25

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

26

L A I Ð I I T T Â S S Ä Ä N I H

1.

Rähis ristâliih, uábih já viiljah. – –

Hiärrá, mii Immeel, áásá olluvvuoðâst já pasevuoðâst, mut sun lii meiddei alda taid, kiäin lii cuovkkânâm váimu já murdum mielâ. Tastko lep puáttám suu oovdân, tubdâstop sunjin sudoidân já sujâ-lâ¹vuotân [oovtâ jienân] näävt eeðân:

2.

Rähis uábih já viiljah Jeesusist Kristusist. – –

Mij lep Immeel muáðui oovdâst ánumin sust virkosmittem jieggâ-sân, siälusân já ruummâ¹sân. Mij lep puáttám kuullâð suu sääni já kijtteð suu suu áármust já oskolâ¹vuoðâst. Immeel lii pase já mij lep suddogâsah. Tubdâstop sunjin sudoidân já ruhâdâllup addâgâs-ânadelem [oovtâ jienân] näävt eeðân:

3.

Rähis ristâliih. – –

Lehâstop váimun puohtiettee Imelân já tubdâstop sunjin sudoidân [oovtâ jienân] näävt eeðân:

4.

Uábih já viiljah.

OHTÂS© RIPPÂ

27

– – Mij lep kastum kulmâohtâsâ¹ Immeel noomân. Kaastâst Immeel ovtâstij mii jieijâs ohtâvuotân já kyeimi kuáimásân. Mij kuullâp oohtân. Immeel lii ain lama¹ mii Eeèi, talle–uv, ko kieldijm suu, talle–uv, ko jie¹tátulávt juuðijm jieèèân pálgái mield, talle–uv, ko sierâlágán eellimpuudâin kaartâim sust kuhás. Onne mu¹tep mii kaastâ já Immeel oskolâ¹vuoðâ. Táttup maccâð Eeji kuuvl já tubdâstið sunjin jieèèân èájádem.

O H T Â S Â © R I P P Â

SUDOTUBDÂSTÂS

1.

Tubdâstâm ovdâstâd, pase Immeel, et lam jieèèân ¹oddâm rääjist lama¹ suddogâs olmoo¹. Ejijdân náál lam rikkom tuu pase táátu vuástá já suddodâm jurduigijn já sanijgijn, pargoigijn já kuáridemijgijn. Jiem lah rähistâm tuu ubâ váimustân jiemge aldemudân nuuvtko jieèèân. Tiäðám, et jieèèân sudo tiet lam ánsá¹âm avalâ¹ káðuttâs, jis tuommiih muu pasevuoðâd já vanhurskesvuoðâd mield. Mut tun, rähis almalâ¹ Eeèi, lah lopedâm ärmittið puohâid, kiäh halijdeh toohâð puárádâs

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

28

já patâreh oskoost mii Pestee Jeesus Kristus toorvon. Taan tuu läðisvuotân mun luátám já ruhâdâlâm: Adde sudoidân addâgâs noomâd tiet.

2.

Kie¿¿âlvuoðâst mun èuárvum tuu, Hiärrá. Hiärrá, kuulâ muu jienâ. Vák¹ojus tuu peeljih muu rukkoos. Jis tun Hiärrá, anah mielâstâd suddoid, Hiärrá, kii talle killáá? Mut tust lii ármu, tun adelah addâgâs, et mij iäláèèijm tuu paaloost. Tondiet, Immeel, lièèih munjin ármugâs pyerivuoðâstâd. Poosâ muu putesin rikkomu¹âstân já adde jurrâmâ¹ân addâgâs. Tuu vuástá lam rikkom, lam porgâm tuu táátu vuástá. Jurgâl kejâstuvâd meddâl muu suddoin já siho must puoh paas tavoidân. Immeel, sivned munjin putes vááimu já uðâsmit muu, adde vievsâs jiegâ.

3.

Läðis Immeel, rähis almalâ¹ Eeèi. Mij tubdâstep tunjin sudoidân, moigijn lep ánsá¹âm vaijaad já rá¿gá¹tusâd. Keejâ ármugávt mijjân já adde mijjân sudoidân addâgâs rähis Algaad, mii Pestee Jeesus Kristus tiet.

OHTÂS© RIPPÂ

29

4.

Läðis Immeel, rähis almalâ¹ Eeèi, kote lah kierdâvâ¹ já killeel já adelah ármustâd addâgâs paas tavoid, rikkomu¹âid já suddoid. Mij lep suddodâm, lama¹ immeelmettumeh já lep rikkom tuu táátu vuástá. Mut ele muu¹tâè paas tavoidân elege ääjit ärmittâsâd, tastko mij lep karttâm iätán já paèarâsân. I¹¹eed mii, Immeel, noomâd kunnee tiet. Piälu¹t mii já adde puoh sudoidân addâgâs. Adde mijjân Pase Jiegâd áármu, et luovâèèijm suddogâs eellimstân já uá¾uèèijm tuu kuvlân avalâ¹ eellim, Algaad Jeesus Kristus, mii Hiärá tiet.

