olay, durum ve deneyimlerle karlamasn salar. Dolaysyla bu beceri; renme, aratrma, yorumlama, tartma, eletirel dnmeyi salayan bir sreci de iine alr. Programda okuma becerisiyle, rencilerin gnlk hayatlarnda karlatklar yazl metinleri doru, akc bir biimde ve uygun yntemleri kullanarak okuyabilmeleri, okuduklarn deerlendirip eletirel bir bak acsyla yorumlayabilmeleri ve okumay bir alkanlk hline getirebilmeleri amalanmtr. Programda, okuma becerisini gelitirmek amacyla eitli etkinliklere yer verilmitir. Etkinliklerde kullanlacak metinlerin, Trkeyi btn zenginlikleriyle ve doru bir ekilde yanstmas ayr bir nem tamaktadr. Bu nedenle derslerde ilenecek metinlerin tamas gereken zellikler programda belirtilmitir. Programda yer alan okuma dil becerisinde; okuma kurallar, okunan metinlerin anlalmas ve zmlenmesi, anlamlandrlmas, okunan metinlerin deerlendirilmesi ve okumann bir alkanlk hline dntrlmesine ynelik olarak eitli kazanm ve etkinliklere yer verilmitir. Bununla birlikle, sz varln zenginletirmeye ve aratrmaya ynelik olarak verilen balklar, btn dil becerilerini kapsayan bir nem arz etmektedir.

6

Okuma becerisinin hayatn btn aamalarna yaylan bir alkanlk hline getirilmesi amacyla hazrlanan etkinlik rnekleri ve formlar, hem okuma srecinin deerlendirilmesine hem de rencilerin dil geliimini izlemeye yardmc olacaktr. 1.2.3.4. Yazma Yazl anlatm, bireyin kendini doru ve amacna uygun olarak ifade etmesinde ve iletiim kurmasnda en etkili aralardan biridir. Trke retim Programnda yazma becerisinin gelitirilmesiyle; rencilerin duygu, dnce, hayal, tasar ve izlenimlerini dilin imknlarndan yararlanarak ve yazl anlatm kurallarna uygun ekilde anlatmalar, yazmay kendini ifade etmede bir alkanla dntrmeleri ve yazma yetenei olanlarn bu becerilerini gelitirmeleri amalanmaktadr. Uzun bir sre isteyen yazma becerisinin kazanlmas ve istenen amalara ulalmas, ancak eitli ve zendirici yazma uygulamalaryla mmkn olur. Yazma becerisinin bilgi, birikim ve dili etkili kullanmay gerektirdii gz nne alnarak bu srecin dinleme/izleme, konuma, okuma ve dil bilgisi etkinlikleriyle de desteklenmesi gerekmektedir. Hikye, roman, iir gibi trlerde rn vermek, bireysel yetenek ve yaratclk gerektirse de rencilerin duygu, dnce, hayal ve izlenimlerini doru, ak, anlalr ve yazma kurallarna uygun ekilde anlatmalar yazma tekniine uygun bilgi ve beceriler kazandrlarak salanabilir. Bu dnceden hareketle programda yazmayla ilgili olarak yazma kurallarn uygulama, planl yazma, farkl trlerde metinler yazma, kendi yazdklarn deerlendirme, kendini yazl olarak ifade etme alkanl kazanma, yazm ve noktalama kurallarn kavrama ve uygulama ile ilgili amalara ynelik kazanmlar yer almaktadr. retmen, farkl yntemlere uygun etkinliklerle yazmay renciler asndan zevkli hle getirerek yazma alkanl kazanmalarna yardmc olmal, rencilerin hangi trlerde yazmaya yetenekli olduunu belirleyerek onlar baarl olduu trlerde yazmaya ynlendirmelidir. Yazma almalarnn istenen amalara ulaabilmesi, yaplan etkinliklerin deerlendirilmesiyle mmkndr. Programda, rencinin kendi yazdklarn deerlendirme ltlerine yer verilerek yalnzca retmenin deil, rencinin kendisinin ve arkadalarnn da bu srece katlmas amalanmtr. Bu tutum rencilerin eletirme, deerlendirme ve yorumlama becerilerinin gelitirilmesine de yardmc olacaktr. Bitiik eik yaz retimi, ilk okuma yazma retimiyle birlikte balayp ilk snflarda kazandrlacandan 6, 7 ve 8. snflarda bitiik eik yaz iin bir zaman dilimi ayrlmayacaktr. Ancak rencilerin btn derslerde, bitiik eik yazy ilek ve gzel kullanmalarna zen gstermeleri salanmaldr. 1.2.3.5. Dil Bilgisi Dil bilgisi; bir dilin dinleme/izleme, konuma, okuma, yazma temel becerilerini destekleyen kurallar btndr. renci asndan Trkenin yapsn oluturan ve ileyi kurallarn tanmlayan bilgilere sahip olmak olduka nemlidir; ancak daha da nemli olan bu kurallarn konuma, yazma, dinlemeyle ilgili dil etkinliklerinde uygulanmasdr. Dolaysyla dil bilgisi retimi kuramsal bilgilere deil, uygulamaya dayanmaldr. Bu amala dil bilgilerinin retiminde, kurallarn verilmesinin yannda, bu kurallarn kelime, cmle ve metin dzeyindeki uygulamalar amalanmtr. Programda, Trkenin kurallaryla ilgili kazanmlar, rencilerin dzeylerine uygun olarak ve aamal bir biimde verilmitir. Dil bilgisinde kolaydan zora ilerleyen bir sra izlenmi olup konularn birbiriyle olan ilikileri gzetilmitir. Trkeyle ilgili kural ve 7

bilgilerin rneklerden hareket edilerek verilmesi daha doru olacaktr. Derslerde konularla ilgili farkl uygulama rneklerinin yer ald alma ktlarnn kullanlmas ve konularn grsel materyallerle desteklenmesi renimi kolaylatracaktr. Ayrca dil bilgisi konularnn anlama olan katksna zellikle dikkat edilmesi, konularn birer beceriye dnmesine yardmc olacaktr. Bu balamda konularn konuma ve yazma becerileriyle ilikilendirilmesi gerekmektedir. Dil bilgisiyle ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde, kurallarn metin veya cmle btnl ve balam ierisinde ele alnmas, dier becerileri desteklemesi asndan olduka nemlidir. 1.2.4. Kazanmlar Kazanmlar; retim srecinde rencilerin edinecekleri bilgi, beceri ve alkanlklar kapsamaktadr. rencilerin dil becerilerinde gelime salamalar, bu kazanmlarn edinilmesine baldr. Dil bilgisi ve yazm ve noktalama ile ilgili kazanmlar, rencilerin geliim dzeyine gre altnc snftan sekizinci snfa doru aamal olarak verilmitir. Temel dil becerilerine ynelik kazanmlarn sralanmasnda bu yaklam gzetilmemitir. 1.2.5. Etkinlikler Trke Dersi retim Programnda yer alan kazanmlarn hayata geirilmesi ve hedeflenen bilgi, beceri, tutum ve alkanlklarn kazandrlmas iin eitli etkinlik rneklerine yer verilmitir. Bu etkinlikler birer neri niteliindedir ve birden ok beceriye ynelik olabilir. retmen, bu etkinlikleri olduu gibi veya eitli deiiklikler yaparak uygulayabilir, ayn zamanda bir ders saatinde birden fazla etkinlie yer verilebilir. Yeni etkinlikler hazrlanr ve uygulanrken bunlarn hangi kazanmlara ynelik olduuna dikkat edilmeli, ayrca rencilerin ilgi ve ihtiyalar da gz nnde bulundurulmaldr. Programda yer alan etkinliklerden snf-okul ii etkinlikler ,, okul d etkinlikler sembol kullanlarak belirtilmitir. Verilen etkinlikler renci seviyesine uyarlanarak farkl snflarda uygulanabilir. Programdaki etkinlikler, uygulamada retmene yardmc olmak amacyla hazrlanmtr; bu program dorultusunda hazrlanacak ders kitaplarnda farkl etkinliklere yer verilmelidir. Programdaki etkinlikler, renci merkezli ve renme srecinde rencinin etkin bir rol stlenmesini salayacak ekilde hazrlanmtr. rencilerin birbirleriyle ve retmenleriyle srekli iletiim iinde olmalar ve etkinliklerin her aamasnda katlmc olarak yer almalar programn uygulanmas asndan nemlidir. Yaplan etkinliin veya benzerinin renciler tarafndan planlanp uygulanmas gerekmektedir. 1.2.6. Aklamalar nemli grlen noktalar [!] uyar sembol kullanlarak belirtilmitir. lme ve deerlendirme ise sembol ile gsterilmitir. Trkenin dier derslerle ilikilendirilmesi, temalara gre zmre retmenlerince yaplmaldr. Banda sembol olmayan aklamalar kazanmlarn ieriine yneliktir. 1.2.7. Ara disiplinler Salk Kltr, Giriimcilik, nsan Haklar ve Vatandalk, Kariyer Bilinci Gelitirme, zel Eitim, Rehberlik ve Psikolojik Danma, Spor Kltr ve Olimpik Eitim, Afetten Korunma ve Gvenli Yaam alanlarndan oluur. Programda yer alan ara disiplin kazanmlarnn Trke dersinde ilenecek tema/metinlerle ilikilendirilmesi esastr. 8

1.2.8. Atatrklk Her snfta Atatrklkle ilgili zorunlu bir temaya yer verilmesi planlanmtr. Atatrklk temas, programda yer alan Atatrklkle ilgili konular kapsamnda ilgili olduu belirli gn ve haftalarda ilenmek zere ele alnacaktr. 1.3. renme ve retme Sreci Trke Dersi retim Program, rencinin birikim, beceri ve geliimlerini gz nnde bulunduran ve renciyi merkeze alan bir yaklamla hazrlanm olup, btn kazanm ve etkinlikler bu adan ele alnmtr. Bu nedenle programda, renme etkinlikleri bir btnlk iinde deerlendirilmi, rencinin katlmn gerektiren uygulamalara yer verilmitir. Bu uygulamalar; bireysel farkllklara duyarl, bamsz veya grup iinde renmeyi zendiren, retim etkinliklerini okul dna da tayan bir nitelik gstermektedir. Program, rencilere Trkeyle ilgili bilgi ve becerileri kazandrmann yannda, onlarn yeni bilgi ve zmler retmeyi alkanlk hline getirmelerini de amalamaktadr. Bu nedenle renciler btn retim etkinliklerine etkin olarak katlmakta, retmen ise bu sre iinde renciyi ynlendiren, ona yardmc olan ve kendini gelitirmesinde yol gsteren bir rehber konumundadr. Bu erevede; renciler, karlatklar sorunlara bireysel veya grup olarak yaratc zmler retir, bu bilgi ve deneyimlerini gelitirerek sosyal evreleriyle paylar. renciler, bamsz olarak renmeyi, eitli aratrma teknikleriyle bilgiye ulamay, deerlendirmeyi, sorgulamay ve yorumlamay hayatnn btn safhalarnda bir alkanlk hline getirir. retmen, renme srecinde rencilerin karlat zorluklarda onlara yardmc olur ve yapc eletirilerle onlar ynlendirir. retmen, renme srecinin her aamasnda rencilerin rnlerini dikkate alr ve onlar destekler. retmen, rencilerin renme etkinlikleri iindeki geliimlerini izler, deerlendirir, onlar kendilerini deerlendirmeye zendirir. Dil becerileri bir btnlk ve devamllk gsterdiinden, retmen rencilerin aileleriyle i birlii iinde olmal, okul dnda da bu becerilerin gelitirilmesini salayc etkinlikler dzenlemelidir.

renme-retme srecinde, rencilerin etkinliklere istekle katlmalar, ilgi ve dikkatlerini canl tutmalar, kendilerini tarafsz gzle deerlendirebilmeleri ancak rendiklerini hayata aktarabilmeleriyle mmkn olacaktr. Bu nedenle btn retim srelerinin hayata dnk olmas amalanm, deerlendirmede tutum ve davranlardaki gelimeler de dikkate alnmtr.

