Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Infodag
Antidopingverantwoordelijken
Kasteel van Bouchout
Plantentuin Meise
27 april 2015
Dopingbestrijding 2015
Preventie, samenwerking, onderzoek
Yves Defoort
Jurist NADO Vlaanderen
27 april 2015
“Ik kende het spel, wist dat ik gepakt
kon worden. Ik had me vooraf ingebeeld
hoe dat zou zijn.
Maar de realiteit was zoveel erger
Van superster naar persona non grata”
Stefan Schumacher
Preventie
• Doel: bewuste (educatie) en onbewuste (informatie)
overtredingen vermijden
• Sporters en begeleiders
• Basiskennis– Verboden stoffen, geneesmiddelen, voedingssupplementen & TTN
– Dopingpraktijken
– Controleprocedure
– Whereabouts
– Medische, ethische, sociale en tuchtrechtelijke gevolgen
• Antidopingcultuur en -informatie
Sporter
• Breedtesporter
• Elite van nationaal niveau – NADO/federatie
• Elite van internationaal niveau - IF
• Kennis
• Voorzichtigheid (suppl./geneesmiddelen/entourage)
• Informatie & Medewerking
→ controle
→ onderzoek
Elitesporter
• Olympische sporten → SportAccord
• Internationale definitie
• Nationale definitie
– Deelname internationale wedstrijden
– Inkomen
– Selectie EK/WK/OS
• TTN/Whereabouts
• VDT/BAS/TAS
Begeleiders
• Kennis van regelgeving
• Positieve invloed op sporter
• Informatie & Medewerking
• Wie?
• Verboden samenwerking
Federatie
• Reglementeren (tucht elite & begeleiders)
• Identificeren (breedte/elite)
• Informeren clubs/sporters/begeleiders/NADO
• Educatie clubs/sporters/begeleiders
• Fingerspitzengefühl
• Signaleren & Meewerken met NADO
• Voorlopig schorsen/sanctioneren elite/begeleiders
• Opvolgen geschorste sporters/begeleiders
Informatie en vragen
• Algemene informatie, preventie en educatie
www.dopinglijn.be
• Dopingcontrole, geneesmiddelen en TTN
• Onderzoek, regelgeving, sanctionering & toezicht
Praktische taken van de
antidopingverantwoordelijke
Dr. Hans Cooman
Praktische taken
• Informatie en preventie (Jord)
• Melden wedstrijden
• Organisatoren: plichten dopingcontrole
• Elitesporters
• Informatie i.v.m. dopingpraktijken en
meewerken onderzoek naar
dopingpraktijken
Melden wedstrijden
• Minstens 14 dagen tevoren
• Wat
– Soort wedstrijd
– Datum, begin- en einduur
– Exacte locatie
– Verantwoordelijk organisator +
contactgegevens
Plichten wedstrijdorganisatoren
• totale medewerking verlenen
– Arts en chaperons doorlaten
– Arts en chaperon hebben toegang tot alle
lokalen en plaatsen
• Geschorste sporters deelname weigeren
– Lijst geschorsten aanvragen via
Plichten wedstrijdorganisatoren
• Dopingcontrolestation
– In de nabijheid (max 500 meter)
– Toilet in ruimte zelf of ernaast
– wachtruimte
– Uitsluitend voor dopingcontrole
– Tafel en stoelen
• Ongeopende flessen niet-alcoholische drank
(best 6 grote flessen)
Plichten wedstrijdorganisatoren
• Registreren gegevens alle
wedstrijddeelnemers
– Naam en voornaam
– Geslacht
– Geboortedatum
– Contactgegevens (gsm)
– Sportfederatie bij wie aangesloten
– Eisen identiteitsbewijs met foto
Elitesporters• Olympisch, Paralympisch, SportAccord
• Internationaal niveau (Int. Federatie)
• Nationaal
a. Regelmatig deelnemen int. wedstrijden hoog
niveau
b. Voornaamste bezoldigde activiteit
c. Selectie of deelname laatste 12 maand voor
OS, PS, WK, EK (hoogste niveau)
d. Neemt deel aan ploegsport waarbij
meerderheid van ploegen uit spelers a, b of c
Elitesporters
• Sjabloon
• Alle identificatie- en contactgegevens
– Naam en voornaam
– Geboortedatum en geslacht
– Contactgegevens (gsm, e-mail)
– Club
– discipline
Elitesporter
• Samen met NADO bepalen wie elitesporter
is
• NADO verwittigt sporter over kwalificatie
als elitesporter en over rechten en plichten
• Lijst steeds up to date houden!