5.

Ármugâs Immeel. Tubdâstâm ovdâstâd, et suddo lii èoonnâm muu, jiemge pyevti pestið jieèèân. Lam rikkom tuu pase táátu vuástá já tuástum pákkumijdâd sivnádâs. Tun uáináh puoh vere, tom–uv, maid jie¹ jiem uáini. Äärmit muu Algaad Jeesus Kristus tiet.

6.

Oo tun puoh ármulumos, riistânnävlejum Hiärrá Jeesus Kristus. Ärmit muu, váiváás suddogâs, já keejâst muu piälán läðisvuoðâd èolmijgijn, tego tun keèèih Piätárân, ko sun lâi kiäldám tuu, já tego tun keèèih suddogâs nisonân fariseus visteest

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

30

já riävárân riistâmuorâst. Adde munjin pase áármud, et mun tego Piättár èiäruèèim sudoidân, tego suddogâs nissoon tuu váimustân rähistièèim já riäváráin uá¾uèèáim kejâdið pase muáðuidâd almeest nuvâhánnáá.

7.

Sudotubdâstâssân puáhtá kevttið meiddei saalmâ (omt. Anarâ¹ sal-mâkirje salmâ 48).

SUDOPESTIM

1.

Puohváldálâ¹, ármugâs Immeel lii stuorrâ läðisvuoðâstis ärmittâm mii. Algees Jeesus Kristus tiet sun addel mijjân suddoid addâgâs já ske¿kkee eellim já avdâgâsvuoðâ. »Immeel lii rähistâm eennâm nuuvt èuuvtij, et adelij áinoo Algees, amas ohtâgin, kote sunjin osko, ¹oddâð káðuttâsân, mut uá¾uèèij avalâ¹ eellim.»

2.

»Hiärrá lii alda taid, kiäin lii cuovkkânâm váimu, sun piälu¹t taid, kiäin lii morrum mielâ.» Jeesus Kristus palvâleijen nanodâm tunjin, et Immeel addel ármustis puoh tuu suddoid addâgâs.

OHTÂS© RIPPÂ

31

3.

Addâgâsânadeleijee já läðis lii Hiärrá. Sun lii kierdâvâ¹, já suu ármu lii styeres. Tego alme lii olluv eennâm paajaabeln, nuuvt lii Hiärá ármu styeres toid, kiäh paleh sust já rähisteh suu. Nuuvt kukken ko nuorttâ lii viestârist, nuuvt kuhás sun sirdá mii suddoid. Tego eeèi äärmit párnáidis, nuuvt äärmit Hiärrá taid, kiäh paleh sust já rähisteh suu.

4.

Näävt iätá Hiärrá: »Ele poolâ. Mun lam lonestâm tuu. Mun lam tuu noomâ mield koèèom, tun lah muu. Veik väärih virâèèii já èuumah suáibuèèii te muu rähisvuotâ tunjin ij viirâ ige muu ráávhulitto suáibu.»

5.

Orrooð torvolâ¹ mieláin, tastko Hiärrá iätá puohháid, kiäh käätih: »Veik tii sudoh láá voorâruopsâdeh, toh ¹addeh vielgâdin tego muotâ. Veik toh láá ruusivnásiih, toh ¹addeh èeskâdin tego putes ullo.»

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

32

6.

Jeesus iätá: »Ustevâm, oro torvolâ¹ mieláin, tuu sudoh láá adelum addâgâs.» [Suu palvâleijen ciälhám tunjin taan sudopestim Eeji (+) já Alge já Pase Jiegâ noomân.]

KIJTTOSRUKKOOS

1.

Rähis almalâ¹ Eeèi. Kijtto, et adelah sudoidân addâgâs Jeesus tiet. I¹¹eed mii eellið áármud vievâst.

2.

Immeel, mii Eeèi, mij kijttep tuu tast, et Jeesus Kristus lii lekkâm luodâ tuu kuuvl. Nanosmit mii osko, lasseet mii tuáivu já uðâsmit mii rähisvuoðâ.

3.

Aaleest Hiärá, muu siälu, já puoh mii must lii, aaleest suu pase noomâ. Aaleest Hiärá, muu siälu, ele vájáldât, maid puorijd sun lii tunjin porgâm. Sun addel addâgâs puoh sudoidân já pyereed puoh puácuvuoðâidân. Sun luá¹tá muu jäämmim èáárvást já kruvnáá muu ármoin já rähisvuoðáin.

HIÄRRÁ, ÄÄRMIT (KYRIE)

33

H I Ä R R Á , Ä Ä R M I T ( K Y R I E )

MOLSÂIÄHTU A

KYRIE–LITANIA

Kyrie–litannia puáhtá lávluð teikâ luuhâð.