9

LKRETM TRKE DERS (6, 7, 8. SINIFLAR) RETM PROGRAMINA GRE HAZIRLANACAK KTAPLARIN FORMA SAYILARI SINIFLAR Metin Says 6. SINIF 7. SINIF 8. SINIF En az 18 En az 18 En az 18 DERS KTABI Kitap Boyutu 19,5x27,5 19,5x27,5 19,5x27,5 Forma Says 6-8 6-8 6-8 RENC ALIMA KTABI Kitap Boyutu 19,5x27,5 19,5x27,5 19,5x27,5 Forma Says1012 1012 1012

RETMEN KILAVUZ KTABI Kitap Boyutu Forma Says

SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST SERBEST

LKRETM TRKE DERS (6, 7, 8. SINIFLAR) RETM PROGRAMI TEMEL DL BECERLER VE DL BLGS ORANLARI TEMEL DL BECERLER DNLEME/ZLEME KONUMA OKUMA YAZMA ORAN (%) 15 20 30 20

DL BLGS SINIFLAR 6 7 8 ORAN (%) 15 15 15

10

PROGRAMDA KULLANILAN SEMBOLLER AIKLAYICI TABLO

TEMEL DL BECERS: OKUMA KAZANIMLAR Kazanmlar renme sreci ierisinde planlanm ve dzenlenmi yaantlarla rencide grlmesi beklenen bilgi, beceri, tutum ve deerlerdir. ETKNLK RNEKLER Snf-okul ii etkinlik lgili etkinliklerden (yaratc drama, grup almas, alma kd doldurma, mektup yazma, film izleme vb.) snf iinde uygulanabilecekleri gsterir. Okul d etkinlik lgili etkinliklerin ev, ktphane, konuyla ilgili kurum, kurulu vb. yerlerde yaplabileceini gsterir. [!] Uyarlenecek konularn snrlarn, dikkat edilmesi gereken noktalar gsterir.

AIKLAMALAR

lme ve deerlendirmeEitim- retim srecini ve sonucunu izleyerek sorunlar zamannda tespit etme ve giderme iidir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

11 13

KAZANIMLAR ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR

12

136, 7, 8. SINIFLAR TEMEL DL BECERS: DNLEME/ZLEME AMA VE KAZANIMLAR 1. Dinleme/izleme kurallarn uygulama ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR [!] 1. 4. Her dinleme/izleme etkinlii belirli bir yntem ve teknie gre yaplmal, her etkinliin farkl bir yntemle yaplmasna zen gsterilmelidir. Dinleme/izleme kurallarn uygulamayla ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; performans deerlendirme formlar, sre geliim dosyalar, z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir.

Grup tartmas: renciler gruplara ayrlr. Her grup bir 1. Konumacnn szn kesmeden sabr ve sorun (yaanlan blgedeki evre kirliliine zm aramak, saygyla dinler. batmakta olan irketlerini kurtarmak, bireysel baarlarn arttrmak vb. ) belirleyerek tartr. Tartma srasnda grup ye2. Bakalarn rahatsz etmeden dinler/izler. leri dinlediklerinden hareketle konumalarn yaparlar. (bk. 3. Dinlenenle ilgili soru sormak, gr Klavuz) bildirmek iin uygun zamanda sz alr. Sabr Kpm atlamaz!: retmen rencilerden bir 4. Dinleme/izleme yntem ve tekniklerini tartma konusu belirlemelerini ister. renciler, belirledikleri kullanr. konuyla ilgili bir hafta boyunca aratrma yaparak konuya hazrlanr. Tartma yaplmadan nce izleyicilerin arasndan kiilik bir grup oluturulur (Bu grup gizlice seilmeli ve seilenler dnda kimsenin haberi olmamaldr.). Bu grubun grevi tartma srasnda konumaclarn heyecann artracak, dinleyicilerin dikkatini datacak davranlarda bulunmaktr. Tartma srasnda bu kiilik grubun yaptklarna en gzel yaklamda bulunan tartma grubu baarl saylr. Kendini zleme: rencilerin dinleme srecindeki grntleri kamerayla kaydedilir ve kendilerine izletilir. alar Saat: renciler deney ve kontrol grubu olarak ikiye ayrlr. Gruplardan biri dinlerken, dier grup arkadalarn gzlemler. Gzlenen rencilerin dinleme srasndaki tutumlar ile ilgili notlar alnr. Gruplar 10 dakikalk sre sonunda saatin almasyla rol deitirir. Dinleme sonras alnan notlar paylalr.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

14TEMEL DL BECERS: DNLEME/ZLEME AMA VE KAZANIMLAR 2. Dinleneni/izleneni anlama ve zmleme ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR [!] Dinleneni/izleneni anlama ve zmlemeye ynelik kazanmlarn gerekletirilmesinde dinleme/izleme materyallerinden (kaset, CD vb.) hareket edilir.

Eletirme: Dinlenende/izlenende geen kelimeler e, 1. Dinlenenin/izlenenin balamndan hareketle kelime yakn ya da zt anlamlsyla eletirilir (1. kazanm). ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. Beendim, nk...: Dinlenilenlerin/izlenilenlerin 2. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki anahtar kelimeleri beenilme sebebinin akland bir izelge hazrlanr. fark eder. (bk. Klavuz) Soru bankas oluturma: Dinlenenle/izlenenle ilgili sorular hazrlanr. Hazrlanan sorular bir kutuda toplanr. 4. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana Kurada seilen soru nitelikli bulunursa, hazrlayan ve ceduygusunu belirler. vaplayan alklanr. Bunlar arasndan seilenler 5. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki yardmc cevaplandrlr (11. kazanm). fikirleri/duygular belirler. Film zliyoruz: Kazanmlara ynelik olarak hazrlanan 6. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, yer, zaman, alma ktlar izlenen izgi filmden/ filmden/animasahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar yondan hareketle doldurulur. zlenenlerden yola klarak belirler. grup iinde ksa konumalar yaplr. (bk. Klavuz) 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 3. Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler.

2.1. renciler tahminlerinin doruluunu kontrol etmek amacyla szlk kullanmaya ynlendirilir. retmen tarafndan sunulan rneklerin yannda rencilerin anlamn bilmedii kelime ve kelime gruplaryla ilgili almalara da yer verilir. rneklerden hareketle rencilerin gerek, mecaz, anlam ile terim Dinlediklerinde/izlediklerinde sebep-sonu Sorulara ynelik dinleme: Dinleneceklere/iz- anlamn kavramalar salanr. ilikilerini belirler. leneceklere ynelik olarak hazrlanan sorular, daha 2.2. Dinlenenlerde/izlenenlerde nceden oluturulan gruplara datlr. Dinleme, sorulara arma ak, konunun Dinlediklerinde/izlediklerinde ama-sonu ilikilerini cevap aramaya ynelik olarak yaplr (12. kazanm). anlalmasna yardmc olan ve belirler. Ben olsaydm... : renciler, kahraman veya konu- hatrlamay kolaylatran kelimelere Dinlediklerindeki/izlediklerindeki rtl anlamlar macnn yerine geerek onlarn duygu ve dncelerini dikkat edilir. bulur. kendi bak alaryla ifade eder (15. kazanm). 2.4. Ana fikir/ana duygu Dinlediklerini/izlediklerini kronolojik sra ve mantk bulunurken rencilerin Balk kl oluturma: Belirlenen bir sorun, izilen ak iinde zetler. bir balk kl eklinin bana yazlr. Her bir alt sorun dncelerini serbeste ve kendine Dinlediklerine/izlediklerine ilikin sorular oluturur. baln bir klym gibi yerletirilir. Bylece ana soru- zg bir ekilde ifade etmelerine imkn verilir. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin sorulara cevap nun ortaya kmasna sebep olan alt sorunlar belirlenerek soruna zm nerilerinde bulunulur (16. kazanm). verir. 2.9. Dorudan sylenmeyen yarglar bulunur. Dinlediklerinde/izlediklerinde yer alan znel ve nesnel yarglar ayrt eder.Okul d etkinlik

Snf-okul ii etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

1514. Dinlediklerine/izlediklerine ilikin karlatrmalar Sra Sende: Dinleme/izleme sreci yarda kesilerek 2. 13. Konumacnn grlerini ve yapar. dinlenenin/izlenenin devam tahmin edilir (18. kazanm). kiisel yorumlarn yanstt cmleler ile genel geer dorular 15. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak Diyalog tamamlama: Dinlenen metinle paralel olarak ifade eden cmleler ayrt edilir. olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. verilen alma kdndaki bo braklan yerler uygun konuma cmleleriyle tamamlanr (17. kazanm). Dinleneni/izleneni anlama ve 16. Dinlediklerinde/izlediklerinde ortaya konan sorunlara zmleme ile ilgili kazanmlarn farkl zmler retir. Kafdana Yolculuk : Bir masal dinlenerek deerlendirilmesinde; ak ulu, k17. pularndan hareketle dinlediklerine/izlediklerine alma ktlar doldurulur. Masaln sonu deitirilerek sa cevapl, doldurmal sorular; ynelik tahminlerde bulunur. yeniden kurgulanr (18. kazanm). (bk. Klavuz) alma ktlar, proje de18. Dinlediklerinin/izlediklerinin ncesi ve/veya erlendirme formlar, performans Duyguyu Tahmin Et!: Bir cmle farkl ses sonrasna ait kurgular yapar. tonlarnda kaydedilerek rencilerden hangi duyguyu deerlendirme formlar, kavram haritas, standart testler, sre 19. Dinlediklerinin/izlediklerinin bal/ad ile ierii yansttn bulmalar istenir. (bk. Klavuz) geliim dosyalar, eletirme testarasndaki ilikiyi ortaya koyar. leri, z deerlendirme formlar, 20. Dinledii/izledii metne farkl balklar bulur. gzlem formlar kullanlabilir. 21. Grsel/iitsel unsurlarla arasnda ilgi kurar. dinledikleri/izledikleri

22. iir dilinin farklln ayrt eder. 23. iirin kendisinde uyandrd duygular ifade eder. 24. Dinlediklerini/izlediklerini kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. 25. Dinledii/izledii kii, konu ya da metnin yazar/airi hakknda bilgi edinir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