Plichten Elitesporter
• TTN proactief
• Disc. Afhandeling via federatie
• Sommigen whereabouts, dan taak
antidopingverantwoordelijke
– Trimesterieel verwittigen sporter
– Mee opvolgen (indien sporter akkoord)
Informatie over en meewerken
aan onderzoek i.v.m.
dopingpraktijken
• Elke vorm van informatie over een
mogelijke dopingpraktijk
=> Patrick Ghelen of [email protected]
• Alle medewerking verlenen aan een
onderzoek naar dopingpraktijken
De rol van de
dopingpreventieverantwoordelijke
Jord Vandenhoudt
Beleidsmedewerker Sport
Doping?
Doping?
Doping?
Dopingpreventie
Dopingpreventie
• NADO Vlaanderen, sporters, begeleiders en sportverenigingen
zetten zich in voor de preventie en de bestrijding van
dopingpraktijken in de sport, met het oog op de uitbanning
daarvan.
• Zorgen dat de ‘ziel/geest van de sport’ (spirit of sport) niet door
doping wordt ondermijnd.
– Waarden zoals: ethiek, fair play en eerlijkheid, strijden met gelijke
middelen, gezondheid, karakter en ontwikkeling, plezier, teamwerk,
toewijding en betrokkenheid, respect voor regels en wetten, respect voor
zichzelf en andere sporters, moed, verbondenheid en solidariteit…
Doelstelling dopingpreventie
• Het doel is het bewust of onbewust gebruik van verboden
stoffen of methoden door sporters voorkomen.
• Het vastleggen, ontwikkelen en versterken van waarden, normen
en gedragingen op het vlak van ethiek in de sport.
• Sporters en hun begeleidend personeel de relevante
(technische) kennis en het relevante gedrag op het vlak van
antidoping bijbrengen.
Kwaliteitsbeleid sportfederatie• Reactiebeleid -> preventiebeleid -> kwaliteitsbeleid
– Niet enkel ‘brandjes blussen’ na een positief dopinggeval, maar werken aan
een preventiebeleid, ingebed in een breder kwaliteitsbeleid van de
federatie!