O Hiärrá Immeel, mii almalâ¹ Eeèi. Tun lah mii sivnedâm já tuu mij lep. Kuulâ párnáidâd rukkoos.

S Hiärrá, äärmit [mii].

O Mii Hiärrá Jeesus Kristus, sudoidân sovâtteijee. Tun lah jämimist pajanâm. Oro mii koskâvuoðâst.

S Kristus, äärmit [mii].

O Lohðutteijee, Pase Jieggâ, tun ilo rievtis käldee. Leehâ váimuidân kijtteð tuu.

S Hiärrá, äärmit mii.

O H T Â S Â © O V D Â R U K K O O S

OVDÂRUKOSEH

Pase Immeel, almalâ¹ Iäèèám. Mij kijttep tuu sänistâd, mast uá¾¾up kuullâð jienâd. Ske¿kkii servikoddásâd osko já tuáivu, já adde mii tubdâð rähisvuoðâd liegâsvuoðâ já koskâsâ¹ ohtâvuoðâ. Sivned mii

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

34

pispekode pispe já mii servikode pargeid. I¹¹eed mii puohâid leðe oskostân puttáh já moovtigeh já i¹¹eed mii eellið tuu sääni mield.

Sivned mii kirho já ubâ ristâkode vuolgâttâspargo. [Mij ruhâdâllâp servikode nomâttum vuolgâttâspargee NN/ – – (vuolgâttâspargo no-mâttum saje) peeleest x:st.] Ruokâsmit já kiävrud taid, kiäh váinut-tuvvojeh Kristus noomâ tiet. Èokkii almugâd jyehi saajeest väldi-koddásâd, já i¹¹eed mii tuoivust vyerdið Algaad maccâm.

Mij kijttep tuu eejienâmist. Sivned täsivääldi presideentâ, háldáttâs, ovdâskode já vuoigâdvuotâlágádâs. Sivned sämiaalmug já Sämitige pargo. Adde merideijeid ovdâsvástádâstobdo, nuuvt et sij ovdâdeh vuoigâlâ¹vuoðâ. Uápist sii toimâð eromâ¹ávt toi pyerrin, kiäh láá hiäjumus tiileest. Sivned taid, kiäh huksejeh taan eennâm rähtimáin já hoittáámáin irâttâsâid já uárnejeh maa¿gâsân pargo. I¹¹eed mii jyehið lahjijdâd nuuvt, et puohâin lièèij tuárvás pyeri ovdâspiergim já olmoo¹árvusâ¹ eellim. Vääldi meddâl kaðâ¹vuoðâ mii kooskâst já máttát mii kunnijâttið nubijdân.

Varjâl mii eennâm suáðist já luhottesvuoðâin. Máttát mii tubdâð jieèèân ovdâsvástádâs luándust, amas mij snielâhvuoðâstân tu¹¹âdið já nyeskidið tom. Vyeleed mii katâmu¹ân já jorgeetmân, ko mij käi-dip tust já älgip vyeitittâttâð suudon eellimstân.

Sivned paihijdân. Adde taid addâgâsânadeleijee mielâ já tuu èavos-mittee mieldiorroom. I¹¹eed vanhimijd kyeddið ovdâsvástádâs pár-náinis. Jooðeet párnái já nuorâi ¹oddâm. I¹¹eed mii puohâid pissooð servikode ohtâvuoðâst já èuávvuð oskolávt mii Hiärá.

Almalâ¹ Iäèèám. Sáánád áv¾oo mii kyeddið nubijdân nooðijd. I¹-¹eed mii leðe toi torvon, kiäi eellim tiävdá soro, puácuvuotâ teikâ ohtuuvuotâ. Coogâ já lohðut taid aldemuid, kiäi peeleest lii koijâ-dum ovdârukkoos: – –. Kuulâ meiddei joskis ruhâdâsâidân. (Joskâdvuotâ.)

OHTÂS© OVDÂRUKKOOS

35

Almalâ¹ Iäèèám, mij alestep tuu tast, et Algaad Jeesus Kristus lii vuáittám sudo já jäämmim. Ko mii jäämimpuddâ puátá, vääldi mii tuu kuuvl aalman alestið tuu nuvâhánnáá.

2.

Ellee, puohváldálâ¹ Immeel, tuu mij èuárvup i¹¹een. Kuulâ mii ár-mustâd.

Mij ruhâdâllâp kirhood peeleest päikkikuávlustân já jyehi saajeest: mii servikode já ton palvâleijei peeleest, jieèèân pispekode já pispe (NN) peeleest, puoh kirhoi já toi paimânij peeleest. Adde kirkkosâd ohtâvuoðâ já ráávhu. Adde sáánád vijðánið puoh maailmân.