16TEMEL DL BECERS: DNLEME/ZLEME AMA VE KAZANIMLAR 3. Dinlediklerini/izlediklerini deerlendirme 1. Dinlediklerini/izlediklerini dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 2. Dinlediklerini/izlediklerini ierik ynnden deerlendirir. 3. Dinledii/izledii kiiyi sesini ve beden dilini etkili kullanma ynnden deerlendirir. ETKNLK RNEKLER Bir de Bana Sor: retmenle birlikte dinlenenleri deerlendirme ltleri belirlenir. Snfta bir metin okunur. Dinlenen bu metinle ilgili olarak bir renci rportaj yapma grevini stlenir. Snfta bir mikrofonla dolaarak dinlenenlerle ilgili ltlere dayal olarak rencilerin grlerini sorar. renciler grlerini syledikten sonra snftaki dier rencilerden bu gre katlp katlmadklarn belirtmeleri istenir. AIKLAMALAR 3. 1. Dil ve anlatm asndan deerlendirme almalar etkinlikler araclyla yaplr. Metnin dil ve anlatm ynnden deerlendirilmesinde uygulanacak etkinlikler, dinlenende/izlenende ne kan anlatm zellikleri dorultusunda yaplmaldr. Bu amala dzenlenecek etkinlikler ile rencinin metni Ak, anlalr, sade bir dil kullanlm; anlatm etkileyici ve srkleyici. gibi basmakalp ifadelerle deerlendirmesinin nne geilmelidir. Dinlediklerini/izlediklerini deerlendirmeyle ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl, doldurmal sorular; alma ktlar, performans deerlendirme formlar, kavram haritas, standart testler, eletirme testleri, gzlem formlar kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

17TEMEL DL BECERS: DNLEME/ZLEME AMA VE KAZANIMLAR ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR 4. 1. E anlamllk, yakn anlamllk, kart anlamllk, e seslilik ilikileri zerinde durulur. 7. snfta fiil ekimi ile ilikilendirilerek olumsuz anlamn zt anlam olmad vurgulanr. 4. 2. Metin ilenii srasnda yalnz dinlenenlerde/izlenenlerde geen kelimelere deil, kelimenin kavram alanna giren dier kelimelere de deinilir. rnein; metinde yat kelimesi geiyorsa gemi, tekne, kotra, sandal, yelkenli gibi kelimelere de deinilerek ayn kavram alanna giren bu kelimeler arasndaki anlam farkllklar da verilir. Gruplama: rencilere sandal, gemi, feribot, sal 4. Sz varln zenginletirme gibi ayn kavram alanna giren kelimeler verilir. Bu 1. Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kelimelerin ortak ve birbirinden farkl ynlerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili belirleyerek kelimeleri tanmlamalar istenir (2. kelimelere rnek verir. kazanm). 2. Ayn kavram alanna giren kelimeleri, anlam Derleme: Tekerleme, saymaca, bilmece ve farkllklarn dikkate alarak kullanr. yanltmaca gibi szl kltr rnleri derlenir. 3. Tekerleme, saymaca, bilmece ve rencilerden derledikleri tekerleme, saymaca, yanltmacalar ezberler/kullanr. bilmece ve yanltmacalardan bazlarn ezberleyerek snfta arkadalaryla paylamalar istenir (3. kazanm). 4. iir, trk, ark trlerinde metinler ezberler.

in Seddi: Ortaya iki paralel izgi izilerek 5. Dinlediklerinde/izlediklerinde geen kelime, hayal bir in Seddi oluturulur. Bir muhafz seilir. deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. Muhafzn grevi belirsiz sesler kararak tekerlemenin 6. Dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle yeni sylenmesini engellemektir. Beer kiilik iki gruba rendii kelimelerden szlk oluturur. ayrlan rencilerden ezberledii tekerlemeyi [!] Sz varln zenginletirme syleyenler muhafz geerek in Seddini aar (3. almalarnda Trke szlk, ataszleri kazanm). ve deyimler szl, terimler szl, Yenilerini Ekledim: renciler gruplara ayrlr. ansiklopedik szlk vb. den yararlanlr. Her gruba dinleyerek ezberlemeleri iin iir, mni veya Sz varln zenginletirme ile ilgili tekerleme trlerinden biri verilir. Her gruptan bir kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak renci, seilen iiri arkadalarna belirlenen sre ulu, ksa cevapl, doldurmal sorular; ierisinde tekrarlayarak okur. Verilen srede hangi grup alma ktlar, performans deerlendirezberlerse dllendirilir (3 ve 4. kazanm). me formlar, kavram haritas, sre geliSzlk Oluturuyorum: sim veya fiillerden sz- im dosyalar, eletirme testleri, z deerlendirme formlar, gzlem formlar lk oluturulur (6. kazanm). (bk. Klavuz) kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

18

TEMEL DL BECERS: DNLEME/ZLEME AMA VE KAZANIMLAR 5. Etkili dinleme/izleme alkanl kazanma 1. 2. 3. 4. ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR

Gezi: Sanat ve bilim etkinlikleri iin gezi [!] Okul dnda dinlenerek/izlenerek dzenlenir (1. kazanm). kazanlan bilgiler snfta paylalr. Yana ve seviyesine uygun sanat ve bilim rencilerin okul d dinleme/izleme etkinliklerine dinleyici/izleyici olarak katlr. Ben Bilinli Bir zleyiciyim: rencilerden etkinlikleri dzenli aralklarla takip edilir. bir hafta boyunca televizyondan izledikleri ya da iir, hikye, masal dinletilerine katlr. radyodan dinledikleri programlarn listesini Etkili dinleme/izleme alknln ok ynl iletiim aralarndaki yaynlardan ilgi, karmalar ve bu programlar izleme sebeplerini kazanmayla ilgili kazanmlarn istek ve ihtiyalarna uygun olanlarn takip eder. aklamalar istenir. Ayn program dinleyen/izleyen deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl sorular; proje deerlendirme Kaset, CD, film vb. kaynaklardan kiisel ariv rencilere srasyla sz hakk verilir (3. kazanm). formlar, performans deerlendirme formoluturur. lar, sre geliim dosyalar, z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

196, 7, 8. SINIFLAR TEMEL DL BECERS: KONUMA AMA VE KAZANIMLAR 1. Konuma kurallarn uygulama 1. Konumaya uygun ifadelerle balar. 2. Konuma srasnda uygun hitap ifadeleri kullanr. 3. Bulunduu ortama uygun bir konuma tutumu gelitirir. 4. Standart Trke ile konuur. 5. Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar. 6. Yabanc dillerden alnm, dilimize henz yerlememi kelimelerin yerine Trkelerini kullanr. 7. Karsndakinin alglamakta zorluk ekmeyecei bir hzda ve akc biimde konuur. 8. Konumasnda nezaket kurallarn uyar. 9. Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr. 10. Konumasnda sebep-sonu ilikileri kurar. 11. Konumasnda ama-sonu ilikileri kurar. 12. Tekrara dmeden konuur. 13. Konumay uygun ifadelerle bitirir. ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR

Gnn sz/haftann sz: Temayla/konuyla 1. 1. Merhaba, gnaydn, afedersiniz, ilgili bir zdeyi, gnn veya haftann sz olarak ho geldiniz vb. iletiimi balatmak iin seilir. Snf panosuna veya tahtaya yazlarak kullanlan ifadeler zerinde durulur. dndrdkleri hakknda konuulur. 1. 4. Standart Trke: Trkenin Yerine geme: retmen tarafndan olaya dayal toplumda saygnlk uyandran, konuma bir konu seilerek snfta anlatlr. renciler Ben dilindeki farkllklar ortadan kaldran, olsaydm... dncesinden hareketle olay kendine yazm Trk Dil Kurumu tarafndan belirlenmi, yazlan ve konuulan ideal gre yeniden yorumlar. Bizimkiler: renciler gruplara ayrlr. Her biimidir. grup, farkl ortamlarda yaplan konumalardan (pazara [!] Ksaltmalarda Trk alfabesindeki giden bir ailenin satclarla yapt konumalar, aile fertleri arasnda geen konumalar veya arkadalaryla harflerin okunuuna uyulur. gittikleri bir gezi srasnda yaptklar konumalar) 1. 13. Teekkr ederim, grmek birini seerek yazya geirir. Yazlanlardan hareketle zere vb. ifadeler zerinde durulur. gnlk konuma rnekleri snf ortamnda Konuma kurallarn uygulamayla ilgili canlandrlr. En gzel canlandrma yapan grup kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak dllendirilir. (bk. Klavuz) ulu, ksa cevapl, doldurmal sorular; Diyalog kurma: Snf iki gruba ayrlr. Her bir alma ktlar, proje deerlendirme grup farkl ortamda (tanma, kutlama) yaplan bir formlar, performans deerlendirme konuma metni hazrlar. Gruptan iki renci nezaket formlar, sre geliim dosyalar, deifadeleri ieren diyalou canlandrr. (8. kazanm). erlendirme anketleri, eletirme testleri, Bizim Ustann Mutfandan: Geleneksel bir z deerlendirme formlar, gzlem yemein yapl anlatlr (9. kazanm). (bk. Klavuz) formlar kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

20TEMEL DL BECERS: KONUMA AMA VE KAZANIMLAR ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR Sesini ve beden dilini etkili kullanmayla ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir. Canlandrma: Pandomima yaplr, kukla oynatlr, Hacivat ve Karagz oy2. Sesini ve beden dilini etkili natlr/canlandrlr. kullanma Arkas Yarn: Bir tiyatro oyunu belirlenir ve blmlere ayrlr. Her gn bir blm, 1. Konuurken nefesini ayarlar. okulda bulunan ses sistemi kullanlarak yaynlanr. 2. itilebilir bir sesle konuur. Resimlerle Efsane: renciler gruplara ayrlr. Her grupta baz renciler hikye anlatcl, bazlar da resimleme grevlerini stlenirler. Hikye anlatclar, setikleri 3. Kelimeleri doru telaffuz eder. hikye veya efsaneyi blmlere ayrarak aralarnda paylarlar. Resimleme grevini 4. Konuurken gereksiz sesler stlenen renciler, o dneme ait el sanatlarn aratrarak nemli olaylar resimlerle ankarmaktan kanr. latrlar. Dnemi yanstan kyafet ve mzik de kullanlabilir. Her grup, anlatacaklar 5. Uygun yerlerde vurgu, tonlama hikye veya efsane ile ilgili n bilgilerin yer ald bir davetiye hazrlar. Snf arkadalarna ve ailelerine hazrladklar program sunarlar. (bk. Klavuz) ve duraklama yapar. Duygulu fadeler: Bir cmle farkl duygu tonlaryla sylenir. 6. Yapmacktan, taklit ve zentiden Gren Ben, Oynayan Ben: lenen konuyla/temayla ilgili kavramlar, oluturulan uzak bir sesle konuur. gruplara ders dnda hazrlanmak zere datlr. Gerekli aratrmalar yapldktan sonra 7. Szleriyle jest ve mimiklerinin senaryolar oluturularak snfta canlandrlr. Ah Bir Bakan Olsam!: Bir okul alnda konuma yapmak zere rencilerden uyumuna dikkat eder. birka Mill Eitim Bakan roln stlenir. renciler, bakan rol alan renci says 8. Canlandrmalarda, sesini varlk kadar gruplara ayrlr. Bu gruplar, bakann ekibi olarak belirledikleri herhangi bir konuda ve kahramanlar artracak konuma metni hazrlarlar. Bakan roln ve konumasn en gzel yapan renci ve ekilde kullanr. ekibi dllendirilir. Trklerin Dilinden: rencilerden yrelerinde sylenen bir trknn hikyesini 9. Dinleyicilerle gz temas kurar. aratrmalar istenir. Trknn hikyesi snfta canlandrlarak anlatlr. Bana Bir Masal Anlat: Masal anlatma yarmas dzenlenir. (bk. Klavuz) Meddah Snfta: rencilerden biri tarih bir olay veya beendii bir hikyeyi seer. renci konuya ve canlandrd ahs veya varln zelliine uygun bir slpla hikyeyi anlatr. Tarih Buluma: Tarihteki bir ahsiyet ile gnmzdeki bir nlnn herhangi bir konu hakknda sohbet etmelerini salamak amacyla iki renci belirlenir. Belirlenen renciler bu iki nly konutururlar. Maymun Gzn At: Deyim ve ataszlerinin hikyesi aratrlarak snfta anlatlr. Anlatmlar ierie uygun resimler yaplarak desteklenir. (bk. Klavuz)[!] Uyar