– Missie – Visie – Beleidsplan
– Antidoping -> ‘Gezond en ethisch sporten’
– #iksportslim #ethiekindesport #cleansport
• Rol voor de dopingpreventieverantwoordelijke
Dopingpreventieverantwoordelijke
• Focus op
proactieve rol sportfederatie in preventie en
bestrijding dopingpraktijken
doorgedreven samenwerking tussen
sportfederatie en NADO Vlaanderen
Aanstelling verantwoordelijke in elke
sportfederatie m.o.o. deze samenwerking
Dopingpreventieverantwoordelijke
Omzetten en coördineren van
antidopingreglementering in de eigen federatie
naar een effectief antidopingbeleid via
gedragscodes, goede praktijken, …
= Kwaliteitsbeleid
Sporters, begeleiders, clubverantwoordelijken
in kennis brengen van het antidopingbeleid en
dit samen met hen op het terrein
implementeren
= Preventiebeleid
Dopingpreventieverantwoordelijke
Eerste aanspreekpunt zijn voor atleten,
begeleiders, clubs inzake antidopingbeleid
= Kwaliteit + Preventie
Contactpunt zijn voor en samenwerken met
NADO Vlaanderen inzake antidopingbeleid
van de federatie
= Kwaliteit + Preventie
Dopingpreventieverantwoordelijke
Contactpunt van de federatie / de disciplinaire
organen zijn ingeval van een positief
dopinggeval
= Reactiebeleid
Rol dopingpreventieverantwoordelijke:
= Proactief
= Collaboratief (met NADO Vlaanderen)
= Ondersteund door NADO Vlaanderen en de
VSF
Taken
Dopingpreventieverantwoordelijke
I. Kennis, informeren en vorming
II. Samenwerken met NADO Vlaanderen
III. Reglementen en praktijken
IV. Toezicht op naleving sportieve sancties
V. Onderzoeken
I. Kennis, informeren, vormen
• Basiskennis:
– Sporter is steeds verantwoordelijk voor wat zich in zijn of haar
lichaam bevindt
– 9 andere dopingpraktijken
– Verboden lijst op www.dopinglijn.be
– Controle geneesmiddelen op www.dopinglijn.be
– Voedingssupplementen op eigen risico
– Waarschuwen huisarts/sportarts en begeleiders
– TTN breedtesporter/elitesporter nationaal & internationaal niveau
– Elitesporter
– Verblijfsgegevens
– Dopingcontroleprocedure
• Informeren en sensibiliseren clubs, wedstrijdorganisatoren,
sporters en begeleiders omtrent hun verplichtingen34
35
I. Kennis, informeren, vormen
• Promoten antidopingcultuur
– Fair-play gedachte actief uitdragen
– Waarde van eerlijk sporten benadrukken
– Medische, ethische, sociale, financiële en sportieve gevolgen van
doping
• Sporter:
– Competitie- en clubtrainingverbod
– Verlies van ranking, medailles, reputatie, respect, supporters en
sponsors
– Potentiële gezondheidsschade
– Vereenzaming
• Club, federatie en sport:
– Negatieve impact op reputatie, leden, medewerkers, supporters en
sponsors
Dopingpreventieplan
Dopingpreventieplan moet aan de doelgroep aangepast worden.
− Doelstellingen per doelgroep (korte, middellange, lange termijn)
− Curriculum (+gradaties binnen eenzelfde doelgroep)
− Timing, boodschap, acties, budget, partners, instrumenten, kanalen…
• Verschillende doelstellingen per doelgroep
– Sporters, begeleiders, bestuurders, ouders, entourage,…
• Binnen elke doelgroep nog gradaties
– Recreatiesport versus topsport
Doelstellingen per doelgroep
Curriculum• Afhankelijk van de doelgroep of van niveau van sportbeoefening:
– bewust zijn van, kennis hebben over, kunnen toepassen van, zich gedragen
naar…
– Bijvoorbeeld inzake het aspect ‘dopingcontroles’:
Elitesporter• Weet dat er zowel
binnen als buiten
competitie getest wordt.
• Kent de controle-
procedures voor bloed
en urine en heeft
ervaring met deze
procedures (eventueel
via gesimuleerde
oefeningen).
Recreatieve sporter• De sporter weet dat er
dopingcontroles bestaan
en dat hij/zij
gecontroleerd kan
worden.
Ouders• Ouders weten dat
dopingcontroles
bestaan en ze hun
kind hierbij mogen
begeleiden.
Preventieactiviteiten
• Preventie = handelen voordat het probleem ontstaat = voorkomen
van een probleem of gebeurtenis door een geheel van doelbewuste
initiatieven die anticiperen op risicofactoren of ageren wanneer
eerste signalen zich ontwikkelen en de problematiek aan het
ontstaan is.