Mij ruhâdâllâp mii aalmug já ubâ maailm peeleest. Adde ráávhu, vuoigâlâ¹vuoðâ já rijjâvuoðâ vyeittið. Sivned almugij hoovdâid.

Mij kijttep tuu perrust já puoh mii aldemuin. Tun, kote tuubdah mii iloid já huolâid, sivned mii.

Mu¹te puoh pyecceid já taid, kiäh killájeh ohtuuvuoðâst já torvot-tesvuoðâst. Ruhâdâllâp toi peeleest, kiäid teddih ruttâväänivuotâ teikâ eellim ulmettesvuotâ, lusis pargonuáðih teikâ pargottesvuoðâ nuáðði. Mu¹te taid, kiäh láá alda jäämmim. Ruhâdâllâp jáámmám aldemuidân peeleest. Adde mii taan eellim ma¿a oovtâst siigijn já puoh posijdâdgijn uáinið tuu muáðui èuovâ.

Mij kyeððip jieèèân, kyeimi kuáimán já ubâ elimân tuu haaldun.

3.

L Almalâ¹ Eeèi, kijtto tast et uá¾¾up puáttið tuu kuuvl tego párnááh. Mij puáttip iloidângijn já noðijdângijn. Kijtto, et uá¾¾up sierâlágán feeriimijgijn kuullâð tuu perrui. Eeèi, tun sivnedah uððâ eellim.

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

36

S� Uðâsmit mii Jiegâinâd.

O� Mij mu¹tep taid, kiäh láá ohtuu já hilgum. Adde mijjân herkkivuoðâ kuullâð sii saavâid. I¹¹eed mii väldið nubijdân vuotân nuuvt, et lièèijm vyeligááh já kierdâvááh. Mij mu¹tep taid, kiäid eellimtile aatâ¹t, já huolâ já palo mottee. Mij ruhâdâllâp tuu toi peeleest, kiäh väibih pargoost já huápu vyelni. Eeèi, tun sivnedah uððâ eellim.

S� Uðâsmit mii Jiegâinâd.

O� Ubâ eennâm lii tievâ tuu adâlduvâin. Mij ruhâdâllâp toi peeleest, kiäh iä uáini tuu pyerivuoðâ. Mij èuárvup toi peeleest, kiäid eennâm lii päljis ävðineennâm já eellim juátkojeijee tai¹tâlem. I¹¹eed mii kyeddið sii nooðijd, tastko kuullâp siämmáá olmoo¹koodán. Eeèi, tun sivnedah uððâ ellim.

S� Uðâsmit mii jiegâinâd.

O� Mij ruhâdâllâp vääldi kevtteid vijsesvuoðâ uáinið juáhháá eellim mittedmáttum áárvu. Leehâ toi èoolmijd, kiäh iä huámmá¹ ovdâsvástádusâs, toi peeljijd, kiäh iä kuulâ eennâm joskâdij jienâ. Peesti mii jieèèiivuoðâst já jieèèân ovdâdâsâi háputtâlmist, ko meridep aa¹ijn. Eeèi, tun sivnedah uððâ eellim.

S� Uðâsmit mii Jiegâinâd.

O� Tun lah mieldi eellim jyehi puudâst.

OHTÂS© OVDÂRUKKOOS

37

Uáináh párnáá, kote viälláá eenis askeest, nuorâ, kote ocá jieijâs já jieijâs saje, vuorâsulmuu, kiäm tiäddá ovdâsvástádus elimist, puárisulmuu, kiän vyeimih kiäppáneh já kii killáá ohtuuvuoðâst, puoh aldemuidân, kiäi peeleest ruhâdâllâp tääl joskâdávt. (Joskis rukkoos) Mij ruhâdâllâp jämmeid avalâ¹ ráávhu já vuoi¿âdâttâm. Eeèi, tun sivnedah uððâ eellim.

S� Uðâsmit mii jiegâinâd.

O� Immeel, tun lohðuttah mii tego enni päärnis, tego eeèi tun vááldáh mii askasâd. Mij kyeððip jieèèân elimist já jämimist tuu haaldun.

4. LITANIA

O Ruhâdâllup.

S Hiärrá, äärmit tääl mii–uv. Kristus, äärmit tääl mii–uv. Hiärrá, äärmit tääl mii–uv.

O Hiärrá, mii Immeel, tun almalâ¹ Eeèi, Hiärrá, Immeel Alge, tun maailm Lonesteijee, Hiärrá, Imelâm, Pase Jieggâ,

S äärmit tääl mii–uv, oo läðis Immeel, mii Hiärrá.

O Puoh puástuvuoðâst já tijdâoskoost, puoh èájáditmist, já ain puoh paast–uv

S varjâl tääl mii–uv, oo läðis Immeel, mii Hiärrá.