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

lme ve deerlendirme

21TEMEL DL BECERS: KONUMA AMA VE KAZANIMLAR 3. Hazrlkl konumalar yapma 1. Konuma konusu hakknda aratrma yapar. 2. Konuma metni hazrlar. 3. Konumasn bir ana fikir etrafnda planlar. 4. Ana fikri yardmc fikirlerle destekler. 5. Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. 6. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. 7. Konumasn sunarken grsel, iitsel materyalleri ve farkl iletiim aralarn kullanr. 8. Konuma ncesinde konuyla ilgili aklamalar yapar. 9. Konuma srasnda sorulan sorulara ak, yeterli ve doru cevaplar verir. 10. Konumasnda dikkati datacak ayrntlara girmekten kanr. 11. Konumasn belirlenen srede ve teekkr cmleleriyle sona erdirir. 12. Konuma yntem ve tekniklerini kullanr. ETKNLK RNEKLER Ben Bir Rehberim: Yaanlan blgenin tarih meknlarna veya doal gzellii olan yerlerine gezi dzenlenir. rencilerden biri veya birka rehber olarak grevlendirilir. Grevli renciler tantacaklar meknlarla ilgili yeterli bilgi toplarlar. Gezi srasnda arkadalarna rehberlik yaparak mekn tantrlar (1. kazanm). (bk. Klavuz) Zaman Tneli: Tarihteki veya gnmzdeki nller ile hayal bir sohbet yapmak amacyla iki renci seilir. nllerin konuacaklar konularn gncel olmasna zen gsterilir. Yaplacak bu sohbetle ilgili konuma metni hazrlanr. Seilen iki renci bu sohbeti canlandrr. Dil Yresi: Trkenin doru, gzel ve etkili kullanmna ynelik olarak ak oturum dzenlenir. Bir grup renci konuyu tartrken dier renciler tarafndan hazrlanan sorular konumaclara yneltilir. (bk. Klavuz) Rportaj yapma: Herhangi bir meslek mensubuyla rportaj yaplr. Mnazara: renciler gruplara ayrlr. Gruplar, kura ile belirlenen konulara hazrlanarak tartrlar. (bk. Klavuz) apraz sorgu: Bir konu seilir. kiilik gruplara ayrlan rencilerden ikisi konu ile ilgili sorular sorarken nc renci sorular cevaplandrr. (bk. Klavuz) AIKLAMALAR 3.5.Tanmlama, betimleme, rnekleme, karlatrma, tank gsterme, benzetme ve saysal verilerden yararlanlarak ana fikir desteklenir. 3.8.Konunun gemii, konuma srasnda nelere deinilecei dinleyicilere aklanr. [!] 3. 12. Her konuma etkinlii belirli bir yntem ve teknie gre yaplmal, her etkinliin farkl bir yntemle yaplmasna zen gsterilmelidir. Hazrlkl konuma yapmayla ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl, doldurmal sorular; alma ktlar, proje deerlendirme formlar, performans deerlendirme formlar, sre geliim dosyalar, deerlendirme anketleri, eletirme testleri, z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

22TEMEL DL BECERS: KONUMA AMA VE KAZANIMLAR 4. Kendi konumasn deerlendirme 1. Konumasn deerlendirir. ierik ynnden ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR Kendi konumasn deerlendirmeyle ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl sorular; performans deerlendirme formlar, sre geliim dosyalar, deerlendirme anketleri, z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir.

2. Konumasn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 3. Konumasn sunum teknii ynnden deerlendirir. 4. Konumasn, sesini ve beden kullanma ynnden deerlendirir. dilini

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

23TEMEL DL BECERS: KONUMA AMA VE KAZANIMLAR 5. Kendini szl olarak ifade etme alkanl kazanma ETKNLK RNEKLER Hayallerim ve Ben: Hayallerini gerekletiren bir kiinin hayat aratrlarak anlatlr. rencilerden kendi hayallerini anlatmalar istenir (1. kazanm). AIKLAMALAR [!] rencilerin duygu ve dncelerini serbeste ifade edebilmeleri iin uygun ortam oluturulur. [!] z gven ve cesaretten yoksun olan rencilere konuma etkinliklerinde zellikle grev verilir. Konumalar srasnda bu renciler cesaretlendirilir. Konuma hatalar uygun bir zamanda ve uygun bir dille belirtilir. 5. 4. rencilerin kendilerini zengin bir sz varl kullanarak ifade etmeleri zerinde durulur. Kendini szl olarak ifade etmeyle ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl sorular; alma ktlar, proje deerlendirme formlar, performans deerlendirme formlar, sre geliim dosyalar, deerlendirme anketleri, z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir.

1. Duygu, dnce, hayal, Bir Ku Olsaydm!: renciler kendilerini bir ku olarak hayal ederler. izlenim ve deneyimlerini Nereye ve kimin yanna gitmek istediklerini sebepleriyle anlatrlar (1. kazanm). szl olarak ifade eder. Rya anlatma: Ryalar hakknda konuulur (1. kazanm). 2. Anlamadklarn ve merak Hakkm Aryorum!: renciler, aralarnda rol dalm yaparak hakkn ettiklerini sorar. aramayla ilgili bir olay canlandrrlar (3. kazanm). (bk. Klavuz) 3. Sorunlarna konuarak Diyalog kurma: zm arar. - Beslenmek istenen bir hayvan konusunda anne ve babann ikna edilmesi iin bir 4. Yeni rendii kelime, diyalog yazlr ve snfta canlandrlr. kavram, atasz ve - Gitmek istenilen bir yer hakknda anne ve babann ikna edilmesi iin bir diyalog deyimleri kullanr. yazlr ve snfta canlandrlr. - Edinilmek istenen meslek hakknda anne ve babann ikna edilmesi iin bir diyalog yazlr ve snfta canlandrlr. Gzel Bir Gn: retmen, yaad gzel ve kt bir gn snfla paylar. rencilerden kendi tecrbelerini anlatmalarn ister. kili liste yaplr. Birine yaanlan kt gnn olaylar, dierine de bunu gzel bir gne dntrmek iin neler yaplmas gerektii yazlr (3. kazanm). (bk. Klavuz) Beni Affeder misin?: rencilere Sizi zen, inciten, fkelendiren davranlar nelerdir? sorusu yneltilerek byle durumlarda nasl tepki gsterilmesi gerektii tartlr (3. kazanm). (bk. Klavuz). zm Yollar: rencilere bir metin okutulur. Okunan metindeki kahramann yerine geilerek karlalan sorunlara zm retilir. (bk. Klavuz) Ben Olsaydm kalp ifadesinden yola klarak duygu ve dnceler yazlr. (bk. Klavuz)

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

246, 7, 8. SINIFLAR TEMEL DL BECERS: OKUMA AMA VE KAZANIMLAR 1. Okuma kurallarn uygulama 1. Sesini ve beden dilini etkili kullanr. 2. Akc biimde okur. 3. Kelimeleri telaffuz eder. doru ETKNLK RNEKLER Ana Haber Blteni : Bir konu belirlenir ve belirlenen konu hakknda rencilerden bir haber metni oluturmalar istenir. Hazrlanan haber metni televizyon hline getirilmi karton kutunun arkasndan bir renciye okutulur. Dier rencilerden okuyan rencinin telaffuzuna, nefesini ayarlamasna ve noktalama iaretlerine dikkat ederek okumasna puan vermeleri istenir. Beni Dinler misin?: renciler tarafndan seslendirilen hikye, fkra, iir, tekerleme, an, bilmece, atasz veya zl szlerden oluan bir kaset doldurulur. Kasete bir isim bulunur. Kaset kapa tasarlanr. Reklam afii hazrlanarak sata sunulur. (bk. Klavuz) iir Bahesinden: renciler sevdikleri iirleri seerek kendi aralarnda okuma yarmas dzenlerler. Snf ierisinden be kiilik bir jri belirlenir. Jri, elindeki deerlendirme kartlarna gre iirini en iyi okuyan renciyi belirler. (bk. Klavuz) Szn Ezgisi: iir, ieriine uygun szsz bir mzik eliinde okunur. Yarma: retmen tarafndan bir haber metni seilir. Farkl rencilere bu metin verilir. Metni en akc ekilde okuyan renci dllendirilir. Tekerleme Syleyelim: Bu etkinlik farkl ekillerde yaplabilir: - renciler gruplara ayrlr. Bir tekerleme verilerek gruptaki her renci tarafndan srayla okunur. - Tekerlemeler, gruplara ayrlan rencilere liste hlinde datlr. Her grubun, verilen tekerlemeyi hatasz okuyan rencisi/rencileri kendi grubu tarafndan belirlenir ve bunlardan yeni gruplar oluturularak verilen listedeki tekerlemeleri okumalar istenir. Grup oluturma ilemi, tekerlemeyi en iyi okuyan renci belirlenene kadar devam eder ve bu renci dllendirilir. AIKLAMALAR[!] Metin renciler tarafndan okunmadan nce, retmen rnek okuma yapabilir. rnek okuma, metnin niteliine ve seilen yntemin zelliine gre metnin btnne ynelik olarak yaplabilecei gibi belli blme ynelik olarak da yaplabilir. rnek okumadan hareketle telaffuzu zor olan kelimeler; vurgu ve tonlama gerektiren cmlelerin okunuuyla ilgili altrmalar yaptrlr. [!] Sesli ve sessiz okumada hata yapan rencilere geribildirimde bulunulur. Gerekli grlen renciler ses terapistlerine ynlendirilir. 1. 1. Sesini mekna ve dinleyiciye gre ayarlamann, nefesi kontrol etmenin nemi vurgulanr. 1. 2. Akc biimde okumada noktalama iaretlerinin ilevine dikkat ekilir. [!] 1. 4. Gerekli yerlerde vurgu, tonlama, duraklama ve ulama yaplr. [!] Ksaltmalarda Trk alfabesindeki harflerin okunuuna uyulur. 1. 5. Her okuma etkinlii belirli bir yntem ve teknie gre yaplmal, her etkinliin farkl bir yntemle yaplmasna zen gsterilmelidir. Okuma kurallarn uygulama ile ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; z deerlendirme formlar, gzlem formlar, okuma geliim dosyas kullanlabilir.