• Via 3 manieren (ICE)
– Informatie
– Communicatie
– Educatie / Vormen
*Een activiteit is vaak een mengeling van meerdere ICE principes
Preventie via informatie
• = Feiten die aangeleverd of aangeleerd worden, feitelijke kennis
• = wat men moet weten
• Acties
– Website
– Folders en affiches
– Filmpjes / video
– Boekjes en brochures
– Digitale bronnen of smartphone applicaties (eenrichtingsverkeer)
– Statistieken, infographics…
Preventie via communicatie
• = tweerichtingsverkeer tussen een zender en ontvanger met als
doel wederzijds begrip, de kennis van doelgroepen verder
aanscherpen zodat ze meer bewust zijn van bepaalde kwesties
• = wat men moet begrijpen
• Acties
– Lezingen en presentaties
– Publieksactiviteiten / outreach
– Bewustmakingscampagnes
– Sociale Media
– Smartphone-applicatie (met communicatie-aspect)
– Webinar
Preventie via educatie• = een proces om denken te katalyseren en gedrag te vormen door
het vermeerderen van kennis, het vergroten van inzicht, het
verbeteren van meningen en opinies, het verhogen van
bekwaamheden,… om individuen in staat te stellen de risico’s in
te schatten van hun ideeën en de juiste beslissing te nemen op het
juiste moment
• = wat men moet kunnen
– Leerproces
– Mentaliteits- en gedragsverandering
– Waarden en normen gebaseerd
• Acties
– Face to face workshops
– E-Learning
– Praktische sessies, clinics bv. simulatie dopingcontrole
II. Samenwerking met NADO
Vlaanderen
• Melden disciplinaire uitspraken
• Melden wedstrijden
• Registreren deelnemersgegevens bij wedstrijden
• Dopingcontrolelokaal voorzien
• Identificatie elitesporters
• Helpen bij verzamelen verblijfsgegevens
• Meewerken aan opsporen dopingpraktijken
• Verslag uitbrengen over interne dopingpreventie
Identificatie en hulp elitesporters• Internationaal niveau (bepaald door IF)
• Nationaal niveau (bepaald door NADO)
• Olympische sport of lid SportAccord
• Nationaal niveau (B): één van de volgende criteria:
– Regelmatige deelname aan internationale wedstrijden van hoog
niveau
– Sport als voornaamste bezoldigde activiteit in de hoogste sportieve
categorie (bv. topsportcontract Bloso-Defensie, prof voetbal of
wielrennen…)
– Selectie of deelname OS, PS, EK, WK (hoogste sportieve niveau,
voorbije 12 maanden)
– Ploegsport in een competitie waarvan de meerderheid van de
ploegen die aan de competitie deelnemen, bestaat uit sporters als
vermeld hierboven43
Whereabouts• IF: selectie elitesporters van internationaal niveau
• NADO: selectie elitesporters van internationaal of nationaal niveau
met woon-, verblijf- of licentie in land
• Eigen verantwoordelijkheid sporter maar sensibilisering en hulp
aangewezen
• Internationaal (RTP) of nationaal elitesporter categorie A:
– Elitesporters met meest uitgebreide verplichtingen
– Drie inbreuken binnen 12 maanden: dopingpraktijk
• Nationale elitesporter categorie B en C
– Minder verplichtingen
– Twee niet-nakomingen in 18 maanden: transfer naar categorie A
44
Dopingcontrole
• Wedstrijdorganisatoren:
– wedstrijden melden
– deelnemers controleren (geschorst?) en registreren
– lokaal voorzien
• Sporters wijzen op hun rechten en plichten (opgeven medicatie,
supplementen en TTN)
III. Reglementen
• Tuchtreglement voor elitesporters en
begeleiders
• Procedurereglement of lastgeving VDT
• Andere
– Diskwalificatie en financiële steun
– Verbieden gedopeerde begeleiders
– Melden begeleider?
IV. Toezicht
• Nationaal en internationaal uitgesproken
sancties opvolgen
• Informeren clubs en organisatoren
• Afdwingen deelnameverbod
• Melden inbreuken
V. Onderzoeken• Waarom?
– Controles zijn niet voldoende (Armstrong)
• Wie?