O Pirâsnyeskidmist já luándukatastroofijn,

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

38

neelgieeðeest já taavdâin, suáðist já viehâvääldist, riijdoin já lavâttesvuoðâin

S varjâl tääl mii–uv, oo läðis Immeel, mii Hiärrá.

O Vaijeest já kaðâ¹tâsâst, jieèèiivuoðâst já tuommim haalust, korâsvuoðâst já perustmáttumvuoðâst, ¹lundomist já epituáivust

S varjâl tääl mii–uv, oo läðis Immeel, mii Hiärrá.

O Paa vääldist maailmist, kivsedeijee juonâin já pettimijn, epioskoost já suddogâs elimist, avalâ¹ jämimist

S varjâl tääl mii–uv, oo läðis Immeel, mii Hiärrá.

O Pase ¹oddâmâd já elimâd tiet tääl kierdâmâd já riistâjämimâd tiet tääl pajaspaijaanmâd já aalmanlavkkiimâd tiet tääl

S äärmit tääl mii–uv, oo läðis Immeel, mii Hiärrá.

O Murrâ¹ist já atâ¹tâsâst, iiloost já luhhoost, jäämmim eeðeest–uv já majemu¹ tuámu ääigi

S äärmit tääl mii–uv, oo läðis Immeel, mii Hiärrá.

O Mij vááivâ¹ suddogâsah ruhâdâllâp: Haaldâ¹ já laiðii servikoddáád, adde toos vyeimi eellið sáánád mield. Toovâ noomâd tobdosin maailm jyehi kuávlust, suovâ osko, tuáivu já rähisvuoðâ haldâ¹ið ristâkoddeest. Oovtâst puoh oskováid,

OHTÂS© OVDÂRUKKOOS

39

nuuvt et lièij ohtâ paaimân já ohtâ èagge.

S Hiärrá äärmit tääl mii–uv.

O Varjâl puohâid, kiäh láá eeðeest já vaarast, i¹¹eed já virkosmit pyecceid já murâ¹lijd. Adde haalu já vuoimijd leðe kierdee ulmui caggen. Sivned eennâm heeðâlm ja ulmui pargo, suoijâl já äärmit puoh tuu oomijd.

S Hiärrá äärmit tääl mii–uv.

O Hiärrá, Immeel, puohváldálâ¹, kote kuulah kättei ¹yehkittâsâid vääldi vuástá rukosijdân ain. i¹¹eed mii Jiegâd vuoimijn vyeittið puoh paaid, maid sáttán, maailm já mij jiejah uá¾¾up ááigán. Kijttos já alestâs tunjin liävus tääl já nuvâhánnáá.

5.

Ohtâsâ¹ ovdârukkoos aarâhnuorâi immeelpalvâlusâst

O Rähis almalâ¹ Eeèi, kijtto aarnijn, maid lah mijjân adelâm: pääihist, eejienâmist, ustevijn já purrâmu¹âst. Kijtto, et tun lah ain alda, talle–uv ko lep ohtuu. Kuulâ mii rukkoos.

S Kuulâ mii rukkoos.

O Sivned paihijdân, vanhimijdân já ustevijdân. Adde mijjân vyeimi ¹koovlâväzzimân já sivned máttáátteijeidân. Sivned puoh taid, kiäh taheh tehálâ¹ miärádâsâid.

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

40

Suoijâl puoh taid, kiäh aneh huolâ mii torvolâ¹vuoðâst. Kuulâ mii rukkoos.

S Kuulâ mii rukkoos.

O Varjâl taid, kiäid maa¿gah vaarah uhkájeh, taid, kiäin ij lah päikki teikâ purrâmu¹ teikâ taid kiäh láá suáði juolgij vyeln. Adde mijjân i¹edeijee kieðâid já ávus èoolmijd, et mij huámmá¹ep taid, kiäh tarbâ¹eh i¹e. Kuulâ mii rukkoos.

S Kuulâ mii rukkoos.

O Kijtto Ráámmáttist, rukosist já servikoddeest. Kijtto tast, et mist lii aarni almeest.

S Kuulâ mii rukkoos.

6.

Ohtâsâ¹ ovdârukkoos nuorâi immeelpalvâlusâst

Rukkoosoosij kooskâst puáhtá lávluð hiäivulâ¹ ¹uo¿âpaarâ teikâ veerstâ lavlust, mii l i i nuoráid uápis.

Immeel, almalâ¹ Eeèi. Mij ruhâdâllâp tuu jieijâd kirho peeleest, et tot lièij tuáivu já rähisvuoðâ merkkâ taan maailmist.

Eeèi, adde mijjân ruokkâdvuoðâ eellið ristâlâ¾¾ân taan maailmist. Maailm lii motomin sev¿âd, já ton sev¿âdvuotân lii älkkee èájádið. Adde mijjân osko kinttâlijd já vyeimi rähistið,

OHTÂS© OVDÂRUKKOOS

41

et toimâèèijm tääbbin tuu kiettân.