4. Szn ezgisine dikkat ederek okur. 5. Okuma yntem ve tekniklerini kullanr.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

25TEMEL DL BECERS: OKUMA AMA VE KAZANIMLAR 2. Okuduu metni anlama ve zmleme 1. Metnin balamndan hareketle kelime ve kelime gruplarnn anlamlarn karr. 2. Metindeki anahtar kelimeleri belirler. 3. Metnin konusunu belirler. 4. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. 5. Metindeki yardmc fikirleri/duygular belirler. 6. Anlatmn kimin azndan yapldn belirler. 7. Olay, yer, zaman, ahs, varlk kadrosu ve bunlarla ilgili unsurlar belirler. 8. Metindeki sebep-sonu ilikilerini fark eder. 9. Metindeki ama-sonu ilikilerini fark eder. 10. Okuduklarndaki rtl anlamlar bulur. 11. Okuduklarndaki znel ve nesnel yarglar ayrt eder. 12. Okuduklarn kendi cmleleriyle, kronolojik sra ve mantk ak iinde zetler. 13. Metne ilikin sorulara cevap verir. 14. Metne ilikin sorular oluturur. 15. Metnin tryle ilgili zellikleri kavrar. 16. Metnin plann kavrar. 17. Metni oluturan unsurlar arasndakiSnf-okul ii etkinlik

ETKNLK RNEKLERKelime Harman: Dinlenenlere/izlenenlere ynelik hazrlanm bulmaca zlr (1. kazanm). (bk. Klavuz)

AIKLAMALAR[!] Okuduu metni anlama ve zmlemeye ynelik kazanmlarn gerekletirilmesinde okuma metinlerinden hareket edilir. 2. 1. renciler tahminlerinin doruluunu kontrol etmek amacyla szlk kullanmaya ynlendirilir. retmen tarafndan sunulan rneklerin yannda rencilerin anlamn bilmedii kelime ve kelime gruplaryla ilgili almalara da yer verilir. rneklerden hareketle rencilerin gerek, mecaz, anlam ile terim anlamn kavramalar salanr. 2. 2. Okunanlarda arma ak, konunun anlalmasna yardmc olan ve hatrlamay kolaylatran kelimelere dikkat edilir. 2. 4. Ana fikir/ana duygu bulunurken rencilerin dncelerini serbeste ve kendine zg bir ekilde ifade etmelerine imkn verilmelidir. 2. 6. Metindeki anlatmn kanc ahsn (1. ya da 3. ahsn) azndan yapld tespit edilir, anlatcnn zelliklerine ve olayla ilikisine dikkat ekilir. 2. 10. Dorudan sylenmeyen yarglar bulunur. 2. 15. Bir tema boyunca ilenecek okuma metinlerinin tr farkl olmaldr. renciler, trn zelliklerini en iyi temsil eden metinler araclyla tr hakknda genel olarak bilgilendirilir. Metinde kullanlan anlatm biimleriyle dnceyi gelitirme yollarnn trle ilgisi vurgulanr. 2. 17. Okuma srecinde karlalan, olay ve dncelerin ynn deitiren ne var ki, hlbuki, fakat, ama, ancak, oysa, te yandan, bir de ne greyim, ise vb. kelime, kelime grubu velme ve deerlendirme

Kelime listeleme: Fikir veya duygu belirten kelimeler emaya yerletirilir (1. kazanm). (bk. Klavuz) Karakterler Bir Arada: ahs ve varlklarn karakter zellikleri tablo zerinde sralanr (7. kazanm). (bk. Klavuz) Rportaj: Metindeki ahs veya varlk kadrosuyla hayal rportaj yaplr (7. kazanm). (bk. Klavuz) Ya Kahramanm Olmasayd!: renciler, okuduklar metinde geen ahs ve varlk kadrosunu kiilik, fizik grnm ve olaya olan etkileri gibi unsurlar ynyle karlatrr. Bu karlatrma yaplrken karlatrma emas kullanlr. Tm bunlara gre kurgu metinde geen kahramanlardan bazlar karlrsa nasl sonular doabilecei tartlr (7. kazanm). (bk. Klavuz) Hikye aac oluturma: Hikyedeki unsurlar ve birbirleriyle olan ilikileri gsterilir (7. kazanm). Tamamlama: Metinden cmleler seilerek sebep ve sonu bildiren ifadelerle tamamlanr (8. kazanm). (bk. Klavuz) Ksaca...: Snfta sesli okuma almas yaplr. rencilerden okunan metnin ana fikrini ve yardmc fikirlerini bularak metni zetlemeleri istenir (4, 5, 12. kazanm). (bk. Klavuz) Film eridi oluturma: Kurgusal bir metin verilerek rencilerden metinde geen olaylar kronolojik bir sraya koymalar ve bu olaylar resimlemeleri istenir. Resimler bir film eridi hlinde sralanr (12. kazanm). Beni Dzenle: Metin paralara ayrlr. Kark olarak verilen blmler kronolojik sraya gre dzenlenir. Dzenlenen metin zetlenir (12. kazanm). (bk. Klavuz) Resimleme: renciler gruplara ayrlr. Her gruba bir metin verilir. Verilen metinler grup iinde okunur. Her grupOkul d etkinlik

[!] Uyar

26gei ve balantlar fark eder. 18. Metindeki sz sanatlarnn anlatma olan katksn fark eder. 19. Metinde yararlanlan dnceyi gelitirme yollarnn ilevlerini aklar. 20. Metne ilikin karlatrmalar yapar. 21. Kendisini ahs ve varlk kadrosunun yerine koyarak olaylar, duygu, dnce ve hayalleri yorumlar. 22. Metinde ortaya konan sorunlara farkl zmler retir. 23. Metindeki ipularndan hareketle metne ynelik tahminlerde bulunur. 24. Metnin ncesi ve/veya sonrasna ait kurgular yapar. 25. iir dilinin farklln ayrt eder. 26. iirin kendisinde uyandrd duygular ifade eder. 27. Okuduklarn kendi hayat ve gnlk hayatla karlatrr. 28. Metinle ilgili grsel geleri yorumlar. 29. Metnin bal ile ierii arasndaki ilikiyi ortaya koyar. 30. Okuduu metne farkl balklar bulur. 31. Metnin yazar veya airi hakknda bilgi edinir. tan bir kii metni zetler. Daha sonra grup yeleri bir kd blme ayrarak metnin giri, gelime, sonu blmlerini resimlendirir ve metindeki uygun cmleleri resme yerletirir. Yaplan resimler, grup yeleri arasnda deitirilir (12. kazanm). (bk. Klavuz) Canlanan Hikyeler: rencilerden biri beendii bir hikyeyi seer. Kendisini hikyedeki ahs veya varlk kadrosundan birinin yerine koyar. Hikyenin konusuna ve canlandrd ahs veya varln zelliine uygun kostm giyerek snf ortamnda kendi bak asndan hikyeyi anlatr (21. kazanm). Benim Kahramanm: Her gruptan bir renci seilerek okunan metindeki bir kii belirler. renciye birtakm sorular yneltilirken yardmc olmas iin retmen sorulara nce kendisinin belirledii bir kahraman araclyla cevap verir (21. kazanm). (bk. Klavuz) zm retme: Metinde ortaya konan sorunlara Ben olsaydm... ifadesiyle zm aranr (22. kazanm). (bk. Klavuz) Tamamlama: Yarda kesilen fkra veya hikye tamamlanr (23. kazanm). Farkn Bul! : rencilere farkl iir ve dz yaz metinleri dinletilir. Bu metinler syleyi ve ahenk unsurlar ynnden farkllklar belirtilerek karlatrlr. Karlatrma sonunda iirin zellikleri belirlenir (25. kazanm). ifre zc: inde bilinen bir eser adnn sakland bir metin yazlr. Eser adnn ifreli olmasna dikkat edilir. Daha sonra ifreyi zmek iin baz ipular verilir. renciler bu ipularndan yola karak metinde geen eser adn bulurlar (29. kazanm). (bk. Klavuz) Ne karsa...: Konu ile ilgili cmleler kartlara yazlarak kutuya atlr. Her grup bir kart eker. ekilen kartta yazlanlar grup yeleri arasnda tartlr. (bk. Klavuz)ifadelerin kullanm zelliklerine dikkat ekilir. [!] 2. 18. Metinde geen mecaz, benzetme, kiiletirme, konuturma ve abartma sanatlarna dikkat ekilir. 2. 25. iirde ses akn salayan kafiye, redif gibi ahenk unsurlar fark edilir. Kafiye ve redif terimleri kullanlmaz, bunlarn eitlerine deinilmez. iirin duygu, dnce ve hayalleri ifade eden derin bir anlatm olduu kavranr. Kendi anlamlar dnda kullanlarak iirde armlara yol aan kelimeler belirlenir. 2. 31. Yazarn/airin hayat ve yaad dnemin artlar eitli etkinlik (drama, canlandrma) ve grsel materyallerle (film, izgi roman, resim vb.) renci seviyesine uygun olarak ilenir. Yazarla/airle yaplan rportaj veya anketlerden de yararlanlr. Okuduu metni anlama ve zmleme ile ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl, doldurmal sorular; alma ktlar, proje deerlendirme formlar, performans deerlendirme formlar, kavram haritas, standart testler, z deerlendirme formlar, gzlem formlar, okuma geliim dosyas kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

27TEMEL DL BECERS: OKUMA AMA VE KAZANIMLAR 3. Okuduu metni deerlendirme 1. Metni dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 2. Metni ierik ynnden deerlendirir. ETKNLK RNEKLER Okuduklarm Deerlendiriyorum: renciler gruplara ayrlr. Birinci gruptan metindeki cmle ve cmlelerdeki kelime saylarn belirlemeleri, ikinci gruptan metinde kullanlan sfatlar tespit ederek bunlar anlam zelliklerini dikkate alarak gruplandrmalar, nc gruptan ise metindeki mecazl kullanmlar bulmalar istenir. Sonular tartlarak metnin dil ve anlatm hakknda genel bir yargya ulalr (1. kazanm). AIKLAMALAR 3. 1. Dil ve anlatm asndan deerlendirme almalar etkinlikler araclyla yaplr. Metnin dil ve anlatmnn deerlendirilmesinde uygulanacak etkinlikler, yazarn anlatmnda ne kan zellikler dorultusunda dzenlenmelidir. Sz gelimi yazar uzun ya da ksa cmleleri belirgin biimde kullanyorsa cmle uzunluuna ynelik bir etkinlik dzenlenebilecekken, bunun bir anlatm zellii olarak karmza kmad metinlerde cmlelerin uzunluk asndan deerlendirilmesi istenmemelidir. Bu tr etkinlikler ile rencinin metni Ak, anlalr, sade bir dil kullanlm; anlatm etkileyici ve srkleyici. gibi basmakalp ifadelerle deerlendirmesinin nne geilmelidir. Okuduu metni deerlendirme ile ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl sorular, alma ktlar, proje deerlendirme formlar, standart testler, z deerlendirme formlar, gzlem formlar, okuma geliim dosyalar kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