– IF, NADO, WADA
• NADO Vlaanderen op basis van
– Publieke informatie
– Patroon gemiste controles of andere anomalieën
– Informatie van IF, nationale federaties, sportverenigingen,
andere NADO’s, politie
– Substantiële hulp betrapte sporters of begeleiders
• Essentiële rol dopingpreventieverantwoordelijke
– Alle medewerkers van federatie sensibiliseren om signalen en
risico’s van dopinggebruik te detecteren
– Informatieverzameling coördineren en bezorgen aan NADO
Vlaanderen voor evaluatie en eventuele opvolging
49
V. Onderzoeken
• WAAKZAAMHEID EN ALERTHEID
Tekens, symptomen, signalen van dopinggebruik
Factoren die sporters gevoeliger maken voor dopinggebruik
Risicogedrag
50
Tekens, symptomen, signalen (1)
• Anabolicagebruik
– Snelle gewichtstoename
– Acne
– Haarverlies
– Vermannelijken (van vrouwen)
– Ontwikkelen abnormaal grote borsten
(mannen)
– Tekens van injecties
51
• Gemoedswisselingen
• Agressief gedrag
• Plotse toename trainingsregime
• Tekens van depressie
• Concentratiestoornissen
• Slaapproblemen
Tekens, symptomen, signalen (2)
52
Factoren die sporters gevoeliger maken voor
dopinggebruik (1)
• Laag zelfbeeld
• Erg prestatiegericht, perfectionist
• Bezorgdheid over gewicht, ontevredenheid over lichaam
• Geen gezag verdragend
• Ongeduld om resultaat te behalen
• Alles gericht op eigen ego
• Neiging om te sjoemelen, regels te ”interpreteren”
53
Factoren die sporters gevoeliger maken voor
dopinggebruik (2)
• Geloof dat alle andere sporters doping nemen
• Bereidheid om doping te nemen mocht het legaal zijn
• Bereidheid om doping te nemen als dat zekerheid op succes
geeft
• Ongeloof in schadelijke effecten van doping
• Verleden van dopinggebruik (in familie)
• Bewondering voor prestaties van gedopeerde sporters,
sensatiezucht
54
Andere situaties die dopinggebruik in de hand kunnen
werken (1)
• Externe prestatiedruk (sponsors, managers, trainers,
familie…)
• Overtraining of onvoldoende recuperatie
• Herstel na blessure
• Gebrek aan afschrikmiddelen (geen controles, geen strenge
straffen)
• Soort sport (gewichtsklassen, uithouding, pure snelheid of
kracht)
• Gebrek aan informatie
55
Andere situaties die dopinggebruik in de hand kunnen
werken (2)
• Slechte relatie (met partner, ouders…)
• Emotionele instabiliteit (puberteit, dood van belangrijke
mensen…)
• Belangrijke stappen in carrière (selectie, scouting,
belangrijke competitie…)
• Verminderde prestaties of stabilisatie
56
Risicogedrag
• Gebruik alcohol of tabak
• Ongebreideld gebruik voedingssupplementen
• Vertrouwen op verkeerde bronnen
• Dubieuze fitnesscentra bezoeken waar anabolen worden
gebruikt
• Onrealistische doelen stellen
• Zelfmedicatie
• Ander risicovol gedrag vertonen
57
Praktisch
• Stap 1: Informatie verzamelen
– Volledige en correcte informatie, duidelijk beeld krijgen van de
situatie, en de verschillende invalshoeken bekijken.
– Maak een onderscheid tussen echte feiten en veronderstellingen.
• Stap 2: Filteren en afwegen
– Feiten & info meedelen aan NADO Vlaanderen voor beoordeling,
verwerking en opslag in database
– Zijn er ernstige gronden tot verdenking?
– Indien ja: NADO Vlaanderen contacteren voor informeel gesprek om
zaak te bespreken
contact: [email protected] en