Eeèi, adde ustevvuoðâ jiegâ nuuvt staatâi já almugij ko kirhoi–uv kooskân. Mij ruhâdâllâp maailm puoh hoovdâi peeleest. Adde petteid vijsesvuoðâ já ovdâsvástádâstobdo. Sivned sämiaalmug já Sämitige pargo. Veik suáðih iä nuuvâ ige puoh verivuotâ muttuu vuoigâdvuotân, tuu alda, Eeèi, lii talle–uv vala tuáivu.

Eeèi, räähti mist ustevijd kyeimi kuáimásân. Mij ruhâdâllâp toi peleest, kiäh kivseduvvojeh já hálbá¹uvvojeh toi peeleest, kiäh suárdojeh sii li¹keiivne teikâ kievhivuoðâ tiet, já toi peeleest, kiäh kärttih ivveest ihán sujâttáá eellið kiddâgâsâin teikâ patâremleeirâin. Ruhâdâllâp toi peeleest, kiäh ääsih suáði teikâ viehâvääldi kooskâst. Oro mii caggen, ko mij vyelgip tai¹tâlusân ulmui kiärdámu¹ vuástá.

Immeel, almalâ¹ Eeèi. Sivned tuu pargoin tuáimee ulmuid alda já kukken. Ruokâsmit mii jyehið rähisvuoðâd èuovâ já rähistið enâmus talle, ko tot lii vaigâdumos.

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

42

OVDÂRUKKOOSFÁÁDÁH

OVDÂRUKKOOS ALGÂTTÂS

A)

Pase Immeel, rähis almalâ¹ Eeèi. Tun lah adelâm mijjân vuoigâd-vuoðâ aldanið tuu Algaad Jeesus Kristus noomâst já pyehtið tunjin ánumijdân já kijttosijdân. Kuulâ mii, ko ruhâdâllâp ohtsâ¹ aa¹ij já puoh aldemuidân peeleest.

B)

Immeel, almalâ¹ Iäèèám. Lep ovdâstâd kuárus kieðâigijn já ávus mieláin. Lah lopedâm kuullâð puohâid, kiäh èuárvuh tuu i¹án. Os-kop, et kuulah meiddei mii.

KASTUM

A)

[Almalâ¹ Eeèi.]

Mij kijttep tuu uððâ eellim immâ¹ist já kaastâ läähjist. Sivned pár-náid / – – (noomah), kiäh kaastâst láá valdum Kristus uámmin já servikode ohtâvuotân. Adde servikode leðe sijjân / sunnui / sunjin Pestee asken já vuoi¿âlâ¹ pajas¹oddâmpäikkin. I¹¹eed sii / sunnuu / suu vanhimijd já faddârijd rähistið sii / sunnuu / suu já rähtið sijjân / sunnui / sunjin torvolâ¹ pääihi.

B)

[Almalâ¹ Eeèi.]

OHTÂS© OVDÂRUKKOOS

43

Mij kijttep tuu tast, et lah pase kaastâst labdam servikode ohtâvuo-tân / et lah váldám kaastâ ármuliiton táid nuorâid/vuorâsulmuid: – – (noomah) ~ taan nuorâ /vuorâsulmuu – – (nommâ). Adde sijjân/ sunnui/sunjin sivnádâsâd já i¹¹eed sii/sunnuu/suu pissooð tuu uám-min já ¹oddâð oskoost. Kiddii sii/sunnuu/suu sánásâd já servikod-dásâd já adde tuáivu aassâð sii/sunnuu/suu vááimust.

NÄIMILIITON ÁIGOOH TEIKÂ VIHKUM PAARÂ

[Mii Immeel já Sivnedeijee.]

Mij kijttep tuu tast, et lah meridâm näimilito lähjin almai já niso-nân. Adde sivnádâsâd toid, kiäh áiguv näimiliiton / kiäh áiguh näi-miliiton / kiäh lává vihkum / kiäh láá vihkum, já i¹¹eed sunnuu/sii rähistið já palvâlið kyeimis oskolávt. I¹¹eed sunnuu/sii olá¹uttið tuu adelem koèèomu¹ tunjin turvâstmáin.

JÁÁMMÁM ULMUUH

A)

[Läðis Immeel.]

Tun adelah eellim já tun koèoh mii meddâl, ko peivijdân meeri tiä-vá. Lah lopedâm orrooð mieldi meiddei elimân majemuu puudâst. Kijttep tuu áármust já rähisvuoðâst, maid lah èáittám meddâlnohá-dâm ulmuid. Mij kijttep puoh pyereest, maid sii peht adelih mijjân. Oskop tääl sii tuu haaldun; Vääldi sii jieijâd kuuvl. Oro alda murâ¹-teijee uámáhâ¹âid já lohðut sii pajaspajanem já avalâ¹ eellim tuái-voin. I¹¹eed mii kuáhtáð jieèèân jäämmim Kristusân turvâstmáin.