28TEMEL DL BECERS: OKUMA AMA VE KAZANIMLAR 4.Sz zenginletirme varln ETKNLK RNEKLERAnlamn yazma: Cmlelerdeki kelimelerin altna, hangi anlamlaryla kullanld yazlr (1. kazanm). Farkl olan bulma: Temel/mecaz/terim anlamlarnda kullanlan/kullanlmayan kelimeler arasnda farkl olan bulunur (1. kazanm). Eletirme: Kelimeler, e/zt/yakn anlamllaryla eletirilir (1. kazanm). ema oluturma: Kelimelerin e/zt/yakn anlamllaryla ilgili listeler, emalar dzenlenir (1. kazanm). Sihirli Kareler: Okunan metinden hareketle hazrlanan bulmacalar zlr (1. kazanm). (bk. Klavuz) Farklar bulma: E sesli kelimelerle ilgili metinler (iir, mni, atasz vb.) okunur, kelimelerin anlam farklar sylenir (1. kazanm). engel Bulmaca: Hazrlanan bulmacada numaralandrlm karelerdeki harfler birletirilerek atasz veya deyim bulunur (1. kazanm). (bk. Klavuz) Ben Hazrladm, Sen z: Kelime ve kavramlar belirlenerek bunlar ieren deiik bulmacalar hazrlanr (1. kazanm). Gruplama: rencilere sandalye, tabure, oturak, koltuk, kanepe gibi ayn kavram alanna giren kelimeler verilir. Bu kelimelerin ortak ve birbirinden farkl ynlerini belirleyerek kelimeleri tanmlamalar istenir (2. kazanm). Eletirme: Ataszleri ve deyimler uygun tutumlarla/davranlarla eletirilir (3. kazanm). (bk. Klavuz) Canlan Biraz: Metinde geen deyim ve ataszleri deitirilerek gerek anlamlaryla cmle iinde kullanlr. rencilerden bu deyim ve ataszlerini bulmalar istenir (3. kazanm). (bk. Klavuz) Gruplandrma: Ataszleri ve deyimler anlam zelliklerine gre gruplandrlr (3. kazanm). Dzenimi Kaybettim Yardm Eder misin?: renilen kelimelerin harflerinin yerleri deitirilerek rencilerden bu kelimeleri bulmalar ve cmle iinde kullanmalar istenir (3. kazanm). (bk. Klavuz) Ataszlerimiz Canland: Metinde geen bir deyim veya ataszyle ilgili oyun hazrlanr (3. kazanm). Kelime Kp: renciler gruplara ayrlarak her gruba bir kelime kp verilir. Metinde ilk kez karlalan kelimeler, kpn farkl yzlerine yazlr. Her kelimeye farkl puanlar verilir. Kp srayla atlarak rencilerden gelen kelimelerle ilgili birbirinden farkl cmleler oluturmalar istenir. Arkadayla ayn cmleyi kuran ve belirlenen srede cmleleri syleyemeyen renci oyundan ekilir. Oyun sonunda en ok puan alan renci birinci olur (3. kazanm). (bk. Klavuz)

AIKLAMALAR4. 1. E anlamllk, yakn anlamllk, kart anlamllk, e seslilik ilikileri zerinde durulur. 7. snfta fiil ekimi ile ilikilendirilerek olumsuz anlamn zt anlam olmad vurgulanr. 4. 2. Metin ilenii srasnda yalnz dinlenenlerde geen kelimelere deil, kelimenin kavram alanna giren dier kelimelere de deinilir. rnein; metinde yat kelimesi geiyorsa gemi, tekne, kotra, sandal, yelkenli gibi kelimelere de deinilerek ayn kavram alanna giren bu kelimeler arasndaki anlam farkllklar da verilir. [!] Sz varln zenginletirme almalarnda Trke szlk, ataszleri ve deyimler szl, terimler szl, ansiklopedik szlk vb. den yararlanlr. Sz varln zenginletirme ile ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl sorular, alma ktlar, proje deerlendirme formlar, standart testler, z deerlendirme formlar, gzlem formlar, okuma geliim dosyalar kullanlabilir.

1. Kelimeler arasndaki anlam ilikilerini kavrayarak birbiriyle anlamca ilikili kelimelere rnek verir. 2. Ayn kavram alanna giren kelimeleri, anlam farkllklarn dikkate alarak kullanr. 3. Okuduu metinde geen kelime, deyim ve ataszlerini cmle iinde kullanr. 4. Okuduklarndan hareketle rendii kelimelerden szlk oluturur.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

29TEMEL DL BECERS: OKUMA AMA VE KAZANIMLAR 5. Okuma alkanl kazanma 1. Okuma plan yapar. 2. Farkl okur. trlerde metinler ETKNLK RNEKLER Kitap sergisi: Snfta veya okulda konuya, yazara, tre gre kitap sergileri dzenlenir (2. kazanm). Ariv oluturma: Gazete ve dergi kupr biriktirilir veya belirli konularda gazete ve dergilerde yaymlanan yazlar toplanr (3. kazanm). Yorumlama: Herhangi bir fotoraf, resim, gazete ve dergilerdeki insanlarn yz ifadeleri veya dzeye uygun bir karikatr hakknda konuulur (3. kazanm). Gezi: Ktphanelere gezi dzenlenir (5. kazanm). Haftann hikyesi: renciler tarafndan okunan hikyeler belirli aralklarla snf ortamnda paylalr. Okuduu hikyeyi en gzel ekilde anlatan renci belirlenerek dllendirilir (6. kazanm). (bk. Klavuz) Haftann dll Kitab: Okunan kitaplar tantlr, en iyi tantlan kitap haftann kitab olarak seilir. Kitab tantan renci dllendirilir (6. kazanm). Pano dzenleme: rencilerin snf veya okul panolarna setikleri metinlerle katlmalar salanr (6. kazanm). Soru sorma: Ayn kitap btn renciler tarafndan okunur. rencilerden biri kitab tantrken dierleri tarafndan kitapla ilgili sorular sorulur (6. kazanm). iir dinletisi: Bir airin iirlerinden oluan dinleti dzenlenir. Belli bir konuda farkl airlerin iirlerinden oluan bir dinleti dzenlenir (7. kazanm). Pano okuma: Pano okuma ynergesi hazrlanarak rencilerden ynergeye uygun okuma yapmalar istenir. (bk. Klavuz) Kitap Torbas: Birka torba hazrlanarak numaralandrlr. nceden gruplandrlan kitaplarn adlar ktlara yazlarak torbaya konur. renciler her hafta bu torbalardan bir kitap seerek okurlar. Okuma srecine aileler de dinleyici veya okuyucu olarak katlabilirler (2, 8. kazanm). (bk. Klavuz) Hafzam Beni Yanltmad: retmen snfa gzel dz yazlardan oluan bir seki getirir. renciler beendii bir metni birka gn iinde ezberler. kierli gruplara ayrlan renciler ezberledikleri metni kullanarak bir diyalog olutururlar. Oluturulan bu diyalou arkadalarna sunarlar. Bu almay en iyi yapan grup dllendirilir (9. kazanm). AIKLAMALAR5. 1, 2. renciler, lkretim Okullar in 100 Eseri okumaya ynlendirilir. Hangi snfta hangi eserlerin okutulaca Trke ve snf retmenlerinin ortak kararyla belirlenir. 5. 5. Snf kitaplklar kitap temin edilerek zenginletirilir. 5. 6. Okunanlarla ilgili duygu ve dncelerin paylalmas, beenilen iirlerin ve dz yazlarn kaynaktan veya ezbere okunmas iin uygun ortam hazrlanr. [!] Her renci iin okuma geliim dosyas dzenlenir. Okuma geliim dosyas; retmen ve renci deerlendirme formlarn, rencinin yl boyunca yapt okuma etkinlikleriyle ilgili alma ktlarn ve kitap raporlarn ierir. Deerlendirmeler dnem sonlarnda yaplr. Okuma alkanl kazanma ile ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl sorular; proje deerlendirme formlar, performans deerlendirme formlar, z deerlendirme formlar, gzlem formlar, okuma geliim dosyalar kullanlabilir.

3. Sreli yaynlar takip eder. 4. Okuduu kitaplardan kitaplk oluturur. 5. Kitaplk, ktphane, kitap fuar ve kitap evlerinden faydalanr. 6. Okuduklar ile ilgili duygu ve dncelerini arkadalaryla paylar. 7. iir ezberler, iir dinletileri dzenler, ezberledii iirleri uygun ortamlarda okur. 8. Ailesi ile okuma saatleri dzenler. 9. Beendii ezberler. ksa yazlar

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

306, 7, 8. SINIFLAR TEMEL DL BECERS: YAZMA AMA VE KAZANIMLAR 1. Yazma kurallarn uygulama ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR [!] Yazma kurallarnn uygulanmasnda Trk Dil Kurumu Yazm Klavuzunun son basm esas alnr. 1. 1. izgisiz kt kullanlr. Kdn yalnzca n yzne yazlr. Kdn kenarlarnda, paragraflar, satrlar ve kelimeler arasnda uygun boluk braklr.

Dzenleme: Snfa biim asndan farkl zellikler tayan elektronik mektup, mektup ve 1. Kt ve sayfa dzenine dikkat eder. dileke rnekleri getirilir. Bunlardan hareketle 2. Dzgn, okunakl ve ilek bitiik eik kt ve sayfa dzeni ile biim zellikleri zerinde yazyla yazar. durulur (1. kazanm).

3. Elektronik ortamdaki yazmalarda biim ile Gzel Trkem: Kullanlan yabanc kelime1. 2. Okunakllk: Her harfin karakteristik zelliine ilgili kurallara uyar. lerin listesi yaplarak bunlar Trke karlklaryla uygun olarak ve baka bir harfi artrmayacak eeletirilir (6. kazanm). (bk. Klavuz) 4. Standart Trke ile yazar. kilde yazlmasdr. izgiler Ne Syler?: Dzeye uygun bir leklik: Yaznn hem okunakl hem de hzl ve rahat 5. Trkenin kurallarna uygun cmleler kurar. resim verilerek resimleri yorumlama almas yazlabilmesidir. 6. Yabanc dillerden alnm, dilimize henz yaplr. rencilerden yazma almas srasnda yerlememi kelimelerin yerine Trkelerini yazma kurallarna uymalar istenir. (bk. Klavuz) 1. 4. Standart Trke: Trkenin toplumda saygnlk uyandran, konuma dilindeki farkllklar ortadan kullanr. nceleme: Yazma almalar srasnda kaldran, imls Trk Dil Kurumu tarafndan 7. Olaylar ve bilgileri sraya koyarak anlatr. metinlere ya da kitaba dzen vermek amacyla belirlenmi, yazlan ve konuulan ideal biimidir. okunan kitaplar ve basl materyaller incelenir. 8. Yazsnda sebep-sonu ilikileri kurar.[!] Trk alfabesindeki harflerin okunuuna uygun

9. Yazsnda ama-sonu ilikileri kurar. 10. Tekrara dmeden yazar. 11. Yazm ve noktalama kurallarna uyar.

olarak ksaltmalara ek getirilir.Yazma kurallarn uygulamayla ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; alma ktlar, sre geliim dosyalar, z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