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

44

B)

[Läðis Immeel.]

Tun adelah eellim já asâttah mii peivijd mere. Tun lah koèèom mii koskâvuoðâst meddâl – – (noomah / nommâ). Mij kijttep tuu ár-mustâd já rähisvuoðâstâd, maid lah èáittám sijjân/sunnui/sunjin. Mij oskop sii/sunnuu/suu tuu haaldun. Oro alda murâ¹teijee uámá-hâ¹âid já pyevti lohðuttâs sii elimân.

U H R E L Ä Ä H J I S I V N E D E M

1.

Mij kijttep tuu, almalâ¹ Eeèi, puoh pyereest, maid lah mijjân suovvâm. Sivned taam uhreläähji. Adde tom puáttið – – pyerrin táttud mield.

2.

Hiärrá, tuu uámist mij adelep, tuu läähjist mij jyehip. Vääldi vuástá mii já mii läähji Jeesus Kristus tiet.

3.

Mij alestep tuu, Imelâm, puoh puorij adalduvâi adeleijee. Mij kyeddip ovdâsâd, maid lep lähjin uá¾¾um. Sivned taam uhreläähji já adde tom puáttið – – pyerrin.

EHIDÂSRUKKOOS

45

E H I D Â S R U K K O O S

PREFAATIO LOPÂTTÂS

PREFAATIO LOPÂTTÂS ADVENTÄÄIGI

Suu tun lah vuolgâttâm almugâd kooskân, sust láá tievvâm profeetij ennustuseh. Ohtii sun almostuvá kunneevuoðâstis tuommið ellee já jáámmám ulmuid. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS JUOVLÂI

Suu ¹oddâmáin tun èyevvejih maailm, vyejettih jäämmim suoivuu já ske¿kkejih mijjân avalâ¹ eellim tuáivu. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS JUOVLÂI ÄÄIGI, KINTTÂLPEEIVI JÁ MÁÁRJÁ ALMOSTUMPEEIVI

Tun lah adelâm áinoo Algaad puáttið maailmân já ¹oddâð olmo¾in, et mii ¹odâèèijm tuu pärnin já pesâèèijm sev¿âdvuoðâst èuovân. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

46

PREFAATIO LOPÂTTÂS LUÁPPIJÁI

Suu kirkesvuotâ èuává mii koskâvuoðâst já èáittá mijjân luodâ sev¿âdvuoðâst èuovân. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS LUÁPPIJÁI ÄÄIGI JA PASEPEEIVIH OVDIL VÁSTUÄÄIGI

Sun eelij mii koskâvuoðâst jáháttellen tuu táátun, já suu tavoin oinui tuu kirkesvuotâ. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS VÁSTUÄÄIGI

Tun jieh lah kuáððám mii sudo já jäämmim vááldán, mut lah adelâm Algaad jäämmið mii tiet, et mij jámáèèijm meddâl suddoost já iäláèèijm tunjin. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS KIÄRDÁMU©ÄÄIGI (5. VÁSTUÄÄIGI PASEPEEIVI RÄÄJIST)

Sun lâi jáháttellee jäämmim räi. Sun killái loopâ räi kivsádâsâid já kiärdámu¹âid et lièij piälu¹tâm mii paa vääldist. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

EHIDÂSRUKKOOS

47

PREFAATIO LOPÂTTÂS PESSIJ©IIJ JÁ PESSIJ©PEEIVI

Sun lii mii pessijâ¹savzâ, kote lii uhredum mii oovdâst. Jämimáin sun vuoitij jäämmim já jieijâs pajaspaijaanmáin leehâi mijjân luodâ avalâ¹ elimân. Tondiet puoh eennâm áávvud taan iijâ / peeivi já viättá juuhlijd pessijáást ilodin. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS PESSIJ©ÄÄIGI

Jämimáin sun lii vuáittám jäämmim já jieijâs ávulâ¹ pajaspaijaanmáin lekkâm mijjân luodâ avalâ¹ elimân. Sun adelij váimusân uððâ saalmâ, kijttoslavluu mii Imelân. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS HELLÂTURÂSTUVÂST HELDUVÁÁPTUN

Suu tun lah aledâm jieijâd uálgispel, aleláá ko puoh vääldih, vyeimih já hiärrávuoðah. Sun ruhâdâl nuvâhánnáá mii peeleest já addel mijjân vuoigâdvuoðâ koèèoð tuu mii Eeèèin. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