31TEMEL DL BECERS: YAZMA AMA VE KAZANIMLAR 2. Planl yazma 1. Yazma konusu hakknda aratrma yapar. 2. Yazacaklarnn taslan oluturur. 3. Yazsn bir ana fikir etrafnda planlar. 4. Yazsnn ana fikrini yardmc fikirlerle destekler. 5. Konunun zelliine uygun dnceyi gelitirme yollarn kullanr. 6. Atasz, deyim ve sz sanatlarn uygun durumlarda kullanarak anlatmn zenginletirir. 7. Yazd metni grsel materyallerle destekler. 8. Yazsna konunun ve trn zelliine uygun bir giri yapar. 9. Yazy etkileyici ifadelerle sonuca balar. 10. Yazya, konuyla ilgili ksa ve dikkat ekici bir balk bulur. 11. Dipnot, kaynaka, zet, iindekiler vb. ksmlar uygun ekilde dzenler. 12. Yazma yntem ve tekniklerini kullanr. ETKNLK RNEKLERSoru hazrlama: Konuyu akla kavuturmak iin yazda cevab verilecek sorular hazrlanr (1. kazanm). Serbest krs: rencilerin olaylara farkl alardan bakabilmelerini salamak amacyla yazma ncesinde, konu hakknda snf ii tartma yaplr (1. kazanm). Beyin frtnas: Konuyla ilgili dnceler, hibir snrlamaya tbi tutulmadan not edilir, alnan notlardan hareketle yazlr (2. kazanm). Zihin haritas oluturma: Konunun ana bal veya konuyu artracak bir simge veya kavram kdn ortasna yazlr. Anahtar kelimeler saat ynnde eklenir. Gerekli grlen balklarn yanna, o bal en gzel ekilde ifade edecek sembol, resim, ekil vb. izilir. Temel balklar destekleyici alt balklar yazlr. Temel ve alt balklar gzden geirilerek birbirleriyle ilikili olanlar farkl renkte kalemle izilir (2. kazanm). Pilavdan Dnenin Ka Krlsn: Her renci, velisi ile belirledikleri konulara uyacaklarna dair bir anlama imzalar. Her iki tarafa verilmek zere iki nsha hazrlanr. Anlama, taraflar tarafndan imzalanr. (bk. Klavuz) Projem: rencilere farkl konular verilerek birini semeleri istenir. Her renci setii konuyla ilgili bir proje hazrlar. renciler yazdklarn afi, poster, resim, grafik veya bilgisayardan yararlanarak sunar. (bk. Klavuz) Yaayan Zaman renciler yaadklar evrede meydana gelen, ilgi ekici ve nemli olaylarn listesini yaparlar. Listede yer alan olaylar arasndan bazlar seilerek zaman izelgesine yerletirilir. Her olay ait olduu dneme yazlarak resimlenir ve ktlar birletirilerek snf duvarna aslr. Her renci, setii bir dnemde yaayan gerek veya hayal bir ahsn yerine geerek hikyesini anlatr. rnein, bir renci valiyi temsil ediyorsa o dnemde yaanan bir olay ve bununla ilgili yaptklarn anlatr. renciler o dnemi yanstan kyafetleri giyerek olay canlandrmaya alrlar. (bk. Klavuz) Ben Bir Seyyahm Gezip grlen yerleri anlatan yazlar bir araya getirilerek ... nin Seyahatnamesi ad verilen bir kitap oluturulur. Atatrk Tanyorum: Atatrkn hayatn anlatan bir zaman izelgesi hazrlanr. rencilerin yazdklar, kronolojik sraya konularak kitap hline getirilir ve snf kitaplna yerletirilir. (bk. Klavuz) Snf Gazetesi: karlacak snf gazetesi iin gnll renciler seilerek grev dalm yaplr. Hazrlanan gazete snftaki panoya herkesin okuyabilecei ekilde aslr. (bk. Klavuz)

AIKLAMALAR 2. 2. Yazlacaklarn blmleri, balk ve alt balklar belirlenir. 2. 5. Tanmlama, betimleme, rnekleme, karlatrma, tank gsterme, benzetme ve saysal verilerden yararlanlarak ana fikir desteklenir. [!] 2. 12. Her yazma etkinlii belirli bir yntem ve teknie gre yaplmal, her etkinliin farkl bir yntemle yaplmasna zen gsterilmelidir. Planl yazma ile ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; alma ktlar, sre geliim dosyalar, z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

32TEMEL DL BECERS: YAZMA AMA VE KAZANIMLAR ETKNLK RNEKLERHikye yazma: Farkl hikyelerden tek bir hikye oluturulur. Farkl olaslklar dnlerek Eer... olsay-

AIKLAMALAR

[!] 3. 1. Hikye, masal, an 3. Farkl trlerde d/olmasayd, ne olurdu? sorularna cevap veren bir hikye yazlr. Yazlan hikye canlandrlr (1. kazanm). ve tiyatro trlerinde metinler yazma Perde Alyor: Belirlenen konuda tiyatro metni yazlr veya bir hikye metni tiyatro metnine

1. Olay yazar. 2. Dnce yazar. 3. Bildirme yazar. 4. iir yazar.

yazlar dntrlr ve sahnelenir (1. kazanm). yazlar yazlar

metinler yazlr.

Masal yazma: Okunan veya dinlenen/ izlenen bir masal kahramannn hayal edilen yeni bir maceras yazlr. Deiik masal kahramanlar tek bir masalda buluturulur veya masal kahramannn maceralar gnmze uyarlanarak yazlr (1. kazanm). Senaryolatrma: Bir Nasrettin Hoca fkras senaryolatrlr (1. kazanm). Yuvarlak Masa Yazarl: renciler gruplara ayrlr. Her gruba farkl bir cmle verilir. Verilen cmleler hikyelerin giri cmlesi olarak kullanlr. rencilere 2 dakika sre verilir. renciler bu srenin sonunda, cmleleri bitmemi bile olsa yazmay brakrlar. Her renci kdn sandaki arkadana verir. Bir sonraki rencinin yazma sresi artrlr. Son turda metinler, ilk yazan renciye dner ve o renci hikye tamamlanmamsa hikyeyi sonlandrr. Her grup yazdklar hikyeler arasndan en beendiklerini seerek snfla paylar (1. kazanm). (bk. Klavuz) Diyalog yazma: Okunan masal, hikye, fkra veya an diyaloa dntrlr (1. kazanm). Gndem Oluturma:: Gncel bir konuyla ilgili gr ve dnceler yazlr (2. kazanm). (bk. Klavuz) Bir Elin Nesi Var ki Elin Sesi Var: Bir elin nesi var, iki elin sesi var. atasz tahtaya yazlr. rencilere ne anlama geldii sorulur. renciler, atasznde anlatlana benzer bir durumla karlap karlamadklar hakknda konuurlar. Snf iki gruba ayrlarak bildikleri ataszlerini yazarlar. Yazdklar ataszlerinden birini seerek 3-5 paragraflk bir metin olutururlar (2. kazanm). (bk. Klavuz) Denemeler: rencilere bir konu verilir. Bu konuyla ilgili arm yapan kelimeler listelenir. Bu kelimelerden birbiriyle ilikili olanlar eletirilir. Konuyla ilgili bilgiler gzden geirilir. renciler, yazdklarnn taslan yanlarndaki arkadalarna okutarak grlerini alrlar. Gerekli dzeltmeleri yaparak yazlarna son hlini verirler (2. kazanm). (bk. Klavuz) Renklerin Dnyas: Her renci bir renk adn alarak en gzel rengin kendisi olduu konusunda ikna edici yaz yazar (2. kazanm). Kulama Kpe Olsun!: Bir metnin ana fikrinden hareket edilerek t verici bir yaz yazlr (2. kazanm). Aynadaki zler: renciler, kendilerinin 20 yl sonraki hlleri ve fizik grnmleri hakknda dnce ve hayallerini anlattklar gelecee ynelik bir mektup yazarlar (2. kazanm). Adm Adm Dergicilik: Okul gazete veya dergisi iin yazlar yazlr. (bk. Klavuz) Yangn Var!: Bir yerde yangn kt haberi alnr. renciler; muhabiri, itfaiye efini, yaraly, olaya tank olan birini canlandrr. Muhabir, olayla ilgisi olanlarla grerek notlar alr. Mmkn olduu kadar ok bilgi edinilerek alnan notlardan haber metni oluturulur (3. kazanm).Okul d etkinlik

[!] rencilerin yazdklar metinler (olaya dayal yazlar, dnce yazlar, bildirme yazlarndan mektup) en az 150 kelimeden olumaldr. [!] 3. 1. Hikye ve roman gibi trlerin gereklerden hareketle yazlm olsalar bile, olay ve durumlar deitirerek aktard fark edilir. [!] 3. 1. Gnlk dilde ve masallarda kullanlan kalplam ifadelerden yararlanlr. [!] Mecaz, benzetme, kiiletirme, konuturma ve abartma sanatlarndan yararlanlr. [!] 3.2. 6. snfta deneme, 7. snfta deneme ve sylei, 8. deneme, sylei ve makale trnde metinler yazlr. Ad geen trler, belirtilen snflarda zorunlu olup dier snflarda da isteelme ve deerlendirme

Snf-okul ii etkinlik

[!] Uyar

33bal olarak ele alnabilir. Slogan bulma: rencilerden bir rn veya etkinlii tantmak iin ksa, etkili cmleler kurmalar istenir. Bulunan sloganlar snf panosuna aslr (3. kazanm). Onu Tanyorum: Her renci veya grup, Yunus Emrenin hayatndan bir dnem seer ve o dnemle ilgili aratrma yapar. Kendisini o dnemde yaayan veya hayal bir ahsn yerine koyarak Yunus Emreyi tantan bir yaz yazar. rencilerin yazdklar kronolojik sraya konularak kitap hline getirilir ve snf kitaplna yerletirilir (3. kazanm). (bk. Klavuz) Ben Bir Organizatrm: renciler, bir iir dinletisi dzenler. Hazrlanan afiler okulun eitli yerlerine aslr. Okul yneticileri, retmen ve dier rencilere davetiye hazrlanr. Dinleti sonunda iir metinleri tutanakla retmene teslim edilir (3. kazanm). Tutanak tutma: Eitsel kol faaliyetlerinin tutana tutulur (3. kazanm). irket Kuruyorum: renciler sanal bir irket kurarlar. Bir grup renci irketin ynetim kadrosunu oluturur, dier renciler ekte z gemilerini sunduklar bir dileke ile irkete i bavurusunda bulunurlar. bavurusu kabul edilenler ile irket ynetimi arasnda anlama metni imzalanr (3. kazanm). (bk. Klavuz) Sergi: Dzenlenen sergiye ynelik duyuru metni, davetiye ve katlm belgesi hazrlanr. Yaplan almalar dnem sonunda sergilenir (3. kazanm). (bk. Klavuz) Toplant Var: retmen rencilerden, hayvanlarn dilinden, kendi haklarn elde etmek ve uygulamak iin bir yasa oluturmalarn ister. Bu yasaya hangi maddelerin girmesini isteyebilecekleri sorularak hayvanlarn azndan dile getirdikleri maddelerin yer ald bir yaz yazmalar istenir (3. kazanm). Sana zel: rencilerden kendilerine bir kutlama konusu belirleyerek arkadalarna davetiye yazmalar veya kendilerini retmenlerinin yerine koyarak baarl bir rencisi iin ailesine tebrik kart hazrlamalar istenir (3. kazanm). Duyarl Veli: rencilerden birinden veli rol stlenmesi istenir. Veli rolndeki renci ocuunun retmeninden, okuma alkanln kazanmasna destek istediini belirten bir mektup alr. ocuu iin neler yaplabileceini dnerek retmene bir cevap mektubu yazar (3. kazanm). Herkesin Bir Hikyesi Var: Yakn evre veya aileden birinin biyografisi yazlr (3. kazanm). Dnm kutusu: renciler veya drt gruba ayrlr. Her gruba farkl bir nesne verilerek bu nesneyi asl kullanmndan farkl ilevde kullanmalar istenir. Nesneyi yeni ilevine gre tantan bir reklam metni hazrlanr (3. kazanm). air Gibiyim: Somut kelimelerden ve imajlardan oluan iki liste hazrlanr. Hazrlanan listelerdeki kelimelerden karlkl olarak seme yaplarak imaj oluturulur. Oluturulan imajlar kullanlarak bir iir yazlr. Yazdklar iiri mzik eliinde snfta okumalar salanr (4. kazanm). (bk. Klavuz) armlar ve Duygular: Verilen kavramn artrd duyguyu yanstan bir iir yazlr. Yazlan iirler rencilerin kendilerinin bulduu bir ritimle sylenir (4. kazanm). (bk. Klavuz) lk Harflerine Baksana: Akrosti oluturacak ekilde iir yazlr (4. kazanm). Resimlerin Ezgisi: rencilere bir resim gsterilir. Resimle ilgili sorulara cevap vermeleri istenir. Resimden hareketle iir yazdrlr (4. kazanm). (bk. Klavuz) [!] 3.3. 6. snfta mektup, dileke ve haber yazs; 7. snfta tutanak ve tantma yazlar; 8. snfta biyografi, otobiyografi ve rapor yazlr. Ad geen trler, belirtilen snflarda zorunlu olup dier snflarda da istee bal olarak ele alnabilir. Farkl trlerde metin yazmayla ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; alma ktlar, proje deerlendirme formlar, performans deerlendirme formlar, yazl anlatm deerlendirme lei, sre geliim dosyalar, z deerlendirme formu, gzlem formlar kullanlabilir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

34TEMEL DL BECERS: YAZMA AMA VE KAZANIMLAR 4. Kendi yazdklarn deerlendirme 1. Yazdklarn biim ve ynnden deerlendirir. ierik ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR Yazdklarn deerlendirmeyle ilgili kazanmlarn deerlendirilmesinde; ak ulu, ksa cevapl sorular; alma ktlar, proje deerlendirme formlar, performans deerlendirme formlar, sre geliim dosyalar, deerlendirme anketleri, eletirme testleri, z deerlendirme formlar, gzlem formlar kullanlabilir.

2. Yazdklarn dil ve anlatm ynnden deerlendirir. 3. Yazdklarn yazm ve noktalama kurallarna uygunluk ynnden deerlendirir.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

35TEMEL DL BECERS: YAZMA AMA VE KAZANIMLAR ETKNLK RNEKLER AIKLAMALAR

Ben Byynce: Hayal edilen meslee ynelik tasarlar yazlr (1. kazanm). 5.2.rencilerin kendilerini 5. Kendini yazl olarak Zamanla Deiir Her ey: rencilerden iki dakika iinde deiim kelimesinin artrdklarn zengin bir sz varl ifade etme alkanl yazmalar istenir. Kelimenin armlar tahtaya yazlr. Geen yl yaanan sosyal deiimler liste hline kullanarak ifade etmeleri kazanma getirilir. rencilerden bunlardan kendilerini en ok etkileyen deiimi semeleri istenir. renciler zerinde durulur. 1. Duygu, dnce, hayal, yazlarn mzik, resim veya dansla destekleyebilirler. Birka renci yazlarn aileleriyle paylamak zere [!] 5. 4, 5. renciler iir izlenim ve grevlendirilir. Daha sonra bu ailelerden snfa gelerek ilk genlik yllarna ait tecrbelerini paylamalar defteri ve gnlk tutmalar konusunda zendirilir. iir deneyimlerini yazarak istenir. rencilerin yazlar okul panosunda veya dergisinde yaymlanr (1. kazanm). (bk. Klavuz) Mziin Glgesindeki Yazlar: ki ayr grup oluturulur. Bu iki grup iin iki ayr mekn seilir (Bu defteri, rencilerin kendi ifade eder. etkinlik iki farkl Trke retmeni tarafndan ayn anda yaptrlabilir.) ve renciler bu meknlara 2. Yeni rendii kelime, yerletirilir. Gruplara ayn yazma konusu verilir ve ayn anda yazmaya balamalar salanr. Burada dikkat yazdklar ve beendikleri iirlerden oluur. renciler kavram, atasz ve edilmesi gereken nokta yazma almas sresince gruplara iki farkl mzik (hznl-neeli gibi) her gn gnlk deyimleri kullanr. dinletmektir. Yazma almas bitiminde ayn konuda iki farkl bak as kacandan rencilerin bu tutulabilecekleri gibi yalnzca 3. lgi alanna gre yazar. fark anlamalar salanr. Her grup kendi iinde en gzel yazy seerek dier gruplarla paylar (1. etkilendikleri olaylar 4. iir defteri tutar. kazanm). hakkndaki duygu ve 5. Gnlk tutar. Gemie Yolculuk: Seilen bir an ile ilgili zihin haritas oluturulur. Hatrlananlar resimlenir ve bu dncelerini de yazabilirler. Yazma alkanl 6. Beendii szleri, resimlere uygun diyaloglar konuma baloncuklarna yerletirilir (1. kazanm). (bk. Klavuz) Dilek Kutusu: Snfta veya okulda dilek kutusu oluturularak derslerin ileniine ya da etkinliklere kazanmayla ilgili kazanmlarn metinleri ve iirleri deerlendirilmesinde; alma ynelik dnce, istek ve eletiriler yazlr (1. kazanm). derler. Gezip Grdklerim: Tarih ve turistik yerlere dzenlenen gezilerde notlar alnarak izlenimler yazlr ktlar, proje deerlendirme 7. Okul dergisi ve formlar, performans gazetesi iin yazlar (1. kazanm) (bk. Klavuz) deerlendirme formlar, sre Eer: rencilerden kiilikleri zerinde etkili olan bir evreyi semeleri istenir. Burada yaamann hazrlar. geliim dosyalar, deolumlu ve olumsuz yanlar yazl olarak ifade edilir (1. kazanm). (bk. Klavuz) 8. Yazdklarn erlendirme anketleri, eBizim Kemiz: Okul/snf panosu/gazetesi/dergisinde sorunlar ve zmler kesi oluturulur. bakalaryla paylar Tespit edilen sorunlar (sra olma, okulun evre dzenlemesi, ulam, snf ve okul bakanlarnn seimi ve letirme testleri, z deve onlarn almalar, teneffslerdeki grltnn nlenmesi vb.) ve zm nerileri yazlr. Beenilen yazlar erlendirme formlar, gzlem deerlendirmelerini formlar kullanlabilir. arasndan seme yaplarak panoya aslr (8. kazanm). dikkate alr. Balon Doldurma: renciler gruplara ayrlarak her gruba zerinde karikatrler bulunan alma 9. Yazdklarndan ariv kd datlr. Her grup kendine den karikatrdeki boluklar doldurur. (bk. Klavuz) oluturur. K Hatrla: rencilere bir k resmi gsterilerek K Hatrlayalm adl bir kitap hazrlayacaklar 10. Yazma yarmalarna sylenir. Kitabn kla ilgili resimlerden ve k hatralarndan oluaca belirtilir. Kitabn hazrlanma sresi alt ay olaca iin renciler yaadklar son ka ait gzel anlarn da kitaplarna eklerler. (bk. Klavuz) katlr. Snf Gazetesi: karlacak snf gazetesi iin gnll renciler seilerek grev dalm yaplr. Hazrlanan gazete snftaki panoya herkesin okuyabilecei ekilde aslr.

Snf-okul ii etkinlik

Okul d etkinlik

[!] Uyar

lme ve deerlendirme

36TEMEL DL BECERS: YAZMA AMA VE KAZANIMLAR6. Yazm ve noktalama kurallarn uygulama 1. Yazm kurallarn kavrayarak uygular. 2. Noktalama iaretlerini ilevlerine uygun olarak kullanr.

6. snf AIKLAMALAR

ETKNLK RNEKLERGeldiimde Sen Yoktun: Her renciden verilen kelimedeki bir sesi temsil etmesi istenir. Ek olan sesi temsil eden renci kelimeye yaklarken ikinci nly temsil eden renci yere ker. (1. kazanm) (bk. Klavuz) Boya! Boya!: rencilere nszlerin zellikleri kavratlr. Buradan hareketle alma kdnda yumuak nszleri boyayarak gizli resme ulamalar istenir. Daha sonra nsz benzemesi ve yumuamasna urayan kelimelerin yazmyla ilgili kurallar verilir (1. kazanm). (bk. Klavuz) Macera Peinde: renciler birer noktalama iareti belirler, onu bir kahramann yerine koyarak maceralarn hikye eklinde yazar (2. kazanm). (bk. Klavuz) Noktalama aretleri Grevde: Snftaki tm rencilere, nokta, kesme iareti, trnak, konuma izgisi, nlem, iki nokta, ksa izgiyi temsil grevi verilir. retmen bir metin okur. Noktalama

[!] 1. Bu snfta ele alnacak yazm kurallar unlardr: Kalnlk-incelik uyumu, nsz benzemesi ve nl dmesine urayan kelimelerin, yazm kartrlan kelimelerin (hibir, hibir ey, herhangi bir, her ey vd.), soru eki minin, bala olan de ve kinin, ksaltmalar ve ksaltmalara getirilen eklerin yazm Saylarn yazm Saylar metin iinde yazyla yazlr. Birden fazla kelimeden oluan saylar ayr yazlr. Romen rakamlar ancak yzyllarda, hkmdar adlarnda, tarihlerde aylarn yazlnda, kitap ve dergi ciltlerinde ve kitaplarn asl blmlerinden nceki sayfalarn numaralandrlmasnda kullanlabilir. Sra saylar yazyla ve rakamla gsterilebilir. Rakamla gsterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme iareti konularak derece gsteren ek yazlr. letirme saylar rakamla deil yazyla belirtilir. Byk harflerin kullanm Dizeler genellikle byk harfle balar. zel adlar byk harfle balar. Belirli bir tarih bildiren ay ve gn adlar byk harfle balar. [!]Birleik kelimelerin yazmna okuma, yazma, dil bilgisi etkinliklerinde yeri geldike deinilir. [!] Ses olaylarna dayal yazm kurallar verilirken ilgili ses olaylar da aklanr. [!] Yazm kurallar verilirken okunula ilgili hususlara da deinilir. [!] 2. Bu snfta ele alnacak noktalama iaretleri unlardr: Nokta (.) Saylardan sonra sra bildirmek iin konur. Bir yaznn maddelerini gsteren rakam veya harflerden sonra konur. Tarihlerin yazlnda gn, ay ve yl gsteren saylar birbirinden ayrmak iin konur. Saat ve dakika gsteren saylar birbirinden ayrmak iin konur. Virgl (,) Anlama g kazandrmak iin tekrarlanan kelimeler arasna konur. Trnak iinde olmayan aktarma cmlelerinden sonra konur. Konuma izgisinden nce konur. Kendisinden sonraki cmleye bal olarak ret, kabul veya tevik bildiren hayr, yok, evet, peki, pekl, tamam, olur, hayhay, bastne, yle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur. Bir kelimenin kendisinden son