48

PREFAATIO LOPÂTTÂS HELDUV

Suu tun lah aledâm jieijâd uálgispel, aleláá ko puoh vääldih, vyeimih já hiärrávuoðah. Suu lopádâs mield tun lah kulgâttâm Pase Jiegâ, nuuvt et puoh almugeh já kielah kulluuttièèii stuorrâ tavoidâd. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS APOSTOLIJ PEEIVI JÁ PASE HENRIK MU©TOPEEIVI

Sust piälu¹tâs saahâ lii puáttám maailmân. Sust tuu oskolâ¹ tuoðâ¹teijeeh láá mu¹tâlâm já puáhtám evangelium meiddei mii enâmân. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS MIKKÂLPEEIVI

Tun adelih Algaad piälu¹tið mii paa vääldist já vuolgâttah pase e¿gâlijdâd laiðið já suoijâlið mii. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

PREFAATIO LOPÂTTÂS KOCCEEM PASEPEEIVI JÁ TUÁMUPASEPEEIVI

Sust tun lah adelâm mijjân pajaspajanem tuáivu, et mij puávtáèèijm torvolâ¹ mieláin vyerdið tuu avalâ¹ väldikode. Mij kijttep tuu täst alme adalduvâst já lávlup tunjin alestâs e¿gâlijgijn já puoh posijgijn:

KIJTTOSRUKKOOS

49

K I J T T O S R U K K O O S

TÁVÁL©

Hiärrá, puohváldálâ¹ Immeel, tun toohih mii uásálâ¾¾ân pase ehidâsâst. Mij kijttep tuu taan adalduvâst já ruhâdâllâp: Räähti mii puoh posijdâdgijn uásálâ¾¾ân meiddei alme juhlemálásist. Taam áánnup Jeesus Kristus, mii Hiärá peht, kote iälá já haaldâ¹ tuin já Pase Jieggáin ovttuu já avalávt.

ADVENTÄIGI

Hiärrá, puohváldálâ¹ Immeel, tun toohih mii uásálâ¾¾ân uððâ lito málásist. Mij kijttep tuu taan adalduvâst já ruhâdâllâp: Naanood mii oskoost, tuáivust já rähisvuoðâst, ko vyerdip mii Kunâgâs já Pestee almostum. Taam ruhâdâllâp Algaad Jeesus Kristus tiet.

JUOVLÂI ÄIGI

Mii almalâ¹ Eeèi. Kijtto ehidâs adalduvâst. Adde Kristus aassâð mii vááimust, nuuvt et mij suonjârdep suu èuovâ maailm sev¿âdvuotân. Taam áánnup olmo¾in ¹oddâm Algaad Jeesus Kristus peht,

IMMEELPALVÂLUSÂI TEEVSTAH JÁ LAVLUUH

50

kote iälá já haaldâ¹ tuin já Pase Jieggáin ain já avalávt.

VÁSTUÄIGI

Hiärrá, mii Immeel, ton toohih mii uásálâ¾¾ân eellim leeibist, Algestâd Jeesusist Kristusist. Mij kijttep tuu taan áármust já ruhâdâllâp: Adde mii ohtii puoh piälu¹tum ulmui juávhust palvâlið já kijtteð Immeel Lábbá, kote lii árvulâ¹ uá¾¾uð kirkesvuoðâ, kunnee já alestâs.

KIERDÂMÄIGI

Rähis almalâ¹ Eeèi, tun adelih Algaad uhren mii peeleest. Mij kijttep tuu ehidâs adalduvâst, mast uá¾¾up sudoi addâgâsadelem, eellim já avdâgâsvuoðâ. Ane mii Kristus uámmin elimist já jämimist. Taam ruhâdâllâp suu killám, jäämmim já pajaspajanem tiet.

PESSIJÁÁH

Hiärrá, mii Immeel. Mij alestep tuu puoh ristâlijgijn Algaad jämimist paijaanmist. Kijtto pessijái iiloost,

KIJTTOSRUKKOOS

51

kijtto tast, et adelah pase ehidâsâst mijjân uási avalâ¹ elimân. Tuu lii väldi já kunnee avalávt.

PESSIJ婀IGI

Mij alestep tuu, puohváldálâ¹ Immeel, et lah Kristusist ske¿kkim mijjân uððâ eellim já pessijái ilo. Adde pajaspajanem vyeimi váiguttið mist, kiäh lep suu noomân kastum. Kyedi mii rähisvuoðâstâd ton piäiván, kuás koèoh mii avalâ¹ ilon. Kuulâ mii Algaad Jeesus Kristus peht.

HELDUVAH

Pase Immeel, eellim adeleijee. Kijtto tast, et lah ske¿kkim ehidâsâst Kristus rummâ¹ já voorâ avalâ¹ eellim kälden. Ruokâsmit mii Pase Jiegâ vuoimijn já i¹¹eed tuálvuð saavâ pajaspajanem Kristusist jyehi sajan maailmân. Alestâs liävus tunjin, Eeèi já Alge já Pase Jieggâ, tääl já ain.